Tag Archives: Виталий Цыганков

Шалом, тоталитаризм (окончание)

Ну что, румяные критики мои, пора-таки завязывать с мини-сериалом? Видимо, пора: за ЕГУ, инанекратию и социал-дарвинизм уже проговорено, кто хотел, тот откликнулся (мало кто захотел). Полемики о форме и содержании здешнего режима не получилось, что легко объяснимо: дискутировать в эпоху, когда, как в старом анекдоте, ты – цитату, а тебя могут – ссылкой, дельце хлопотное… Проще клепать и потреблять такие новости:

Впрочем, наряду с «песиками» закордонный интернет-ресурс не забывает расстрелянных поэтов, в т.ч. идишных. Ещё в 2017 г. он разместил о них серию материалов – мерси…

Дабы «не вставать дважды», поблагодарю общественных активисток Фаину Куклянскую и Светлану Тихановскую, а также израильского дипломата Иосефа Леви, за напоминание о судьбе писателя Мойше Кульбака (1896–1937). В пейсбуке сообщили, что 29.10.2021 в Вильнюсе была организована «минута молчания».

И. Леви и С. Тихановская у здания, где в Вильно 1920-х гг. жил М. Кульбак. Фото отсюда

В том же октябре 2021 г. актёр Александр Жданович, aka Маляваныч, начитал для интернета сказку М. Кульбака «Вецер, які гняваўся», опубликованную в оригинале аф идиш ровно 100 лет назад, а в переводе на белорусский – весной 2016 г. Кстати, «гняваўся» – спорное словцо; понормативнее было бы «гневаўся» или «гнявіўся». Но сказка необычная, и странность в ней вроде как в строку… Может, и приживётся – за пять годков претензий от читателей и слушателей не поступало.

О том, что почтенный Маляваныч озвучил сказку в моём переводе, я узнал только в середине ноября, наткнувшись на ролик случайно, – это к вопросу о «неслыханной солидарности», разбуженной в 2020-м. Ваш (не)покорный слуга и сам не без греха – бывало, в начале века использовал целые тексты, не предупреждая авторов/переводчиков. Ну вот, эффект бумеранга…

По-моему, несовершенная, но живая культурка всяко лучше, нежели тотальное бескультурье. Или змеешип вроде этого:

Увы, от «самоистязаний химеры, именуемой совестью», избавились многие «коллеги» из чергинцовского союза писателей. Порадовала разве что позиция Сергея Корчицкого, русскоязычного поэта, когда-то вступившего в СПБ, но не пожелавшего активничать на ниве пропаганды. В прошлом году он, кандидат наук и доцент, заступился за «мятежных» студентов из лингвистического университета, за что год спустя вместе со своей коллегой Натальей Дулиной был окарикатурен в «Совбелии»

Член Белорусского союза художников О. Карпович пробил очередное днище; «гладких» и «шершавых» даже касаться неохота

Сергей прокомментировал ситуацию по-философски: «Время такое всех, увы, закрывают. Многих в тюрьму. Как там у Исайи “Близится утро, но ещё ночь”». Он много лет отдал кафедре итальянского языка, сделавшись там вторым по статусу человеком. Без этого «идеологического диверсанта» кафедру можно будет закрывать – после ухода Н. Дулиной из 17 сотрудников, относящихся к профессорско-преподавательскому составу, всего двое имеют учёную степень. Незаменимых нет? В Беларуси латинистов жменька, и никто из них не нашёл себя на помойке. Очень сомневаюсь, что кто-то из них пойдёт на место Корчицкого, ежели Сергея отстранят от преподавания.

Будем оптимистами: некие остатки здравого смысла сохраняются в здешних (под)системах образования, культуры, медицины, промышленности… Да и ребята из МЧС помогли мне этой осенью, не интересуясь отношением к «вождю». Может, именно благодаря «остаточным явлениям» режим ещё не скатился в кромешный мрак и кондовый тоталитаризьмъ – хотя многие тренды настораживают.

Порадовало, что государственный музей истории белорусской литературы запланировал на 23.11.2021 открытие выставки, посвящённой юбилярам года. Там будет инфа не только о Кульбаке, но и о погибших на фронте поэтах Руве (Рувиме) Рейзине (1911–1942) и Лейбе (Льве) Талалае (1906–1943). А также об авторитетном литературоведе Ури Финкеле (1896–1957).

Что до самого шумного события последних двух недель – «великого стояния»  на белорусско-польской границе. Зря недавняя «главная идеологиня» Ольга Шпилевская (ныне телеперсонаж) заявила, что «это не наш кризис». Да, не только власти РБ несут ответственность за прилёт в страну тысяч бедолаг с Ближнего Востока, однако без санкции властей никакие массовые перемещения в аэропорт «Минск» были бы невозможны. Тем более немыслимым оказалось бы появление табора в приграничной зоне. А «совсем тем более» – кидание камнями в польских силовиков.

Если бы здешняя администрация ограничилась раздачей гуманитарной помощи! Но ведь беспрецедентно агрессивная антипольская риторика свидетельствует о деятельном, системном втягивании Беларуси в конфликт с «коллективным Западом» (правда, тут пытались противопоставить «злой Польше» «добрую Баварию» – без особого успеха). Похоже на умасливание Кремля… и/или на плату за услуги, оказанные последним после 09.08.2020. 🙁

Грубо говоря, претензии к Польше со стороны официального Минска с самого начала сводились к следующему: «Мы согласились превратить свою страну в проходной двор, а вы чего ломаетесь?» Безотносительно моральных и деловых качеств польского руководства (которое, конечно, далеко не подарок), нельзя было не предвидеть, что перспектив такие претензии не могут иметь. Стало быть, операция по переброске «беженцев» (беру в кавычки, т.к. есть основания полагать, что к беженцам примазались и обычные экономические мигранты, и боевики, преследовавшие свои цели) – часть гибридного противостояния… Не хочется говорить – гибридной войны.

Кому всё это выгодно? История 2015 года с мигрантами на российско-финской границе, также ставшими рычагом давления на Запад, как бы намекает.

Вписаться в международный конфликт относительно легко, выписаться из него куда труднее. Кто-то скажет «чем хуже, тем лучше», имея в виду, что каждый день пребывания неспокойных иностранцев в Беларуси ослабляет позиции режима. Но ведь имидж страны тоже ухудшается. Мне представляется, что выходом из сложившейся заковыки могло бы стать сочетание репатриации с натурализацией. Т.е. часть иностранных граждан возвращается в свои страны (пусть даже за счёт «Белавиа» или какого-нибудь «резервного фонда»), а части можно было бы предоставить вид на жительство в Беларуси. Есть мнение, что у нас динамично развиваются некоторые отрасли экономики, например, сельское хозяйство.

В романе Виктора Правдина, лауреата Национальной литературной премии за 2021 г., рассказывается, как в белорусском СПК (бывшем колхозе) трудяги зарабатывают «в два, а то и в три раза больше, чем в городе». Лауреат же не станет врать?.. 😉

Даже если с зарплатой не сложится, как не складывалось у меня (когда работал на государство, то, имея высшее образование, с трудом сводил концы с концами), в Беларуси уже много десятилетий нет войны! Настоящие беженцы должны оценить значимость этого фактора.

В рамках информационно-просветительной кампании допустимо вспомнить, что князь Витовт 600 с лишним лет назад расселил на наших землях татар, которые по языку и религии тоже сильно отличались от местного населения. Как-то прижились (точнее, не «как-то», а «ещё как»). Неужели нынешняя Беларусь с её 9,4 миллионами населения неспособна принять тысячу-две «чужаков»? Главное, по-моему, желание с их стороны… которое было бы подкреплено льготами для переселенцев, предусмотренными особой программой. Чиновникам и «депутатам» следовало бы не «польский фашизм» изобличать, а срочно разработать такую программу. И добиваться того, чтобы люди из Польши бежали в Беларусь (покамест чаще бывает наоборот).

***

В России генпрокуратура «наехала» на организацию «Мемориал», основанную в конце 1980-х и хранящую память о жертвах сталинского террора. Протесты против намеченной ликвидации «Мемориала» довольно сильны, и есть шанс, что они будут услышаны. Здешнее же «хряпало», как уже сообщалось, сожрало Союз белорусских писателей, Белорусскую ассоциацию журналистов, Объединение белорусов мира (ЗБС), Общество белорусского языка (ТБМ), Товарищество белорусской школы (ТБШ)… – и не подавилось. Теперь вот закусило общественным объединением «Белорусский народный фронт» (БНФ) и созданным аккурат 30 лет назад информационным агентством БелАПАН. Последнее объявили рассадником экстремизма.

В 2000-х годах я не раз посещал офисы БелАПАНа – сперва на ул. Сурганова, затем на Академической. Послеживал за информационной лентой belapan.com. «Экстремизма» не замечал; напротив, корреспонденты агентства иногда сглаживали углы (как в истории с моим увольнением из госучреждения в 2004 г.). В целом же подчинённые Алеся Липая выдавали качественный продукт, не пренебрегая культурой и еврейской тематикой.  Обосную:

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ ПОЭМЫ ЗМИТРОКА БЯДУЛИ «ЖЫДЫ» ВПЕРВЫЕ ОПУБЛИКОВАН В ГАЗЕТЕ «АНАХНУ КАН»

Минск, 5 сентября [2002]. Полный текст поэмы классика белорусской литературы Змитрока Бядули «Жыды» впервые опубликован в последних двух номерах независимой еврейской газеты «Анахну кан» (в переводе с иврита «Мы здесь»).

