Tag Archives: Эдуард Пальчис

Безумный 2021-й. Общество: реакция, пришедшая на смену революции

«Новы час», 27-12-2021 Евгения Бурштын

Когда начинаешь размышлять об итогах года, первое, что приходит на ум, — это репрессии. Драконовские, непропорциональные, грязные, мстительные. Что поделаешь: для всего в этом мире характерна цикличность, революция всегда сменяется реакцией.

И чем красивее, ярче, креативнее было стремление белорусов к свободе в 2020 году, тем ниже, грязнее и тупее будет реакция. Таков закон баланса.

Чем больше людей высказывали свой протест против фальсификации выборов и насилия, тем больше уголовных дел и обвинительных приговоров появлялось в этом году. Задержания, обыски, передачи, написание писем за решетку, суды — вот чем страна жила весь год.

К концу 2021 года мы имеем почти тысячу только тех политзаключенных, кого правозащитники признали таковыми (и более 1500 тех, кто попал за решётку по политическим мотивам), тотальную эмиграцию, массовые увольнения из государственных учреждений и нехватку специалистов, особенно врачей, учителей и инженеров.

Громом среди ясного неба стала смерть 50-летнего политзаключенного Витольда Ашурка — 21 мая в Шкловской колонии. В этой истории вопросов всё еще больше, чем ответов: истинная причина смерти заключенного до сих пор неизвестна (мало кто верит в проблемы с сердцем), потерян дневник Витольда, который он вёл в тюрьме, а недавно было начато уголовное дело против тех, кто скандировал «Позор!» после оглашения приговора активисту из Берёзы.

Не меньше ошеломляли приговоры известным политикам и общественным деятелям — 7 лет Павлу Северинцу, Евгению Афнагелю, Андрею Войничу; 13 лет Эдуарду Пальчису, 11 лет Марии Колесниковой, 10 лет Максиму Знаку, 14 лет Николаю Статкевичу, 15 лет Игорю Лосику, 16 лет Игорю Попову, 18 лет Сергею Тихановскому… Это одни из самых громких приговоров, хотя каждый срок, даже меньший, — отдельная трагедия.

Еще одна особенность 2021 года — беспрецедентное давление на общественные организации и независимые СМИ: блокировки сайтов, признание социальных сетей и изданий «экстремистскими материалами» и даже «экстремистскими формированиями». Как результат — около 30 журналистов за решеткой и более 350 «запрещенных» телеграм-каналов и чатов.

Были уничтожены как правозащитные, так и экологические, культурные, социальные или спортивные объединения. Количество ликвидированных организаций достигло 306, а тех, которые самоликвидировались — 187.

Видимо, в качестве «новогоднего подарка» под конец года депутаты решили ввести уголовную ответственность за участие в тех же ликвидированных и незарегистрированных организациях (политических партиях, религиозных организациях, фондах, иных общественных объединениях). Хотя еще совсем недавно, в 2018 году, участие в незарегистрированной организации в Беларуси было декриминализировано (вместо уголовной ввели административную ответственность), но хорошего понемногу, решили чиновники.

Административная ответственность введена за сбор, получение, использование денежных средств, иного имущества, выполнение работ, оказание услуг в целях возмещения расходов, обусловленных привлечением лица к ответственности за нарушение порядка организации или проведения массовых мероприятий.

Также с нового года вводится уголовная ответственность за призывы к санкциям.

И еще одно нововведение от «парламентариев»: Палата представителей в двух чтениях приняла законопроект «О геноциде белорусского народа». Геноцидом предлагается признать преступления, «совершенные нацистскими преступниками и их пособниками, националистическими формированиями в период Великой Отечественной войны и в послевоенный период, преступления, направленные на планомерное физическое уничтожение белорусского народа путем убийства и иных действий, признанных геноцидом в соответствии с законодательными актами и международным правом». Под послевоенным периодом понимается период до 31 декабря 1951 года, а под белорусским народом понимаются «советские граждане, проживавшие на территории Белорусской ССР в период Великой Отечественной войны и (или) послевоенный период». Проектом предлагается ввести уголовную ответственность за отрицание геноцида — за это планируют наказывать арестом, либо ограничением свободы на срок до пяти лет, либо лишением свободы на тот же срок.

Это не говоря уже о негласном запрете на выражение мнения не только в публичном, но и в виртуальном пространстве — за неосторожные комментарии в Интернете в дом посреди ночи могут заявиться незваные гости в камуфляже и с оружием.

Охота на сетевых комментаторов началась в прошлом году, набрала обороты в этом году после авиакатастрофы под Барановичами, в результате которой погибли два лётчика, и достигла апогея после сентябрьской перестрелки в Минске между программистом Андреем Зельцером и офицером КГБ Дмитрием Федосюком, в результате которой погибли оба.

Помимо репрессий, 2021 год запомнится событием, «благодаря» которому в мире рядом со словом «Беларусь» появилось словосочетание «государственный терроризм». Речь идет о насильственной посадке самолета «Ryanair» в Минске и аресте Романа Протасевича и Софии Сапеги. Это послужило толчком для принятия очередного пакета европейских санкций против Беларуси.

В ответ на ограничительные меры Евросоюза режим в Беларуси отреагировал миграционным кризисом. Правда, вместо того, чтобы вынудить западные страны к диалогу, этот кризис стал поводом для очередного пакета санкций.

Кажется, весь 2021 год мы прожили в ожидании того, когда это всё закончится, имея в виду события, которые начались в 2020 году. Но дело в том, что всё началось раньше, значительно раньше — десятилетия или даже столетия назад. Так стоит ли рассчитывать, что за один год мы решим все проблемы, накопленные за это время? Вряд ли. Мы будем идти своим путем и набивать себе шишки ровно столько, сколько потребуется, чтобы каждый почувствовал себя частью нации и осознал свою ответственность не только за собственную жизнь, но и за жизнь народа. В наших интересах, чтобы это произошло как можно скорее. Но, как писал Народный поэт Рыгор Бородулин, пусть всё будет, как будет.

Источник

Перевод с белорусского belisrael.info

Опубликовано 30.12.2021  22:34

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (99)

Шалом у перадюбілейным выпуску! 2019-ы ў мяне пачаўся няблага, чаго і ўсім зычу. Удалося, напрыклад, прыцягнуць увагу да недакладнасці ў аўтаінфарматары 33-га сталічнага тралейбуса 🙂 Абвяшчалі «наступны прыпынак – “Альшанская”» замест «Альшэўскага». Вось вы смяецеся, а хтосьці мог і прапусціць момант выхаду. Цяпер усё выпраўлена. Курыце адказ гендырэктара «Мінсктранса»:

4 студзеня зайшоў на старонку Эдуарда Лімонава ў «Жывым журнале». Як бы ні ставіцца да поглядаў «Эдзічкі», пісьменнік ён моцны, таму пачытваю яго новыя запісы (папраўдзе, у іх ужо малавата новага, чалавеку 76-ы год, пачаў паўтарацца і паліць «з гарматы па вераб’ях», але ўсё ж). І вось на што наткнуўся:

«Памылка 451. На тэрыторыі вашай краіны прагляд гэтай старонкі забаронены органамі ўлады». Дарэчы, ацаніце нумар памылкі: адразу асацыяцыі з неўміручым творам Рэя Брэдберы…

У тую ж пятніцу напейсаў у мінінфарм РБ ліст з пытаннем: «Ваша справа?» У наступныя дні лімонаўская старонка то адкрывалася, то не. Сёння, 15.01.2019, першы намеснік міністра П. М. Лёгкі адгукнуўся на мой зварот: «…рашэння аб абмежаванні доступу да інтэрнэт-рэсурсу https://limonov-eduard.livejournal.com/ не прымалася. Дадзены сайт знаходзіцца ў адкрытым доступе» (no explanation). Ну, дзякуй і за тое – магчыма, было нейкае непаразуменне, звязанае з перыядам святаў.

Партыя НГ (не блытаць з Новым годам) замяніла-такі ў статуце «лёсаванне» на слушнае «галасаванне». А вось адна маленькая, але гордая птушка федэрацыя выпраўляць свае касякі, так разумею, не збіраецца. Віктар Д. Купрэйчык, памерлы ў маі 2017 г., на сайце БФШ па-ранейшаму ў спісе тых, хто павінен заплаціць унёскі за 2018 і 2019 гады. Праўда, перанеслі яго прозвішча з 535-га месца на 541-е.

Рэха 2018-га: увосень была прызначана спецдакладчыца ААН па правах чалавека ў Беларусі Анаіс Марын. З ейным жа ўдзелам у лістападзе 2018 г. пры падтрымцы NED выйшаў «аналітычны артыкул», даступны на сайце «Сhatham House». Гэты «дом» – інстытут міжнародных адносін, што з 1920 г. базуецца ў Лондане; «фабрыка думкі», да якой, апрыёры, прыслухоўваюцца еўрапейскія палітыкі.

