Tag Archives: Алексей Браточкин

А. Браточкин. Куропатские хроники

Пишет 34mag.net: «Мы попросили историка и преподавателя Европейского колледжа Liberal Arts в Беларуси (ECLAB) Алексея Браточкина проанализировать, как говорят о проблеме Куропат в медиа и в официальных кругах. Получился вдумчивый критический обзор, из которого понятно, что не все так однозначно» (28.02.2017).

Cуществует несколько причин резкой актуализации в 2017 году споров о прошлом, настоящем и будущем такого места памяти, как Куропаты.

Во-первых, речь идет о «праве на город»: после некоторого затишья 1990-х, в 2000-е Минск начал меняться более интенсивно, чем раньше, решения об этих переменах были непрозрачными, и все это привело к сносу ряда памятников архитектуры и появлению построек, уродующих городской ландшафт.

Протесты городских активистов и разных сообществ в основном ничем не заканчивались. Споры о строительстве на территории охранной зоны Куропат уже периодически возникали в публичном пространстве, это не первый случай нарушения властями «права на город».

Курапаты: што згубіў і прыдбаў нацыянальны некропаль?

Куропаты: могилы, “дорога смерти” и охранная зона. Как менялись границы

Во-вторых, географическое место Куропаты имеет огромное символическое значение для новейшей истории Беларуси. Речь идет о политике памяти в Беларуси, о том, какую версию историю надо считать важной для всего общества, а о каких исторических событиях лучше забыть.

Версии памяти

В конце 1980-х, в период советской перестройки, первые публикации о Куропатах можно было четко разделить на две группы.

В одних публикациях создавался образ Куропат как радикально нового, национального и сакрального, места памяти беларусов, связанного с травмой коммунистического правления и трагедией периода сталинизма. Демонстрации и митинги в Куропатах были одними из первых публичных и протестных выступлений в БССР в конце 1980-х. Статья, с которой все началось:

Курапаты – дарога смерці

В других публикациях этот травматический образ Куропат отрицался, репрессии фактически оправдывались «духом времени» и общей необходимостью, а советское прошлое конструировалось в качестве эпохи сочетания «плохих и хороших» эпизодов, иерархию которых определить невозможно.

Первый образ Куропат создавался участниками национального движения в позднесоветской Беларуси, часть из которых входила в состав БНФ. Он был доминирующим в публичном пространстве Беларуси с конца 80-х до середины 90-х.

Второй образ Куропат, созданный коммунистами и советскими ортодоксами, защищавшими существование Советского Союза, сыграл свою роль в политическом противостоянии конца 80-х, а после 1991 года утратил свою актуальность и видоизменился.

После выборов 1994 года БНФ становится оппозицией, а новый политический режим начинает бороться со всем тем, что являлось частью символического капитала БНФ. И Куропаты из места памяти, связанного с историей коммунизма и сталинизма, превращается еще и в место борьбы против нового политического режима, для которого тема репрессий и сталинизма была невыгодной по ряду причин.

Какие исторические ассоциации сегодня вызывает образ Куропат в общественном сознании?

Первый образ Куропат как национального места памяти беларусов до сих пор присутствует в публичном пространстве благодаря тем активистам и сообществам памяти, которые стихийно сформировались на протяжении конца 1980-х – 1990-х гг. К ним добавились и новые участники. Именно они организовывали здесь шествия в память о жертвах, следили за порядком и боролись с вандалами.

Веб-архив публикаций о Куропатах

Эти сообщества и активисты (КХП-БНФ, «Малады фронт», БХД, инициатива «Эксперты в защиту Куропат», «Мемарыял» и др.) формально принадлежат к одной части политического поля и вроде бы следуют одной цели, однако между ними не всегда есть согласие.

Например, в конце октября – начале ноября 2012 года возник спор между Зеноном Позняком и другими представителями КХП-БНФ с одной стороны и историком Игорем Кузнецовым – с другой о том, имеют ли отношение убийства в Куропатах к убийствам польских офицеров в Катыни и могут ли быть Куропаты местом погребения участников «катынского списка»?

