Tag Archives: газета «Культура»

Дмитрий Парус. Пандемия «ума», или Опять на «грабли»!

А судьи кто?.. Поют всё песнь одну и ту же.

А. Грибоедов

«Толерантность, толерантность» – слышим мы кругом и рядом о беларусах. Одна моя знакомая мне так и написала: «Жалко беларусов – они такие толерантные, что даже гордятся своей, по сути, клинической толерантностью»!

Но кто-нибудь задумывался, откуда такая «уверенность» у тех, кто так щедро осыпает липовыми эпитетами одну из древнейших наций Европы? А кто-нибудь задумывался, почему наша нация главным своим символом вот уже семь с половиной столетий выбирает «Погоню», герб полоцких князей? Неужто пандемия слабоумия так охватила нас сегодня, что уже и коренные жители не понимают значения и сути слова «погоня»? А ведь за ним стоит месть: месть за агрессию, месть за разбой, месть за насилие?!

И какая толерантность ко злу может быть у страны, лежащей на перекрёстке европейских дорог? Доброжелательность и веротерпимость – да, балтская флегматичность и памяркоўнасць – да. Но «непротивление злу насилием», уж извините, – не про нашу честь! «Непротивление» на уровне личности – святость, вполне возможно. Но на уровне общества… – это его гибель! Да если бы Беларусы не защищались от нападок извне, они бы давно перестали существовать как нация!

А между тем, потуги внушить беларусам, чтоб они всё молчали, что их «как бы и нет» – вовсе не новы. И начались они более двухсот лет назад, когда российские оккупанты сначала отняли у наших предков-литвинов их государство, переименовав страну в «Северо-Западный край», потом запретили национальный язык, книги, школу и церковь, потом вообще навесили нам чужое имя «Белоруссия», т. е. как бы часть России. А теперь им ещё и не нравятся наше произношение и орфография, навязанные ими же: вместо наших «Беларусь» и «беларусы» они хотели бы видеть «Белоруссия» и «белорусы»!

Но тщетно, господа: «Нет ничего тайного, что не сделалось бы явным». Ваш зловещий заговор давно понятен всему миру, и старания, подобные вашим, могли бы иметь плоды скорее в «немытой» России, но не в стране, имеющей второе место по IQ в Европе. Отметим лишь то, что «толерантными», как вам бы ни хотелось, в Беларуси можно считать вовсе не беларусов, а набродь – пришлых, без роду-племени людей! Именно так наши предки двести лет назад, когда у них отняли страну и даже имя, в отличие от себя «тутэйшых», стали именовать непрошенных гостей – «набрыдзь»! И сегодня мы слышим именно от потомков колонизаторов и русификаторов – бойцов московского «православия» и ударных комсомольских строек: «мы – толерантные»… Так никто и не спорит: конечно, ребята, вы – толерантные! Вам ведь не нужно защищать Родину: вы её давно бросили и забыли. Но и беларусами вы тоже не стали! Так что, не мешайте: как-нибудь без вас!..

И вот сегодня мне просто претит беспрецедентно нам навязываемое извращённое понимание толерантности ко злу и глупости, которые нас окружают. Не случайно ведь говорят: «Простота – хуже воровства»!

Я окончил школу по классу скрипки, играл в ансамблях на разных инструментах. Обладая тенором, пел и басовые партии в церковном хоре, написал кандидатскую по психологии эстетического воспитания – короче говоря, кое-что понимаю в искусстве. И сегодня я не могу равнодушно пройти мимо всевозможных музыкальных акций и конкурсов. Хорошо видел их изнутри, часто являлся их участником – и постоянно сталкивался не просто с непрофессионализмом, но, прямо скажем, с неадекватностью судейства. Сколько раз уж я встречался и с судьями, и с их руководством, сколько раз обсуждались проблемы критериев и оценок выступлений даже на общегосударственном уровне… Но всякий раз на новом месте всё начиналось сначала. Сказать, что их критерии неадекватны – ничего не сказать. Посмотрите, до чего додумались в своей разработке «оригиналы». Оцениваются:

  • уровень сольного исполнительского и ансамблевого мастерства;
  • техническая оснащённость;
  • музыкальная выразительность;
  • стабильность выступления.

Вы что-нибудь поняли? Я – нет! Разве первый же критерий не поглощает остальные? Хотя о «технической оснащённости» – вопрос, конечно, отдельный. Это как: чем выше цена инструмента, с которым ты выступаешь, тем выше оценка? Или, быть может, за основу оценки принимается высота битрейта фонограммы? Любопытно, кстати, а проверяло ли жюри «фанеры» на предмет принадлежности: «своя» – «краденая»? Или ему всё едино: личный уровень современного музыканта, разбирающегося в «цифре», уровень того, кто её для него записал, уровень того, у кого эта минусовка украдена? Во всех трёх случаях заслуги её использующих оцениваются одинаково? Вы это серьёзно?.. А «музыкальная выразительность»… разве не входит в критерий «уровень мастерства»? Или жюри предполагает, что можно исполнять номер мастерски, но не выразительно? А «стабильность» разве не сопутствует мастерскому исполнению? Стабильность чего, кстати?.. Как-то я в эстетике с таким критерием не сталкивался, хотя и слышал о нём в политике! Это тоже особый эстетический критерий, вы серьёзно?…

Со всеми этими вопросами я и обращался к организаторам, но у них не нашлось времени даже на то, чтобы дать мне опробовать свою гитару на сцене. А я прибыл на конкурс за полтора часа до его начала, в отличие от жюри, которое опоздало на столько, что мне надоело его ждать, я ушёл и даже не услышал, когда оно явилось почтенному собранию! Заметим и то, что до самого начала конкурса никто не знал своей очерёдности, и потому моё пребывание за кулисами растянулось на пять с половиной часов! Притом я один из десятков участников всех возрастов, в эпоху нашей пресловутой пандемии и как бы «масочного режима», был в маске!.. Кто вообще додумался устраивать такую свалку «стара и млада» на долгие часы – буквально «пир во время чумы»? Он что, до сих пор вирус «в упор не видит», ему важнее галочка в отчётах?.. Что-то всё это слишком было похоже на диверсию государственного масштаба!

Возможно, кто-то заметит: «Критиковать легко – попробуйте предложить»!.. Так в том и дело, что интересуясь этой темой уже не один десяток лет, я и предлагал, и писал о своих соображениях, это неоднократно обсуждалось в прессе. Одна из статей-интервью так и называлась: «Старые грабли»… А сейчас я хочу привести систему критериев оценки эстрадного номера, разработанную мною и опубликованную в статье «Звёзды или искры»

(республиканская газета «Культура», № 11, 2011):

Где для учёта авторского вклада конкурсанта в результат, при прочих равных условиях, вводится КЛУ коэффициент личного участия:

= 1,2 – за свою аранжировку, за неиспользование чужой (самим не созданной) фонограммы, чужого видеоролика; непривлечение ассистентов, аккомпаниаторов, бэк-вокала, подтанцовки и т. д.;

= 1,5 – за исполнение номера под собственный аккомпанемент;

= 2 – за номер под собственный аккомпанемент, авторский видеоролик и т. д.

А вот обобщение критериев для упрощения системы, предложенное в статье «Звёзды или искры. P.S.»: эстетичность – соответствие формы содержанию, гармоничность, целостность, мера, художественный язык, режиссура; артистичность – декламация, импровизация, связь со зрителем, выразительные средства, инструментарий, костюмы; оригинальность – креативность, аранжировка, самобытность, новаторство; идейность – духовность, патриотичность, актуальность; педагогичность – познавательность, призыв к добру, протест злу, психологическое очищение, воодушевление.