Пачытаў частку, што тычыцца Сінявокай (с. 20-28). Пашкадаваў, што артыкул-рэкамендацыя слаба стасуецца з прыўкраснай місіяй інстытута: «Спрыяць пабудове ўстойліва-бяспечнага, квітнеючага і справядлівага свету шляхам інфарматыўных дэбатаў, незалежнага аналізу, новых ідэй адносна палітычных крокаў…» Дый з тым, што А. Марын казала ў 2013 г.: «Для новых ідэй неабходна задзейнічаць новыя мазгі з Беларусі».

Такое ўражанне часам, што ўплывовым заходнім людзям не проста ўсё роўна, што тут у нас дзеецца з абарыгенамі (гл. для ілюстрацыі «Барвовы востраў» Міхаіла Булгакава), што яны не толькі «здалі» краіну аднаму клану ў 1996 г. (версія 2016 г.), а і зацікаўлены ў палітычнай дэградацыі нашых палестын… Напрыклад, каб было чым палохаць свой электарат. Іначай цяжка зразумець, чаму «Захад» цягам гадоў ходзіць па коле (санкцыі – аслабленне санкцый – грантавая падтрымка «грамадзянскай супольнасці» і/або ўрадавых структур – тлумачэнні, чаму нічога не выйшла, нараканні на «нечаканую жорсткасць» рэжыму і пад.).

Пасля 2014 г., праўда, з’явілася новая цацка: барацьба з расійскім уплывам, дзеля гэтай мэты і падрыхтаваны тэкст А. Марын & Co. Канкрэтна, рэкамендуецца падтрымка Захадам «мяккай беларусізацыі» – розных вышываначных фэстаў, спеўных сходаў etc. Вядома, я не супраць падобных ініцыятыў, асабліва калі яны ідуць «знізу», але будзьма рэалістамі: усё гэта не тычыцца размеркавання ўладных рэсурсаў. Наадварот, альтэрнатыўныя сілы выціскаюцца ў сімвалічнае поле, а то і ў «гета», адкуль ім нялёгка выбрацца. Што характэрна, святкаванне дня Волі 25.03.2018, якое хваляць аўтары, аптымістычна ацэньваючы колькасць прысутных як «мінімум 30 тыс.», ладзілася пад жорсткім кантролем спецслужбаў – і, насуперак дакладу (с. 22), няможна было ў той дзень па вуліцах вольна хадзіць з бел-чырвонымі сцягамі. Чытаем: «На вуліцы Няміга ў цэнтры Менска людзі ў цывільным пачалі кропкава «адлоўліваць» мінакоў, якія трымаюць нацыянальную сімволіку — стужкі, сцяжкі, балонікі». Не кажучы пра такую «драбязу», як затрыманне каля 50 чалавек на пл. Я. Коласа…

Агулам, палітычнае вымярэнне ідэі «сёння мы вольныя на гэтым абмежаваным лапіку, а заўтра – у маштабе ўсёй краіны» ў Беларусі не працуе. Сам чуў, як гэткія лозунгі агучваў лідар БНФ Вінцук Вячорка яшчэ ўвосень 2000 г., калі ў сталічным парку Дружбы народаў ладзіліся пратэсты супраць выбараў у палату прадстаўнікоў, – ну і дзе цяпер той Вячорка? Або сёй-той разглядаў як «рэпетыцыю» жалюгодны захоп пратэстоўцамі часткі (нават не ўсёй) Кастрычніцкай плошчы ў сакавіку 2006 г. Колькі соцень чалавек дзяжурылі тамака некалькі дзён, ды пратэст на раз-два «садзьмуўся» пасля разгону. Было шмат гучных слоў кшталту «Мы ўзялі адказнасьць за Плошчу, мы гатовыя ўзяць адказнасьць за Краіну», а потым – як заўсёды.

Даследчыкі наіўна мяркуюць (хутчэй, імітуюць наіўнасць): «мяккая беларусізацыя» памысная ўжо праз тое, што дапаможа аддзяліць Беларусь ад недэмакратычнай Расіі… Не жадаючы прыкмячаць «даважку»: абуджэння этнанацыяналізму і схільнасці многіх «новых нацыяналістаў» да hate speech, ксенафобіі, гераізацыі сумнеўных гістарычных персанажаў… Усё гэта яскрава праявілася ў пачатку-сярэдзіне 2018 г., напярэдадні адзначэння «Дня Волі» і ў час «абароны Курапатаў», а першыя ластаўкі прыляцелі шчэ ў 2014 г. (выхад маладафронтаўцаў на публіку з партрэтамі Булак-Балаховіча і Шухевіча) і ў 2016 г. («раскрутка» Пальчыса з ягонай схільнасцю да гвалту, дэманізацыя «рэгнумаўцаў»).

Мне хацелася б верыць, што этнічны нацыяналізм здольны да самаабмежавання, што энергію можна скіраваць у мірнае рэчышча і ў «інфраструктуру» (long-term infrastructure), што ён перарасце ў грамадзянскі, аднак, трохі ведаючы ягоных фронтмэнаў, вельмі сумняюся. Дух парламентарызму і вольных дыскусій, прынцыпы прававой дзяржавы ім, як правіла, чужыя. Затое перабольшыць небяспеку з Усходу ды пераняць дэмагогію рэжыму наконт «еднасці» і «абароны незалежнасці» – гэта святое. У гэтым сэнсе – так, дыялог «грамадскай супольнасці» з уладамі ідзе.

Карацей, без энтузіязму ацэньваю перспектывы Анаіс Марын (на фота з n-europe.eu) у якасці праваабаронцы, дарма што яна шмат год «займаецца Беларуссю» і, кажуць, чытае па-беларуску. У лепшым выпадку будзе заступацца за тых тутэйшых «экспертаў», якія падкінулі ёй сыравіну для дакладу. Аднак, калі францужанку дагэтуль не пускаюць у краіну, гэта няправільна… Калі прыедзе хаця б на месяц, то ў яе будзе больш шансаў правесці ўласнае «сацыялагічнае даследаванне». Даведацца, што насамрэч важна для тутэйшых (пры ўсёй павазе да махальшчыкаў, гэта не маханне бел-чырвона-белымі сцягамі) і хто церпіць ад рэжыму больш за журналістаў.

* * *

Нядаўнiя сустрэчы Лукашэнкі з Пуціным абсмактаны як мае быць. Нехта пісаў, што трэба рыхтавацца да аншлюсу, а мо і да адраджэння СССР (насмяшыў мяне аргумент пра год – «19 – гэта 91 наадварот», і таму, маўляў, небяспека рэстаўрацыі савецкага ладу ўзрастае). Я ж не такі разумны, каб кідацца ў нумаралогію. Зацягну лепей сюды карцінку… Успомніце, адкуль узяты подпіс, усміхніцеся ў вусы: Рыгорычу ж і праўда 64.

«Will you still need me, will you still feed me / When I’m sixty-four…» (фота Reuters)

Iзноў куток самапіяру. Напісаў мне кандыдат гістарычных навук, дацэнт Ігар Пушкін (з Магілёва): «З цікавасцю, асалодай і задавальненнем некалькі разоў перачытаў кнігу пра выбраныя катлеты і мухі. Спачатку прачытаў і задумаўся, яшчэ раз прачытаў, як кнігу на яўрэйскія варыяцыі, затым як рэфлексію на палітычныя падзеі. Дзякуй за вельмі інфарматыўную кнігу і думкі!» (05.01.2019). Каму цікава замовіць, звяртайцеся. Вокладку зборніка «Выбраныя катлеты і мухі» (2018) можна паглядзець тут.

Пазнаёміўся з крэатывам ад вядомага ізраільскага журналіста Давіда Шэхтэра: «Ці ёсць у Беларусі яўрэі і што яны думаюць пра Ізраіль» (30.12.2018). Хто мне патлумачыць, што трэба зрабіць, каб у век інтэрнэту не задаваліся тупыя пытанні кшталту «Ці ёсць у Беларусі яўрэі»? Вядома, і самому крыўдна: колькі гадоў сігналізаваў urbi et orbi ў «Анахну кан» (газета), «Мы яшчэ тут!» (бюлетэнь), што мы тут ёсць, а камусьці ўсё адно выгадна рабіць выгляд, што нас няма. Хаця… можа, я занадта сур’ёзна стаўлюся да клікбэйтнага загалоўка? Што скажаш, чытач(-ка)?

* * *

Не забывайма пра юбілеі 2019 года. Напрыклад, 125 гадоў таму нарадзіўся мастак Ісак Мільчын (ён родам з Івенца, загінуў у Мінскім гета ў 1941 г.), 100 год таму – шахматны гросмайстар Ісак Баляслаўскі, які жыў у Мінску чвэрць стагоддзя (з 1951 г.). 75 гадоў у ліпені будзе іншаму шахматысту і трэнеру, Альберту Капенгуту (жыве ў Амерыцы), а 70 год нядаўна, 9 студзеня, споўнілася Людміле Цыфанскай. Некалі шахматыстка выступала за Беларусь, выйграла чэмпіянат БССР 1978 г. па шахматах. Цяпер – у Ізраілі.

