Tag Archives: Аркадий Израилевич

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (96)

Cёмы месяц доўжыцца актыўная фаза канфлікту паміж пратэстоўцамі з розных мясцін Беларусі і адміністрацыяй рэстарана «Поедем поедим», што стаіць недалёка ад Курапацкага лесу. Баюся, што і ў Новы год мы адчайна ўварвемся пяройдзем з гэтай мітрэнгай.

12.12.2018 Паўла Севярынца і Cяргея Анянкова затрымалі, калі яны спрабавалі перашкодзіць уезду аўтамабіля на тэрыторыю рэстарацыі, адправілі на ноч за краты. Назаўтра адбыўся адміністратыўны працэс – першаму прысудзілі штраф, блізкі ў эквіваленце да 600$, другому прыйдзецца выплаціць каля 440$.

Неўзабаве мае адбыцца яшчэ адно судовае пасяджэнне – па грамадзянскаму іску гаспадара ядальні да журналіста «Новага часу» і рэдакцыі газеты. Паводле версіі Леаніда Зайдэса, журналісцкае расследаванне псуе ягоныя гонар, годнасць і дзелавую рэпутацыю. Л. З. патрабуе 8000 рублёў – г. зн. амаль 3800$ – кампенсацыі за маральную шкоду. Столькі ён, вядома, не атрымае, але часткова іск, хутчэй за ўсё, задаволяць. Зайдэс – не імпульсіўны Ізраілевіч, якому ўласныя фантазіі ды піяр былі даражэйшыя за факты (прынамсі да колькідзённай адседкі ў пачатку лістапада – мо’ цяпер паразумнеў).

Цешыць мяне тое, што не залежу ні ад ураду, ні ад «грамадскіх актывістаў», што нясуць вахту каля брамы рэстарана, ні нават ад таварыства аховы помнікаў, якое пікетоўцы дзяўбуць за «апартунізм» (таварыства мерылася ўзяць у Зайдэса 20000 р. на ўладкаванне Курапат). Яшчэ больш цешуся з таго, што не працую на «Народную волю», газету, калумністы якой не ўмеюць нават уважліва чытаць тэксты, не кажучы пра пошук імі ісціны.

«НВ» у Беларусі не адна такая, ды ад гэтага не лягчэй. Пра Сямёна Б. з яго панегірыкамі для Руты Ванагайтэ і недарэчнай шпількай у бок Ландсбергіса пісалася тут. Яшчэ адзін знаны філолаг, Алекс Ф., 13.11.2018 выступіў у ролі «міратворцы» – маўляў, паводзіны Ізраілевіча яму не падабаюцца, але ж неэтычна атакаваць жонку Аркадзя Маргарыту і яўрэяў увогуле. Усё б нічога, але пан Ф. угледзеў у інтэрв’ю Ізраілевіча «салідарнасць з тымі, хто ў Курапатах расстрэльваў бязвінных людзей». Чаму раптам? Хіба таму, што ў нашумелай гутарцы (верасень 2018 г.) бізнэсмен, між іншага, выказаўся пра Курапаты так: «можа быць, там былі тыя, каго і трэба было расстраляць?»

Невукаваты каблан-забудоўшчык – помнім-помнім, шмат год Аркадзь жыў побач з урочышчам і нічога пра яго не ведаў – мімаволі закрануў сур’ёзную праблему, сацыяльны профіль ахвяр сталінскага тэрору. «Не будзем ідэалізаваць тых, хто трапіў у лагеры і ссылкі, быў расстраляны і закатаваны. Былі сярод іх і даносчыкі на калегаў…», – трапна адзначаў у прадмове да зборніка «Расстраляная літаратура» (2008) гісторык Анатоль Сідарэвіч. Нельга выключаць, што пэўная доля курапацкіх ахвяр перад арыштам проста служыла ў карных органах. Магчыма, прысуды гэтым былым карнікам былі аформлены цапу-лапу, але ж па сутнасці яны атрымалі тое, што заслужылі (як і ўяўны «англійскі шпіён» Берыя ў 1953 г.).

Падкрэслю: доля мярзотнікаў сярод ахвяр тэрору невялікая, і падзел костак на «нашы/не нашы» перспектыў не мае. Праз тое, што на палігоне «Камунарка» пад Масквой «размянялі», напрыклад, экс-наркомаў унутраных спраў БССР Ляплеўскага і Бермана, ён не перастае быць месцам журбы ды памяці. Тым не менш затыкаць Ізраілевічу рот і прыпісваць салідарнасць з расстрэльшчыкамі 1937–1941 гг. было… ну, няхай неразумна.

У нумары за 11.12.2018 на 1-й паласе назіраў у Святланы К. чыстую істэрыку з нагоды таго, што некалькі больш-менш вядомых беларусаў (напрыклад, дырыжор Бабарыкін) удзельнічалі ў тэлездымках расійскага музычнага канала на тэрыторыі «Поедем поедим». На думку С. К., здымкі – «здзек з соцень тысяч беларусаў, якія назіраюць за гэтай сітуацыяй праз СМІ і ўсім сэрцам на баку тых, хто дабіваецца закрыцця скандальнага піцейнага дома…» Няйначай дама падсумавала аўдыторыі ўсіх недзяржаўных СМІ і аўтаматычна прыпісала ўсім іх чытачам-гледачам прагу зачыніць рэстаран…

Усё гэта «лірыка», а ў юрыдычным плане казыроў пратэстоўцам бракуе. Многія з іх апелююць да прадстаўлення, якое пракуратура выпісала 27.11.2012 аблвыканкаму – там гаварылася пра знаходжанне часткі пабудоў у ахоўнай зоне. Аднак прадстаўленні і пратэсты пракуратуры – не тыя паперы, што ўладаюць законнай сілай; параўнальна з рашэннямі судоў гэта, хутчэй, міжведамасныя рэкамендацыі. Дарэчы, і суддзі не заўжды ўлічваюць меркаванні пракурораў.

У 2014 г. пытанне ахоўнай зоны было вырашана… шляхам яе скарачэння да 50 метраў ад ускрайку лесу, г. зн. рэстаран з яе вывелі. Калі за столькі гадоў пратэстоўцы не змаглі выкрыць карупцыйную падкладку ў прынятых пастановах Мінскага аблвыканкама ды міністэрства культуры, то, напэўна, ужо і не выкрыюць. Цяпер дзяржава ў асобе пракуратуры настойвае на тым, што рэстаран можа працаваць, аднак з усходняга боку выключаюцца «ўсе віды гучных мерапрыемстваў». Пасля атрымання гэткага адказу (ліпень 2018 г.) не на закрыцці-пераносе «шынка» варта было б настойваць, а на ўзвядзенні плоту з узмоцненай гукаізаляцыяй…

Курапацкі лес і рэстаран «Поедем поедим» (за плотам). Фота адсюль.

Актывісты зноў і зноў паўтараюць, што Курапаты – нацыянальны некропаль, значыць, заслугоўваюць больш далікатнага абыходжання, чым звычайныя могілкі. Зноў жа, «лірыка»… А чаму б на фоне падвышэння цікавасці дзяржавы да мемарыялізацыі не дабівацца для месца масавых расстрэлаў пад Мінскам статусу асобай, аўтаномнай адзінкі? Каб руліў там, пры ўсёй павазе да органаў «мясцовага самакіравання», не так Бараўлянскі сельсавет, як міністэрства культуры або ўпаўнаважаны па справах рэлігій і нацыянальнасцей. У апараце апошняга або пры мінкультуры варта было б стварыць кампактны пададдзел са стабільным фінансаваннем, а пры аддзеле – грамадскую раду з даволі шырокімі паўнамоцтвамі, куды ўваходзілі б (паводле прынцыпу ратацыі) усе абаронцы i рупліўцы ўрочышча. Яна дэ-факта і пераняла б адказнасць за «закон і парадак» у Курапатах.

Адной з задач рады, санкцыянаванай дзяржавай, мусіла б стаць удакладненне граніц пахаванняў у Курапацкім лесе. Па-мойму, месцы расстрэлаў варта абгарадзіць (прынамсі абкласці камянямі), каб ніхто па іх лішні раз не таптаўся. Як накрэсліць граніцы без маштабных раскопак? Мяркую, урад мог бы на час пошукаў выдзеліць магутную апаратуру, недаступную актывістам-аўтсайдэрам. Чытаю паведамленне 2016 г.: «Навукоўцы будуць шукаць магілы воінаў на Куліковым полі пры дапамозе цеплавізараў». Калі сучасныя прыборы здольныя зафіксаваць парэшткі ваяроў XIV стагоддзя (спадзяюся, у гэтым выпадку інфармагенцтва суседняй краіны не хлусіць), то вызначыць, дзе ляжаць ахвяры ХХ ст., і пагатоў.

Ёсць яшчэ метад біялакацыі… Так, яго рэпутацыя неадназначная, але я на свае вочы бачыў, як яўрэйскі дзеяч Г. у 2002 г. пры дапамозе пруткоў шукаў – і знаходзіў – пахаванні ахвяр Катастрофы ў Мазыры. У месцах расстрэлаў пруткі пачыналі шалёна круціцца. Калі запрасіць у Курапаты 5-10 дасведчаных «лазаходцаў», калі іхнія звесткі наконт пахаванняў супадуць, то мажліва будзе абысціся і без цеплавізараў.

* * *

У кастрычніку г. г. прасіў наведвальнікаў belisrael.info паўспамінаць пра пачатак 1990-х – час станаўлення дзяржаўнасці РБ, якая пачалася, вядома, не з ліпеня 1994 г. Тут можна знайсці згадкі Ю. Тэпера, П. Рэзванава і нейкага Рубінчыка. Сёння – яшчэ адзін успамін ад пастаяннага чытача «К&М», дасланы з некаторым спазненнем:

Алесь Рэзнікаў (інжынер з Мінска, 1967 г. нар.):

Чым мне найбольш запомніліся 1992–93 гады ў Беларусі? Для мяне гэта найцудоўнейшы перыяд свабоды і надзеяў. Канцэрты ў Доме літаратара. Газеты «Свабода» і «Наша Ніва» на тарашкевіцы. Нават дзяржаўныя газеты «ЛіМ» і «Культура» зачытваліся да дзірак. Вандроўкі па Беларусі і ў Польшчу за ваўчары без візы. Для кагосьці, канешне, быў шок і «ліхія 90-я», але не для мяне. Выступы бардаў Віктара Шалкевіча, Андрэя Мельнікава, Змітра Бартосіка, пісьменніка Уладзіміра Арлова… Рэнесанс быў ва ўсіх канфесіях, праваслаўныя разам з баптыстамі і каталікамі раздавалі Евангеллі. Адраджэнне было і ў габрэйскай культуры – вярталася імя Марка Шагала ў Віцебск і Беларусь, людзі даведваліся пра Ізі Харыка і Зэліка Аксельрода, Гірша Рэлеса… Людзі перасталі саромецца называць сябе габрэямі (некаторыя нават па-старажытнаму сталі звацца «жыдамі», у добрым сэнсе)… Нават крышнаіты хадзілі і спявалі па Камароўцы і праспекце Скарыны. Прыязджалі «месіянскія габрэі», ім давалі Палац спорту…

І ў Ізраілі 1992–1993 гады былі часам вялікіх спадзяванняў, кульмінацыяй якіх стала падпісанне «дэкларацый Осла» (верасень 1993 г.). З другога боку, гэта перыяд, калі дзясяткі тысяч імігрантаў востра адчувалі брак працоўных месцаў і жытла – што, у прынцыпе, можна сказаць і пра 1990–1991 гг. Пасля парламенцкіх выбараў 1992 г. «рускамоўная абшчына» палітызавалася; якраз на 1993 г. (4 мая) прыпала беспрэцэдэнтна вялікая дэманстрацыя «аліі» ў Іерусаліме, калі з падачы Шчаранскага & Co. пад Кнэсет прыйшлі да 15 тысяч чалавек. Натан тады дэманстратыўна кінуў у сметніцу перадвыбарныя абяцанкі партыі «Авада», якая прыйшла да ўлады ўлетку 1992 г. У сваім артыкуле для расійскага часопіса «Дыяспары» (2002) я акурат заўважыў, што 1993-і быў годам пераходу ад спантанных пратэстаў да «сістэмных».

Як успамінаў Эфраім Меламед у газеце «Наша страна» (19.08.1999): «Пасля паражэння ўсіх “рускіх” спісаў на выбарах у кнэсет 1992 года («ДА», «ТАЛІ», «Яд бэ-яд») стала відавочнай неабходнасць кансалідацыі сіл абшчыны… 25 лістапада 1993 г. пад вялікім сакрэтам адбылася першая нарада амаль усіх вядомых у краіне рускамоўных старажылаў Ізраіля… Каб сабраць за адным сталом гэтых людзей, мне давялося амаль паўгода весці перамовы з кожным з іх… Тады і на ўсіх наступных сустрэчах аж да перамогі на выбарах 1996 г. (партыі “Ісраэль ба-алія” – В. Р.) адзінай тэмай заставаліся інтарэсы нашай абшчыны». Па-мойму, неблагі ўрок для беларускай «апазіцыі».

Э. Меламед з Кір’ят-Яма – «каталізатар» палітычнага самавызначэння рускамоўных у Ізраілі 1990-х гадоў. Фота адсюль.

«Вольфаў цытатнік»

«Бо мы падобны да дрэва / што расце праз шчыліну ў бетоне / Яго ствол захавае форму шчыліны / Не нам / разбіваць бетонныя сцены / наша справа расці», «галоўнае, каб час ішоў» (Іван Ахмецьеў, 1980-я гг.)

«Нешта ў цяперашнім дзяржаўным ладзе выпадае пакуль што прыняць проста таму, што яно ўжо існуе. Вядома, паступова мы будзем пераўладкоўваць дзяржаўны арганізм» (Аляксандр Салжаніцын, 1990)

«Унікальнасць 1960-х гадоў – у тым, што яны сталі часам вельмі пераканаўчай, вельмі натуральнай і вельмі моцна перажытай ілюзіі канца ілюзій… Людзі хацелі “праўды” – прычым па змоўчанні мелася на ўвазе, што праўда не зможа не ўкладвацца ў нашыя чаканні, не зможа не адпавядаць вымогам, напрыклад, гармоніі, асэнсаванасці, справядлівасці свету» (Вольга Бала, 27.03.2010)

«Шаламаў, напэўна, быў злейшы, больш сацыялагічны і літаратурны, чым Салжаніцын. А многія іншыя – больш дакладныя і гістарычныя. Але толькі Салжаніцыну нейкім дзівам удалося ператварыць сваю творчасць у акцыю – перадача «Архіпелага ГУЛАГ» на Захад – і ў тэатр – трыумфальнае выданне “Архіпелага” па ўсім свеце». (Сяргей Мітрафанаў, 12.10.2016)

«Дзеці – гэта святое. Пад сцягам дзяцей любыя заканадаўчыя ідыятызмы вельмі добра прымаюцца». (Кацярына Шульман, 04.12.2018). Апошні сказ добра перадае сутнасць паняцця «лалітыка» – В. Р.

«Час – ён бязлітасны, ён як ваўчыца / Вось мы сядзім тут, а ён імчыцца» (БГ, з альбома «Час N», 2018)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

14.12.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

От редактора belisrael

Материал нашего постоянного автора должен вызвать спор.

Я, живущий в Израиле уже 28 лет, не мог не обратить внимание на 2 последних абзаца.

На ословский договор можно смотреть по разному в зависимости от политических взглядов, но большинство израильтян скажут, что он принес огромные проблемы.

Пример партии “Исраэль ба-алия”, конечно, интересен, но к следующим выборам  в 1999 она разочаровала многих, на чем и сыграл Либерман, основавший НДИ, которая пусть и держится долго, уже давно у многих вызывает раздражение своим цинизмом, демагогией, пустыми обещаниями. К этому еще можно добавить ставшие близкими отношения Либермана с Путиным и Лукашенко, даже если в последние годы это не так незаметно. Еще недавно бывшая израильским министром Софа Ландвер, не раз во время поездок в Беларусь, отмечалась восхвалением режима, израильские ее выкрутасы и, мягко говоря, прегрешения это особая песня, заслуживающие отдельного большого разбора. Леонид Литинецкий стал проводником “русского мира” в Израиль. И нельзя не отметить, что партия оказалась настолько коррумпированной, что ряд ее высокопоставленных деятелей и их приближенных уже сидят, др., таких как Фаина Киршенбаум, вполне вероятно ожидает большой срок.

Опубликовано 14.12.2018  22:44

Водгук

Сітуацыя з «Курапатамі» сапраўды неяк выбіваецца з агульнага трэнду. Я ўжо не кажу пра мемарыялізацыю Трасцянца, але і спыненне прац па пашырэнню вуліцы Карла Лібкнехта, калі ў скверы на Купрыянава «раптоўна» адкрыліся парэшткі (нават мой бацька, якога толькі нарадзілі ў Мінску, і бабуля з дзядулям зусім не мінчане, і потым ён да 8-га класа жыў у Германіі, з савецкай групай войск, ведаў, што там – былыя лютэранскія могілкі), і нешта кшталту могілак загінулых у Першай сусветнай паміж Старавіленскім трактам і вуліцай Чарвякова, – усё паказвае, што да парэшткаў нашы ўлады спрабуюць ставіцца з пашанай. Хутчэй за ўсё, справа ў палітызацыі менавіта гэтага месца, з-за якой абодва «бакі барыкады» «ўпёрліся рогам». Што мусіць адбыцца, каб яны разышліся мірам, я не ведаю, але адносна мірнае святкаванне 100-годдзя БНР дазваляе спадзявацца на лепшае.