Можно свести систему и к четырём критериям, скажем, убрав эстетичность, как уже апробированную в случаях не авторских номинаций. Оригинальность же – как душа искусства, идейность – как суть, и педагогичность – как главная функция и задача – должны остаться. Причём итоговые баллы суммируются и умножаются на КЛУ с поправкой на закон логического умножения, не допускающий «0» ни по одному критерию! Оценка по стандартизированной методике может быть намечена уже и до выступления, исходя из заявки конкурсанта… Впрочем, это только мои соображения, но они аргументированы и предполагают творческий подход.

Вернёмся же к обсуждаемому конкурсу под названием «Манящие аккорды романса». Организаторы предложили наряду с романсом по выбору исполнить ещё и романс «исконнава беларюса» Микаэла Таривердиева! Любопытно, кто-нибудь видел его в списке наших композиторов?.. Нет, я ничего против Микаэла Леоновича не имею, более того, считаю его выдающимся, если не великим… Но, вы не поверите, организаторы первым пунктом Целей «Положения о конкурсе» заявили «патриотическое воспитание»… Так здесь им самим по шкале идейности следует поставить «ноль»! У нас, что не хватает своих, простите, Ханков-Лученков?.. Как может пресмыкательство перед другой страной воспитывать патриотизм в своей? Кто-нибудь из заявителей вообще с логикой дружит?! О Таривердиевых как-нибудь позаботится сама Россия. Кто позаботится о наших корифеях, господа беларусы?! Или среди организаторов беларусов нет – одни «непрошенные», так сказать? Такая она, Культура Беларуси?

Здесь подчеркну: «беларус» в стране Беларусь – это прежде всего гражданство, а не национальность! Так, литвином по гражданству был наш великий предок русин Франциск Скорина, жизнь свою посвятивший «людям посполитым к научению»! Но вы, нынешние граждане, принимаете на себя ответственность за страну, стремитесь что-то сделать для неё – или хотели бы только пользоваться благами государства, оставаясь никчемной набродью на обочине жизни, непрошенными гостями беларусов?..

Ещё жуткий пункт судейского «райдера»: решение жюри «является окончательным и не подлежит обсуждению или обжалованию»!.. Опять эти «единственная верность», «окончательность», «непогрешимость»… Где-то мы уже это видели. Ах, да – на свалке истории, вместе с другой большевицкой требухой! Наши судьи считают себя безупречными, святыми, а нам хотели бы запретить даже высказать своё мнение, что не запрещает и Конституция?.. Решили устроить антиконституционный переворот? Что за «депутатская» неприкосновенность: сочинили «Положение» – и закон вам не указ?!

Дальше – больше! В возрастной категории выступающих «взрослые» не оказалось никаких градаций. У детей – три группы, у взрослых – одна. А значит, 19-летние могли «на равных» соревноваться даже и с 69-летними. И мне пришлось видеть, как буквально слепых бабушек под руки выводили на сцену, как у них от страха, что придётся противостоять сочным краснощёким девицам, тряслись коленки так, что всё платье содрогалось… Видели бы это сами, судьи из своего тёмного конца зала! Как только рука у них поднималась «взвешивать» на одной чаше тех и этих!..

Но самое абсурдное ждало меня «под занавес» знакомства с «Положением». Там было чётко прописано: «Конкурсанты могут выступать под собственный аккомпанемент, с аккомпаниатором или под фонограмму минус один»… И ни слова о том, что всё это разные категории-номинации и оценивать их тоже следует по-разному. Я уж не говорю о разнице мужского и женского, профессионального и любительского, которую понимают все – даже не имеющие отношения к музыке!

Сколько раз я твердил на всех уровнях: живой звук и фонограмма – «две большие разницы». Аккомпанировать себе и использовать аккомпаниатора – тоже две большие разницы! Как можно пытаться сравнивать, скажем, возможности лошади и трактора… Неужто нужно объяснять кому-то, что участники разных категорий находятся в разных условиях и имеют разные возможности! Использование второго музыканта в номере – вообще дуэт, 1+1 не равно 1! Кому не понятно, что петь и играть одновременно гораздо сложнее, чем просто петь или просто играть?!

…Мне не только не настроили микрофон гитары, но даже не включили его. И как я должен был создавать художественный образ, не уступавший хотя бы громкости шарманки ваших фаворитов? Вы сами ни разу не были на сцене? Какое вам место тогда среди судей?!

И вот, тем не менее, среди более чем двадцати участников «сольной» категории, с гитарой наперевес оказались, пожалуй, только одна дама и я. Но с дамами я не «спорю» и конкурента в ней не увидел. Проще говоря, так как в моей группе я оказался совершенно один – у меня не осталось никаких сомнений в моём результате. Если рядом нет ни лучших, ни худших: моё место – и первое, и последнее, спокойно решил я. Каково же было моё удивление, когда буквально через час после акции моя сестра, каким-то образом узнавшая итоги, сбросила мне смс-ку: «поздравляю с третьим местом»… Нет, я мог ожидать, в крайнем случае, второе, уступив даме с гитарой, но тут… Я прямо так и спросил у сестры: «С какого перепуга?»

Но ответа я не услышал и через сутки. Все попытки узнать, кто победил, по какой причине, не принесли успеха. Не были успешными и попытки связаться с организаторами. («Творческое общение и сотрудничество», видимо, не случайно значилось последней из Задач конкурса!) В ответ на мои вопросы в трубке слышалось лишь предательское молчание. Как потом мне сказали, судьи хотели сделать сюрприз, огласив призёров прямо во время гала-концерта. Но, позвольте, мне сейчас не до сюрпризов: у меня мама – после двух инсультов! А о наших бабушках-конкурсантках вы подумали? Вы хотели устроить инфаркты им прямо на сцене?!

Да, находясь за кулисами во время выступлений, я видел многих и разных – но столь беспрецедентной циничности со стороны жюри, у которого смешались в кучу «ядра, кони, люди», я просто не ожидал… Гран-при они отдали молодому караошнику в смокинге, который, обладая хорошо поставленным баритоном, лихо «отбомбил под фанеру» «Очи чёрные»! И хотя по условиям конкурса он мог быть даже не допущен на сцену, всё под ту же «фанеру» он исполнил «Не думай о секундах свысока»!.. Тогда хочется спросить: «А почему не “Боже, царя храни”»? Я бы в ответ отыграл «Полонез Огинского», и все бы посмотрели, что или кто лучше!.. Но, возможно, «то, что позволено Юпитеру, не позволено быку»? И жюри, как ни в чём не бывало, решив, или просто сделав вид, что «Секунды» – тоже романс, не только пропустило нашего героя, но и признало его «победителем» конкурса романсов!

…Неужто нельзя было оргкомитету открыть любой словарь, чтобы уяснить: романс – «это музыкально-поэтическое произведение для голоса и инструмента»… Но у нас, в «сольной» категории взрослых, оказались одни караошники! Прямо как в каком-нибудь балагане-ресторане. И оргкомитету ещё хватило храбрости прописывать в «Положении» своей задачей «развитие высококультурного уровня жителей и гостей города посредством привлечения их к специфике жанра романс»!

