Tag Archives: Виталий Силицкий

В. Рубинчик. А нужен ли самообман?

Без особой радости послеживал я за событиями последних недель. После ряда новостей (беспардонное задержание Сергея Тихановского в Гродно 29 мая, отставка «либеральных» министров 4 июня…) ещё яснее стало, что правящая группировка не намерена отдавать власть в результате выборов, и что цель в глазах этой группировки оправдывает средства. Но кое-кто до сих пор верит в «животворящую силу» летнего воскресенья, до которого осталось менее полутора месяцев… Конечно, речь идёт о 09.08.2020.

Вот приезжал поучить здешних уму-разуму украинский политолог Михаил Минаков – ст. научный сотрудник Международного центра имени Вудро Вильсона, главред журналов «The Ideology and Politics» и «Kennan Focus Ukraine» (попутно замечу: сколько таких гастролёров натягивало «сов на глобус» в ЕГУ под конец 1990-х, рассуждая о переходе Беларуси к демократии…). Тезисы Минакова распропагандировала служба «Radio Liberty», и я коротко прокомментирую их:

В Беларуси наблюдается электоральная революция – мобилизация большой части населения, которая пытается повлиять на результат выборов. Подобные революции развиваются по неожиданному пути. Они непредсказуемы и для власти, и для оппозиции.

М. Минаков

Наверно, гостя ввело в заблуждение количество подписей, учинённых в мае-июне за выдвижение «альтернативных» претендентов на высший пост. За В. Бабарико, по данным его штаба, подписалось более 430 тыс. чел. (в избирательные комиссии передано как минимум 283 тыс.), за В. Цепкало – 220 тыс. чел. (передано 160 тыс.). За С. Тихановскую, по некоторым сведениям, было собрано около 145 тыс. подписей, а сдано 110 тыс. Нередко за этих «основных» соперников А. Лукашенко подписывались одни и те же люди, но допустим, что имеется «ядро» недовольных – полмиллиона человек. Достаточно ли этого для электоральной революции?

Поддержка в подписном листе и готовность к дальнейшим действиям – «две большие разницы». Это я по собственному опыту знаю с 2001 г., когда собирал подписи за сохранение здания синагоги по ул. Димитрова, 3 в Минске (подписалось более 110 человек). В тёплый сентябрьский «день Х», когда следовало помешать проезду бульдозера, на ул. Димитрова нас было трое – из них петицию подписывал лишь один. Назавтра, 26.09.2001, на пикет против сноса вышли к Мингорисполкому уже двое…

Снижение уличной активности в Минске (31 мая 2020 г. «подписанты» выстроились в километровую очередь, 7 июня их было вдвое меньше, 14 июня – совсем мало; вот и журналист М. Брошин справедливо отметил, что «поток желающих встретиться у главного столичного рынка в июне изрядно обмелел») говорит не в пользу гипотезы о «предреволюционной ситуации». Конечно, всякое может случиться в ближайшие шесть недель, но в июне 2020 г. публичные протесты в РБ по-прежнему были делом одиночек и небольших групп, слабо связанных между собой. Как показал декабрь 2010 г., власть не сильно боится даже 30-40 тысяч атомизированных индивидов, вышедших в центр столицы.

В Беларуси может повториться украинский сценарий 2004 года, но не 2013–2014 гг. Обычно это мирное сопротивление и бескровная смена власти. Вертикаль власти построена на личных отношениях, на лояльности и подчинении. Она рассыпается очень легко.

Относительно благодушный «режим Кучмы» 2004 г. и заматеревший «режим Лукашенко» 2020 г. – опять же, «две большие разницы». Да и Л. Кучма в том году собирался уходить, в отличие от… В Беларуси-2020 нет двух сопоставимых по силе соперников, подобных В. Ющенко и В. Януковичу – хотя бы по той простой причине, что у нас один «фаворит предвыборной гонки» посадил другого в СИЗО, и даже не стесняется этого. Как и того, что «дал сигнал» отправить за решётку мужа ещё одной «фаворитки» 🙁

«Вертикаль власти» в Беларуси также вряд ли схожа с теми симулякрами при поздних Кучме и Януковиче, о которых рассуждает г-н Минаков. Она зародилась в первый год правления Лукашенко и пестовалась четверть века. «Гнилая» ли она, как и остальные части госсистемы в РБ? Возможно, но и дуб с огромным дуплом способен простоять очень долго… Пока не просматривается тот «ураган», который сломает этот «дуб» (см. выше).

Существуют умные авторитарные режимы, не вызывающие у граждан желания протестовать. Но это не о Беларуси.

Как по мне, здесь очередная недооценка «колхозной» диктатуры. Не был бы режим в РБ по-своему «умным» – не продержался бы четверть столетия. За это время отработан 1001 способ нейтрализации протестов – от «наездов» силовиков, налоговиков и пр. до «заговаривания зубов» наподобие того, что мы видели в Бресте 22.06.2020 (ранее мастер-классы по забалтыванию проблем давала Н. Кочанова). Кого-то выгоняют с работы, дабы не «мутил воду»; кого-то, напротив, продвигают на мелкие должности, окружая «заботой»… И т. п.

Никто не спорит с тем, что многие «вувузелы режима» посредственны и малограмотны. Из недавних примеров – «историческая» статья Максима О. на сайте «главгазеты» (23.06.2020), согласно которой территория БССР даже после укрупнения 1926 г. составляла «менее половины современной Беларуси».

В 1924 г. территория БССР составила 110,6 тыс. км², в 1926 г., после присоединения Гомельщины, она достигла 126,3 тыс. км², а современная территория РБ = 207,6 тыс. км². Может быть, 126,3 – это «менее половины» от 207,6 в каком-то ином измерении, где зачитываются стихами Василя Быкова? 🙂

Вот ещё фактик: за три недели в правительстве так и не определились, как писать по-белорусски фамилию ревностного борца с газпромовскими «куклами и кукловодами», нового председателя КГК генерала Тертеля. На одном официальном сайте он «Тэртэль», на другом – «Церцель»…

Как же в администрации решают более сложные вопросы?.. Но в деле самосохранения она, как выше сказано, поднаторела, и зачастую идёт на шаг (а то и на два) впереди протестующих. Сие наблюдалось ещё в 1995–1996 гг. – задолго до того, как Виталий Силицкий начал писать о «превентивном авторитаризме».

Ресурсы белорусского авторитаризма исчерпаны. Политические репрессии демонстрируют слабость режима.

