Tag Archives: литература

Алфавит Светы Бень

Света Бень (Бенька) певица, театральный режиссёр, поэтесса, музыкант, лидер музыкального коллектива «Серебряная свадьба» и человек редкой душевной красоты в авторской рубрике «Алфавит».

Галилей. Он был такой красивый в учебнике по физике… Нет, красивым был Джордано Бруно!.. Галилей был такой – фантастический, как волшебник из детских фильмов-сказок. Первый астроном, изобретатель телескопа! А открытие закона с предельно оптимистичным названием «О неуничтожимости вещества»! Мужество, отчаянность, увлеченность ученых старого времени мне кажется невероятной. Такая широкая смелая летящая мысль – и рядом инквизиция, и каждый шаг под надзором…

Ёжик. Существо, которое мне очень нравится философией своего телесного строения. Он колючий снаружи, но животик ежика – это самое нежное и приятное, что только может потрогать человек. Дружба с ежиком – это красивая метафора человеческих отношений. Недаром первым и важным спектаклем, который я поставила еще в институте и играю до сих пор, стал «Домашний еж» по сказке Владимира Шинкарева (известный художник из группы «Митьки», писатель, идеолог митьковского движения. – Прим. gorodw.by). Это трогательная история с жестким финалом. О ежике, который полюбил кошку, они стали жить вместе, а потом кошка, естественно, встретила хорька… и ежику, естественно, было не пережить такого предательства, потому что он впервые в жизни раскрыл для кого-то свои колючки. И еще «Ежик в тумане» – мультфильм мультфильмов, сказка сказок!

«Иллюзионист». Фильм Йоса Стеллинга, который меня потряс и во многом поменял мое отношение к кинематографу. Это кино про двух братьев, один из которых совершенно безумен, по-настоящему болен, второй всегда с ним и пытается его спасти. Это фантасмагория, похожая на бред, когда ты не понимаешь, кто болен, кто здоров, – все смешивается. Мы смотрели его с друзьями в маленьком кинотеатре, который раньше был в районе института культуры. Прекрасный видеозал, где можно было заказать кассету, 5–7 человек собирались в этом зале и в темноте смотрели кино. В этом было что-то такое партизанское, подпольное, это был наш тайный мир, наш резистанс, сопротивление всему серому и унылому вокруг. Мы открыли там для себя Джима Джармуша, Вима Вендерса, Йоса Стеллинга.

Лямбда. Прекрасное слово! (Смеется.) Есть бард Михаил Щербаков – это просто гений поэзии. Его песни такой плотной, текстовой насыщенности, с таким количеством остроумных ассоциаций, неожиданных, парадоксальных, диких, что таким «словом можно выбить стекло». Михаил Щербаков – тот, кто оправдывает такое явление, как бардовская песня. И вот у него есть песня про муравьеда, которого он хотел бы назвать Лямбда.

Обэриуты. Хармс, Введенский, Олейников – мои любимые поэты и их сумасшедшее движение, изобретатели слова. Взорвали весь советский реализм к чертовой бабушке. («Объединение реального искусства» (ОБЭРИУ). Нападки со стороны официозной критики, невозможность печататься заставили некоторых обэриутов (Введенский, Хармс, Владимиров и др.) переместиться в сферу детской литературы. По предложению С. Маршака они начали сотрудничать с детской редакцией ленинградского Госиздата, где с конца 1928 года стал выходить забавный журнал для школьников «Еж» (Ежемесячный журнал), а несколько позже – «Чиж» (Чрезвычайно интересный журнал) для младшего возраста. Здесь большую роль сыграл Н. Олейников, который, формально не являясь членом группы, творчески был близок ей. Будучи главным редактором «Ежа», он привлек обэриутов к работе в журнале. В 1930-е годы, с началом идеологической травли, тексты для детей были единственными публикуемыми произведениями обэриутов. – Прим. gorodw.by).

Телевизор. Предмет, которого много лет нет в нашем доме. И мы счастливы видеть, что почти у всех наших друзей его тоже нет. Это порождение зла, изобретение Геббельса – телевидение. Которое, как и каждое изобретение человечества, содержит положительные и отрицательные стороны. К положительному относится то, сколько культурологических, интеллектуальных открытий можно сделать с помощью телевидения. Но есть огромный минус, который даже не надо озвучивать, – пропаганда. Это, то чего я избегаю, как и сознательно избегаю любого контакта с телевидением, стараюсь туда не попадать.

Ульяна. Имя моей старшей дочери. Самое красивое имя на свете. Однажды я познакомилась с волшебной девушкой, которую звали Ульрике. Она была из Германии. В те времена она жила той жизнью, которая сейчас стала очень модной. Она ушла из университета и поселилась в каком-то саду. Просто пришла к людям, у которых был большой сад, и попросилась там жить. Они выделили ей маленькую сторожку. Она сама делала себе из глины посуду, сама пекла хлеб, перешивала старую одежду, что-то продавала из своего рукоделия – это были ее средства к существованию. И она очень серьезно говорила нам, что разговаривает с птицами. Я так впечатлилась, что когда родилась дочь, подумала про Ульрике. Но для нашего языкового пространства это слишком, поэтому появилась Ульяна. И еще у меня есть подруга Ульяна: яростная, веселая, которая плясала на столах. Мне казалось, это такая хорошая защита, сильное имя.

Цирк. В детстве он меня очень сильно пугал. И никакой нежности к цирку я не чувствовала до той поры, пока не открыла для себя «Цирк дю Солей», который в моем представлении больше театр, чем цирк. В детстве цирк ассоциировался с чем-то страшным, из книги про гуттаперчевого мальчика, он был для меня местом, где мучают детей и животных. А сейчас мое отношение к цирку поменялось. Благодаря Вячеславу Полунину, многим небольшим европейским коллективам, создающим цирк новой формации. Существует дружественный нам (кабаре-бэнду «Серебряная свадьба». – gorodw.by). «Упсала-цирк», который находится в Санкт-Петербурге. Это цирк хулиганов, социальный проект для детей из трудных семей и семей с очень ограниченным доходом, ведь у них почти нет шансов прорваться в какой-то увлекательный мир и получить все для своего развития. Они занимаются в этом цирке и ставят совершенно замечательные профессиональные спектакли, тонкие, умные, демонстрирующие чудеса человеческого тела, силу духа, фантазию, юмор, – все, чтобы чувствовать себя героем. Это лучший вариант для таких детей. Они так много путешествуют! И делают просто фантастические спектакли. С ними дружат знаменитые артисты, известные художники. Это очень и очень мудрый, интересный, необыкновенный проект, совсем не похожий на детскую самодеятельность.

Чебурашка. Это представитель дзен-буддизма в нашем детстве. Замечательное существо, которое невозможно переплюнуть в плане умилительности. Так и не было создано ничего более трогательного, чем Чебурашка, который прямо бандитским образом разрывает человеческие сердца. Мой любимый персонаж. Прошлый Новый год мы праздновали всей семьей как раз в образе чебурашек. Сшили чебурашьи уши, плясали вокруг елки чебурашьи танцы и у нас был ящик с апельсинами. И так всем нравятся эти уши, что мы сейчас раздаем друзьям выкройки (смеется).

Шмели. Я обожаю тему насекомых и очень интересуюсь энтомологией. Это мир очень маленьких существ, и возможно, это внутренняя ассоциация, я тоже себя чувствую небольшим существом в этом мире. Насекомые кажутся такими крошечными и незначительными, что их можно не заметить, раздавить, но их мир организован настолько мудро и тонко, что не все большие существа способны на такую организацию и взаимодействие. Я когда-то прочитала, что шмели летают вопреки законам физики. И мне это запомнилось как чудо!

Беседовала Мария Столярова (беседа опубликована в 2016 г. – cейчас, увы, «Серебряная свадьба» уже не выступает)

Фото: концертное агентство «BOpromo»

P.S. Х = Харик? Вечером 28.09.2017 Светлана Бень исполнит перед минчанами и гостями города песню на стихи еврейского поэта в рамках проекта «(Не)расстрелянная поэзия». Более подробно об этом читайте здесь. А здесь – видеообращение Светланы, записанное еще в июне 2017 г., где она объяснила, почему вместе с музыкантом Артёмом Залесским принимает участие в проекте. Творчество Изи Харика напомнило Беньке о её любимых французских поэтах – Аполлинере, Верлене, Рембо…

Опубликовано 30.08.2017  19:17

Д. Шульман. Пра пляж і не толькі

Акурат год таму гутарылі мы з ізраільска-беларускім літаратарам, які жыве ў Эйлаце. За гэты час Уважаемый Давид Ефимович (так яго звалі на заводзе, каб адрозніць ад іншага Давіда) напісаў дзве аповесці і некалькі апавяданняў. І выпусціў новую кнігу, якую можна набыць у Мінску…

  

– Аднойчы я вырашыў зрабіць «барысаўскую» кнігу, дзе ўсе героі барысаўцы, пра іх жыццё да і пасля вайны. – гаворыць Давід Шульман. – Я хацеў, каб той час не згубіўся – наколькі гэта ўдалося, не ведаю, але стараўся. Прысвяціў кнігу блаславенай памяці маіх бацькоў-барысаўцаў – Яфіма і Розы Шульман. Назву даў па аповесці «Жанчына валіць з ног, жанчына ставіць на ногі», ёсць такая прыказка на ідышы («A vajb varft fun dy fis un shtelt af dy fis»). У кнізе шмат таго, што я ўжо друкаваў, але ёсць і зусім новыя апавяданні (напрыклад, «Вучуся быць шчаслівым» – гісторыя сустрэчы капітана-яўрэя, які вярнуўся з вайны, дзяўчынкі-яўрэйкі і яе дзядулі; там і пра выратавальнікаў дзяўчынкі, простых людзей…)

Гэтай кніжкай я кажу: «Не забывай мяне, Барысаў». У бліжэйшы час плануюцца тры прэзентацыі: уласна ў Барысаве (магчыма, у музеі), у мінскай яўрэйскай суполцы на вул. В. Харужай і ў кнігарні Логвінава. На кніжным кірмашы ў канцэртнай зале «Мінск» (у Рамана Цымберава) мая кніга ўжо прадаецца. Тыраж невялікі, частка адправіцца ў Канаду.