Я, правда, увидел в нашей категории, пожалуй, единственную вокалистку с гитаристом, чей дуэт почему-то попал в «соло». Но у жюри была возможность определить их в категорию «ансамбли»: меня самого с гитарой сначала включили в тот список, но когда я заметил конфуз – перевели к «солистам». Однако, почему среди последних оказалась и осталась дама с аккомпаниатором, история умалчивает…

Что тут сказать – хотели как лучше,… а получилось с точностью до наоборот, по отношению к их же «Положению», где, как бы, с «оговоркой по Фрейду», предпочтение-то отдавали «собственному аккомпанементу», а недееспособным (или особо хитрым) почитателям минусовок снисходительно отводились третьи роли: всё же «третий сорт – не брак»!.. Вот и понимай, как знаешь – в победители вышли сплошь дешёвые караошники! Тем более дико: романс ведь всё-таки не какая-нибудь попса, не африканский хип-хоп!

Да, видимо, недаром мне давно говорил один старый друг: «Не бывает конкурсов, нацеленных на выявление лучших. Первое место, гран-при – дают тем, кто больше заплатит. Второе – своим, ибо только деньгами можно перед ними оправдаться – почему не первое. Ну, а третье место – это пьедестал настоящих победителей, потому что не дать им ничего было бы чревато перед лицом всех свидетелей». Конечно, не утверждаю, что так было и на нашем конкурсе, но стать победителем таким условным коррупционным путём мне вовсе не импонировало – побед на разных уровнях, включая международные, мне хватает! Но разве во мне дело? Вам «за державу» не обидно?!

«Манящие аккорды романса», говорите? Так никто не услышал вообще ни одного аккорда от тех, кого жюри сочло лучшими! Ни одного! Вообще!.. Может быть, мои оппоненты на что-то и были способны, но пусть бы показали! Возможно, жюри удумало, что у них просто лучше голоса, а аккомпанемент здесь вообще ни при чём: так назвали б своё шоу «Манящие аккорды голоса»! Но, опять же, как можно утверждать, что баритоны лучше сопрано, но сопрано лучше теноров?!

…Нет, господа, если для вас это всё так трудно, неудобоваримо, нет у вас подходящих специалистов, а галочки всё же нужны – зачем морочить людям головы своими как бы конкурсами – проводите безоценочные фестивали! И все будут довольны: «и волки сыты, и овцы целы», и призовой фонд сэкономлен!..

Когда высшее руководство наконец поймёт, что финансирование образования и культуры по остаточному, как при СССР, принципу, приводит к тому, что часто туда попадают те, кого больше никуда не берут, мало на что способные «специалисты»! Но о каком тогда развитии страны в целом можно говорить, зная, что «кадры решают всё»! Как может вырастить достойные кадры для экономики Беларуси такая система образования и культуры? Когда мы, наконец, откажемся от лжеидеологии коммунизма, от пути в никуда?!

А пока всё же давайте расставим «точки над і» и разберёмся, кто есть кто на сегодня! Позвольте ж вас спросить, «уважаемые» судьи: «Почему вы решили, что петух лучше курицы с цыплёнком, но курица – лучше глухаря? Вы считаете, что Волга лучше Нила, а Нил лучше Амазонки? Что, жасмин и пион лучше ландыша, а красное и зелёное лучше белого?.. Господа, а вы профосмотр проходили?!»

Нет, ребята, как-то нам не по дороге. И я вам – не флейта: «играть на мне нельзя», вспомните Гамлета! И прошу не путать толерантность с безмозглостью: я отказываюсь и от ваших «наград», и от вашего «кордебалета»! Когда друзья захотели взять у жюри мой приз, чтоб передать мне, я отрезал: «Парус в липе не нуждается»! Пусть оценка останется оценщикам!

Вот и весь сказ, дорогой мой читатель! Теперь эти люди будут делать вид, что меня не знают, будут вариться в собственном соку, продолжать «варить» и дальше неискушённого обывателя… Но ведь сколько верёвочке ни виться… Ответьте мне лишь на прощанье: «Вам не кажется, что пока у наших судей беспринципность и безапелляционность – выше закона, а креативность – “ниже плинтуса”, вся наша жизнь становится, мягко говоря, какой-то третьесортной? Не потому ль цивилизованное человечество уже и готово отнести нас к странам “третьего мира”? Как думаете: а не свирепствует ли у нас пандемия пострашнее коронавируса – пандемия слабоумия?!»

Не только из состраданья к веками затюканным беларусам я не вынес последнее слово в заголовок статьи. Думаю, у беларусов просто нет выбора: или нас как нацию сметут с лица Земли вихри истории, или мы всё же возьмёмся за ум, и я с удовольствием сниму с этого слова кавычки! Ну, сколько нам ещё «топтать» старые грабли?

А вы, друзья, узнали описанные персоналии, события? Где это было? Не у вас ли?!

Дмитрий Парус

из славного града Полоцка,

Февраль 2021

Опубликовано 22.02.2021  19:25

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (82)

Самы літвацкі шалом! Няшмат прычын для радасці, але і сумаваць праз тры гады пасля выхаду першай серыі «Катлет & мух» не дужа сумую. Пакуль што «сябры ў цывільным» не замінаюць назіраць за падзеямі, дзякуй і за тое.

Масавыя затрыманні журналістаў на пачатку жніўня ўварваліся ў найноўшую гісторыю. Адмысловую пікантнасць надало ім тое, што ўсё адбылося пасля скаргі «тожа-журналісткі» – дырэктаркі дзяржаўнага інфармагенцтва Ірыны А., 1974 г. нар. Зрэшты, Ірына – толькі пешка ў гэтай камбінацыі-«шматхадовачцы», як пешкай выявілася экс-міністарка інфармацыі імем Лілія ў «справе рэгнумаўцаў» напрыканцы 2016 г.

Многа пра «наезды» на tut.by (адразу аднавіліся жарты пра «нармалізацыю» Зісера), «БелaПАН», офісы дзяржаўнай (!) газеты «Культура», падуладнага выдавецтва «Беларуская навука», etc., казаць не буду. Хіба тое, што вірус істэрычных празмерных рэакцый (ВІПР) па-ранейшаму гуляе ў грамадстве, асабліва ў асяроддзях ідэолагаў і «сілавікоў». З другога боку, дзеянні апошніх па-свойму лагічныя: cпецыяльна навучаныя следчыя з дробных памылак, якія здараюцца ў кожнага, здольныя раздзьмуць цэлую справу… Як мінімум на штраф для падследнага; штрафы ж, натуральна, папаўняюць не толькі дзяржбюджэт, а і прэміяльны фонд «асабовага складу» таксама.

Засмуціўся пасля смерці 46-гадовага музыкі Аляксандра Кулінковіча (не сустракаўся, але былі агульныя знаёмыя, дый які ўзрост!..). А яшчэ – пасля таго, як убачыў рэпліку, што пакінуў у пэйсбуку 1 жніўня Сяргейка Валенка. Прозвішча яго я крыху змяніў, бо раптам гэты чэл перадумае, ці перадумаў ужо?.. Раней-то ён лазіў са сцягам на дрэвы і лічыўся ледзь не тварам беларускага супраціву; у 2012 г. Павел Касцюкевіч, атрымаўшы літпрэмію, заявіў, што частку яе перадаe самаахвярнаму віцьбічу.

Папраўдзе, не здзіўлены (раней пісаў пра Дзяніса У. з Лагойска ды іншых). Тут яшчэ такое… У тутэйшай «апазіцыі» па-ранейшаму вядзе рэй «правіца», занадта залежная ад павеваў з Украіны і Польшчы. Краін, дзе аматары монаэтнічнасці любяць кідацца ксенафобскімі лозунгамі (у т. л. пра «жыдакамуну»), а часам пераходзяць ад слоў да справы.