О состоянии экономики можно спорить – да, внешний долг, который всё труднее обслуживать, да, потери из-за пандемии коронавируса, убыточные предприятия… Но коллапса нет, а летом все «обывательские» невзгоды переносятся легче. И на пандемию многое можно списать. И, похоже, у властной верхушки есть ещё «порох в пороховницах», иначе вряд ли звучало бы обещание повысить пенсии на 5-6% с 1 июля с. г.

Стратегически режим давно уж «едет с ярмарки», но он держится в силу инерции и разрозненности своих оппонентов (трудно сказать, какой фактор «весит» больше). Репрессии демонстрировали бы слабость режима в том случае, если б офицеры отказывались от выполнения приказов в духе «тащить и не пущать» и/или подавали в отставку, так ведь этого нет, по крайней мере в заметных масштабах. Ну, в 2020 г. чаще доставали «фиги из карманов» люди шоу-бизнеса & СМИ, спасибо и на этом. Здесь перечислялись А. Ахпаш, Н. Копотева, T. Курбат и др. (можно упомянуть ещё Дмитрия Врангеля, Алексея Гросса, Катю Пытлеву…) Вместе с тем самые паскудные передачи БТ/ОНТ и колонки в «СБ-БС» никуда не делись – видимо, их авторы не боятся быть оплёванными коллегами и соседями…

В ответ на многочисленные, но пока ещё разрозненные протесты идеологам удалось мобилизовать на борьбу за «стабильность» кое-каких спортсменов, художников, учёных, певичек. В общем, «информационную войну» (о которой они любят рассуждать; по мне, лучше всё-таки говорить о жёсткой конкуренции), несмотря на популярность альтернативных видеоблогов вроде «Страна для жизни», «застабилы» пока не проиграли вконец.

К этому можно добавить, что официоз умеет хотя бы выглядеть сплочённым, чему никак не научатся его оппоненты. Даже такие опытные, как Владимир Мацкевич и Виктор Корнеенко (взято с fb-странички первого; орфография в записях от 23-25 июня сохранена):

В. К.: Нет ничего более скверного в политике это поставить ошибочную (невыполнимую) цель и напролом к ней ломиться. Имею в виду свет в конце тонеля в форме Учредительного собрания (давняя идея В. Мацкевича – В. Р.). Это точно телега впереди лошади. Все что нужно сегодня стране, это вернуть народу право избирать свою власть, определять курс развития страны. Эта приоритетная задача должна консолидировать общество. Как объединила всех литовцев идея независимости в конце 80. Добиться этого можно при сильно ослабленном Лукашенко или после его свержения. Только потом можно размышлять о том, как и куда перезагрузить страну.

В. М.: Viktar Karneyenka, так порядок именно таков:

– срыв выборов (если не бойкотом, то как-то ещё);

– делегитимизация режима и политический кризис;

– переговоры о новых выборах, формирование ЦИК из сил сорвавшей «выборы» широкой оппозиции режиму;

– выборы в УС;

– проведение УС гласно с освещением в СМИ, как Съезда народных депутатов, каковым ты был когда-то;

– разработка новой Конституции и принятие на референдуме;

И только потом избирайте себе президента или короля, или кто там будет по новой Конституции.

В. К.: кто его это учредительное собрание соберёт без права выбора?

В. М.: Viktar Karneyenka, б.я, ты тупой? На хрена ты задаёшь риторические вопросы, сам одобряя участие в «выборах» и рьяоно отвергая всё, что можно сделать для перехода к честным выборам. Сколько не кричи «честные выборы» слаще не станет.

В. К.: Мацкевич Владимир, Перехожу на твою терминологию, сам ты тупица и бубнила КПССсовская. Твое Учредительное ни одному нормальному человеку не интересно, а ты под него заряжаешь все перемены. Добиваться всем вместе нужно право выбирать власть. Когда этого добьемся легитимный парламент решит все вопросы по перезагрузке государства и тп. Хочешь бойкот так организуй его и проведи! Но со своим хамством и снобизмом тебе никогда ничего не удастся организовать более менее заметную кампанию.

Ай, красавцы удалые…

Кончился этот забавный диалог тем, что один «демократ со стажем» забанил другого. ¯¯\_(ヅ)_/¯¯

C другой стороны, что-то начал просекать брестский шахтренер Владислав К., ранее сторонившийся «политики» и собиравший цитатки из Лукашенко в качестве охранных грамот. 19 июня Владислав привёл на своём сайте «Только факты»: «1. В списке почетных членов ОО «БФШ» – Конюк Александр Владимирович – ССЫЛКА. 2. Генеральный прокурор Беларуси Александр Конюк выступил на канале «Беларусь-1» о «деле Белгазпромбанка» – ССЫЛКА. 3. С делом связана компания «ПриватЛизинг». 4. В марте 2019 года ООО «ПриватЛизинг» стало официальным партнером Белорусской федерации шахмат. ССЫЛКА. По ссылке видно, в чем заключается помощь компании белорусским шахматам. 5. Кто и как оплачивает членские взносы в ОО «БФШ», видно из таблицы на официальном сайте. ССЫЛКА».

А ведь правда: А. Конюк (справа), судя по сайту Белорусской федерации шахмат, не платил взносы за 2019 г. – вот так блюститель порядка! 🙂 Кто-то скажет, что почётные члены – не ровня обычным, но в уставе БФШ (пп. 4.3.6, 4.6.3) разницы не проводится. К тому же ещё один крупный чиновник среди почётных БФШ-истов, М. Рыженков, как бы я к нему ни относился (а отношусь неважно, особенно после недавнего его замолота), всё же рассчитался с любимой федерацией за прошлый год…

Вольф Рубинчик, г. Минск

29.06.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 29.06.2020 22:39

В. Рубінчык. Першачэрвеньскае

Шалому! Здаецца, лета ў Беларусі будзе гарачае ва ўсіх сэнсах. «Фортка магчымасцей» для альтэрнатыўных палітыкаў паступова пашыраецца, і цяпер у яе могуць пралезці нават кандыдаты пэўнай камплекцыі. Як у мульціку: «приятной наружности и вот такой окружности» (развіваць тэму не буду, каб не абвінавацілі ў фэтшэймінгу).

Збор подпісаў у Салігорску, май 2020 г.