Пётр Рэзванаў, г. Мінск  

17.12.2018  13:15

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (94)

Шалом ханукальны i дыяганальны (чытачы й чытачкі, прызнайцеся самі сабе – многія серыі вы чытаеце «па дыяганалі», калі ўвогуле дачытваеце… :))

Цягам наступных двух дзён яшчэ можна замовіць – бясплатна і без рэгістрацыі – поўны тэкст паэмы Тодара Кляшторнага «У дарозе» (1927), анансаваны ў мінулай серыі. Ці нікому тут не патрэбна «(Не)расстраляная паэзія»? Пакуль суд ды справа, дзяржыце відарысы аўтара паэмы:

Фрагмент выставы, зладжанай у музеі гісторыі беларускай літаратуры, 29.10.2018; шарж на Т. Кляшторнага аўтарства «Дэвэбэкі» (Цфаніі Кіпніса), 1932 г.

* * *

Год таму згадваў я пра мінскае выдавецтва пад дахам мінадукацыі, якое падбірае рознае г… – выдала нятленку пра клапатлівага дзядулю Цанаву, etc. Не так даўно «АіВ» улезла ў чарговы скандал: «скамуніздзіла» ў сеціве карцінку з групай усмешлівых людзей, змясціла яе на вокладцы падручніка па грамадазнаўстве, пакінуўшы белых і выдаліўшы неграў ды мулатку. Цяпер «талерантныя» квазінацыкі круцяцца, як уюны на патэльні, валяць усё на мастачку. Я ж прыпомніў, як у гэтай установе (меў няшчасце працаваць там у 2003 г.) В-к, цётка на адказнай пасадзе, крывілася ад візіцёра, майстра з наступствамі ДЦП, які прыдыбаў да мяне па шахматных справах. Калі ён сышоў, у размове з каляжанкай зычыла інваліду не нарадзіцца… Думаў – выпадковасць, а цяпер усё стала на месцы.

Увосень 2003 г. «добрыя людзі» знішчылі частку накладу «свайго» часопіса «Шахматы» № 1, а ўвесну 2004 г. намагаліся «утилизировать» і № 1 майго прыватнага выдання «Шахматы-плюс». Чаму? Спытайцеся ў іх.

Во яшчэ шэдэўр ад «АіВ» – «дзіцячая» кніжуля 2010 г. Пранюхаў важны літоўскі дзядзька ў канцы 2000-х, што тутэйшыя прыкарытнікі плацяць за піяр будоўлі АЭС, і хуценька сфастрыгаваў, а «адукатары» выдалі:

Я. Лаўцюс і яго персанажы. Галоўнае – не пераблытаць, хто дзе (фоты з lzs.lt, livelib.ru)

Лухта сыплецца з першых старонак. Акадэмік Міхалевіч у прадмове кажа: «Я очень рад, что Яронимас Лауцюс уже стал известен белорусскому читателю и принят в Союз белорусских писателей». Ды ніколі Лаўцюс не быў у нашай арганізацыі, СБП – у 2009 г. ён уступіў у чаргінцоўскі афіцыёз, «Саюз пісьменнікаў Беларусі», і дагэтуль прыпісаны да мінскай суполкі СПБ. У яго і стыль характэрны – Атам Мендзелеевіч Уран распрагае дзіцёнку, што «и ученым, и специалистам» (?!) трэ’ было «ответить на ряд непростых вопросов, чтобы твердо, вместе с Правительством и народом, сказать: делаем последний шаг – надо строить свою атомную электростанцию». Нават калі абстрагавацца ад таго, што «народ» нічога такога не казаў (я прапусціў усебеларускі рэферэндум пра будоўлю?), слова «последний» у кантэксце гучыць… амбівалентна.

Плюс ад знаёмства з брашурай ад «АіВ» быў у тым, што яна нагадала: у 2010 г. 1-ю чаргу БелАЭС планавалі запусціць у 2016 г., 2-ю – у 2018 г. На носе 2019-ы, а шчэ й да запуску першай далекавата. Мо’ в. а. цара, нарэшце, кіне дурную цацку, і спецыялісты, што не ведаюць, куды дзяваць збыткоўную энергію, што мае вырабляцца ў РБ пасля запуску АЭС, уздыхнуць з палёгкай?

Дарэчы, у некаторых слабавата з выкананнем абяцанак & планаў i ў менш складаных праектах. Сайт promise.by слушна змяшчае ў рубрыку «не выканана» заяву ад 14.06.2017: «Аляксандр Лукашэнка паставіў задачу ўвесці ў строй другую ўзлётна-пасадачную паласу ў аэрапорце Мінск да 7 лістапада 2018 года». Думаю, зрыў жэстачайшага даручэння тлумачыцца чатырма прычынамі, гатовы нават іх пералічыць: зіма, вясна, лета й восень. Яшчэ 28.04.2018 «гаваркая галава» Кастрычніцкага раёна г. Мінска абяшчала, што 7 лістапада паласа будзе-такі адкрыта. Але ў кастрычніку г. г. міністр транспарту і камунікацый Сівак перанёс пуск на пачатак 2019 года – «нам патрэбны час для сертыфікацыі, наладкі». У канцы лістапада міністр перасеў у фатэль старшыні Мінгарвыканкама – новаму, пэўна, спатрэбіцца дадатковы годзік для адаптацыі і выдачы неабходных дазволаў? 🙂

…Беларускія інтэрнэт-рэсурсы па-рознаму рэагуюць на новаўвядзенне міністэрства інфармацыі – абавязковую ідэнтыфікацыю каментатараў праз мабільны тэлефон з 01.12.2018. Нехта ўвогуле адмовіўся ад функцыі каментавання на сайце (газета «Новы час»), хтось падпарадкаваўся і спрабуе «выціснуць з лімону ліманад»… або зляпіць цукерку з вядомай субстанцыі. Так, рэдакцыя «НН» адключыла каменты і абяцала падключыць іх паводле новых правілаў цягам дня; калі ж «не шмагла», то ўвечары 2 снежня пачала апраўдвацца і падлабуньвацца да чытачоў. Прыдумала клуб адзінокіх сэрцаў «Нашай Нівы», каб спрыяў развіццю. Справа, можа, і памысная, ды ў падмурку яе легла мана: «Мы так і так не публікавалі і не будзем публікаваць каментаў, якія парушаюць нормаў законаў і прыстойнасці» (03.12.2018). Oh really? За апошнія месяцы, праглядаючы матэрыялы пра Л. Зайдэса, А. Ізраілевіча, Р. Абрамовіча і яго жонку, я бачыў масу зласлівых і абразлівых каментаў – на грані юдафобіі або за гранню – ахвотна публікаваных рэдакцыяй. Ну, хіба што ў «НН» уласнае вызначэнне «прыстойнасці». ¯\_(ツ)_/¯

Да кучы – рэакцыя на пераказ інтэрв’ю Л. Смілавіцкага. Фэйкавы «доктар гістарычных навук» і «прафесар» (насамрэч – кандыдат і дацэнт, у Ізраілі – «Associated Professor»), які настойвае, што ёсць вапіюшчая розніца паміж нацысцкім тэрорам супраць беларусаў і антыяўрэйскім генацыдам, даўно не выклікае ў мяне сімпатыі, але «дыскусія» з ім каментатараў «НН» у канцы кастрычніка г. г. – проста чмур. Толькі пара прыкладаў: «Цікава, як у Ізраіле, за іхнія грошы, гучаць званы Хатыні, Дальвы і інш. Ён хоча, каб мы забыліся на ўласную трагедыю і стагналі толькі пра Халакост! Гэта перш-наперш яўрэйская праблема і нехай ёй займаюцца за ўласныя грошы, а не за кошт бюджэту [іншых]. Ізноў – яўрэйскія штучкі!!!» (24.10.2018, +55-9) «Всё комисарско-чекистское кубло было из них» (+47-6). Прыстойна?! З другога боку, не маю юрыдычных прэтэнзій ані да тых ляпалаў, ані да «НН»… Не маё гэта – для абароны ад сабакі зваць ваўка.

Пра ўзровень «інстанцый» нямала гаворыць спіс «экстрэмісцкіх матэрыялаў», даступны на сайце міністэрства інфармацыі РБ. У прынцыпе, я не супраць падобных спісаў – ясна, што ў век інтэрнэту яны слаба дзейнічаюць, але грамадствы мусяць неяк бараніць сябе ад асабліва небяспечных ідэй ды іхніх носьбітаў… Ды тутака «экстрэмізмам» кляймуецца ўсё без разбору: і запіс канцэрта «Салідарныя зь Беларусьсю» ў Варшаве 12.03.2006, і мусульманскія (ісламісцкія?) працы, і «монета, из метала белого цвета, диаметром 25 мм. времен III рейха датированная 1938 годом», прадстаўленая ў спісе як «інфармацыйная прадукцыя» (!). У выніку, напрыклад, гітлераўская «Майн кампф» губляецца на фоне драбязы і бяскрыўдных прадметаў, змест яе перастае палохаць – можа, на тое ўсё і было разлічана (гл. вышэй пра квазінацыкаў)? Так ці іначай, мне прыкра, што тутэйшыя суды з падачы следчых органаў штампуюць паперкі пра экстрэмізм – без удзелу экспертаў або з гэткімі «эксперткамі», як у справе «Рэгнума». А бывае, што міліцыянтам і суды здаюцца лішнімі.

Яшчэ адзін матэрыял, прызнаны тутэйшымі «экстрэмісцкім», але даступны ў сеціве: глава з кнігі Дэвіда Д’юка «Еврейский вопрос глазами американца» (2001). Заакіянскі фрык тамака даказвае, што лік ахвяр Катастрофы ў свеце перабольшаны – хай шчыруе. Для мяне істотна тое, што кажуць тутэйшыя гісторыкі, педагогі ды палітыкі… Што кур’ёзна, кніга, крамольная з гледзішча суда Цэнтральнага раёна г. Мінска (рашэнне ўступіла ў сілу 27.05.2016), вольна чытаецца ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Гартаў яе гадоў 15 таму – атабарыўся Д’юк і ў новым будынку, хіба таму, што славуты ромбакубаактаэдр знаходзіцца па-за межамі Цэнтральнага раёна 😉

Фота 28.11.2018

У Нацыянальную пераважна завітваюць чытачы з ужо сфармаванымі поглядамі, таму вялікай бяспекі ад тэндэнцыйных падборак няма. Я супраць таго, каб кнігі Д’юка выдаляліся з агульнага сховішча, а тым болей ішлі на макулатуру, спальваліся і г. д. Іншая рэч, адміністрацыя бібліятэкі магла б надалей замаўляць менш падобнай прадукцыі. Зараз у каталогу НБ густавата фрыкаўскіх кніг – Буроўскага, з расійскай серыі «Иго иудейское» і г. д. Каб жа гэдак імпэтна прывозілі сюды сапраўдную навуковую літаратуру і/або навінкі мастацкай…

Пакуль што не бачыў у «галоўнай бібліятэцы краіны» opus magnum Руты Ванагайтэ ў перакладзе на рускую: «Свои» (Масква, 2018). У «Народнай волі» кнігу – і ўсю дзейнасць «худзенькай жанчыны» – надоечы піярыў Сямён Б-н. Дзіўна, як людзі прымудраюцца вычытваць тое, што ім блізка, ды іншых уводзяць у зман. Калумніст-філолаг сцвярджаў, што кніга выклікала шок у грамадстве, i… «Не хто-небудзь, а сам Вітаўтас Ландсбергіс параіў пісьменніцы “пайсці ў лес, дзе растуць асіны, памаліцца і асудзіць сябе”, г. зн. павесіцца. Віленскае выдавецтва, якое выпусціла кнігу, разарвала з Ванагайтэ кантракт». А потым, маўляў, была аддушына – светлая сустрэча ў Мінску (02.03.2017). Моцна заяўлена – толькі не збаяліся літоўцы «Сваіх», кнігу, што выйшла ў студзені 2016 г., так, як намаляваў газетчык. І рэзкая рэпліка Ландсбергіса (усё ж без закліку да самагубства), і разрыў адносін з выдавецтвам мелі месца значна пазней, у канцы 2017 г., калі Р. Ванагайтэ беспадстаўна атакавала «культавага» змагара з саветамі А. Раманаўскаса (1918–1957), абвясціўшы яго здрайцам. Потым прасіла прабачэння, але асадачак… Ну і г. д.

А «Сваіх» на паперы я-такі прачытаў дзякуючы Юрыю Тэперу (дарэчы, пару тыдняў таму яго выбралі найлепшым бібліятэкарам беларускага педуніверсітэта і ўручылі ганаровую грамату). Ёсць і электронная версія перакладу кнігі з літоўскай.

Пасля твораў Гірша Смоляра пра Мінскае гета, кузняцоўскага «Бабінага Яру», расповедаў Шымона Грынгаўза і інш. мяне ўжо няпроста шакаваць, і я не схільны да скрушных разваг пра тое, што «кожны хоча выглядаць ахвярай, ніхто не хоча выглядаць катам». Замнога ў Літве-1941 выявілася забойцаў? Суседзі забівалі суседзяў? Тое, што налёт культуры ў «сярэдняга чалавека» лёгка знікае ў экстрэмальных абставінах, ведаў і раней. Літоўскую ж трагедыю рэзюмаваў у 1970-х наш зямляк Эфраім Севела («Моня Цацкес – сцяганосец»):

Ксяндза Пяткявічуса адпраўляў у Сібір міліцыянт Кац… Кац запаліў таемную нянавісць у душы кожнага каталіка, і рэб Мойшэ тады зразумеў, што гэтая нікчэмнасць наклікала на яўрэяў мястэчка вялікую бяду. Ён сказаў пра гэта ў сінагозе і паўтарыў самому Кацу на допыце.

Рэб Мойшэ як у ваду глядзеў. Немцам нават рук пэцкаць не давялося. Як толькі мястэчка было занятае германскімі войскамі, мясцовыя жыхары тут жа выразалі ўсіх яўрэяў.

* * *

У сярэдзіне 2010-х гг. «ворагі» Рута Ванагайтэ і Эфраім Зураф зафіксавалі малавядомыя факты, прыцягнулі ўвагу да тэмаў Катастрофы і захавання помнікаў – дзякуй ім. Але шмат у іхняй кнізе спрэчнага, асабліва ў поглядзе на Беларусь… Ну, гэта асобная гаворка. Абмяжуюся адной заўвагай: не «Свиловичи» яны наведалі, а Смілавічы.

Куток самарэкламы. У лістападзе ўбачыў свет мой зборнік «Выбраныя катлеты і мухі» – 136 старонак, 112 экз. У кнізе – амаль 40 тэкстаў 2015–2018 гг., з тлумачэннямі ды іменным паказнікам (звыш 500 пунктаў – адшукайце сябе!)

 

Ля ст. метро «Пушкінская». С. Прытыцкі & В. Рубінчык прэзентуюць…

Каго мала цікавяць фельетоннага тыпу допісы, набудзьце дзеля вокладкі. Яе афармляў знаны мастак, мінчук Андрэй Дубінін, які цяпер працуе ў Італіі.

«Вольфаў цытатнік»

«Толькi той на свеце шчаслiвы, / Хто узiмку жыве, як вясной!» (Юрка Лявонны, 1927)

«Супраць людаедаў у гэты бязбожны век вынайдзены анестэзіруючы сродак: з людаедамі — трэба гандляваць. Такі сённяшні бугарок нашай мудрасці» (Аляксандр Салжаніцын, 1983)

«Сарафаннае радыё – самы дзейсны і надзейны сродак масавай інфармацыі, а рэклама праз яго працуе на тысячу адсоткаў» (Юлія Шарова, «Вяртанне Ліліт», 2018)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

05.12.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

 

Рэдакцыя belisrael не заўсёды падзяляе погляды аўтара

Апублікавана 05.12.2018 18:13

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (91)

Усім шалом! На шляху да сотай серыі па-ранейшаму пазначаю балявыя кропкі, а хто будзе іх купіраваць – іншая рэч. «Батанік не павінен палоць пустазелле. Ён вылічыць тэмпы росту апошняга, дый годзе» ((С) Сірыл Паркінсан).

Планета ўсё больш засмечваецца пластыкам ды інфармацыйным шумам, прычым невядома, што горай. Пастаянныя чытачы-гледачы серыяла ў курсе: нам тутака трывожна за стан навукі, у Беларусі і не толькі. Сам я шмат у чым дылетант, але дылетантызму не палюбляю. Як казаў ільфапятроўскі тав. Бендэр: «Нам хуліганаў не трэба, мы самі хуліганы».

Прынцып ваяўнічага дылетанта («чым менш кампетэнтны чалавек у якім-небудзь пытанні, тым мацней ён схільны перабольшваць свае веды»), аказваецца, ужо ўпісаны ў навуковую тэрміналогію пад назовам «эфект Данінга-Кругера». Запомнім 🙂

Былы мой прыяцель М., які з Беларусі перабраўся ў Чэхію, дзе будаваў уласны бізнэс, а калі там запахла смаленым – уцёк у расійскую глыбінку, гадоў 10 таму абараніў у Мінску дысертацыю на званне кандыдата фізіка-матэматычных навук. Няйначай мяркуе, што гэта робіць яго кампетэнтным у гісторыі ды палітыцы, бо надоечы публічна заявіў: «Прыдумаў тэрмін “хрушчоўскія рэпрэсіі”». Спрабуе падладзіцца пад трэнд у сучаснай РФ (Сталін – «эфектыўны менеджар», а тэрорам супраць народу займаліся ягоныя баяры несамавітыя паплечнікі + недабітыя трацкісты). 🙁

М., хоць ён і актыўны ў засталінска-запуцінскай секце, утворанай на Урале, чалавек не дужа публічны, і шкоды ад яго «адкрыццяў» вобмаль. Горш, калі з разумным выглядам вяшчаюць лухту «спецыялісты», уладальнікі адпаведных тэме навуковых ступеняў. От узяць Андрэя Буроўскага, сааўтара Міхаіла Велера па кнізе «Грамадзянская гісторыя вар’яцкай вайны». У ХХІ ст. прафесійнага археолага, які знаўся на палеаліце, пацягнула на яўрэйскія тэмы… Вынікам стаў тузін кніг – часцяком добра аформленых, з немалымі накладамі, але прымітыўных паводле зместу.

