Tag Archives: презентации

 Мордхе-Ліпа Горын. Мой Слуцк

…Здаля, з навакольных палёў і дарог, было відаць знакамітую, пекную, выбеленую Халодную сінагогу. Гэтая камяніца з пакатым, пафарбаваным у зялёны колер бляшаным дахам узвышалася над горадам, быццам вежа.

Сінагога, пабудаваная ў гатычным стылі, была сіметрычным будынкам – з дакладнымі, збалансаванымі архітэктурнымі лініямі, гзымсамі. Мела доўгія і шырокія вокны з каляровымі шыбамі (блакітнымі, зялёнымі, чырвонымі…). Унутры будынка дах падпіралі круглявыя дыхтоўныя калоны. Здавалася, што аб’ёмныя слупы сімвалізуюць слуцкую абшчыну, якая таксама абапіралася на старажытнае знатнае паходжанне.

Апранутыя ў футры або ў тоўстыя цёплыя палітоны, людзі, здаралася нават у марозныя зімы прыходзілі маліцца ў Халодную сінагогу. Зуб не трапляў на зуб, аднак ні люд паспаліты, ні «вяршкі грамадства» не шманалі. Калі голас хазана (кантара) мудрагеліста ўздымаўся, а потым зрываўся ў крык, людзі адчувалі яго паспех і разумелі, што скора ўсё скончыцца. Але прыхаджанам цяжка было стаяць на месцы праз холад, і яны падскоквалі. Па сутнасці, удзел у малітве ўяўляў з сябе бязладнае мітусенне ў вялізнай залі. Ніхто не стаяў на месцы, усе віхрам насіліся ў сваіх талесах зверху палітонаў, мармыталі нешта сабе пад нос, гутарылі ды маліліся.

У 1908 годзе громам грымнула навіна, што Халодная сінагога дабудоўваецца, і з абодвух бакоў будзе жаночая малельня. З гэтай нагоды кпілі: «Цяпер і жанчыны даведаюцца, што такое мароз». Аднак улетку прыхаджане аджывалі ды цешыліся з прахалоды, адчуваючы сябе нібыта ў раі. Тады яны маліліся зусім па-іншаму. На малітвы вялікіх хазанаў у Халоднай сінагозе прадаваліся квіткі. Гершон Сірата, Меер Лідзер, Лейба Уздзер ды іншыя знакамітасці былі ўлюбёнцамі гараджан. Пра іх выказваліся з веданнем справы, атрымлівалі асалоду ад асабліва прыгожых пасажаў з іхніх спеваў. Многія яўрэі стаялі пад сінагогай і захоплена прыслухоўваліся: «Ай, вось гэта ён вывеў!» Хазаны прыносілі людзям такую радасць, што іх літаральна асыпалі пацалункамі.

У летнія месяцы да Халоднай сінагогі прыходзілі на рэпетыцыі слуцкія пажарныя. Амаль кожны чацвер пажарны, апрануты ў мундзір і ў раскошным шаломе, ехаў на дрожках і дзьмуў у трубу, паведамляючы сваім таварышам, што ўвечары будзе сход, вулічная рэпетыцыя.

Рэпетыцыі адбываліся спачатку на вялікай пустой плошчы ля рынка, дзе знаходзіліся гаражы з пажарнымі машынамі, помпы з бочкамі, канюшня, а таксама памяшканне для дзяжурных, якія неслі вахту ўдзень і ўночы, заўжды гатовы ўзняць трывогу.

На чале слуцкіх пажарных стаялі Ісроэл Барон, энергічны яўрэй, і памешчык Курацэвіч, які жыў у канцы бульвара ў пышнай, прыгожай сядзібе.

Пажарныя былі апрануты ў ладна падагнаныя мундзіры і маршыравалі ў суправаджэнні аркестра стройнымі радамі, быццам атрад вайскоўцаў. Гукі маршу прыцягвалі хлапчукоў з хедэра, дый проста вясёлыя кумпаніі, а таксама асобных мінакоў, для якіх гэта быў добры спектакль і прыемнае баўленне часу.

На сінагагальным двары, каля лазні, пажарныя ставілі лесвіцы, прыпіралі іх да муроў Халоднай сінагогі і залазілі на пакаты дах. Паміж хлопцамі ладзілася спаборніцтва, хто хутчэй здолее гэта зрабіць. Грала музыка, а з пажарных шлангаў, уткнутых у бочкі, вада лілася ўгору і далёка навокал. Дзеці дапамагалі пажарным чэрпаць ваду з найбліжэйшых студняў.

Потым пажарныя бавілі час у харчэўнях, дзе смакавалі слуцкія стравы: рыбу, гусінае мясо і тлушчы, блінцы, пірагі з начыннем, торты – і ўсё гэта залівалі акавітай.

У дні дзяржаўных святаў навучэнцы гімназіі і камерцыйнай вучэльні, быццам вымуштраваныя жаўнеры, заходзілі ў Халодную сінагогу строем, у поўнай форме. Яны сядалі на лавы вакол бімы ў цэнтры сінагогі, і казённы рабін Эшман, апрануты ў чорны сурдут, на рускай мове трымаў перад імі патрыятычную прамову пра важнасць свята. Ён прымяркоўваў свае выступы да тэмы святкавання: напрыклад, да дня нараджэння цара, іншых тытулаваных асоб з дынастыі Раманавых.

Пасля цырымоніі чытаўся раздзел з псалмаў. Завяршаўся выступ казённага рабіна патрабаваннем быць добрымі, набожнымі і лаяльнымі да цара.

У Халоднай сінагозе прыводзілі да прысягі маладых яўрэйскіх хлопцаў, прызваных у войска. Ускудлачаныя, разгубленыя, яны праз зубы паўтаралі клятву, якую Эшман вымаўляў па-руску, дэкларуючы вернасць і адданасць расійскаму цару. Словы Эшмана набывалі іранічнае і нават дзікае гучанне ў сінагозе без прыхаджанаў, у прысутнасці вайскоўцаў і цывільных службоўцаў.

Тут жа часам з’яўляўся спраўнік Штрыкер, тоўсты бландзін. Пад яго ўладай знаходзіліся дваццаць пяць паліцыянтаў і рота жаўнераў, якія змяшчаліся ў бараках. Пляц для трэніровак быў у іх побач з касцёлам.

У Халоднай сінагозе, як і ў іншых, былі сярод прыхаджанаў таемныя агенты. Штрыкер быў някепскім чалавеком. Яго ведалі дзеці і жанчыны, ён гуляў па вуліцах у сваім шэрым мундзіры з эпалетамі, усміхаючыся мінакам. Але да моладзі, замяшанай у занадта вольных учынках, спраўнік быў бязлітасны.

У сакавіку 1905 года яго сын, пятнаццацігадовы гімназіст, пасля спрэчак з бацькам схапіў ягоны рэвальвер і застрэліў яго. Падлетак захапляўся ідэямі левых і не мог вынесці таго, як бацька з ім абыходзіўся. У Слуцку тады ўсчаўся вялікі шум, усё здарылася якраз за тыдзень да Пэйсаха. Паніхіда прайшла ў лютэранскай царкве на бульвары.