Дальбог, многае ў гэтым сезоне грае супраць «сонцападобнага» – ён лепіць памылку за памылкай. «Наезды» на ахвотных заняць прэзідэнцкі фатэль у стылі дурнаватага рэкламнага персанажа ўзору 1991 г. («Прыйдзе дзень, і я скажу ўсё, што я думаю з гэтай нагоды»). Развагі пра тое, што жанчыны не прыдатныя для кіравання тутэйшай дзяржавай, што ў нас нібы гэтак пабудавана Канстытуцыя, значаць адштурхоўванне ўсіх маладых-амбітных прадстаўніц прыўкраснага полу (мо нават і Качанаву пакрыўдзіў…) Намёкі на нягегласць прэм’ер-міністра, уласнаручна прапхнутага на пасаду ў абыход той самай Канстытуцыі – усяго 21 месяц таму.

Дапусцім, што ў кожны з прэзідэнцкіх тэрмінаў мае ў парадку ратацыі з’яўляцца новы прэм’ер-міністр. Тады з 1996 г. (год, калі Лукашэнка атрымаў права прызначаць другую асобу ў дзяржаве фактычна без згоды заканадаўчага органа) у нас мусіла быць 5 прэм’ер-міністраў, якія служылі б да 2001, 2006, 2010, 2015 гг. і во цяпер – да «выбараў» 2020 г. Насамрэч жа іх налічваецца 7 – Лінг, Ярмошын, Навіцкі, Сідорскі, Мясніковіч, Кабякоў, Румас – а цяпер запланаваны восьмы. За гэты ж перыяд, 1996–2020 гг., набралося 9 кіраўнікоў адміністрацыі прэзідэнта… што сведчыць пра імкненне «цара» ўсцяж перакладваць адказнасць на «баяр» (што і назіралася ў крытычныя моманты – напрыклад, увесну 2017 г., калі разгараліся пратэсты супраць «дэкрэта № 3»). Які сур’ёзны чалавек з уласнай пазіцыяй пажадае будаваць кар’еру ў дзяржапараце пры такім раскладзе?

Мабыць, і вышэйшыя чыны спецслужбаў не ўсім здаволены: з 2005 г. змянілася 4 старшыні КДБ і 4 міністры ўнутраных спраў, але на пасадзе памочніка Аляксандра Лукашэнкі па нацыянальнай бяспецы 15 гадоў застаецца 1 чалавек, і па дзіўным супадзенні яго прозвішча таксама Лукашэнка. Калі Віктар-сын-першага-прэзідэнта ў 4 разы разумнейшы за сваіх паплечнікаў-урадоўцаў, гэта неабходна прапісаць у новай Канстытуцыі! 🙂

Хіба толькі верная Ліда, 1953 г. нар., крочыць у нагу з Лукашэнкам-старэйшым ад 1996 г., але і яна ўсё часцей скардзіцца, што пасада «галоўнай лічылкі» ёй надакучыла. А тыдзень таму прызналася, што пасля адстаўкі будзе… чакаць сыходу з жыцця, міжволі падклаўшы свайму шэфу тлустае свінчо. Цяпер маладыя юрысткі & юрысты зірнуць на Ярмошыну – і сто разоў падумаюць, перш чым наймацца на службу да Рыгорыча. Мала хто хацеў бы к 67 гадам быць высмактаным настолькі, каб весці паўрасліннае існаванне, хай сабе ў «элітным» квартале на вул. Ціхай. Уваход у той драздоўскі квартал – рубель, выхад – два 🙂

Памылка меншага маштабу – адклад «прэзідэнцкага паслання» нацыянальнаму сходу і беларускаму народу, з сярэдзіны красавіка да… грэцкіх календаў (29 мая стала вядома, што яно толькі рыхтуецца). Не, «так можна было», але спасылка на вонкавыя фактары не пераканала – незабыўная «міжнародная абстаноўка» яшчэ доўга будзе напружаная. 25 красавіка А. Л. вяшчаў: «Нам патрэбен дакладны прагноз. Яго сёння даць нельга». Як быццам на пачатку лета ўсё ў свеце «ўстаканіцца»…

Рэзюмэ? «Гэты чыноўнік зламаўся, прынясіце новага». Не думаў cёлета нікога падтрымліваць, але пасля чарговай пасадкі Сяргея Ціханоўскага, гэтым разам у выніку правакацыі (29.05.2020), і выступленняў «лепшых людзей горада» (прывет Яўгену Шварцу) з асуджэннем гродзенскай імпрэзы Сяргея, падпісаўся за вылучэнне жонкі блогера – Святланы Ціханоўскай. Праўда, пан Троцкі (! – Валянцін, каторы паплечнік Міколы Статкевіча) мяркуе, што збор подпісаў у нечым нават шкодны, бо адцягвае людзей ад рэальных пратэстаў.

І тым не меней… Мінск, 31.05.2020, каля 12:00

Трохі пацяплеў я да Валера Цэпкалы, якога «падсцёбваў» тут і тут. Агулам-то яго свежае інтэрв’ю Арцёму Шрайбману не ўразіла; В. Ц. даў зразумець, што ўдзел у палітычнай кумпаніі для яго – чарговы эксперымент (37:48–38:30). Але істотна, што Валер выказаўся супраць адкрыцця ў Беларусі АЭС (можна спытацца, дзе ён быў у сярэдзіне 2000-х гадоў, калі ў нетрах адміністрацыі рыхтавалася прынцыповае рашэнне аб пачатку будоўлі, ды лепей позна, чым ніколі), за абмежаванне прэзідэнцтва двума тэрмінамі… І, як той Віктар Бабарыка, амаль адразу выступіў у абарону Ціханоўскіх – гэткай салідарнасці «кандыдатаў у кандыдаты» бракавала ўлетку 2015 г. Сёння каля мінскай Камароўкі падпісаўся я і за Цэпкалу.

Чарга ахвотных пакінуць свой аўтограф «не за Лукашэнку» расцягнулася бадай на кіламетр… 31.05.2020, каля 12:30.

Мікола Казлоў і Анатоль Лябедзька (абодва – «у цэнтры ўвагі») за перамогу кандыдата ад АГП насамрэч не змагаюцца, а подпісы збіраюць для «зносін з народам»

Пікецік Андрэя Дзмітрыева быў не такі папулярны

На Камароўку прыйшоў і знаны «курапацкі» пратэстоўца Леанід Кулакоў

Над «ціханоўскай» палаткай развяваліся сцягі з еўрасаюзаўскімі зорачкамі і «Пагоняй»; гучала песня на матыў «We will, we will rock you» з пераробленымі словамі («Свер-гнем та-ра-кана!»)