Тут ізраілец Рыгор Ніскераў разбірае адну з кніг Буроўскага – двухтомнік «Яўрэі, якіх не было» (2004). Разумным дастаткова спасылкі ды колькіх першых абзацаў. І ўсё ж працытую з’едлівы фрагмент, які выклікаў у мяне замілаванне… Мо таму, што і сам сутыкаўся з прэзентацыяй класіка яўрэйскай літаратуры пад нікам «Sfojrym» або «Mendele Sfojrym»:

Хто-небудзь чуў пра яўрэйскага пісьменніка, якога звалі б «Сфорым»? – Буроўскі такога ведае. Тады як іншым, хто цікавіцца яўрэйскай літаратурай, вядомы пісьменнік Мендэле Мойхер-Сфорым. Гэта псеўданім Шолам-Якава Абрамовіча, які значыць «Мендэль Кніганоша». А слова «сфорым» значыць «кнігі».

Скажам, рускі пісьменнік і філолаг У. І. Даль публікаваў апавяданні пад псеўданімам «Казак Луганскі». Ці можна было б яго згадаць, назваўшы «пісьменнік Казак» або «пісьменнік Луганскі»? Наўрад ці хто з чытачоў зразумеў бы, пра каго ідзе гаворка.

А гэта – абзацы з «падарункавага» фаліянта Буроўскага 2014 г. Поўны абзац фініш…

Цікава, што такога кшталту «даследчыкі», як заўважыў і Ніскераў, любяць адважваць выдуманаму імі яўрэйству кампліменты, часам празмерныя. Карэктныя адносіны з канкрэтнымі яўрэямі падтрымліваць куды цяжэй.

* * *

На маю прапанову пайсці ў заклад адносна будучыні Беларусі да снежня 2020 г., выстаўленую тут, пакуль што ніхто не адгукнуўся (ну, ёсць яшчэ 20 дзён…) Адсутнасць рэакцыі ўскосна пацвярджае, што пагроза аншлюсу для Сінявокай перабольшана. Не тое каб мы былі такія згуртаваныя, як Фінляндыя ўвосень 1939 г. – бадай, і дзясятай долі той салідарнасці няма ў цяперашняй Беларусі. Проста няможна недаацэньваць сілу інэрцыі… асабліва сярод усходніх суседзяў. Бальшыня абывацеляў без павагі ставіцца да беларускай незалежнасці, аднак ліквідаваць апошнюю?.. Фанатаў «трыадзінай рускай дзяржавы», гатовых «укласціся» ў яе, не так-то багата.

Расійскае – расійцам, а тэндэнцыі тут і цяпер не вельмі цешаць. Як заўважаў яшчэ ўлетку на прыкладзе з Грышам Абрамовічам і яго жонкай, «першая беларуская газета» падкормлівае ксенафобію. Не таму, што ў ёй заўзятыя антысеміты – наколькі я ведаю рэдактараў «НН», забабонаў у іх няма – а таму, што гэта выгадна. Падрасла «нацыянальная буржуазія», якой карціць самасцвярджацца за кошт меншасцей, таму і робяцца аб’ектамі падвышанай увагі то Зісер, то Зайдэс, то Ізраілевіч… Пры ўсёй непавазе да апошняга – непрыемныя мне многія ўчынкі гэтага супляменнічка – цяжка было не прыкмеціць, што з Аркадзя цягам лета-восені асобныя СМІ ляпілі «казла адпушчэння». Чытачы ж ахвотна падхоплівалі «наезды», і цяпер, калі лёс А. Ізраілевіча цьмяны (паводле адной з версій, ён быў затрыманы «органамі» пад канец кастрычніка), на «НН» назіраецца проста вакханалія зласлівасці.

Першыя каменты пад навіной ад 31.10.2018 «Крыніцы: За спробу даць хабар затрыманы Аркадзь Ізраілевіч». Па стане на 04.11.2018.

Часам сайт «НН» выдае за адно галасаванне не адзін, а некалькі «плюсікаў», але, так ці іначай, колькасць зласліўцаў нашмат перавышае колькасць цвярозадумцаў. Падобнае «ату яго!» назіралася і на форуме tut.by, дарма што ў меншых маштабах. Вядома, не ўсё тлумачыцца юдафобіяй, аднак і яе скідваць з рахункаў наўрад ці магчыма. Што даказвае рэакцыя чытачоў nn.by на жудаснае забойства наведвальнікаў сінагогі ў Пітсбургу (штат Пенсільванія, ЗША):

Першыя каменты пад навіной ад 27.10.2018 «У Пітсбургу ў сінагозе стралок забіў восем чалавек, а потым здаўся паліцыі». Па стане на 05.11.2018.

Вяртаючыся да Ізраілевіча: прага звядзення рахункаў чужымі (і нячыстымі) рукамі ў першыя дні лістапада выявілася настолькі моцнай, што з галоў рэп энтузіястаў знікла «справа “рэгнумаўцаў”» і яе скуткі… Калі ў канцы 2016 г. тутэйшыя «органы» затрымалі траіх публіцыстаў, то вялікая частка «апанентаў рэжыму» таксама цешылася і вітала рашэнне ўладаў. Высмейваючы тых, хто нагадваў, напрыклад, славутае выслоўе пастара Німёлера («Калі прыйшлі па камуністаў…»). Між тым ужо ўвесну 2017 г. спецслужбы прайшліся і па «нашых», а менавіта па беларускіх нацыяналістах, з «Белага легіёна» і не толькі.

Лінейнасць мыслення адчуваецца таксама ў тых, хто вітае прыход да ўлады ў Бразіліі (ключавая краіна Паўднёвай Амерыкі, на хвілінку) правага папуліста імем Жаір. Такой бяды, што ён параўноўвае апанентаў з жывёламі ды абяцае вытурыць іх з радзімы – абы адкрыў пасольства ў Іерусаліме! Здаецца мне, ад «праіерусалімскага» кроку трампоіднага бразільца Ізраілю будзе больш шкоды, ніж карысці, бо ён потым навыпрошвае сабе льгот і прывілегій, быццам той Чаўшэску… Хацеў бы я памыліцца.

А тым часам… Бюлетэнь «Слонімскі край» не адмаўляецца ад яўрэйскіх тэм. Гэтыя матэрыялы былі змешчаны ў № 32 (кастрычнік 2018)

Папраўдзе, перадрукі з БелТА цікавяць, як леташні снег; больш радасна было даведацца пра існаванне ў даваенным Слоніме папулярнай фотамайстэрні Барыса Вайнштэйна.

Яшчэ больш грэе нарыс «Протаіерэй Васіль Цітовіч», прысланы жлобінскім краязнаўцам Міколам Шуканавым. Падам урывачак у перакладзе з рускай: «Айцец Васіль карыстаўся вялікай павагай у царкоўнага начальства, меў аўтарытэт сярод прыхаджанаў… Яго паважалі не толькі праваслаўныя жыхары Жлобіна, а і мясцовыя яўрэі, якіх ён уратаваў ад пагрому ў неспакойным 1905 г. У самы крытычны момант святар, выявіўшы мужнасць, з крыжам у руках выйшаў насустрач апантанаму натоўпу, які з крыкам несся міма храма ў бок Карпілаўкі – мясцовай яўрэйскай слабады, і спыніў яго».

Цікавыя навіны трапляюцца і на сайце БФШ – арганізацыі, ад якой пасля вядомых падзей міжволі чакаю мала добрага. Але ж дапамагае ўшанаваць земляка, ураджэнца Магілёўскай губерні, – дзякуй за гэта.

«У памяць пра Чарльза Яфе адбудзецца ўжо трэці шахматны турнір», – дадае ў «тлумачальнай запісцы» арганізатар Міхаіл Ляшчынскі, былы старшыня Дубровенскага райвыканкама.

А во навіна з вёскі, што на Бельшчыне ў Польшчы: «У Орлі ўзгадалі пра габрэяў, якія жылі ў гэтай мясцовасці да 4 лістапада 1941 года (слушна “1942 года”, як тут. – В. Р.). Менавіта ў 76-ю гадавіну ліквідацыі нацыстамі арлянскага габрэйскага гета прайшло мерапрыемства “Памяць трывае”». Пішуць, шосты раз ладзіцца сустрэча неабыякавых – прыемна было даведацца.

Наш мінскі чытач Пётр Рэзванаў 23.10.2018 наведаў канцэрт «М-клезмер бэнду» ў залі «Верхні горад» (афішу са слоганам «Мелодыі яўрэйскай душы» і спіс выканаўцаў можна паглядзець тутака; кранула замануха «Начало таки в 19.00») ды падзяліўся ўражаннямі:

Граць музыкі ўмеюць. У адрозненне ад «Харошак», у якіх «Хава нагіла» вярнулася да «Распрагайце, хлопцы, коні», у «М-клезмер бэнду» заяўленыя нумары адпавядалі выкананым. Але ці можна тое, што яны граюць, аднесці да клезмера? – пытанне. «М-клезмер бэнд» бліжэй да малых складаў уцёсаўскіх ансамбляў.

Псой Караленка дае добры прыклад таго, як, валодаючы прыёмамі, можна зрабіць клезмер з чаго заўгодна. Дарэчы, у першым альбоме «Мінскер капеліе» быў Вердзі, перароблены мінскімі клезмерамі пачатку мінулага стагоддзя ў «Хупэ марш»; на развітанне з Дзімам Сляповічам (у 2008 г. лідэр «Мінскер капеліе» з’ехаў у ЗША – В. Р.) музыкі зрабілі переробку «Развітання з Радзімай». «М-клезмер бэнд» паспрабаваў па-клезмерску сыграць Афенбаха… Атрымалася, хутчэй, не клезмерская пераробка Афенбаха, а афенбахаўскія фантазіі на габрэйскія тэмы.

Я такі схадзіў у літаратурны музей 29.10.2018, на вечарыну памяці расстраляных пісьменнікаў. У сярэдзіне імпрэзы прагучалі вершы Майсея Кульбака ды Ізі Харыка на ідышы і ў перакладах на беларускую. Аднак слухаць іншых было цікавей, чым самому выступаць.

Побач з паэтам Васілём Жуковічам (фота з lit-bel.org); фрагмент выставы, створанай сіламі супрацоўніц музея

Дарэчы, з нагоды «Міжнароднага Дня перакладчыка» ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі – дакладней, у залі беларускай літаратуры – таксама зладзілі выставу (прадоўжыцца да 13.11.2018). І там не абмінулі Кульбака, а таксама Керэта, Вайля…

Фота з nlb.by

А выставу «Незабыўны маэстра» (дзейнічала ў Мінску з 30 кастрычніка да 5 лістапада) наведаць не выпала, таму проста прапаную ўрыўкі з прэс-рэліза Музея гісторыі тэатральнай і музычнай культуры:

Выстаўка падрыхтаваная да 100-годдзя з дня нараджэння беларускага дырыжора, педагога, заслужанага дзеяча мастацтваў БССР (1964) Іосіфа Самуілавіча Абраміса. Нарадзіўся 29 кастрычніка 1918 года ў Мінску…

20 чэрвеня 1941 года скончыў як валтарніст Беларускую дзяржаўную кансерваторыю (зараз — Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі). Творчыя планы давялося адкласці. Цяжкія гады вайны Іосіф Самуілавіч прайшоў байцом-сувязістам, апошнія месяцы — музычным кіраўніком. Быў узнагароджаны медалямі і ордэнам Чырвонай Зоркі…

У 1979 годзе Іосіфа Абраміса запрасілі ўзначаліць аркестр Дзяржаўнага тэатра музычнай камедыі Беларусі. За тры гады ён прыкметна падняў агульную музычную культуру тэатра і прыняў удзел у пастаноўцы спектакляў, якія па праву лічацца візітнай карткай тэатра: «Несцерка» Р. Суруса (1979) і «Лятучая мыш» І. Штрауса (1981).

На выстаўцы будуць прадстаўлены афішы, фотаздымкі, нотныя рукапісы, асабістыя рэчы дырыжора.

Дадам, што памёр маэстра ў родным горадзе, калі быў яшчэ не зусім стары (29.09.1984).

«Вольфаў цытатнік»

«Анекдоты – пожня, дзе людзі падбіраюць каласкі пасля вялікага жніва гісторыі» (Франсуа-Мары Аруэ, ён жа Вальтэр, 1751)

«Музыка адэкватная поўніцы жыцця праз рытм. Музыка “Бітлз” гэта спэктар перападаў ад заміраньня сэрца дзіцяці, якому млосна без маці альбо таты, да рушлівай хвалі сэрцабіцьця пры чаканай сустрэчы. Папса гэта аптымістычны стук сэрца паядальніка сьвініны» (Яўген Бяласін, з кнігі «На пераломе», Брэст, 2015).

«Адзінства вымагае іерархіі – а значыць, сацыяльнай архаікі… Любое развітае грамадства моцнае не “адзінствам”, а гарызантальнымі сувязямі, шматпартыйнасцю, канкурэнцыяй, актыўнымі сацыяльнымі групамі, “індывідуалізмам” прыватных інтарэсаў. То бок багатай, вольнай і канкурэнтнай шматстайнасцю» (Аляксандр Хоц, 04.11.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

05.11.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 05.11.2018  21:36

КУРОПАТЫ. КОСА НА КАМЕНЬ-2

От ред. belisrael.info. Первые интервью “БелГазеты” о “великом противостоянии” под Куропатами читайте здесь. Процесс по иску А. Израилевича к газете “Новы час” о защите чести, достоинства и деловой репутации, упомянутый в материале, закончился в суде Советского района г. Минска тем, что 10 сентября 2018 г. суд отклонил требования бизнесмена.

Коса на камень

14.09.2018

«Поедем поедим»: противостояние продолжается?

Прошли три месяца противостояния в Куропатах. Локальные стычки между защитниками мемориала и посетителями ресторана «Поедем поедим» продолжаются. Последний пример – инцидент между бизнесменом Аркадием Израилевичем и активистами, произошедший 29 августа. Как дальше может развиваться противостояние вокруг ресторана? На эту тему в «Визави» рассуждают бизнесмен Аркадий ИЗРАИЛЕВИЧ и координатор инициативы «Абаронім Курапаты» Анна ШАПУТЬКО.

АРКАДИЙ ИЗРАИЛЕВИЧ: «ПОЧЕМУ ЕВРЕЙСКИЙ РЕСТОРАН ВСТАЛ ПОПЕРЁК ГЛОТКИ?»

– Что произошло 29 августа возле ресторана «Поедем поедим»? Активист Денис Урбанович утверждает, что вы его избили.

– Я специально не поехал в суд по моему иску к газете «Новы час», чтобы никого не разозлить, вечером приехал в ресторан «Поедем поедим». Там стояло человек десять, с которыми я полез драться. А когда всех избил, естественно, они вызвали милицию и скорую помощь. Они определили, что я находился под алкогольным опьянением и даже под огромной дозой наркотиков. Шапутько тут же поставила диагноз Урбановичу: двойной перелом ноги, правда, на следующий день три милиционера, приехавшие задерживать, его еле скрутили. На фоне всего Северинец дал огромное интервью. Вот что было (смеется).

– А в какой стадии находится конфликт?

– Дела никого нет, меня даже никто не вызывал. Это была обычная банальная провокация.

– 29 августа в первой половине дня прошло заседание суда по вашему иску к газете «Новы час», куда вы не поехали. Но прибыли в ресторан «Поедем поедим», что породило всякие слухи.

– В соцсетях звучали призывы прийти на суд. Поэтому я, чтобы не провоцировать какие-то беспорядки, на суд не пошел, а отправил туда адвоката, как это делается во всем цивилизованном мире. К тому же газете я предложил мировую – ее она не устраивает.

– На каких условиях вы готовы урегулировать спор с газетой «Новы час» во внесудебном порядке?

– Суть моего предложения проста. Я считаю, что газета выполняет заказ. На мой взгляд, автор статей Денис Ивашин, главный редактор газеты Оксана Колб являются членами, как я это называю, «экстремистской группы батьки Северинца и матки Шапутько», которых в народе прозвали «защитниками Куропат». Я даже специально выписал определение экстремизма – «приверженность крайним взглядам и методам действия».

Сначала я обратился через прессу, затем позвонил лично Оксане Колб и предложил следующее. Есть понятие «медиация» – досудебное решение спора. Скандал мне совершенно не нужен, деньги любят тишину – давайте все вернем на место. Вызывайте любых независимых журналистов (Белсат, «Радыё Свабода», кого хотите), пусть они присутствуют в роли рефери. Меня абсолютно незаконно назвали бенефициаром, фактически хозяином ресторана «Поедем поедим». Я считаю, все эти публикации сделаны преднамеренно, и они принесли мне массу проблем. Я предложил: если вы доказываете, что я хозяин, я приношу вам извинения. А если я не являюсь хозяином (а по документам видно, что я никакого отношения к заведению не имею), то вы просто пишете опровержение. Все, никаких денег мне не нужно. Тем более что из заявленных BYN40 тыс. я не собирался ни копейки положить себе в карман, а хотел все отдать на благотворительность, в том числе и на строительство комплекса в Куропатах.

– Но ведь редактор предлагала вам изложить собственную точку зрения на страницах газеты…

– Первое «расследование» вышло 13 июня, после чего большинство СМИ обратились ко мне за комментариями. Кроме Белсата и «Новага часу». Потому что «Новы час» планировал опубликовать весь цикл статей, которые могли рухнуть после обнародования всей правды. У газеты плачевное финансовое положение, поэтому и придумали весь этот финт. Из статьи получается, что одни евреи абсолютно незаконно отодвинули охранные зоны, построили на костях ресторан.