Тым часам «сматрашчая» адміністрацыі прэзідэнта Наталля К. села на свайго ўлюбёнага коніка і зноў параўнала дзяржаву з сям’ёй (прыпамінаю гэтае ейнае параўнанне з 2017 г., калі набягалі пратэсты супраць «антыдармаедскага» дэкрэта № 3). Сям’я, маўляў, перажывае розныя перыяды, але ў выніку робіцца толькі мацнейшая.

Паралель няўдалая хаця б таму, што ў Беларусі палова шлюбаў распадаюцца… Дзяржава ж не можа сабе дазволіць рызыку існавання «фіфці-фіфці». Ну і «сямейная», патрыярхальная або матрыярхальная рыторыка, зараз выглядае як локшыны на вушы («трэба пацярпець», «сцярпіцца-злюбіцца», а там і да «б’е – значыць, любіць» недалёка), што цынічна вешаюцца носьбітам старамодных узораў палітычнай культуры. Але чаму «выглядае»? Так і ёсць.

Верхавіна чынавенства, да якой належыць сама Ната К., даўно будуе дзяржаву на манер карпарацыі з велізарнымі бонусамі «менеджменту» і бязлітаснай, як правіла, эксплуатацыяй нізавых работнікаў. «Сям’я» ў гэтым кантэксце шануецца толькі адна, і ўсе ведаюць яе прозвішча. Як слушна заўважаў Ігар Аліневіч гадоў 6 таму: «На чале карпарацыі стаіць савет дырэктароў з міністраў і кіраўнікоў камітэтаў пры Савеце міністраў. Яны – не гаспадары, а ўсяго толькі топ-менеджэры. Любы з іх заўтра можа апынуцца нікім… Людзі для карпарацыі – расходны матэрыял. Заўсёды знойдзецца патрэбная колькасць беспрынцыповых кар’ерыстаў, гатовых па касцях лезці ўверх і папоўніць кіруючы клас, атрымаўшы для гэтага неабходную адукацыю і адмовіўшыся ад сумлення. Астатнія хай дэградуюць, эмігруюць…».

Насамрэч, вядома, дзяржава мае быць не «сям’ёй» і не карпарацыяй, у якіх выбары – толькі фікцыя, а саюзам вольных аратых грамадзян. З іншага боку, дзе такіх набрацца пасля дзесяцігоддзяў дэкадансу? Шчэ ў 1990-х гадах Фелікс Баторын напісаў песімістычны вершык: «Мітусімся, а карысці / Бы камарык той натоўк / Мо хто кімсьці й быў калісьці / Ды сягоння мы натоўп». Канчаецца ж ён так: «Грамадзяне, грамадзяне, / Дзе знайсці нам грамадзян?»

Тэстам на грамадзянскую спеласць для членаў адной (але прыкметнай – у ёй амаль 2000 членаў) грамадскай арганізацыі можа стаць абуральная гісторыя з брэсцкім трэнерам Уладзіславам Каташуком. Маю на ўвазе Беларускую федэрацыю шахмат і рашэнне яе выканаўчага камітэта ад 30.07.2018 аб выключэнні Каташука з БФШ. У адрасе старонкі з рашэннем «1934», дык мне адразу падалося, што яно было прынятае ў сталінскім 1934 годзе… («няма чалавека – няма праблемы» (С))

Cп. Каташук, ураджэнец Лунінца, яшчэ ў юнацкія гады праславіўся як шахматны кампазітар, а цяпер – ужо звыш 20 гадоў, з падачы Уладзіміра Шапіры – паспяхова займаецца педагогікай. Быў лепшым трэнерам Беларусі 2009 г. паводле версіі сайта БФШ. Напэўна, адзіны ў краіне, хто пісаў сатырычныя казачкі пра людзей шахмат. Чалавек няпросты і канфліктны; тым не менш у 2017 г. «дружны калектыў» абраў яго старшынёй Брэсцкай гарадской шахматнай федэрацыі.

У сярэдзіне ліпеня актывіст на сваёй інтэрнэт-старонцы, што існуе з 2006 г., раскрытыкаваў сістэму адбору на дзіцячыя першынствы за мяжой. Крыху пазней зачапіў і старшыньку БФШ, выбраную летась не без удзелу высокіх чыноўнікаў. Рэакцыя была хуткая… Каташуку нават не далі магчымасці абараніць сябе на тым ганебным пасяджэнні выканкама.

Некалі я думаў, што лозунг ФІДЭ «Gens una sumus» перакладаецца як «Мы – адна сям’я». Толькі нядаўна даведаўся, што «gens» значыць хутчэй «племя» (!). Увосень будуць выбары ў ФІДЭ; трэба спадзявацца, што новы прэзідэнт памяняе дэвіз, бо «як карабель назавеш, так ён і паплыве». Апошнім часам у Сусветнай шахматнай федэрацыі і многіх нацыянальных норавы сапраўды характэрныя, хутчэй, для першабытнаабшчыннага ладу, і «непаліткарэктная» казачка пра неграў і белага па сутнасці дакладна перадае ўзровень каляшахматных дачыненняў.

Трохі крыўдна ад таго, што кіраўнічка БФШ (следам за кіраўніком ЗША, што так сабе апраўданне) блытае прыватнае і грамадскае… З уласнай школы шахмат яна магла б «папрасіць» трэнера, а з грамадскай суполкай не ўсё так проста. Адэкватным адказам было б не выбіраць Каташука ў выканкам і/або апублікаваць пра яго фельетон у сваіх «Адкрытых шахматах», тыпу гэтага (гл. рэпліку пра «жоўтую лавачку»). Але ВІПР – ён заразлівы. Да яго дадалася і лалітыка, прыкрыццё сваіх адыёзных крокаў інтарэсамі дзяцей.

Зараз найбольш цікавіць тое, які адпор свавольству выканкама дадуць аўтарытэтныя трэнеры і людзі шахмат (большасць іх, адрозна ад мяне, уваходзіць у федэрацыю). Cарокінская спроба маргіналізаваць аўтара «Брэсцкіх шахмат» («Гэта асабістае меркаванне аднаго канкрэтнага чалавека») «накрылася медным тазам»: Каташука ў той ці іншай ступені падтрымалі cтаршы трэнер Гродзенскай вобласці Раман Дабкус, яго вопытны калега з Пінска Валерый Мандроўскі, магілёўскі «грос» Сяргей Каспараў… А вось як выказаўся 09.08.2018 гросмайстар ІКЧФ, міжнародны арбітр, трэнер з мінскай СДЮШАР-11 Дзмітрый Лыбін: «Відавочны пераслед за крытыку. Я па тэлефоне сказаў Сарокінай, што калі так, то трэба выключаць і мяне, і ўсіх іншых незадаволеных дзейнасцю іх “Трэнерскага савета”, які ўсё часцей ігнаруе прынцыпы спартыўнага адбору. Гэта пачалося не сёння і не ўчора… На жаль, у БФШ ёсць шматгадовы галоўны прынцып – “Я Мачалаў, ты дурак”». Нагадаю, майстар Яўген Мачалаў, 1951 г. нар., былы дзяржтрэнер па шахматах, а цяпер старшыня трэнерскага савета БФШ – той чалавек, які настояў, каб у 2004 г. на сусветную Алімпіяду не ўзялі майстра Андрэя Малюша, дарма што Малюш меў права быць на спаборніцтвах як чэмпіён Беларусі. У 2008 г. сп. Яўген разам з іншымі чыноўнікамі ад спорту падпісаў адкрыты ліст да начальства супраць недзяржаўнай спартыўнай газеты «Прессбол» – на шчасце, праз гэтую цыдулу яе не закрылі.