Прадстаўнікі «Нямецкай хвалі» і Арцём, які працуе на тэлеканал «Белсат»

З Бабарыкам больш складана. Кандыдатурку фінансіста прасоўваюць Святлана А-ч з Мінска-Беларускага і Галіна А-т з Тверыі-Ізраільскай (зрэшты, Галіна – за таямнічага «Бабарэку» :)) Гэта дзве дамы, якіх варта паслухаць… і зрабіць наадварот. Тое, што лаўрэатка «наўзаем» падтрымае свайго фундатара, прадбачыць было няцяжка, ды ад гэтага не лягчэй. Трэці факцік – адзін колішні знаёмы, лукашыст і надаеда, «раптам» адкрыта запісаўся ў ініцыятыўную группу Бабарыкі. З аднаго боку, гэта сведчыць пра эрозію сістэмы, за якую шмат гадоў «тапіў» мой раўналетак, з другога – да тру-дэмакрата яго не пацягне…

Дарэчы, за тыдзень прадугадаўшы пазіцыю Святланы Аляксандраўны, я памыліўся ў іншым: у статусе Юрыя Глушакова. Ён-такі першы нам. старшыні ў партыі «Зялёныя» (ад пачатку 2020 г. – пасля колькігадовай паўзы), тут «Беларускі партызан» меў рацыю. А, напрыклад, у тым, што журналіст Віталь Цыганкоў з’яўляецца «вядомым палітолагам» – не.

Яшчэ раз пра бульбу, бо зноў чамусьці са мной пра яе спрачаюцца… Напэўна, ёсць сэнс развіваць вытворчасць некаторых яе гатункаў у Беларусі, але з галавы не выходзіць адзін эпізод. Увесь дзень у верасні 2004 г. на полі каля адной з вёсак Шчучынскага раёна капалі бульбу (я таксама капаў). Пад вечар прыехалі фуры са смуглымі людзьмі, перакупшчыкі хуценька пагрузілі мяхі з бульбай і павезлі «на Маскву», заплаціўшы вяскоўцам мізэрныя грошы.

Тутэйшыя бульбаводы былі – і, мяркую, застаюцца – прайстэйкерамі, а не прайсмэйкерамі. «Пужалкі» пра будучы голад у суседзяў трэба «дзяліць на шаснаццаць»; існуе праўдападобная версія, што пандэмія COVID-19 пайшла нават на карысць расійскай сельскай гаспадарцы, дый ва Ўкраіне не ўсё так кепска, як прадказвалі. Таму да парады галоўнага клюшкара «Трэба пасеяць паболей. Гэта будзе ўратаванне… Калі вы паводле тэхналогіі будзеце гэта абслугоўваць, атрымаеце хоць невялікую, але жывую капейку. Да вас прыедуць на поле і забяруць» (15.05.2020) стаўлюся даволі скептычна. Яна, між іншага, супярэчыла развагам таго ж «маркетолага»: «Галоўнае – прадаць па добрай цане, а не проста выпхнуць тавар за мяжу». Дый пазнавата ў сярэдзіне траўня было даваць парады наконт бульбы, не?

В. а. цара згадаў вытворчасць малака і мяса, але не настойваў, што ў іх «уратаванне». Пэўна, рэч у тым, што вырабы, якія прыносяць краіне ў разы больш валюты, так і не зрабіліся нацыянальнай «фішкай». Некаторым жа карцела пагуляцца з тутэйшай сімволікай і стэрэатыпамі (як пазалетась, калі мяхі бульбы былі дастаўлены Пуціну на Новы год), а да таго ж па прызначэнні даты «выбараў» паказаць уласную «блізіню да народу»… Ну, і зацыкленасць палітычнага пенсіянера на мінулым адыграла ролю. У кастрычніку 2019 г. в. а. даводзіў казахам (не перакладаю, каб захаваць cтылёвыя адметнасці):

Картофель — это же наш спаситель. Что такое картофель? Картофель в войну и прочее где-то вырастил, и ты вместо хлеба, вместо молока… На картошке на одной люди выживали. Когда мне говорят, какой бы памятник вы за войну поставили в Беларуси… Я бы мешок картошки на памятник воздвиг и корову.

На хвілінку, вайна скончылася 75 год таму. У XXI ст. нават на прасторах СНД вага бульбы ў спажывецкім кошыку зніжалася… Я не супраць бульбы, сам яе люблю на сняданак – але супраць таго, каб з гэтага клубняплода рабіўся нейкі фетыш. І хопіць пра «піянераў ідэал».

Іегуда Пэн. Аўтапартрэт 1932 г.

* * *

Першага чэрвеня 2009 г., г. зн. акурат 11 год таму, памёр Аляксандр Сяргеевіч Патупа – фізік, прадпрымальнік, пісьменнік, даследчык сацыяльна-палітычных працэсаў, якому сёлета ў сакавіку магло б споўніцца 75. Між іншага, у 1960-х гадах юны першаразраднік Патупа лічыўся ў БССР перспектыўным шахматыстам.

А. Патупа і адна з яго мастацкіх кніг, якая ёсць і ў маёй бібліятэцы

Зважаючы на млявую зваротную сувязь, не ўсім «зайшла» ідэя пра помнік дачасна памерлым беларускім медыяменеджарам. Усё-такі, прыпомніўшы мае сустрэчы з Аляксандрам Сяргеевічам у 2004 г., якія пакінулі добрае ўражанне, высоўваю яшчэ адну ідэю – помнік беларускім палітычным аналітыкам. Такі помнік мог бы стаяць на прыватнай тэрыторыі ды мець форму «абстрактна-канкрэтнай» скульптуры, прысвечанай наступным рана памерлым людзям:

Алег Багуцкі (1968–2017)

Ірына Бугрова (1954–2011)

Святлана Навумава (1956–2011)

Сяргей Панькоўскі (1956–2009)

Аляксандр Патупа (1945–2009)

Віталь Сіліцкі (1972–2011)

Віктар Чарноў (1957–2013)

Яднае гэтых людзей тое, што яны глынулі вольнага паветра канца 1980-х – пачатку 1990-х гадоў – а потым, цытуючы выраз аўтара belisrael.info пра медыяменеджараў, «не маглі ўжо вярнуцца ў ранейшыя цуглі». Унёсак пералічаных у развіццё палітаналітыкі на нашых землях быў розны, але галоўнае, што ён быў. І стаўся падмогай для новых пакаленняў…

Нехта запярэчыць, што палітычныя даследаванні для Беларусі не актуальныя, і лепей бы ўвекавечыць у метале працаўнікоў больш патрэбных прафесій. Дык не адзін год існуюць ужо ў нашых гарадах скульптуры паштальёнаў…

Мінск (ля кінатэатра «Кастрычнік»), Барысаў (ля вакзала)

Крыху шануюць у нас і дворнікаў – іх вобразы ўвасоблены як мінімум у Гомелі і Мінску. Зрэшты, калі меркаваць паводле мінскай скульптуры, дзе даўно бракуе кавалу мятлы, ні мастацтва, ні нават прыбіранне смецця ў вачах тутэйшага начальства не ёсць прыярытэтам 🙁 Іначай раённае або сталічнае чынавенства знайшло б невялікія грошы для рамонту.

