Tag Archives: Анна Шапутько

КУРОПАТЫ. КОСА НА КАМЕНЬ-2

От ред. belisrael.infoПервые интервью “БелГазеты” о “великом противостоянии” под Куропатами читайте здесь. Процесс по иску А. Израилевича к газете “Новы час” о защите чести, достоинства и деловой репутации, упомянутый в материале, закончился в суде Советского района г. Минска тем, что 10 сентября 2018 г. суд отклонил требования бизнесмена.

Коса на камень

14.09.2018

«Поедем поедим»: противостояние продолжается?

Прошли три месяца противостояния в Куропатах. Локальные стычки между защитниками мемориала и посетителями ресторана «Поедем поедим» продолжаются. Последний пример – инцидент между бизнесменом Аркадием Израилевичем и активистами, произошедший 29 августа. Как дальше может развиваться противостояние вокруг ресторана? На эту тему в «Визави» рассуждают бизнесмен Аркадий ИЗРАИЛЕВИЧ и координатор инициативы «Абаронім Курапаты» Анна ШАПУТЬКО.

АРКАДИЙ ИЗРАИЛЕВИЧ: «ПОЧЕМУ ЕВРЕЙСКИЙ РЕСТОРАН ВСТАЛ ПОПЕРЁК ГЛОТКИ?»

– Что произошло 29 августа возле ресторана «Поедем поедим»? Активист Денис Урбанович утверждает, что вы его избили.

– Я специально не поехал в суд по моему иску к газете «Новы час», чтобы никого не разозлить, вечером приехал в ресторан «Поедем поедим». Там стояло человек десять, с которыми я полез драться. А когда всех избил, естественно, они вызвали милицию и скорую помощь. Они определили, что я находился под алкогольным опьянением и даже под огромной дозой наркотиков. Шапутько тут же поставила диагноз Урбановичу: двойной перелом ноги, правда, на следующий день три милиционера, приехавшие задерживать, его еле скрутили. На фоне всего Северинец дал огромное интервью. Вот что было (смеется).

– А в какой стадии находится конфликт?

– Дела никого нет, меня даже никто не вызывал. Это была обычная банальная провокация.

– 29 августа в первой половине дня прошло заседание суда по вашему иску к газете «Новы час», куда вы не поехали. Но прибыли в ресторан «Поедем поедим», что породило всякие слухи.

– В соцсетях звучали призывы прийти на суд. Поэтому я, чтобы не провоцировать какие-то беспорядки, на суд не пошел, а отправил туда адвоката, как это делается во всем цивилизованном мире. К тому же газете я предложил мировую – ее она не устраивает.

– На каких условиях вы готовы урегулировать спор с газетой «Новы час» во внесудебном порядке?

– Суть моего предложения проста. Я считаю, что газета выполняет заказ. На мой взгляд, автор статей Денис Ивашин, главный редактор газеты Оксана Колб являются членами, как я это называю, «экстремистской группы батьки Северинца и матки Шапутько», которых в народе прозвали «защитниками Куропат». Я даже специально выписал определение экстремизма – «приверженность крайним взглядам и методам действия».

Сначала я обратился через прессу, затем позвонил лично Оксане Колб и предложил следующее. Есть понятие «медиация» – досудебное решение спора. Скандал мне совершенно не нужен, деньги любят тишину – давайте все вернем на место. Вызывайте любых независимых журналистов (Белсат, «Радыё Свабода», кого хотите), пусть они присутствуют в роли рефери. Меня абсолютно незаконно назвали бенефициаром, фактически хозяином ресторана «Поедем поедим». Я считаю, все эти публикации сделаны преднамеренно, и они принесли мне массу проблем. Я предложил: если вы доказываете, что я хозяин, я приношу вам извинения. А если я не являюсь хозяином (а по документам видно, что я никакого отношения к заведению не имею), то вы просто пишете опровержение. Все, никаких денег мне не нужно. Тем более что из заявленных BYN40 тыс. я не собирался ни копейки положить себе в карман, а хотел все отдать на благотворительность, в том числе и на строительство комплекса в Куропатах.