 

На фота з twitter.com, шахматистам.рф і superproblem.ru: Н. Сарокіна, Я. Мачалаў, Ул. Каташук

Я распісаў «прыватны» выпадак таму, што ў ім, як у кроплі, адбіваецца стаўленне істэблішменту да тых, хто жадаў бы штосьці ўдасканаліць… Удасца адмяніць (або прынамсі змякчыць) рашэнне ад 30.07.2018 – значыць, з’явіцца шанс на лепшае ў спартовай галіне, дзе Нацыянальны алімпійскі камітэт ужо звыш 20 гадоў узначальвае чалавек, падобны да прэзідэнта. Вясна 2018 г., у прынцыпе, нават яго прыхільнікам паказала, што дакіраваўся, і ўсё ж на заржавелым маторы, з «выдатна» адрамантаваным у 2012–2018 гг. стадыёнам «Дынама», «мы едзем уперад», да Еўрапейскіх гульняў чэрвеня 2019 г.

Афіцыйная старонка ўпраўлення спорту і турызму Мінгарвыканкама, 10.08.2018. Інфа пра шахматы састарэла на 5 гадоў; ніхто (!) з пералічаных асоб ужо не займае названыя пасады, а БФШ перабралася ў офіс «Школы шахмат».

Пакуль што, на жаль, «шэрыя пачынаюць і выйграюць» не толькі ў шахматах, футболе, хакеі… Напрыклад, як адбіраліся кандыдаты ад Беларусі на «Еўрабачанне» – асобная песня.

Няйначай чалавекі ў футаралах «папрасілі» выправіць кур’ёзны надпіс на роварнай краме («Велописеды»), адзначаны мной тут, – цяпер там, на вул. Дуніна-Марцінкевіча, 3, проста «Viva Rovar». Пару гадоў таму «чапляла» неардынарная выява на дзіцячай бібліятэцы № 12 – страшылкі з мультфільмаў вабілі: «Чытаеш? Тады ідзі да нас». Яна пратрымалася некалькі месяцаў; потым, пэўна, каб «дзеці не плакалі», смешных пачвар замянілі на хлопчыка і дзяўчынку ў знаёмым саладжавым стылі. Цяпер во дыскусійны мурал на Варанянскага знішчаны…

Кожны з эпізодаў паасобку – драбяза, а ў спалучэнні яны прыводзяць да таго, што маладыя-таленавітыя адсюль уцякаюць. Замест іх у Беларусь трапляюць тыя, чые поспехі, кажучы лагодна, засталіся ва ўспамінах. Дыега Марадона, толькі-толькі прызначаны ў брэсцкі футбольны клуб, ужо запляміўся мінімум двойчы: «тэндэнцыя, аднака».

Куток пазітываў. Адкрылася ў Мінску доўгачаканая выстава Меера Аксельрода, 15 жніўня ў Нацыянальным мастацкім музеі намячаецца вернісаж Ізраіля Басава. На «Славянскім базары» ў Віцебску, дзейкаюць, няблага выступілі ізраільцы з шоу-балета «Візаві», ансамбля саксафаністаў «Бэйт-Шэмеш» і гурта «Gefilte Drive». Шчыра кажучы, знаёмы толькі з творчасцю апошняга калектыва: такі ёсць там «амаль панкаўская адэская бесшабашнасць».

«Вольфаў цытатнік»

«Наша краіна – гэта краіна аксіём. Бескарысна даказваць, усё ўжо даказалі. А Украіна – вотчына тэарэм». «Мужчына абавязаны быць цвёрдым або павінен лячыцца. Каб не ганьбіць вечныя каштоўнасці, завешчаныя нам правадырамі і сняданкамі турыстаў». (Аляксандр Кулінковіч, 2007, 2008).

«Наша дзяржава не забойца. Як забойца наша дзяржава паводзіла сябе пры таварышу Сталіну. Зараз наша дзяржава – хуліган.

Як паводзяць сябе хуліганы? Паказальна па-хамску, іхнія паводзіны задзірліваабсурдныя. Яны могуць вас пабіць, абакрасці. Хуліганы часта бываюць насмешлівыя, ім важна не проста прычыніць вам боль – ім важна вас прынізіць…

Карная сістэма дакладна ўлавіла дух эпохі – дух хуліганства. Ім трэба здзеквацца з вас – таму ў любы момант да любога з вас могуць прыйсці і пасадзіць за якуюсьці карцінку, якую вы нават не помніце» (Антон Арэх, 09.08.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

10.08.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 10.08.2018  19:04

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (71)

А зноў – шалом-здароў! Вечнае вяртанне да серыі № 70 скончылася вось чым. Я падумаў, што «Катлеты & мухі», серыял, які дэманструецца звыш 30 месяцаў (з жніўня 2015 года), трэба перафарматаваць. У ранейшых выпусках было (за)шмат усяго: успаміны, развагі пра мінулае і сучаснасць, анонсы, цытаткі, ідэйкі на грані ўтопій, жарцікі на грані сарказму, элементы палітычных даследаванняў і расследаванняў… Карацей, паліталагічныя скорагаворкі. Тое, што яны не ўсім чытачам падабаліся, – гэта натуральна, праблема ў тым, што і мне яны паступова надакучваюць. Ні Бялкоўскага, ні Навальнага, ні Гюнтэра Вальрафа, або, на крайні выпадак, Лёліка Ушкіна з мяне не выйшла (не вельмі-то хацелася :)). Між тым «праект» існуе і давёў сваё права на існаванне – кідаць яго шкада… Пакуль так: асноўную частку «Катлет…» будуць складаць мудрыя думкі розных прыкметных асоб, а палітсатыра і мае ўласныя меркаванні адступяць на задні план. Ну, сёння яшчэ трохі пазунзоню.

Then am I                                Жыву

A happy fly,                            ці паміраю я –

If I live,                                   Муха я

Or if I die.                                Шчаслівая.

(радкі з верша Уільяма Блэйка – я сам у шоку)

Тым часам зварот у адміністрацыю Фрунзенскага раёна сталіцы РБ даў нейкі плён…

 

Як было (у 2017 г.; гл. 38-ю серыю) і як стала (фота 17.04.2018). Слушна-такі «Bieruta».

Гуляючы па вуліцы Прытыцкага, жыццядайнай для Фрунзенскага раёна, агулам нямала цікавага можна пабачыць. Цешаць вока жыхароў і гасцей Каменнай Горкі рыбы, намаляваныя, няйначай, у чацвер.

Фота 2017 г.

Тут бы i наладзіць пікет у падтрымку Насці Рыбкі, якую крыўдзяць злыя чыноўнікі Тайланда, яны ж тайцы (не блытаць з Якавам Тайцам, слынным дзіцячым пісьменнікам, ураджэнцам нашай Смаргоні).

А вось абяцанкі-цацанкі 2014 года:

За плотам – дзялка плошчай звыш гектара, выглядае так:

Мінск, 17.04.2018

Няўжо і мы – «краіна фасадаў», як менаваў Расію маркіз Астольф дэ Кюстын? Рабяткі на казырным участку ля метро і самі не будуюць, і іншым каторы год не даюць – каму тое выгадна?

Дарэчы, звярніце ўвагу на вуліцу пад мілагучнай назвай «1-ая Раённая магістраль» – «скучно, девушки». Назвалі б у гонар Гервасія Вылівахі (героя славутай аповесці Уладзіміра Караткевіча «Ладдзя Роспачы»), як радзіў Саюз беларускіх пісьменнікаў!.. Дый ваш пакорлівы слуга ў 2015 г. прапанаваў два дзясяткі варыянтаў, каб увекавечыць у Мінску памяць знакамітых яўрэяў. Можа, ідэю і падтрымалі тутэйшыя гісторыкі з яўрэйскімі каранямі (адзін з іх пазіцыянуе сябе як «паўжыдак-паланафіл» :)), ды мне пра тое невядома.