Выгляд скульптуры на вул. Карастаянавай – у 2012 г. і ў 2020 г.

Ну, а завяршыць хочацца, натуральна, на мажорнай ноце. У вясну, сапсутую распаўсюдам COVID-19 (на 31.05.2020 у Беларусі, пішуць, памерла 235 чалавек, і 24 тысячы яшчэ не акрыялі) ды хабёльствам асобных гора-кіраўнікоў, выявіліся і лепшыя якасці чалавечага роду. Гл. дзве наступныя аб’яўкі, сфатаграфаваныя ў Цэнтральным раёне г. Мінска:

На бульвары Шаўчэнкі і вул. Веры Харужай (пад’езд аднаго з дамоў)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

01.06.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 01.06.2020 00:04

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (64)

Трэці год цягнецца катлетна-мушыны серыял, бы той караван у пясках… 50 кіламетраў выпускаў… 60… Гэтая серыя таксама ў нейкім сэнсе юбілейная, бо для шахматыстаў (і шашыстаў) лік «64» ледзь не сакральны 🙂 Так, удалося запоўніць на «дошцы» ўсе «палі», аднак восеньскі дожджык за акном і слабая зваротная сувязь навяваюць маркотныя думкі. Напэўна, час канчаць з аглядам бягучых падзей ды анонсамі: як хто цікавіцца актуальнасцю «яўрэйскага жыцця», то хай наведвае групы ў «сацыяльным» сеціве, напрыклад, «Белорусские евреи», «Еврейские новости в Беларуси», «Яма», «Еврейские лица Беларуси». Тое, што мінімум на адной з гэтых старонак пануюць непамысныя засцярогі, а пост Міхаіла Гохмана ад 07.09.2017 cа спасылкай на мой даўні артыкул, прысвечаны ўнутраным праблемам у «галоўным яўрэйскім саюзе», прыбралі ў той жа дзень, ужо іншае пытанне. Карацей, у далейшым «Катлеты & мухі» калі і будуць выпускацца, то зрэдчасу, праз нешта экстраардынарнае.

Пару гадзін сёння, 17.09.2017, вылучыў на «Дзень яўрэйскай культуры» ля мінскай ратушы. Падалося, што вярнуўся на год назад у машыне часу – той жа дызайн афішы з раскладам, тыя ж «Сцяна плачу», краў-мага ды «мастацкая самадзейнасць» на вялікай сцэне… І палаткі з «Яўрэйскай кухняй» (піты за 0,5$ расчаравалі – у Ізраілі яны ў два-тры разы таннейшыя ды смачнейшыя).

Сёлета фэст меў спартыўнае адценне – нездарма ж побач улады зладзілі выставу ў гонар 80-годдзя барца Аляксандра Мядзведзя, ганаровага грамадзяніна г. Мінска… (здымак справа).

Старшыня мінскай іудзейскай абшчыны Давід Старобінскі выжымаў штангу, а экс-чэмпіён свету па шашках, 77-гадовы Аркадзь Плакхін даваў сеанс адначасовай гульні

Імпрэза каторы раз пацвердзіла, што «залаты Іерусалім» шмат каму хацелася б любіць на адлегласці. Вось як мастак Давід Дукорскі, былы актывіст «беларускага зямляцтва», які вярнуўся з Ізраіля ў Мінск яшчэ ў сярэдзіне 2000-х. Абяцаў – зрабіў.

Злева – творы Д. Дукорскага; справа – беларуска-яўрэйскі жарт невядомага аўтара

Каму хочацца больш «яўрэйскіх культурных» фотак з плошчы Свабоды, тых адрасую да рэпартажу Алега Грушэцкага. Я ж азірнуся на паўгода назад – у сакавіку Мінск віраваў… Не адмаўляюся ад сваіх слоў пра тое, што грамадзяне Беларусі змяніліся, і мы на стаім на парозе грандыёзнага шухера перамен. Аднак – і гэта, бадай, натуральна – знешнія праявы перамен пакуль сціплыя.

Пасля лекцыі пра Кульбака 8 верасня выйшаў на галоўны праспект… і наткнуўся на купку людзей з бел-чырвона-белымі сцягамі, якія адзначалі «Дзень беларускай вайсковай славы», а разам пратэставалі проці супольных з Расіяй вучэнняў… Пратэстоўцаў было, можа, дзве сотні. Ні іхнія лозунгі тыпу «Русский солдат, иди домой – водки здесь нет» (антырэклама для завода «Крышталь»?), ні «шматлікасць» не пераканалі мяне далучыцца да дэманстрацыі. Адна справа, калі сёння выходзіць 200 чалавек, заўтра – 500, паслязаўтра – 1000, з’яўляюцца новыя ідэі, лідары… Другая – калі адны і тыя ж зухі штогод паўтараюць сімвалічныя рухі.

Як слушна заўважыла маскоўская паліталагіня Кацярына Шульман (рэальная паслядоўніца Макса Вебера), няможна недаацэньваць ролю сімвалічнага ў палітыцы. Іншымі словамі, і сізіфава праца некаму патрэбная. Аднак я ўсё ж аддаю перавагу рацыянальным крокам… Тым болей што на другім баку «барыкад» нямала халодных рацыянальных розумаў, якія збольшага далі рады з нейтралізацыяй спантаннай пратэстнай хвалі ў РБ на пачатку 2017 года.