Вось яшчэ цікавая персона: Павел Малянтовіч з Віцебска (1869–1940, расстраляны ў СССР), юрыст. Неяўрэй, але да рэвалюцыі, будучы адвакатам, абараняў яўрэяў. Заяўляў, напрыклад: «барацьба за яўрэйскае раўнапраўе – свая справа для рускага чалавека, сапраўдная нацыянальная справа першаснай важнасці». У 1917 г. даслужыўся да міністра юстыцыі Часовага ўраду – паспеў папрацаваць на пасадзе толькі месяц.

28 снежня памёр Амас Оз (1939–2018). Не дажыў да 80-годдзя… Шкада, добры быў пісьменнік, незалежна ад яго палітычных поглядаў. Між іншага, на наступным здымку выразам твару нечым нагадвае Васіля Быкава (1924–2003), якому сёлета ў чэрвені споўнілася б 95.

А. Оз і В. Быкаў. Здымкі з адкрытых крыніц

«Вольфаў цытатнік»

«Cпецыфікай інфармацыі (адрозна ад ведаў) ёсць яе збыткоўнасць і фрагментарнасць. Лішак інфармацыі непазбежна вядзе да павярхоўнасці — спярша ўспрымання, потым, магчыма, і мыслення. Усе гэтыя акалічнасці ўскладняюць выбудоўванне працэдур ідэнтыфікацыі і, адпаведна, вядуць да парушэння працэсаў сацыялізацыі… часта інфармацыя, што сыходзіць з тэле- або камп’ютaрнaй рэальнасці, якая пагружае спажыўца ў спецыфічныя станы і навязвае яму асаблівыя тыпы існавання, уяўляецца больш пераканаўчай, чым падзейнасць штодзённасці» (Ганна Косціна, 2009)

«Фантастыка – гэта навык пабудовы задачы ў максімальна вольных умовах. Калі вы не кажаце адразу самі сабе: “Гэта не атрымаецца”». «Людзі, якія ганарацца сваімі пакутамі, прымушаюць навакольных пакутаваць. Пакуты не з’яўляюцца школай думкі, яны дапамагаюць нешта зразумець. Але яны не з’яўляюцца крытэрыем ні дабра, ні досведу». «Калі вы хочаце сказаць слова на вякі – кажыце яго з гранічнай сумленнасцю. І пра сябе, а не пра кагосьці» (Дзмітрый Быкаў, 10.01.2019)

«Правільны індывід дазваляе сабе і нянавісць, і канфлікты, прычым, можа быць, нават нямала, але ён робіць гэта з розумам, з карысцю, а не паводле традыцыі, за кампанію або толькі з эмацыйнай патрэбнасці» (Аляксандр Бур’як, 12.01.2019)

«Непрымірымымі да нацыстаў трэба быць безагаворачна, але абавязкова верыць у магчымасць кожнага чалавека мяняцца і расці над сваімі перакананнямі» (Мікалай Алейнікаў, 14.01.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

15.01.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 15.01.2019  23:20

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (34)

Меркаваў ужо прыпыніць серыял, прынамсі да Новага года, але падзеі разгортваюцца ў такім рэчышчы, што «не магу маўчаць» (С). На мінулым тыдні па падазрэнні ў «распальванні варожасці» і г. д. былі арыштаваны трое грамадзян Беларусі, «праімперскіх» публіцыстаў: мінчукі Юрый П., Сяргей Ш., брэстаўчанін Дзмітрый А. Супраць іх знаходжання пад вартай маю довады маральныя, юрыдычныя і палітычныя.

Маральны аспект палягае на тым, што, завёўшыся, рэпрэсіўная машына патрабуе паліва і зазвычай імкнецца караць вінаватых ды невінаватых. Гора-прагназіст Сяргей П. (ён жа намрэдактара не абы-якой беларускай газеты) не без іроніі прыгадаў «шматпавярховае» выказванне пастара Німёлера: «Калі прыйшлі па камуністаў, я маўчаў, бо не быў камуністам. Калі прыйшлі па яўрэяў, я маўчаў…» і г. д. Насампраўдзе наіўна думаць, што наступнымі «вярблюдамі» не будуць тыя, хто цяпер цешыцца: «Далі чосу “рускаму міру”!» Зрэшты, гэта добра сфармуляваў Віталь Цыганкоў, з якім я разыходжуся ў многіх пытаннях, але сёння пагаджуся: «у найлепшым выпадку будзе раўнавага — і “нам” пры цяперашнім рэжыме па-ранейшаму будзе даставацца».

І тут мы павольна пераходзім да юрыдычнага аспекту. Насцярожвае цьмянасць канкрэтных абвінавачванняў, што, зрэшты, характэрна для прадукцыі органаў правапарадку і не толькі (узгадаем нядаўні «прысуд» 77-гадоваму майстру з Разані, вынесены тутэйшай федэрацыяй шахмат). Няясна, што паказала экспертыза і хто выступаў у ролі экспертаў. Ведаючы, як ацэньваўся ў судах змест часопіса «Шахматы» ў 2003 г. і альбома «Belarus Press Photo 2011» у 2013 г., я не збіраюся давяраць экспертнаму заключэнню, не прачытаўшы яго. Тым не менш следчыя органы палохаюць, што арыштаваным пагражае ад 5 да 12 гадоў.

У сеціве блукаюць асобныя цытаты з падазраваных аўтараў, тыпу: «Беларусь – звар’яцелая недадзяржава, якая імкнецца звярнуць сабе шыю на Майдане паводле прыкладу суседзяў» (Дзмітрый А.), «беларусы ссумаваліся па “ветлівых людзях” (Сяргей Ш.; маюцца на ўвазе інтэрвенты з РФ)». Безумоўна, я, дый большасць суайчыннікаў, пад гэтым ніколі не падпішуся. Аднак выглядае, што у тых допісах больш суб’ектыўных меркаванняў, чым заклікаў… Прыніжэнне нацыянальнага гонару таксама трэба яшчэ даказаць – здаецца, наўпрост нідзе не гаворыцца, што адзін народ горшы за другі. Карацей, шкода ад гэтых тэкстаў – з якімі можна і трэба спрачацца ў СМІ, а лепей бы прапанаваць дыхтоўную альтэрнатыву – для беларускай дзяржавы невідавочная. І нават многія прыхільнікі судовага пераследу, заўзятыя змагары з «рускім светам» кажуць: «Лепей бы гэтым пісакам далі штраф, чым садзіць». Ізноў жа, не лічу старшыню Беларускай асацыяцыі журналістаў аўтарытэтным адмыслоўцам, ды ён заўважыў слушна: «Калі ёсць рэальная пагроза — так, трэба «садзіць». Калі не, то не. Ці была ў дадзеным выпадку ад “адэптаў рускага свету” рэальная пагроза? – Я яе не бачу”».

І аспект палітычны. Зусім не падобна, што «смелы» крок (атака на карэспандэнтаў расійскага інфармагенцтва, афіцыёзнага, але фармальна недзяржаўнага) палепшыць аўтарытэт беларускай улады ў свеце, асабліва ў Расіі. Цень жа ад крокаў дзяржаўных службоўцаў падае на многіх з нас. Калі ў выпадку з Уладзіславам Баўмгертнерам – нагадаю, расійскага бізнэсоўца, шэфа «Уралкалія», арыштавалі ў Мінску ў жніўні 2013 г. пасля сустрэчы з прэм’ер-міністрам РБ – справа мела палітычнае адценне, але яе яшчэ можна было замаскаваць пад «спрэчку гаспадарчых суб’ектаў», то тут – непасрэдны ўдар па «балявых кропках» расійцаў.

Не выключаю нават варыянту са «шматхадовай» правакацыяй, мэта якой – дыскрэдытаваць беларускія ўлады і, калі не замяніць на стаўленікаў Масквы, то зрабіць больш згаворлівымі. Праўда, фактар банальнага глупства больш верагодны… Наўрад ці «наверсе» пралічвалі хады на манер Карлсена з Каракіным; гуляць у шахматы там умеюць пераважна дошкай. Няўжо ў «Чырвоным доме» спадзяюцца, што ў абмен на вызваленне траіх грамадзян у РБ нехта ў Крамлі дасць адмашку купляць больш беларускага сыру і творагу ці знізіць цану на газ для «сінявокай»?.. Няўжо так можна пабудаваць трывалыя эканамічныя стасункі?