Возможна ли беларусская память о Катыни?

Фактически встал вопрос о том, насколько жертвы в Куропатах являются чисто «беларусскими» в этническом смысле. Можно ли говорить о практиках геноцида по этническому принципу в период сталинизма или надо менять подход и признавать право на память за разными сообществами и рассматривать сталинизм иначе?

Также мы сегодня спорим о том, насколько, как пишет антрополог Сергей Ушакин, «зло – всегда дело чужих рук». Являются ли убийства в Куропатах всего лишь «внешним» явлением, результатом «оккупации» и почти колониальной зависимости в рамках СССР или же мы имеем дело с гораздо более сложными объяснениями и историями жертв Куропат?

В этом смысле тот образ Куропат, который сложился с конца 80-х, также может измениться и подвергнуться эрозии. Насколько готовы сегодняшние защитники памяти о Куропатах настаивать на каноничности этого образа и не мешать его эволюции, появлению других версий памяти?

В поисках места между Сталиным и Гитлером: о постколониальных историях социализма

Поставить крест

Следы отказа от признания Куропат в качестве общенационального места памяти (как в конце 1980-х) можно обнаружить и во многих публикациях официальных СМИ и идеологов режима Александра Лукашенко. Это уже не прямой отказ, а очень специфический: нынешняя власть не хочет брать на себя свою часть политической и моральной ответственности за прошлое и настоящее Беларуси, но и не отрицает факт преступлений 1930-х годах.

Одна из центральных проблем официального признания такого места памяти, как Куропаты, – это проблема обсуждения пределов государственного насилия и уважения прав человека. Если мы признаем эти проблемы, значит, мы должны и сегодня следовать принципам ограничения государственного насилия и следования концепции прав человека, чтобы не повторилась ситуация 1930-х гг. Но это было бы слишком сильным обещанием.

Именно поэтому официальные идеологи уже дважды за новейший период истории Беларуси, в 2009 и 2017 году, собирали «круглые столы», чтобы обсудить проблему памяти о Куропатах и проблему советского прошлого. Задача этих круглых столов – сведение памяти о массовых убийствах в Куропатах к локальному, хотя и трагическому, эпизоду сталинской успешной «модернизации» 1930-х и семидесятилетней советской истории. В этой риторике «власть» и «государство» не должны оказаться на скамье подсудимых ни при каких условиях.

Вместо разговора о недопустимости государственного насилия и правах человека, вместо обсуждения системных причин того, почему случились убийства в Куропатах, предлагаются несколько тезисов.

Нам говорят о том, что все жертвы уже давно реабилитированы, однако никто не говорит, что сам процесс «реабилитации», начатый после ХХ съезда КПСС и формально завершенный в конце 1980-х – 1990-х гг. является изобретением советского же государства и далеко не полностью соответствует тому, что мы можем назвать «должной памятью» о Куропатах и жертвах.

Также нам предлагают прямое оправдание государственного насилия и говорят, что вся борьба вокруг Куропат «политизирована», хотя само государство ничего не сделало для достойного увековечивания памяти и автоматически само создает образ врага из защитников Куропат.

В качестве новой модели памяти о Куропатах обществу предлагаются санкционированные государством вахты членов БРСМ, а также запрет на обсуждение темы национальной самоидентификации жертв преступления и ее связи с тем, что произошло, как и запрет на обсуждение других вопросов.

Фактически власть сегодня не столько хочет поставить в Куропатах мемориал, наконец, сколько похоронить/контролировать все дискуссии и отсылки к прошлому и современной истории Беларуси.

Круглый стол в газете «СБ», 25.02.2017

Пока идет эта борьба, мы мало продвинулись в исследованиях собственного прошлого. Последняя крупная монография о сталинизме вышла в Беларуси в начале 2000-х, мы пользуемся статистикой 1990-х, которая сегодня оспаривается, мы до сих пор не имеем списка жертв Куропат и более точных цифр этих жертв, это настоящая проблема.