Варта прызнаць, што сістэма «ручнога» кіравання эканомікай яшчэ не вычарпала свае рэсурсы. Беларускі рубель сёлета не валіўся, інфляцыя была мінімальная (у летнія месяцы назіралася нават дэфляцыя), экспарт актывізаваўся, золатавалютныя рэзервы выраслі… Але, як некалі занатоўваў Ілья Ільф, «радыё правялі, а шчасця няма». Будуецца небяспечная АЭС, па-ранейшаму ганіцца іншадумства, адказнасць за правалы перакідваецца на «стрэлачнікаў». Нарэшце, «зверху» ўпарта навязваецца мадэль, у якой «кагосьці трэба проста нахіліць» (ды што там «кагосьці» – 24.08.2017 таварыш хваліўся, што для збору ўраджаю ў інтуітыўна вызначаныя ім тэрміны ён усю краіну «наклонил»). Ну, і дзе той Сярэдзіч, які ў лютым абдымаў згаданага таварыша і насіўся з планам «круглага стала», як… разумнік з пісанай торбай?

Адрадзіць ва ўсёй Беларусі ГУЛаг а-ля Паўночная Карэя ў тутэйшых «эліт» няма ні жадання, ні магчымасцей, ды ахвярам лакальных актаў садызму ад гэтага наўрад ці нашмат лягчэй; не ўсе ж ахвяры – мазахісты. Тое, што ў суседзяў бывае горай (збіццё ў жніўні маскоўскага актывіста Івана Скрыпнічэнкі, які праз некалькі дзён памёр у бальніцы… помнікі Сталіну і Івану Жахліваму… забарона кнігі слыннага польскага дзеяча Яна Новака-Езёраньскага «Усходнія развагі» як «экстрэмісцкай»…), таксама не дужа суцяшае.

Усё ж і ў Расіі не бракуе «выспачак бяспекі», якія, у прынцыпе, паддаюцца пашырэнню. Добрым знакам для мяне сталася заваёва «альтэрнатыўнымі» кандыдатамі соцень мандатаў на выбарах у мясцовыя саветы Масквы 10 верасня. На перыферыі расійская «апазіцыя» выступіла не так паспяхова; выбарцы па-за МКАДам жывуць горш, затое сістэма больш напружаная і мабілізаваная. Ну, можа, галоўнае наперадзе… І на мясцовых выбарах у Беларусі (пачатак 2018 г.) трэба чакаць адноснага поспеху людзей, не звязаных з адміністрацыяй. Бо многім абрыдлі такія «дзяржымордачкі», як Людміла К., дзяжурная па ідэалогіі Глыбоцкага райвыканкама, з яе пагрозамі журналісту на адкрытым мерапрыемстве. (Мне ўспомніўся падобны эпізод і з беларуска-яўрэйскага жыцця.) У Глыбокім чыноўнічкі наогул тыя яшчэ фрукты: 14.09.2017 абвясцілі на сваім сайце пра «каменданцкую гадзіну» на тэрыторыі раёна ў сувязі з вучэннямі, назаўтра прыбралі гэтую інфу. Дзякуй, што да «Дня адкрытых забойстваў» не даўмеліся… Калі ўсчаўся шум, выставілі тую самую К. тлумачыць, што «каменданцкая гадзіна» была «вучэбная» 🙂

Ці во Павел С., несамавіты ідэолаг з Мінска, у чэрвені 2017 г. узяўся вызначаць, якія песні патрэбныя народу, якія не. Нацкаваў на музыку Алеся Дзянісава (гурт «Dziecіuki») і паэта Алеся Чобата цэлы «мастацкі савет», а потым забараніў выкананне праграмы «Кароткая гісторыя Беларусі» у сталічным клубе «ІЛІ».

Я паслухаў нумары праграмы, балазе ўсе даступныя ў сеціве. У цэлым яна даволі змрочная – ну, а жыццё (было) якое?.. У некаторых песнях згаданыя пагромы і «жыды». Спробы знайсці апраўданне генералу Булак-Балаховічу крыху рэзалі вуха, але, на маю думку, не выходзілі за рамкі прымальнага. Цяпер заяўнік канцэрта судзіцца з чыноўнікамі, і правільна шчыруе – цэнзура ў нас пакуль яшчэ забаронена Канстытуцыяй, а права на самавыяўленне, наадварот, гарантаванае (арт. 33). Ды прага ўсё кантраляваць і вырашаць за іншых, як ім сябе паводзіць, на практыцы найчасцей дамінуе над «Асноўным законам». Чатыры гады таму захацелася «некаторым» ліквідаваць Вышэйшы Гаспадарчы суд, прадугледжаны Канстытуцыяй, – і ліквідавалі.

Вядома, нікуды тутэйшыя ідэолухі і «моцныя гаспадарнікі» не дзенуцца з наменклатуры, але ў выбарных органах, будзьма лічыць, налета іх усё ж паменее. Як бы ні імкнулася нобелеўская лаўрэатка давесці, што народ у цэлым «падтрымлівае Пуціна і Лукашэнку», па стане на верасень 2017 г. павераць у гэта хіба што самыя наіўныя грузінскія слухачы.

Бяда не ў дробных чыноўніках, а ў тых, хто іх прызначае. Таксама і ў «інтэлектуалах», якія не бачаць рэальных праблем, а бачаць уяўныя, заводзячы сваю паству ў тупік.

Не раз адзначаў ужо, што істэрыкі пра «дзікунскі рэжым» часам ладзяцца на пустым месцы, што падрывае аўтарытэт «незалежных СМІ», апанентаў лукашызму ўвогуле. Зволілі, да прыкладу, пенсіянера, які загадваў філіялам дзяржаўнага музея ў Брэсцкай вобласці ды не зусім спраўляўся з гаспадарчымі справамі (хоць экскурсіі ладзіў добрыя) – адразу гвалт пра непапраўную шкоду для культуры. Сам герой публікацый не хацеў агалоскі, але каго тое хвалюе?.. Ці во свежы выпадак: прафесар-беларус з Пецярбурга быў заяўлены на Міжнародным Скарынаўскім кангрэсе, не змог прыехаць праз недахоп грошай – значыць, яго даклад «забаронены». Не толькі сумнавядомая «Хартыя», а і «Радыё Свабода» 14.09.2017 істэрычна гукнула пра тое, што прафесару «адмовілі ва ўдзеле», ды праз гадзіну-дзве ціхенька паправілася, маўляў, справа ў «тэхнічных прычынах». Атракцыён нечуванай павагі да чытачоў…

На 950-годдзе беларускай сталіцы «Свабода» 09.09.2017 унесла раман М. Кульбака ў спіс 20 найлепшых кніг пра Мінск. Добра, але і тут не без задзірыны: «Пісаў на дзяржаўнай мове ідыш». М. К. пісаў на ідышы задоўга да таго, як гэтая мова стала афіцыйнай у БССР.