Міністарка інфармацыі РБ – асоба, мякка кажучы, абмежаваных здольнасцей – заявіла 09.12.2016, што «пачасціліся факты з’яўлення ў шэрагу СМІ і інтэрнэт-рэсурсаў матэрыялаў тэндэнцыйнага, а часам і непрыхавана дэструктыўнага характару ў дачыненні да Беларусі, дзяржаўнай улады нашай краіны, беларускага народа… Найбольшую актыўнасць у публікацыі такога кшталту матэрыялаў выяўляе інфармагенцтва… (не хачу лішні раз піярыць – В. Р.), падаючы ў тэндэнцыйным ключы дзейнасць кіраўніка беларускай дзяржавы, уладных структур у розных сферах – палітыцы, эканоміцы, культуры», прызнаўшы палітычную падаплёку скандала. Адлупцаванае агенцтва, спрабуючы абараніць сябе і сваіх людзей – жаданне ў гэтай сітуацыі цалкам легітымнае – ужо «паставіла на вушы» частку расійскай эліты, у т. л. Леаніда Левіна (не, не той, што памёр, а старшыня камітэта Дзярждумы).

Усё гэта насцярожвае, аднак ёсць у гісторыі і «пазітыў»: высвятляецца, з кім не варта мець справу. Дзесяць год таму актывістка «Маладога фронту» Наста Палажанка выглядала годна, схадзіла на мінскую «Яму» разам з іншымі: «Моладзь запаліла сьвечкі і ўшанавала хвілінай маўчаньня ахвяраў фашызму». Пра гэты паход я даведаўся постфактум і адзначыў у «Мы яшчэ тут!» Днямі ж блогерка Наста, па мужу Дашкевіч, з’едліва, каб не сказаць зласліва, звярнулася да аднаго з арыштаваных карэспандэнтаў расійскага інфармагенцтва: «Ну што, Сярога, спадзяюся, табе цяпер ня сумна». І далей да сваіх чытачоў: «Абараняючы іх (арыштаваных), вы абараняеце Кісялёва зь ягоным “ядзерным попелам”, Салаўёва зь “беларускімі нацыстамі”, расейскае ТВ з укрыжаванымі хлопчыкамі і зьбітымі боінгамі». No comments.

Лаяльна я ставіўся да Андрэя П., адказнага за «Belarus Security Blog». Яго выступы рэдка затрымлівалі маю ўвагу, аднак апрыёры я не меў прэтэнзій, ну калега і калега. Не турбавала, што, паводле thinktanks.by, яго кантора ўпэўнена займала месца ў «хвасце» рэйтынгу аналітычных цэнтраў… Пасля шквалу дэмагогіі а-ля Наста Д., які ён абрынуў на мазгі чытачоў тут і тут, пасля заяў тыпу «Таццяна Караткевіч і Вольга Карач пахавалі сябе як палітыкі» (бо ўстрымаліся ад ухвалення арыштаў) не ўважаю Андрэя П. за аналітыка, адно за прапагандыста. Дадатковы доказ – яго «пужалкі» пра Беларусь у 2030 г., якая, маўляў, будзе даведзена ўладай да стану аграрнай дзяржавы, дзе зброя акажацца ў вольным доступе і г. д.

Наўрад ці ў далейшым стану марнаваць час і на многапісучага публіцыста Аляксандра Т., які на сайце «Беларуская праўда» (!) 09.12.2016 выказаўся так: «Паводзіны людзей, якія жывуць у краіне і яе абражаюць, недапушчальныя… Абодвух (на той час журналіст хіба не ведаў пра арышт Сяргея Ш. – В. Р.) трэба адназначна судзіць. Мне вельмі шкада і Караткевіч, і Карач… Разумею, што ім трэба дэманстраваць аб’ектыўнасць, выказаць сваё стаўленне да падзеі, трэба трымаць справаздачу перад грантадаўцамі…» Тожа мне Міхаіл Шолахаў пасля працэсу Сіняўскага і Даніэля!

Апошні раз я чуў падобныя довады («вы ж не проста так выйшлі на вуліцу, вам за гэта добра плацяць») у раённым аддзеле міліцыі 15 год таму, калі разам з маладафронтаўцамі чакаў, ці адпусцяць нас пасля антыфашысцкага шэсця, якое фактычна і не пачалося. Аматарам лічыць чужыя грошы, відаць, было без нас сумна, таму васьмярых адвезлі на Акрэсціна, аднаго ці дваіх вызвалілі. Не стану сцвярджаць, што Т. пераняў мянтоўскую аргументацыю – проста шэрасць, нічога не паробіш. Cведчыць пра стан тутэйшай журналістыкі тое, хто для яе з’яўляецца «Асобай года» (і варта згадаць, хто быў такой асобай сто год таму). У канцы 1916 г., умоўна кажучы, – 25-гадовы Максім Багдановіч, у канцы 2016 г. – 26-гадовы Эдуард Пальчыс… Адчуйце розніцу.

Cам па сабе клуб «Святлана Алексіевіч запрашае» не вытруціць шэрасць з мінскай публікі, але дае шанс на тое, што нехта з наведнікаў уздымецца над сабою… Крытыкаваць фармат («“разумныя” пасядзелкі чалавек на 200 з дакладам і абмеркаваннем»), як зрабіў на-ўсе-рукі-майстар пасля дэбютнай сустрэчы 7 снежня, я б не стаў, а тым болей недарэчна вешаць ярлыкі на ўдзельнікаў («траўматычныя разумнікі з комплексам сацыяльнай непаўнавартасці, які пераходзіць у манію вербальнай велічы») – тут больш аўтапартрэт былога выкладчыка ЕГУ і РІВШа, з якім я некалі нават быў знаёмы. Але, зразумела, праблемы ліха і дабра ў рэшце рэшт вырашае кожны для сябе сам, не ў масе.

Віншуючы ўсіх з доўгачаканым адкрыццём клуба (хоць планавалася яно на верасень, і ў лістападзе арганізатары абяцалі, што пускаць будуць усіх ахвотных, а не толькі «лідэраў думак» па запрашэннях), спытаюся… Ці надоўга хопіць запалу заснавальніцы? Мяркую, скора ёй надакучыць-такі новая цацка «грамадская дзейнасць», пісьменнiца вернецца да свайго opus magnum – кнігi, прысвечанай каханню. Між іншага, у адным інтэрв’ю 1992 г. Святлана Аляксандраўна разважала аб тым, што напіша значна больш, чым ёсць у яе «актыве» на 2016 г.: «Дзевяць кніг, якія я хачу напісаць, я ўжо ведаю, а больш, напэўна, не буду… Ведаю дзевяць тэм і нават дзевяць загалоўкаў. Пятая кніга будзе пра Чарнобыль, а шостая – пра мужчын і жанчын». Вядома, не папракаю С. А. у распыленні сіл – у кожнага творцы свае прыёмы, і выхад шасці добрых кніг лепей, чым дзевяці тысяч пасрэдных 🙂

Яшчэ на тэму «сабакі, які фарбуе будку», закранутую ў мінулай серыі. Беларускае міністэрства аховы здароўя ўзялося за пытанні дрэс-коду і этыкі зносін дактароў з пацыентамі. Не рэкамендаваны будуць высокія абцасы, міні-халаты, макіяж і… перабрэхі (я-та думаў, што дарослым людзям не трэба чытаць натацыі). Тое ж пытанне: «Няўжо ўсе астатнія праблемы ў сістэме вырашаны?»

Зноў параўнаем сітуацыю ў Ізраілі і Беларусі на пачатку 2010-х гг., пры Нетаньягу і Лукашэнку. Як мы бачылі, коштам вялікіх страт кіраўніцтва РБ за два дзесяцігоддзі скараціла адставанне па такім паказчыку, як ВУП на жыхара: на 2015 г. у Ізраілі прыпадаў 31671$, у Беларусі – 16621$. Некалі разрыў быў чатырохкротны, цяпер – двухкротны (? – вынікаў за 2016 г. яшчэ няма). Аднак, калі паглядзець на ахову здароўя, то ўсё не так проста…

Выдаткі на ахову здароўя ў пераліку на жыхара, USD Прырост
Гады 2010 2011 2012 2013 2014 2010-2014
Беларусь 323 293 336 465 450 +39,3%
Ізраіль 2248 2460,5 2515 2854 2910 +29,4%

Табліца як бы намякае на недафінансаванне сістэмы ў «сінявокай», – а ў нас жа насельніцтва старэйшае, чым у Ізраілі, дый Чарнобыль дае знаць… Разрыў скараціўся, але не нашмат, і стабільнасці няма. Няхай бы ў міністэрскіх начальнікаў пра гэта галава балела, не пра дрэс-код падначаленых.

Можа, хоць у такой звышістотнай галіне, як лячэнне сухотаў, белмедыцына робіць цуды? Не зусім…

Колькасць выпадкаў туберкулёзу на 100 тыс. жыхароў
Гады 2010 2011 2012 2013 2014
Беларусь 69 67 64 61 58
Ізраіль 5,6 5,5 5,6 5,6 5,8

Добра, што колькасць зніжаецца, але адзначым, што ў БССР 1990 г. яна раўнялася 35, да чаго пакуль далёка. У Ізраілі паказнік дзесяцігоддзямі не перавышае 10; слабое «суцяшэнне», што ў Расіі ён сягае 80, а зашкальваў і за 130 (на пачатку 2000-х).