Хотя ситуация очень проста: почему вы не идете в Минобл­исполком, в Минкульт, Гостройнадзор, которые дали коммерсанту Зайдесу разрешение на строительство? Зайдес получил разрешение, проинвестировал проект, в том числе деньгами американских инвесторов, а сейчас на этих инвестициях поставлен крест – позиция, как я считаю, совершенно деструктивная. Я вообще не понимаю: во всем мире оппозиция воюет с властью, но я первый раз вижу, чтобы оппозиция в нашей стране добивала остатки бизнеса.

– Куропаты в силу своего статуса являются достаточно рискованным местом для бизнеса. Почему владельцы с самого начала не просчитали все возможные риски?

– Я не владелец бизнеса, поэтому могу лишь высказать собственное мнение. Я возле Куропат прожил 10 лет. С одной стороны урочища построили поселок Солнечный – никого это не волновало, построили автозаправку – никого раньше не волновало и сейчас не волнует: ездить по костям, проливать бензин на костях – это можно. А вот еврейский ресторан встал почему-то поперек глотки.

Давайте так: границы охранных зон не нарушены. Даже если нарушены – есть цивилизованные пути решения таких проблем. Я живу у мемориала «Яма» – почему ни у кого не болела душа, когда там строили гостиницу «Хилтон», в 20-50 метрах от «Ямы» находится масса ресторанов (расстояние от “Ямы” до соседних ресторанов значительно преуменьшено – ред. belisrael.info), в которых по ночам музыка играет (и еще как играет!). Парк Челюскинцев, «Тростенец» – в любой точке Минска когда-то что-то нехорошее происходило. Почему они вцепились в Куропаты? А почему они не пикетируют КГБ, чтобы тот рассекретил документы о том, кто расстрелян в Куропатах? Я не хочу кощунствовать, но, может быть, там были те, кого и нужно было расстрелять?

– Суд потребовал уточнить исковые требования к «Новаму часу». Решили, как будете действовать дальше?

– Суд попросил уточнить, в какой форме мы хотим получить опровержение. А «Новы час» отказался от мировой.

– Конфликт вокруг ресторана длится уже больше трех месяцев. Даже если открытая фраза противостояния и закончится, нет ли у вас опасения, что конфликт не исчезнет – просто перейдет в новую фазу?

– Нет. Власть поступила очень мудро: решила не обращать внимания на все происходящее (собака лает, ветер носит). Именно это и взбесило Северинца и его сторонников, которые начали устраивать провокации. Даже в моем случае произошла обычная банальная провокация. Я не хотел ехать в ресторан на такси, потому что мне пришлось бы пройти какое-то расстояние пешком. Поэтому я специально поехал на машине с водителем. Обычно, когда приезжают машины, охранники оттесняют активистов, которые не видят, кто приехал. Мой друг пригласил меня на день рождения, 65 лет, – я не мог ему отказать. Я специально сел на заднее сиденье, с зашторенными окнами. Но они то ли просчитали, то ли узнали машину – сразу на нее налетели, не давали мне выйти. Выйдя, я пытался обойти толпу, но Урбанович меня толкнул – видео я разместил на Tut.by. После этого началась небольшая потасовка. Я преследовал цель – отогнать всех от машины, которую поцарапали.

Когда я понял, что публика абсолютно невменяемая, вызвал милицию. И тут началась провокация: Урбанович поднимал то одну, то вторую штанину, Шапутько начала кричать: у него перелом, вызвала скорую. Скорая забрала Урбановича, отвезла в больницу, сделала рентген – а там только царапина. Не удивительно, что три милиционера, приехавшие на следующий день задержать Урбановича и доставить в райотдел, еле скрутили его.

Кто такой Урбанович? Сварщик по образованию, революционер в душе, идейный лентяй и тунеядец. Стоять на свежем воздухе и получать какие-то гранты гораздо интереснее, чем в цеху работать по специальности.

Вот я смотрю на видео, где этот пострадавший сидит в милицейской машине и рассказывает на камеру, как его «мутузили». Сидит, курит, а потом берет и опять же цинично бросает окурок на землю, на то самое святое место, которое он якобы защищает. Вот уж действительно дьявол кроется в деталях. Этот «защитник» может сколь угодно вставать в благородную позу, но его истинная сущность все равно проскользнет в таких вот деталях. Впрочем, как и истинная сущность других его сторонников, которые хлопотали вокруг него. Ведь ни одного из них этот поступок не возмутил. Никому из них не пришла в голову мысль подобрать окурок – для них это в порядке вещей. Разве могут такие люди уважать то место, где гадят? Я и про Куропаты, и про страну в целом.

Почему журналисты, которые прописались на этом месте, не видят таких очевидных вещей? Почему они в принципе не стараются сохранить нейтралитет и объективно взглянуть на ситуацию? Журналист должен стоять над схваткой, а не участвовать в ней и тем более открыто поддерживать одну из сторон.

Меня удивляет тот факт, что камера оператора куплена на деньги европейской страны, а они отстаивают интересы людей, пропагандирующих бытовой антисемитизм. Мне непонятно, почему эти люди стоят под флагом ЕС. Мне интересно, какая страна в Европе их поддерживает? Почему ЕС не волнует, что тысячи водителей, каждый день проезжая по МКАД, ассоциируют эту группу с их странами? Я не верю, что эти люди долго простояли бы под флагами США и Израиля. Представьте моральный уровень этих людей: вызывать скорую, когда в это же время другому человеку может быть действительно плохо, или вызвать милицию, если где-то происходит преступление.

– Похоже, Куропаты превратились в вашу личную проблему?

– У меня нет никаких политических амбиций, я не собираюсь пиариться. Не трогайте меня – и я никого не трону.

Справка «БелГазеты». Аркадий Израилевич родился в 1963г. в Минске. Окончил Белорусский институт механизации сельского хозяйства по специальности «инженер-электромеханик». В 1989г. его родители ­уехали в Израиль на постоянное место жительства. Сам живет и работает в Минске. В бизнесе с 1991г. Не женат. 

ГАННА ШАПУЦЬКА: «КАЛI IЗРАIЛЕВIЧ ПАЧНЕ ЗМАГАЦЦА СУПРАЦЬ РЭСТАРАНАЎ ПОБАЧ З «ЯМАЙ», Я АСАБIСТА ЯГО ПАДТРЫМАЮ»

– Што было каля рэстарана «Паедзем паядзім» 29 жніўня, калі адбыўся інцыдэнт з бізнесменам Ізраілевічам? Апошні называе гэта правакацыяй з боку пратэстоўцаў.

– 29 жніўня курапацкую варту трымала БХД, тактыка якой – спыняць і не прапускаць машыны на тэрыторыю ахоўных зонаў мемарыяла, самавольна захопленай бізнесоўцамі,што падцвердзіла Генпракуратура і ў 2012г., і зараз у адказах на нашыя звароты. Усе машыны, якія ехалі ў гэты дзень у рэстарацыю, спыняліся непадалёк і наведвальнікі ішлі пешшу, ніякіх сутычак пры гэтым не было, усё было спакойна.

Пакуль не прыехаў Ізраілевіч, машына якога ледзь не ўехала ў пратэстоўцаў; Ізраілевіч выскачыў, быццам кіпнем ашпараны, з крыкамі, чаму, маўляў, мяне не прапускаеце, і кінуўся на пратэстоўцаў з кулакамі, ударыў Дзяніса Урбановіча, пасля Сяргея Анянкова, пасля мяне, пасля ізноў Урбановіча па назе. І толькі калі мы выклікалі міліцыю, крыху супакоіўся. Паводзіў сябе неадэкватна, груба, быццам п’яны.

– Дарэчы, рэтранслюю вам рытарычнае пытанне Аркадзя Ізраілевіча: вакол мемарыяла «Яма» працуе мноства рэстаранаў, нікому няма справы да аўтазапраўкі каля Курапатаў. Чаму грамадскасць так учапілася за рэстаран «Паедзем паядзім»?

– Наконт «Ямы» я адказваю так: я супраць рэстарацый побач з «Ямай», бо гэта неверагодна страшнае месца, там павінна быць ціха. І калі той жа Ізраілевіч пачне змагацца за гэтую цішыню там, супраць рэстарацый побач, я асабіста яго падтрымаю. Я ніколі не пайду ў тыя рэстарацыі. Рэстарацыя ў Курапатах фактычна з’явілася ў нас на вачах, злачынства, якое мы намагаемся спыніць з 2012г.; на нашых вачах чыноўнікі ўзаконілі беззаконне, на нашых вачах бізнэсоўцы плююць на закон тут і зараз і на нашых вачах тут і зараз яны зневажаюць памяць тысяч і тысяч закатаваных, але ж толкам не ўшанаваных дзяржавай людзей. Адна дзяржава іх забіла ні за што, а другая здзекуецца з іх і іх родных, злачынства расцягнутае ў часе. Гэта трэба спыніць і як мага хутчэй.

– Ужо больш за тры месяцы працягваецца абарона Курапатаў. Ці можна падводзіць вынікі трохмесячнай варты?

– Можна падвесці першыя вынікі 100 дзён змагання, 100 дзён супраціву. Мы і не разлічвалі на хуткае закрыццё рэстарацыі, мы гатовыя маральна да вельмі доўгага змагання, але ж, дзякуй Богу, нас пачулі грамадзяне Беларусі і не толькі. Дзякуючы нам усім «Бульбаш-хол» працуе, але ж стаіць пусты, акрамя, як мы называем, «масоўкі Зайдеса», то бок гэта ці яго сябры, ці радня, знаёмыя (фактычна адны і тыя ж людзі), – ніхто не едзе ў рэстаран. Лічу гэта перамогай абаронцаў.

– Рэстаран «Паедзем паядзім» па-ранейшаму працуе, ледзь не штодня адбываюцца сутычкі паміж наведвальнікамі і абаронцамі, якія заканчваюцца ці суткамі, ці штрафамі для апошніх. Ці не прыйшоў час перагледзець тактыку і стратэгію абароны Курапатаў?

– Як следства, канешне, трэба падумаць аб змене фармату. Ды ён і сам сабой мяняецца, бо адныя і тыя ж машыны спыняць ніякага сэнсу няма, зараз ад актыўнага супраціву, на маю думку, трэба перайсці да фіксацыі і назірання і ўзмацняць абарону юрыдычную. Пасля сходу абаронцаў [адбыўся ў нядзелю. – «БелГазета»], мы вырашым пытанне новага фармату. Абарона будзе працягвацца абавязкова: мы будзем дамагацца закрыцця рэстарацыі. Заўтра мы аб’явім аб кампаніі збору подпісаў за закрыццё рэстарацыі побач з мемарыялам. Падпісныя лісты будуць ва ўсіх абаронцаў, і кожны чалавек зможа прыехаць у Курапаты і паставіць свой подпіс пад патрабаваннем закрыць рэстаранна-забаўляльны комплекс. І тым самым супрацьстаяць карупцыі, духоўнаму вандалізму, абараніць Памяць.

Даведка «БелГазеты». Ганна Шапуцька па адукацыі фізік. Працавала інжынерам на заводзе «Інтэграл», потым разам з мужам зладзіла невялікі прыватны бізнэс. Пасля Плошчы-2006 актыўна ўлілася ў грамадскую дзейнасць. Зараз Ганна Шапуцька – каардынатарка ініцыятывы «Абаронім Курапаты».

Беседовал Юрась ДУБИНА

Оригинал

Опубликовано 14.09.2018  21:58

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (85)

Навагодні шалом! Віншую ўсіх, каторыя ловяць кайф ад 5779 года паводле яўрэйскага календара.

Засмучае тое, што з кожным годам галасы розуму ў віртуальнай прасторы, дый у свеце, гучаць усё больш прыглушана. Мо справа ў тым, што розум на планеце – велічыня пастаянная, а насельніцтва павялічваецца (аксіёма Коўла)? Дык у Беларусі яно, наадварот, змяншаецца. Дзякуючы мудрай дэмаграфічнай, эканамічнай і палітычнай палітыцы за 2017 год жыхароў стала меней на 12,8 тыс., хаця ёсць дзіўнаватая статыстыка, згодна з якой, наадварот, нас стала болей «прыблізна на 760 чалавек». Як сказаў бы вялікі рэжысёр: «Не веру». Узяць афіцыйны даведнік Белстату – там пазначана змяншэнне з 9504,7 тыс. чалавек да 9491,8 тыс.

За І квартал 2018 г. выявілася падзенне яшчэ на 7,5 тыс., за ІІ квартал – на 6 з нечым тысяч. Карацей, к ліпеню паказчык апусціўся ніжэй за стан 2011 г. (тады было 9481,2 тыс.), і нават іміграцыя ў Сінявокую і Працвятаюшчую ўжо не дапамагае. Што характэрна, падае нават колькасць насельнікаў Мінска: у ліпені 2018 г. было 1981,7 тыс., а ў студзені – на 800 чалавек болей.

Дапускаю, у прызначэнні С. Румаса «прэм’ер-міністрам» (насамрэч ён атрымае права на гэтую пасаду толькі пасля згоды палаты прадстаўнікоў, гл. Канстытуцыю і папярэдні выпуск «К&М») не апошнюю ролю адыграў той факт, што ён – шматдзетны бацька. Хіба мае навучыць беларусаў размнажацца 🙂

Тым часам тутэйшыя, дарма што лічацца адным з самых неэмацыйных народаў, ахвотна «ядуць» адно аднаго. Гісторыя з упёртым процістаяннем ля Курапатаў «пратэстоўцы – уладальнікі рэстарана і прымкнуўшы да іх Ізраілевіч» нагадвае казку пра мядзведзікаў, якія дзялілі галоўку сыру… (хто ў гэтай гісторыі ліса-«памочніца», здагадайцеся самі).

Няўменне шукаць і знаходзіць кампрамісы, дальбог, вылазіць бокам. Успомнілася гісторыя 2015 года… У лістападзе ўрадавая газета «Звязда» абвясціла: «У Мінску хутка можа з’явіцца помнік Васілю Быкаву», прадэманстравала макет помніка аўтарства Аляксандра Батвінёнка і Армена Сардарава. Які ўсчаўся вэрхал! І зорка, на якую абапіраўся пісьменнік, не падабалася, і тое, што ініцыятарам праекта быў названы старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі Мікалай Чаргінец – маўляў, якое ён мае дачыненне да «нашага Быкава»? Між тым… якія б адыёзныя крокі ні рабіў Чаргінец у 1990–2000-х гадах, у 1980-х яны з В. Б. калі не сябравалі, то былі ў добрых адносінах.

Тыповы адмоўны водгук (ад Ліліі Кобзік) змясціла інтэрнэт-газета «Салідарнасць» 24.11.2015. Даю фрагменты без перакладу, пакідаючы напісанне прозвішча архітэктара з малой літары на сумленні аўтаркі і рэдакцыі: «…этот памятник не только тонкое изощренное издевательство над памятью Быкова, кроме прочего, он добавит Минску в карму еще одну каплю сумрачной безысходности… Хочется сказать сардаровым и всем остальным: не делайте этого…»

Мая рэпліка ў адказ, адпраўленая назаўтра, не зацікавіла выданне – такая во «Салідарнасць» 🙁 Што ж, апублікую хаця б тут і цяпер:

Я не заўважыў у праекце ні здзеку з памяці пісьменніка, ні «змрочнай безвыходнасці»: выраз твару і пастава адпавядаюць таму, што бачыў на прыжыццёвых здымках. На фота ў «Звяздзе» хутчэй відаць сум, а не змрочнасць. Наогул Васіль Быкаў не быў аптымістам, у многіх яго інтэрв’ю і творах, не толькі перад самай смерцю, праводзілася думка, што «нам тут шчасця не будзе». У Мінску нямала «вясёлых» помнікаў і скульптур (перад Камароўкай, у раёне плошчы Свабоды, у Міхайлаўскім скверы…), так што адзін сумны не сапсуе «карму».

Помнік народнаму пісьменніку патрэбен, зорка не замінае – хаця б таму, што В. Быкаў меў баявы ордэн Чырвонай Зоркі. Калі ў Беларусі робіцца нешта карыснае, няхай нават па ініцыятыве «рэжыму», то не варта гэтым грэбаваць.

…Помніка дзядзьку Васілю ў Мінску няма і праз тры гады. Адной з прычын гэтага, пэўна, сталася зацятая бескампраміснасць (або бескампрамісная зацятасць) часткі «быкаўцаў».

З улікам гэтай – дый не толькі гэтай – гісторыі я пайшоў на кампраміс у пытанні з дошкай у гонар часопіса «Штэрн» па вул. Рэвалюцыйнай, 2 у Мінску. У чэрвені Мінгарвыканкам вырашыў павесіць яе без прозвішчаў знакамітых пісьменнікаў, якія працавалі ў часопісе (а між тым можна было пералічыць Зэліка Аксельрода, Майсея Кульбака, Ізі Харыка).

Куртатая прапанова не тое каб усцешыла, аднак let it be – хто захоча, той знойдзе пра супрацоўнікаў «Штэрна» дадатковыя звесткі. Прынцыпова тое, каб на дошцы з’явіліся ідышныя літары. Зараз ідзе абмеркаванне праекта ў мастацкай радзе.

На маю думку, шансы годна ўвекавечыць памяць пра сусветна вядомы часопіс даволі вялікія. Так, у жніўні 2018 г. шыльды, прысвечаныя мірскай ешыве i Мендэле Мойхер-Сфорыму, з’явіліся, адпаведна, у Міры i Капылі.

Справа – стоп-кадр з ont.by. Надпісы на шыльдзе – на беларускай, іўрыце і англійскай

А ў ліпені пачалося ажыўленне ў Слоніме, канкрэтна, у старажытнай сінагозе:

Публікацыя з бюлетэня «Слонімскі край», № 7 (29), ліпень 2018

Чым горшы Мінск – незразумела. «Яўрэйскія» цікавосткі, без сумневу, прыцягнуць турыстаў; асабіста мяне вабіў у Кіеў, сярод іншага, і помнік Шолам-Алейхему.