– Но ведь редактор предлагала вам изложить собственную точку зрения на страницах газеты…

– Первое «расследование» вышло 13 июня, после чего большинство СМИ обратились ко мне за комментариями. Кроме Белсата и «Новага часу». Потому что «Новы час» планировал опубликовать весь цикл статей, которые могли рухнуть после обнародования всей правды. У газеты плачевное финансовое положение, поэтому и придумали весь этот финт. Из статьи получается, что одни евреи абсолютно незаконно отодвинули охранные зоны, построили на костях ресторан.

Хотя ситуация очень проста: почему вы не идете в Минобл­исполком, в Минкульт, Гостройнадзор, которые дали коммерсанту Зайдесу разрешение на строительство? Зайдес получил разрешение, проинвестировал проект, в том числе деньгами американских инвесторов, а сейчас на этих инвестициях поставлен крест – позиция, как я считаю, совершенно деструктивная. Я вообще не понимаю: во всем мире оппозиция воюет с властью, но я первый раз вижу, чтобы оппозиция в нашей стране добивала остатки бизнеса.

– Куропаты в силу своего статуса являются достаточно рискованным местом для бизнеса. Почему владельцы с самого начала не просчитали все возможные риски?

– Я не владелец бизнеса, поэтому могу лишь высказать собственное мнение. Я возле Куропат прожил 10 лет. С одной стороны урочища построили поселок Солнечный – никого это не волновало, построили автозаправку – никого раньше не волновало и сейчас не волнует: ездить по костям, проливать бензин на костях – это можно. А вот еврейский ресторан встал почему-то поперек глотки.

Давайте так: границы охранных зон не нарушены. Даже если нарушены – есть цивилизованные пути решения таких проблем. Я живу у мемориала «Яма» – почему ни у кого не болела душа, когда там строили гостиницу «Хилтон», в 20-50 метрах от «Ямы» находится масса ресторанов (расстояние от “Ямы” до соседних ресторанов значительно преуменьшено – ред. belisrael.info), в которых по ночам музыка играет (и еще как играет!). Парк Челюскинцев, «Тростенец» – в любой точке Минска когда-то что-то нехорошее происходило. Почему они вцепились в Куропаты? А почему они не пикетируют КГБ, чтобы тот рассекретил документы о том, кто расстрелян в Куропатах? Я не хочу кощунствовать, но, может быть, там были те, кого и нужно было расстрелять?

– Суд потребовал уточнить исковые требования к «Новаму часу». Решили, как будете действовать дальше?

– Суд попросил уточнить, в какой форме мы хотим получить опровержение. А «Новы час» отказался от мировой.

– Конфликт вокруг ресторана длится уже больше трех месяцев. Даже если открытая фраза противостояния и закончится, нет ли у вас опасения, что конфликт не исчезнет – просто перейдет в новую фазу?

– Нет. Власть поступила очень мудро: решила не обращать внимания на все происходящее (собака лает, ветер носит). Именно это и взбесило Северинца и его сторонников, которые начали устраивать провокации. Даже в моем случае произошла обычная банальная провокация. Я не хотел ехать в ресторан на такси, потому что мне пришлось бы пройти какое-то расстояние пешком. Поэтому я специально поехал на машине с водителем. Обычно, когда приезжают машины, охранники оттесняют активистов, которые не видят, кто приехал. Мой друг пригласил меня на день рождения, 65 лет, – я не мог ему отказать. Я специально сел на заднее сиденье, с зашторенными окнами. Но они то ли просчитали, то ли узнали машину – сразу на нее налетели, не давали мне выйти. Выйдя, я пытался обойти толпу, но Урбанович меня толкнул – видео я разместил на Tut.by. После этого началась небольшая потасовка. Я преследовал цель – отогнать всех от машины, которую поцарапали.