Ну, нарэшце, добрая навіна: тое, пра што я марыў у 2003-2004 гг., здзейснілася, шахматны турнір у Гродне рэкламуецца пасродкам белмоўнай афішы.

Жыве Беларусь шахматная!

Вольф Рубінчык, г. Мінск,

13.12.2016.

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 13.12.2016 15:15

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (24)

Добры вечар прыхільнікам кулінарна-бульварна-нямарнага серыялу! Спачатку пагаворым пра «hate speech», мову (ці то нават цэлы «дыскурс») нянавісці, балазе апошні месяц даў для гэтага шматлікія нагоды. Днямі я зрабіў для сябе адкрыццё: у Беларусі ўжо летась дзейнічала ініцыятыва «Журналісты за талерантнасць» на чале з Алегам Ражковым! Паводле сп. Ражкова (больш пра яго нічога не знаю, і не пытайцеся), «мову варожасці» ў Беларусі прадукуюць перадусім журналісты, а не палітыкі і не культурныя дзеячы. Па-мойму, гэта надзвычай павярхоўны падыход… Як крыніцай улады з’яўляецца народ, так і крыніцай варожасці да «іншых» з’яўляецца ўсімі любімае грамадства. Калі б з боку апошняга не было запыту на «hate speech», то мова нянавісці і не вылазіла б на публіку. Што не здымае адказнасці з канкрэтных «-фобаў» (ксена-, гома-, гетэра-…). Асабліва брыдка яны выглядаюць, калі належаць да «эліты». Ці мяркуюць, што належаць.

Канкрэтна, у Расіі з пастом супраць сірыйцаў выступіў небезвядомы інтэрнэт-прадпрымальнік, досыць папулярны маскоўскі блогер Антон Носік. У яго, здаецца, захаваўся ізраільскі пашпарт з 1990-х гадоў (помню ягоныя інтэрв’ю ў рускамоўных газетах Блізкага Усходу…), і ў кастрычніку 2015 г. ён запрасіў Пуціна бамбаваць варожую Ізраілю краіну, забіваючы ўсіх запар – Б-г, маўляў, разбярэцца, хто вінаваты, хто не. Чалавек, на мінутачку, адносіць сябе да рэлігійных яўрэяў і прапануе Пуціну пераходзіць у іудаізм 🙂

Сёлета расійцы ўзялі Носіка за носік за каўнер і прысудзілі яму штраф. З фармальнага пункту гледжання суд спрацаваў кепска (паблытаў ініцыял падсуднага, не ўлічыў, які памер штрафу можна было выпісаць паводле заканадаўства, дзейнага на момант правапарушэння…), і я не здзіўлюся, калі вышэйшая інстанцыя скасуе вырак. Па сутнасці ж цяжка не ўгледзець у пісаніне «dolboeb’a» (самахарактарыстыка блогера) складу злачынства, прадугледжанага… ну і г. д. Заклік да масавых забойстваў мусіць карацца незалежна ад рэжыму ў краіне, дзе жыве носьбіт нянавісці. Калі ты такі «смелы», як табе карціць паваяваць, то ідзі на поле бою сам, а не кліч іншых з тылу – мараль, асабліва даступная пасля «На Заходнім фронце без перамен» Эрыха-Марыі Рэмарка.

Чаму так шмат месца аддаю расійска-сірыйскім справам? Хіба таму, што ў Беларусі прарэзаўся свой Носік, толькі без ізраільскага пашпарту, – Эдуард Пальчыс са слаўнага горада Ліды. Ён таксама быў не супраць чужымі рукамі жар паграбаць: асабліва паказальны артыкул пра рускага нацыяналіста «П-н павінен памерці» (у арыгінале прозвішча напісана поўнасцю). Там П-с у 2015 г. віційстваваў: «Наш сайт заклікае КДБ і іншыя спецслужбы выслаць спецыяльную групу для ліквідацыі Ягора П., а таксама арышту яго вернага сабачкі Кірыла А.-М. Сілы і магчымасці ў вас для гэтага ёсць… Калі КДБ лянуецца, заклікаем усіх беларусаў, якія жывуць у Расіі, паспрабаваць вывесці са строю нашых ворагаў. Можна падаваць у суд, можна наймаць кілераў, можна дубасіць іх бітамі ў пад’ездзе». Іначай, як дыскурс нянавісці (які, бадай, толькі падкормлівае ўпёртыхъ расійскіхъ імперцаў), кваліфікаваць падобныя заклікі надзвычай цяжка.

Улетку раённы суд прад’явіў Пальчысу 9 «экстрэмісцкіх» артыкулаў з яго сайта, цяпер справа разглядаецца ў мінскім гарадскім. Cудовы пераслед блогера сам па сабе мяне не радуе; напэўна, не варта было трымаць чалавека ў СІЗА так доўга (яго словы не перараслі ва ўчынкі), дый пасяджэнні лепей бы зрабіць адкрытымі. Выклікае павагу, што абаронцы Пальчыса не баяцца затрыманняў, штодня стаяць ля будынку «на такой халадэчы». З іншага боку, непрыемна ўражваюць спробы зляпіць з падсуднага героя, палітвязня (да гонару Пальчыса, сам ён сябе «палітычным» не абвяшчаў), змагара за свабоду слова. I не, я не падпішуся ў рамках «кампаніі па абароне Джона Сільвера» пад ягоным артыкулам-улёткай 2015 г. з камланнямі тыпу: «Расія… жыве толькі прапагандай і смагай крыві. Рашка напала на Украіну ў самы цяжкі момант…» – хаця б таму, што не меў і не маю страху перад Расійскай Федэрацыяй. Яшчэ раз і марудна: тым грамадзянам Беларусі, якія рэальна прагнуць пазмагацца за Украіну/супраць Расіі (на Данбасе ці недзе яшчэ), ніякі КДБ не перашкодзіць, а віртуальнае «кіданне какахамі» – хутчэй дэманстрацыя нягегласці. Яно можа мець адно адваротны эфект, збіваючы з тропу моладзь і пагражаючы паглыбленнем медыяфрэніі… І так, ва ўзросце пад 40 мне бліжэй не заклёны-праклёны, а арганічная праца – удзел у паступовай адбудове такой Беларусі, у якую не сунуцца захопнікі ні з Усходу, ні з Захаду. Моцнай, а ўвадначас дэмакратычнай ды ліберальнай: як тыя казалі, «Беларусі без крайнасцей».

Адпаведна, не патрэбен самасуд над мінчанінам Г., які летась абразіў народнага паэта Рыгора Барадуліна (я не адзін год ведаў і паважаў дзядзьку Рыгора), памерлага ў 2014 г., дый на Васіля Быкава наехаў за іхняе членства ў БНФ. Нядаўна Г. папрасіў прабачэння ў родзічаў паэта – з майго пункту гледжання, у стылі заезджанай показкі «Рабіновіч – не злодзей? Я ізвіняюсь!» – баязліва пачысціў свой фэйсбук і заявіў, маўляў, калі яго хочуць дастаць праз праваахоўныя органы, то ён гатовы. Я перакананы, што суд РБ на цяперашнім этапе – адзінае месца, каб даць чосу такім «героям». Другая паводле значнасці мера – байкот фірмы… Будзе дужа крыўдна, калі пара грамадскага абурэння сыйдзе ў свісток, як сышла ў выпадку з іншым бізнэсоўцам, Дзянісам Б. Нагадаю, гэты дзеяч у ходзе канфлікта з журналістам публічна паслаў усіх «змагароў» на х.. (у арыгінале слова было напісана без кропак). Потым таксама перапрашаў, ды асадачак-та застаўся. Гэта здарылася ў 2013-м, а ў 2016-м пра хуліганскі ўчынак мала хто помніць, і Б. па-ранейшаму лічыцца аўтарытэтам у медыясферы. Яго барадаты твар красуецца на сацыяльна-рэкламных шчытах горада Мінска – юнакам ёсць з каго браць прыклад 🙁

Увогуле, памяць у многіх жыхароў Беларусі, у тым ліку яўрэяў, дужа кароткая (засілле гаджэтаў? кліпавае мысленне?), што і дазваляе адносна лёгка імі маніпуляваць. Ну вось як можна пасля вынікаў галасавання 11.10.2016 за кандыдатуру спікера палаты прадстаўнікоў, навязаную адміністрацыяй Лукашэнкі (109 «за», 1 «супраць») працягваць рабіць выгляд, што ў «палаце № 6» дзве апазіцыянеркі? Чаму за паўмесяца журналісты не прыпомнілі, што Вялікая Лаўрэатка абяцала адкрыць у Мінску інтэлектуальны клуб у верасні 2016 г., ды так і не адкрыла, не папрасілі ў Алексіевіч тлумачэнняў? Эх, рытарычныя запыты…