Об этом в интервью БелаПАН сообщил издатель газеты, политолог, аспирант Республиканского института высшей школы Вольф Рубинчик. Поэма написана в 1915 году, основана на реальных фактах биографии З. Бядули, изложенных в повести «Набліжэнне». В поэме описаны еврейские погромы 1915 года, совершенные русскими войсками в Беларуси в годы первой мировой войны. Семья поэта была спасена от уничтожения благодаря помощи соседей-белорусов. Поэма лишь однажды публиковалась с купюрами в однотомнике Бядули, изданном в 1937 году. В собрание сочинений поэта «Жыды» не вошли. Впоследствии поэма была забыта белорусскими литературоведами и о ней не упоминается в новом академическом издании «Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя». Несколько лет тому назад в Белорусском государственном архиве-музее литературы и искусства ее рукопись отыскал минский журналист Илья Резник, который ныне проживает в Израиле.

«Поэма и сейчас достаточно актуальна как своеобразный исторический документ и наказ потомкам», – отметил В. Рубинчик.

«Анахну кан» издается с января 2002 года в Минске на белорусском языке и идише, является единственной отечественной еврейской газетой, представленной в интернете.

Марат ГОРЕВОЙ, БелаПАН

Лет 10 назад начальство «ушло» М. Горевого, с того времени я почти утратил интерес к проекту Липая-Цыганкова. Но уверен, что крупнейшему частному информагентству Беларуси, как и тутбаю в мае с. г., и многим другим ресурсам, заткнули рот по надуманным поводам. И буду в этом уверен, пока мне не докажут обратное.

Алесь Липай (19662018) и Виталий Цыганков (1969 г. р.), сооснователи БелАПАНа. Фото из википедии

Конечно, КГБ с МВД ничего доказывать не станут – внесли в этом месяце ЗАО «БелАПАН» в «перечень организаций, формирований, индивидуальных предпринимателей, причастных к экстремистской деятельности», и хватит с нас. Интуиция подсказывает – решению посодействовали «карманные» эксперты от министерства информации, да и конкуренты из БелТА. Вскрытие покажет.

Вольф Рубинчик, г. Минск

17.11.2021

w2rubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 18.11.2021  01:22

КАРЦІНКІ ГОДА (2020)

Па-першае, мясціны, дзе бываў не раз і ў якія хацеў бы вярнуцца…(Шчучыншчына тут не згаданая – яна па-за канкурэнцыяй!)

Магілёў, жнівень 2014

Пінск, кастрычнік 2016

Гродна, кастрычнік 2018

Шмат дзе яшчэ хацеў бы пабываць, але ў 2020-м было амаль не да вандровак. Ніжэй вы знойдзеце суб’ектыўную падборку здымкаў з двух беларускіх гарадоў, пераважна з Мінска.

У Барысаве, 02.02.2020. Абмінуць такое дзіва ніяк не мог…

Прасп. Рэвалюцыі

На вул. ІІІ Інтэрнацыянала (!)

Дворык у старой частцы Барысава

Паэтка Ната Голава і каваль Алесь Панцялей у барысаўскім Цэнтры творчасці дзяцей і моладзі

З Юрам Тэперам каля яго дома па вул. Альшэўскага ў Мінску, 05.04.2020. У лістападзе Юры не стане 🙁

Дзьмухаўцы ў Кіеўскім скверы, апасаючыся каранавіруса, палічылі за лепшае разгрупавацца… 22.04.2020

«Курданёр» на мінскім бульвары Шаўчэнкі, 30.04.2020

Чарга ахвотных падпісацца за альтэрнатыўных кандыдатаў, якая збянтэжыла тутэйшых «застабілаў». Вул. В. Харужай, 31.05.2020

Палітык і пісьменнік Павел Севярынец паспрабаваў заступіцца за арыштаванага Сяргея Ціханоўскага, але і сам праз некалькі гадзін апынецца за кратамі. Вул. В. Харужай, 07.06.2020

Кіраўнік Аб’яднанай грамадзянскай партыі Мікола Казлоў нешта тлумачыць народу, 07.06.2020

Журналіст Віталь Цыганкоў вяшчае ад Камароўскага рынка, 14.06.2020

Яшчэ адна тагачасная гутарка… З мікрафонам – Арцём Лява

Пляцоўка перад домам, у якім паўстагоддзя таму жыў Уладзімір Караткевіч (вул. В. Харужай, 48; тут відаць дом № 46/2). Чэрвень 2020 г.

Мастак Андрэй Дубінін у тым жа квартале Каштанаўкі, cярэдзіна лета

Галубятня каля дома № 38 па вул. Кахоўскай (ліпень 2020)

У пачатку жніўня афіцыёзныя імпрэзы перад кінатэатрам «Кіеў» мала каго цікавілі – пакуль ды-джэі Кірыл Галанаў і Улад Сакалоўскі не «парвалі шаблоны»

Афішкі-«заманухі», каб людзі ўдзельнічалі ў «выбарах» 09.08.2020

Фантаны на Свіслачы, недалёка ад пл. Перамогі. 18.08.2020

Афішкі-«заманухі», каб людзі страйкавалі. Цэнтральны раён Мінска, жнівень 2020 г.

Стужкі на пл. Перамен (10.09.2020) – страшны вораг для нацыянальнай бяспекі! У канцы снежня кіраўнік раёна дастаў ад А. Лукашэнкі медаль «За працоўныя заслугі» – няйначай за іх упартае знішчэнне, якое ў лістападзе прывяло да смерці Рамана Бандарэнкі

Вынік аднаго з набегаў «пятрушак», верасень 2020 г.

Скарыстаўшыся адсутнасцю дзяжурных міліцыянераў, дзеці малююць на знакамітай будцы тое, што ім падабаецца. 13.09.2020

Праз плошчу Перамен праязджаў на ровары Павел Касцюкевіч, вялікі пісьменнік зямлі беларускай. 15.10.2020

Госці паэтычнай вечарыны ў «Шахматным дворыку» разбіраюць і падпісваюць паштоўкі палітвязням, 26.10.2020

На пл. Перамен выступае гурт «Leibonik» (Ганна Рэзнік і Сяргей Башлыкевіч), 26.10.2020

Прэзентую свае кніжкі 2018–2020 гг. на прыступках кінатэатра «Кіеў». Фота С. Рубінчык, 22.11.2020

«Галалёд на зямлі, галалёд…» (С) Выгляд «Шахматнага дворыка», 28.12.2020

***

З Новым годам усіх добрых людзей! Няхай сусветныя праблемы, якія пакінулі след і на гэтай cціплай падборцы, застануцца ў мінулым.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

30.12.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 30.12.2020  17:40

В. Рубінчык. Першачэрвеньскае

Шалому! Здаецца, лета ў Беларусі будзе гарачае ва ўсіх сэнсах. «Фортка магчымасцей» для альтэрнатыўных палітыкаў паступова пашыраецца, і цяпер у яе могуць пралезці нават кандыдаты пэўнай камплекцыі. Як у мульціку: «приятной наружности и вот такой окружности» (развіваць тэму не буду, каб не абвінавацілі ў фэтшэймінгу).

Збор подпісаў у Салігорску, май 2020 г.

Дальбог, многае ў гэтым сезоне грае супраць «сонцападобнага» – ён лепіць памылку за памылкай. «Наезды» на ахвотных заняць прэзідэнцкі фатэль у стылі дурнаватага рэкламнага персанажа ўзору 1991 г. («Прыйдзе дзень, і я скажу ўсё, што я думаю з гэтай нагоды»). Развагі пра тое, што жанчыны не прыдатныя для кіравання тутэйшай дзяржавай, што ў нас нібы гэтак пабудавана Канстытуцыя, значаць адштурхоўванне ўсіх маладых-амбітных прадстаўніц прыўкраснага полу (мо нават і Качанаву пакрыўдзіў…) Намёкі на нягегласць прэм’ер-міністра, уласнаручна прапхнутага на пасаду ў абыход той самай Канстытуцыі – усяго 21 месяц таму.

Дапусцім, што ў кожны з прэзідэнцкіх тэрмінаў мае ў парадку ратацыі з’яўляцца новы прэм’ер-міністр. Тады з 1996 г. (год, калі Лукашэнка атрымаў права прызначаць другую асобу ў дзяржаве фактычна без згоды заканадаўчага органа) у нас мусіла быць 5 прэм’ер-міністраў, якія служылі б да 2001, 2006, 2010, 2015 гг. і во цяпер – да «выбараў» 2020 г. Насамрэч жа іх налічваецца 7 – Лінг, Ярмошын, Навіцкі, Сідорскі, Мясніковіч, Кабякоў, Румас – а цяпер запланаваны восьмы. За гэты ж перыяд, 1996–2020 гг., набралося 9 кіраўнікоў адміністрацыі прэзідэнта… што сведчыць пра імкненне «цара» ўсцяж перакладваць адказнасць на «баяр» (што і назіралася ў крытычныя моманты – напрыклад, увесну 2017 г., калі разгараліся пратэсты супраць «дэкрэта № 3»). Які сур’ёзны чалавек з уласнай пазіцыяй пажадае будаваць кар’еру ў дзяржапараце пры такім раскладзе?