Вакол сінагагальнага двара было пяць сінагог: Халодная на ўсходнім баку, дом навучання на заходнім, «Клойз» і Рагавая сінагога на паўночным, а на паўднёвым — сінагога краўцоў. На прасторным двары, што ўмяшчаў сотні людзей, ладзілі вяселлі, тут гралi клезмеры — капела Айзла-клезмера або музыкі Шымена-Лейба. Калі ж яны гралі на вуліцы, тое быў знак, што вясельная працэсія рухаецца да сінагагальнага двара.

М. Філіповіч, «Сінагога ў Слуцку» (акварэль 1925 г.)

Побач з «Клойзам» арганізоўваліся жалобныя цырымоніі: калі паміралі важныя персоны, труну ўзнімалі на стол, што стаяў на ўзвышшы. З гэтага ж узвышша слова пра нябожчыка прамаўляў рабін або даян рэб Лейб Неймарк; яны распавядалі пра дабрадзейнасць памерлага, пра тое, які ён быў цудоўны яўрэй. Прысутныя мужчыны і жанчыны праходзілі міма нябожчыка, аплакваючы яго. Хлопчыкі з хедэра і талмуд-торы крочылі за труной і спявалі псалом «Цэдэк ле-фаноў еѓалех, вэ-ёсем ле-дэрэх пэамоў»*. Шамес рэб Файвл трэс каробкай для цдокі (ахвяраванняў) і звяртаўся да людзей са словамі мудраца: «Цдоке тацыл мі-мавет»**.

Так і цягнулася жалобная працэсія: улетку – па спёцы, увосень – па раздарожжы, узімку – па снезе. Людзі ішлі і неслі труну на плячах. Яўрэі мерна крочылі ў пачцівай цішыні, якую парушаў толькі звон манет у каробцы для цдокі, і даходзілі так да абнесеных каменным плотам могілак ля ракі, у канцы Зарэчнай вуліцы.

Пераклаў з ідыша В. Р.

* «Справядлівасць перад Ім пойдзе, і накіруе Ён яе па шляху ступакоў Сваіх» («Тэгілім», 85:14)

** «Дабрадзейнасць ратуе ад смерці» («Мішлей», 10:2)

***

Паводле «Кнігі памяці яўрэяў Слуцка і наваколля» (Нью-Ёрк, 1962; іўрыт, ідыш, англійская). Гэты фрагмент – у перакладзе з ідыша на рускую мову – увайшоў у кнігу «Еврейский Слуцк – земной и небесный», што надоечы выйшла ў Маскве. Прэзентацыя выдання мае адбыцца ў Слуцку 9 верасня, у раённай бібліятэцы, пачынаючы з 14.00.

Апублiкавана 05.09.2022  23:29

***

Слуцкая библиотека приглашает вас на запланированную конференцию: Zoom.
​
Тема: Презентация книги “Еврейский Слуцк. Небесный и земной”
Время: 9 сент. 2022 02:00 PM Минск
​
Подключиться к конференции Zoom
​
Идентификатор конференции: 667 400 4873
Код доступа: i52QxN
.
Добавлено 07.09.2022  13:09

Александра Маковик о новой книге

Александра Маковик

Селёдка и меренги, или Книга о шкафе Сары Берман

Опубликовано 31 октября 2018 г. на сайте журнала «ПрайдзіСвет»

30 октября с. г. в американском издательстве «Harper Collins» увидела свет книга нью-йоркских художников Майры и Алекса Калманов. В прошлом году в музее «Метрополитен» они представили оригинальную выставку: гардероб их матери и бабушки со всем его содержимым и в том безукоризненном порядке, который та соблюдала. Рубашки, бельё, одежда, сапожки… Сара Берман, эмигрантка из Израиля, а ранее – из Беларуси, в последние годы жизни ходила только в белом.

Фото с выставки «Шкаф Сары Берман»

Меня захватили и сама выставка, и история, что скрывалась за утончённым гардеробом, и я написала о Саре, девчонке из деревни Романово, в радиосвободовскую рубрику «Варта» (перевод на русский см. здесь – belisrael).

За этот год Майра Калман подготовила ещё несколько книг – «Пирог» (Cake, совместно с Барбарой Скотт-Гудман), «Смелые и отважные: десять героинь, добывших для женщин право голосовать» (Bold & Brave: Ten Heroes Who Won Women the Right to Vote, текст Кирстен Джиллибренд), а с сегодняшнего дня можно приобрести и «Шкаф Сары Берман» – книгу, рождённую прошлогодней выставкой.

Вот что пишет издательство: «Калманы объединили все свои таланты в этой захватывающей семейной биографии. Это творческая смесь нарратива и яркой визуальной части, ода исключительным женщинам и восславление индивидуальности, самовыражения и искусства жить аутентично.

В начале 1950-х годов еврейская эмигрантка Сара Берман приехала в Бронкс с мужем и двумя маленькими дочерьми. Когда дети выросли, они с мужем вернулись в Израиль, но Сара там надолго не задержалась. В конце 1960-х она оставила мужа после тридцати восьми лет брака. Однажды вечером она собрала один чемодан и вернулась в Нью-Йорк, где поселилась в однокомнатной квартире в Гринвич-Виллидже, рядом с семьей. В своем новом жилище Сара начала открывать новые вещи и создавать новые ритуалы… Она отбрасывала всё лишнее и в порыве самовыражения решила носить исключительно белое.

Однажды ночью она ушла с одним чемоданчиком, сказав «прощай» всему, что имела

Сара держала свои вещи в идеально чистом и идеально обустроенном шкафу. Элегантные, минималистские, сильно накрахмаленные, безупречно отутюженные и сложенные белые наряды вместе с носками и нижним бельём, а также другие вещи: картофельная тёрка, любимые духи Chanel No 19 – её гардероб выглядел возвышенно. После Сариной смерти в 2004 году семья решила сохранить всё нетронутым, надеясь однажды показать это людям».

Майра Калман – известная иллюстраторка, и я давно слежу за тем, что она делает: смело, иронично, на границе жанров. Она называет себя visual storyteller, визуальной рассказчицей. И если в прежних интервью художница говорила, что её мама из России (или абстрактно – из Восточной Европы), то в последние годы Калман всегда называет Беларусь. В интервью она говорит: «На самом деле моё творчество берет истоки в детстве. Впрочем, многие могут сказать так о собственной жизни, но истоки моей работы – в детстве моей матери, в Беларуси. Поэтому я бесконечно возвращаюсь к нему – к историям, свету, воздуху, морю, кафейням, парению занавесок. Поэтому я всё время пишу и рисую об этом, и с недавних пор – всё чаще».

В маленькой деревне Ленино в Беларуси жила большая и относительно счастливая семья… Да, были погромы. Да, была бедность. Но жизнь была не такой уж и плохой

Майра Калман несколько лет назад посетила родные места своих родителей – деревню Ленино (Романово) в Слуцком районе, родину матери, и деревню отца неподалеку. Майрины родители покинули Беларусь по отдельности, а встретились и поженились уже в Палестине.