Падобна, ва ўсходняй суседцы ўжо адкрыта, «зверху» навязваюць абсурдныя версіі мінулага: акурат паводле старых жартаў «калі тэорыя не адпавядае фактам, тым горш для фактаў» і «няважна, што гэта не працуе – магчыма, гэта добра выглядае…» Казус міністра культуры з яго высокаразумнай дысертацыяй не намякае, а проста крычыць. Дзіва што губернатар Арлоўшчыны днямі вёрз такое: «Іван Жахлівы своечасова не аддаў свайго сына лекарам, калі той захварэў у дарозе, яны ехалі з Масквы ў Пецярбург» (ехалі няйначай да Францыска Скарыны; праўда, у апошнія гады Лукашэнка ўжо не «ляпаў» пра Скарыну Піцерскага)… Далучыўся рэктар Маскоўскага дзяржуніверсітэта: «У гісторыі дзяржавы Расійскай іменна Іван IV з’яўляецца адным з сімвалаў расійскай дзяржаўнасці, а час яго кіравання ўпісаны залатымі старонкамі ў гісторыю нашай Радзімы». Дзякуй гэтаму былому актывісту КПСС, акадэміку-мехматаўцу (яму пад 80) за тое, што расплюшчыў некаторым «тутэйшым» вочы на аксіёму: дзяржаўнасць у нас з ім розная. Народная памяць і ў пачатку мінулага стагоддзя захоўвала звесткі пра жудкі пагром пасля захопу царом І. Жахлівым беларускага Полацка (1563 г.).

Эпідэмія падпарадкавання гістарычных фактаў палітычнай мэтазгоднасці перакінулася на ЮНЭСКА, якое 13.10.2016 аддзяліла мух ад катлет яўрэйскую гісторыю ад Храмавай гары – нават не хочацца нешта абвяргаць следам за «самім» Нетаньягу (хіба прэм’ерская тое справа?). Былі шанцы, што здаровы глузд возьме рэванш, тым болей што генеральная сакратарка арганізацыі не адобрыла рэзалюцыю, але – не. Што ж, не будучы прыхільнікам ізраільскага ўраду з яго Софамі ды Эвікамі, мяркую, што ў Іерусаліме правільна зрабілі, прыпыніўшы супрацу з юнэскай.

Ну, а зараз пра добрае і светлае. Прысуджэнне Нобелеўскай прэміі па літаратуры барду Бобу Дылану (не блытаць з Дзімам Біланам) ускалыхнула масы ўдзячных слухачоў; увішныя журналісты адразу ж выявілі ў амерыканскага песняра яўрэйскія карані. Мне ж імпануе, што да Боба – ён мянуе сябе «паштальён, які дастаўляе песні» – цягам некалькіх дзён не маглі дазваніцца прадстаўнікі Нобелеўскага камітэта (і нават перасталі спрабаваць)… Усё правільна, паштальёнаў у час працы лепей не турбаваць, інфа 100%! А можа, Дылан – насамрэч нашчадак Рыгора Скаварады, украінца, які праславіўся фразай «Свет лавіў мяне, ды не спаймаў»? Ці нават… баюся вымавіць… беларуса Язэпа Драздовіча з яго крэда «Мяне яшчэ пашукаюць»?

Беларусізацыя культурных герояў – шлях не тое каб шматабяцальны, аднак заканамерны. Культурка, яна такая: лепей крочыць у няясным напрамку, чым стаяць на месцы. М. Шагала амаль прысабечылі ўжо журналісты і педагогі – цяпер ён «беларускі мастак» самы настаяшчы!.. У Малдове дадумаліся ўшанаваць на адной вечарыне Марка Шагала і Міхаіла Савіцкага, якія на адным полі с..ць бы не селі. Што тут скажаш, апрача класічнага: «А можа, так і трэба»? Калі нават бойкая гросмайстарка Наста Зязюлькіна дала слабіну і заявіла, што надзела б хіджаб дзеля ўдзелу ў чэмпіянаце свету па шахматах на тэрыторыі Ірана (плануецца ў лютым 2017 г.), то што замінае нам прызнаць унёсак юдафоба Савіцкага ў сусветнае мастацтва і папулярызацыю творчасці віцебскага яўрэя?..

Тым часам улады Шчучына і раёна робяць усё, каб беларусізаваць Шарля дэ Голя, каб на пытанне «Дзе Голь?» кожны гараджанін здолеў бы адказаць: «А фіг яго ведае» «Ля палаца Друцкіх-Любецкіх!» Вось-вось маюць павесіць мемарыяльную шыльду там, дзе 100 гадоў таму немцы жэстачайшэ трымалі будучага кіраўніка «Вольнай Францыі» ў палоне. Трэба на вырабе шыльды не спыняцца, а пусціць чуткі пра тое, што ўночы па тэрыторыі завода «Аўтапровад» блукае прывід генерала і блытае дрот… Ваба для турыстаў і някепская «адмазка» для кліентаў завода, калі яны раптам пажадаюць паскардзіцца на якасць прадукцыі.

Да кучы, парадавала прадпрыемства «Барысаўдрэў». Як можна пабачыць тут, каробкі з барысаўскімі запалкамі выглядалі зухавата і ў дарэвалюцыйныя, і ў савецкія часіны. У 1990-2000-х гадах на афармленні эканомілі: абмяжоўваліся то прымітыўным арнаментам, то несамавітым сілуэтам спрадвечна беларускага звера – вярблюда… Сёлета сітуацыя змянілася да лепшага.

zapalki1 zapalki2

Сярэдняя колькасць запалак у каробцы яўна ўпала ў параўнанні з познесавецкім часам, затое выпускаюцца пазнавальныя мастацкія серыі з беларускай геральдыкай і помнікамі архітэктуры. Хто ведае, можа, новае пакаленне хітра «падсаджваюць» на калекцыянерства, абараняючы ад бязбожнай лоўлі пакемонаў? 🙂 Так ці іначай, за выявы гербаў і замкаў – рэспект!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.10.2016

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.10.2016  22:02

***

119 из 149 членов нижней палаты депутатов Чешской Республики осудили резолюцию UNESCO, проголосовав за документ, в котором говорится, что принятая UNESCO резолюция, отрицающая связь еврейского народа с Иерусалимом и Стеной плача, подпитывает антисемитизм в мире и дискредитирует эту международную организацию.

“Палата депутатов Чешской Республики отвергает резолюцию, которая пропитана духом антисемитизма и игнорирует не только связь евреев, но и христиан со святыми местами в Иерусалиме. Формулировки резолюции противоречат мирному характеру Организации Объединенных Наций, которую дискредитирует UNESCO, и, в конечном счете, подпитывает антисемитские тенденции на международном уровне”.

Как известно, Мексика настаивала на повторном голосовании, однако эта просьба была проигнорирована и 18 октября Совет UNESCO одобрил резолюцию исполкома о статусе святых мест.

Напомню, что в исполнительный комитет UNESCO входят представители 58 стран, однако лишь шесть из них проголосовали против резолюции – США, Великобритания, Литва, Нидерланды, Эстония и Германия. Еще 26 государств воздержались и 24, включая Россию, поддержали резолюцию в редакции, предложенной рядом арабских стран и ПНА. Представители 2-х стран вышли из зала во время голосования.

Добавлено 20 окт, 8:34

***

Премьер-министр Италии Маттео Ренци резко осудил резолюцию UNESCO о иерусалимских святынях и заявил, что в следующий раз итальянский представитель будет голосовать против подобного предложения.

Маттео Ренци вызвал к себе министра иностранных дел Италии Джентильони и потребовал от него объяснить причины, по которым Рим воздержался при голосовании, а не выступил против.

По словам итальянского премьера, заявить, что евреи не имеют отношения к Иерусалиму – это все равно, что сказать, будто солнце излучает темноту. Ренци сказал, что Италия теперь будет голосовать против таких инициатив, даже если остальные европейские государства предпочтут занять иную позицию.

Ренци добавил, что желающие критиковать Израиль имеют на это полное право, но не должны использовать UNESCO в своих целях, пишет Барак Равид в “Гаарец”.

Перед Италией об изменении своей позиции заявили Мексика и Бразилия, первоначально поддержавшие антиизраильскую резолюцию, но затем выразившие сожаление в связи с этим.

***

19 представителей парламентов 17 государств подписали декларацию с призывом признать Иерусалим столицей государства Израиль, сообщает NRG. Декларация осуждает резолюцию исполкома UNESCO о святынях Иерусалима.

Декларацию подписали представители международных парламентских лобби в поддержку Израиля, включая депутатов из Италии, Нидерландов, ЮАР и других государств Европы, Африки и Америки.

Они передали подписанную декларацию замминистру Майклу Орену, а он вручил ее премьер-министру Биньямину Нетаниягу.

Добавлено 21 окт. 14:17

***

Петиция с требованием отменить чемпионат мира по шахматам среди женщин в Иране набрала более 15 тысяч голосов. В поддержку этой петиции выступили некоторые известные шахматисты мира.