Д. Шульман у санаторыі «Крыніца» пад Мінскам, чэрвень 2017 г.

Зараз працую над сямейнай хронікай, першая частка ўжо гатовая. Думаю, дзве часткі хронікі разам з новымі аповесцямі ўвойдуць у наступную кнігу. Праўда, мы разважаем, а той Хлопец, што наверсе, Ён вырашае. Апошнім часам я мінімум два-тры разы на тыдзень хадзіў на мора – яно дае натхненне. Адзін знаёмы пенсіянер, у яго бацька з Беларусі, але сам нарадзіўся ў Ізраілі, кажа: «Калі я ўваходжу ў мора, я адзін чалавек, калі ж я выходжу, то на дзесяць гадоў маладзею». Мы з ім сустракаемся, размаўляем – трошкі на ідышы, а больш на іўрыце, вядома.

Запісаў Вольф

Прапануем новае апавяданне з новай кнігі (выдавец – Зміцер Колас, Мінск, 2017).

Давід ШУЛЬМАН

Пра пляж і не толькі

Гэта быў час, калі мужчыны і жанчыны купаліся ў рэчцы паасобку. Мужчыны з правага боку ад моста, на «ямках» – там глыбіня метры пад тры і водная «пляма» метраў пад дваццаць у даўжыню. Жанчыны злева ад моста: той пляж быў утульнейшы дзякуючы кусцікам, што засланялі від з другога берага і моста – такі зручны для адпачынку, непраглядны, зялёны куток поплава.

На мужчынскім беразе была толькі трава, і за метраў трыццаць ад берага – купіны, за якія можна было нават схавацца. Зусім не хаваючыся, за тымі ж купінамі пасвіліся каровы пад кіраўніцтвам Пецькі Грабяшка. Каб трапіць на вадапой, яны міналі пляж, пакідаючы калі-нікалі свае ляпёхі, і спускаліся да вады бліжэй да моста, дзе бераг уваходзіў у рэчку. На «ямках» бераг быў вышынёй два метры, і там было зручна даваць з разбегу нырца.

Чаму яны, мужчыны і жанчыны, аддзяліліся? Дык таму, што купальных гарнітураў яшчэ не было. Жанчыны купаліся ў трусах і «цыцкатрымальніках», ва ўсіх адной непрывабнай мадэлі і аднаго колеру. Такая паўсядзённая бялізна: дома, у горад, на рэчку – адно і тое ж. Купацца ў гэтым побач з мужчынамі лічылася непрыстойным. Пра прыгожую жаночую бялізну большасці яшчэ было нічога не ведана, а тым болей не відана.

Мужчыны ў сябе купаліся хто ў чым: у звычайных сямейных чорнага колеру майтках да каленяў ці ў гаткес, кальсонах, белых з тасёмкамі знізу. Трошкі пазней з’явіліся плаўкі, з чорнага саціну з белымі тасёмкамі збоку, на сцягне. Надзяваліся яны на адну нагу, далей укладвалася «гаспадарка», потым абгортвалася другая нага і завязваліся тасёмкі. Ці былі яны зручныя? У параўнанні з кальсонамі – безумоўна, і выглядалі прыстойней, і пераапранацца было зручней: надзеў паверх майткі, развязаў тасёмкі і плаўкі пачыналі звальвацца. Трошкі пацягнуў, і яны ўжо ў руцэ.

* * *

Калі да Сташкевічаў прыехала семнаццацігадовая ўнучка з Таліна і запыталася ў бабулі, дзе ўсе купаюцца, тая адказала «за мостам», але не сказала, з якога боку. Бо гэта разумелася само сабой, што з левага. Разумелася для мясцовых.

У пляжны гарнітуры – кароткіх майтачках і станіку аднаго і таго ж колеру і з кветкамі на тканіне – Соня стала зоркай на мужчынскім пляжы. Кальсоны, чорныя майткі і плаўкі з тасёмкамі з аднаго боку, а з другога – голы жывот і доўгія ногі, якія ўтыкаліся ў пругкую попку. Соня давала нырца, плавала, выходзіла на бераг і скакала на адной назе, нахіліўшы галаву ў бок – выганяла ваду з вушэй. Трэсліся грудзі, цудоўныя маладыя ножкі танчылі пляжны танец. З вады тырчалі сівыя, лысыя і маладыя галовы. Пра эротыку яшчэ ніхто не ведаў, але назіралі нашы мужыкі за Соняй, высунуўшы языкі і страціўшы мову.

З таго лета нашы жанчыны пачалі «даставаць» па блаце гарнітуры і купацца з мужчынамі на «ямках». Тыя таксама набывалі плаўкі прыбалтыйскага вырабу. Яны былі розных колераў у выглядзе кароткіх шчыгульных майтак. Спачатку гэта было незвычайна, бо пасля вады плаўкі так абляплялі «гаспадарку», што рукі аўтаматычна сунуліся да яе, прыкрываючы так званы сорам.

Так з’явіўся ў нас агульны пляж.

* * *

Амаль у гэты самы час насупраць ужо былога жаночага пляжа адбылася сітуацыя з Андрусём Пашкоўскім. Юнак, трошкі за дваццаць, спартыўнага складу, любіў купацца голым. І паколькі жыў на беразе рэчкі, то проста выходзіў з брамкі, скідваў майткі і даваў нырца. Месца нялюднае, але, паплаваўшы, ён выходзіў з вады, на ўсякі выпадак прыкрываючыся цнатліва ўнізе далонямі.

І вось той раз, калі ён ужо сядзеў, абкруціўшыся ручніком, і паглядаў на ваду ды на другі бераг, там паказаліся трое дзяўчат. Яны былі шумлівыя, гучна размаўлялі і смяяліся. Няспешна распрануліся і кінуліся ў ваду. Голыя. Альбо не заўважылі Андруся – той быў ад іх метраў за дваццаць, – альбо, наадварот, добра бачылі і таму распраналіся павольна, тварам у яго бок. Андрусь адчуў нейкую нязручнасць. Прысеў на кукішкі, жадаючы заставацца непрыкметным.

Дзяўчаты – было ім гадоў па дзевятнаццаць – адна суседка, Алена Свірская, і дзве яе сяброўкі з Лядзішчаў-блядзішчаў. Лядзішчы – ваенны гарадок на мяжы горада, а ў народзе, калі пра яго заходзіць гаворка, наперадзе звыкла дабаўляюць літару «Б». Зусім не таму, што там з мараллю надзвычай дрэнна. Там, як і паўсюль, дзе афіцэры на вучэннях, а маладыя жонкі не працуюць. Але вернемся на наш бераг. Дзяўчаты, паплаваўшы, падурэўшы ў вадзе, выйшлі. Іх целы былі стромкія і пругкія, прыгожай формы попкі падкрэслівалі талію. Яны разам павярнуліся ў бок Андруся ўсім целам. І ён убачыў… Дзяўчаты былі ў тым узросце, калі закон сусветнага прыцягнення яшчэ не зрабіў адвіслымі іх грудзі і не абцяжарыў зады. Спецыялісты па ўцехах кажуць, што самыя каштоўныя грудзі тыя, якія можа абхапіць мужчынская далонь. Менавіта такія былі ў Алены і яе сябровак. І яшчэ чорныя трохкутнікі ўнізе, тыя, што разганяюць фантазіі.

Андрусь адчуў пад ручніком напружанне, якое хутка павялічвалася. Лёгкі жар прабег пад скурай. Думкі пагналі кроў уніз жывата.

А дзяўчаты разаслалі посцілку і, не выціраючыся, ляглі на жывот. Было дзевяць раніцы, месяц ліпень, ласкавае сонейка.

Увечары Андрусь убачыў іх у старым парку на танцах. Дзяўчаты дзёрзка глядзелі на яго, а ў вачах і на вуснах мільгала ўсмешка. Яны ж, вядома, бачылі Андруся раніцай. І як ён заходзіў, і як выходзіў з вады. Таму і самі паказаліся, пакрасаваліся, ведаючы, што сваёй прыгажосцю не пакінулі яго ў спакоі, ха-ха!

* * *

– Мотэль, куды ты ідзеш?

От, Наста, усё ёй трэба ведаць, каб пасля, як паштальён, разносіць па дварах.

– Іду пакупаць яйцы.

– У краму ці да Камарыхі?

– У рэчку Сху.

– Ой, Мотэль, усё жартуеш. Ну, бывай.

Мотэль апошні, хто купаецца яшчэ ў кальсонах. Яму шэсцьдзесят, ужо не працуе і калі-нікалі ходзіць на рэчку купацца. Вось і сёння, ён распрануўся і ўвайшоў у ваду. Плавае, метраў пяць наперад, потым столькі ж назад. Становіцца, адпачывае. Ён высокі, метр восемдзесят. Вада даходзіць яму трошкі вышэй ад пояса, і таму з берагу не бачна, што ён у кальсонах.

Мотэль выходзіць з вады, абціраецца ручніком, потым глядзіць па баках. Бачыць некалькі дзетак непадалёк. Ён здымае кальсоны, выкручвае іх і зноў надзявае. Раптам чуе з кустоў голас Насты: «Вельмі нават нядрэнна глядзіцца! Так, Марыя?» Наста забылася пра тое, што сядзіць у засадзе. Што робіць Мотэль? Ён паварочваецца ў бок кустоў, спускае кальсоны да каленяў і паціху хістаецца.

– Як табе не сорамна, Мотэль! – кажа выходзячы з хованкі Наста, і следам выходзіць яе сяброўка Марыя, абедзве саракагадовыя жанчыны.

Мотэль хутка нацягвае кальсоны, надзявае штаны і на голыя грудзі пінжак, падхоплівае астатнія рэчы і сандалі, пакідае бераг. Ён не з сарамлівых, але ж такога павароту не чакаў. Неяк усё адбылося нечакана і непрыстойна. А можа гэта і нядрэнна? Жыве ён адзін, а тут балбатуха Наста…

Ён вяртаецца дахаты, ідзе на грады па агурок, выпівае шклянку чырвонага віна. Мільганула думка пра тое, што ўсё ў гэтым свеце верціцца вакол двух самых прыцягальных месцаў, і месцы гэтыя паміж ног. Дык за тое, каб яго месца магло яшчэ сустракаць… Мотэль выпівае яшчэ і ўкладваецца на кушэтку.