Мабыць, і вышэйшыя чыны спецслужбаў не ўсім здаволены: з 2005 г. змянілася 4 старшыні КДБ і 4 міністры ўнутраных спраў, але на пасадзе памочніка Аляксандра Лукашэнкі па нацыянальнай бяспецы 15 гадоў застаецца 1 чалавек, і па дзіўным супадзенні яго прозвішча таксама Лукашэнка. Калі Віктар-сын-першага-прэзідэнта ў 4 разы разумнейшы за сваіх паплечнікаў-урадоўцаў, гэта неабходна прапісаць у новай Канстытуцыі! 🙂

Хіба толькі верная Ліда, 1953 г. нар., крочыць у нагу з Лукашэнкам-старэйшым ад 1996 г., але і яна ўсё часцей скардзіцца, што пасада «галоўнай лічылкі» ёй надакучыла. А тыдзень таму прызналася, што пасля адстаўкі будзе… чакаць сыходу з жыцця, міжволі падклаўшы свайму шэфу тлустае свінчо. Цяпер маладыя юрысткі & юрысты зірнуць на Ярмошыну – і сто разоў падумаюць, перш чым наймацца на службу да Рыгорыча. Мала хто хацеў бы к 67 гадам быць высмактаным настолькі, каб весці паўрасліннае існаванне, хай сабе ў «элітным» квартале на вул. Ціхай. Уваход у той драздоўскі квартал – рубель, выхад – два 🙂

Памылка меншага маштабу – адклад «прэзідэнцкага паслання» нацыянальнаму сходу і беларускаму народу, з сярэдзіны красавіка да… грэцкіх календаў (29 мая стала вядома, што яно толькі рыхтуецца). Не, «так можна было», але спасылка на вонкавыя фактары не пераканала – незабыўная «міжнародная абстаноўка» яшчэ доўга будзе напружаная. 25 красавіка А. Л. вяшчаў: «Нам патрэбен дакладны прагноз. Яго сёння даць нельга». Як быццам на пачатку лета ўсё ў свеце «ўстаканіцца»…

Рэзюмэ? «Гэты чыноўнік зламаўся, прынясіце новага». Не думаў cёлета нікога падтрымліваць, але пасля чарговай пасадкі Сяргея Ціханоўскага, гэтым разам у выніку правакацыі (29.05.2020), і выступленняў «лепшых людзей горада» (прывет Яўгену Шварцу) з асуджэннем гродзенскай імпрэзы Сяргея, падпісаўся за вылучэнне жонкі блогера – Святланы Ціханоўскай. Праўда, пан Троцкі (! – Валянцін, каторы паплечнік Міколы Статкевіча) мяркуе, што збор подпісаў у нечым нават шкодны, бо адцягвае людзей ад рэальных пратэстаў.

І тым не меней… Мінск, 31.05.2020, каля 12:00

Трохі пацяплеў я да Валера Цэпкалы, якога «падсцёбваў» тут і тут. Агулам-то яго свежае інтэрв’ю Арцёму Шрайбману не ўразіла; В. Ц. даў зразумець, што ўдзел у палітычнай кумпаніі для яго – чарговы эксперымент (37:48–38:30). Але істотна, што Валер выказаўся супраць адкрыцця ў Беларусі АЭС (можна спытацца, дзе ён быў у сярэдзіне 2000-х гадоў, калі ў нетрах адміністрацыі рыхтавалася прынцыповае рашэнне аб пачатку будоўлі, ды лепей позна, чым ніколі), за абмежаванне прэзідэнцтва двума тэрмінамі… І, як той Віктар Бабарыка, амаль адразу выступіў у абарону Ціханоўскіх – гэткай салідарнасці «кандыдатаў у кандыдаты» бракавала ўлетку 2015 г. Сёння каля мінскай Камароўкі падпісаўся я і за Цэпкалу.

Чарга ахвотных пакінуць свой аўтограф «не за Лукашэнку» расцягнулася бадай на кіламетр… 31.05.2020, каля 12:30.

Мікола Казлоў і Анатоль Лябедзька (абодва – «у цэнтры ўвагі») за перамогу кандыдата ад АГП насамрэч не змагаюцца, а подпісы збіраюць для «зносін з народам»

Пікецік Андрэя Дзмітрыева быў не такі папулярны

На Камароўку прыйшоў і знаны «курапацкі» пратэстоўца Леанід Кулакоў

Над «ціханоўскай» палаткай развяваліся сцягі з еўрасаюзаўскімі зорачкамі і «Пагоняй»; гучала песня на матыў «We will, we will rock you» з пераробленымі словамі («Свер-гнем та-ра-кана!»)

Прадстаўнікі «Нямецкай хвалі» і Арцём, які працуе на тэлеканал «Белсат»

З Бабарыкам больш складана. Кандыдатурку фінансіста прасоўваюць Святлана А-ч з Мінска-Беларускага і Галіна А-т з Тверыі-Ізраільскай (зрэшты, Галіна – за таямнічага «Бабарэку» :)) Гэта дзве дамы, якіх варта паслухаць… і зрабіць наадварот. Тое, што лаўрэатка «наўзаем» падтрымае свайго фундатара, прадбачыць было няцяжка, ды ад гэтага не лягчэй. Трэці факцік – адзін колішні знаёмы, лукашыст і надаеда, «раптам» адкрыта запісаўся ў ініцыятыўную группу Бабарыкі. З аднаго боку, гэта сведчыць пра эрозію сістэмы, за якую шмат гадоў «тапіў» мой раўналетак, з другога – да тру-дэмакрата яго не пацягне…

Дарэчы, за тыдзень прадугадаўшы пазіцыю Святланы Аляксандраўны, я памыліўся ў іншым: у статусе Юрыя Глушакова. Ён-такі першы нам. старшыні ў партыі «Зялёныя» (ад пачатку 2020 г. – пасля колькігадовай паўзы), тут «Беларускі партызан» меў рацыю. А, напрыклад, у тым, што журналіст Віталь Цыганкоў з’яўляецца «вядомым палітолагам» – не.

Яшчэ раз пра бульбу, бо зноў чамусьці са мной пра яе спрачаюцца… Напэўна, ёсць сэнс развіваць вытворчасць некаторых яе гатункаў у Беларусі, але з галавы не выходзіць адзін эпізод. Увесь дзень у верасні 2004 г. на полі каля адной з вёсак Шчучынскага раёна капалі бульбу (я таксама капаў). Пад вечар прыехалі фуры са смуглымі людзьмі, перакупшчыкі хуценька пагрузілі мяхі з бульбай і павезлі «на Маскву», заплаціўшы вяскоўцам мізэрныя грошы.

Тутэйшыя бульбаводы былі – і, мяркую, застаюцца – прайстэйкерамі, а не прайсмэйкерамі. «Пужалкі» пра будучы голад у суседзяў трэба «дзяліць на шаснаццаць»; існуе праўдападобная версія, што пандэмія COVID-19 пайшла нават на карысць расійскай сельскай гаспадарцы, дый ва Ўкраіне не ўсё так кепска, як прадказвалі. Таму да парады галоўнага клюшкара «Трэба пасеяць паболей. Гэта будзе ўратаванне… Калі вы паводле тэхналогіі будзеце гэта абслугоўваць, атрымаеце хоць невялікую, але жывую капейку. Да вас прыедуць на поле і забяруць» (15.05.2020) стаўлюся даволі скептычна. Яна, між іншага, супярэчыла развагам таго ж «маркетолага»: «Галоўнае – прадаць па добрай цане, а не проста выпхнуць тавар за мяжу». Дый пазнавата ў сярэдзіне траўня было даваць парады наконт бульбы, не?

В. а. цара згадаў вытворчасць малака і мяса, але не настойваў, што ў іх «уратаванне». Пэўна, рэч у тым, што вырабы, якія прыносяць краіне ў разы больш валюты, так і не зрабіліся нацыянальнай «фішкай». Некаторым жа карцела пагуляцца з тутэйшай сімволікай і стэрэатыпамі (як пазалетась, калі мяхі бульбы былі дастаўлены Пуціну на Новы год), а да таго ж па прызначэнні даты «выбараў» паказаць уласную «блізіню да народу»… Ну, і зацыкленасць палітычнага пенсіянера на мінулым адыграла ролю. У кастрычніку 2019 г. в. а. даводзіў казахам (не перакладаю, каб захаваць cтылёвыя адметнасці):

Картофель — это же наш спаситель. Что такое картофель? Картофель в войну и прочее где-то вырастил, и ты вместо хлеба, вместо молока… На картошке на одной люди выживали. Когда мне говорят, какой бы памятник вы за войну поставили в Беларуси… Я бы мешок картошки на памятник воздвиг и корову.

На хвілінку, вайна скончылася 75 год таму. У XXI ст. нават на прасторах СНД вага бульбы ў спажывецкім кошыку зніжалася… Я не супраць бульбы, сам яе люблю на сняданак – але супраць таго, каб з гэтага клубняплода рабіўся нейкі фетыш. І хопіць пра «піянераў ідэал».

Іегуда Пэн. Аўтапартрэт 1932 г.

* * *

Першага чэрвеня 2009 г., г. зн. акурат 11 год таму, памёр Аляксандр Сяргеевіч Патупа – фізік, прадпрымальнік, пісьменнік, даследчык сацыяльна-палітычных працэсаў, якому сёлета ў сакавіку магло б споўніцца 75. Між іншага, у 1960-х гадах юны першаразраднік Патупа лічыўся ў БССР перспектыўным шахматыстам.