Когда я понял, что публика абсолютно невменяемая, вызвал милицию. И тут началась провокация: Урбанович поднимал то одну, то вторую штанину, Шапутько начала кричать: у него перелом, вызвала скорую. Скорая забрала Урбановича, отвезла в больницу, сделала рентген – а там только царапина. Не удивительно, что три милиционера, приехавшие на следующий день задержать Урбановича и доставить в райотдел, еле скрутили его.

Кто такой Урбанович? Сварщик по образованию, революционер в душе, идейный лентяй и тунеядец. Стоять на свежем воздухе и получать какие-то гранты гораздо интереснее, чем в цеху работать по специальности.

Вот я смотрю на видео, где этот пострадавший сидит в милицейской машине и рассказывает на камеру, как его «мутузили». Сидит, курит, а потом берет и опять же цинично бросает окурок на землю, на то самое святое место, которое он якобы защищает. Вот уж действительно дьявол кроется в деталях. Этот «защитник» может сколь угодно вставать в благородную позу, но его истинная сущность все равно проскользнет в таких вот деталях. Впрочем, как и истинная сущность других его сторонников, которые хлопотали вокруг него. Ведь ни одного из них этот поступок не возмутил. Никому из них не пришла в голову мысль подобрать окурок – для них это в порядке вещей. Разве могут такие люди уважать то место, где гадят? Я и про Куропаты, и про страну в целом.

Почему журналисты, которые прописались на этом месте, не видят таких очевидных вещей? Почему они в принципе не стараются сохранить нейтралитет и объективно взглянуть на ситуацию? Журналист должен стоять над схваткой, а не участвовать в ней и тем более открыто поддерживать одну из сторон.

Меня удивляет тот факт, что камера оператора куплена на деньги европейской страны, а они отстаивают интересы людей, пропагандирующих бытовой антисемитизм. Мне непонятно, почему эти люди стоят под флагом ЕС. Мне интересно, какая страна в Европе их поддерживает? Почему ЕС не волнует, что тысячи водителей, каждый день проезжая по МКАД, ассоциируют эту группу с их странами? Я не верю, что эти люди долго простояли бы под флагами США и Израиля. Представьте моральный уровень этих людей: вызывать скорую, когда в это же время другому человеку может быть действительно плохо, или вызвать милицию, если где-то происходит преступление.

– Похоже, Куропаты превратились в вашу личную проблему?

– У меня нет никаких политических амбиций, я не собираюсь пиариться. Не трогайте меня – и я никого не трону.

Справка «БелГазеты». Аркадий Израилевич родился в 1963г. в Минске. Окончил Белорусский институт механизации сельского хозяйства по специальности «инженер-электромеханик». В 1989г. его родители ­уехали в Израиль на постоянное место жительства. Сам живет и работает в Минске. В бизнесе с 1991г. Не женат. 

ГАННА ШАПУЦЬКА: «КАЛI IЗРАIЛЕВIЧ ПАЧНЕ ЗМАГАЦЦА СУПРАЦЬ РЭСТАРАНАЎ ПОБАЧ З «ЯМАЙ», Я АСАБIСТА ЯГО ПАДТРЫМАЮ»

– Што было каля рэстарана «Паедзем паядзім» 29 жніўня, калі адбыўся інцыдэнт з бізнесменам Ізраілевічам? Апошні называе гэта правакацыяй з боку пратэстоўцаў.

– 29 жніўня курапацкую варту трымала БХД, тактыка якой – спыняць і не прапускаць машыны на тэрыторыю ахоўных зонаў мемарыяла, самавольна захопленай бізнесоўцамі,што падцвердзіла Генпракуратура і ў 2012г., і зараз у адказах на нашыя звароты. Усе машыны, якія ехалі ў гэты дзень у рэстарацыю, спыняліся непадалёк і наведвальнікі ішлі пешшу, ніякіх сутычак пры гэтым не было, усё было спакойна.