Петицию подала Нази Паикидзе, чемпионка США. Причиной стало требование иранских властей по поводу обязательного ношения хиджабов участницами турнира. Она заявила, что не собирается участвовать в чемпионате мира в стране, где женщины лишены основных прав и считаются гражданами второго сорта.

Ее позицию поддержал бывший чемпион мира Гарри Каспаров, написавший в своем Twitter, что “даже для такой коррумпированной администрации, как ФИДЕ”, решение проводить чемпионат в теократическом Иране выглядит чрезмерным.

Каролина Лухан, гроссмейстер из Аргентины, тоже выразила недоумение в связи с проведением женского чемпионата в Иране, стране, где часто нарушаются права человека, особенно права женщин. Лухан сказал, что не хочет бойкотировать чемпионат, но считает для себя небезопасным ехать в Иран, и написала письмо в ФИДЕ, выразив свои опасения, передает CNS.

Иранские шахматистки, напротив, резко осудили призывы бойкотировать чемпионат мира, и заявили, что ношение хиджабов не является угнетением и нарушением прав женщин.

11.10.2016

Мнение Владимира Гинзбурга (член исполкома Белорусской федерации шахмат), 23.10.2016:

“Хиджабы не увязываются с античитерскими мероприятиями (в сентябре на шахматной олимпиаде в Баку при входе в игровой зал отбирали ручки, зажигалки и даже механические часы). Если кто-нибудь из женщин откажется одеть хиджаб, а организаторы не пустят в игровой зал и засчитают поражение, может быть скандал. Не завидую членам апелляционного комитета, если игрок подаст протест.

Я тоже подписал петицию. Возможно, тот, кто давал деньги на этот турнир, поставил условие, и кто не хочет, не обязан участвовать. Не удивлюсь, если какой-нибудь чудик даст денег для проведения чемпионата на космодроме – может заставить всех играть в скафандрах.”

Добавлено 23 окт. 22:54

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (21)

Неадменны шалом.by усім прыхільнікам бульварна-кулінарнага серыялу! Калі пачынаў (страшна сказаць, 13 жніўня 2015 г.!), то меркаваў, што давядзецца больш пісаць «пра культуру», а выпадае – «пра палітыку». Праўда, сёлета і восень такая – то выбары-дурабары ў Беларусі ды Расіі, то мітынг(i) у сэрцы Мінска, у ЗША нешта булькаціць… Дый ніхто не абверг пастулата Анатоля Кузняцова з «Бабінага Яра»: «ГОРА СЁННЯ ТАМУ, ХТО ЗАБЫВАЕЦЦА НА ПАЛІТЫКУ».

Тым, каму не падабаецца форма або змест «палітінфармацый», задам простае пытаннечка: «а вам слабо?» Ну, прышліце свае думкі пра Беларусь і/або яўрэйства, няхай не адпаведныя маім, няхай з жорсткай крытыкай, няхай не на мой мэйл, а на мэйл рэдакцыі… Калі без абраз, то ўсё будзе апублікавана. Не так ужо шмат цяпер рэсурсаў, дзе можна вольна выказацца: у Беларусі іх – кот наплакаў… Адрасаваныя майму колу сайты друкуюць або нешта занадта мудрагелістае, або гоняць трэш, папулізм, маралізатарства і прымітыў (значна часцей…). Ва ўсіх выпадках рэдакцыі схільныя ганарыцца сваім кантэнтам і, як правіла, не зацікаўлены ў альтэрнатыўных поглядах. «Спявайце ў хоры або не спявайце ўвогуле» – прыкладна так, здаецца. Ну, часам яшчэ дазволена ставіць пад чужымі матэрыяламі лайк/дызлайк 🙂

Парадавала, што на сайце 1863x.com арыштаванага Эдуарда Пальчыса ёсць каму замяніць: сам сайт не дужа мяне ўражвае, аднак салідарнасць – вялікая справа. Ну, а я пакуль цягну лямку без асістэнтаў, бяруся за трэці дзясятак серый. Найперш – колькі слоў пра «парламенцкія выбары» 11 верасня.

У адрозненне ад некаторых гора-журналістаў і «палітолагаў», мы на belisrael.info за месяц да дня галасавання разумелі, што сітуацыя ў краіне сёлета не такая, як у 2008-м і 2012-м, і прадчувалі, што ў «палаце № 6» з’явіцца кволае прадстаўніцтва «альтэрнатыўных сіл». Прабіліся дзве дамы – Алена Анісім з Таварыства беларускай мовы і Ганна Канапацкая з Аб’яднанай грамадзянскай партыі. Абедзьве дэпутаткі прадстаўляюць агульнанацыянальныя па ахопу, але другарадныя па сутнасці арганізацыі, да якіх дэ-факта належаць хіба па тысячы-дзве беларусаў, і граюць у іх не галоўныя ролі: Анісім – другі чалавек у ТБМ, Канапацкая ў АГП – пяты-дзясяты. Мяркую, чаканні фанатаў Алены і Ганны неўзабаве акажуцца завышанымі: наўрад ці новыя абранніцы лёсу здолеюць больш, чым у свой час здолелі Вольга Абрамава і Надзея Цыркун. Дарэчы, у 2002-2003 гг. дэпутатка-псіхолаг Цыркун слала звароты ў абарону помнікаў архітэктуры (у т. л. мінскіх сінагог) – ёй прыходзілі адпіскі ад высокіх чыноўнікаў.

alena_hanna

А. Анісім і Г. Канапацкая (фота: svaboda.org) 

Тым не менш пазбаўленне беларускага парламента стэрыльнасці – падзея для нашых палестын… Я б ставіў на Канапацкую як на прадстаўніцу нязводнага прыватнага сектара. Нічога асабістага супраць Анісім не маю, але 25 год у «мовазнаўчым» інстытуце Акадэміі навук здольныя адбіць ахвоту да ініцыятывы ў каго заўгодна. У першым жа інтэрв’ю пасля перамогі спадарыня вымавіла глупства: «Жанчыны ня больш лагодныя, а больш настойлівыя, больш перакананыя. Жанчыны не адступаюць. Яны заўжды дамагаюцца свайго». Калі б такое сказала феміністка, то я б зразумеў, але, паводле А. А., яна «ні ў якім разе не феміністка». Ладна, зробім скідку на час правядзення інтэрв’ю (другая гадзіна ночы…)

Цяжка назваць вялікім поспехам тое, што ТБМ выдае газету «Наша слова» (наклад 2000 ас.; нават не ўсе актывісты суполкі хочуць яе выпісваць, на што рэдакцыя, у якую ўваходзіць і А. Анісім, час ад часу наракае). «Пшыкам» абярнулася задума «Усебеларускага Кангрэса за незалежнасць», скліканага ў снежні 2014 г. пры чынным удзеле А. А., сабраць мільён подпісаў «у абарону беларускай дзяржаўнасці».

Калі капнуць крыху глыбей, то Алена Анісім разам са сваім шэфам па ТБМ нядаўна адзначылася ў распрацоўцы спрэчнай «Стратэгіі развіцця беларускай нацыі». Такія тэзісы, як «Нішто ў сучасных умовах не можа так спрыяць будаўніцтву дзяржавы як прыналежнасць большасці грамадзян да аднаго этнасу (83.7% насельніцтва краіны адчуваюць сябе беларусамі, 2009)» і скараспелы вывад «Сярод шэрагу мадэляў будаўніцтва дзяржавы (грамадзянская/цывільная, культурная, уяўная) выбар мадэлі этнанацыянальнай дзяржавы ў найбольшай ступені адпавядае рэальнай сітуацыі ў Беларусі» не з’яўляюцца навуковымі, і гэта шчэ лагодна сказана. У практычным вымярэнні яны могуць прывесці толькі да этнакратыі, падзелу грамадзян Беларусі на «першы гатунак» (этнічныя беларусы) і «другі/трэці гатункі» (астатнія…), дарма што аўтары абяцалі «роўныя правы грамадзянам меншасцяў».