А. Патупа і адна з яго мастацкіх кніг, якая ёсць і ў маёй бібліятэцы

Зважаючы на млявую зваротную сувязь, не ўсім «зайшла» ідэя пра помнік дачасна памерлым беларускім медыяменеджарам. Усё-такі, прыпомніўшы мае сустрэчы з Аляксандрам Сяргеевічам у 2004 г., якія пакінулі добрае ўражанне, высоўваю яшчэ адну ідэю – помнік беларускім палітычным аналітыкам. Такі помнік мог бы стаяць на прыватнай тэрыторыі ды мець форму «абстрактна-канкрэтнай» скульптуры, прысвечанай наступным рана памерлым людзям:

Алег Багуцкі (1968–2017)

Ірына Бугрова (1954–2011)

Святлана Навумава (1956–2011)

Сяргей Панькоўскі (1956–2009)

Аляксандр Патупа (1945–2009)

Віталь Сіліцкі (1972–2011)

Віктар Чарноў (1957–2013)

Яднае гэтых людзей тое, што яны глынулі вольнага паветра канца 1980-х – пачатку 1990-х гадоў – а потым, цытуючы выраз аўтара belisrael.info пра медыяменеджараў, «не маглі ўжо вярнуцца ў ранейшыя цуглі». Унёсак пералічаных у развіццё палітаналітыкі на нашых землях быў розны, але галоўнае, што ён быў. І стаўся падмогай для новых пакаленняў…

Нехта запярэчыць, што палітычныя даследаванні для Беларусі не актуальныя, і лепей бы ўвекавечыць у метале працаўнікоў больш патрэбных прафесій. Дык не адзін год існуюць ужо ў нашых гарадах скульптуры паштальёнаў…

Мінск (ля кінатэатра «Кастрычнік»), Барысаў (ля вакзала)

Крыху шануюць у нас і дворнікаў – іх вобразы ўвасоблены як мінімум у Гомелі і Мінску. Зрэшты, калі меркаваць паводле мінскай скульптуры, дзе даўно бракуе кавалу мятлы, ні мастацтва, ні нават прыбіранне смецця ў вачах тутэйшага начальства не ёсць прыярытэтам 🙁 Іначай раённае або сталічнае чынавенства знайшло б невялікія грошы для рамонту.

Выгляд скульптуры на вул. Карастаянавай – у 2012 г. і ў 2020 г.

Ну, а завяршыць хочацца, натуральна, на мажорнай ноце. У вясну, сапсутую распаўсюдам COVID-19 (на 31.05.2020 у Беларусі, пішуць, памерла 235 чалавек, і 24 тысячы яшчэ не акрыялі) ды хабёльствам асобных гора-кіраўнікоў, выявіліся і лепшыя якасці чалавечага роду. Гл. дзве наступныя аб’яўкі, сфатаграфаваныя ў Цэнтральным раёне г. Мінска:

На бульвары Шаўчэнкі і вул. Веры Харужай (пад’езд аднаго з дамоў)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

01.06.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 01.06.2020  00:04

Я – резиновая дубинка

От ред. Угадайте, о какой стране это написано? Советуем обратить внимание на последний абзац 😉

Я — резиновая дубинка! Я родом из Америки. До меня из Америки прежде всего прибыла сюда демократия, затем «джип», затем резиновая дубинка, то есть я. Мы оба, «джип» и я, следовали по дороге, которую проложила нам привезенная демократия.
Я — резиновая дубинка! Я проникла к вам вместе с американской помощью, из недр американской щедрости. Я недолго плелась в хвосте на новом месте, скоро я стала верноподданной, я стала повелевать. Затруднения бывают всегда и везде. Могут быть затруднения с автомобильными шинами или запасными частями. А я тут как тут. Со мной никогда не бывает затруднений, меня всегда хватает с избытком.
Я — резиновая дубинка! Прежде здесь не водилось даже зубной щетки, ее заменяла зубочистка из дерева. До моего появления хлестали слоновой жилой. Потом слоновая жила была запрещена.
Я — резиновая дубинка! На вид я черным-черна, на вид я мягка. Но бойтесь моей мягкости. До меня власти применяли дубовую палицу, кизиловую дубинку. Даже они проникались состраданием к своим жертвам: они ломались. А я никогда не ломаюсь. Подобно искусному политикану, я черна и мягка. Я гнусь, сгибаюсь, но не ломаюсь.
Я — резиновая дубинка! Тем, кто не знает самих себя, я доставляю удовольствие познать себя и меня тоже. Я в руке полицейского, я у него на поясе. Когда для меня нет дела, я, словно черная зловещая гадюка, свисаю с гвоздика на задней створке двери.
Я — резиновая дубинка! Величайшее открытие двадцатого века — это я. Говорят, есть какой-то атом, говорят, есть какая-то водородная бомба. Только ведь они передо мной ничто. Я нависла, как дамоклов меч. Под сенью моей дремлет свобода.
Я — резиновая дубинка! Когда я наношу удар, раздается звук, неповторимый звук. У всех людей, у всех народов я вызываю печаль. Предо мной даже немой заговорит, ворона превратится в попугая, косноязычный зальется соловьем. Я допрашиваю раньше следователя. Предо мной вы корчитесь, как дрессированная обезьяна. Я прикажу вам говорить — и вы заговорите. Я прикажу вам замолчать — вы замолчите. Если вы будете взывать к Аллаху, я не услышу ваших печальных стонов. У меня есть туловище, но нет ни ушей, ни глаз, ни сердца.
Я — резиновая дубинка! Это я разгоняю тех, кто хочет собраться вместе. Это я вздергиваю на дыбу свободу, это я охраняю демократию. Эй, люди, я — резиновая дубинка! Вот вам мое последнее слово. Твердо знайте и помните: если я сегодня ударю по спине вашего соседа, а вы при этом не почувствуете боли, — завтра ваш черед! Когда я бью кого-нибудь сегодня, а вы восклицаете: «Он погиб!», знайте, завтра и про вас скажут: «Они погибли!» Те, кто беззаботно радуется сегодня, завтра добудут себе привилегию быть избитыми мною. Я умею вправлять мозги. Такова я от рождения. Я — резиновая дубинка!

Опубликовано 25.03.2018  13:05

Из фейсбука:

Сына забралі на Якуба Коласа. Фатаграфаваў для свайго студэнцкага праекту. Прытым у самую гушчу не лез, я яму раіў быць падалей. Падышлі да помніка Я.Коласу, дзе ён стаяў, і павялі ў аўтазак. На маё ўмяшаньне, шо я тата, і што я з Радыё Свабода, адрэагавалі, што і мяне зараз забяруць.

Прыехаў сыночак на адзін дзень на радзіму, спецыяльна на сьвята

Виктор Горбачёв, 12:52

Ура! Вот они – “мирные перемены”! Задерживают и сажают в автозаки; – ласково, нежно, с улыбкой и “добровольно”! По голове не бьют.

 

***

На площади Якуба Коласа в Минске, от которой планировалось шествие, задержали до 50 человек

В Минске ряд активистов пытались выйти на несанкционированное шествие. Они собрались у памятника Якубу Коласу, пытались развернуть флаги, планируя пройти до Большого театра оперы и балета, где в 13:00 начался разрешенный праздничный концерт в честь 100-летия БНР.

Как передает корреспондент TUT.BY, площадь оцеплена, вокруг присутствует спецтехника, парковка в окрестностях заявленного места сбора запрещена, подъезды перекрыты.

В 11:50 сотрудники ОМОНа в форме стали обходить все лавочки на площади Якуба Коласа и просить сидящих на них пройти с ними. Двоих мужчин увели в сторону автозаков якобы для проверки документов. Одна из женщин начала громко возмущаться, и сотрудники ОМОНа отошли от нее.

— Сказали: «Пройдемте с нами», — рассказала она журналистам. — Я возмутилась: на каком основании? Почему у меня должны проверять документы?

В автозак увели помощника Николая Статкевича Сергея Спариша и активистку Алену Толстую, а также Андрея Прокоповича, который успел сообщить, что с женой, гражданкой России, просто гулял по площади.

12:08. В автозаки уводят также тех, кто развернул бело-красно-белые флаги. Одного мужчину сотрудники ОМОНа забрали, заметив свернутый флаг у него в сумке. Из политиков на площади присутствует представитель партии БНФ Игорь Ляльков.

Как сообщают журналисты «Белсата», троих их коллег также задержали еще до начала акции на площади Коласа.

12:14. Игоря Лялькова (на фото) отвели в автозак. «К вашему знакомому», — прокомментировал задержание сотрудник ОМОНа. Немногочисленные собравшиеся делают попытки развернуть флаги и плакаты.

12:20. Три заполненных автозака уехали с площади. Задержан еще один журналист «Белсата» и журналистка Любовь Лунева.

12:35. На площади остались только журналисты и сотрудники ОМОНа. Журналисты говорят примерно о 50 задержанных. В том числе задержано шесть наблюдателей «Весны».

Как сообщалось, накануне запрещенного мероприятия многие его сторонники, в том числе лидер Белорусского национального конгресса Николай Статкевич, оказались задержаны.

Напомним, 20 марта Мингорисполком ответил отказом на все заявки о проведении шествия 25 марта. Заявители — представители ряда организаций, входящих в Белорусский национальный конгресс, передали в исполком письмо от Николая Статкевича, в котором он заявил, что все равно выйдет 25 марта на шествие.

21 марта были задержаны активисты, входящие в оргкомитет по празднованию 100-летия БНР, которые ранее заявляли, что пойдут на шествие: Вячеслав Сивчик, Максим Винярский и политик Владимир Некляев. Их арестовали на 10, 5 и 10 суток соответственно и увезли в ЦИП на Окрестина.

22 марта были задержаны активисты Леонид Кулаков и Евгений Афнагель. Они также получили 10 суток ареста.

По материалам tut.by

PS. Вверху – рассказ Азиза Несина, вроде как о Турции 1950-х годов…

Добавлено 25 марта  14:22

PPS. “Хартия-97” сообщает об освобождении ряда активистов под вечер 25.03.2018… Взято отсюда: “Я вось думаю – і не магу зразумець, – якім чынам «яны» будуць гэта абгрунтоўваць з прававога пункту гледжання. Бо ці то арышт незаконны, ці то вызваленне. Адно з двух. Як кажуць, «или крестик сними, или трусы надень»“, – написал юрист, председатель Белорусской ассоциации журналистов Андрей Бастунец. А нам вспомнилось салтыково-щедринское: И вот вам моя резолюция: сидите, до поры до времени, оба под этим кустом, а впоследствии я вас… ха-ха… помилую!