Затое некаторым тутэйшым дужа спадабаўся дэмагагічны, a мо правакацыйны артыкул ізраільца Уладзіміра Бейдэра. Чаго варты наезд на «дзяржаўнага яўрэя» з Украіны, Іосіфа Зісельса: «яўрэй забіў Пятлюру – і вось вам усім Халакост… Зісельс падмацаваў хісткі тэзіс сваім сумленным яўрэйскім імем у сваім статусе на асабістай старонцы ў “Фэйсбуку”». Далей робіцца выснова, што такія, як Зісельс, дапамагаюць апраўдваць забойцаў з ліку ўкраінскіх нацыяналістаў.

І. З. мне, як кажуць, не сват і не брат, хоць аднойчы я паціскаў яму руку (не шкадую). На самай справе год таму ён напісаў наступнае: «Па заканчэнні сімпозіума “Шоа ва Ўкраіне” мы пагулялі па Парыжы і зайшлі павячэраць у рэстаран на вуліцы Расіна. На выхадзе з гэтага рэстарана звыш 90 гадоў таму Самуіл Шварцбард 25 мая 1926 года застрэліў Сімона Пятлюру. Калі мы кажам, што “ўсе яўрэі адказныя адзін за другога”, ці маем мы на ўвазе і гэты выпадак? А калі маем, то ці ўсведамляем, што ў шэрагу многіх іншых прычын гэтае забойства праклала гістарычны шлях да Шоа?»

Не прыкмеціў тут апраўдання забойстваў 1941-га і наступных гадоў, а бачу філасофскія развагі пра калектыўную адказнасць, з’яву, што існуе ў свеце, хочам таго або не. Насамрэч, самасуд, здзейснены Шварцбардам, пры знешняй «эфектнасці» і прывабнасці (яна дзейнічае дагэтуль – у 2013 г. некалькі ізраільцаў, выхадцаў з СССР, павесілі шыльду памяці «яўрэйскага героя» ў Гуш-Эцыёне), у рэшце рэшт паглыбіў раскол паміж яўрэямі і ўкраінцамі, выклікаў у некаторых паплечнікаў Пятлюры прагу помсты. Тым болей што Шварцбард, хоць і адседзеў не адзін месяц, фармальна пакараны французскім судом не быў. Яго баранілі многія яўрэйскія – і неяўрэйскія – грамадскія дзеячы.

Пра забойства Пятлюры ды яго наступствы я пісаў у далёкім ужо 2014-м. Крыху пазней Аляксандр Розенблюм – жыхар Арыэля, юрыст з велізарным стажам (працаваў у Барысаве) – прыслаў такі водгук: «Калі б судзіў Шварцбарда я і без удзелу прысяжных, то вынес бы абвінаваўчы прысуд, але ўлічыў бы, што ён заслугоўвае права на літасць… Самасуд – гэта бясспрэчнае злачынства (калі яно было здзейснена НЕ пад уплывам аффекту). Але пры ўдзеле прысяжных суд заўсёды звязаны вердыктам».

Тое, што Уладзімір Б. – вопытны журналіст, колішні намрэдактара газеты «Вести» і прадстаўнік часопіса «Огонёк» у Ізраілі – заняўся дэмагогіяй, абвінавачваючы людзей з іншымі поглядамі на мінулае ў баязлівасці ды здрадзе яўрэйству, не здзівіла. Усюдыісная вікіпедыя сведчыць, што ў жніўні 2014 г. ён «узначаліў аддзел тлумачальнай і агітацыйнай работы» партыі «Наш дом Ізраіль». Такім толькі й давяраць 🙂

Разам з тым шмат якія асаблівасці сітуацыі ва Украіне, у тым ліку няўменне (хутчэй, нежаданне) раскрыць забойствы Алеся Бузіны і Паўла Шарамета, ды не ў апошнюю чаргу – усхваленне адыёзных дзеячаў на дзяржаўным узроўні, дратуюць мяне. Бадай, згаджуся з расійскім даследчыкам Маркам Салоніным: «Калі б такія дзікія выбрыкі, як пераменаванне ў сталіцы Украіны праспекта Ватуціна ў праспект Шухевіча, адбываліся на фоне грандыёзнага дэмакратычнага абнаўлення грамадства, у “адным флаконе” з эканамічнай рэформай, люстрацыяй памагатых зрынутага крымінальна-карупцыйнага рэжыму, з ростам дабрабыту насельніцтва і чаргой з іншаземных буржуяў, якія спяшаюцца ўкласці мільярды ва ўкраінскую эканоміку, то можна было б казаць пра “непазбежныя перагіны ў ходзе рэвалюцыі”. Але нічога гэтага няма». Дзеля справядлівасці, валавы ўнутраны прадукт у суседзяў у 2016–2017 гг. стабільна рос на пару працэнтаў, ды пацешыліся з гэтага нямногія. Месца Украіны ў «Сусветным рэйтынгу шчасця» – у ніжняй частцы табліцы; то на 132-м, то на 138-м месцы. У 2018 г. на адзёр захварэла звыш 10000 украінцаў; міністэрства аховы здароўя канстатуе, што эпідэмія шчэ не пераможана.

У Беларусі праяў хваробы на парадкі меней, і ёсць доля здаровага глузду ў тым, што менавіта Мінск (своеасаблівая выспа бяспекі для замежнікаў) падаў заяўку на Сусветную шахматную алімпіяду. Праўда, прыняў паперы прадстаўнік групоўкі, што хацела б тэрміновай адстаўкі Ілюмжынава… Гэткая падача не гарантуе поспеху – а раптам хітрамудры Кірсан утрымаецца ў ФІДЭ на «троне», да якога прырос з сярэдзіны 1990-х, i «не знойдзе» тых папер?

Папраўдзе, мяне мерапрыемствы гэтай сусветнай арганізацыі ўжо інтрыгуюць мала, хто б ні апынуўся ля ейнага стырна. ФІДЭ канчаткова сябе дыскрэдытавала пасля чэмпіянатаў у Іране (люты 2017 г., з хіджабамі) і ў Саўдаўскай Аравіі (снежань 2017 г., без ізраільскіх шахматыстаў, якім у апошні момант адмовілі ва ўязных візах). Макропулас, намеснік і верагодны пераемнік Ілюмжынава, паведаміў у Мінску, што ў студзені 2018 г. правёў перамовы з ізраільскай шахматнай федэрацыяй, і яны пра-нешта-там дамовіліся. Выглядае, як і было прадказана, проста «забалбаталі» праблему, а пісьменна складзены іск мог бы пацягнуць за сабой кампенсацыю і/або штраф на мільёны долараў… І яшчэ кажуць, што яўрэі дужа практычныя 🙂

Першы віцэ-прэзідэнт ФІДЭ (трэці злева; побач з ім кароль саўдытаў) любіць блізкаўсходнія грошы не менш за Ілюмжынава. Фота з zimbio.com.

* * *

Цытаты, абяцаныя ў пачатку серыі. Гэтым разам пераклаў з рускай; калі камусьці ахвота cустрэць у «Катлетах & мухах» мудрыя і актуальныя думкі франка- або англамоўных аўтараў, дасылайце… Мяркую, з іх рэтрансляцыяй па-беларуску неяк спраўлюся.