Отец, торговец алмазами, остается в её произведениях и рассказах о детстве таинственной, иногда чуть ли не зловещей фигурой: «Мой отец часто отсутствовал. По полгода он бывал в разъездах. И пусть случались перерывы, но он действительно бывал дома редко, и женщины оставались сами с собой. В нашем случае это было отлично, потому что наш отец был патриархальным человеком старой закалки и руководил нами, как патриархи прежних поколений. Так что, когда он уезжал, мы словно расцветали, ибо могли почувствовать, как это – быть женщиной, молодой девушкой. Просто быть той, кто ты есть».

Майра Калман часто пишет о смерти, и ей кажется, что это влияние семейной истории: «Знаете что? По-видимому, это связано с историей семьи, особенно семьи моего отца. Он покинул Беларусь, а его семья осталась, так как они думали: “Ну что плохого может случиться?” И все они были убиты. Вот что плохого может случиться. Всё может исчезнуть, и ничего неслыханного в этом нет – вот как меня воспитали. Многие, очень многие носят такое в себе – что всё может быть потерянно в один момент, что вы никогда не будете в безопасности, что трагедия и убийство возможны… Люди, которые спаслись от Холокоста и прибыли в Израиль, были убеждены: “Мы не можем позволить, чтобы такое случилось снова”».

Интересно, что Песах Берман не только торговал алмазами, но и был радикальным сионистом, членом подпольной военной организации «Иргун». В те годы ей руководил брестчанин Менахем Бегин – в 1940-е, по его собственному признанию, террорист, а в 1970-е – лауреат Нобелевской премии мира.

Но книга – о маме, Саре Берман, женщине, которая вдохновляла Майру и была для неё образцом. Среди прочего – и образцом творческой смелости: взять хотя бы карту мира, нарисованную этой женщиной.

Карта, нарисованная Сарой Берман. Вверху Канада, ниже – кружочки американских штатов, в нижнем углу – Тель-Авив и родная деревня Ленино. Подпись: «Простите, остальное не известно»

Я думаю, что в книге много сказано и о бурлящей реке Случи, о коварных белорусских собаках, о лесах с черникой. Безусловно, там много и о сельди, поскольку в другом интервью Майра Калман признается: «Ребёнком селёдку я ненавидела. Никакой селёдки! Пока однажды, лет десять назад, не проснулась и не влюбилась в сельдь. Моя семья из Беларуси, и мы ели много селёдки. В детстве я её терпеть не могла, а теперь не могу насладиться. Я так счастлива, что в моей жизни появилась селёдка».

И, наверное, в новой книге много сказано о белых вещах – из материнского шкафа и не только. Вот, например, как Майра иллюстрировала недавнюю книгу о пирогах: «Это рисунки и короткие истории, воспоминания о пирогах. И вот страница о меренгах, о них пишет кондитерка. Я наткнулась на фантастическую фотографию кровати в Восточной Европе – на этой кровати огромное покрывало с зубчатым краем, всё пушистое и белое, всё выглядит точно как меренге. И я рисую ту кровать как иллюстрацию к меренгам. Я буквально влюбилась в неё».

Такая же кровать была и у моей бабушки с Кореличчины – с белым покрывалом и неохватными подушками. Как, наверное, у всех наших бабушек. Удивительно, как всё переплетено.

Фото с сайта издательства «HarperCollins» и из твиттера Майры Калман:

https://www.harpercollins.com/9780062846402/sara-bermans-closet/

https://twitter.com/MairaKalman

(перевод с белорусского – belisrael.info)

Опубликовано 02.11.2018  15:29

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (85)

Навагодні шалом! Віншую ўсіх, каторыя ловяць кайф ад 5779 года паводле яўрэйскага календара.

Засмучае тое, што з кожным годам галасы розуму ў віртуальнай прасторы, дый у свеце, гучаць усё больш прыглушана. Мо справа ў тым, што розум на планеце – велічыня пастаянная, а насельніцтва павялічваецца (аксіёма Коўла)? Дык у Беларусі яно, наадварот, змяншаецца. Дзякуючы мудрай дэмаграфічнай, эканамічнай і палітычнай палітыцы за 2017 год жыхароў стала меней на 12,8 тыс., хаця ёсць дзіўнаватая статыстыка, згодна з якой, наадварот, нас стала болей «прыблізна на 760 чалавек». Як сказаў бы вялікі рэжысёр: «Не веру». Узяць афіцыйны даведнік Белстату – там пазначана змяншэнне з 9504,7 тыс. чалавек да 9491,8 тыс.

За І квартал 2018 г. выявілася падзенне яшчэ на 7,5 тыс., за ІІ квартал – на 6 з нечым тысяч. Карацей, к ліпеню паказчык апусціўся ніжэй за стан 2011 г. (тады было 9481,2 тыс.), і нават іміграцыя ў Сінявокую і Працвятаюшчую ўжо не дапамагае. Што характэрна, падае нават колькасць насельнікаў Мінска: у ліпені 2018 г. было 1981,7 тыс., а ў студзені – на 800 чалавек болей.

Дапускаю, у прызначэнні С. Румаса «прэм’ер-міністрам» (насамрэч ён атрымае права на гэтую пасаду толькі пасля згоды палаты прадстаўнікоў, гл. Канстытуцыю і папярэдні выпуск «К&М») не апошнюю ролю адыграў той факт, што ён – шматдзетны бацька. Хіба мае навучыць беларусаў размнажацца 🙂

Тым часам тутэйшыя, дарма што лічацца адным з самых неэмацыйных народаў, ахвотна «ядуць» адно аднаго. Гісторыя з упёртым процістаяннем ля Курапатаў «пратэстоўцы – уладальнікі рэстарана і прымкнуўшы да іх Ізраілевіч» нагадвае казку пра мядзведзікаў, якія дзялілі галоўку сыру… (хто ў гэтай гісторыі ліса-«памочніца», здагадайцеся самі).

Няўменне шукаць і знаходзіць кампрамісы, дальбог, вылазіць бокам. Успомнілася гісторыя 2015 года… У лістападзе ўрадавая газета «Звязда» абвясціла: «У Мінску хутка можа з’явіцца помнік Васілю Быкаву», прадэманстравала макет помніка аўтарства Аляксандра Батвінёнка і Армена Сардарава. Які ўсчаўся вэрхал! І зорка, на якую абапіраўся пісьменнік, не падабалася, і тое, што ініцыятарам праекта быў названы старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі Мікалай Чаргінец – маўляў, якое ён мае дачыненне да «нашага Быкава»? Між тым… якія б адыёзныя крокі ні рабіў Чаргінец у 1990–2000-х гадах, у 1980-х яны з В. Б. калі не сябравалі, то былі ў добрых адносінах.

Тыповы адмоўны водгук (ад Ліліі Кобзік) змясціла інтэрнэт-газета «Салідарнасць» 24.11.2015. Даю фрагменты без перакладу, пакідаючы напісанне прозвішча архітэктара з малой літары на сумленні аўтаркі і рэдакцыі: «…этот памятник не только тонкое изощренное издевательство над памятью Быкова, кроме прочего, он добавит Минску в карму еще одну каплю сумрачной безысходности… Хочется сказать сардаровым и всем остальным: не делайте этого…»

Мая рэпліка ў адказ, адпраўленая назаўтра, не зацікавіла выданне – такая во «Салідарнасць» 🙁 Што ж, апублікую хаця б тут і цяпер:

Я не заўважыў у праекце ні здзеку з памяці пісьменніка, ні «змрочнай безвыходнасці»: выраз твару і пастава адпавядаюць таму, што бачыў на прыжыццёвых здымках. На фота ў «Звяздзе» хутчэй відаць сум, а не змрочнасць. Наогул Васіль Быкаў не быў аптымістам, у многіх яго інтэрв’ю і творах, не толькі перад самай смерцю, праводзілася думка, што «нам тут шчасця не будзе». У Мінску нямала «вясёлых» помнікаў і скульптур (перад Камароўкай, у раёне плошчы Свабоды, у Міхайлаўскім скверы…), так што адзін сумны не сапсуе «карму».