25.03.2018, 20:27 Освобождены Статкевич, Некляев и Афнагель

Информацию об освобождении Николая Статкевича подтвердила его жена Марина Адамович. Политик сумел связаться с супругой по телефону. Также Марина Адамович сообщила, что вместе с Николаем Статкевичем были освобождены Владимир Некляев, Максим Винярский, Евгений Афнагель, Леонид Кулаков и Вячеслав Сивчик.

25 марта  23:14

 

***

Vitali Tsyhankou
26 марта  11:48Город Минск, Беларусь

Сьвята прайшло? Цяпер я магу, каб нікому не псаваць настрой, апісаць, як сына схапілі людзі ў цывільным, а жонку кінулі «мордай у асфальт». Так бы мовіць, «После бала».

Я ўчора цягам дня распавядаў у Фэйсбуку, што ў 12 гадзін сына затрымалі на Я.Коласа, дзе ён фатаграфаваў тое, што там адбывалася. Ён увогуле адмыслова дзеля гэтага і прыехаў у Менск – паздымаць Дзень волі для студэнцкага фотапраекту. У тры гадзіны яго вызвалілі з Першамайскага РАУС, і мы, пасьля ўсіх нэрваў і хваляваньняў, шчасьлівыя, што ўсё скончылася, усёй сям’ёй пайшлі на сьвята каля Опернага.

У 17.50 выходзім “з зоны” з боку вуліцы Я.Купалы. Яшчэ паназіралі паказальную сцэнку, калі на выхадзе міліцыянты ветліва, але настойліва патрабавалі ў хлопца зьняць і схаваць б-ч-б сьцяг. Я кажу, вось красамоўная мэтафара сёньняшняга дня – астравок свабоды закончыўся, выхад у рэальны сьвет.

Ладна, выйшлі, ідзем уніз па вуліцы, я трошкі наперадзе. Раптам чую крыкі жонкі. Паварочваюся, гляджу, два вялізных бамбізы ў цывільным схапілі Богуша з двух бакоў і цягнуць па вуліцы. Воля падскочыла да іх, але адзін зь іх так яе штурхануў, што яна паляцела метра два і ўпала на асфальт, ледзь не апынуўшыся на праезнай частцы. Я падбягаю .да яе, падымаю – яна кажа, бягі за Богушам. Я падбягаю да гэтых, перагароджваю ім шлях, яны мяне адсоўваюць, кажу, я журналіст, патрабую прадставіцца, яны маўчаць. Тут нечакана пад’яжджае сіні бус, і Богуша запіхваюць туды.

Забягаючы наперад, скажу, што ўвесь гэты час я спрабаваў разабрацца, чаму менавіта Богуш. Пачнем з таго, што ў яго і на ім увогуле не было НІЯКАЙ сымболікі. Ён не зьяўляецца актывістам нейкіх палітычных сілаў, на мітынгі амаль ніколі не хадзіў, ужо другі год вучыцца ў Польшчы, цяпер у Кінашколе ў Лодзі. Адзіная “крамола”, што ён быў з вялікім фотаапаратам. У мяне няма ніякага іншага тлумачэньня, акрамя таго, што амонавец, якому хацелася кагосьці ўзяць, запомніў Богуша яшчэ на Я.Коласа, і пабачыўшы знаёмы твар, сказаў сабе “фас”.

Але разважаньні былі потым, а пакуль, адразу пасьля выкраданьня, мы ў шоку, Воля плача, яе куртка брудная і парвалася, локці падраныя, нават праз куртку і швэдар, калена баліць. Добра, што побач выпадкова апынулася Іна Студзінская, якая, пабачыўшы Волю ў такім стане, спынілася і ўвесь вечар нам дапамагала – вялікі ёй дзякуй. Я іду наверх, да выхаду, разьбірацца з міліцыянтамі. “Звычайныя”, у форме, нармальна адказвалі на мае пытаньні, але двое ў цывільным, з навушнікамі, ні сказалі мне ані слова, проста стаяць як муміі.

Нам раяць пісаць заяву аб зьнікненьні чалавека. І пачынаюць зьбіраць дадзеныя. І тут на арэну выходзіць тая асаблівасьць беларускай сыстэмы, якую можна назваць “нічога ня ведаем, а калі і ведаем, то не скажам”. Рэч у тым, што мы запомнілі нумар аўтамабіля, і ўвесь час кажам пра гэта міліцыянтам. І я вось цяпер разумею, што ўсе яны цудоўна ведаюць, што гэта за машына, але нам увесь час адказваюць – “разбярэмся, не хвалюйцеся, не сьпяшайцеся” і гэтак далей.

Нас саджаюць у міліцэйскі варанок, і вязуць у Цэнтральны РАУС, афармляць заяву. Пад’яжджаючы да будынку, мы бачым той самы сіні міні-бас выкрадальнікаў. Шчыра кажучы, адразу стала лягчэй – значыць, Богуш тут. Але гульня “нічога ня ведаем” працягваецца, і даходзіць ужо да канкрэтнай тупасьці. Мяне запрашаюць унутр будынка да супрацоўніка пісаць заяву. Я яму кажу – “відавочна, што мой сын у вас. Мне ня трэба заява, скажыце, дзе ён, і што будзе далей”. – “Не вучыце мяне, што рабіць”.

Праз гадзіну чаргі мяне запрашаюць у кабінет пісаць заяву. Хвілін 10 усё афармляем, потым заходзіць іншы супрацоўнік. “Гэта хто?” (пра мяне). “Заяўнік”. “А што здарылася?” “Зьнікненьне сына”. Зьвяртаецца да мяне – “І часта сын зьнікаў?” Я кажу – “Не, ніколі, пакуль сёньня невядомыя не пасадзілі яго ў машыну, якая стаіць у вашым двары”. “Дык гэта з мітынгу? Ён у нас, афармляюць пратакол адміністратыўны”. Я: “Я ўжо 2 гадзіны дабіваюся, каб мне менавіта гэта і паведамілі, што ён у вас. Навошта тут марнуюць свой працоўны час два супрацоўніка, складаюць заяву, якая нікому не патрэбная?” – “Разбярэмся”

Богуша сапраўды прывезьлі ў гэты РАУС, прытым у аўто ён спытаўся у АМОНаўцаў, ці падабаецца ім іхняя праца – на што яму параілі памаўчаць. У РАУСе ён не хацеў фатаграфавацца і здаваць адбіткі пальцаў – але яму сказалі, што прымусяць фізічна. Пратакол не падпісаў – па-першае, там ані слова праўды, па-другое, нягледзячы на ўсю апалітычнасьць, усё ж пэўныя інструкцыі, што рабіць у такіх сытуацыяў, у нашай сям’і даўно дадзеныя.

Нам сказалі, што яго павязуць на Акрэсьціна, і ў панядзелак будзе суд. Але недзе ў 20.30 Богуша выпусьцілі – відаць, зьмянілася генеральная лінія. Цяпер чакаем павестку ў суд.

Што мы маем у выніку сьвята? Богуш адседзеў два разы за дзень, я ўпершыню ў жыцьці актыўна жру таблеткі ад ціску, Воля ў сіняках, і магчыма, давядзецца рабіць здымак калена.

Але я адразу скажу, што тое, што з намі адбылося, не павінна і ня будзе ніяк уплываць на мае палітычныя ацэнкі, на іхнюю аб’ектыўнасьць, я цяпер ня стану ненавідзець рэжым больш чым раней. Проста гэта ўжо адбывалася з тысячамі грамадзян Беларусі, і мой боль тут нічым ня большы за боль і пакуты іншых.

І таму я спакойна, без усялякіх асабістых эмоцыяў, магу канстатаваць тое. што і раней — што мы па-ранейшаму жывем у бандыцка-паліцэйскай дзяржаве, дзе пануе поўнае беззаконьне. Дзе любога чалавека БЕЗ УСЯЛЯКАЙ ПРЫЧЫНЫ могуць схапіць пасярод вуліцы, і ў выніку пасадзіць на суткі. Дзе ўлада трымаецца на сілавых структурах, у якіх пануюць два віда – дэбілы-садысты і абыякавыя выканаўцы, якія, калі будзе загад, з аднолькавым імпэтам будуць афармляць пратаколы на адміністратыўнае парушэньне альбо пратаколы на адпраўку ў газавыя печы. Пакуль улада не дае ім такой загад, але яны ў любы момант з задавальненьнем гатовыя зладзіць новае 19 сьнежня.

І кожны раз, калі мне давядзецца абмяркоўваць “лібералізацыю”, у мяне перад вачыма будзе стаяць той момант, калі Воля ляжыць на асфальце.

26 марта  15:08

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70g)

Cамага шаломістага шалому! Цягнік «БНР-100» поўным ходам імчыцца кудысьці… Куды – пабачым 25.03.2018 у цэнтры Мінска, пакуль жа прапаную абяцаныя развагі пра ролю яўрэяў у заснаванні Беларускай народнай рэспублікі.

Дзякуючы таму, што з 1992 г. не раз перавыдаваўся нарыс Змітрака Бядулі «Жыды на Беларусі», цяпер ужо амаль усе ведаюць, што «У часе перавароту [1917 г.], калі беларусы ў Менску пачалі выступаць пад сваім уласным штандарам, то гарачэй усіх віталі іх жыды-нацыяналісты. У часе выбараў у меськую думу [лета 1917 г.] беларусы з жыдамі (нацыянальныя партыі) увайшлі ў кааліцыю і зрабілі адзін сьпіс кандыдатаў. А калі Ўсебеларускі Зьезд [снежань 1917 г.] паказаў, што творыцца дзяржаўная сіла, у жыдоўскіх газэтах пачалі ўсё часьцей паказвацца артыкулы аб беларусах. Пасьля разгону бальшавікамі памянёнага зьезду, жыдоўскія нацыянальныя партыі апублікавалі свой пратэст супраць гэтага гвалту». Адным з дэлегатаў з’езда аказаўся Мойша Гутман, выбраны і ў Раду. Немалы палітычны досвед давёў актывіста да таго, што ў лютым 1918 г. Гутман патрапіў у Народны сакратарыят, г. зн. фактычна ва ўрад Беларусі. Бядуля называе яго сакратаром без партфеля, але насамрэч Гутман быў, кажучы цяперашняй мовай, віцэ-прэм’ерам. Кандыдатка гістарычных навук Іна Герасімава дапускае, што ён складаў Першую Ўстаўную грамату БНР, апублікаваную 21.02.1918 (прынамсі яна рыхтавалася ў ягоным доме). Другім членам Народнага сакратарыята «ад нашых» стаў Гелій Белкінд, адказны за фінансы.