* * *

Як і ўсе з’явы, дэмакратыя мае свае заганы. Урады, якія выбіраюцца на кароткі тэрмін, зацікаўлены ў здабыцці неадкладнай выгады. Так кароткатэрміновы арэндатар імкнецца выціснуць максімум сёння, не думаючы пра заўтрашні дзень. Усеагульнае выбарчае права забяспечвае такі ўрад, які задавальняе сярэдні інтэлектуальны ўзровень насельніцтва. Аднак натоўп у сярэднім неразумны і недальнабачны. Сёння дэмакратыям выгадна гандляваць з таталітарыстамі. Заўтра апошнія мабілізуюць усю набытую тэхналогію для вайны супраць дэмакратый. Але сённяшнія дэмакратычныя ўрады к таму часу ўжо зменяцца. Яны спяшаюцца развязваць свае праблемы, а не праблемы будучых урадаў…

Таталітарныя блокі маналітныя. Дэмакратычныя – пакутуюць на друзласць. І пачынаецца канкурэнцыя паміж заходнімі краінамі: хто раней паспее прадаць бальшавікам сучасныя камп’ютары.

Звесткі пра канцлагеры замінаюць перамагаць у такіх спаборніцтвах, і лепей за ўсё заплюшчыць на канцлагеры вочы, зрабіць выгляд, што глядзіш і не бачыш.

А не бачыць немагчыма (Юрый Вудка, «Маскоўшчына», 1984)

* * *

Дэмакратыя не гарантуе грамадзянам, што яны зажывуць лепей, але дазваляе знізіць рызыкі таго, што ва ўмовах аўтарытарных рэжымаў яны будуць цярпець ад свавольства карумпаваных кіраўнікоў, не маючы магчымасцей для мірнай змены ўлады. Але змена рэжыму з адмовай ад аўтарытарызму – складаны і балючы працэс. Праблемы і рызыкі, звязаныя са зменай палітычных рэжымаў, дастаткова сур’ёзныя, і яны звязаны не столькі з дэмакратызацыяй як такой, як з тым, што пабудова дэмакратыі – гэта толькі адзін з магчымых вынікаў працэса, і вынік далёка не абавязковы (Уладзімір Гельман, «З агню ды ў полымя», 2013)

* * *

Інфармацыяй свет завалены. Ад такога хлуду, як інфармацыя, на планеце проста няма куды дзявацца. 90% таго, што гаворыцца і пішацца – поўная бязглуздзіца (Аляксандр Зіноўеў, 03.04.2006)

* * *

Мы валодаем лішкам інфармацыі або, дакладней кажучы, валодаем тым узроўнем інфармаванасці, які ў ранейшыя эпохі быў прывілеем людзей, якія прымалі рашэнні… Калі зусім проста сфармуляваць, то мы з вамі валодаем ведамі, як арыстакратыя, а паўнамоцтваў яе не маем… Вы не адмовіцеся ад спажывання інфармацыі, вам прыйдзецца вучыцца з гэтай інфармацыяй працаваць (Кацярына Шульман, 17.04.2018).

* * *

Непрыемнае адрозненне сучасных грамадстваў ад санаторыяў для псіхічна хворых палягае ў тым, што з псіхсанаторыя ўсё ж можна аднойчы выйсці. Пакінуць жа грамадства можна, толькі ўцёкшы ў іншае, практычна ідэнтычнае грамадства (Эдуард Лімонаў, «Дысцыплінарны санаторый», 1986–1993)

* * *

Паняцце траўмы стала чымсьці, пра што ў ЗША гавораць кожны дзень ва ўніверсітэцкіх кампусах і газетах. Ідэя пра тое, што пачуць процілеглую пазіцыю – гэта не проста прыкра, а траўматычна, фізічна шкодна, зрабілася агульным месцам для многіх. Я б назваў гэты працэс медыкалізацыяй публічнай сферы. Калі раней можна было адкрыта разважаць пра некаторыя ідэі, прызнаючы пры гэтым, што яны небяспечныя, то цяпер іх трэба рэгуляваць у медычным ключы. І гэты фенамен я лічу насамрэч трывожным (Роджэр Беркавіц, сакавік 2018).

* * *

І пад канец – інфа пра ўдзел майго суразмоўцы і сааўтара ў мінскай выставе «Код: 25.03.18», прысвечанай, як няцяжка здагадацца, стагоддзю Беларускай народнай рэспублікі. Урывак з артыкула Пётры Васілеўскага (газета «Культура»): «Асобна хачу сказаць пра жывапіс Андрэя Дубініна. Гэты творца не захацеў выстаўляцца на такой выставе з чымсьці ўжо вядомым, і таму за кароткі час зрабіў паўнавартасны жывапісны твор (гл. вышэй – В. Р.). У сваім палатне “Звеставанне” мастак звярнуўся да біблійнай вобразнасці, якой вельмі пасуе ўпадабаная ім рэнесансная стылістыка…»

***

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

19.04.2018

Апублiкавана 20.04.2018  02:03

Кароткі змест папярэдніх дзесяці серый

№ 70j (10.04.2018). Пра тое, чаму варта ганарыцца заснаваннем БНР. Даследаванне цэнтра П’ю аб антысемітызме. Латэнтная юдафобія ў Беларусі. “Халодная вайна” як небяспечны для краіны і яўрэяў фактар. Лёс ізраільска-беларускага праекта ў Белаазёрску. Развіццё ідэі пра манархію ў Беларусі – яе можна абвясціць на частцы тэрыторыі Мінска. Заяўка Беларускай федэрацыі шахмат на правядзенне алімпіяды ў Мінску. Запрашэнне ў родны горад Б. Гельфанда. Пажаданні Р. Васілевіча, каб юрысты лепей ведалі беларускую мову (манілаўшчына). Збор інфармацыі пра “дармаедаў” як наступ на таямніцу прыватнага жыцця. Ідэя надання вуліцы ў Быцені імя Цыўі Любеткінай, падтрымка ідэі. Арганізацыя як больш эфектыўны спосаб бараніць свае інтарэсы.

№ 70i (03.04.2018). Паслясмак ад “Дня волі”. Думкі Змітра Сляповіча пра родную Беларусь. Святкаванне ў Нью-Ёрку. Правядзенне першага Сіянісцкага кангрэса як аналаг заснавання БНР. Сумнеўнасць праграмы свята ў Мінску. “Гістарычнае адкрыццё” ад tut.by. Пра тое, што ў палітыцы колькасць не пераходзіць у якасць. Затрыманне А. Карызны і думкі пра яго вартасць. Раздзьмуванне колькасці тых, хто прыйшоў на канцэрт 25 сакавіка. Графіці ў гонар БНР. Раздача аксесуараў. Замацаванне мяжы двух “апазіцыйных лагераў”. Зацягванне справы з мемарыяльнай дошкай на вул. Валадарскага, непрафесіяналізм “сіцідога”. Выхад кнігі купалаўскага верша “А хто там ідзе?” на розных мовах. Імпрэза ў музеі беларускай літаратуры, прысвечаная Т. Кляшторнаму і І. Харыку. Падрыхтоўка да рэферэндуму ў РБ, парада наўпрост спытацца ў народа, ці падтрымлівае ён ператварэнне рэспублікі ў манархію. Мемуары Ю. Бібілы. Скандал на сайце з “птушынай назвай”.