Алексей Браточкин

Статья перепечатана с согласия автора

Фото В. Рубинчика (декабрь 2001 г.) и В. Воложинского (05.12.2009)

От ред. belisrael.info: Мы рассчитываем, что статья минского историка с еврейскими корнями вызовет некоторый спор – собственно, ради этого мы её и перепечатываем. Например, трудно согласиться с тем, что «образ Куропат, который сложился в конце 1980-х», до 2010-х не претерпевал эволюции. Так, осенью 2004 г. по инициативе Марата Горевого и ряда иных активистов, евреев и неевреев, в Куропатском лесу появился памятник c надписью, продублированной и на идише: «Нашым адзiнаверцам-iудзеям, братам па Кнiзе – хрысцiянам i мусульманам – ахвярам сталiнiзму ад беларускiх габрэяў» (фото см. выше). Не совсем точна и фраза «мы до сих пор не имеем списка жертв Куропат». Разумеется, полного списка нет и, наверное, не будет (хотелось бы ошибиться), но начало было положено много лет назад. Как можно прочесть здесь, «Достоверно установлены только два имени погребенных в Куропатах – Мовша Крамер и Мордыхай Шулескес. Их тюремные квитанции об аресте ценностей, выданные в 1940 году, нашлись в захоронениях». И это не какие-то домыслы энтузиастов, а факт, подтверждённый (хотя и не прямо) белорусской прокуратурой в 2001 г., уже при Лукашенко… Вообще же проблема засекречивания имён и судеб жертв действительно существует в Беларуси, что доказывает и недавний материал Александра Розенблюма.

Опубликовано 05.03.2017  15:56

***

Из обсуждения на моей стр. в фейсбуке:

Алена Ждановіч 5 марта в 22:09
А какой спор может вызвать эта статья. Учитывая, что на территории нашей страны проживали рядом с беларусами, евреи, поляки, русские и татары, то и под репресии попадали все без исключения. Так что и в Курапатах лежат представители всех этих, да возможно и других национальностей. Ну знала я, кстати давно, што идентифицированы именно только два погребенных, и те 100% евреи. Неужели это дает повод теперь утверждать, что Куропаты место уничтожения только евреев. 
Ида Шендерович 5 марта в 23:04
Замечательная статья
Ида Шендерович в 23:07
Но какое значение имеет этническое происхождение ее автора?
Mischa Gamburg 5 марта 23:29
Представляется, что в статье вполне адекватно описана обстановка по этому вопросу в Беларуси, отношение и изворотливая политика ватной прорашистской власти. Мнение редакции сайта (вполне обоснованное) дополняет и уточняет статью и содержит важную информацию. Очень понравился материал Александра Розенблюма. Хочу только уточнить. В статье есть такой кусок: “К тому же недавно принятый несовершенный закон о защите частной жизни граждан ограничил доступ к архивным документам, что, по сути, дало возможность государству стать на страже беспамятства”. Этот закон неправильно называть несовершенным. Он как раз совершенный в смысле жульничества и мракобесия. Для этого он и создавался и принимался, о чем свидетельствует дальнейший текст статьи. Такая же ситуация в рашке, там аналогичные законодательные акты приняты несколько раньше, напр. закон “О персональных данных” в 2006 году  
***
и прислано на адрес сайта Вольф Рубiнчык  6 марта 13:02
в ответ на Алена Ждановіч 5 марта в 22:09
Хіба ж нехта сцвярджаў, што “Куропаты место уничтожения только евреев”? Гаворка пра іншае: паважаны Аляксей крыху абстрактна разважае пра ахвяры, спісы… Асабіста мне хацелася больш канкрэтыкі. Так, калі б аўтар згадаў помнік 2004 г., які ў нечым змяніў “вобраз Курапатаў”, складзены ў канцы 1980-х, гэта пайшло б толькі на карысць… Ёсць звесткі і пра тое, як да гэтага помніка паставіліся прадстаўнікі КХП-БНФ – сам некалі публікаваў у “Мы яшчэ тут!”
Вольф Рубiнчык для Іды
Матэрыял рыхтаваў да публікацыі на belisrael.info я, таму паспрабую адказаць на Ваша пытанне. Калі б гэта быў навуковы артыкул, то, вядома, згадваць паходжанне аўтара было б залішнім, аднак ідзецца пра публіцыстыку, дзе этнічны фактар грае пэўную ролю. Па-мойму, у выпадках, калі абмяркоўваецца тэма “нацыянальнай самаідэнтыфікацыі ахвяр злачынства”, мае значэнне не толькі “што напісана”, але і “хто піша”. Да таго ж Аляксей не хавае свайго паходжання, тут www.svaboda.org/a/28118850.html ён падкрэсліў: “имею и белорусские и еврейские корни”.