Пакуль не прыехаў Ізраілевіч, машына якога ледзь не ўехала ў пратэстоўцаў; Ізраілевіч выскачыў, быццам кіпнем ашпараны, з крыкамі, чаму, маўляў, мяне не прапускаеце, і кінуўся на пратэстоўцаў з кулакамі, ударыў Дзяніса Урбановіча, пасля Сяргея Анянкова, пасля мяне, пасля ізноў Урбановіча па назе. І толькі калі мы выклікалі міліцыю, крыху супакоіўся. Паводзіў сябе неадэкватна, груба, быццам п’яны.

– Дарэчы, рэтранслюю вам рытарычнае пытанне Аркадзя Ізраілевіча: вакол мемарыяла «Яма» працуе мноства рэстаранаў, нікому няма справы да аўтазапраўкі каля Курапатаў. Чаму грамадскасць так учапілася за рэстаран «Паедзем паядзім»?

– Наконт «Ямы» я адказваю так: я супраць рэстарацый побач з «Ямай», бо гэта неверагодна страшнае месца, там павінна быць ціха. І калі той жа Ізраілевіч пачне змагацца за гэтую цішыню там, супраць рэстарацый побач, я асабіста яго падтрымаю. Я ніколі не пайду ў тыя рэстарацыі. Рэстарацыя ў Курапатах фактычна з’явілася ў нас на вачах, злачынства, якое мы намагаемся спыніць з 2012г.; на нашых вачах чыноўнікі ўзаконілі беззаконне, на нашых вачах бізнэсоўцы плююць на закон тут і зараз і на нашых вачах тут і зараз яны зневажаюць памяць тысяч і тысяч закатаваных, але ж толкам не ўшанаваных дзяржавай людзей. Адна дзяржава іх забіла ні за што, а другая здзекуецца з іх і іх родных, злачынства расцягнутае ў часе. Гэта трэба спыніць і як мага хутчэй.

– Ужо больш за тры месяцы працягваецца абарона Курапатаў. Ці можна падводзіць вынікі трохмесячнай варты?

– Можна падвесці першыя вынікі 100 дзён змагання, 100 дзён супраціву. Мы і не разлічвалі на хуткае закрыццё рэстарацыі, мы гатовыя маральна да вельмі доўгага змагання, але ж, дзякуй Богу, нас пачулі грамадзяне Беларусі і не толькі. Дзякуючы нам усім «Бульбаш-хол» працуе, але ж стаіць пусты, акрамя, як мы называем, «масоўкі Зайдеса», то бок гэта ці яго сябры, ці радня, знаёмыя (фактычна адны і тыя ж людзі), – ніхто не едзе ў рэстаран. Лічу гэта перамогай абаронцаў.

– Рэстаран «Паедзем паядзім» па-ранейшаму працуе, ледзь не штодня адбываюцца сутычкі паміж наведвальнікамі і абаронцамі, якія заканчваюцца ці суткамі, ці штрафамі для апошніх. Ці не прыйшоў час перагледзець тактыку і стратэгію абароны Курапатаў?

– Як следства, канешне, трэба падумаць аб змене фармату. Ды ён і сам сабой мяняецца, бо адныя і тыя ж машыны спыняць ніякага сэнсу няма, зараз ад актыўнага супраціву, на маю думку, трэба перайсці да фіксацыі і назірання і ўзмацняць абарону юрыдычную. Пасля сходу абаронцаў [адбыўся ў нядзелю. – «БелГазета»], мы вырашым пытанне новага фармату. Абарона будзе працягвацца абавязкова: мы будзем дамагацца закрыцця рэстарацыі. Заўтра мы аб’явім аб кампаніі збору подпісаў за закрыццё рэстарацыі побач з мемарыялам. Падпісныя лісты будуць ва ўсіх абаронцаў, і кожны чалавек зможа прыехаць у Курапаты і паставіць свой подпіс пад патрабаваннем закрыць рэстаранна-забаўляльны комплекс. І тым самым супрацьстаяць карупцыі, духоўнаму вандалізму, абараніць Памяць.