Чарговы раз стрэліў міма касы Гары Каспараў, якому я шчэ летась радзіў аддаліцца ад грамадска-палітычнай дзейнасці. Ад эмігранта – ані слова падтрымкі (ці простага спачування) арыштаваным у Расіі экс-чыноўнікам Бялых і Улюкаеву, затое шмат зласлівасці, памножанай на няведанне гісторыі: «Няхай адны бандыты “мочаць” іншых – гэта аслабляе рэжым». Пра Эрнста Рома, забойства якога ў 1934 г. толькі ўзмацніла гітлераўскую ўладу, нагадалі ў каментах… Я перакананы, што Пуцін не тоесны Гітлеру, але ў каспараўскай сістэме каардынат, дзе Аляксей Улюкаеў быў «рэйхсміністрам», а Мікіта Бялых – «гаўляйтарам», згадка дарэчная. Але нашто далёка хадзіць – чаму Г. К. было не зірнуць на Беларусь, дзе «міністры-карупцыянеры» арыштоўваюцца ўжо гадоў 20, а рэжым ад гэтага не паваліўся?..

Кепскія навіны з Украіны: 6 верасня ў аварыі на дарозе загінула чацвёра палітолагаў і адзін журналіст. Папраўдзе, нікога з іх не ведаў, але балюча, калі сыходзяць калегі… У Беларусі чорным годам для паліталогіі стаў 2011-ы, калі з інтэрвалам у некалькі месяцаў памерлі Святлана Навумава, Віталь Сіліцкі, Ірына Бугрова. На жаль, тых, хто застаўся, не пачалі цаніць больш, і во сёлета ў канцы жніўня пайшоў з жыцця паліттэхнолаг з Полаччыны Алег Багуцкі. У 49 гадоў (!) Апошнія гады ён жыў у Кіеве, а памёр у кыргызскім Бішкеку, што таксама сведчыць пра тутэйшую атмасферку.

А добрая вестка нечакана прыйшла з Азербайджана – Ільхам Гейдаравіч Аліеў адпусціў-такі свайго палоннага, ізраільска-расійскага блогера Аляксандра Лапшына, пра якога мы пісалі, напрыклад, тут і тут. Мілая драбяза: акурат перад вызваленнем вязня або спрабавалі забіць (так ён сам кажа), або ён быў даведзены да спробы самазабойства (паводле заявы афіцыйнага Баку). Няйначай у апошні момант умяшалася валавокая Мехрыбан і змякчыла сэрца «султана»: акурат як у рамане Аляксандра Бяляева «Арыэль» (1941) раджыня, адрозна ад свайго супруга, спачувае галоўнаму герою.

Тым часам Дональд Фрэдавіч Трамп узяў прыклад з Рыгоравіча, махнуў рукой на брутальных мужычкоў ды прасунуў на пасаду дырэктара Белага дома па камунікацыях экс-мадэльку Хоўп Хікс. Каму-каму, а ёй з тутэйшай скромніцай Наталляй Эйсмант будзе пра што пагаманіць – мо вялікаразумныя дамы нават зафрэндзяць адна адну, абмяркуюць навіны моды, фітнэсу… Няхай жыве амерыканска-беларуска-прэс-сакратарская дружба!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

17.09.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 18.09.2017 02:07

В. Рубінчык. КАЛІ ПАМЯЦЬ ПРЫЦІСКАЕ…

Пра кнігу, якую знішчалі, ды не знішчылі, і яе аўтара

Летась смаленскае выдавецтва «Інбелкульт» – своеасаблівая філія мінскага часопіса «Аrche», з якім я супрацоўнічаў звыш 15 гадоў – выдала зборнік прац Віталя Сіліцкага (1972–2011). Гэты беларускі палітолаг (на фота справа) у свой час першым атрымаў ступень доктара філасофіі ва ўніверсітэце Ратгерса (ЗША) – і вярнуўся на Радзіму, жыў у Смалявічах пад Мінскам. Кніга «Доўгая дарога ад тыраніі: посткамуністычны аўтарытарызм і барацьба за дэмакратыю ў Сербіі і Беларусі» (364 с., 1000 экз.) была перакладзена з англійскай мовы, а дакладней, з амерыканскай. Паводле рэдактара Алеся Лагвінца, яна – працяг даследавання В. Сіліцкага «Адкладзеная свабода» і «падсумаванне ранейшых даследаванняў Віталя» (с. 8).

Першае, што варта сказаць пра кнігу 2015 г., – большая частка яе накладу была знішчана ў лістападзе 2015 г. Спачатку фінансавы дырэктар мінскай друкарні «Поликрафт» спасылаўся на загад міністэрства інфармацыі РБ, потым загаварыў пра ўласную ініцыятыву. Дазволю сабе не паверыць, што прыватнае прадпрыемства ні з пушчы ні з поля ўзяло на сябе ролю цэнзара, ведаючы, які ўдар наносіць па сваёй рэпутацыі… Ва ўсякім разе, электронны варыянт кнігі можна заказаць праз кнігарню «Аrche», праўда, за яго просяць 119 тыс. беларускіх рублёў (крыху менш за $6), і поспеху я не гарантую – у “Arche” спасылаюцца на тэхнічныя цяжкасці.

У кнізе шэсць раздзелаў: І. Пераломны момант: «гвалтоўна перарваны транзіт». ІІ. Шляхі аўтарытарызму. ІІІ. Пасткі ў барацьбе за дэмакратыю. ІV. Прарывы да дэмакратыі. V. Працяг шляху: хісткія крокі да дэмакратыі ці паглыбленне аўтарытарызму. VI. Пераход ад посткамунізму: хвалі і адкаты. Ёсць яшчэ ўступны раздзельчык «Поле даследавання» і ўводзіны, у якіх В. Сіліцкі крытыкуе наіўных калег: «Працяглае “бачанне праз прызму дэмакратызацыі” прывяло да таго, што відавочна недэмакратычныя тыпы ўлады, паўсталыя ў выніку змены рэжымаў, доўгі час разглядаліся як выключэнні…» (с. 13). Але нават назовы раздзелаў ускосна даюць зразумець, што сам аўтар знаходзіўся ў палоне парадыгмы «пераходу да дэмакратыі», і наўрад ці адкінуў яе да канца. Цягам кнігі не раз натыкаешся на развагі ў духу: «Ат, чаму ж гэта ў нас не спрацавала?!» Напрыклад, апазіцыя перад прэзідэнцкімі выбарамі 2006 г. «здолела згуртаваць вакол сваіх лідараў ядро адданых прыхільнікаў дэмакратыі» (с. 341), але рэжым Лукашэнкі «дасягнуў той ступені кансалідацыі, калі яго наўрад ці магчыма пахіснуць без удзелу ў гульні вонкавых чыннікаў» (с. 348).