На нейкі час далучыліся да Рады БНР прадстаўнікі Бунда і сіяністаў. Люты-сакавік 1918 г. – пік палітычнай супрацы беларусаў і яўрэяў, потым надышлі «прымаразкі». Яўрэі, прынятыя ў Раду БНР, пасля Трэцяй Устаўной граматы дыстанцыяваліся ад «незалежніцкага праекта». Бядуля ў тым жа годзе тлумачыў паводзіны супляменнікаў так: «гісторыя іх так вышкаліла, што, на жаль, па большасьці яны арыентуюцца толькі грубай сілай: чый верх таго і праўда…» Аднак ці магло быць іначай?

Асноўнымі гульцамі на землях Беларусі ў 1918 г. былі тыя, хто абапіраўся на войска, г. зн. расійцы, немцы і палякі. Беларускі рух толькі браўся і не меў суперпапулярнасці сярод паспалітых беларусаў, якія пасля рэвалюцый 1917 г. цікавіліся хутчэй перадзелам маёмасці, чым праблемамі дзяржаўнага суверэнітэту.

Ясна, я не падпішуся пад лухтою пра БНР тыпу «групоўка радыкальных нацыяналістаў, якія прызначылі сябе прадстаўнікамі народа… Ніхто пра іх нічога не чуў ні тады, ні цяпер» (гомельскі «палітолаг» Жан Ч.). Аднак ваяваць за новую рэспубліку ў тубыльцаў ахвоты сапраўды не ставала. Толькі 09.11.1918, пад самы канец нямецкай акупацыі, урад БНР выдаў пастанову аб фармаванні ўласнага войска. «Міністр абароны», генерал Кіпрыян Кандратовіч у лістападзе 1918 г. прапанаваў паставіць пад ружжо 200 тыcяч – а ў выніку (канец снежня 1918 г.) аказаўся ў Гродне на чале Першага беларускага палка з тысячай штыкоў. Пазней урад БНР на выгнанні звязаў сябе з «бацькам» Булак-Балаховічам, чыё разнамаснае войска ў 1920 г. набыло сумную вядомасць, запэцкаўшыся, між іншага, у антыяўрэйскіх пагромах на поўдні Беларусі.

Сярод «левых» у БНР-1918 пераважалі дзеячы культуры, схільныя больш да сімвалічных крокаў, чым да рэальнай разбудовы дзяржаўнасці. «Правыя» (Раман Скірмунт, той самы Кандратовіч…) з дарэвалюцыйных часін сёе-тое ведалі пра механізмы ўлады, але слаба ўпісваліся ў рэвалюцыйную эпоху. Знайсці паразуменне ім так да канца і не ўдалося, як не змаглі паразумецца ва Украіне Пятлюра і Скарападскі.

Ведаючы – або адчуваючы – нутраную слабасць БНР, пераважная большасць яўрэяў увесну 1918 г. заняла нейтральна-чакальную пазіцыю. Меліся такія, хто падтрымліваў немцаў, спадзеючыся, што яны прыйшлі «ўсур’ёз і надоўга»; нямала было і прыхільнікаў новай Расіі (неабавязкова бальшавіцкай).

Паспрабую забыцца, што гісторыя не мае ўмоўнага ладу. Што, калі б у лютым-сакавіку 1918 г. палітычна актыўныя тутэйшыя яўрэі масава падтрымалі БНР, спакусіўшыся лозунгам «нацыянальна-персанальнай аўтаноміі», і Рада не прамарудзіла б з абвяшчэннем незалежнасці? Тады, мажліва, у той ці іншай форме захаваўся б «левы» або цэнтрысцкі ўрад, які б не адправіў вернападданніцкую тэлеграму кайзеру… Ён заваяваў бы пэўны давер «народных мас», дый акупанты больш лічыліся б з яго аўтарытэтам.

Мяркую, усё адно пасля скасавання Брэсцкага міру на большасць тэрыторыі Беларусі вярнулася б савецкая ўлада, падпёртая рулямі чырвонаармейцаў. Іншая рэч, што БНР, дзякуючы актыўнасці міністраў-яўрэяў, маглі б прызнаць краіны Антанты і/або ЗША (хаця я б не перабольшваў уплыву «яўрэйскага лобі» на заходнія ўрады пачатку ХХ ст.). За прызнаную «цывілізаваным светам» дзяржаву змагалася б куды больш народу, чым за непрызнаную, і – хто ведае? – мо беларускаму ўраду ўдалося б «выгрызці» лапік зямлі на захадзе Беларусі, недзе там, дзе летась паказалася «Вейшнорыя».

Утапічнасць маіх дапушчэнняў – яшчэ і ў тым, што палітычна ангажаваным яўрэям на пачатку 1918 г. было цяжка дамовіцца міжсобку (зрэшты, як заўсёды). Так, бундаўцы, сіяністы і прадстаўнікі артадаксальных колаў, мякка кажучы, недалюблівалі адно аднаго. Выпрацаваць агульную лінію што да новай рэспублікі – а зрабіць тое трэ было тэрмінова, лік ішоў на тыдні – яны маглі б толькі цудам.

Сто год таму «яўрэйская абшчына» была ўжо моцна фрагментаваная, і зварот Янкі Купалы да абстрактных «ўсебеларускіх жыдоў» («Пара, жыды, паны усяго свету / Сплаціці доўг, які вам Беларусь дала!»), калі разглядаць яго як палітычную дэкларацыю, гучаў у 1919 г. досыць наіўна. Дзіва што, калі ў 1920 г. у БНР зноў завіталі яўрэі (д-р Ісак Лур’е, Давід Анекштэйн, а ў 1921 г. – «міністр па справах нацыянальных меншасцей» Самуіл Жытлоўскі), мала што ў іх атрымалася. Гэтыя людзі з іхнімі добрымі намерамі прадстаўлялі не так «абшчыну», як саміх сябе, дый час быў упушчаны… Акурат у 1919 г. пачалася «трэцяя алія», г. зн. масавае перасяленне яўрэяў з Усходняй Еўропы ў Палесціну. «Многія яўрэйскія лідары не бачылі неабходнасці дапамагаць беларусам і адцягваць людзей і сродкі ад барацьбы за пабудову сваёй яўрэйскай дзяржавы», – заўважае І. Герасімава.

Так цi іначай, для БНР (без якой, хутчэй за ўсё, не існавала б ані БССР, ані Рэспублікі Беларусь) нямала зрабілі і яўрэі, і прадстаўнікі левых партый, асабліва Беларускай сацыялістычнай грамады ды эсэраў. Таму рэванш, які апошнім часам спрабуюць узяць кансерватары, прэтэндуючы на ўсю спадчыну БНР, мала каму патрэбны. Адна мінская «праваабаронца» (Ганна Ш.; я-то заўсёды меркаваў, што праваабаронцам лепей заставацца нейтральнымі…) кінула ў адрас партыі Статкевіча: «Сацінтэрн, рукі прэч ад нашага нацыянальнага Свята [25 сакавіка]! Наперадзе 1 траўня. Рыхтуйцеся!» Кіраўнікі БНФ гэты хамаваты заклік ухвалілі 🙁

Тое, што сучасны БНФ, адрозна ад пачатку 1990-х, – кволая палітычная секта, хутчэй аксіёма, чым тэарэма або гіпотэза. Рэакцыя чалавека, які ў 1999–2007 гг. узначальваў гэтую партыю, на новы cцёбны кліп з удзелам расійца Шнурава, дазваляе зразумець, адкуль ногі растуць… Прывяду пост Вінцука Вячоркі цалкам; яго меркаванне ў нечым тыповае, і падтрымала В. В. звыш сотні людзей, у іх ліку паважаныя мною пісьменнікі:

Я даўным-даўно не жыву ў савецка-расейскай інфармацыйнай прасторы. Ня ведаю ані герояў тамтэйшага папсовага паўсьвету, ані сэрыялаў, ані тэлезьвёздаў. Імя Галыгін мне да сяньня нічога не гаварыла, сам я не націснуў бы на прысьвечанае „8 сакавіка“ відэа, якое ўпарта зьяўляецца ў сяньняшняй стужцы, але мяне настойліва намовілі. Лінк даваць ня буду, хто захоча сам знойдзе.

Вось жа тое, што я пабачыў, акрамя агульнага ганебнага ўзроўню, — яшчэ і абраза ў адрас беларускай мовы і ўсіх беларускамоўных. Калі ўбогая пахабшчына, якую „сьпяваюць“ па-беларуску (я не памыліўся з удзелам пэўнага народнага артыста?), „перакладаецца“ субтытрамі па-расейску, але моўнымі сродкамі паэтычнага, высокага стылю. Г. зн. беларуская мова яна для бруду, які на расейскую і перакладу адэкватнаму не паддаецца.