Ініцыятыву са «Штэрнам», як паведамлялася, падтрымаў Беларускі фонд культуры. А вось міністэрства інфармацыі і Нацыянальнае агенцтва па турызму ад справы «самаўхіліліся». Увогуле, Вераніка Д., начальніца агенцтва ў 2016–2018 гг., якая прэзентавала сябе як культуролаг і спецыяліст па яўрэйскай гісторыі, займалася больш самапіярам, чым рэальнымі справамі 🙁 Чамусьці я не здзівіўся, калі ўбачыў яе, «члена праўлення Саюза беларускіх яўрэйскіх грамадскіх аб’яднанняў і абшчын», у складзе «Грамадскай палаты Саюзнай дзяржавы». Забаўна: саюзнай дзяржавы няма, а «палата № 6», невядома кім фундаваная, існуе 🙂 Насельнікі ейныя, таварышы альтэрнатыўна адоранага папа Чапліна (не кінаакцёра), cур’ёзна заяўляюць, што яна стала «дзейным інструментам падтрымкі расійска-беларускай інтэграцыі…»

Насамрэч, тут кроку не ступіш – плюхнешся ў абсурд. Як вам «пушкінскі» камень, на пачатку верасня адкрыты ў Фрунзенскім раёне горада Мінска?

Здымкі 13.09.2018

Калі гэта й кампраміс паміж пажаданым і магчымым, то не вельмі ўдалы. Слушна адзначылі чытачы tut.by – больш нагадвае надмагілле, ніж ілюстрацыю да казак Аляксандра Сяргеевіча. Карацей, хацелі як лепей…

Дарэчы, паспяшаўся ініцыятар манумента (бізнэсмен Сяргей Наско) казаць у жніўні, што «на праспекце Пушкіна няма нічога, звязанага з Пушкіным». Станцыя метро «Пушкінская» не лічыцца? Дый шмат гадоў на доме № 41 вісіць такі барэльеф:

Фота 13.09.2018

Хто-хто, а расійскі класік у сталіцы Беларусі ніколі не быў забыты, пакрыўджаны. Помнік з капелюшом у сэрцы Мінска, абласная бібліятэка імя Пушкіна на іншым лапіку «сэрца», і г. д.

А гэта – «даўгабуд», незавершаны гандлёва-сэрвісны цэнтр на рагу прасп. Пушкіна і вул. Прытыцкага, акурат пад шматпавярховым гатэлем «Арбіта»:

Здымкі 13.09.2018

Зараз яго спрабуюць давесці да ладу… хіба к Еўрапейскім гульням (чэрвень 2019 г.) і завершаць. Аднак нашто было абяцаць, што рамонт скончыцца ў верасні 2017 г., нават з дакладнай датай – 30.09.2017? Тэндэнцыя такая: чым менш у Беларусі людзей, тым болей марнаслоўя.

Паглядзеўшы на рухі новага першага намесніка прэм’ер-міністра РБ Аляксандра Т-на (раней кіраваў апаратам савета міністраў), няцяжка сцяміць, што «бег на месцы» прадоўжыцца. То чалавеку патрэбен «стратэгічны штаб па развіцці лічбавай эканомікі» і «электронная медыцына» (робаты замест участковых дактароў і вузкіх спецыялістаў, якіх фатальна не хапае ў паліклініках?), то ён на днях прыкляпаўся да паштальёнаў – яны быццам бы павінны стаць «“універсальнымі работнікамі”, якія могуць праз гаджэты і выхад у Сеціва дапамагчы грамадзянам, у тым ліку і з замовай-дастаўкай тавараў інтэрнэт-крам». Па-першае, занадта дробна для аднаго з вышэйшых чыноўнікаў краіны ставіць задачы работнікам у асобнай галіне – на тое ёсць адміністрацыя прадпрыемства «Белпошта», у крайнім выпадку, намеснік міністра сувязі. Па-другое… дзядзечка, адчапіцеся вы ад маіх былых калег. Дарэмна хтосьці думае, што паштары абмяжоўваюцца «дастаўкай пошты і пенсій»: ёсць яшчэ такая хітрая штука, як планы па продажы маркіраванай і немаркіраванай прадукцыі, распаўсюд кілаграмаў рэкламы, многае іншае… За плату, якая ледзь перасягае пражытковы мінімум. А цяпер, выглядае, на паштальёнаў (пераважна паштальёнак, многія – перадпенсійнага ўзросту) навесяць яшчэ абавязкі кансультантаў інтэрнэт-крамаў. Але ж тыя, хто ўмее гандляваць, на «Белпошце» не затрымліваліся, і наўрад ці затрымаюцца.

У прынцыпе, пасля падхалімскай заявы Т-на «вы ведаеце, што словы кіраўніка дзяржавы ніколі не разыходзяцца са справай» (ага, ведаем па казусах з омбудсменам, судом прысяжных, дый нават са «штоквартальнымі» пашыранымі сходамі выканкама НАК) з новым урадам усё ясна. Пачакаем, вядома, 100 дзён з моманту прызначэння верхавіны – да канца лістапада 2018 г. – тады можна будзе крытыкаваць больш «субстантыўна». І саміх міністраў, і таго, хто іх прызначыў, і тых, хто гэтага «лідара» усхваляе. Праўда, сістэма настолькі разбэсцілася, што яе прадстаўнікам ужо можна пляваць у вочы – яны скажуць, што дождж ідзе.

Даволі характэрны адказ «па-беларуску» здабылі сёлета грамадскія актывісткі ў час суда з упраўленнем юстыцыі Мінгарвыканкама – дзясяткі памылак (і суд прыняў!)… «М1гарвьнсанкама», «Рэспублт Беларусь» – шэдэўральна.

У 2001 г. і я дастаў падобны дакумент у судзе Маскоўскага раёна горада-героя Мінска… Праўда, суддзя «па выканаучым вырабам» («по исполнительным изделиям»?) Антаневіч выявіўся крыху больш пісьменным. Ну дык і 17 гадоў не прайшлі марна!

Але на сёння досыць пра сумнае. 11.09.2018 прыйшла адхлань – прэзентацыя «яўрэйскага» нумару часопіса «ПрайдзіСвет» (таго самага № 20, дзе на карцінцы-заманусе – дзяўчына з казіным тварыкам). Павел Касцюкевіч, параіўшыся на месцы, пастанавіў вынесці пасяджэнне на ганак кнігарні Логвінава, бо ўнутры было б занадта горача. Сказаў – зрабіў… Выступоўцы чыталі свае творы і пераклады з ганка. Побач гойсалі машыны, але асноўнае было чутно.

П. Касцюкевіч (без кепкі) і Я. Ліпковіч; аўтарка belisrael.info i «ПрайдзіСвета» І. Ганкіна з мужам Дзмітрыем

Вёў вечарыну Альгерд Бахарэвіч (на здымку з fb – злева), які шчэ год таму меркаваў, што са мною не варта мець справы. Перадумаў – і нічога, свет не перакуліўся 🙂

Г. Янкута чытала ў сваім перакладзе з ідыша верш Ганны Марголін; А. Хадановіч – Мойшэ Кульбака

Арганізатары падрыхтавалі для гасцей пачастункі, адэкватныя Рош а-Шонэ, – прынамсі яблыкі на стале я бачыў сам.

«Вольфаў цытатнік»

«Іронія спараджаецца толькі болем»; «Перамены толькі тады добрыя, калі ёсць рэчы, якім не здраджваеш і на якія сам можаш пакласціся»; «Тое, пра што хочаш сказаць – не заўсёды тое, што гаворыш. І дакладней – заўсёды не тое» (Рашыд Нугманаў, yahha.com).

«Калі чалавек выклікае любоў адных і нянавісць іншых – гэта сведчыць толькі пра яго значнасць. Калі ён выклікае ўсеагульную любоў – ён, хутчэй за ўсё, неяк таемна падлізваецца да чалавецтва і кажа нешта занадта бясспрэчнае. Усё значнае – спрэчна, палемічна» (Дзмітрый Быкаў, 31.08.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

13.09.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 14.09.2018  00:19

КУРОПАТЫ. КОСА НА КАМЕНЬ…

От ред. belisrael.info. Предлагаемый материал отражает состояние дел примерно на 22.06.2018 и в чем-то уже устарел. Тем не менее он помогает понять позиции сторон.

Юрась Дубина

Коса на камень. Конфликт вокруг Куропат: путь к компромиссу или обострение?

«БелГазета», 26 июня 2018 г.

Владелец ресторана «Поедем поедим» в Куропатах Леонид Зайдес предложил протестующим сесть за стол переговоров. Бизнесмен готов вложить $100 тыс. в мемориал Куропаты и изменить формат своего учреждения – с развлекательного на семейный. На 29 июня запланирована большая встреча владельцев комплекса, защитников Куропат и властей (не состоялась – belisrael.info). Защитники Куропат дежурят возле ресторана уже больше трех недель, на них составлено свыше 50 административных протоколов, возбуждено уголовное дело за лжеминирование. Активисты заняли однозначную позицию: ресторан нужно снести, перенести или просто закрыть. Что дальше? Проблему обсуждают бизнесмен Аркадий ИЗРАИЛЕВИЧ и сопредседатель оргкомитета «Белорусской Христианской Демократии» Павел СЕВЕРИНЕЦ.

* * *

АРКАДИЙ ИЗРАИЛЕВИЧ: «Я БЫЛ ШОКИРОВАН, НАСКОЛЬКО РАЗВИТ БЫТОВОЙ АНТИСЕМИТИЗМ»

– Аркадий Львович, вы говорите, что нет никакой связи между застройщиком ресторана – компанией «БелРестИнвест» и вашей группой компаний IB, владельцем фабрики «Солнце» Сергеем Левиным. Давайте расставим точки над «і»: кто же является реальным владельцем бизнеса и какое отношение к бизнес-проекту имеете вы?

– Лично я де-юре никакого отношения к ресторану не имею. Я знаю только некоторых из учредителей – моих друзей. Среди них – реальные американцы, которые достаточно много инвестировали в Беларусь, но сегодня дали себе зарок больше ничего сюда не вкладывать. Это Леон Сагальчик, очень серьезный бизнесмен, который уже 30 лет живет в США. У него есть проекты и кроме ресторана «Поедем поедим». Но после нынешнего скандала в Куропатах желание инвестировать в Беларусь у него полностью исчезло. Если митингующие стремились обрубить инвестиции, то они добились своей цели в полном объеме.

– В прессе вы выступаете едва ли не в качестве адвоката владельцев бизнес-проекта. Почему так произошло?

– Совершенно не так. У Зайдеса и компании есть много разных бизнесов, один из них – ресторан. Я около 20 лет занимаюсь строительным бизнесом и разбираюсь в нем. Естественно, по праву близких друзей они обращались ко мне за консультациями, поэтому я был в курсе документации по проекту. Но ни моих денег, ни интеллектуального труда – ничего моего в ресторане нет.

– Камнем преткновения в нынешнем противостоянии является участок земли, который вплотную прилегает к охранной зоне Куропат, внесенных в список историко-культурных ценностей. Почему именно этот проблемный участок земли выбрали владельцы для реализации своего бизнес-проекта?

– Если бы я занимался этим бизнесом, возможно, тоже выбрал бы указанный участок земли. Я 10 лет прожил в Дроздово, мой дом стоял в 500 м от крестов, там не было никакой таблички, никакого мемориала – я даже не знал, что такое Куропаты. И только на 5-6 году жизни в Дроздово мне рассказали, что такое Куропаты.

Давайте возьмем комплекс «Хатынь», охранная зона которого заканчивается ровно по границе объекта. На Куропатах в свое время многие политики сделали себе имя, но что мы знаем про это урочище? По открытым данным, в Куропатах покоится от 7 тыс. до 250 тыс. жертв сталинских репрессий. Кто расстреливал, кого расстреливали, сколько людей расстреляно? Факт совершенно не изучен; почему Куропаты не исследуются – непонятно.

В Советском Союзе существовал безумный антисемитизм – и бытовой, и государственный, это выражалось в том, что я не мог поступить куда хочу, не мог работать где хочу. Сейчас я не чувствую государственного антисемитизма (достаточно много евреев находятся на государственных должностях), но я был шокирован, насколько развит бытовой антисемитизм, с которым столкнулся в соцсетях, объясняя свою позицию по ресторану. Больше всего меня шокировали люди, которые писали мне на белорусском языке – посыпался чистый антисемитизм. Я ответил: ребята, евреи и белорусы, говорящие на белорусском языке, – национальные меньшинства, надо беречь друг друга.

– Действительно ли экспертиза, в результате которой в 2014 г. охранная зона Куропат была сокращена, проводилась по заказу владельцев ресторана?

– Ресторан должен был открыться в декабре 2013 г. – у одного нашего друга был юбилей, который и планировалось отмечать в новом ресторане. Но потом началась вся чехарда, появилось предписание прокуратуры, скорее всего, достаточно справедливое, потому что обнаружилась масса незакрытых юридических вопросов. Когда покупаешь объект, в акте на землю или техпаспорте должны указываться ограничения, здесь ограничений не оказалось. Тогда хозяева бизнеса советовались со мной. Я видел, что было поручено провести проект детальной планировки (ПДП) квартала. Для разработки ПДП нужно определить все охранные зоны, все ограничения. ПДП разрабатывало предприятие «Минградо», которое и должно было согласовать все детали с историками. Архитекторы «Минградо» столкнулись с тем, что прежние охранные зоны рисовались практически на коленке. Четкой границы захоронений тогда не было, кажется, нет и по сей день.

Мне непонятна позиция бизнесменов, которые публично высказываются против ресторана. Если у вас так болит душа, почему вы не создали фонд, который бы провел археологические раскопки с целью установить четкие границы захоронений и ответить, наконец, на вопросы: кто, когда и сколько людей здесь расстрелял?

– Кто виноват в той общественной напряженности, которая сложилась сегодня вокруг Куропат и ресторана «Поедем поедим»?

– Я на все 300% уверен, что Минкульт давал согласование на строительство ресторана. Общественное обсуждение ПДП без согласования с Минкультом в таком месте невозможно. Общественное обсуждение прошло, ПДП утвердили. Иначе почему в суд не поступило ни одного общественного иска, который мог бы опровергнуть результаты общественных слушаний?

– Действительно ли владельцы ресторана предлагали протестующим «серьезные деньги» и даже часть построек взамен на прекращение протестов?

– Рестораном реально занимается Зайдес. Все американцы – пассивные инвесторы: деньги вложили, но объектом не занимаются. Последний месяц Зайдес по личным причинам находился в Израиле, вернулся только вчера ночью [20 июня. – «БелГазета»]. Кто предлагал деньги протестующим? А кому из них можно предлагать деньги? Этим людям надо поднимать популярность, вот и бегают перед камерой.

В России все гораздо проще: там случился Крым, затем – Новороссия, Сирия, Пугачева с Галкиным. А у нас тихо, как на кладбище. И тут раз – «жиды ресторан построили». Почему на «Линии Сталина» увековечено имя палача? Почему перед Домом правительства стоит памятник Ленину – идеологу всего коммунистического беспредела? Почему автозаправка стоит на костях? У Северинца есть ответы на эти вопросы?

– Ресторан построен, но практически не работает, люди протестуют уже три недели. Имеет ли ресторан перспективы?

– Как говорится, собака лает, караван идет. Я считаю, что во многом виноваты сами хозяева ресторана, которые по известным только им причинам допустили развитие конфликта. Думаю, заблуждаются американцы, считая, что документы решают все их проблемы; если бы с самого начала в открытый доступ выложили все документы, все давно успокоились. Несколько лет назад, когда пошли разговоры, что домик или два попали в охранную зону, Зайдес предлагал: мы не будем опровергать, но готовы отдать постройки под мемориал и даже готовы профинансировать все работы. Почему отказались?

– Какие варианты решения проблемы сегодня возможны?

– Рестораторы – совершенно вменяемые люди, если со стороны протестующих найдется человек, который не ради картинки, но ради решения проблемы пойдет на переговоры, надо вести диалог. Я не знаю мнение рестораторов, но лично я поступил бы следующим образом. Я бы согласился проинвестировать работы по облагораживанию Куропат, созданию мемориала республиканского значения.

Куропаты надо сделать мировым туристическим маршрутом, как и Хатынь, чтобы сюда приезжали туристы со всего мира, а после экскурсии шли ко мне поесть.

– Вы назвали публикацию в «Новым часе» «еврейским сговором». Что вы имеете в виду под «еврейским сговором»?

– «Расследование» об инвесторах и владельцах ресторана «Поедем поедим» – абсолютный бред: минимум половина из перечисленных бизнесменов никакого отношения к объекту не имеет. По непонятной логике автор собрал все известные ему еврейские фамилии (хотя среди владельцев ресторана есть и русские), выстраивал понятную лишь ему логическую цепочку и делал умозаключения.

В блоге на «Еженедельнике» я высказал свою позицию. Я узнал, что учредителем «Новага часу» является депутат Елена Анисим, и написал ей свои претензии. Елена Анисим опровергла изложенную информацию, а мои друзья убедили меня в том, что ее антисемиткой назвать никак нельзя. Поэтому решил извиниться перед ней.

Я с цветами пришел в офис «Таварыства беларускай мовы», который оказался закрыт; позже позвонил Елене Анисим, сказал, что был не прав. Мы конструктивно поговорили 15-20 минут – разговор мне очень понравился.

– Вы не боитесь, что этот скандал может реально привести к росту антисемитских настроений?

– Как антисемитские настроения могут вырасти? Человек либо антисемит, либо не антисемит. Блондин, как бы ни хотел, брюнетом не станет.

Справка «БелГазеты». Аркадий Израилевич родился в 1963 г. в Минске. Окончил Белорусский институт механизации сельского хозяйства по специальности «инженер-электромеханик». В 1989 г. его родители уехали в Израиль на постоянное место жительства. Сам живет и работает в Минске. В бизнесе с 1991 г. Не женат.