Помнік народнаму пісьменніку патрэбен, зорка не замінае – хаця б таму, што В. Быкаў меў баявы ордэн Чырвонай Зоркі. Калі ў Беларусі робіцца нешта карыснае, няхай нават па ініцыятыве «рэжыму», то не варта гэтым грэбаваць.

…Помніка дзядзьку Васілю ў Мінску няма і праз тры гады. Адной з прычын гэтага, пэўна, сталася зацятая бескампраміснасць (або бескампрамісная зацятасць) часткі «быкаўцаў».

З улікам гэтай – дый не толькі гэтай – гісторыі я пайшоў на кампраміс у пытанні з дошкай у гонар часопіса «Штэрн» па вул. Рэвалюцыйнай, 2 у Мінску. У чэрвені Мінгарвыканкам вырашыў павесіць яе без прозвішчаў знакамітых пісьменнікаў, якія працавалі ў часопісе (а між тым можна было пералічыць Зэліка Аксельрода, Майсея Кульбака, Ізі Харыка).

Куртатая прапанова не тое каб усцешыла, аднак let it be – хто захоча, той знойдзе пра супрацоўнікаў «Штэрна» дадатковыя звесткі. Прынцыпова тое, каб на дошцы з’явіліся ідышныя літары. Зараз ідзе абмеркаванне праекта ў мастацкай радзе.

На маю думку, шансы годна ўвекавечыць памяць пра сусветна вядомы часопіс даволі вялікія. Так, у жніўні 2018 г. шыльды, прысвечаныя мірскай ешыве i Мендэле Мойхер-Сфорыму, з’явіліся, адпаведна, у Міры i Капылі.

Справа – стоп-кадр з ont.by. Надпісы на шыльдзе – на беларускай, іўрыце і англійскай

А ў ліпені пачалося ажыўленне ў Слоніме, канкрэтна, у старажытнай сінагозе:

Публікацыя з бюлетэня «Слонімскі край», № 7 (29), ліпень 2018

Чым горшы Мінск – незразумела. «Яўрэйскія» цікавосткі, без сумневу, прыцягнуць турыстаў; асабіста мяне вабіў у Кіеў, сярод іншага, і помнік Шолам-Алейхему.

Ініцыятыву са «Штэрнам», як паведамлялася, падтрымаў Беларускі фонд культуры. А вось міністэрства інфармацыі і Нацыянальнае агенцтва па турызму ад справы «самаўхіліліся». Увогуле, Вераніка Д., начальніца агенцтва ў 2016–2018 гг., якая прэзентавала сябе як культуролаг і спецыяліст па яўрэйскай гісторыі, займалася больш самапіярам, чым рэальнымі справамі 🙁 Чамусьці я не здзівіўся, калі ўбачыў яе, «члена праўлення Саюза беларускіх яўрэйскіх грамадскіх аб’яднанняў і абшчын», у складзе «Грамадскай палаты Саюзнай дзяржавы». Забаўна: саюзнай дзяржавы няма, а «палата № 6», невядома кім фундаваная, існуе 🙂 Насельнікі ейныя, таварышы альтэрнатыўна адоранага папа Чапліна (не кінаакцёра), cур’ёзна заяўляюць, што яна стала «дзейным інструментам падтрымкі расійска-беларускай інтэграцыі…»

Насамрэч, тут кроку не ступіш – плюхнешся ў абсурд. Як вам «пушкінскі» камень, на пачатку верасня адкрыты ў Фрунзенскім раёне горада Мінска?

Здымкі 13.09.2018

Калі гэта й кампраміс паміж пажаданым і магчымым, то не вельмі ўдалы. Слушна адзначылі чытачы tut.by – больш нагадвае надмагілле, ніж ілюстрацыю да казак Аляксандра Сяргеевіча. Карацей, хацелі як лепей…

Дарэчы, паспяшаўся ініцыятар манумента (бізнэсмен Сяргей Наско) казаць у жніўні, што «на праспекце Пушкіна няма нічога, звязанага з Пушкіным». Станцыя метро «Пушкінская» не лічыцца? Дый шмат гадоў на доме № 41 вісіць такі барэльеф:

Фота 13.09.2018

Хто-хто, а расійскі класік у сталіцы Беларусі ніколі не быў забыты, пакрыўджаны. Помнік з капелюшом у сэрцы Мінска, абласная бібліятэка імя Пушкіна на іншым лапіку «сэрца», і г. д.

А гэта – «даўгабуд», незавершаны гандлёва-сэрвісны цэнтр на рагу прасп. Пушкіна і вул. Прытыцкага, акурат пад шматпавярховым гатэлем «Арбіта»:

Здымкі 13.09.2018

Зараз яго спрабуюць давесці да ладу… хіба к Еўрапейскім гульням (чэрвень 2019 г.) і завершаць. Аднак нашто было абяцаць, што рамонт скончыцца ў верасні 2017 г., нават з дакладнай датай – 30.09.2017? Тэндэнцыя такая: чым менш у Беларусі людзей, тым болей марнаслоўя.

Паглядзеўшы на рухі новага першага намесніка прэм’ер-міністра РБ Аляксандра Т-на (раней кіраваў апаратам савета міністраў), няцяжка сцяміць, што «бег на месцы» прадоўжыцца. То чалавеку патрэбен «стратэгічны штаб па развіцці лічбавай эканомікі» і «электронная медыцына» (робаты замест участковых дактароў і вузкіх спецыялістаў, якіх фатальна не хапае ў паліклініках?), то ён на днях прыкляпаўся да паштальёнаў – яны быццам бы павінны стаць «“універсальнымі работнікамі”, якія могуць праз гаджэты і выхад у Сеціва дапамагчы грамадзянам, у тым ліку і з замовай-дастаўкай тавараў інтэрнэт-крам». Па-першае, занадта дробна для аднаго з вышэйшых чыноўнікаў краіны ставіць задачы работнікам у асобнай галіне – на тое ёсць адміністрацыя прадпрыемства «Белпошта», у крайнім выпадку, намеснік міністра сувязі. Па-другое… дзядзечка, адчапіцеся вы ад маіх былых калег. Дарэмна хтосьці думае, што паштары абмяжоўваюцца «дастаўкай пошты і пенсій»: ёсць яшчэ такая хітрая штука, як планы па продажы маркіраванай і немаркіраванай прадукцыі, распаўсюд кілаграмаў рэкламы, многае іншае… За плату, якая ледзь перасягае пражытковы мінімум. А цяпер, выглядае, на паштальёнаў (пераважна паштальёнак, многія – перадпенсійнага ўзросту) навесяць яшчэ абавязкі кансультантаў інтэрнэт-крамаў. Але ж тыя, хто ўмее гандляваць, на «Белпошце» не затрымліваліся, і наўрад ці затрымаюцца.