Прачынаецца ад грукату ў шыбіну акна. Там надвячорак і… Марыя. Паказвае бутэльку віна і просіць, каб Мотэль адчыніў дзверы…

Часы простыя, большасць людзей жыве аднолькава бедна, але лічыць, што жыве добра. Чарга па хлеб, па абутак і адзенне, якія калі-нікалі ў канцы месяца «выкідваюць» у продаж.

Але гэта не тут. Тут простае лета, спякота, няхуткае жыццё. Плямы посцілак займаюць выган побач з «ямкамі». На іх жанчыны, дзяўчаты ў прывабных позах. Смяюцца з хлопцаў, што сноўдаюць сюды-туды, кідаючы ў іх бок галодныя погляды.

Жыццё!

Апублiкавана 19.06.2017  22:47

Зміцер Дзядзенка. Паўсюль падман!

Крымінальная гісторыя літаратуры

Паўсюль падман! І дзе шукаць ратунак?

Падай мне, Божа, хоць якісьці знак…

Казалі, кніга — лепшы падарунак,

Але напраўду ўсё зусім не так.

Усё пераацэнена,

Усё агнём гары!

Бандзюкі ўсе пісьменнікі,

А з імі й кнігары.

У іх літаратурным пантэоне

На ўсё ідуць для ўзлёту тыражоў.

Згадайце, скажам, Франсуа Віёна –

Павешаны, пардон, з-за крадзяжоў.

Усё пераацэнена,

Усё агнём гары!

Бандзюкі ўсе пісьменнікі,

А з імі й кнігары.

Яны рассаднік рознае халеры,

Між іх знайсці магчыма наркату…

А прыгадаць Верлена ці Бадлера –

Яны пілі абсэнт, нібы ваду.

Усё пераацэнена,

Усё агнём гары!

Бандзюкі ўсе пісьменнікі,

А з імі й кнігары.

А можна прыгадаць і нашу школу…

Ну што ты стаў зялёным, як агрэст?

За што ў турме сядзеў, напрыклад, Колас?

За нелегальны, бляха-муха, з’езд!

Артыкулаў у кодэксе –

Хоць сракаю жары,

Каб селі (і надоўга!) ўсе

Навокал кнігары!

Зміцер Дзядзенка, г. Мінск, для belisrael.info

Іншыя вершы Змітра на нашым сайце тут (унізе) і тут.

Апублiкавана 02.04.2017  20:50

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (49)

Пасля бурапенных тыдняў сакавіка «калектыўны мозг нацыі» выгрузіў у сеціва гігабайты, калі не тэрабайты, (дэз)інфармацыі. Адныя праходжваюцца па свядомасці ахвяр, як псіхолаг Павел З., які яўна прымітывізуе партрэт пратэстоўцаў, іншыя сумленна спрабуюць разабрацца, што адбылося і куды мы ідзем… Я сам канчаткова не разабраўся, таму разглядайце гэтую серыю як накід. Зрэшты, у мяне амаль усе серыі такія 🙂

Наўрад ці «сілавікі» праявілі пры папярэдніх затрыманнях і ў час разгону больш жорсткасці, чым гэта было ў 2006 і 2010 гадах, аднак на фоне адноснай «адлігі» апошніх гадоў усё ўжо выглядае анахранізмам. Нават міністр замежных спраў РБ як бы намякнуў, што не ўсе ўчынкі «доблеснай міліцыі» ён ухваляе.

Разумеючы пачуцці назіральнікаў (асабліва тых, хто сам прыняў дозу дубіналу), я не магу згадзіцца з тымі, хто крычыць «усё прапала». Вось гэтыя заявы Уладзіміра М.: «Рэжым перайшоў у новы стан… З 25 сакавіка краіна знаходзіцца пад кантролем АЗГ – аб’яднанай злачыннай групоўкі… У краіне БОЛЬШ НЯМА дзяржавы. Яе адмянілі 25 сакавіка 2017 года… Усе дзеянні, якія зыходзяць з апрыёрных дапушчэнняў таго, што мы маем у краіне дзяржаву, дыктатуру, што мы вядзем палітычную барацьбу – нонсэнс» даволі тыповыя для ныцікаў і «недапечаных палітолагаў», якія імі маніпулююць. Натуральная выснова пасля такіх разваг – трэба накрыцца прасцірадлам і паўзці ў бок могілак… Або з’ехаць з краіны, або нічога не рабіць, чакаючы, пакуль усё само абрынецца?

Не блізкія мне і віншаванні тыпу «З новым 1937-м годам вас, беларусы». Праўда, гэтак пісаў не даследчык, а папулярны блогер, да таго ж у дзень разгону асноўнай часткі дэманстрантаў, 25.03.2017: яму – можна. Я ж амаль на 100% упэўнены, што краіну чакае не 1937-ы і нават не 1938-ы, а, хутчэй за ўсё, 1990-ы. Карацей, наперадзе – светла. І наша аўтарка Людміла Мірзаянава (маці былога палітзняволенага), якая не была ў краіне паўгода, сцвярджае пра цяперашніх беларусаў:

Гэта іншыя людзі! Змянілася стаўленне да рэчаіснасці, да ўлады. Вера ў тое, што поспех магчымы, вельмі ўмацавалася. Трывожнасць знізілася… І гэты стан упэўненасці пашыраецца, ён «заразны». Нават момант застрашвання напярэдадні 25 сакавіка з пасадкамі прывёў толькі да аднаго ― яшчэ больш смеху, іроніі, сарказму… Гэта таксама пра многае сведчыць: перад распадам Савецкага Саюза было столькі анекдотаў, як ніколі.

Філолаг і гісторык Валер Б., які цікавіцца філасофіяй і палітыкай, выказаўся так: «Рэжым робіць неацэнную паслугу грамадзянскай супольнасьці, кансалідуючы яе, умацоўваючы гарызантальныя міжчалавечыя сувязі, нарошчваючы чалавечы капітал, адсейваючы выпадковых людзей, спрыяючы масавай салідарнасьці са зьняволенымі і іх сем’ямі». Гэта было напісана 23 сакавіка, калі «хапуны» ішлі поўным ходам. Валер пастуляваў таксама: «Ніякія рэпрэсіі не дадуць вынікаў, калі будзе падаць ВУП». Ну, я-та мяркую, што валавы ўнутраны прадукт – не той паказчык, які (дэ)мабілізуе людзей («вал», і нават золатавалютныя рэзервы, на хлеб не намажаш; куды важнейшы рэальны ўзровень даходаў і размеркаванне апошніх), але ў цэлым думка слушная, час даўно працуе супраць «сістэмы», як бы яна ні агрызалася.

Вось і небезвядомы літаратар Андрэй Горват заяўляе «таварышу» з Чырвонага дома, што ў Прудку Калінкавіцкага раёна яго ўжо не баяцца (што «нават за 300 кіламетраў ад МКАДа ніхто не верыць тэлевізару», гэта аўтар загнуў, канешне; нехта-такі верыць). Ну, а як шаноўным чытачам такі штрышок: сатырычная налепка на афіцыйным стэндзе з наказам правільна плаціць падаткі… Фота зроблена ў адзін з апошніх дзён сакавіка ў Мінску, ля станцыі метро «Пушкінская». Паперку было лёгка адарваць – прылеплена, здаецца, толькі скотчам – аднак правісела мінімум 6 гадзін, з 7.45 да 13.45.

Надоечы апублікаваныя дадзеныя афіцыйнага даследавання (ад нацыянальнага статыстычнага камітэта), хоць і выбарачнага. Пра зніжэнне даходаў у 2016 г. паведамілі прадстаўнікі 37,8% хатніх гаспадарак, пра рост – толькі 8,6%. Амаль 40% кажуць, што не маюць «на чорны дзень» і 90 рублёў, г. зн. 50$! Раззлавала многіх чытачоў навіна пра тое, што выхавальніцам дзіцячых садкоў у Пінску прафсаюз раздаў падарункавыя сертыфікаты на 3 рублі, то бок на 1,5 еўра. Напэўна, тыя, хто раздаваў, моцна ганарыліся сваёй шчодрасцю. Зараз тры рублі – дзве пляшкі малаякаснага піва або шэсць паездак на аўтобусе…

Невялікае адступленне з жыцця беларускіх сувязістаў 2010 г. Так склалася, што ў канцы траўня ініцыяваў петыцыю да кіраўніцтва «Мінскай пошты» аб павелічэнні заробку на 30% – яе падпісалі ўсе паштальёны аддзялення, за выняткам пенсіянеркі, якая ляжала ў бальніцы з хворымі нагамі (потым адміністрацыя пашкадавала грошай адправіць яе ў санаторый). На вул. Жудро, 59 прыехала «аўтарытэтная» камісія на чале з намесніцай дырэктаркі, якая даказвала, што ў «сярэднім па бальніцы» тэмпература заробак у нас нармальны. Хтосьці выплюхваў эмоцыі, я трымаўся патрабаванняў, заяўленых у петыцыі… Дадаў, што работнікам аддзялення патрэбная дастаўка пітной вады; калегі нясмела, але падтрымалі. Прадстаўніцы «паштамта» слухалі з вылупленымі вачыма (няўжо вада гэткая важная для тых, хто за дзень мусіў адольваць з сумкай па 10 км?) У выніку грузная дама з паштовага прафсаюза, якая таксама ўваходзіла ў дэлегацыю, нешта сабе запісала, паабяцаўшы вырашыць пытанне… Ці трэба дадаваць, што яно «вырашаецца» дагэтуль, дарма што ліпень 2010 г. пабіў рэкорды па спёцы? У той месяц, дарэчы, з інтэрвалам у тыдзень памерлі двое маіх знаёмых шашыстаў з Мінска: Юрый Вульфавіч Файнберг (16.02.1937 – 17.07.2010) і Георгій Іосіфавіч Пятровіч (15.02.1940 – 24.07.2010). Маладзейшым таксама было нясоладка.