 

***

И свежее

Павел Севярынец, 8.03.2017 19:35

Артыкул і камэнтары чытаў. Пошук праўды заўсёды няпросты, але той, хто шукае – знаходзіць.”

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (30)

Напярэдадні ўрачыстага адкрыцця ў Мінску новага інтэлектуальнага клуба (запіс у яго пакуль не вядзецца, але рэгістрацыю дакляруюць распачаць у бліжэйшыя дні) раскідаю па маніторы жменьку згадак пра «далёкае-далёкае» мінулае.

У 1990-х гадах Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт не раз наведвалі з публічнымі лекцыямі асобы… ну, калі не сусветнага, то кантынентальнага маштабу. У старым будынку на праспекце Скарыны (ля Дома афіцэраў) акадэмік Міхаіл Гаспараў прачытаў нават не адну, а дзве лекцыі пра рускую паэзію – прыпамінаю, што светлай памяці Гаспараў аналізаваў вершы ХІХ ст. з фармальнага боку. Гэта было ў 1997 ці 1998-м, а ў 1996-м там жа выступаў дарадца прэм’ер-міністра Францыі Гі Сарман, з ім можна было і падыскутаваць… Сарман падпісаў мне сваю кнігу «La solution libérale», перакладзеную на рускую ў пачатку 1990-х (выйшла ў Маскве-1992). На падзею адгукнуўся, у прыватнасці, «Вечерний Минск».

sorman sorman2

Агулам шанцавала на сустрэчы з аўтарытэтнымі французамі. Адзін з іх, дырэктар інстытута палітычных даследаванняў у Страсбургу (Рэно Дарандо; цяпер выкладае ў Парыжы), ацэньваў маю дыпломную працу… Найбольш запомніўся Дамінік Кала – аўтар падручніка «Палітычная сацыялогія». Чытаў ён свае лекцыі студэнтам франка-беларускага факультэта ЕГУ – нас было чалавек 10 – але, па вялікім рахунку, быў даступны для ўсіх. Журналістка «БДГ» пыталася ў мяне, ці мог бы я перакласці некалькі пытанняў для гэтага прафесара (пазней, здаецца, вырашыла праблему сама).

dorandeu2013 colas2009

Р. Дарандо і Д. Кала. Фота з адкрытых крыніц.

Усё гэта адбывалася ўжо ў лукашэнкаўскі час. Могуць запярэчыць, што тады, у канцы ХХ ст., «правадыр» яшчэ не падгроб пад сябе ўсё і ўсіх, таму заходнія інтэлектуалы не баяліся прыязджаць, дый ЕГУ быў важнай «кропкай прыцягнення». У пэўнай ступені яно так – тым не менш «зоркі» актыўна гойсалі да нас і ў ХХІ ст. Чамусьці «Еўрарадыё» не прыгадала, што «абсалютна легендарны» французска-швейцарскі славіст Жорж Ніва, якога зараз нібыта мерацца запрасіць адным з першых, ужо наведваў Мінск у 2002 г. Тады ён даў змястоўнае інтэрв’ю газеце «Белорусский рынок» (некалі эканамічныя выданні не шкадавалі плошчы на развагі пра Пастарнака і Салжаніцына)… Ніва яшчэ казаў: «Вельмі цікавы новы празаік Андрэй Дзмітрыеў». Накаркаў 🙂