У прынцыпе, пасля падхалімскай заявы Т-на «вы ведаеце, што словы кіраўніка дзяржавы ніколі не разыходзяцца са справай» (ага, ведаем па казусах з омбудсменам, судом прысяжных, дый нават са «штоквартальнымі» пашыранымі сходамі выканкама НАК) з новым урадам усё ясна. Пачакаем, вядома, 100 дзён з моманту прызначэння верхавіны – да канца лістапада 2018 г. – тады можна будзе крытыкаваць больш «субстантыўна». І саміх міністраў, і таго, хто іх прызначыў, і тых, хто гэтага «лідара» усхваляе. Праўда, сістэма настолькі разбэсцілася, што яе прадстаўнікам ужо можна пляваць у вочы – яны скажуць, што дождж ідзе.

Даволі характэрны адказ «па-беларуску» здабылі сёлета грамадскія актывісткі ў час суда з упраўленнем юстыцыі Мінгарвыканкама – дзясяткі памылак (і суд прыняў!)… «М1гарвьнсанкама», «Рэспублт Беларусь» – шэдэўральна.

У 2001 г. і я дастаў падобны дакумент у судзе Маскоўскага раёна горада-героя Мінска… Праўда, суддзя «па выканаучым вырабам» («по исполнительным изделиям»?) Антаневіч выявіўся крыху больш пісьменным. Ну дык і 17 гадоў не прайшлі марна!

Але на сёння досыць пра сумнае. 11.09.2018 прыйшла адхлань – прэзентацыя «яўрэйскага» нумару часопіса «ПрайдзіСвет» (таго самага № 20, дзе на карцінцы-заманусе – дзяўчына з казіным тварыкам). Павел Касцюкевіч, параіўшыся на месцы, пастанавіў вынесці пасяджэнне на ганак кнігарні Логвінава, бо ўнутры было б занадта горача. Сказаў – зрабіў… Выступоўцы чыталі свае творы і пераклады з ганка. Побач гойсалі машыны, але асноўнае было чутно.

П. Касцюкевіч (без кепкі) і Я. Ліпковіч; аўтарка belisrael.info i «ПрайдзіСвета» І. Ганкіна з мужам Дзмітрыем

Вёў вечарыну Альгерд Бахарэвіч (на здымку з fb – злева), які шчэ год таму меркаваў, што са мною не варта мець справы. Перадумаў – і нічога, свет не перакуліўся 🙂

Г. Янкута чытала ў сваім перакладзе з ідыша верш Ганны Марголін; А. Хадановіч – Мойшэ Кульбака

Арганізатары падрыхтавалі для гасцей пачастункі, адэкватныя Рош а-Шонэ, – прынамсі яблыкі на стале я бачыў сам.

«Вольфаў цытатнік»

«Іронія спараджаецца толькі болем»; «Перамены толькі тады добрыя, калі ёсць рэчы, якім не здраджваеш і на якія сам можаш пакласціся»; «Тое, пра што хочаш сказаць – не заўсёды тое, што гаворыш. І дакладней – заўсёды не тое» (Рашыд Нугманаў, yahha.com).

«Калі чалавек выклікае любоў адных і нянавісць іншых – гэта сведчыць толькі пра яго значнасць. Калі ён выклікае ўсеагульную любоў – ён, хутчэй за ўсё, неяк таемна падлізваецца да чалавецтва і кажа нешта занадта бясспрэчнае. Усё значнае – спрэчна, палемічна» (Дзмітрый Быкаў, 31.08.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

13.09.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 14.09.2018  00:19

Интервью с Марией Алёхиной

Мария Алехина: в России между волей и тюрьмой разница небольшая. Интервью

Эксклюзив NEWSru Israel
Мария Алехина во время выступления в Лондоне
Мария Алехина во время выступления в Лондоне
Мария Алехина и Надежда Толоконникова на приеме в Вашингтоне

ВСЕ ФОТО

В пятницу вечером, 11 мая, участница Pussy Riot, правозащитница Мария Алехина представила в Тель-Авиве свою книгу “Дни бунта”. В книге Алехина описывает историю подготовки к акции в Храме Христа Спасителя, подробности ареста, суда и последовавшего за ним заключения в колонии.

В Израиль Алехина приехала по приглашению Международного литературного фестиваля в Иерусалиме.

Корреспондент NEWSru.co.il Алла Гаврилова побеседовала с Марией Алехиной о ее книге, заключении и правозащитной деятельности.

16 мая в тель-авивском клубе “Барби” должен был быть показан спектакль по вашей книге. Расскажите, пожалуйста, почему этот показ был отменен. Ходили слухи, что это связано с тем, что на вас оказало давление движение BDS. И ваши израильские промоутеры так и не предоставили СМИ никаких внятных объяснений.

Дело в том, что 15 мая в Москве состоится судебное заседание, на котором будет рассматриваться иск, поданный против меня и издания “Собеседник” Нижегородской ИК-2. Руководство колонии обвиняет меня в клевете. Заседание я никак пропустить не могу, потому что речь уже не обо мне, а о девушках, которые со мной сидели. Я постоянно получаю письма от родственников осужденных с просьбами рассказать о том, что происходит в местах отбытия заключения.

И этот суд – единственный шанс дать слово тем, кто в этом нуждается.

Что касается BDS, то нам, разумеется, приходило множество писем с требованиями отменить визит в Израиль. Но моя позиция такова, что я составляю свое мнение только после того, как увижу что-то своими глазами, поговорю с людьми, почувствую ситуацию.

Удалось составить какое-то мнение?

Я здесь всего полтора дня, и за это время успела только побывать на очень интересной экскурсии по Иерусалиму, которую устроили для гостей литературного фестиваля. Кроме того, я съездила в Вифлеем и в лагерь беженцев, посмотрела на разделительную стену и побывала в отеле Бэнкси. Музей при отеле – это одно из самых интересных мест, где мне удалось побывать. Он достаточно просто рассказывает о довольно страшных вещах.

Я считаю палестино-израильский конфликт одним из сложнейших мировых конфликтов и думаю, что если одна из сторон не сделает первый шаг, этот конфликт может тянуться еще много десятков лет. И самое страшное, конечно, что в результате этого конфликта гибнут дети, а это нельзя оправдать никакой войной.

Но я повторюсь, что нахожусь здесь всего полтора дня и видела очень мало. К тому же, я сильно занята тем, что происходит на родине. Мы недавно с Димой Энтео и другими ребятами устроили акцию протеста против блокировки Telegram, нам с Энтео назначили так называемые исправительные работы, а другим участникам – штрафы. Ребята там в основном студенты, а поскольку акцию организовали мы, то собрать им деньги на штрафы – наша ответственность. Две трети суммы мы уже собрали.

Расскажите про свою книгу.

В книге описаны события от первой акции Pussy Riot и до последнего дня колонии. Но на самом деле это книга про свободу. Точнее про то, как быть свободным и помнить о свободе даже в тех местах, которые были созданы для того, чтобы человека этой свободы лишить. Книга немного похожа на сказку, там много смешных моментов, сюжетов с операми, с тюремщиками, с девчонками, с которыми мы были в одном бараке. В каком-то смысле эта книга – манифест о важности протеста.