Даведка «БелГазеты». Ганна Шапуцька па адукацыі фізік. Працавала інжынерам на заводзе «Інтэграл», потым разам з мужам зладзіла невялікі прыватны бізнэс. Пасля Плошчы-2006 актыўна ўлілася ў грамадскую дзейнасць. Зараз Ганна Шапуцька – каардынатарка ініцыятывы «Абаронім Курапаты».

Беседовал Юрась ДУБИНА

Оригинал

Опубликовано 14.09.2018  21:58

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (79)

Ізноў здароў! Месяц мінуў, а курапацкі вузел не развязаны, сустрэча ўласнікаў рэстарацыі і пратэстоўцаў, якая мелася адбыцца 29 чэрвеня, сарвалася. Дайшло надоечы і да арыштаў на 10 сутак

Абодва бакі дэманстравалі ўпартую зацятасць (ці зацятую ўпартасць), а іх прыхільнікі часам рабілі інфантыльныя крокі. Чаго варты «наезд» тутэйшага каблана Аркадзя Ізраілевіча на дэпутатку Алену Анісім, нібыта адказную за публікацыю недасканалага расследавання ў газеце «Новы час». Потым бізнэсовец прызнаў, што нагаварыў лішняга, але «асадачак застаўся». Газета ў адказ вынайшла новую прычыну прыцягнуць Ізраілевіча за вушы да будоўляў 2010-х гг. – у 2005 г. адзін з яго супрацоўнікаў, шараговы член навукова-метадычнай рады пры міністэрстве культуры РБ (усяго там было 8 чалавек), ухваліў «эскізны праект» прыдарожнага сэрвіса на 51-м кіламетры мінскай кальцавой дарогі. Здавалася б, пры чым тут рэстаран, адкрыты сёлета зусім іншай фірмай?

Больш канструктыўна выглядаюць ідэі Міколы Арцюхова, аднаго з заснавальнікаў Беларускай хрысціянскай дэмакратыі (у 2004–2007 гг. – сустаршыня): «Пачаць перамовы з Поедем поедим. Прыняць ад іх 2 домікі пад музей (мо перанесці ў цэнтр?) і фінансаванне мемарыяла-капліцы. Забавязаць адгарадзіцца трох-пяціметровым супрацьшумавым плотам. Дамовіцца, каб у іх была рэкламная стойка Мемарыяла, прапанаваць паўдзельнічаць у мемарыялізацыі астатніх 11 (17) месцаў генацыду мясцовага насельніцтва з боку НКВД СССР» (25.06.2018). Адказ Ганны Шапуцька («Адгароджвацца нельга, згодна з Кодэксам аб культуры. Гэта гісторыка-культурная каштоўнасць, і яна павінна быць бачна з усіх бакоў») не пераканаў мяне; калі ёсць жаданне кампрамісу, то знаходзяцца і магчымасці.

А вось Зміцер Дашкевіч – якому даўно за 35, а ён усё гукае ад імя «Маладога фронту» – то фактычна падбухторвае няспелыя розумы спаліць рэстарацыю, то пераносіць няўклюдныя паводзіны грамадзяніна РБ Ізраілевіча на Ізраіль – «Ізраэль» у аўтарскім напісанні… З сакавіка 2014 г., часу, калі Зміцер выйшаў на Дзень волі з партрэтамі Булак-Балаховіча ды Шухевіча, сумотна мне назіраць за эвалюцыяй гэтага «палітыка» – суцяшае хіба тое, што бываюць і горшыя.

…Хто пра што, а лысы пра расчоску. Канфлікты вакол Курапатаў сталі для мяне чарговым доказам таго, што «яўрэйская абшчына» ў Беларусі – ніякая… Былі ў яе шансы мабілізавацца ў 2001 г., калі разбуралася сінагога на Дзімітрава, 3 – але ў выніку разбурэнню рэальна спрабавалі перашкодзіць тры чалавекі, адзін з якіх на наступны дзень «саскочыў», назіраючы за пікетам ля Мінгарвыканкама з бяспечнай адлегласці.