Пачытаў пра каралеўскую кобру, якая сёлета праз засуху прыцягнулася да індусаў, і яны «па-каралеўску» напаілі яе з бутэлькі, паглядзеў адпаведнае відэа. Што тут скажаш: часам у Індыі лепей ставяцца да змей, чым у Беларусі – да людзей…

Падобна, экзатычныя крокі ўладаў РБ кшталту публічнага адмаўлення доўгу за газ скора давядуць да таго, што сучаснаму «пралетарыяту» не будзе чаго губляць, апрача ланцугоў. І некаторыя асабліва прасунутыя энтузіясты (Кастусь, 29.03.2017) зазіраюць у будучыню, задаючы urbi et orbi важныя пытанні: «Некалькі пакаленьняў беларусаў назіраюць за гвалтоўнымі дзеяньнямі ВЧК, МГБ, НКУС, КДБ. Нас прымусілі прывыкнуць да іх гвалту, іх хлусьні, як да непазьбежнага зла. Вось пішуць пра люстрацыю – якая люстрацыя, панове? Па закону іх усіх да аднаго трэба падвяргаць люстрацыі, але куды іх потым падзець? Яны ж нічога ня ўмеюць рабіць рукамі, акрамя як махаць гумовым дручком! Яны ж запоўняць падваротні нашых гарадоў, яны ж будуць красьці і рабаваць нас… 140 тысяч патэнцыяльных злачынцаў! Шчыра кажучы, я ня ведаю, што рабіць з усім гэтым».

З тым, што люстрацыя, хутчэй за ўсё, неабходная, я згодзен (калі толькі ў Беларусь не прыляцяць жоўтыя іншапланетныя прыяцелі Кірсана Мікалаевіча Ілюмжынава і не забяруць тутэйшы АМАП да сябе), як і з тым, што яна будзе балючая: не ўсе «140 тысяч», але значная частка «сілавікоў» насамрэч сябе запляміла, і з сотнямі, калі не тысячамі, прыйдзецца развітацца… Дзмітрый Шчыгельскі дасціпнічаў у фэйсбуку 29.03.2017: «Тут інтэлігенты пішуць многа разумных і гуманістычных слоў пра АМАП, пра байцоў спецпадраздзяленняў, спрабуюць іх зразумець, прабачыць і знайсці дарогу да іх сэрцаў. Панове, гэта наіўны і дзіцячы лепет. Байцам спецпадраздзяленняў прамывалі мазгі і фармавалі іх светапогляд амаль дваццаць год прафесіяналы,… кожны дзень, распрацоўваючы і дасканалячы праграмы, адсочваючы вынік, уводзілі крытэрыі якасці і эфектыўнасці».

Ісціна недзе побач, і ўсё ж я не маю намеру агулам «расчалавечваць» непрыяцельскі лагер (Альгерд Б., 29.03.2017: «А яшчэ праз гадзіну мне пашчасьціла ўцячы ад гэтых бязтварых робатаў, якія высыпалі на праспэкт»; Настасся З., 30.03.2017: «Так, гэтыя людзі спакойна спяць па начах і зусім не пакутуюць праз згрызоты сумлення з прычыны яго адсутнасці»). Больш за тое, дагэтуль веру ў мажлівасць знайсці «дарогу да сэрцаў» прынамсі некаторых суайчыннікаў-«касманаўтаў». Што з імі будзе далей? Тут на помач можа прыйсці класіка… «Былы сляпы» Панікоўскі гаворыць у Ільфа і Пятрова: «Гарадавы сачыў нават, каб мяне не крыўдзілі… Прозвішча яму было Нябаба, Сямён Васільевіч. Я яго нядаўна сустрэў. Ён цяпер музычны крытык».

Можа быць, творчым саюзам – якіх з 25.03.2017 афіцыйна 16, міністэрства культуры фактычна прызнала, што 30.01.2017 села ў калюжыну – загадзя паклапаціцца пра будучых беспрацоўных? Наладзіць для іх курсы перакваліфікацыі, пагатоў існуе версія, што байцы АМАПа «вывучаюць замежныя мовы, некаторыя вольна гавораць на некалькіх. Ёсць заўзятыя тэатралы, гісторыкі, знатакі выяўленчага мастацтва, напрыклад, акадэмічнага жывапісу ХІХ стагоддзя». Атрымаўся ж з футбаліста і начальніка раённага аддзела ўнутраных спраў «Сустаршыня Міжнароднага літаратурнага фонду» і старшыня грамадскага аб’яднання «Саюз пісьменнікаў Беларусі»… Пішучы гэтыя радкі на зыходзе 1 красавіка, трохі жартую, а трохі не. Калі нават гэта жарцік, то ён, пагадзіцеся, больш аптымістычны, чым змрачнаваты «свабодаўскі» са спасылкай на агенцтва «БелКА», маўляў, «у сілавых структурах Беларусі за месяц будзе створана больш за 350 тысяч новых працоўных месцаў» (на якія «працаўладкуюць» усіх дармаедаў).

А тым часам… 29 cакавіка ў мінскім офісе партала TUT.by – які па дзіўным супадзенні знаходзіцца зусім побач з турмой на завулку Акрэсціна – адбылася прэзентацыя новай, сёлетняй кнігі паэткі Людмілы Паўлікавай-Хейдаравай (Людміла да таго ж і шахматыстка). Яе «касмічныя» вершы няпроста ўспрымаюцца на слых, а пераказваць паэзію ўвогуле няма сэнсу. Занатаваў тое, што лягло на душу: «Ад гвалту ісцін безаблічных…», «Не гутаркі, а Слова прагнуць людзі».

Людміла слухае Алеся Камоцкага; без аўтографа ніяк…

Парадаваўся, што ў Мінску так многа бардаў і бардынь (бардэс?), што культурка нікуды не дзелася нават пасля асноўнай часткі імпрэзы, калі госці ўпускалі ў сябе чырвоны і белы напоі. Наліваючы, я слухаў паэта Васіля Зуёнка, які ў 1980 г. даў Людміле, выпускніцы факультэта прыкладной матэматыкі БДУ, «пуцёўку ў літаратуру», надрукаваўшы падборку яе вершаў у часопісе «Маладосць». І сум мой светлы быў.

Тут яшчэ 72 дэпутаты Еўрапарламента падпісалі пісьмо з заклікам змяніць палітыку ў дачыненні да вышэйшых службоўцаў РБ. Наіўна гучыць сказ «ЕС не можа пакінуць без увагі спадзевы тысяч беларускіх грамадзян, якія вераць у дэмакратычную і еўрапейскую Беларусь» – практыка паказвае, што яшчэ як можа, дый неабавязкова злучаць паняткі «дэмакратыя» і «Еўропа», надта часта яны разыходзіліся – і ўсё ж гэтая дзясятая частка дэпутацкага корпуса часткова ўратавала ў маіх вачах рэпутацыю суседзяў па кантыненце. Можа, і ў ізраільскіх дэпутатаў (або нават міністраў!) калі-небудзь прарэжацца голас…

* * *

Перад «юбілейным», 50-м выпускам, ласкава прашу чытачоў больш актыўна слаць водгукі на серыял – што падабаецца, што не, і г. д. Будзе багата водгукаў – скарэктую свае паводзіны 🙂

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.04.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.04.2017  08:19

Н. Шуканов об И. Боруховиче

Мікалай Шуканаў

Паэт, які «чуў, як расце трава»

  

Фотавыявы І. Баруховіча розных гадоў

Вядомы савецкі яўрэйскі паэт і нарысіст (спартыўны) Ісак Барысавіч Баруховіч (Іча Баруховіч; у рускамоўных выданнях сваіх твораў падпісваўся Исаак Борисов; 1923–1972) – ураджэнец вёскі Гарадзец Рагачоўскага раёна. Друкавацца пачаў рана – у 13 гадоў, у 1936 годзе. Наогул пры жыцці аўтара і пасмяротна свет убачылі тры кнігі яго вершаў на ідыш: «Афн грынем брэг» («На зялёным беразе», 1941), «Ін а гутэр шо» («У добры час», 1947), «Бам шайтэр фун ёрн» («Ля вогнішча гадоў», 1974). З’яўляўся майстрам малых вершаў (мініяцюр). Асноўнымі матывамі яго творчасці былі «ваенная» лірыка, філасофскія разважанні аб сучаснасці.

Незадоўга да пачатку Вялікай Айчыннай вайны, у 1940 годзе, Ісак Баруховіч скончыў настаўніцкі інстытут у Рагачове. А сваю працоўную біяграфію пачынаў як настаўнік Стрэшынскай сярэдняй школы. Было гэта ў 1940-41 навучальным годзе. На той час Стрэшын быў раённым цэнтрам (у 1956 годзе Стрэшынскі раён аб’ядналі са Жлобінскім). Так сталася, што ў гэтай школе тады вучыўся будучы вядомы беларускі паэт і празаік Хведар Жычка (1927–2007). Па просьбе аўтара гэтага артыкула, ён у 1994 годзе напісаў успаміны аб тым часе.