За судом над участницами Pussy Riot СМИ следили достаточно пристально, но мне бы хотелось немного подробнее понять, что с вами было после оглашения приговора. Как выглядел этап?

В моем случае этап длился месяц. Столыпинский вагон похож на обычный купейный вагон, только там нет окон, а вместо дверей – решетка. В “купе” по 12 человек, и все курят. В таких же условиях, кстати, перевозят матерей с детьми. Мы ехали на вокзал в одном автозаке с двумя такими мамами, одна была с грудничком, я его всю дорогу держала на руках, чтобы дать ей отдохнуть.

Этот вагон цепляется к обычному пассажирскому составу. Несколько дней ты в дороге, потом пересыльная тюрьма, потом опять поезд.

Во время этапирования вы не имеете права на телефонные звонки. Вы можете отправлять письма, но они будут идти полтора месяца. Таким образом человек может просто пропасть.

Как 12 человек спят в купе по типу обычного?

Две самые верхние полки, которые для сумок, тоже служат кроватями. А две койки на среднем уровне умеют раскладываться так, что соединяются в одну.

В таких вагонах есть какие-то медики?

Нет. Людям регулярно становятся плохо, падают в обмороки. В туалет выводят два раза в сутки, поэтому для этого используются такие пластиковые ведерки из-под майонеза. Кстати, все конвоиры на этапе мужчины, а им по правилам нужно следить за заключенным, который находится в туалете.

А что с личной гигиеной? Например, если у женщины менструация, ей что-то выдают?

Если близкие женщины положили в клечатую сумку, с которой идут на этап, тампоны, то отлично. Если нет, то есть бесплатные гигиенические наборы, но это отдельная песня. Там хозяйственное мыло и так далее. А еще такие штуки, которые называют прокладками, но использовать их как прокладки невозможно, поэтому их используют, чтобы затыкать щели в окнах.

Что происходит на остановках?

Когда поезд прибывает в город, заключенных гонят из вагона в автозак и везут в следственный изолятор. Там проводится обыск. Потом снова в вагон. И так далее.

Как проводится обыск?

Осужденный должен раздеться догола, присесть и раздвинуть ягодицы, чтобы можно было проверить, что ты ничего не пронес. Я в конце концов заставила их начать пользоваться для обыска металлоискателями, но на это ушел год.

Понимаете, когда человек приседает в первый раз, у него просто не возникает мысль, что можно отказаться, пойти на протест. Этому учишься постепенно, на себе. Но результат того стоит.

Вы сказали, что в вагонзаках надзиратели только мужчины? А в следственных изоляторах и в колонии?

И мужчины, и женщины. Женщин обыскивают женщины, но что это меняет?

Как выглядела колония, в которую вас привезли?

Моя первая колония была в Березниках, раньше это была одна из двух женских колоний строгого режима на всю страну. Я была там первой осужденной москвичкой и первой политической. Надю (Надежду Толоконникову, вторую получившую реальный срок осужденную по делу Pussy Riot – прим. редакции) отправили в Мордовию, это один из самых жестких регионов. Меня – в Пермский край. Думаю, все это было сделано для того, чтобы люди о нас забыли.

Поскольку наша система наследует советскую, колония – это не тюрьма с камерами. Это бараки общего типа, где живут по отряду на этаже. Этаж состоит из нескольких помещений, в спальне находятся от 80 до 100 женщин, на двухъярусных кроватях. На эти 80 или 100 человек пять раковин, пять унитазов, баня один раз в неделю. Горячей воды в Березниках не было, только в бане и на некоторых кухнях.

Нужно понимать, что в колониях вообще не идет речь о реабилитации заключенных. Там все сделано все, чтобы удержать человека за решеткой навечно. И не зря в России такой чудовищный процент рецидива – более 70%. Цель колонии – максимального использовать эту дешевую рабочую силу. В женской колонии это в основном пошив формы для полиции, армии, тюремщиков. За это платят 200 рублей в месяц. И никто эту рабочую силу терять не хочет.

Многие женщины попадают в колонии по преступлениям, связанным с домашним насилием. Этим женщинам зачастую просто некуда выходить. Они имели собственность вместе с тем человеком, которого нет в живых, а собственность забрали родственники покойного.

За наркотики, даже за легкие, дают чудовищные сроки. Когда молодая девушка попадает в эту машину, она уже чаще всего не может оправиться.

Как обстоит там ситуация с медициной?

Это и рабские условия труда – самые страшные проблемы. В колониях огромное количество ВИЧ-инфицированных, поскольку большинство женщина попадают туда за употребление наркотиков. Если такой человек не получает специальное лечение, у него падает иммунитет. А в нашей колонии была открытая туберкулезная больница.

ВИЧ-инфицированным не делается никаких послаблений на работе, а работа связана со швейным производством, с иглами, машинки там 70-х годов, люди прошивают себе руки.

Медикаментов нет – одна таблетка от головы и от всего остального. Но в России между волей и тюрьмой разница небольшая. В бесплатных поликлиниках и больницах на воле точно так же ничего нет.

Как устроен распорядок дня?

Подъем в 5:30. После этого осужденные за полчаса должны собраться, пройти в столовую. В 6:20 развод на работу. Рабочий день часов 10-12, но может доходить и до 14.

Как часто вы видели сына?

Длительные свидания полагаются раз в три месяца. Это когда в течение трех дней вы живете в одной комнате в отдельном здании. Там есть общая кухня, где можно готовить горячую пищу.

Вы поддерживаете связь с девушками из колонии?

Конечно. И предстоящий суд, кстати, думаю, будет суд живых людей против бумаг. Девушки готовы свидетельствовать в суде и перед журналистами. Условия в колонии часто приводят к летальному исходу, а когда на твоих глазах умирает человек, ты обещаешь сделать все возможное, чтобы этого не происходило.

Они не боятся свидетельствовать? Вы не боялись протестовать, судиться, выступать?

Я думаю, это просто похоже на саму жизнь в России. Если ты выходишь на площадь, ты понимаешь, что власть может на это отреагировать. Но это ведь не причина, чтобы не выходить. Нас сажали в штрафные изоляторы, лишали звонков и свиданий. Но мы добивались того, чтобы ремонтировали бараки, чтобы хоть как-то улучшали условия труда. Бывает, видишь девочку, которая до знакомства с тобой не читала о политике и не смотрела новости. А потом она говорит: “Мне наплевать, чем мне угрожают, но я буду говорить правду”.

Этот суд еще очень важен тем, что о происходящем “на зоне” надо не только писать книги и говорить со сцены, как я делаю это в своем спектакле. Это должно все время звучать в повседневной жизни, это должно быть на виду и на слуху, иначе ничего не сдвинется.

Вы с Надеждой Толоконниковой основали правозащитную организацию “Зона права” и интернет-СМИ “Медиазона”. Когда-то вы занимались волонтерством в детской психиатрической больнице. Существуют ли в России организации, которые занимаются правозащитной деятельностью в области защиты детей от принудительного психиатрического лечения?