На фоне вялікага скандалу і шматлікіх пратэстаў, у тым ліку ад 75 (! – са 109 магчымых) дэпутатаў палаты прадстаўнікоў, у калегаў была магчымасць парушыць камфорт «галоўнага яўрэя Беларусі», які давёў справу да разбурэння гістарычнага помніка на Дзімітрава й душыў ініцыятыву абаронцаў… Але ў 2004 г. на з’ездзе ў Гарадзеі яго перавыбралі аднагалосна – з крытыкай жа многія дэлегаты абрынуліся на «Мы яшчэ тут!», дзе выкрывалася неадэкватнасць «лідара». Па завядзёнцы, у сваім коле – ніхто нават не рызыкнуў звязацца з рэдакцыяй «паклёпніцкага выдання», а пагатоў падаць у суд, як гразіліся 🙂

Пасля гэтай гісторыі не здзівілі ўжо ні хабёльства «прафесійных яўрэек» на «Яме» ў 2006 г., ні рэакцыя на брыдкія заявы Рыгорыча ў 2007 годзе (у гэтым бяззубым прэс-рэлізе асабліва «дастаўляе» перавод стрэлак на Скобелева)…

«Авив», № 7-9, 2007. Ага, сцвярджэнні на прэс-канферэнцыі самі прагучалі 🙂

…ні лёгка праглынутае знішчэнне будынка драўлянай сінагогі ў Любані 2009 г., ні кааптацыя П. І. Якубовіча, на якім к таму часу не было дзе ставіць пробы, у склад «Савета абшчыны» ў сярэдзіне 2010-х гг. (ён і цяпер там) 🙁

І вось у чэрвені 2018 г., замест важкіх словаў пра Курапаты, дзе, сярод іншых, ляжаць і яўрэі, – працяглая паўза… Урэшце, вучань тав. Левіна, «галоўны прагрэсіўны рабін», заявіў, што «ёсць неабходнасць зрабіць мемарыял па прыкладзе Трасцянца, каб тыя, хто прыйшоў, ведалі, што тут адбылося». Засталіся адкрытымі пытанні, як «народны мемарыял» (шматлікія крыжы, помнік загіблым іудзеям і мусульманам, пастаўлены ў 2004-м…) інтэграваць у «Трасцянец-2», што рабіць з рэстаранным комплексам, блізкім да ўрочышча… Пазней (20.06.2018) Р. Абрамовіч, наведаўшы рэстарацыю ў спрэчнай зоне, вымавіў: «І ты маеш рацыю, і ты маеш, і я маю, як у анекдоце. Так, побач Курапаты, але побач і кальцавая дарога… Так, патрэбен музей, але як і хто гэта пачне?» Марнаслоўе з дамешкам рытарычных пытанняў – даволі танны спосаб здавацца мудрым…

«Рабініха» праявіла сябе яшчэ больш яскрава. Нават не рызыкну перакладаць гэтыя напаўпісьменныя плёткі «в виде версий» на беларускую.

Наконт звестак ад ДАІ (дапусцім, дама рэальна дзейкала з міліцыянтамі…). Сярод тых, на каго складаліся пратаколы – Наталля Гарачка, Алесь Лагвінец, Вольга Нікалайчык, Павел Севярынец, Юрый Чавусаў, іншыя жыхары Мінска. Пакінем у баку намёк на тое, што лёс урочышча Курапаты павінен хваляваць найперш мінчукоў – а чаму ў такім разе не жыхароў Мінскага раёна, да якога яно тэрытарыяльна адносіцца (?!).

Не да таго хілю, што Грыша Абрамовіч павінен адказваць за выбрыкі Ірыны. Проста яна славіцца як адна з элітных прадстаўніц «абшчыны» – дзясятак гадоў працавала ў «культурнай» суполцы «Эмуна», зараз курыруе працу з падрастаюшчым пакаленнем у аб’яднанні прагрэсіўнага іудаізму… Калі такое вярзе і так ставіцца да людзей «эліта» яўрэйскіх арганізацый РБ, то які ж там будзе сярэдні ўзровень? (Таксама не ўтрымаўся ад рытарычнага пытання, але прыватнай асобе даравальна, дый не пнуся ў аўтарытэты.)