Чытаючы «Доўгую дарогу ад тыраніі», цяжка пазбавіцца ад уражання, што В. Сіліцкі цягам многіх гадоў імкнуўся зразумець, чаму ў Сербіі апазіцыя здолела скінуць Мілошавіча (канец 2000 г.), ва Украіне дамагчыся перамогі Юшчанкі (канец 2004 г.), а ў Беларусі нічога і блізка не атрымалася ні ў 2001-м, ні ў 2006-м. У рэшце рэшт, ён прыйшоў да высновы: «На вялікі жаль, беларускі прыклад паказаў, што часам аўтакраты навучаюцца хутчэй за апазіцыю» (с. 23; гэтае назіранне, відавочна, кладзецца ў «канцэпцыю прэвентыўнага аўтарытарызму», пра якую сказана ў анатацыі кнігі). Мілошавіч жа нібыта абмяжоўваўся толькі «маніпуляцыйным аўтарытарызмам», пакінуўшы ў 1990-х гадах «адносна шырокую прастору для развіцця (і нават інстытуцыяналізацыі) альтэрнатыўных грамадска-палітычных сіл» (с. 15).

Агулам, у зборніку артыкулаў, прэзентаваным як навуковае выданне, дадзены падрабязныя і цікавыя нарысы палітычнага жыцця ў Сербіі і Беларусі з канца 1980-х гадоў. Не застаўся без увагі, напрыклад, 1993 год, калі праз неабачлівасць (?) старшыні Вярхоўнага Савета РБ і дэпутацкай фракцыі БНФ дэпутат Лукашэнка стаў кіраўніком «антыкарупцыйнай» камісіі (с. 92). Аўтар увогуле крытычна ставіўся да апазіцыі ў Беларусі, якая яшчэ на пачатку 1990-х гг. «выдыхнулася, спрабуючы імітаваць «спеўныя рэвалюцыі» ў дзяржавах Балтыі і недапушчальна нацыяналістычны дыскурс, не зважаючы на слабасць этнічных пачуццяў у беларускім грамадстве» (с. 220). Шматлікія «перазагрузкі» таксама не прынеслі поспеху: так, «Хартыя-97» «уцягнулася ў партыйнае палітыканства» (с. 221).

Ва ўводзінах яшчэ гаворыцца пра ўменне Лукашэнкі «захоўваць моцную базу грамадскай падтрымкі» (с. 18), з чым асабіста я бы паспрачаўся… Па сутнасці ж выходзіць, што А. Лукашэнка аказаўся разумнейшы за ўсіх апанентаў, разам узятых, і ў гэтай сувязі не зусім ясна, чаму па кнізе В. Сіліцкага быў нанесены ўдар «зверху». Аўтар постфактум перасцерагаў ад паўтарэння «формулы свабоды» (с. 29), г. зн. дэ-факта – ад «імпарту» каляровых рэвалюцый, і рэцэпты дэмакратычным сілам даваў у агульных выразах: «не зважаць на ціск і пагрозы з боку рэжыму і пашыраць апазіцыйную дзейнасць і ў палітычнай, і ў грамадскай сферы» (с. 349). Магчыма, кагосьці з тутэйшых ідэолагаў зачапіў тэзіс аб тым, што «беларуская мадэль» урэшце наблізілася да «дэспатый Сярэдняй Азіі» (с. 26) – зрэшты, усур’ёз не абгрунтаваны.

Колькі абзацаў пра аўтара «Доўгай дарогі ад тыраніі». Упершыню я пачуў пра яго, бадай, у 2003 г., калі з прэсы даведаўся, што Віталя Сіліцкага зволілі з Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта пад ціскам уладаў. Пазней чытаў яго артыкулы ў «Нашай Ніве», а ён, здаецца, чытаў мае нататкі пра шахматы і шахматыстаў (прынамсі так сцвярджаў рэдактар газеты ўлетку 2004 г.). У першых чыслах верасня 2004 г. я не без здзіўлення ўбачыў у «Народнай волі» скептычную заяву В. С.: маўляў, Уладзімір Парфяновіч – тагачасны дэпутат палаты прадстаўнікоў – гукае пра скоры рэферэндум, дык на тое ён і палітык, каб піярыцца… (Нагадаю, што 7 верасня А. Лукашэнка падпісаў указ аб правядзенні рэферэндуму 17 кастрычніка 2004 г. – і перамог). Не выклікала энтузіязму і дыскусія В. Сіліцкага з «еўрапейскімі бюракратамі» ў 2005 г. Дзе выгадуеце новых Быкавых?, якіх палітолаг вучыў сапраўдным еўрапейскім каштоўнасцям…

Пару артыкулаў Сіліцкага ў сярэдзіне 2000-х гадоў давялося перастварыць з англійскай для «Аrche». У 2007 г. рэдактар часопіса папрасіў перакласці кнігу амерыканца Майкла Урбана «Алгебра cавецкай улады». Як я даведаўся ў пачатку 2008 г., калі праца была ўжо збольшага гатова, зацікаўленай асобай выступаў менавіта Віталь Сіліцкі. Аднойчы ён патэлефанаваў мне, а потым завітаў з раздрукоўкай перакладу, на якой пакінуў свае праўкі (іх было няшмат). Пры гэтым зрабіў двухсэнсоўны камплімент: «А я і не ведаў, што ў Беларусі ёсць людзі, якія перакладаюць з англійскай проста на беларускую, і даволі ўдала!» Помню, я адказаў стрымана: «Займаюся гэтым ужо не адзін год…»

Цытата з «Вікіпедыі»: «Ва ўспамінах аб Віталі Сіліцкім сябры і калегі адзначалі, што з ім проста немагчыма было не сябраваць, ён трывала ўваходзіў у жыццё ўсіх, хто з ім сутыкаўся». Гэта не мой выпадак, але, безумоўна, пасмяротная кніга В. С. заслугоўвае таго, каб яе прачыталі – з крытычным позіркам і жаданнем ісці далей.

Мінск, 03 студзеня 2016 г.

rubinczyk[at]yahoo.com

Апублiкавана 3.01.2016