* * *

ПАВЕЛ СЕВЯРЫНЕЦ: «ЗАЧЫНІЦЬ, ЗНЕСЦІ АЛЬБО ПЕРАНЕСЦІ»

– Уладальнік рэстарана «Паедзем паядзім» агучыў тры магчымыя сцэнарыi вырашэння канфлікту. Ці гатовы абаронцы Курапатаў садзiцца за стол перамоў з бізнесменам?

– Ёсць некалькі нюансаў, якія, на мой погляд, трэба ўлічваць. Па-першае, такія прапановы варта было рабіць з самага пачатку. Прапановы прагучалі праз тры тыдні пратэстаў, што азначае толькі адно: дапякло. Рэстаран стаіць пусты, туды практычна ніхто не ходзіць, бывае хіба некалькі наведвальнікаў у дзень. Дзеячы прыпёртыя да сценкі, таму ідуць на ўступкі. Справа не ў канструктыўнасці і адкрытасці, а ў тым, што ва ўладальнікаў незаконнага і амаральнага бізнесу практычна няма выйсця.

Другі нюанс – дзень, прапанаваны Зайдэсам. Усім вядома, што 29 чэрвеня ў Мінск прыязджаюць дэлегацыі чатырох краін: Германіі, Аўстрыі, Польшчы і Ізраіля – на адкрыццё мемарыяла «Трасцянец». Па нашай інфармацыі, некаторыя дэлегацыі плануюць наведаць Курапаты.

Агучаныя прапановы выглядаюць, як спроба такімі, ведаеце, напарсткамі, лёгкім махлярствам адцягнуць увагу беларусаў і замежнікаў ад паралелі Трасцянец – Курапаты. Наша пазіцыя застаецца нязменнай: зачыніць, знесці альбо перанесці забаўляльны комплекс «Паедзем паядзім». Калі гаворка пойдзе пра капітуляцыю, мы можам сустрэцца і прыняць яе.

– Іншыя варыянты кампрамісу нават не разглядаюцца?

– Не буду казаць за ўсіх абаронцаў: у панядзелак, 25 чэрвеня, мы правядзём нараду, дзе сфармулюем канчатковую пазіцыю. Але безумоўнае патрабаванне ўсіх – зачыніць.

– Чаму прыхільнікі рэстарана актыўна эксплуатуюць версію «сіянісцкай змовы»?

– Думаю, абвінавачанні ў «габрэйскіх змовах» ці ў антысемітызме з’яўляюцца спробамі адцягнуць увагу ад праблемы. Справа не ў тым, хто габрэй, хто не габрэй, справа ў тым, хто прыстойны чалавек, а хто – падонак. Размова ідзе пра маральныя катэгорыі, а зусім не пра нацыянальнасць. Няма абсалютна ніякага значэння, хто з Мінкульта даваў дазвол, хто купляў, хто даваў хабар; мярзотнік зрабіў злачынства і павінен за яго адказаць. Кропка. Але я разумею, дзеля чаго ўсё гэта ўкінута ў публічную прастору. Спроба распаліць чарговы канфлікт, сутыкнуць ілбамі габрэяў і беларусаў, а ў выніку – адцягнуць увагу ад сутнасці.

– Ці сапраўды ўладальнікі рэстарана прапаноўвалі пратэстоўцам «сур’ёзныя грошы» узамен на спыненне пратэстаў?

– Так, абаронцам – не мне канкрэтна, мне проста перадалі змест той гутаркі. Мы дамовіліся, што не будзем называць імя чалавека па ягонай просьбе; на любога, хто атрымлівае такую прапанову, падае цень. Я гэтага чалавека даўно ведаю, давяраю яму. Прапанову зрабілі ўладальнікі рэстарана праз пасярэдніка. Пасля нашага адказу, што мы не купляемся і не прадаемся, адразу ўзнікла прапанова з «круглым сталом».

– Ці праясніў ваш візіт у Мінкульт, хто вінаваты ў стварэнні канфлікту?

– На мой погляд, ёсць некалькі вядомых удзельнікаў змовы і некалькі верагодных удзельнікаў. Вядомыя ўдзельнікі змовы – уладальнікі рэстарана, якіх мы ведаем пайменна (Зайдэс, Сурыс, Сагальчык, магчыма, Ізраілевіч), вядомыя ўдзельнікі – чыноўнікі Мінкульта, якія пад будаўніцтва «Бульбаш-хола» змянілі ахоўную зону Курапатаў (Чарняўскі, Гліннік, Дрыга, якая ставіла подпіс).

Верагодныя ўдзельнікі – іншыя чыноўнікі ад улады, магчыма, нехта ў Генпракуратуры, магчыма, хтосьці ў спецслужбах, нават не беларускіх, таму што ідэя пра разбурэнне народнай памяці, разбурэнне Курапатаў вельмі цікавіць Маскву. Магчыма, нейкі крамлёўскі генерал і стаіць ля вытокаў гэтай правакацыі: версія з заведама непрыбытковым «бізнесам» не вытрымлівае крытыкі.

– Праблема скарачэння ахоўнай зоны Курапатаў зачыненая? Ці збіраецеся падымаць яе на дзяржаўным узроўні і надалей?

– Наша патрабаванне да Мінкульта – вярнуцца да ахоўных зон 2003 г. Сёння могуць быць улічаны пэўныя змены, звязаныя са зменай ландшафту вакол Курапатаў, але ў цэлым трэба вяртацца да ахоўнай зоны ўзору 2003 г. – тады не ўзнікне аніякіх пытанняў. Пасля змены ахоўнай зоны паўстаў і бізнес-цэнтр, пабудаваны «Бульбаш-хол». Відавочна, раз Мінкульт не здолеў змадэляваць сітуацыю ў тэорыі ці паддаўся спакусам, вось вам практыка: 300 м ад помніка – не ўзнікае ніякіх пытанняў, бліжэй – адразу пачынаюцца праблемы і канфлікты.

– Які далейшы алгарытм дзеянняў абаронцаў Курапатаў?

– Па-першае, мы працягваем варту ў Курапатах з 12 да 24 гадзін. Кожны дзень, да так званых «перамоў», пасля іх – да тых пор, пакуль не будзе зачынены, знесены альбо перанесены рэстаранна-забаўляльны комплекс. Па-другое, мы павінны падрыхтавацца да сустрэчы афіцыйных дэлегацый, якія 29 чэрвеня будуць наведваць Трасцянец. Таму днямі афіцыйна абвесцім поўную мабілізацыю на Курапаты: 29 чэрвеня мы запрашаем усіх, хто можа, цэлы дзень прыязджаць у Курапаты. Тым больш, што 29 дня кожнага месяца ўжо некалькі гадоў запар у Курапатах робяцца талокі. Таксама мы сфармулюем пазіцыю па дзяржаўных структурах: ужо на наступным тыдні мы ідзем на чарговыя прыёмы і падаем дакументы ў Генпракуратуру і Мінаблвыканкам.

Даведка «БелГазеты». Павел Севярынец нарадзіўся 30 снежня 1976 г. у Воршы. У 2000 г. закончыў геаграфічны факультэт БДУ, аддзяленне геалогіі, атрымаўшы прафесію інжынера-геолага па спецыяльнасці «разведка карысных выкапняў». З 1999 г. да 2004 г. – старшыня «Маладога фронту». З 2005 г. – сустаршыня аргкамітэта «Беларускай Хрысціянскай Дэмакратыі», адказны за ідэалогію, рэгіёны, інфармацыю і культуру. Пісьменнік, аўтар 10 кнігаў. Фігурант некалькіх палітычных крымінальных спраў. Жанаты, мае дзіця. Праваслаўны хрысціянін.

* * *

Меркаванне пастаяннага чытача belisrael.info Алеся Рэзнікава (27.06.2018):

«Гэб’ё робіць высілкі, каб пасварыць украінцаў з палякамі, палякаў з беларусамі, літоўцаў з беларусамі, агаляючы гістарычныя грахі і крыўды, і, зразумела, габрэяў з усімі (бо габрэйскі нерв самы балючы), і ўсё на карысць імперыі… Прабачце, але хочацца выказаць набалелае».

* * *

Еще один материал о Куропатах (2017) с нашего сайта. На протяжении 1990–2000–2010-х гг. проблемы Куропат активно освещались в белорусском медиапространстве, они затронуты и в ряде книг. Ответы на вопросы «кто расстреливал, кого расстреливали, сколько людей расстреляно» искались множеством исследователей, начиная с 1988 г. Мы не обвиняем бывшего жителя Дроздово в невежестве, а констатируем факты.

Опубликовано 06.07.2018  23:15

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (79)

Ізноў здароў! Месяц мінуў, а курапацкі вузел не развязаны, сустрэча ўласнікаў рэстарацыі і пратэстоўцаў, якая мелася адбыцца 29 чэрвеня, сарвалася. Дайшло надоечы і да арыштаў на 10 сутак…

Абодва бакі дэманстравалі ўпартую зацятасць (ці зацятую ўпартасць), а іх прыхільнікі часам рабілі інфантыльныя крокі. Чаго варты «наезд» тутэйшага каблана Аркадзя Ізраілевіча на дэпутатку Алену Анісім, нібыта адказную за публікацыю недасканалага расследавання ў газеце «Новы час». Потым бізнэсовец прызнаў, што нагаварыў лішняга, але «асадачак застаўся». Газета ў адказ вынайшла новую прычыну прыцягнуць Ізраілевіча за вушы да будоўляў 2010-х гг. – у 2005 г. адзін з яго супрацоўнікаў, шараговы член навукова-метадычнай рады пры міністэрстве культуры РБ (усяго там было 8 чалавек), ухваліў «эскізны праект» прыдарожнага сэрвіса на 51-м кіламетры мінскай кальцавой дарогі. Здавалася б, пры чым тут рэстаран, адкрыты сёлета зусім іншай фірмай?

Больш канструктыўна выглядаюць ідэі Міколы Арцюхова, аднаго з заснавальнікаў Беларускай хрысціянскай дэмакратыі (у 2004–2007 гг. – сустаршыня): «Пачаць перамовы з “Поедем поедим”. Прыняць ад іх 2 домікі пад музей (мо перанесці ў цэнтр?) і фінансаванне мемарыяла-капліцы. Забавязаць адгарадзіцца трох-пяціметровым супрацьшумавым плотам. Дамовіцца, каб у іх была рэкламная стойка Мемарыяла, прапанаваць паўдзельнічаць у мемарыялізацыі астатніх 11 (17) месцаў генацыду мясцовага насельніцтва з боку НКВД СССР» (25.06.2018). Адказ Ганны Шапуцька («Адгароджвацца нельга, згодна з Кодэксам аб культуры. Гэта гісторыка-культурная каштоўнасць, і яна павінна быць бачна з усіх бакоў») не пераканаў мяне; калі ёсць жаданне кампрамісу, то знаходзяцца і магчымасці.

А вось Зміцер Дашкевіч – якому даўно за 35, а ён усё гукае ад імя «Маладога фронту» – то фактычна падбухторвае няспелыя розумы спаліць рэстарацыю, то пераносіць няўклюдныя паводзіны грамадзяніна РБ Ізраілевіча на Ізраіль – «Ізраэль» у аўтарскім напісанні… З сакавіка 2014 г., часу, калі Зміцер выйшаў на Дзень волі з партрэтамі Булак-Балаховіча ды Шухевіча, сумотна мне назіраць за эвалюцыяй гэтага «палітыка» – суцяшае хіба тое, што бываюць і горшыя.

…Хто пра што, а лысы пра расчоску. Канфлікты вакол Курапатаў сталі для мяне чарговым доказам таго, што «яўрэйская абшчына» ў Беларусі – ніякая… Былі ў яе шансы мабілізавацца ў 2001 г., калі разбуралася сінагога на Дзімітрава, 3 – але ў выніку разбурэнню рэальна спрабавалі перашкодзіць тры чалавекі, адзін з якіх на наступны дзень «саскочыў», назіраючы за пікетам ля Мінгарвыканкама з бяспечнай адлегласці.

На фоне вялікага скандалу і шматлікіх пратэстаў, у тым ліку ад 75 (! – са 109 магчымых) дэпутатаў палаты прадстаўнікоў, у калегаў была магчымасць парушыць камфорт «галоўнага яўрэя Беларусі», які давёў справу да разбурэння гістарычнага помніка на Дзімітрава й душыў ініцыятыву абаронцаў… Але ў 2004 г. на з’ездзе ў Гарадзеі яго перавыбралі аднагалосна – з крытыкай жа многія дэлегаты абрынуліся на «Мы яшчэ тут!», дзе выкрывалася неадэкватнасць «лідара». Па завядзёнцы, у сваім коле – ніхто нават не рызыкнуў звязацца з рэдакцыяй «паклёпніцкага выдання», а пагатоў падаць у суд, як гразіліся 🙂

Пасля гэтай гісторыі не здзівілі ўжо ні хабёльства «прафесійных яўрэек» на «Яме» ў 2006 г., ні рэакцыя на брыдкія заявы Рыгорыча ў 2007 годзе (у гэтым бяззубым прэс-рэлізе асабліва «дастаўляе» перавод стрэлак на Скобелева)…

«Авив», № 7-9, 2007. Ага, сцвярджэнні на прэс-канферэнцыі самі прагучалі 🙂

…ні лёгка праглынутае знішчэнне будынка драўлянай сінагогі ў Любані 2009 г., ні кааптацыя П. І. Якубовіча, на якім к таму часу не было дзе ставіць пробы, у склад «Савета абшчыны» ў сярэдзіне 2010-х гг. (ён і цяпер там) 🙁

І вось у чэрвені 2018 г., замест важкіх словаў пра Курапаты, дзе, сярод іншых, ляжаць і яўрэі, – працяглая паўза… Урэшце, вучань тав. Левіна, «галоўны прагрэсіўны рабін», заявіў, што «ёсць неабходнасць зрабіць мемарыял па прыкладзе Трасцянца, каб тыя, хто прыйшоў, ведалі, што тут адбылося». Засталіся адкрытымі пытанні, як «народны мемарыял» (шматлікія крыжы, помнік загіблым іудзеям і мусульманам, пастаўлены ў 2004-м…) інтэграваць у «Трасцянец-2», што рабіць з рэстаранным комплексам, блізкім да ўрочышча… Пазней (20.06.2018) Р. Абрамовіч, наведаўшы рэстарацыю ў спрэчнай зоне, вымавіў: «І ты маеш рацыю, і ты маеш, і я маю, як у анекдоце. Так, побач Курапаты, але побач і кальцавая дарога… Так, патрэбен музей, але як і хто гэта пачне?» Марнаслоўе з дамешкам рытарычных пытанняў – даволі танны спосаб здавацца мудрым…

«Рабініха» праявіла сябе яшчэ больш яскрава. Нават не рызыкну перакладаць гэтыя напаўпісьменныя плёткі «в виде версий» на беларускую.

Наконт звестак ад ДАІ (дапусцім, дама рэальна дзейкала з міліцыянтамі…). Сярод тых, на каго складаліся пратаколы – Наталля Гарачка, Алесь Лагвінец, Вольга Нікалайчык, Павел Севярынец, Юрый Чавусаў, іншыя жыхары Мінска. Пакінем у баку намёк на тое, што лёс урочышча Курапаты павінен хваляваць найперш мінчукоў – а чаму ў такім разе не жыхароў Мінскага раёна, да якога яно тэрытарыяльна адносіцца (?!).

Не да таго хілю, што Грыша Абрамовіч павінен адказваць за выбрыкі Ірыны. Проста яна славіцца як адна з элітных прадстаўніц «абшчыны» – дзясятак гадоў працавала ў «культурнай» суполцы «Эмуна», зараз курыруе працу з падрастаюшчым пакаленнем у аб’яднанні прагрэсіўнага іудаізму… Калі такое вярзе і так ставіцца да людзей «эліта» яўрэйскіх арганізацый РБ, то які ж там будзе сярэдні ўзровень? (Таксама не ўтрымаўся ад рытарычнага пытання, але прыватнай асобе даравальна, дый не пнуся ў аўтарытэты.)

Мінская актывістка Інэса Ганкіна самакрытычна напісала ў фэйсбуку трохі з іншай нагоды: «Магчыма, яўрэі Беларусі заслужылі тую абшчыну, якая ёсць! З усімі яе плюсамі і мінусамі». Не, я не лічу, што заслугоўваю такой «абшчыны», гнілой адсоткаў на 80-90. Раней больш актыўна спрабаваў займацца яе санацыяй, цяпер – менш. Аднак, пакуль жыву ў Беларусі, не збіраюся заплюшчваць вочы на негатыўныя з’явы. Насуперак таму, што сёлета 9 мая ля «Ямы» раіла экс-рэвізорка «абшчыны», якая прачытала-такі мой артыкул 2015 г. пра Левіна і левіншчыну: «У чымсьці справядліва… Але ты не маеш рацыю, выносячы смецце з хаты». Аз ох ун вэй, сцены скора паваляцца пад грузам смецця, схамяніцеся ўжо…

Большасць жыхароў Беларусі ўсё адно бачаць «нас» як абшчыну, і варта было б кіраўнікам яўрэйскіх арганізацый неяк будаваць яе ў няпростых умовах ХХІ ст., няхай і з аскепкаў… З чаго пачаць? Напэўна, усё ж не з пасярэдніцтва ў калякурапацкіх справах. Наўрад ці Леанід Зайдэс раіўся з рабінамі ды тутэйшымі «баронамі», калі будаваў свой рэстаран, таму не іх справа разрульваць шумную спрэчку.

Паўнакроўнае адраджэнне мовы ідыш, як паказала млявая рэакцыя на прапановы 2016 г., у Беларусі ўжо наўрад ці магчымае, і нездарма гісторык разважае пра музей як найбольш дарэчнае для ідыша месца. З вяртаннем і ўтрыманнем сінагог таксама не ўсё адназначна: вернікам і аматарам традыцый працэс патрэбен, але большасці – амаль усё роўна, пагатоў старыя будынкі, як правіла, вымагаюць немалых грошай на рамонт. Але, думаю, ніхто з беларускіх яўрэяў не аспрэчыць, што варта пашыраць прысутнасць «нашых» у тапонімах.