Основная беда состоит в том, что если тюрьму и колонию правозащитники еще могут посещать, но в психушку никакая независимая комиссия не попадет просто потому что нет закона, позволяющего это сделать.

Туда могут попасть только волонтеры. Я стала ходить в московскую Детскую психиатрическую больницу номер 6 с волонтерами из Даниловского монастыря. Это была просто группа девушек-волонтеров. Мы с детьми рисовали, играли, писали рассказы, разговаривали.

Это страшное место. Там нет никакого лечения, никаких психологов. Есть только “класс”, где дети сидят четыре часа до тихого часа и четыре часа после, с телевизором и воспитателем. Там, в отличие от тюрьмы, нет даже прогулок.

В основном туда попадают девочки из детдомов, преимущественно за “плохое поведение”. Это такой способ наказывать непокорных детей. И в больнице этих детей колют сильнейшими транквилизаторами. Такими, как аминазин, например, который запрещен в большинстве развитых стран и который применялся в карательной психиатрии.

Я бы хотела попытаться заняться этой темой, потому что это по-настоящему страшно. И применять такие средства, как аминазин, в отношении детей – это преступление.

Вы собираетесь сделать еще одну попытку привезти сюда свой спектакль?

Обязательно. Только теперь я хочу сыграть здесь два спектакля – один в Израиле, а второй – в Вифлееме или где-то еще у палестинцев.

Оригинал

Опубликовано 13.05.2018  20:09

Д. Шульман. Пра пляж і не толькі

Акурат год таму гутарылі мы з ізраільска-беларускім літаратарам, які жыве ў Эйлаце. За гэты час Уважаемый Давид Ефимович (так яго звалі на заводзе, каб адрозніць ад іншага Давіда) напісаў дзве аповесці і некалькі апавяданняў. І выпусціў новую кнігу, якую можна набыць у Мінску…

  

– Аднойчы я вырашыў зрабіць «барысаўскую» кнігу, дзе ўсе героі барысаўцы, пра іх жыццё да і пасля вайны. – гаворыць Давід Шульман. – Я хацеў, каб той час не згубіўся – наколькі гэта ўдалося, не ведаю, але стараўся. Прысвяціў кнігу блаславенай памяці маіх бацькоў-барысаўцаў – Яфіма і Розы Шульман. Назву даў па аповесці «Жанчына валіць з ног, жанчына ставіць на ногі», ёсць такая прыказка на ідышы («A vajb varft fun dy fis un shtelt af dy fis»). У кнізе шмат таго, што я ўжо друкаваў, але ёсць і зусім новыя апавяданні (напрыклад, «Вучуся быць шчаслівым» – гісторыя сустрэчы капітана-яўрэя, які вярнуўся з вайны, дзяўчынкі-яўрэйкі і яе дзядулі; там і пра выратавальнікаў дзяўчынкі, простых людзей…)

Гэтай кніжкай я кажу: «Не забывай мяне, Барысаў». У бліжэйшы час плануюцца тры прэзентацыі: уласна ў Барысаве (магчыма, у музеі), у мінскай яўрэйскай суполцы на вул. В. Харужай і ў кнігарні Логвінава. На кніжным кірмашы ў канцэртнай зале «Мінск» (у Рамана Цымберава) мая кніга ўжо прадаецца. Тыраж невялікі, частка адправіцца ў Канаду.

Д. Шульман у санаторыі «Крыніца» пад Мінскам, чэрвень 2017 г.

Зараз працую над сямейнай хронікай, першая частка ўжо гатовая. Думаю, дзве часткі хронікі разам з новымі аповесцямі ўвойдуць у наступную кнігу. Праўда, мы разважаем, а той Хлопец, што наверсе, Ён вырашае. Апошнім часам я мінімум два-тры разы на тыдзень хадзіў на мора – яно дае натхненне. Адзін знаёмы пенсіянер, у яго бацька з Беларусі, але сам нарадзіўся ў Ізраілі, кажа: «Калі я ўваходжу ў мора, я адзін чалавек, калі ж я выходжу, то на дзесяць гадоў маладзею». Мы з ім сустракаемся, размаўляем – трошкі на ідышы, а больш на іўрыце, вядома.

Запісаў Вольф

Прапануем новае апавяданне з новай кнігі (выдавец – Зміцер Колас, Мінск, 2017).

Давід ШУЛЬМАН

Пра пляж і не толькі

Гэта быў час, калі мужчыны і жанчыны купаліся ў рэчцы паасобку. Мужчыны з правага боку ад моста, на «ямках» – там глыбіня метры пад тры і водная «пляма» метраў пад дваццаць у даўжыню. Жанчыны злева ад моста: той пляж быў утульнейшы дзякуючы кусцікам, што засланялі від з другога берага і моста – такі зручны для адпачынку, непраглядны, зялёны куток поплава.

На мужчынскім беразе была толькі трава, і за метраў трыццаць ад берага – купіны, за якія можна было нават схавацца. Зусім не хаваючыся, за тымі ж купінамі пасвіліся каровы пад кіраўніцтвам Пецькі Грабяшка. Каб трапіць на вадапой, яны міналі пляж, пакідаючы калі-нікалі свае ляпёхі, і спускаліся да вады бліжэй да моста, дзе бераг уваходзіў у рэчку. На «ямках» бераг быў вышынёй два метры, і там было зручна даваць з разбегу нырца.

Чаму яны, мужчыны і жанчыны, аддзяліліся? Дык таму, што купальных гарнітураў яшчэ не было. Жанчыны купаліся ў трусах і «цыцкатрымальніках», ва ўсіх адной непрывабнай мадэлі і аднаго колеру. Такая паўсядзённая бялізна: дома, у горад, на рэчку – адно і тое ж. Купацца ў гэтым побач з мужчынамі лічылася непрыстойным. Пра прыгожую жаночую бялізну большасці яшчэ было нічога не ведана, а тым болей не відана.

Мужчыны ў сябе купаліся хто ў чым: у звычайных сямейных чорнага колеру майтках да каленяў ці ў гаткес, кальсонах, белых з тасёмкамі знізу. Трошкі пазней з’явіліся плаўкі, з чорнага саціну з белымі тасёмкамі збоку, на сцягне. Надзяваліся яны на адну нагу, далей укладвалася «гаспадарка», потым абгортвалася другая нага і завязваліся тасёмкі. Ці былі яны зручныя? У параўнанні з кальсонамі – безумоўна, і выглядалі прыстойней, і пераапранацца было зручней: надзеў паверх майткі, развязаў тасёмкі і плаўкі пачыналі звальвацца. Трошкі пацягнуў, і яны ўжо ў руцэ.

* * *

Калі да Сташкевічаў прыехала семнаццацігадовая ўнучка з Таліна і запыталася ў бабулі, дзе ўсе купаюцца, тая адказала «за мостам», але не сказала, з якога боку. Бо гэта разумелася само сабой, што з левага. Разумелася для мясцовых.