Мінская актывістка Інэса Ганкіна самакрытычна напісала ў фэйсбуку трохі з іншай нагоды: «Магчыма, яўрэі Беларусі заслужылі тую абшчыну, якая ёсць! З усімі яе плюсамі і мінусамі». Не, я не лічу, што заслугоўваю такой «абшчыны», гнілой адсоткаў на 80-90. Раней больш актыўна спрабаваў займацца яе санацыяй, цяпер – менш. Аднак, пакуль жыву ў Беларусі, не збіраюся заплюшчваць вочы на негатыўныя з’явы. Насуперак таму, што сёлета 9 мая ля «Ямы» раіла экс-рэвізорка «абшчыны», якая прачытала-такі мой артыкул 2015 г. пра Левіна і левіншчыну: «У чымсьці справядліва… Але ты не маеш рацыю, выносячы смецце з хаты». Аз ох ун вэй, сцены скора паваляцца пад грузам смецця, схамяніцеся ўжо…

Большасць жыхароў Беларусі ўсё адно бачаць «нас» як абшчыну, і варта было б кіраўнікам яўрэйскіх арганізацый неяк будаваць яе ў няпростых умовах ХХІ ст., няхай і з аскепкаў… З чаго пачаць? Напэўна, усё ж не з пасярэдніцтва ў калякурапацкіх справах. Наўрад ці Леанід Зайдэс раіўся з рабінамі ды тутэйшымі «баронамі», калі будаваў свой рэстаран, таму не іх справа разрульваць шумную спрэчку.

Паўнакроўнае адраджэнне мовы ідыш, як паказала млявая рэакцыя на прапановы 2016 г., у Беларусі ўжо наўрад ці магчымае, і нездарма гісторык разважае пра музей як найбольш дарэчнае для ідыша месца. З вяртаннем і ўтрыманнем сінагог таксама не ўсё адназначна: вернікам і аматарам традыцый працэс патрэбен, але большасці – амаль усё роўна, пагатоў старыя будынкі, як правіла, вымагаюць немалых грошай на рамонт. Але, думаю, ніхто з беларускіх яўрэяў не аспрэчыць, што варта пашыраць прысутнасць «нашых» у тапонімах.

Сёе-тое для таго, каб выбітныя яўрэі (або, радзей, яўрэйскія матывы) фігуравалі ў назовах вуліц, апошнім часам рабілася. Так, не ўдалося ў пачатку 1990-х дабіцца вяртання ў Мінск вуліцы Яўрэйскай (з 1934 г. Калектарная) – затое ў 1996 г. з’явілася Іерусалімская, у 1998 г. – Заіра Азгура, у 2003 г. – Льва Выгоцкага, у 2005 г. – Міхаіла Гебелева… Але ж і цяпер доля вуліц з «яўрэйскімі» назовамі не адпавядае ўнёску, зробленаму яўрэямі ў развіццё Мінска цягам стагоддзяў. Ёсць шанс забіць мядзведзя.

Ці не найлепей з буйных гарадоў адлюстраваны «яўрэйскі ўнёсак» у Віцебску, дзе ёсць, прынамсі, аж некалькі вуліц Змітрака Бядулі 🙂 Па адной – Самуіла Багарада, Імануіла Велікоўскага, Іосіфа Бумагіна, Лазара Лагіна, Аркадзя Маўзона, Марка Фрадкіна, Марка Шагала (плюс праезд Шагала). Асабліва важным лічу згадаць вуліцу, названую ў 2015 г. імем знакамітага баксёра і трэнера Абрама Брына, бо сёлета 12 чэрвеня яму споўнілася б сто гадоў (спартсмен памёр у 2004 г.). Яшчэ ў 2009 г. у гонар Брына на віцебскай вуліцы Леніна ўрачыста павесілі мемарыяльную дошку.