Сёе-тое для таго, каб выбітныя яўрэі (або, радзей, яўрэйскія матывы) фігуравалі ў назовах вуліц, апошнім часам рабілася. Так, не ўдалося ў пачатку 1990-х дабіцца вяртання ў Мінск вуліцы Яўрэйскай (з 1934 г. Калектарная) – затое ў 1996 г. з’явілася Іерусалімская, у 1998 г. – Заіра Азгура, у 2003 г. – Льва Выгоцкага, у 2005 г. – Міхаіла Гебелева… Але ж і цяпер доля вуліц з «яўрэйскімі» назовамі не адпавядае ўнёску, зробленаму яўрэямі ў развіццё Мінска цягам стагоддзяў. Ёсць шанс забіць мядзведзя.

Ці не найлепей з буйных гарадоў адлюстраваны «яўрэйскі ўнёсак» у Віцебску, дзе ёсць, прынамсі, аж некалькі вуліц Змітрака Бядулі 🙂 Па адной – Самуіла Багарада, Імануіла Велікоўскага, Іосіфа Бумагіна, Лазара Лагіна, Аркадзя Маўзона, Марка Фрадкіна, Марка Шагала (плюс праезд Шагала). Асабліва важным лічу згадаць вуліцу, названую ў 2015 г. імем знакамітага баксёра і трэнера Абрама Брына, бо сёлета 12 чэрвеня яму споўнілася б сто гадоў (спартсмен памёр у 2004 г.). Яшчэ ў 2009 г. у гонар Брына на віцебскай вуліцы Леніна ўрачыста павесілі мемарыяльную дошку.

Як бачыцца, у прынцыпе з мясцовымі ўладамі працаваць можна – не ўсе і не паўсюль адфутбольваюць карысныя ініцыятывы. Для пачатку можна было б арганізаваць «унутранае» абмеркаванне на тэму, якія знакамітыя яўрэі заслугоўваюць увекавечання ў беларускай тапаніміцы, няхай бы нават праз газеты «Авив» (наклад 250 экз.) і «Берега» (100 экз.). Потым «абшчына», прадстаўленая міжарганізацыйным камітэтам з удзелам навукоўцаў, магла б сістэматызаваць прапановы і публічна «ўпісацца» за іх.

Дзякуючы Андрэю Дубініну звярнуў увагу на японскае мастацтва кінцугі – адмысловае склейванне посуду: «Замест таго каб маскаваць паломку, кінцугі аднаўляе зламаны аб’ект, эстэтычна запаўняючы месца пашкоджвання спецыяльным швом і захоўваючы гісторыю аб’екта. Кінцугі – гэта мастацтва “залатога шва”: калі не можаш нешта схаваць, то паспрабуй зрабіць з відочнага дэфекта прыгажосць».

Фота з pikabu.ru

Ці зацікавяцца мясцовыя натаблі «яўрэйскім кінцугі» не на словах, а на справе? Папраўдзе, сумняюся.

Тым часам пасаду старшыні беларускай федэрацыі хакея, займаную ў 2017–2018 гг., пасля фіяска на чэмпіянаце свету пакінуў Сямён Шапіра. Шмат гадоў быў ён і міністрам сельскай гаспадаркі, і старшынёй аблвыканкамаў (Гродзенскага і Мінскага), раздаваў «каштоўныя парады» гісторыкам, а на хакеістах зубы абламаў… Цяпер кажа, што хакеем павінны займацца прафесіяналы. Што замінала зразумець тое раней і адмовіцца ад «новага прызначэння» ў маі 2017 г.? Хіба пераацэнка сваіх сілаў, а яшчэ страх перад начальствам, няўменне казаць «не», на якім у свой час пагарэў, сярод іншых, cавецкі яўрэйскі паэт Ізі Харык… Яму партыя КХП-БНФ мерыцца паставіць асобны памятны знак у Курапатах.

Доктар сельскагаспадарчых навук выявіўся адным з многіх не(да)кампетэнтных кіраўнікоў эпохі позняга лукашызму. Суцяшае, што пачуццё адказнасці за сваю працу ў яго канчаткова не знікла, і ў гэтым сэнсе «віцэ-прэм’ер» Васіль Жарко з яго жалюгоднымі адмазкамі (маўляў, не ведаў пра карупцыйныя схемы ў падначаленым міністэрстве аховы здароўя) мог бы пайсці Шапіравым шляхам. Дый не толькі Жарко – бярыце вышэй…

Пра бедныя навуку з адукацыяй. Кажуць, у свеце траціна даследчыкаў запэцканыя ў плагіяце і/або фальсіфікацыях. Колькі ж такіх у Беларусі? Тэма балючая, не раз закранутая ў серыяле, але «Васька слушает…»

Супрацоўнік мінадукацыі РБ, фэйкавы палітолаг Андруша Л., стаміўшыся выдумляць нешта новае дзеля дыскрэдытацыі апанентаў, на тым тыдні перапісаў кпіны з «Луркамор’я», сайта, закрытага ў Беларусі (праўда, не для ўсіх :)):

Вось «злонравия достойные плоды» яно як бывае, калі на дзяржаўную працу бяруць людзей без маральных тармазоў.

Але ёсць і добрая навіна: у Гродзенскай вобласці ёсць Іўеўскі музей нацыянальных культур, а ў ім з пачатку года – выстаўка «Беларускія яўрэі». Усе ў Іўе, панове!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.07.2018  17:59

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (78)

Ціхамірны шалом! Зачасціў я з новымі серыямі – даруйце, каласкі й калінкі, скора гэткага непарадку не будзе.

Актыўная фаза канфлікту вакол Курапат(аў) і прымежнай рэстарацыі доўжыцца трэці тыдзень. Выказаліся «жук і жаба», дык што ж застаецца мне, не-жуку-не-жабу? ¯\_(ツ)_/¯

Як я і апасаўся, канфлікт не прамінуў-такі набыць этнічнае адценне. Нямала ў Беларусі асоб, якія пратэстуюць супраць ядальні, выпукляючы паходжанне (або, калі хочаце, нацыянальнасць) ейных гаспадароў. Сярод гэтых пратэстоўцаў, як падаецца, меншасць лічыць, што «ўсе яны такія», а большасць вызнае «мяккі» варыянт: няхай, маўляў, сумленныя яўрэі дадуць прачуханца несумленным…

Узята з resurs.by

Пра небяспеку распальвання антысемітызму папярэдзілі ў сваіх публікацыях ужо мінімум адна культуралагіня і двое журналістаў. Аднак «люд паспаліты», па-мойму, схільны меркаваць так: «Рэчы трэба называць сваімі імёнамі. Робіш кепска – будзь гатовы, што цень ляжа і на тваіх супляменнікаў. Супляменнікам не падабаецца, што на іх кладзецца гэты цень? Дык гэта не нашы праблемы, няхай разбіраюцца са сваімі кідальнікамі ценяў самастойна. Калектыўная адказнасць – вельмі дзейсная штука. У вас сусветная дыяспара – ну дык у вас і рычагі ціску на яе ёсць» (камент на nn.by, рэйтынг на 19.06.2018 – +51-9).

На самай жа справе «яўрэйская абшчына» ў Беларусі кволая ды атамізаваная. Па вялікім рахунку, яе няма, як бы ні пнуліся давесці адваротнае інтарэсанты – у прыватнасці, гендырэктарка «галоўнага яўрэйскага саюза» Віка Б-а, адна з тых трох «разумніц», што ў 2006 г. ля «Ямы» нацкоўвалі на мяне людзей у цывільным… Як і ў 1990–2000-х, шчыруюць асобныя актывісты, а на кожнага – па дзясятку (ОК, па пяцёрцы) імітатараў бурапеннай дзейнасці. Гэта досыць добра «прасёк» заснавальнік праекта «Belarus Shtetl» Рыгор Хейфец: «На мой погляд, у нас вельмі раз’яднаная абшчына. Ёсць вялікі міжпакаленны разрыў… Яўрэйскія суполкі існуюць пакуль толькі дзякуючы падтрымцы з ЗША і Ізраіля». Праз чвэрць стагоддзя «паспяховай» дзейнасці ў суверэннай Беларусі 🙁 І якія «рычагі ціску» на сусветную дыяспару ў прынцыпе могуць з’явіцца ў такіх варунках?

Да «дыяспары» таксама шмат пытанняў. Згаджаймася або не з Аляксандрам Лапшыным, але ён, аб’ехаўшы 100+ краін і пасядзеўшы ў турмах, сёе-тое кеміць у жыцці… Лапшын 02.06.2018 напісаў так: «Яўрэі вельмі раз’яднаны народ, і многія абшчыны маюць такое ж дачыненне адна да адной, як японцы да іспанцаў. Прасцей кажучы, ніякае… У яўрэяў дзясяткі, калі не сотні абшчын і арганізацый, кожная з якіх жыве сваімі «местачковымі» інтарэсамі… Пры гэтым значная частка яўрэяў увогуле не належыць ні да якіх абшчын».

Не сумняюся ў шляхетных матывах ізраільца, выхадца з Беларусі Барыса Давіда Б., які з 10.06.2018 збіраў подпісы яўрэяў (як ён паясніў, у першую чаргу беларускіх яўрэяў) пад зваротам «против кабака на костях в Куропатах», але ў такой парадыгме я не працую. І парэшткаў расстраляных пад рэстаранам не было знойдзена, і асобны «яўрэйскі» ліст не бачу сэнсу падпісваць.

Карацей, упэўнены, што без дээтнізацыі канфлікту – ніяк. У гэтым выпадку Зайдэс і Сурысы, зацягнутыя ў каламутную гісторыю, маюць несці індывідуальную адказнасць: маральную і/або матэрыяльную. А незаконная, як выглядае (не бачыў я ўсіх дакументаў, толькі некаторыя), абрэзка ахоўных зон ля гісторыка-культурнай каштоўнасці першай катэгорыі ў 2014 г. мусіла б стаць прадметам адмысловага расследавання, у тым ліку і парламенцкага. Чыноўнікі, якія выдавалі дазволы на «Поедем поедим», апрыёры вінаватыя зусім не менш, чым рэстаратары, што надоечы зрабіліся, фактычна, «казламі адпушчэння». Харош і той, хто прызначыў чыноўнікаў, і – будзем шчырыя – тыя мільён-два грамадзян падданых, якія ў 2015 г., нягледзячы ні на што, аддалі за яго свае галасы, дарма што к таму часу здарыліся ўжо дэвальвацыя 2011 г., «дэкрэт № 3» і многае іншае. Ладна б яшчэ ў 2001-м або 2006-м аддавалі…

Па-ранейшаму лічу, што, калі рэстаранны комплекс (або яго частка, як прапаноўваў Аркадзь Ізраілевіч) не ператворыцца ў музей, то трэба дабівацца пабудовы плота або сцяны паміж абшарамі рэстарана і некропаля, каб да наведвальнікаў Курапацкага лесу не даносіліся лішнія гукі, пахі etc. Ну, а кампанія «сімвалічнага» адпору з акцыямі прамога дзеяння – кшталту ўкусу наведвальніка за руку – выклікала хвалю кпінаў. Вяшчае знаёмы чытачам belisrael.info Сяргей Спарыш:

У адказ пратэстовец з Лагойска, віцэ-чэмпіён па складзеных на яго міліцэйскіх пратаколах (наперадзе толькі Павел Севярынец, які мяркуе, што развязка ў справе скора наступіць), «вызначыўся» публічнай заявай пра «жыдакамунізм»:

Натуральна, адзін гэты факт вымушае мяне асцярожна ставіцца да купкі зухаў, якія пікетуюць уваход у харчаблок. Агулам жа з сімпатыяй стаўлюся да самадзейных ініцыятыў у Беларусі, як і да свабоды чужога кулака… пакуль ён не кранае майго носа.

Тым часам «любімыя ўлады» ўсё ж распачалі конкурс на мемарыял у Курапатах, пра які шмат гаварылася летась. Выявілася, што было пададзена звыш трыццаці праектаў, а журы папярэдне выбрала тры.

Не будучы сябрам журы, магу выказацца без дыпламатыі: cлабавата… I наўрад ці адлюстроўвае маштабы трагічных падзей у сталінскай БССР. Другі варыянт, напрыклад, – амаль копія хатынскага звона… Адносна прымальны першы варыянт, калі яго трактаваць як браму паміж жыццём і іншасветам, дапоўніць гукавым суправаджэннем, пра якое расказаў Марат Гаравы тутака. Паводле Алеся Разанава, «сярод гукаў, што чулі бязвінныя ахвяры, мусяць быць не толькі любасныя поклічы бацькоў, мілыя сэрцу галасы каханай і дзяцей, спевы птушак, посвіст ветру, шум лесу, скрып возу, конскае іржанне, рыканне каровы, шоргат снегу, гарадскі гул, гудок паравозу і звон трамвая, але і лозунгі, песні, папулярная музыка 1920-1930-х гадоў, галашэнні сваякоў падчас арыштаў, пагрозы следчых, стогны сукамернікаў, катэгарычныя словы бязлітасных прысудаў, брэх аўчарак, лясканне турэмных засавак, жорсткія загады энкавэдзістаў, грукат “чорнага варанка” і бразганне затвору. Напрыканцы ў немаце гучыць толькі адно чалавечае сэрца…»

Але, баюся, для афіцыёзнай Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі, якая плануе быць заказчыкам будаўніцтва, усё гэта занадта складана. Буду рады памыліцца.

Для мяне важна, каб належнае было аддадзена як Курапатам, так і Трасцянцу. Заклікаючы да інтэграцыі гістарычнай памяці, да адмовы ад гульні з «нулявой сумай» (па-ранейшаму хапае такіх, хто хацеў бы прынізіць або БНР, або БССР; пра апошнюю, напрыклад, небезвядомы грамадскі дзеяч В. сказаў, што яна была «байструкаватым дзіцём БНР»), ва ўсіх выпадках я не магу забывацца на «яўрэйскія матывы». Заўважу, дарэчы, што не бачу крамолы ў выразе «яўрэйскі турызм у Беларусі» (маюцца на ўвазе праграмы, разлічаныя перадусім на замежнікаў-яўрэяў і тых, хто цікавіцца згаданымі матывамі). Да «недарэчнага» выразу чапляюцца хіба «інваліды пятай групы» савецкіх часоў; ім жа даспадобы эўфемізмы кшталту «падарожжы па сцежках яўрэйскай гісторыі». Можна вывезці сябе з Саюза – цяжэй вывесці Саюз з сябе…

Вяртаючыся да тэмы «БНР і БССР (ССРБ)»: ля вытокаў абедзвюх рэспублік стаялі яўрэі, хоць іхні ўплыў і не варта перабольшваць. Пра БНР пісаў ужо; дадам, што не толькі сярод міністраў былі «нашы людзі». Станіслаў Рудовіч у артыкуле «Стаўленне яўрэйскай грамадскасці да абвяшчэння БНР (1918 г.)», апублікаваным у зборніку канферэнцыі «Беларуска-яўрэйскі дыялог у кантэксце сусветнай культуры» (БДУ, 2008) прыйшоў да вываду, што гэтае стаўленне было «спакойна-прагматычнае»: «Многія яўрэі падтрымлівалі з яе 283 ўстановамі дзелавыя адносіны: у друкарні Я. Грынблата выдаваліся беларускія перыёдыкі і кнігі, Т. Кац пастаўляў прадукты для беларускіх дзіцячых прытулкаў, Б. Гохштэйн і Ю. Іргер удзельнічалі ў справе пераводу студэнтаў, ураджэнцаў Беларусі, з расійскіх універсітэтаў на Украіну і ў Вобласць Войска Данскога. Пасля пастановы Народнага сакратарыяту Беларусі аб рэгістрацьі грамадзян БНР нямала яўрэяў атрымалі адпаведныя пасведчанні». Праўда, з другога квартала 1918 г. нешта пайшло не так гладка: «Прэтэнзіі з боку яўрэйскіх колаў да Рады БНР узмацніліся ў сувязі са змяненнем палітычнага аблічча апошняй пасля ўступлення ў яе Мінскага беларускага прадстаўніцтва на чале з Р. Скірмунтам, выхаду шэрагу левых груп і прызначэння Скірмунта на пасаду старшыні ўрада».

«Пагоня» ад Яўгена Меркіса (знойдзена на pinterest.com.au)

Адной з аўтарытэтных персон у першай беларускай савецкай рэспубліцы, задуманай у снежні 1918 г., а абвешчанай у Смаленску 01.01.1919, стаў Рэйнгольд – ураджэнец Слуцкага павета, першы савецкі начальнік Віцебшчыны (у 21 год). Піша Анатоль Сідарэвіч: «10 снежня 1918 бальшавікі прыйшлі ў Менск. 13-га старшыня Менскага рэвалюцыйнага камітэта Ісак Рэйнгальд даносіў у Смаленск: тут рай на зямлі, ёсць і хлеб, і бульба. У выніку кантактаў з камуністамі, якія дзейнічалі на паднямецкай тэрыторыі Беларусі і ўжо звыкліся са словамі «Беларуская Рэспубліка», у яго нарадзілася ідэя… Літоўска-Беларускай Рэспублікі. Ідэю падтрымаў сябар Цэнтральнага Камітэта РКП(б) Мікалай Бухарын, які аб той пары знаходзіўся ў Менску. І 20 снежня Рэйнгальд адпраўляе адпаведную тэлеграму Свярдлову». Аператыўнае ўмяшанне Масквы скончылася тым, што з’явіўся ўрад беларускай рэспублікі з удзелам Рэйнгольда (камісар фінансаў) і былога эсэра Майсея Калмановіча (камісар па гандлі/харчаванні). Нейкі час яны заставаліся на сваіх пасадах і пасля лютага 1919 г., калі насамрэч з’явілася Літоўска-Беларуская рэспубліка, aka «Літбел».