Шмат разоў бываў у «сінявокай» брытанскі прафесар, даследчык беларускай літаратуры Арнольд Макмілін. У маі 2010 г. завітаў ён на «яўрэйскую секцыю» кангрэса міжнароднай асацыяцыі беларусістаў (на вул. Прытыцкага)… і пад псеўданімам «Макмілер» трапіў у гумарыстычна-фантастычнае апавяданне Паўла Касцюкевіча «Вайна з дзьмухаўцамі». Ізраілец Этгар Керэт – таксама той яшчэ знаны інтэлектуал, хоць і без навуковых ступеняў – сёлета выступаў у галерэі «Ў», лінгвістычным універсітэце і Нацыянальнай бібліятэцы. Па лініі Ізраільскага цэнтра некалі прыязджалі Фелікс Кандэль, Ігар Губерман, Міхаіл Хейфец – ніхто з іх не расчараваў публіку. Ну і г. д.

kandel

Аўтограф Ф. Кандэля на кнізе «Люди мимоезжие. Слово за слово»

Раз ужо памочніца С. Алексіевіч Юлія Ч. пералічвае прозвішчы кандыдатаў на выступленні ў новым клубе, дазволю сабе выказацца наконт кандыдатур і я (чыста як патэнцыйны слухач :)) Рэжысёр Сакураў, палітыкіня Хакамада, псіхалінгвістка Чарнігаўская, актрыса Ахеджакава, літаратуразнавец Ніва, пісьменніца Забужка… Няма сумневаў, што ўсе яны паважаныя людзі, але няможна не заўважыць у гэтым шэрагу элемент сумбуру. Пажадана, каб мелася канцэпцыя адбору, іначай будуць хадзіць не на лекцыі, а на саму Алексіевіч. Найперш аматарцы Герцэна і Дастаеўскага варта запрашаць або калег-літаратараў, або, умоўна кажучы, экс-дысідэнтаў – прынамсі тых, хто меў вопыт выжывання ў цяжкіх умовах і мог бы ім падзяліцца (напрыклад, вышэйзгаданыя Губерман, Кандэль, Хейфец так ці іначай дапасоўвалі, а пад канец 2002 г. выступаў у Абшчынным доме на вул. Веры Харужай, 28 і весялун Эдуард Кузняцоў, у 1970-м асуджаны да смяротнай кары…)

Калі ж пільна трэба запрашаць адмыслоўцаў з розных сфер, то не зашкодзіла б час ад часу даваць слова беларускім даследчыкам – у першую чаргу тым, каго выціснулі з універсітэтаў і навуковых устаноў па палітычных матывах (асобы прывет былому куратару Гродзенскага ўніверсітэта Сямёну Шапіру). Бальшыня з іх, наколькі ведаю, неяк адаптавалася, атрымала трыбуны і крыніцы даходаў у Літве або Польшчы, «маргіналамі» не з’яўляецца. Ды запросіны ў Мінск і ганарарчык наўрад ці калі будуць лішнімі.

Маралька. Не варта прыбядняцца, як гісторык Аляксей Братачкін, і абагульняць: «Крайне цяжка пераканаць каго-небудзь прыехаць сюды, з нашымі рэсурсамі і з адсутнасцю ў гасцей асабістай цікавасці да Беларусі… Беларусь дрэнна ўключаная ў інтэлектуальныя міжнародныя сеткі». Грошы і асабістая сувязь гасцей з краінай вырашаюць многае, аднак не ўсё, далёка не. Рыхтуйце глебу – штосьці вырасце.

Хітрымудрыя актывісты адной сямейна-клоўнскай палітычнай (?) партыі – той самай, што ў 2014 г. прапаноўвала назваць вуліцу ў Мінску імем тав. Левіна – глебу для сябе якраз рыхтуюць. Днямі закінулі ў СМІ ініцыятыўку: праз рэферэндум павялічыць тэрмін паўнамоцтваў прэзідэнта з 5 да 7 гадоў, а дэпутацікаў – з 4 да 5 гадоў. («Францыя, мы ўжо набліжаемся да цябе…» – праўда, там якраз на пачатку ХХІ ст. зменшылі прэзідэнцкі тэрмін з 7 да 5 гадоў :))