Матрыца для закладаньня ў падсьвядомасьць ня новая. З свайго дзяцінства, з чорна-белага савецкага тэлевізара памятаю двух блазнаў Тарапуньку й Штэпсэля. Недалёкі Тарапунька гаварыў, вядома ж, па-ўкраінску. А хітры і недурны Штэпсэль па-расейску. Але такога падзеньня, як я сяньня пабачыў, усё ж яшчэ не было.

Не збіраюся бараніць творчасць Вадзіма Галыгіна і Сяргея Шнурава, а пагатоў Анатоля Ярмоленкі і Ларысы Грыбалёвай. Недалужныя п’янтосы? Заклапочаныя кабеткі? Мне больш даспадобы такая клаўнада, як у наступным кліпе:

Калі ж мяне цягне быць сведкам экзістэнцыйнай тугі, не толькі жаночай, я слухаю іншую песню «Серебряной свадьбы»:

Аднак шыць палітычныя абвінавачанні не самаму высокадухоўнаму крэатыву, зробленаму ў стылістыцы ўкраінскага «Дызель шоў», – гэта больш чым занадта. «Абраза мовы» – яшчэ і артыкул у беларускім Кодэксе аб адміністрацыйных правапарушэннях. Аб’ектыўна выходзіць, што В. В. заклікае да паліцэйскага пераследу комікаў.

Годна адказалі Вячорку энд компані Юрый Варонежцаў («Справа даходзіць да сур’ёзных паталогій. Нядаўна адзін адстаўны беларускі палітык заявіў, што гэты кліп – элемент інфармацыйнай вайны, развязанай Расіяй супраць нас, няшчасных»), Віталь Цыганкоў, дый нават харашуха Вольга Хіжынкова, дачка лесніка і рабочай аграфермы. Дадам, што няведанне прозвішча Галыгіна, да пачатку 2000-х – аднаго з самых яркіх гульцоў беларускага КВЗ, які не раз, і даволі трапна, парадзіраваў Лукашэнку, дапушчальнае хіба для мовазнаўцы, але не для кіраўніка тутэйшай партыі. Крывая трактоўка вобраза Тарапунькі (які зусім не выглядаў дурнем у параўнанні са Штэпселем!) – «ягадка на торце».

Калі ў 55-й серыі я пісаў пра «музычныя рознагалоссі» з многімі тутэйшымі «апазіцыянерамі», то не чакаў, што метафара стане рэчаіснасцю. Дальбог, стаміўся ад іхняга маралізатарства, снабізму і прымітыўнай канспіралогіі, калі ўсё (ну, амаль) тлумачыцца падкопамі Люцыфера Крамля. Добра, што нарадзіліся не ў Сярэднявеччы – папрабіваліся б у інквізітары ды папалілі б на вогнішчах скамарохаў, «апантаных д’яблам»…

Расчараваў і аналітык, да якога я ставіўся крытычна, але прызнаваў ягоную суб’ектнасць. Пасля публікацыі Паўла Усава ў «Белгазеце», дзе ёсць, у прыватнасці, такія словы: «Рускі чалавек – “драпежнік”. Яму не патрэбныя вытанчаныя тэхналогіі, прарывы ў медыцыне – яму патрэбная дубіна (няхай і выдуманая), і чым яна большая, тым лепей. Бо рускі чалавек без дубіны – гэта не рускі», мне цяжка ўважаць яго за калегу. Тут прафанацыя прафесіі самая настаяшчая.

* * *

Пазіцыя беларускай рэжысёркі Вольгі Нікалайчык, якая раскрытыкавала вышэйзгаданы кліп за «культ нізкапробнай якасьці жыцьця праз калярытны народны бурлеска-лубок», мне блізкая ўжо таму, што Вольга прапанавала: «Давайце зробім свой кліп :)))» Але ж для таго, каб зрабіць у Беларусі нешта якаснае і папулярнае, тое, што набярэ на «Тытрубе» хоць 5% праглядаў ад шнураўскіх мільёнаў, трэба адправіць на мароз пару соцень ідэолагаў… Зэканомленыя грошы сабраць у кучку, зліць творчаму калектыву ў асобах Вольгі Н., Святланы Б., Лёліка У. і спецыяльна запрошанага з Расійскай Федэрацыі грамадзяніна РБ Вадзіка Г. (можна далучыць галоўнага ўрача Лепельскай псіхіятрычнай лякарні), пару месяцаў настояць, узбоўтнуць… Профіт.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

13.03.2018

Апублiкавана 13.03.2018  06:53

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (34)

Меркаваў ужо прыпыніць серыял, прынамсі да Новага года, але падзеі разгортваюцца ў такім рэчышчы, што «не магу маўчаць» (С). На мінулым тыдні па падазрэнні ў «распальванні варожасці» і г. д. былі арыштаваны трое грамадзян Беларусі, «праімперскіх» публіцыстаў: мінчукі Юрый П., Сяргей Ш., брэстаўчанін Дзмітрый А. Супраць іх знаходжання пад вартай маю довады маральныя, юрыдычныя і палітычныя.

Маральны аспект палягае на тым, што, завёўшыся, рэпрэсіўная машына патрабуе паліва і зазвычай імкнецца караць вінаватых ды невінаватых. Гора-прагназіст Сяргей П. (ён жа намрэдактара не абы-якой беларускай газеты) не без іроніі прыгадаў «шматпавярховае» выказванне пастара Німёлера: «Калі прыйшлі па камуністаў, я маўчаў, бо не быў камуністам. Калі прыйшлі па яўрэяў, я маўчаў…» і г. д. Насампраўдзе наіўна думаць, што наступнымі «вярблюдамі» не будуць тыя, хто цяпер цешыцца: «Далі чосу “рускаму міру”!» Зрэшты, гэта добра сфармуляваў Віталь Цыганкоў, з якім я разыходжуся ў многіх пытаннях, але сёння пагаджуся: «у найлепшым выпадку будзе раўнавага — і “нам” пры цяперашнім рэжыме па-ранейшаму будзе даставацца».

І тут мы павольна пераходзім да юрыдычнага аспекту. Насцярожвае цьмянасць канкрэтных абвінавачванняў, што, зрэшты, характэрна для прадукцыі органаў правапарадку і не толькі (узгадаем нядаўні «прысуд» 77-гадоваму майстру з Разані, вынесены тутэйшай федэрацыяй шахмат). Няясна, што паказала экспертыза і хто выступаў у ролі экспертаў. Ведаючы, як ацэньваўся ў судах змест часопіса «Шахматы» ў 2003 г. і альбома «Belarus Press Photo 2011» у 2013 г., я не збіраюся давяраць экспертнаму заключэнню, не прачытаўшы яго. Тым не менш следчыя органы палохаюць, што арыштаваным пагражае ад 5 да 12 гадоў.

У сеціве блукаюць асобныя цытаты з падазраваных аўтараў, тыпу: «Беларусь – звар’яцелая недадзяржава, якая імкнецца звярнуць сабе шыю на Майдане паводле прыкладу суседзяў» (Дзмітрый А.), «беларусы ссумаваліся па “ветлівых людзях” (Сяргей Ш.; маюцца на ўвазе інтэрвенты з РФ)». Безумоўна, я, дый большасць суайчыннікаў, пад гэтым ніколі не падпішуся. Аднак выглядае, што у тых допісах больш суб’ектыўных меркаванняў, чым заклікаў… Прыніжэнне нацыянальнага гонару таксама трэба яшчэ даказаць – здаецца, наўпрост нідзе не гаворыцца, што адзін народ горшы за другі. Карацей, шкода ад гэтых тэкстаў – з якімі можна і трэба спрачацца ў СМІ, а лепей бы прапанаваць дыхтоўную альтэрнатыву – для беларускай дзяржавы невідавочная. І нават многія прыхільнікі судовага пераследу, заўзятыя змагары з «рускім светам» кажуць: «Лепей бы гэтым пісакам далі штраф, чым садзіць». Ізноў жа, не лічу старшыню Беларускай асацыяцыі журналістаў аўтарытэтным адмыслоўцам, ды ён заўважыў слушна: «Калі ёсць рэальная пагроза — так, трэба «садзіць». Калі не, то не. Ці была ў дадзеным выпадку ад “адэптаў рускага свету” рэальная пагроза? – Я яе не бачу”».

І аспект палітычны. Зусім не падобна, што «смелы» крок (атака на карэспандэнтаў расійскага інфармагенцтва, афіцыёзнага, але фармальна недзяржаўнага) палепшыць аўтарытэт беларускай улады ў свеце, асабліва ў Расіі. Цень жа ад крокаў дзяржаўных службоўцаў падае на многіх з нас. Калі ў выпадку з Уладзіславам Баўмгертнерам – нагадаю, расійскага бізнэсоўца, шэфа «Уралкалія», арыштавалі ў Мінску ў жніўні 2013 г. пасля сустрэчы з прэм’ер-міністрам РБ – справа мела палітычнае адценне, але яе яшчэ можна было замаскаваць пад «спрэчку гаспадарчых суб’ектаў», то тут – непасрэдны ўдар па «балявых кропках» расійцаў.

Не выключаю нават варыянту са «шматхадовай» правакацыяй, мэта якой – дыскрэдытаваць беларускія ўлады і, калі не замяніць на стаўленікаў Масквы, то зрабіць больш згаворлівымі. Праўда, фактар банальнага глупства больш верагодны… Наўрад ці «наверсе» пралічвалі хады на манер Карлсена з Каракіным; гуляць у шахматы там умеюць пераважна дошкай. Няўжо ў «Чырвоным доме» спадзяюцца, што ў абмен на вызваленне траіх грамадзян у РБ нехта ў Крамлі дасць адмашку купляць больш беларускага сыру і творагу ці знізіць цану на газ для «сінявокай»?.. Няўжо так можна пабудаваць трывалыя эканамічныя стасункі?