«Ісак Барысавіч Баруховіч перад вайной (…) выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Стрэшынскай сярэдняй школе, – пісаў у сваім лісце Хведар Жычка. – Вядома, спачатку ніхто з нас не ведаў, што ён піша вершы, пакуль у газеце «Сталинская молодежь» (цяпер «Знамя юности») не быў апублікаваны здымак з нарады (рэспубліканскай) маладых пісьменнікаў, якая адбылася ў Мінску. На здымку Ісак Баруховіч чытаў сябрам свае новыя творы. Пісаў ён на яўрэйскай мове, а ў Стрэшынскай раённай газеце “Сталінскі шлях” публікаваў іх у сваім перакладзе на рускую мову. Мы сталі паважаць яго яшчэ больш, прыставалі, каб расказваў нам, ці бачыў ён жывых Купалу і Коласа, якія яны з выгляду і г. д. Выкладаў і расказваў ён дужа цікава, хаця і быў малады і сарамлівы (…) А яшчэ помню… як мы, некалькі чалавек з класа не вывучылі напамяць зададзены верш Максіма Багдановіча “З песняў беларускага мужыка”. Паставіўшы нам у дзённікі заслужаную ацэнку “дрэнна”, Ісак Барысавіч насупіўся, доўга моўчкі стаяў каля дошкі, пазіраючы ў акно. Потым рэзка крутнуўся, загаварыў: “Не разумею, як можна не любіць такую паэзію” (…) Дэкламаваў ён ціха, задуменна, неяк зусім не так, як мы прывыклі расказваць ля дошкі – з выкрыкамі і завываннямі. “Чую ў цішыні, як расце трава, – амаль шэптам закончыў ён і тут жа запытаў: – З вас хто-небудзь чуў, як расце трава?” Ідучы на канікулы летам 1941 г. ён абяцаў нам у новым навучальным годзе паказаць сваю кніжку “На зялёным беражку” (так у Хведара Жычкі – М. Ш.). Але пачалася вайна, ні кніжкі, ні самаго Ісака Барысавіча мы ўжо не ўбачылі. Адразу пасля вайны ў нейкім тоўстым маскоўскім часопісе я прачытаў верш И. Боруховича «Я вставил раму» у перакладзе на рускую мову Якава Хелемскага. І ўсё – больш я нідзе яго прозвішча не сустракаў, думаў, ці памёр, ці куды з’ехаў. А ён (…) сядзеў у Маскве, змяніўшы літаратурнае прозвішча на псеўданім «Борисов». (…) А я ж вучыўся ў Маскве (у Літаратурным інстытуце імя А. М. Горкага – М. Ш.), тысячу разоў праходзіў каля выдавецтва «Советский писатель», дзе ён працаваў рэдактарам; кіраўніком майго творчага семінару і дыпломнай работы быў Якаў Хелемскі, які б мог даць мне яго адрас і г. д. Але лёс злосна пасмяяўся з мяне».

У час вайны Ісак Баруховіч быў начальнікам асабістай радыёстанцыі вядомага савецкага ваеначальніка генерала арміі, Героя Савецкага Саюза Мікалая Ватуціна (1901–1944). Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, медалямі.

Пасля вайны стала жыў у Маскве, дзе працаваў у адміністрацыйным апараце Саюза пісьменнікаў СССР. З’яўляўся членам рэдакцыйнай калегіі часопіса «Саветыш геймланд» (друкаваўся на ідышы). Вершы Баруховіча перакладалі на рускую мову Рыма Казакова (1932–2008), Юрый Левітанскі (1922–1996), іншыя вядомыя паэты.

Можна згадаць яшчэ адзін цікавы факт з біяграфіі Ісака Баруховіча. Ён быў зяцем буйнога яўрэйскага паэта і драматурга, свайго земляка – ураджэнца Рагачова – Самуіла Залманавіча Галкіна (1897–1960).

Пахаваны Ісак Баруховіч у Маскве на Увядзенскіх могілках.

Крыніцы

  1. Электронная яўрэйская энцыклапедыя.
  2. Уласны архіў М. Шуканава.

* * *

Прислушайся, как ветки добродушно

Бьют ветер по плечу в тиши дубрав,

И тот летит, постромки оборвав,

— Куда, откуда? — спрашивать не нужно!

К земле приникни сердцем и молчи,

И приобщись к дыханью трав, как равный.

Здесь наточила свежесть так недавно

Их тонкие зелёные мечи.

О воинство травиное! Я жил,

Стремясь к твоей лишь силе чудотворной.

Возьми в полон меня, чтоб я покорно

У ног твоих оружие сложил.

Перевод М. Петровых

* * *

Остановись!.. Смири гордыню!

Вглядись в травинку на пути!..

Ты чуть не разминулся ныне

С извечным чудом во плоти.

Двоится капля росяная…

Две бусины порвали связь –

Как боги, горести не зная,

Как люди, горько распростясь.

Надолго ль их мерцать оставят

В тени, где воздух невесом?..

Иль солнце тотчас их раздавит

Своим палящим колесом?..

Не презирай судьбы их малой:

В их угасанье смысл сокрыт…

Не здесь ли той грозы начало,

Что завтра землю обновит?

Перевод Ю. Нейман

(гэтыя і іншыя пераклады вершаў І. Баруховіча на рускую можна пачытаць тутbelisrael.info)

* * *

Шуканов Николай Васильевич (на фото) родился в 1962 г. в г.п. Лельчицы. Служил в Советской армии. Окончил Гомельский госуниверситет им. Ф. Скорины. Работал учителем, с 1990 г. – сотрудник райгазеты «Новы дзень» (Жлобин). Член Союза журналистов Беларуси, Церковно-исторической комиссии Гомельской епархии. Материалы по краеведению публиковались в газетах «Царкоўнае слова», «Голас Радзімы», «Краязнаўчая газета», «Советская Белоруссия», в «Журнале Московской Патриархии» и др., в сборниках, изданных в Беларуси и России. Автор книги «За всё – слава Богу: Записки краеведа». Лауреат Иолшинской премии, член Международной общественной организации союза писателей и мастеров искусств.

Крыніца: «Рагачоўскі сшытак» № 3, снежань 2016 г.

Апублiкавана 28.02.2017  22:13

5 месцаў самага прыгожага раёна Мінска. Трактарны

2017 – 02 – 15

Вялікая экскурсія па Трактарным: 5 месцаў самага прыгожага раёна Мінска

Трактарагорад!
CityDog.by працягвае знаёміць вас з раёнамі Мінска. Пачуўшы пра хуткі знос часткі раёна Трактарнага завода, мы паспяшаліся прайсціся па яшчэ некранутым пасёлку. Родныя месцы паказаў нам паэт Віктар Жыбуль, які нарадзіўся тут і жыве да цяперашняга часу.
________________________________________________________________________________________________________

Трактарны завод сапраўды адзін з самых харошых і дакладна – самы цэльны раён горада. Сіметрыя тут – усё, атмасфера месцамі нібы ў старажытнагрэчаскім полісе. Але 100 гадоў таму на гэтым месцы не было і следу цывілізацыі – тут быў дзікі лес.

– Парк 50-годдзя Кастрычніка – гэта тое, што засталося ад таго лесу, – расказвае Віктар. – У пісьменніка Сяргея Пясецкага ёсць раман “Багам ночы роўныя”. Там галоўныя героі Раман і Ліза вырашылі пашпацыраваць за горад, і падрабязна апісаны іх маршрут: праз Архірэйскую слабодку (вуліцу Пуліхава), уздоўж чыгункі, цераз рачулку Сляпянку і далей у лес, па якім яны дайшлі да вельмі прыгожага возера. Я ўсё думаю, дзе ж магло быць гэтае возера. Атрымліваецца, недзе тут, на тэрыторыі пасёлка! Але ніхто пра яго не памятае. Хоць у нарысах пра будаўніцтва пасёлка я чытаў, што ён пачаў будавацца на беразе сажалкі…

Звычайна наш раён называюць Трактарны пасёлак, але вы можаце сустрэць і назву Трактарагорад. Гэта такая паэтычная назва, яна ўзнікла, калі раён толькі будаваўся і паэты яго апявалі ў вершах, называлі яго Трактарагорад або Трактараград.

Ад Трактарнага завода ідзе бульвар Трактарабудаўнікоў. Ён выглядае пачаткам параднай восі Трактарнага пасёлка і закліканы прадставіць такі бок жыцця рабочых, як спорт. Тут дагэтуль захаваўся стадыён, узімку яго заліваюць – і атрымліваецца каток.

А трохі вышэй за стадыён – пляцоўка для гульні ў гарадкі. Гэта ўнікальная пляцоўка, бо раней у Мінску было 8 або 10 такіх, а цяпер толькі дзве: тут і на завулку Казлова. Тут калісьці даўно былі стэнды, дзе ўсе фігуры былі намаляваны і падпісаны.

“Фантанчык, які захаваўся з пачатку 50-х гадоў: улетку для піцця, а насамрэч для заліўкі катка. Калі нехта кажа, што ў Трактарным пасёлку не захавалася старых фантанаў, то я паказваю – вось, адзін захаваўся”.

З бульвара Трактарабудаўнікоў адкрываецца перспектыва на пасёлак і на вуліцу Алега Кашавога – самую парадную вуліцу Трактарагорада.

“У пасёлка былі два асноўныя архітэктары: Сямён Разэнфельд і Веніямін Кастэнка – яны самі з Харкава, але працавалі доўгі час тут”.

У перспектыве вуліцы Кашавога – інтэрнат Трактарнага завода. Яго спраектаваў Леанід Левін, адзін з аўтараў мемарыяла “Хатынь” і плошчы Якуба Коласа.

У вуліцу Кашавога, відаць, архітэктары імкнуліся ўкласці найбольш усяго, яна самая функцыянальная: там і крамы, і бібліятэка, аптэка, хімчыстка, атэлье, дзіцячы садок, зберкаса – усе неабходныя ўстановы для шчаслівага жыцця працоўных. Гэта цэнтральная вуліца пасёлка, а другая цэнтральная – Стаханаўская, яна, наадварот, ціхая, спакойная.

 

МЕСЦА № 1, НА ВЫПАДАК ВАЙНЫ:
СТАРЫ ДОМ КУЛЬТУРЫ ТРАКТАРНАГА ЗАВОДА
(РОГ КАШАВОГА І КЛУМАВА)

Калі з бульвара Трактарабудаўнікоў звярнуць направа і прайсці ў пачатак вуліцы Алега Кашавога, можна ўбачыць самы стары будынак пасёлка, які вы дакладна пазнаеце, нават калі ніколі тут не гулялі.

– Будынак з рэстаранам “Колас” (не ведаю, што замест яго будзе цяпер) – візітоўка нашага раёна. Дом мае вось такую арыгінальную вежу. Калі мясціны яшчэ былі ўскраінай, тыя, хто ехалі з горада, бачылі вежу і разумелі, што вось пачынаецца Трактарны пасёлак. Некаторыя думаюць, што некалі тут была пажарная частка, але гэта няпраўда. Вежа мае найперш дэкаратыўную функцыю, але ў савецкія часы не ўсё так проста было: такія вежы выкарыстоўваліся і як патэнцыйны назіральны пункт на выпадак вайны ці чаго-небудзь такога надзвычайнага.