У пляжны гарнітуры – кароткіх майтачках і станіку аднаго і таго ж колеру і з кветкамі на тканіне – Соня стала зоркай на мужчынскім пляжы. Кальсоны, чорныя майткі і плаўкі з тасёмкамі з аднаго боку, а з другога – голы жывот і доўгія ногі, якія ўтыкаліся ў пругкую попку. Соня давала нырца, плавала, выходзіла на бераг і скакала на адной назе, нахіліўшы галаву ў бок – выганяла ваду з вушэй. Трэсліся грудзі, цудоўныя маладыя ножкі танчылі пляжны танец. З вады тырчалі сівыя, лысыя і маладыя галовы. Пра эротыку яшчэ ніхто не ведаў, але назіралі нашы мужыкі за Соняй, высунуўшы языкі і страціўшы мову.

З таго лета нашы жанчыны пачалі «даставаць» па блаце гарнітуры і купацца з мужчынамі на «ямках». Тыя таксама набывалі плаўкі прыбалтыйскага вырабу. Яны былі розных колераў у выглядзе кароткіх шчыгульных майтак. Спачатку гэта было незвычайна, бо пасля вады плаўкі так абляплялі «гаспадарку», што рукі аўтаматычна сунуліся да яе, прыкрываючы так званы сорам.

Так з’явіўся ў нас агульны пляж.

* * *

Амаль у гэты самы час насупраць ужо былога жаночага пляжа адбылася сітуацыя з Андрусём Пашкоўскім. Юнак, трошкі за дваццаць, спартыўнага складу, любіў купацца голым. І паколькі жыў на беразе рэчкі, то проста выходзіў з брамкі, скідваў майткі і даваў нырца. Месца нялюднае, але, паплаваўшы, ён выходзіў з вады, на ўсякі выпадак прыкрываючыся цнатліва ўнізе далонямі.

І вось той раз, калі ён ужо сядзеў, абкруціўшыся ручніком, і паглядаў на ваду ды на другі бераг, там паказаліся трое дзяўчат. Яны былі шумлівыя, гучна размаўлялі і смяяліся. Няспешна распрануліся і кінуліся ў ваду. Голыя. Альбо не заўважылі Андруся – той быў ад іх метраў за дваццаць, – альбо, наадварот, добра бачылі і таму распраналіся павольна, тварам у яго бок. Андрусь адчуў нейкую нязручнасць. Прысеў на кукішкі, жадаючы заставацца непрыкметным.

Дзяўчаты – было ім гадоў па дзевятнаццаць – адна суседка, Алена Свірская, і дзве яе сяброўкі з Лядзішчаў-блядзішчаў. Лядзішчы – ваенны гарадок на мяжы горада, а ў народзе, калі пра яго заходзіць гаворка, наперадзе звыкла дабаўляюць літару «Б». Зусім не таму, што там з мараллю надзвычай дрэнна. Там, як і паўсюль, дзе афіцэры на вучэннях, а маладыя жонкі не працуюць. Але вернемся на наш бераг. Дзяўчаты, паплаваўшы, падурэўшы ў вадзе, выйшлі. Іх целы былі стромкія і пругкія, прыгожай формы попкі падкрэслівалі талію. Яны разам павярнуліся ў бок Андруся ўсім целам. І ён убачыў… Дзяўчаты былі ў тым узросце, калі закон сусветнага прыцягнення яшчэ не зрабіў адвіслымі іх грудзі і не абцяжарыў зады. Спецыялісты па ўцехах кажуць, што самыя каштоўныя грудзі тыя, якія можа абхапіць мужчынская далонь. Менавіта такія былі ў Алены і яе сябровак. І яшчэ чорныя трохкутнікі ўнізе, тыя, што разганяюць фантазіі.

Андрусь адчуў пад ручніком напружанне, якое хутка павялічвалася. Лёгкі жар прабег пад скурай. Думкі пагналі кроў уніз жывата.

А дзяўчаты разаслалі посцілку і, не выціраючыся, ляглі на жывот. Было дзевяць раніцы, месяц ліпень, ласкавае сонейка.

Увечары Андрусь убачыў іх у старым парку на танцах. Дзяўчаты дзёрзка глядзелі на яго, а ў вачах і на вуснах мільгала ўсмешка. Яны ж, вядома, бачылі Андруся раніцай. І як ён заходзіў, і як выходзіў з вады. Таму і самі паказаліся, пакрасаваліся, ведаючы, што сваёй прыгажосцю не пакінулі яго ў спакоі, ха-ха!

* * *

– Мотэль, куды ты ідзеш?

От, Наста, усё ёй трэба ведаць, каб пасля, як паштальён, разносіць па дварах.

– Іду пакупаць яйцы.

– У краму ці да Камарыхі?

– У рэчку Сху.

– Ой, Мотэль, усё жартуеш. Ну, бывай.

Мотэль апошні, хто купаецца яшчэ ў кальсонах. Яму шэсцьдзесят, ужо не працуе і калі-нікалі ходзіць на рэчку купацца. Вось і сёння, ён распрануўся і ўвайшоў у ваду. Плавае, метраў пяць наперад, потым столькі ж назад. Становіцца, адпачывае. Ён высокі, метр восемдзесят. Вада даходзіць яму трошкі вышэй ад пояса, і таму з берагу не бачна, што ён у кальсонах.

Мотэль выходзіць з вады, абціраецца ручніком, потым глядзіць па баках. Бачыць некалькі дзетак непадалёк. Ён здымае кальсоны, выкручвае іх і зноў надзявае. Раптам чуе з кустоў голас Насты: «Вельмі нават нядрэнна глядзіцца! Так, Марыя?» Наста забылася пра тое, што сядзіць у засадзе. Што робіць Мотэль? Ён паварочваецца ў бок кустоў, спускае кальсоны да каленяў і паціху хістаецца.

– Як табе не сорамна, Мотэль! – кажа выходзячы з хованкі Наста, і следам выходзіць яе сяброўка Марыя, абедзве саракагадовыя жанчыны.

Мотэль хутка нацягвае кальсоны, надзявае штаны і на голыя грудзі пінжак, падхоплівае астатнія рэчы і сандалі, пакідае бераг. Ён не з сарамлівых, але ж такога павароту не чакаў. Неяк усё адбылося нечакана і непрыстойна. А можа гэта і нядрэнна? Жыве ён адзін, а тут балбатуха Наста…

Ён вяртаецца дахаты, ідзе на грады па агурок, выпівае шклянку чырвонага віна. Мільганула думка пра тое, што ўсё ў гэтым свеце верціцца вакол двух самых прыцягальных месцаў, і месцы гэтыя паміж ног. Дык за тое, каб яго месца магло яшчэ сустракаць… Мотэль выпівае яшчэ і ўкладваецца на кушэтку.

Прачынаецца ад грукату ў шыбіну акна. Там надвячорак і… Марыя. Паказвае бутэльку віна і просіць, каб Мотэль адчыніў дзверы…

Часы простыя, большасць людзей жыве аднолькава бедна, але лічыць, што жыве добра. Чарга па хлеб, па абутак і адзенне, якія калі-нікалі ў канцы месяца «выкідваюць» у продаж.

Але гэта не тут. Тут простае лета, спякота, няхуткае жыццё. Плямы посцілак займаюць выган побач з «ямкамі». На іх жанчыны, дзяўчаты ў прывабных позах. Смяюцца з хлопцаў, што сноўдаюць сюды-туды, кідаючы ў іх бок галодныя погляды.

Жыццё!

Апублiкавана 19.06.2017  22:47