Міністарка інфармацыі РБ – асоба, мякка кажучы, абмежаваных здольнасцей – заявіла 09.12.2016, што «пачасціліся факты з’яўлення ў шэрагу СМІ і інтэрнэт-рэсурсаў матэрыялаў тэндэнцыйнага, а часам і непрыхавана дэструктыўнага характару ў дачыненні да Беларусі, дзяржаўнай улады нашай краіны, беларускага народа… Найбольшую актыўнасць у публікацыі такога кшталту матэрыялаў выяўляе інфармагенцтва… (не хачу лішні раз піярыць – В. Р.), падаючы ў тэндэнцыйным ключы дзейнасць кіраўніка беларускай дзяржавы, уладных структур у розных сферах – палітыцы, эканоміцы, культуры», прызнаўшы палітычную падаплёку скандала. Адлупцаванае агенцтва, спрабуючы абараніць сябе і сваіх людзей – жаданне ў гэтай сітуацыі цалкам легітымнае – ужо «паставіла на вушы» частку расійскай эліты, у т. л. Леаніда Левіна (не, не той, што памёр, а старшыня камітэта Дзярждумы).

Усё гэта насцярожвае, аднак ёсць у гісторыі і «пазітыў»: высвятляецца, з кім не варта мець справу. Дзесяць год таму актывістка «Маладога фронту» Наста Палажанка выглядала годна, схадзіла на мінскую «Яму» разам з іншымі: «Моладзь запаліла сьвечкі і ўшанавала хвілінай маўчаньня ахвяраў фашызму». Пра гэты паход я даведаўся постфактум і адзначыў у «Мы яшчэ тут!» Днямі ж блогерка Наста, па мужу Дашкевіч, з’едліва, каб не сказаць зласліва, звярнулася да аднаго з арыштаваных карэспандэнтаў расійскага інфармагенцтва: «Ну што, Сярога, спадзяюся, табе цяпер ня сумна». І далей да сваіх чытачоў: «Абараняючы іх (арыштаваных), вы абараняеце Кісялёва зь ягоным “ядзерным попелам”, Салаўёва зь “беларускімі нацыстамі”, расейскае ТВ з укрыжаванымі хлопчыкамі і зьбітымі боінгамі». No comments.

Лаяльна я ставіўся да Андрэя П., адказнага за «Belarus Security Blog». Яго выступы рэдка затрымлівалі маю ўвагу, аднак апрыёры я не меў прэтэнзій, ну калега і калега. Не турбавала, што, паводле thinktanks.by, яго кантора ўпэўнена займала месца ў «хвасце» рэйтынгу аналітычных цэнтраў… Пасля шквалу дэмагогіі а-ля Наста Д., які ён абрынуў на мазгі чытачоў тут і тут, пасля заяў тыпу «Таццяна Караткевіч і Вольга Карач пахавалі сябе як палітыкі» (бо ўстрымаліся ад ухвалення арыштаў) не ўважаю Андрэя П. за аналітыка, адно за прапагандыста. Дадатковы доказ – яго «пужалкі» пра Беларусь у 2030 г., якая, маўляў, будзе даведзена ўладай да стану аграрнай дзяржавы, дзе зброя акажацца ў вольным доступе і г. д.

Наўрад ці ў далейшым стану марнаваць час і на многапісучага публіцыста Аляксандра Т., які на сайце «Беларуская праўда» (!) 09.12.2016 выказаўся так: «Паводзіны людзей, якія жывуць у краіне і яе абражаюць, недапушчальныя… Абодвух (на той час журналіст хіба не ведаў пра арышт Сяргея Ш. – В. Р.) трэба адназначна судзіць. Мне вельмі шкада і Караткевіч, і Карач… Разумею, што ім трэба дэманстраваць аб’ектыўнасць, выказаць сваё стаўленне да падзеі, трэба трымаць справаздачу перад грантадаўцамі…» Тожа мне Міхаіл Шолахаў пасля працэсу Сіняўскага і Даніэля!

Апошні раз я чуў падобныя довады («вы ж не проста так выйшлі на вуліцу, вам за гэта добра плацяць») у раённым аддзеле міліцыі 15 год таму, калі разам з маладафронтаўцамі чакаў, ці адпусцяць нас пасля антыфашысцкага шэсця, якое фактычна і не пачалося. Аматарам лічыць чужыя грошы, відаць, было без нас сумна, таму васьмярых адвезлі на Акрэсціна, аднаго ці дваіх вызвалілі. Не стану сцвярджаць, што Т. пераняў мянтоўскую аргументацыю – проста шэрасць, нічога не паробіш. Cведчыць пра стан тутэйшай журналістыкі тое, хто для яе з’яўляецца «Асобай года» (і варта згадаць, хто быў такой асобай сто год таму). У канцы 1916 г., умоўна кажучы, – 25-гадовы Максім Багдановіч, у канцы 2016 г. – 26-гадовы Эдуард Пальчыс… Адчуйце розніцу.

Cам па сабе клуб «Святлана Алексіевіч запрашае» не вытруціць шэрасць з мінскай публікі, але дае шанс на тое, што нехта з наведнікаў уздымецца над сабою… Крытыкаваць фармат («“разумныя” пасядзелкі чалавек на 200 з дакладам і абмеркаваннем»), як зрабіў на-ўсе-рукі-майстар пасля дэбютнай сустрэчы 7 снежня, я б не стаў, а тым болей недарэчна вешаць ярлыкі на ўдзельнікаў («траўматычныя разумнікі з комплексам сацыяльнай непаўнавартасці, які пераходзіць у манію вербальнай велічы») – тут больш аўтапартрэт былога выкладчыка ЕГУ і РІВШа, з якім я некалі нават быў знаёмы. Але, зразумела, праблемы ліха і дабра ў рэшце рэшт вырашае кожны для сябе сам, не ў масе.

Віншуючы ўсіх з доўгачаканым адкрыццём клуба (хоць планавалася яно на верасень, і ў лістападзе арганізатары абяцалі, што пускаць будуць усіх ахвотных, а не толькі «лідэраў думак» па запрашэннях), спытаюся… Ці надоўга хопіць запалу заснавальніцы? Мяркую, скора ёй надакучыць-такі новая цацка «грамадская дзейнасць», пісьменнiца вернецца да свайго opus magnum – кнігi, прысвечанай каханню. Між іншага, у адным інтэрв’ю 1992 г. Святлана Аляксандраўна разважала аб тым, што напіша значна больш, чым ёсць у яе «актыве» на 2016 г.: «Дзевяць кніг, якія я хачу напісаць, я ўжо ведаю, а больш, напэўна, не буду… Ведаю дзевяць тэм і нават дзевяць загалоўкаў. Пятая кніга будзе пра Чарнобыль, а шостая – пра мужчын і жанчын». Вядома, не папракаю С. А. у распыленні сіл – у кожнага творцы свае прыёмы, і выхад шасці добрых кніг лепей, чым дзевяці тысяч пасрэдных 🙂

Яшчэ на тэму «сабакі, які фарбуе будку», закранутую ў мінулай серыі. Беларускае міністэрства аховы здароўя ўзялося за пытанні дрэс-коду і этыкі зносін дактароў з пацыентамі. Не рэкамендаваны будуць высокія абцасы, міні-халаты, макіяж і… перабрэхі (я-та думаў, што дарослым людзям не трэба чытаць натацыі). Тое ж пытанне: «Няўжо ўсе астатнія праблемы ў сістэме вырашаны?»

Зноў параўнаем сітуацыю ў Ізраілі і Беларусі на пачатку 2010-х гг., пры Нетаньягу і Лукашэнку. Як мы бачылі, коштам вялікіх страт кіраўніцтва РБ за два дзесяцігоддзі скараціла адставанне па такім паказчыку, як ВУП на жыхара: на 2015 г. у Ізраілі прыпадаў 31671$, у Беларусі – 16621$. Некалі разрыў быў чатырохкротны, цяпер – двухкротны (? – вынікаў за 2016 г. яшчэ няма). Аднак, калі паглядзець на ахову здароўя, то ўсё не так проста…

Выдаткі на ахову здароўя ў пераліку на жыхара, USD Прырост
Гады 2010 2011 2012 2013 2014 2010-2014
Беларусь 323 293 336 465 450 +39,3%
Ізраіль 2248 2460,5 2515 2854 2910 +29,4%

Табліца як бы намякае на недафінансаванне сістэмы ў «сінявокай», – а ў нас жа насельніцтва старэйшае, чым у Ізраілі, дый Чарнобыль дае знаць… Разрыў скараціўся, але не нашмат, і стабільнасці няма. Няхай бы ў міністэрскіх начальнікаў пра гэта галава балела, не пра дрэс-код падначаленых.

Можа, хоць у такой звышістотнай галіне, як лячэнне сухотаў, белмедыцына робіць цуды? Не зусім…

Колькасць выпадкаў туберкулёзу на 100 тыс. жыхароў
Гады 2010 2011 2012 2013 2014
Беларусь 69 67 64 61 58
Ізраіль 5,6 5,5 5,6 5,6 5,8

Добра, што колькасць зніжаецца, але адзначым, што ў БССР 1990 г. яна раўнялася 35, да чаго пакуль далёка. У Ізраілі паказнік дзесяцігоддзямі не перавышае 10; слабое «суцяшэнне», што ў Расіі ён сягае 80, а зашкальваў і за 130 (на пачатку 2000-х).

Ну, нарэшце, добрая навіна: тое, пра што я марыў у 2003-2004 гг., здзейснілася, шахматны турнір у Гродне рэкламуецца пасродкам белмоўнай афішы.

Жыве Беларусь шахматная!

Вольф Рубінчык, г. Мінск,

13.12.2016.

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 13.12.2016 15:15