№ 70h (20.03.2018). “Выбары-дурыбары” ў Расіі. Непрадвызначанасць палітыкі ў Беларусі. Прапанова А. Кіштымава адмовіцца ад “расійскай лінейкі”. “Марш годнасці і волі” як варыянт святкавання 25 сакавіка. Заклікі М. Статкевіча і В. Сіўчыка. Скепсіс адносна “беларускіх нацыяналістаў”. Час апартуністаў у беларускім палітыкуме. Парада запрасіць на выступ у Дзень волі ідышамоўнага прамоўцу. Недаацэнка небяспекі ад Астравецкай АЭС. Прыклады таго, што этыка працы ў РБ кульгае. “Асобныя недахопы” на заводзе “БелДжы”. Няўменне дамовіцца з кітайскімі работнікамі ў Светлагорску. Прапанова скласці даклад пра беларускае кіраўніцтва накшталт расійскага “Путин. Итоги. 2018”. Беларусь у “рэйтынгу шчасця”. Асаблівасці сацыяльнай рэкламы ў Мінску. Кліп ад спявачкі Shuga. Пазітывы ад Беларускага фонда культуры і часопіса “ПрайдзіСвет”.

№ 70g (13.03.2018). Узаемадачыненні беларусаў і яўрэяў паводле З. Бядулі. Яўрэі ў БНР (1918 г.). Слабасць новай рэспублікі, нейтральна-чакальная пазіцыя большасці беларускіх яўрэяў. Сцэнарый развіцця БНР пры ўмове большай яе легітымнасці. Недарэчнасць рэваншу кансерватараў, якія прэтэндуюць на спадчыну БНР. Сектанцтва сучаснага БНФ. Рэакцыя В. Вячоркі на сцёбны кліп пра 8 сакавіка з удзелам Галыгіна і Шнурава, годныя адказы. Заклік зрабіць нешта лепшае. Расчараванне ў П. Усаве як аналітыку.

№ 70f (09.03.2018). Канфлікт у аргкамітэце “Дня Волі”. Неадэкватныя паводзіны “Белсату”, інсінуацыі “Нашай Нівы”. Прагнозы адносна 25 сакавіка. Параўнанне Статкевіча з Казуліным. Запланаванае святкаванне 100-гадовага юбілею БНР у Ашдодзе. Жаночы забег “Beauty Run” у Мінску, асвятленне яго ў СМІ, перабольшанне колькасці ўдзельніц. Як сілавікі трапілі ў палітбізнэс. Сустрэча Ул. Макея з прадстаўнікамі “Амерыканскага яўрэйскага камітэта”. Насця Рыбка як Саламея Пільштынова нашых дзён. Юбілей Э. Севелы, неразуменне ягонай сатыры Б. Камянавым. Ю. Абрамовіч, 50-гадовы рэдактар газеты “Берега”.

№ 70e (01.03.2018). Выбары і кулінарныя інсталяцыі. Панікёрства П. Усава. Пра тое, як рэжым дзеліцца сферамі ўплыву. Заявы бізнэсмена Уладзіміра Хейфеца, выбранага ў Мінгарсавет. Пра “Малады фронт” і З. Дашкевіча. “Этнацыд” як няслушны дыягназ. Прыклады афармлення беларускамоўных дакументаў і ўменне чыноўнікаў размаўляць па-беларуску. Перапіска з Нацыянальным агенцтвам па турызму. Дзіўны пераклад роліка пра Беларусь на англійскую. Прага свабоды і салідарнасць як фактары, больш істотныя за мову. Спрэчныя выказванні М. Статкевіча і С. Алексіевіч. Экзатычная выстава ізраільскіх тэнісных ракетак у Палацы рэспублікі. Крэатывы пінчука Р. Цыперштэйна.

№ 70d (19.02.2018). Прысуд па справе “рэгнумаўцаў”, каментарый С. Шыптэнкі. Пасыл грамадству ад “сістэмы”. Аналіз А. Шрайбмана. Нежаданне палітызаванай публікі вырашаць канфлікты шляхам перамоў. Дэградацыя старой ідэалагічнай сістэмы. Прарэхі ў беларускай цэнзурнай сетцы. Меркаванне пра фільм “Смерць Сталіна” і абазнанасць “заходнікаў” у савецкай гісторыі. Дэсакралізацыя і шахматызацыя палітыкі як пажаданне. Кейс М. Казлова як кандыдата ў дэпутаты Мінгарсавета. Слабасці яго перадвыбарчай кампаніі, АГП увогуле. Развагі пра рэальныя праблемы. Кампанія “Народны рэферэндум”, якая ў 2015 г. скончылася пшыкам. Невыкананая абяцанка Нацыянальнага агенцтва па турызму. Вечар яўрэйскай музыкі “Шалом” у Вялікім тэатры.

№ 70c (01.02.2018). Пра тое, што “Вожык” будзе жыць. Традыцыя часопіса – тлумачыць народу, як яму весела жывецца. Кампанія “Уключы мазгі” і “велописеды”. Іронія “БелГазеты” ў бок абаронцаў сінагогі на Дзімітрава (2001 г.). Спрэчкі вакол беларускай вышэйшай адукацыі. Нежаданне рабіць фетыш з мовы. Прапанова стварыць незалежны ўніверсітэт па-за межамі Беларусі. Наезд на “рэгнумаўцаў” з боку БТ. Зайздрасць як магчымы матыў пераследу “Хартыі-97”. “Кодэкс карпаратыўнай этыкі” Полацкага ўніверсітэта. Агрэсіўны артыкул М. Стральца. Тлумачэнні Л. Казлова і Г. Кур’яновіч з выдавецтва “Арты-фекс”. Вывад пра некарэктнасць паводзін рэктара Полацкага ўніверсітэта. Планы абмежаваць дастаўку рэкламы ў паштовыя скрыні беларусаў. Прапанова ўзнагародзіць ініцыятараў Шнобелеўскай прэміяй.

№ 70b (21.01.2018). Пра вёску Парэчча, дзе ратавалі яўрэйскіх дзяцей у вайну, і памятнае мерапрыемства, запланаванае на 24.01.2018. Няўменне партала tut.by карэктна прадказаць надвор’е. Пратэст супраВць планаў заснаваць беларускамоўны ўніверсітэт, рэакцыя на пратэст. Паводзіны П. Якубовіча. Рэгістрацыя ўніверсітэта і слабыя месцы ТБМ. Версія паходжання прозвішча Рубінчык у газеце “Наша слова” і іншая версія. “Чорны піяр” з боку сайта “Телескоп”, паклёп на Я. Лёсіка. Глупствы “першай беларускай газеты”. Інфармацыйны шчыт пра валожынскую ешыву. Мінскі “Мур лямантаў”. Гукаперайманне ад міністра замежных спраў РБ. Кур’ёз на сайце “Эхо Москвы”. Назіранні за працэсам “рэгнумаўцаў”.

№ 70 (09.01.2018). Cтаўленне беларускай моладзі да сітуацыі ў краіне. Гатэнтоцкая мараль, выказванні ў бок падсудных “рэгнумаўцаў”. Абнаўленне мэблі ў офісе ТБМ. Спрэчныя расповеды пра вынікі 2017 года. Фальсіфікацыя Ю. Баранчыкам пазіцыі Д. Рабянка. Кніга М. Вольфа “Агонь і лютасць”. Заявы А. Лукашэнкі пра пасаду “ўпаўнаважанага”. Зніжэнне фінансавання для часопіса “Вожык”. Меркаванне пра гэты часопіс, а таксама пра “Новый Крокодил”, гумар у “БелГазете”, газеце “15 суток”. Прапанова ўнесці “Вожык” у спіс культурнай спадчыны чалавецтва. Пра мінскі часопіс “Космопорт”. Канцэрты да дня памяці ахвяр Халакосту.

Змест ранейшых серый гл. у №№ 60, 50, 40, 30, 20, 10.