Гэта, дарэчы, самы стары будынак Трактарнага пасёлка, пабудаваны яшчэ да вайны, у канцы 30-х. Тады тут будаваўся не Трактарны завод, а авіяцыйны, на якім перад самай вайной пачалі збіраць самалёты Як-9. У пісьменніцы Веры Лютавай ёсць аповесць “Зарево над лесом” пра будаўніцтва трактарнага завода, і вось адзін з герояў жыў у развалінах заводаўпраўлення авіяцыйнага завода, толькі ў аповесці нельга было назваць завод авіяцыйным (тут збіраліся канструяваць ваенныя знішчальнікі, таму месца было засакрэчана), і ён пераўтварыўся ў станкарамонтны.

Пасля вайны гэты дом адрэстаўравалі і зрабілі тут заводскі клуб: была кіназала, канцэртная зала, бібліятэка, дошка гонару – карацей, усё адразу. Такую ролю ён выконваў, пакуль не збудавалі новы будынак ДК МТЗ. Пасля таго тут месціўся дом фізкультуры і рэдакцыя заводскaй газеты, у якой, дарэчы, нейкі час працаваў пісьменнік Альгерд Бахарэвіч. У яго кнізе “Натуральная афарбоўка” вобраз прадпрыемства спісаны якраз з Трактарнага завода, бо сам Альгерд паводле свайго абавязку часта там бываў.

“Раней гэты будынак выглядаў больш каларытна, асабліва са двара: было бачна, што ён пабудаваны са старой чырвонай цэглы, а цяпер гэта ўсё абклалі футрам. Раней ён быў з вуліцы тынкаваны, а з двара цагляны”.

МЕСЦА №2, ДЗІЦЯЧАЕ:
СКВЕР І КВАРТАЛ КЛУМАВА-СТАХАНАЎСКАЯ

– Клуб, які мы толькі што пабачылі, даў імя вуліцы Клубнай. Але па сугуччы ў 1967 годзе яна была пераназвана імем Клумава.

Гэта сквер Клумава, а раней жыхары яго называлі проста Чыгуначны – па краі яго праходзіць чыгунка на Маскву. У дзяцінстве мы з бабуляй хадзілі сюды збіраць грыбы – зялёнкі і радоўкі. Тут калісьці быў фантан – круглы такі басейнік з рыбкамі. Таксама некалі, кажуць старажылы, была летняя эстрада. А ў мой час тут месцілася футбольнае поле. З ім у мяне звязаны траўматычны ўспамін: я бег па ім, бег, а там ляжалі паваленыя вароты, я зачапіўся і так моцна пабіў калена, што пару гадзін не мог хадзіць.

Мы ў дзяцінстве лазілі праз чыгунку на Завод аўтаматычных ліній, там былі раскіданы шарыкі, бракаваныя падшыпнікі, мы іх збіралі для сваіх гульняў. Незадоўга пасля таго, як мяне моцна пакусаў сабака, мы з сябрамі чарговы раз туды ішлі, і яны кажуць: “Вось прыйдзем, а там на нас ужо ўсё падрыхтавана: дэсантнікі з аўтаматамі, танкі, аўчаркі…” Я кажу: “Ой, толькі не аўчаркі!” Яны кажуць: “Не палохайце вы яго гэтымі танкістамі, дэсантнікамі, з яго хопіць і аўчарак!”

Дарэчы, у фільме “Гамункулус” 1988 года ёсць эпізод, калі міліцыянеры ў канаве ля гэтай чыгункі, недзе ў кустах, знаходзяць дзіцячы труп. І са словамі “Ну ўсё, паехалі ў морг” яны едуць па Стаханаўскай, Чабатарова… А на Чабатарова кадры ўжо пераключаюцца ў сам морг. Але цікава, што ў дзяцінстве мы адзін аднаго любілі палохаць: там стаялі ў двары дзве нежылыя пабудовы, і мы прыдумалі, быццам у адной з іх быў крэматорый морга, а ў другой крэматорый раддома. Мне так сябры сказалі, я пытаюся: “Як гэта – крэматорый раддома?”, а яны кажуць: “Ну, дзяцей шмат памірала, вось і зрабілі крэматорый раддома!”

Хоць, вядома, ніякіх крэматорыяў там не было: адзін з будынкаў быў заўжды закалочаны, а ў другім некалі месцілася нейкія медыцынская ўстанова. Калі яна выехала, мы туды залезлі і пазнаходзілі такія рэльефныя плакаты з выявамі сардэчна-сасудзістай сістэмы, нерваў, костак – і развесілі ў сябе падвале!

А ў двары клінікі “Новое зрение” з нядаўніх часоў знаходзіцца скульптурная кампазіцыя “Кот і мышы”. Кажуць, гэта нехта з супрацоўнікаў клінікі мае яшчэ і талент скульптара – вось і зрабіў кампазіцыю. Некаторым гэта кампазіцыя падаецца, скажам так, саркастычнай, бо доктар выяўлены ў абліччы ката, а пацыенты – у абліччы мышэй.

Са сквера мы павярнулі на вуліцу Стаханаўскую – другую вось Трактарнага пасёлка. На ёй знакаміты дом з Пасейдонам: дзівоснае яднанне сацыялізму і мадэрну, адзінае ў Мінску.

– Што цікава, калі дом быў пабудаваны, то гэтых русалачак і Пасейдона не было, яны з’явіліся ў пачатку 2000-х, калі прадпрымальнік перарабіў былую краму гародніны ў краму “Водный мир”, дзе прадавалі акварыумы і рыбак. Уласнік, напэўна, меў мастацкі густ – гэты барэльеф вельмі добра сюды ўпісаўся.

Спачатку дом з Пасейдонам будавалі для інжынерна-тэхнічных работнікаў Трактарнага завода. А на іншым канцы квартала сялілі ўдарнікаў-стаханаўцаў, перадавікоў вытворчасці. Таму і вуліцу назвалі Стаханаўскай.

Квартал мае сіметрычны выгляд. І паміж аднолькавымі дамамі інжынераў і стаханаўцаў стаіць дом, які, мяркуючы па ўсім, застаўся з даваеннай пабудовы, хоць на пашпарце і напісана “1949 год”. Гэта тыповы ДАС – дом афіцэрскага саставу. Там вялікія кватэры. Думаю, гэты дом будавалі для афіцэраў авіяцыі.

МЕСЦА №3, ЯКОЕ ХУТКА ЗНІКНЕ:
КВАРТАЛ ВУЛІЦ КЛУМАВА, ШЧАРБАКОВА, ЧАБАТАРОВА

Заходзім у двор дома з Пасейдонам, і Віктар паказвае нам квартал – партал у 50-я, час спадзяванняў, надзей і маладога запалу. Гэта квартал, які ў бліжэйшыя тыдні будзе знесены. Праўда, кажа ён, зруйнуюць толькі двухпавярховыя дамы.

– Кожны з гэтых дамоў паасобку, магчыма, і не ўяўляе каштоўнасці, але ўся горадабудаўнічая кампазіцыя, гэтае размяшчэнне па восі сіметрыі – гэта ж было ў свой час вельмі прадумана! Гэта вельмі хочацца захаваць.

Тут ніхто не жыве. Усе гэтыя двухпавярховікі ўжо адселеныя.

– А што будзе на месцы гэтых дамоў?

– Быў распрацаваны праект сяміпавярховых жылых дамоў. Але, як мне стала вядома, пакуль час ішоў, гэты праект быццам бы паспеў састарэць і ў чымсьці ўжо не адпавядае заканадаўству. Але зносіць квартал усё адно збіраюцца! Атрымліваецца такі знос дзеля зносу, а можна было б гэта і захаваць, каб аблічча пасёлка засталося больш-менш цэласнае.

Некаторыя спецыялісты па культуры прапанавалі падаць заяўку ў ЮНЕСКА, каб уключыць у фонд міжнароднай спадчыны забудову 50-х гадоў адразу некалькіх гарадоў: Берліна, Варшавы і Мінска. Палякі падумалі і вырашылі ўключыць туды рабочы пасёлак пад Кракавам – Новая Гута, – які шмат у чым нагадвае наш Трактарагорад. У Новую Гуту возяць турыстаў нават з замежжа! Вось так цікава: тое, што ў Польшчы хочуць захаваць, у нас прапануюць знесці.

Квартал можна было б аддаць пад дэкарацыі “Беларусьфільму” – ён карыстаецца шалёнай папулярнасцю ў рэжысёраў, расказвае Віктар:

– У гэтым квартале штогод здымаюць самыя розныя фільмы – і дэтэктывы, і фантастыку, – людзі ўжо да гэтага прывычныя. Тут быў зняты фільм, які пазіцыянуюць як першы прафесійны расійскі зомбі-фільм “Зима мертвецов. Метелица”. І якраз на Стаханаўскай адбылася самая кульмінацыйная бітва з зомбі: там цэлы натоўп гэтых зомбі ідзе на людзей – а людзі гэты натоўп мочаць.

Мясцовыя жыхары бачылі не толькі зомбі: тут здымаўся фільм “Слон” з Сяргеем Шнуравым (слана ў ім насамрэч гралі двое сланоў). Слон у фільме ішоў па вуліцы Чабатарова, ёсць там такія кадры.

Яшчэ тут здымаліся фільмы “Живая мишень”, “Трюкач”, “Родная кровиночка”… І цяпер вось, што гэта там здымаюць?..

Ідзём глядзець. Здымкі адбываюцца каля каларытнай закінутай сядзібы нібы з кніг Стывена Кінга. Сядзіба аказваецца першымі яслямі Трактарнага завода.