 

I Рэйнгольд і М. Калмановіч (фоты з вікіпедыі)

Лёс І. І. Рэйнгольда быў сумны, як і ў многіх заснавальнікаў БНР – куля ў галаву, хіба што ў Маскве-1936, а не ў Менску-1937/1938, і не за «буржуазны нацыяналізм», а за трацкізм. Калмановіч, які «дарос» да ўсесаюзнага наркама, перажыў калегу на год… Як бы скептычна гэтыя прыхільнікі сусветнай рэвалюцыі ні ставіліся да «беларускага этнасу», але ж пакінулі след у гісторыі нашай дзяржаўнасці. Цікава, што ў аграгарадку Грозаве Капыльскага раёна ляжыць здаравезны валун, а да яго прымацавана шыльда з надпісам па-беларуску: «У мястэчку Грозава нарадзіўся Ісак Ісаевіч Рэйнгольд, знакаміты дзяржаўны дзеяч БССР, СССР. 18.XI.1897–22.VIII.1936».

«Вольфаў цытатнік»:

«За многімі дзяржаўнымі інстытутамі або пасадамі не стаіць нічога, акрамя ўсведамлення таго, што гэтая пасада – неабходная частка сістэмы, якая склалася» (Леанід Фрыдкін, 01.02.2016)

«Антысемітызм зусім і не страшны, а толькі брыдкі, варты жалю і дурны: брыдкі, таму што скіраваны супраць крыві, а не супраць асобы, варты жалю таму, што зайздрослівы, хаця жадае здавацца пагардлівым, дурны таму, што яшчэ мацней яднае тое, што ставіў сабе за мэту разбурыць» (М. Агееў, «Раман з какаінам», 1934)

«Як прыняць непапулярныя законы, мы адразу знаходзім кучу сусветных прыкладаў: то ў Амерыцы так робіцца, то ў Германіі… Як толькі гаворка аб правах і свабодах, то ніхто нам не ўказ» (Ірына Прохарава, 18.06.2018)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.06.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

***

От редактора. Приводим перевод на русский вступления материала В.Р., в основном посвященного происходящему вокруг Куропат, из его авторской серии.

Как я и опасался, конфликт не преминул-таки приобрести этнический оттенок. Немало в Беларуси людей, которые протестуют против едальни, раздувая происхождение (или, если хотите, национальность) её хозяев. Среди этих протестующих, как кажется, меньшинство считает, что «все они такие», а большинство исповедует «мягкий» вариант: пусть, мол, честные евреи снимут стружку с нечестных…

На самом же деле «еврейская община» в Беларуси слабая и атомизированная. По большому счёту, её нет, как бы ни стремились доказать обратное интересанты, в частности гендиректорша «главного еврейского союза» Вика Б-а, одна из тех трёх «умниц», которые в 2006 г. у «Ямы» науськивали на меня людей в штатском… Как и в 1990–2000-х годах, усердствуют отдельные активисты, а на каждого – по десятку (ОК, по пятёрке) имитаторов бурной деятельности. Это довольно хорошо «просёк» создатель проекта «Belarus Shtetl» Григорий Хейфец: «На мой погляд, у нас очень разъединённая община. Есть большой поколенческий разрыв… Еврейские общины существуют пока только благодаря поддержке [из] США и Израиля». И это – после четверти века «успешной» деятельности в суверенной Беларуси 🙁 И какие «рычаги давления» на всемирную диаспору в принципе могут появиться в таких условиях?

Опубликовано 19.06.2018  23:27

***

Ганкина Инесса Да, при чем тут община? А своих голов у владельцев бизнеса нет? У нас что-ли коллективная кагальная средневековая ответственность? Я не планирую отвечать за всех идиотов: евреев, белорусов, русских и т. д.

Гутман Яков Мне кажется, что, говоря о Куропатах, надо не забывать о Белорусской Масаде, могилах жертв Холокоста в Мозыре, еврейском кладбище в Минске и других местах. Это звенья одной цепи беспамятства и государственного антисемитизма.

Добавлено 21 июня 07:19

А. Израилевич о бизнесе и жизни

Аркадий Израилевич:
Мой самый безумный поступок в жизни – мой бизнес

Тантина ЛАОС, 17 апреля 2017                   Человеческий облик белорусского бизнесмена

В детстве он мечтал стать военным, в школе прослыл сорванцом, был «достаточно высокомерным» юношей в студенческие годы. Самым безумным поступком в своей жизни считает свой бизнес.

Мой самый безумный поступок в жизни - мой бизнес

«Ежедневник» начинает свой новый проект “Человеческий облик белорусского бизнеса“, и в первым своим текстом расскажет об Аркадии Израилевиче – директоре группы компаний ИВ, занимающейся инвестициями в недвижимость.

– Насколько ваша детская мечта о профессии совпадает или расходится с тем, чем вы занимаетесь сегодня?

– Диаметрально! В детстве мне сложно сказать, о чем я мечтал, потому что у меня все шло по нарастающей. Я только 7-й класс закончил без троек. До этого, когда у папы спрашивали «Как учится?», он говорил «Одна четверка». Все думали – пятерки, но у меня там были тройки. Потом уже пошло, и, в общем-то, школу я закончил с одной четверкой по русскому языку.

– Может быть, мечтали стать космонавтом, как большинство детей тогда?

– Нет, ну я же все таки еврей 🙂 Я реально понимал, где при Советской власти находились евреи, а где космонавты. Мечта-то, конечно, была. Я хотел быть военным, поступить в Рязанское десантное училище после школы, но тут уже, конечно, мама устроила скандал. Сказала, что еврейский десантник нам не нужен. Ну и дальше мне уже стало тут немножко неинтересно, мне было все равно.

 

– Легко ли сегодня вести бизнес? Что мешает и как с этим бороться? Или как к этому относиться?

– Относиться как к стихийному бедствию, что ты ничего не можешь сделать. Вести бизнес сейчас безумно сложно, потому что, как всегда, коммерсанты (а я этот уровень) – они враги народа. То есть все у них нажито – это наворованное, отсюда и само отношение… Когда посадили или насчитали по принципу пол, палец, потолок – так ему, мол, и надо…

Даже когда глава государства говорит, что, мол, отпускайте все, разрешайте все делать, если не нарушают закон. Приходишь к чиновнику, смотришь ему в глаза, а он говорит – да я это смотрел, я это слышал, но я не уверен, слышали ли об этом силовики.

– Считаете ли вы себя успешным человеком? Если да, то почему? Если нет, то также почему?

– Тут все относительно. Когда ты читаешь журнал Forbes, то считаешь себя неудачником. Я когда-то придумал такое сравнение. У бизнесмена, который развивается, весь путь – это как подъем по лестнице. Ты поднялся на второй этаж – твои ноги находятся на полу, но это выше, чем голова у людей, которые находятся на первом этаже. Но твоя голова находится ниже тех, что стоит на уровне третьего этажа. Оттуда выскочил, но туда не зашел еще.

Поэтому тут сложно сказать. В своем сегменте, да, мне кажется, что я чего-то достиг. Но тут опять-таки, из-за непонятной перспективы ни экономики, ни страны, ни вообще, что здесь происходит, – большой уверенности нет.

 

– Если бы у вас была возможность изменить в себе какую-то одну черту или одно качество, что бы это было?

– (Задумался…) Не знаю. В детстве – национальность, сейчас уже не хочу.

– Вас есть все устраивает в себе?

– Ну да. То есть каждая черта пригодилась на каком-то периоде жизни, и я не знаю, чего бы я добился, если бы поменял ее на что-то.

– Самое яркое ваше детское впечатление? То, что даже сейчас помнится?

– Ну, оно не совсем детское, это 10 класс. Я уже хорошо учился тогда, но математица у нас была такая непроходная антисемитка. Я очень хорошо знал математику, а она мне ставила 4, иногда 3. И за первую четверть у меня была четверка.

А потом у нас была олимпиада по математике. Я выиграл районную, хотя школа у нас была обычная, а в районе были три математических. И это было таким достижением! А потом на городской я занял третье место. Это было, по-моему, первый и последний раз в истории нашей школы. Я вот помню, что я зашел в школу в понедельник (олимпиады тогда по воскресеньям были), зашел, как герой. И ей от безысходности уже пришлось мне поставить пятерку, и за четверть тоже, но благодарность она мне все равно не дала. Благодарность я получил по физике и химии, по математике не получил. Хотя математику знал лучше всех.

 

– Вы в школе и в университетские годы были примерным ребенком или сорванцом?

– Был смешной очень случай… Часто у меня были неуды, вызывали родителей. Много дрался из-за того, что фамилию неправильно произносили. Даже выпускные экзамены сдавал в гипсе – был сломан во время драки палец 🙂

Так вот, была у нас по химии контрольная. Тоже там 9-10 класс, последние классы, выпускные. И я быстро ее решил и сижу. Вдруг химица, а она была нашей классной, очень хорошо ко мне относилась, говорит: «Израилевич, встань, и приведи родителей в школу, маму в школу». Я недалеко от школы жил. Как раз весна была. Я вышел и пошел. Прохожу и говорю: «Мама, первый раз тебя вызывают, ну вообще ни за что, я не виноват». И мама приходит. Учительница ее отводит в сторону. А потом мама мне рассказывает, что «я конечно, наверное, была не права, но он быстро все сделал и сидел с такой наглой мордой, что я не могла удержаться».) Это тоже мне дало это какой-то урок в жизни.

– Самый забавный случай, который произошел с вами в студенческие годы? Не лазили к девушкам в общежитие по балконам?

– Нет, я в этом плане был поздний. Но, есть две ситуации. Я вам расскажу. По-моему, на втором курсе института сдавал физику. А я никогда формулы не запоминал, я знал, как их вывести. Единственная формула, которую я не знал, как сейчас помню – Закон Ома для жидкостей и газов. Естественно, я беру и вытягиваю этот вопрос. Я физику очень хорошо знал, но почему я не знал именно этого вопроса, для меня это загадка. Я прихожу, сажусь за парту, а парты тогда были такие, откидывающиеся. Я откидываю парту, а на парте как раз написана эта формула. Это был первый случай.

А потом была еще одна ситуация, с чего я сделал тоже очень хороший вывод. У нас в институте играли в демократию. Когда сдавали сессию, потом приходил декан и куратор и при группе голосовали, кому и какую стипендию давать. Ну вот, он читает: «Израилевич – все пятерки, даем 25%». Повышенная была 10% и 25%. Стандартная стипендия тогда было 40 рублей, 46 рублей – повышенная, и 25% – это 50 рублей.

Встает комсорг группы и говорит:

“А мы против”.

“Почему?”

“Он не живет общественной жизнью в группе”.

У нас было много иногородних. Они собирались естественно в общаге. Это меня не интересовало. Я не пил. Интересов у нас общих не было. Я был тогда достаточно высокомерный, мол, вы все дураки, а я умный, о чем мне с вами общаться. Ну, они все голосуют против, я в трансе.

Потом все расходятся, я выхожу и мне куратор группы (женщина) говорит: «Останься». Стоит она, декан (мужчина). И он говорит: «50 рублей стипендию мы тебе, конечно, дадим, но это будет тебе наукой на всю жизнь». И я понял, что какой бы ты, в принципе, не был сильный, но все равно коллектив будет сильнее. Даже  самое слабое государство сильнее отдельного своего гражданина.

Зато потом мы поехали осенью на практику в Украину. Я очень мандражировал. Потому что я один, а они все вместе. Но в общем-то в мозгу что-то перевернулось. И я добился того, что практически каждый из ребят подошел ко мне и сказал, мол, ты нормальный парень. Ведь как говорят, это умный учится на чужих ошибках, дураки учатся на своих. Тогда я прошел это все и понял, что лучше раньше, чем позже.

– Как и в каком возрасте вы заработали свои первые деньги?

– Первые деньги – на разгрузке вагонов. А – нет… Первые деньги я заработал в институте, когда контрольные за деньги делал заочникам по теоретическим основам электротехники. Мой контакт заочники передавали из группы в группы. Тогда 10 рублей стоила контрольная, 40 рублей – курсовая. Потом разгружал вагоны. Вот на вагонах я тогда уже много зарабатывал. Рубль двадцать тонна стоила днем, два – ночью. За ночь мы вчетвером разгружали два вагона по 40 тонн яблок. Вот и считайте… По тем временам, это было неплохо.

– Какой самый безумный поступок, который вы сделали в своей жизни. Если бы могли вернуть время назад, пошли бы на такой поступок снова?

– Да весь бизнес, который я делал. Я вот сейчас с содроганием вспоминаю. На сегодняшние мозги и опыт я бы никогда в это не полез. Те объекты, которые я построил, заправки.

Я вот читал очень интересную статью. Там написано, что нельзя учиться на книжках, написанных успешными людьми. Нужно учиться на книгах неуспешных. Они указывают те ошибки, почему они не смогли это сделать. Вот попробуйте любого миллиардера или просто успешного человека попросить пройти заново этот путь, он никогда не пройдет. Просто был определенный набор случайностей, совпадений, жизненных ситуаций, которые помогали.

Взять хотя бы бизнес-центр на Платонова (Виктория-Плаза), который начинал строиться в начале 2000-х. 20 тыс. метров квадратных площадь, сложнейшая инженерия. Некоторые термины, например, «дымоудаление», я узнал только когда дошли до этого раздела. Ни копейки денег, ни кредитов, ничего… То есть какое-то такое безумное везение. То дольщики придут, то это, то это. И прокручивалось. Вот на теперешние мозги я бы в такой напряг не полез.

 

– Как вы любите проводить свободное время – спорт, путешествия, чтение, может еще что-то?

– Очень много спорт, ну и отдых. Ну вот, например, мы уже много лет катается летом по Европе на велосипедах. То есть мы уже объездили много разных стран. У нас команда, своя компания, 5-6 человек. Тут я тоже катаюсь, очень много занимаюсь единоборствами. Вот даже в Японии аттестовывался по джиу-джитсу. Единоборствами я давно очень занимаюсь. Начинал с карате, потом тайский бокс, а сейчас такое смешанное все.

 

– Что вы больше всего цените в людях?

– Прямоту. То есть отрицательные ответы иногда приятнее получить быстро, чем будут долго полоскать мозги. Я всегда, когда начинаю разговор, говорю: «Вы говорите прямо, отрицательный ответ – он тоже ответ».

– Ну а теперь немножко о личном – семья, дети. Здесь я не буду никаких прямых вопросов задавать. Расскажите сами, чем хотелось бы поделиться с читателями.

– Сейчас  я разведен. Дети есть. Дочка взрослая уже – 30 лет. Сейчас переехала в Израиль, полгода назад. Не знаю почему. Я был категорически против.

– А почему против?

– Ну не знаю. Здесь она хорошо работала… в банке… была начальником отдела. Но с другой стороны, я вот недавно ездил, навещал ее, так она делает вид, что счастлива. Ей нравится, и дай Бог. Тут же мосты она не сожгла – вернуться всегда может. Я с большим удовольствием хотел бы признать, что был не прав. Младший сын учится в Англии. Он доволен.

– Где учится? На кого?

– Есть такой университет Сент Эндрюс, все принцы его заканчивали. У него основное направление математика. Очевидно, в меня пошел. По математике (университет) считается вторым-третьим, в Англии. Очень этим увлечен. У него уже совсем другое представление о мире, обо всем.

– Какие-то планы у него на будущее? Он собирается там оставаться или наоборот, думает о возвращении?

– Он мечтает, конечно, остаться там. То есть, он сначала закончил колледж, а сейчас уже три года учится в институте. Некоторые вещи наши он уже не понимает, когда приезжает сюда. Абсолютно другое мышление.

– Расскажите, как должен выглядеть ваш идеальный день? Можно помечтать немножко!

– О чем мечтать, у меня так оно и есть. Идеальный день – это, чтобы не было ранних утренних встреч, поработать, потом пойти потренироваться. Вечером тоже так. Я люблю готовить. Пришел домой, что-нибудь вкусное приготовил, покушал.

– А какое блюдо самое любимое из тех, что сами готовили?

– Мне очень нравится, и я хорошо его сам готовлю, -лосось, запеченный в томатном соусе.

– Если говорить об идеальном отпуске, то где это должно быть – здесь или где-то у моря?

– Я люблю отдых у теплого моря в хорошей комфортабельной гостинице, с хорошим сервисом, с хорошим окружением. Идеальный отдых для меня в Дубае, был там уже раз 10. Вот, например, Новый год мы отмечали в Мексике. Приехали числа 20-го, взяли автобус и неделю путешествовали по пути майя. Посмотрели все, а потом уже неделю после Нового года пожили в комфортабельной гостинице. То есть, бывает и такое.

– Представьте, что волшебник предложил вам исполнить три ваших любых желания. Что это будет?

– Как в анекдоте, когда еврей словил золотую рыбку, и она говорит ему про три желания. Он ей в ответ: «Хочу машину, дом, жену-красавицу и много денег, – это раз»…

– Ну все-таки?

– Все эти желания, они, во-первых, личные. Во-вторых, говорят, что если желание расскажешь кому-то, то оно не сбудется.

– По вашему мнению, как нужно мотивировать сегодняшнюю амбициозную молодежь?

– Человека обычно начинает что-то мотивировать, когда он это видит это в чужих руках. То есть зависть. Завидовать надо с холодным разумом, четко оценивая свои возможности.

– В заключение – пять важных вещей, которые вы планируете сделать в этом году?

– Сейчас я подыскиваю какую-нибудь площадку для того, чтобы что-нибудь построить, в частности – жилой дом. Сейчас это можно сделать, потому что есть финансовые возможности, но наше законодательство так запутано, что это сделать очень сложно.

Насчет 5-ти важных вещей – тут сложно сказать… Я как-то так к кризису подошел очень удачно – кредитов нет, долгов нет, объекты все закончены. В прошлом году последний дом сдали. То есть такой мечты, чтобы пришел покупатель, купил у меня что-то, и я мог вернуть кредит – у меня нет.

Оригинал

Опубликовано 20.04.2017  20:57