Карацей, пакуль не ўважаю навуковую супрацоўніцу Акадэміі за сваю апору ў парламенце. Уласна ж на выбарчы ўчастак 11-га я схадзіў, бюлетэнь у празрыстую ўрну апусціў… Людзей было вобмаль – зважаючы на подпісы ў табліцах, прагаласавала ў той дзень хіба працэнтаў 20-25 (пра датэрміновае галасаванне не ведаю). Не парадавала сумная атмасфера ні на ўчастку, ні ў маёй «роднай» школе, дзе гэты ўчастак атабарыўся. Школу перарабілі ў гімназію, а казёншчына нікуды не падзелася. Са скрухай таропіўся я і ў «піянерскі» стэнд, і ў інструкцыю класным кіраўнікам – забяспечыць збор 20-25 працэнтаў мяхоў палай лістоты…

Пацешыла, што трохі актывізаваліся палітычныя партыі. На Дамброўскай акрузе балатаваліся 6 кандыдатаў, і ўсе ад розных партый, прычым прадстаўнік БНФ, прадпрымальнік Васіль Астроўскі, меў найбольшы гадавы даход: пад 400 мільёнаў рублёў. А яшчэ кажуць, што апазіцыю ў Беларусі прыціскаюць 🙂 Ды прайграў Васіль шэранькаму праўладнаму кандыдату…

У кастрычніку маюць адбыцца – хто б мог прадбачыць? – выбары новага Старшыні Руху «За свабоду»! Пэўна, «долгоиграющий проигрыватель» на чале суполкі ў рэшце рэшт надакучыў не толькі фундатарам, а і сам сабе. Нездарма ж надоечы ў «За свабоду» было прынята аж 87 новых членаў – камусьці на канферэнцыі патрэбна масоўка… Сярод актывістаў руху ёсць і мае знаёмыя, неблагія рабяты-дзяўчаты. З думкай пра іх далейшыя перспектывы і закранаю сюжэт канкурэнцыі між першым намеснікам Губарэвічам ды проста намеснікам Лагвінцом, а так бы прамаўчаў («што мне Гекуба?..»)

ales_juras

А. Лагвінец, Ю. Губарэвіч (фота: pyx.by)

Алеся Лагвінца я ведаю (дакладней – ведаў; даўненька не бачыліся) асабіста, Юрася Губарэвіча – не. Усё ж аддаў бы голас за другога, які валодае больш каштоўным бэкграўндам у палітыцы: у 2003 г. Юрась быў выбраны ў Белаазёрскі гарсавет Брэсцкай вобласці і, як ні дзіўна, некалькі месяцаў нат выконваў функцыі намесніка старшыні савета. За былым жа выкладчыкам ЕГУ цягнецца паласа няўдач… Успомніўся эпізод 9 мая 2007 г., калі Алесь разам з «босам» і сынам-школьнікам прыходзіў на мінскую «Яму» (яму трэ было зрабіць серыю здымкаў для «свабодаўскага» сайта, паказаць, як «прэзідэнт незалежнага грамадства» дбае пра яўрэяў). Лагвінец папрасіў мяне коратка расказаць сыну пра «Яму»; я выканаў яго просьбу, як умеў. Гаварыў па-беларуску, але тата «перакладаў» мае сентэнцыі на… беларускую мову. Мы з жонкай пераглянуліся, настолькі забаўна ўсё гучала. Рыхтык «пераклад з рускай на маскоўскую» пры сустрэчы пісьменніка ў Маскарэпе (Вайновіч, «Масква-2042»). Там персанаж паясняў: «Мы сапраўды карыстаемся прыкладна адным і тым жа слоўным складам, але кожная мова, як вядома (мне гэта якраз не было вядома), мае не толькі слоўны, але і ідэалагічны змест, і перакладчыца для таго і патрэбна, каб перакладаць размову з адной ідэалагічнай сістэмы ў другую».

Смех смехам, а насцярожыла мяне сёлета «паслядоўнасць» кандыдата ў кандыдаты. У пачатку жніўня ён пацвердзіў, што дарыў газеты тым, хто падпісваўся за яго. А ў канцы месяца ўжо казаў у інтэрв’ю, што «Народную волю» на яго пікеце «раздавала рэдакцыя дзеля рэкламы выдання». Нестыковачка, на якую акулы пяра не пажадалі звярнуць увагі… Мо зараз, пасля заяўкі прэтэндэнта на лідэрства («я шчыры і сумленны… гатовы быць кандыдатам нумар 1 ва ўсіх бліжэйшых выбарчых кампаніях»), правядуць-такі «допыт маладога Вертэра палітыка»? 🙂

УВАГА, канструктыўная ідэйка для Беларускай асацыяцыі журналістаў, да якой ніколі не меў гонару належаць, і ў бліжэйшы час наўрад ці. Прыняла БАЖ да сябе ў ганаровыя сябры С. А. Алексіевіч – не бачу праблем, хаця для нобелеўскай лаўрэаткі гэтага замала, для былой савецкай журналісткі, якая і ў 30 год (не ў 20…) «тапырылася» ад Фелікса Дзяржынскага – мо і замнога. А чаму б не прыняць таксама Віктара Купрэйчыка – міжнароднага гросмайстра па шахматах, адзінага беларуса ў «Зале славы» ФІДЭ, экс-рэдактара зборніка «Шахматы, шашки в БССР» і, апошняе па ліку, але не па важнасці, гадаванца журфака БДУ? Многія памятаюць і смелы ўчынак Віктара Давыдавіча; у 1997 г. ён (у кампаніі з гімнасткай Аленай Ваўчэцкай) галасаваў супраць зацвярджэння Аляксандра Лукашэнкі прэзідэнтам Нацыянальнага алімпійскага камітэта, дарма што звыш сотні членаў НАК галасавалі «за». Не змяніў ён сваіх перакананняў і ў 2010-я гады.

Так, хочацца, каб ганаровым членам БАЖ быў і аўтар belisrael.info Дзмітрый Ной, які жыве ў ЗША, не парываючы сувязей з Беларуссю. Зразумела, ён не такі вядомы ў свеце, як Алексіевіч або Купрэйчык, аднак ужо тое, што сп. Дзмітрый, дыпламаваны ўрач, загружаны напоўніцу, у 1960-90-х вёў шахматныя аддзелы ў некалькіх выданнях (а ў «Физкультурнике Белоруссии» 50 год таму – цэлую старонку «64»), заслугоўвае ўвагі. Пачаў жа ён друкавацца яшчэ ў 1950-х гадах, таму зараз, пасля сыходу А. Я. Ройзмана, мае лічыцца найстарэйшым працаўніком беларускай шахматнай журналістыкі. Безумоўна, я не стану бегаць за кіраўнікамі БАЖ так, як яны бегалі за Алексіевіч. Упэўнены, калі cуполцы спатрэбіцца мая дапамога ў зносінах з Купрэйчыкам і Ноем, то мяне знойдуць… Дый яшчэ пытанне, ці захочуць набыць новае званне Віктар К. і Дзмітрый Н. – не пытаўся ў іх пра гэта 🙂

І пра культурку. Палюбляў і палюбляю творы як Ільфа і Пятрова, так і Міхаіла Булгакава. Наткнуўся колькі дзён таму на эсэ з працягам, дзе аўтар даводзіў, што «12 крэслаў», як і «Залатое цяля», напісаў Булгакаў, якому карцела падзарабіць і ўставіць «шпільку» савецкай уладзе. Прозвішча аўтара (Галкоўскі) я чуў з 1990-х, некалі зазіраў і ў яго «Бясконцы тупік». Во, думаю, свежыя думкі, дый падагнаныя дэталі не без досціпу… Пры другім прачытанні блога выявілася, што многае шыта белымі ніткамі, а Ільф і Пятроў – небязгрэшныя, хто б спрачаўся – занадта прыніжаны («рэдкія лайдакі»). Не помню, каб «яўрэйская нацыяналістычная прапаганда» надавала нейкую асаблівую важнасць запісным кніжкам Ільфа (мабыць, Галкоўскі паблытаў Ільфа з Герцлем або Жабацінскім?). На трэцім заходзе зрабілася проста брыдка, таму што дабрыў да запісу ад 14.03.2016, дзе Галкоўскі разважае следам за сваім кумірчыкам: «што б яўрэй ні рабіў, на ўсім ляжыць пячатка недарэчнасці, а любая яўрэйская “справа” няўхільна валіцца ў кепскі анекдот». Выходзіць, і літаратуразнаўчым аналізам з дамешкам псіхалогіі папулярны блогер заняўся, каб «ачысціць» Вялікую Рускую Літаратуру ад розных там Ільфаў-Файнзільбергаў… Такія цяпер у Расіі інтэлектуалы – не ўсе, але шмат іх. Зрэшты, невядома, хто горшы: русафіл-юдафоб ці «юдафіл-русафоб», які запрашаў нас захапляцца пагромшчыкам Булак-Балаховічам? Абодва горшыя, інфа 100%.

I показка пра шахматны «усенавуч» ды воз, пастаўлены перад канём (няшахматным). Брэсцкі трэнер Уладзіслаў Каташук сёння гукаў на сваім сайце: «узяў 2 гадзіны факультатыва ў суседняй школе (для інтарэсу і разумення тэмы), сёння мне давялося пісаць каляндарна-тэматычнае планаванне. Чарговае беларускае ноў-хаў: хады фігур у 1-м классе вывучаюць на 5-8 занятках, а тэмы «шах, мат, пат, вечны шах, ракіроўка, план у шахматнай партыі» і да т. п. – на 1-4 занятках. О, жах! Хто гэта складаў? Падкажыце мне прозвішча!»

Вольф Рубінчык, г. Мінск

13.09.2016

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 14.09.2016  11:41