– Яслі пабудавалі ў 1947-м. У пісьменніка Міколы Гарулёва ёсць нарыс пад назвай “Жыллёвы гарадок”, напісаны ў канцы 40-х, у ім пісьменнік апісвае сваё падарожжа па вуліцы 11-га квартала, цяпер гэта Чабатарова. Ён піша, як заходзіў у Дом стаханаўцаў у госці да аднаго з ударнікаў, потым ішоў у яслі, размаўляў з загадчыцай. Яна расказвала, як там добра дзецям, якія ў іх планы – напрыклад, высадзіць розныя расліны па тэрыторыі сада… Раней перад садком раслі кедры, а цяпер мы можам тут бачыць веймутаву сасну, гэта дрэва Паўночнай Амерыкі, рэдкае для Беларусі.

Вядома, раней гэты двор выглядаў абсалютна іначай: тут былі агароды, гаспадарчыя будкі (там захоўвалі мяцёлкі, граблі, рыдлёўкі). Былі тут і драўляныя сараі, у якіх некаторыя людзі трымалі курэй, а можа, і яшчэ якую жывёлу…

Моўчкі чакаем, калі фатограф здыме мясцовую жыхарку на прагулцы з сабачкам.

– Вось пра сабак, дарэчы. Калі жыхары выязджалі з гэтага квартала, то адна сям’я пакінула сабак. Яны былі такія невялічкія, мяшаныя, адзін чымсьці нагадваў шпіца, другі пекінэса. Гэтыя сабакі нейкі час жылі ў двары, і мы з жонкай хацелі іх адлавіць ды перадаць зааабаронцам. Але, як толькі мы надумалі, прыехала іх гаспадыня, забрала і выкінула недзе на Каменнай горцы. Адзін сабака так і не знайшоўся, а другога знайшлі ў дварах на Грушаўцы. Сабачка быў на некалькіх ператрымках і нарэшце апынуўся ў Шабанах. Мы яго назвалі Марсікам. Бо Марс – бог вайны, а ён быў такі ваяўнічы, абараняў свайго сябра, з якім тут застаўся, брахаў на ўсіх.

МЕСЦА №4, ВУСЦІШНАЕ:
ВУЛІЦА ШЧАРБАКОВА І ВАКОЛІЦЫ

Па Стаханаўскай і Стаханаўскім завулку ідзём на таямнічую вуліцу Шчарбакова – пра яе Віктар ведае многа страшных гісторый. Але спярша…

– Мы ідзём па завулку, які цяпер завецца Стаханаўскім, але раней быў Банным, бо тут знаходзілася ды і цяпер ёсць раённая лазня. Дарэчы, калі завулак назвалі Банны, сярод будаўнікоў, напэўна, было шмат жартаў, бо ў аднаго стаханаўца-будаўніка было прозвішча Банны, і ён якраз будаваў гэтыя кварталы – Лявон Канстанцінавіч Банны.

На гэтым завулку знаходзіцца ўстанова “Адраджэнне рамёстваў”, хоць і не завод, але мы, малыя, лічылі яе заводам. Тут вечна на рэстаўрацыі стаялі скульптуры Леніна – вось і цяпер стаіць!

– На вуліцы Шчарбакова, у доме №21 знаходзіцца мільённы метр.

– ???

– У 1968 годзе будаўнічая арганізацыя МАПІД пабудавала мільённы квадратны метр жылля (адлік вялі з 1961 года). Гэты мільённы квадратны метр аказаўся на вуліцы Шчарбакова. Калісьці на доме была памятная дошка і пано, але дошку знялі, а пано зарабілі шубай. За домам была крутая горка, там дзеці любілі катацца на санках. Гэту горку называлі Мільёнка.

На суседніх дамах, Шчарбакова, 25 і 27, захавалася прывітанне з 1950-х: шыльды з тэлефонамі нейкіх камунальных службаў, не актуальнымі ўжо паўстагоддзя. Так і вісяць.

У доме па Шчарбакова, 17 быў інтэрнат, яго зачынілі ў другой палове 80-х, і ён доўга стаяў пусты. Гадоў дзесяць яго перараблялі на жылы дом. Калі рамонт падыходзіў да фінальнай стадыі, у падвале знайшлі муміфікаваны труп. Пачалося следства, выявілі, што забіты быў жыхаром інтэрната, і нават знайшлі забойцу, але не змаглі пакараць, бо той чалавек ужо памёр.

Той самы інтэрнат.

Віктар вядзе нас да пачатку вуліцы Шчарбакова, часам збочваем у двары, потым зноў вяртаемся. Павярнуўшы налева, на Вучнёўскі завулак, упіраемся ў царкву.

– На месцы царквы раней быў Піянерскі сквер. Была тут летняя эстрада, дзе па святах адбываліся канцэрты. А яшчэ тут стаяў карабель: аснова ў выглядзе цаглянай сценкі, у ёй круглыя дзіркі, мачты, дзеці любілі тут лазіць, гулялі ў квача, у вайнушку.

Цяпер гэту тэрыторыю аддалі царкве. Жыхары ставяцца да гэтага па-рознаму. Адны кажуць, маўляў, добра, што ў нас тут царква будзе, народ, можа, стане меней п’янстваваць, задумаецца пра высокія матэрыі. А іншыя кажуць: вось, адабралі ў дзяцей сквер…

Гістарычная агароджа сквера яшчэ дзе-нідзе засталася.

Выбіраемся з двароў назад на Шчарбакова. Віктар кажа:

– Ну, пракляты дом я, напэўна, не буду паказваць…

– Вы што, абавязкова пакажыце пракляты дом!

– Ну добра. Сам я ні з кім адтуль не знаёмы, але чытаў матэрыял журналісткі Веранікі Чаркасавай, дзе яна піша, што ў гэтым доме – Шчарбакова, 5а – часта здараюцца няшчасныя выпадкі, людзі паміраюць хуткімі тэмпамі… Гэты дом пабудавалі на нямецкіх пахаваннях. Пад ім, за ім і на тэрыторыі аўтарамонтнага завода знаходзяцца нямецкія могілкі.

Большую частку Трактарнага пасёлка будавалі ваеннапалонныя, і тут, на месцы гэтага дома, іх хавалі, калі хто паміраў. Пра палонных немцаў мясцовыя старажылы расказвалі такую гісторыю: адзін палонны вырашыў уцячы і ў адной з новабудоўляў пракапаў падземны ход. Ён схаваўся ў гэтым ходзе, а яго таварышы таго не заўважылі і ход замуравалі.

– І чым скончылася? – мы затаілі дыханне.

– А што было потым, мне ўжо не расказвалі.

МЕСЦА №5, РЭЛІКТАВАЕ:
ВУЛІЦА БУДЗЁННАГА І ВАКОЛІЦЫ

– Назву для вуліцы, як і ў выпадку з вуліцай Клумава, падабралі па сугучнасці: раней тут пачыналася вёска Будзілава, яна ішла ў бок плошчы Ванеева і далей за Партызанскі праспект. Гэта Будзілава і дало назву вуліцы Будзённага.

Тут цяпер хрушчоўкі, а пасля вайны быў так званы сацгарадок, з баракаў.

Цяпер на гэтай вуліцы стаіць універсам “Трактаразаводскі”, а раней на яго месцы быў рынак. У мяне пра рынак захаваліся ўспаміны з зусім ранняга дзяцінства: каменная крама “Рыба” – зусім маленькая, але архітэктурай нагадвала тое, што вакол. Калі пабудавалі ўніверсам, гандлёвыя шэрагі паставілі побач, вось і цяпер трохі ад іх засталося.

У доме па Будзённага, 19 на першым паверсе некалі была дзіцячая паліклініка. Праз паліклініку ішоў даволі доўгі калідор, які заканчваўся цемнаватым тупіком. І там, памятаю, быў стэнд, дзе было нешта напісана пра тэорыю Дарвіна. Была намалявана страшнаватая малпа, з вышчаранымі зубамі, і побач стаяў барадаты Дарвін. Было трохі страшна зазіраць у гэты закуток, а ў той жа час цікава разглядаць, што гэта за карцінкі такія!

Паліклінікі даўно ўжо няма, але ў двары, на доме, дзе быў яе філіял (Стаханаўская, 41), засталася старая-старая шыльда “Молочно-раздаточный пункт”: тут раздавалі малако жанчынам, у якіх свайго не хапала. Гэтымі чырвонымі дзвярыма даўно не карыстаюцца, а шыльда вось вісіць.

А яшчэ ў гэтым жа двары знаходзіцца адзіны ў квартале будынак (Будзённага, 15а), на якім стаіць дата пабудовы – 1947. Астатнія дамы пазнейшыя, а гэты захаваўся яшчэ ад паваеннага барачнага пасёлка. Але будынак ніколі не быў жылым: спярша тут была крама тканін, пасля друкарня.

Побач знаходзіцца і візітоўка раёна – унікальная скульптура “Дзяўчынка на самакаце”. Такіх у горадзе больш няма! Многія называюць дзяўчынку хлопчыкам, але, калі прыгледзецца, на галаве можна ўбачыць маленькія арматурынкі – гэта касічкі.

Мядзведзікі з бочачкай ёсць і ў іншых раёнах, а вось дзяўчынка на самакаце ў горадзе толькі адна.

Тут жа школа №22, самая старая ў пасёлку. На школе засталіся характэрныя барэльефы 50-х гадоў: глобусы, цыркулі.

А ў доме за школай захаваўся фрагмент старой агароджы. Звярніце ўвагу: з трактарчыкам! Такой агароджай былі абнесены многія дамы ў квартале, а цяпер застаўся толькі адзін.

І ЯШЧЭ КРЫХУ…

Колер раёна: крэмавы. Не такі, як цяпер, а такі, які прасочваўся трошкі раней у забудове пасёлка.

Пах раёна: ліцейкі Трактарнага завода! Але гэты цэх працуе не заўсёды, таму пры жаданні тут можна ўлавіць і больш прыемныя пахі. Улетку ў дварах расце шмат кветак – вось яны пахнуць прыемна.

Гук раёна: гэта раён заводскі, таму гукі адпаведныя, але часцей тут чуеш якраз не заводы, а чыгунку (цягнікі на маскоўскі кірунак) і трамвай.