Як бачыцца, у прынцыпе з мясцовымі ўладамі працаваць можна – не ўсе і не паўсюль адфутбольваюць карысныя ініцыятывы. Для пачатку можна было б арганізаваць «унутранае» абмеркаванне на тэму, якія знакамітыя яўрэі заслугоўваюць увекавечання ў беларускай тапаніміцы, няхай бы нават праз газеты «Авив» (наклад 250 экз.) і «Берега» (100 экз.). Потым «абшчына», прадстаўленая міжарганізацыйным камітэтам з удзелам навукоўцаў, магла б сістэматызаваць прапановы і публічна «ўпісацца» за іх.

Дзякуючы Андрэю Дубініну звярнуў увагу на японскае мастацтва кінцугі – адмысловае склейванне посуду: «Замест таго каб маскаваць паломку, кінцугі аднаўляе зламаны аб’ект, эстэтычна запаўняючы месца пашкоджвання спецыяльным швом і захоўваючы гісторыю аб’екта. Кінцугі – гэта мастацтва залатога шва: калі не можаш нешта схаваць, то паспрабуй зрабіць з відочнага дэфекта прыгажосць».

Фота з pikabu.ru

Ці зацікавяцца мясцовыя натаблі «яўрэйскім кінцугі» не на словах, а на справе? Папраўдзе, сумняюся.

Тым часам пасаду старшыні беларускай федэрацыі хакея, займаную ў 2017–2018 гг., пасля фіяска на чэмпіянаце свету пакінуў Сямён Шапіра. Шмат гадоў быў ён і міністрам сельскай гаспадаркі, і старшынёй аблвыканкамаў (Гродзенскага і Мінскага), раздаваў «каштоўныя парады» гісторыкам, а на хакеістах зубы абламаў… Цяпер кажа, што хакеем павінны займацца прафесіяналы. Што замінала зразумець тое раней і адмовіцца ад «новага прызначэння» ў маі 2017 г.? Хіба пераацэнка сваіх сілаў, а яшчэ страх перад начальствам, няўменне казаць «не», на якім у свой час пагарэў, сярод іншых, cавецкі яўрэйскі паэт Ізі Харык… Яму партыя КХП-БНФ мерыцца паставіць асобны памятны знак у Курапатах.

Доктар сельскагаспадарчых навук выявіўся адным з многіх не(да)кампетэнтных кіраўнікоў эпохі позняга лукашызму. Суцяшае, што пачуццё адказнасці за сваю працу ў яго канчаткова не знікла, і ў гэтым сэнсе «віцэ-прэм’ер» Васіль Жарко з яго жалюгоднымі адмазкамі (маўляў, не ведаў пра карупцыйныя схемы ў падначаленым міністэрстве аховы здароўя) мог бы пайсці Шапіравым шляхам. Дый не толькі Жарко – бярыце вышэй…

Пра бедныя навуку з адукацыяй. Кажуць, у свеце траціна даследчыкаў запэцканыя ў плагіяце і/або фальсіфікацыях. Колькі ж такіх у Беларусі? Тэма балючая, не раз закранутая ў серыяле, але «Васька слушает…»

Супрацоўнік мінадукацыі РБ, фэйкавы палітолаг Андруша Л., стаміўшыся выдумляць нешта новае дзеля дыскрэдытацыі апанентаў, на тым тыдні перапісаў кпіны з «Луркамор’я», сайта, закрытага ў Беларусі (праўда, не для ўсіх :)):

Вось «злонравия достойные плоды» яно як бывае, калі на дзяржаўную працу бяруць людзей без маральных тармазоў.

Але ёсць і добрая навіна: у Гродзенскай вобласці ёсць Іўеўскі музей нацыянальных культур, а ў ім з пачатку года – выстаўка «Беларускія яўрэі». Усе ў Іўе, панове!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.07.2018  17:59