Смак раёна: чамусьці мне прыгадваецца, як у дзяцінстве на вуліцы Кашавога, у доме, дзе цяпер сэканд-хэнд, была кавярня “Красная Шапочка”. Дзеці любілі туды хадзіць, бо там былі розныя смачныя малочныя стравы: крэм “Сняжок”, крэм “Пінгвін”… Гэта кавярня была ў падвальчыку, дзе цяпер сэканд-хэнд. Там унутры стаялі скульптуры Чырвонай Шапачкі і ваўка.

Арыгiнал

Апублiкавана 16.02.2017  17:36

КНІЖНАЯ ВЫСТАЎКА, МІНСК (фоты) / BOOK EXHIBITION IN MINSK (photos)

Паводле афіцыйнай справаздачы, прыкладна 55 тыс. гасцей наведалі XXIV Міжнародную кніжную выставу-кірмаш у Мінску (8-12 лютага 2017 г.). Прадстаўнікі амаль 30 краін узялі ўдзел у 300 імпрэзах.

Ассording to an official statement, about 55,000 guests visited XXIV International Book Exhibition in Minsk (February 8-12, 2017). Representatives from almost 30 countries took part in 300 events.

Дзе адбывалася / Where it happened

Беларусы прапануюць пайсці шляхам Скарыны – папрацаваць на “ягоным” варштаце, як 500 год таму

У рускіх – свая праўда?

Ізраіль напіраў на юбілей усталявання дыпадносін з Беларуссю

Ізраільскі культурны цэнтр вабіў вісячымі садамі Семіраміды яўрэйскімі літарамі i экранам

Адна з гаспадынь ізраільскага стэнда Святлана Паперная. Наракала на стому, але ўсё расказала-паказала 🙂

І Бялік, і героі Сабібора, і “жывая азбука”… Вось новай кнігі мінчука Фелікса Хаймовіча (вершы на ідышы, выйшлі ў Ізраілі летась), на жаль, не было.

Купіў за 8 р. зборнічак смяхотных вершаў Рэнаты Мухі (Мінск: МЕТ, 2014)

Намалюй балярыну – адчуй сябе юнай ізраільцянкай 🙂

“Ізраільская літаратура па-беларуску”: “Ідыш-беларускі слоўнік” А. Астравуха (Мінск, 2008), “Зельманцы” М. Кульбака (Мінск, 2015)… Здавалася б, пры чым тут Дзяржава Ізраіль?..

Квазідзяржавы таксама мелі права голасу – як жа не распавесці urbi et orbi пра “дзядзю Яшу” і сіянісцкія хітрыкі!

Дзве дзяўчыны ля экспазіцыі пасольства Ірана – адна ў хіджабе, другая без. Значыць, можна!?

Азербайджан самаўхіліўся, дарэмна туды Лапшына выдаліУкраінцы, дарэчы, таксама 11.02.2017 закрылі свой павільён – на знак пратэсту супраць рашэння аб дэпартацыі з Мінска пісьменніка Сяргея Жадана (зрэшты, адмененага ў той жа дзень)

Прадстаўнік Венесуэлы (ці Кубы?) выбраў стыль “мілітары”

Коміксы з брашуры 2010 г. пра поспехі Венесуэльскай рэвалюцыі. 10.02.2017 раздавалася задарма

Выдавец Зміцер Колас “забівае цвікі мікраскопам”: на рэалізацыі ў яго сядзіць Лявон Баршчэўскі, экс-дэпутат Вярхоўнага Савета, кандыдат філалагічных навук

Выдавецтва Андрэя Янушкевіча агітуе набываць “зомбі-хорар” пра Міхала Клеафаса Агінскага і новы твор Людмілы Рублеўскай

Уласна Людміла Рублеўская, вялікая пісьменніца зямлі беларускай (у цэнтры)

Міхаіл Мясніковіч (у цэнтры) ля італьянскага стэнда вяшчаў пра добрыя адносіны Беларусі і Італіі. Побач – Лілія Ананіч, “ганаровая цэнзарка” выставы краіны

Яшчэ адзін Міша, нават больш сімпатычны

Да гледачоў крадзецца паэт Навум Гальпяровіч. Далей на здымку – Алена Масла і маладая пісьменніца Ксенія Шт.

 

Аўтограф ад Ксеніі

І яшчэ адзін аўтограф – ад палітызаванага гумарыста Яўгена Крыжаноўскага. Сфоткаў бы яго самога, ды агонь патух батарэйка разрадзілася…

Падрыхтаваў В. Р.

Апублiкавана 12.02.2017  21:06

 

 

ШАЛОМ АД ЗМІТРА ДЗЯДЗЕНКІ

Летась мы паведамлялі пра выхад кнігі “Гісторыi ў прыцемках” (Мінск: Кнігазбор, 2015), а зараз прапануем кароткія звесткі пра яе аўтара, узятыя з вокладкі.

Зміцер Дзядзенка нарадзіўся ў 1972 годзе ў Оршы. З вокнаў радзільні зазіраў праз плот на двор хаты Уладзіміра Караткевіча, якая стаіць побач, і спрабаваў падгледзець “творчую кухню” славутага пісьменніка-земляка.

У 1994 годзе скончыў філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Пасля навучання паспеў папрацаваць, сярод іншага, рэдактарам на БТ і журналістам у “Нашай Ніве”.

Друкаваўся ў часопісах “Полымя”, “Першацвет”, “Паміж”, “Спадчына”. Аўтар краязнаўча-генеалагічнага даведніка “Аршанская шляхта”, зборніка інтэрв’ю “Беларусь: ні Еўропа, ні Расія”, адзін з суаўтараў кнігі “Наша страва”.

Сёлета Зміцер прыслаў нам тэксты некалькіх сваіх песень.

ДАРМАЕДЫ

Я жыў сабе як жыў, бяды не ведаў —

Дбаў пра даляры, кошты на бензін…

Ды трапіў нечакана ў дармаеды!

І высветлілася — не я адзін.

Сказалі мне: “Жыццё ідзе не гладка,

А ты — нібыта здраднік на вайне”.

Сказалі, што я не сплаціў падаткі —

Міністры галадаюць праз мяне.

Мяне складана збіць мастацкім свістам,

Я не паддамся лёгка на падман:

Гляджу тэленавіны — там міністры.

Аж шчокі не змяшчаюцца ў экран:

Зусім апухлі без маіх падаткаў,

Забыліся, калі ў іх быў абед…

І я сябе адчуў істотай гадкай.

Не пухну? Сто адсоткаў — дармаед!

 

Тут кожны сам можа дадумаць выкананне 😉” – пазначыў аўтар. Мы не рызыкуем класці гэты верш на музыку, але, калі хто хоча паслухаць песню пра падаткі, ласкава запрашаем: http://en.lyrsense.com/beatles/taxman 🙂

 

ПЕСНЯ ПРА ДАБРАБЫТ

Прачынаюся я зранку — адчуваю ў целе спрыт,

Як спартсмэн, гатовы да Алімпіяды.

Прыглядзеўся да сябе — а гэта ўзняўся дабрабыт,

Рыхтык так, як абяцала нам улада.

Ён узняўся і стаіць, не хоча падаць —

Датрымала абяцанні наша ўлада!

Скажа кожны ідэолаг: “Ад эпохі пірамід

І ў любой — якую ні вазьмі — краіне

Толькі дзякуючы ўладзе можа ўзняцца дабрабыт…”

Вось і ў нас ён падымаецца няспынна.

Ён узняўся, як даляр па-над рублём…

Але мы і дабрабыт перажывём.

Трэк да песні: https://soundcloud.com/dziadzienka/pesnya-pra-dabrabyt

 

ГРАМАДЗЯНСКАЯ ПАЗІЦЫЯ

Прафесій шмат на свеце ёсць, куды ні гляну я:

Сантэхнік, медык, кадравік і трактарыст…

Мой сябра Пеця ўладкаваўся грамадзянінам,

Бо іншай працы не прымае арганізм.

 

Яму няпроста: ён штодня цяпер змагаецца

За грамадзянскую пазіцыю сваю.

Але народзец навакол не той трапляецца —

І не ў нагу ідуць, і хорам не пяюць.

 

Адна надзея

На дабрадзеяў —

Яны не ходзяць з рукой пустой:

Падкінуць грошай,

Бо ён харошы,

Ён грамадзянін, не абы-хто.

 

Штодзённа Пеця як з трыбуны надрываецца:

Ён крытыкуе амаральнасць і цынізм,

За нас усіх ён і хвалюецца, і каецца,

І хоча нават ваяваць за гуманізм.

 

На жаль, сярод электарату ёсць і спрытныя,

І Пеця з гэтае прычыны дужа злы:

Яны ківаюць на жытло яго элітнае,

А то — на “Лексус”, дарагі яму… Казлы!

 

Адна надзея

На дабрадзеяў —

Яны не ходзяць з рукой пустой:

Падкінуць грошай,

Бо ён харошы,

Ён грамадзянін, не абы-хто.

Трэк да песні: https://soundcloud.com/dziadzienka/gramadzyanskaya-paztsyya

На фота, зробленым у студзені 2016 г.: выступае з гітарай Зміцер Дзядзенка, побач сядзіць паэт Ігар Канановіч (1983-2016), які трагічна загіне ў чэрвені.

Апублiкавана 12.02.2017  12:38

UPD (верш Змітра да гадавіны крымскіх падзеяў):
 
ПОЛЬКА “КРЫМНАШ”
Сходу грукну ў дзверы:
Дома я ці дзе?!
Адчыняй, халера,
Гаспадар ідзе.
Дзе мяне насіла?..
Ну, як табе сказаць…
Памагаў Расіі
Крым адваяваць.
Мы пілі за нашых,
За эСэСэСэР,
А пасля яб@шыць
Сталі мы “бандэр”.
Скуль у нас “бандэры”?
Ну, адкуль мне знаць?!
Адчыняй, блін, дзверы —
Доўга мне чакаць?
Зубы я не шчэру,
Проста там баліць:
Мабыць, і “бандэры”
Ўмеюць морды біць.
У эСэСэСэРы
я б ім паказаў!..
Адчыняй, блін, дзверы —
Гаспадар сказаў!
Дабаўлена 20.03.2017  09:21