Новы рэферэндум праводзіць трэба, хто б спрачаўся, але першае пытанне ў ім павінна быць наконт будоўлі АЭС пад Астраўцом (замарозіць або не), другое – наконт судовай сістэмы. Нагадаю, што ў 2013 г. в. а. цара «імем рэвалюцыі» скасаваў гаспадарчыя суды, прадугледжаныя Канстытуцыяй, ды ўліў іх у агульныя. Да таго было паабяцана сфармаваць у Беларусі «суд прысяжных» – гл. перадвыбарную праграму гр-на Лукашэнкі А. Р. 2010 г. Не прайшло і пяці гадоў, як названы грамадзянін паабяцаў «падумаць» над пытаннем і прызнаўся, што не памятае сваёй абяцанкі… Можа, няхай бы крайняе слова сказаў-такі народ? Між іншага, цешу сябе спадзевам, што народ на рэферэндуме, нарэшце, адкіне прапановы-абяцанкі-цацанкі галоўнага чыноўніка, і той мужна падасць у адстаўку, як зрабіў Шарль дэ Голь у 1969 г., калі большасць французаў адкінула яго рэформы. І хто б мог падумаць? Францыя не развалілася, хаця так многа было ў яе гісторыі звязана з імпэтным генералам!

Пра матч на першынство свету Карлсен – Каракін, што адбываецца ў Нью-Ёрку з 11 лістапада. Абодва гульцы, народжаныя ў 1990 г., «машынападобныя»; поспех расійца тлумачыцца, сярод іншага, тым, што ён навучыўся «сушыць» пазіцыі лаўчэй за нарвежца… «Класічныя» шахматы хутчэй жывыя, чым наадварот, або, як дасціпна выказаўся народны каментатар з chessbomb.com, «If chess is dead, where is the body?» («Калі шахматы мёртвыя, то дзе ж труп?»). Аднак цягам матчу, які пачаўся з сямі (!) нічыіх, чуліся заклікі пераходзіць на фішэрэндам. Я б аддаў перавагу шахматам-5039, і ўсё ж за прыгожую канцоўку 8-й партыі, дзе чорныя фігуры дамінавалі на дошцы, гатовы многае дараваць… Эстэтычную асалоду атрымаў, бадай як ад «Балеро» Марыса Равеля. Няйначай у гонар гэтай перамогі магілёўскія прадпрымальнікі назвалі сваю прэмію, якую ўручаць 26.11.2016, «Неверагодны ферзь» 🙂 Паглядзеўшы на энтузіязм у рунэце, я не здзіўлюся, калі ў рускай мове з’явіцца новы сэнс у слова «закaрякать» – замучыць суперніка на роўным месцы… «Адказка» ад Карлсена ў 10-й партыі была куды менш відовішчная.

13 год таму я атрымаў па электроннай пошце артыкул М. Ковыцева (гэтае прозвішча мне нічога не казала), прысвечаны Сяргею Каракіну: «Шахматный Робертино Лоретти». Аўтар прапаноўваў апублікаваць артыкул у часопісе, аднак, параіўшыся з членам рэдкалегіі «Шахмат-плюс» Паўлам Макевічам, я вырашыў гэтага не рабіць, бо гутарка падалася мне занадта «газетнай» і далёкай ад беларускай праблематыкі. Трохі пазней тутэйшыя аматары ўсё адно даведаліся пра таленты юнага жыхара Украіны – інтэрв’ю падабраў часопіс «Шахматы» (гл. № 1, 2004). Ці шкадую пра «незабітага мядзведзя»? Не, не шкадую. Ці асуджаю пераезд Каракіна ў Расію 8 год таму і яго прапуцінскія погляды? Да гэтага я абыякавы, бо аддзяляю мух ад катлет. Пісаў пра тамтэйшых ігракоў, бываў «на ўсходзе», але жыву ў краіне, якая ўжо 25 год незалежная. На жаль, глебы пад нагамі так і не адчулі многія ўраджэнцы СССР, а сярод іх – і наша нобелеўская лаўрэатка. Іначай не падпісвала б зварот 18.11.2016 ад імя «расійскіх пісьменнікаў і журналістаў»…

А тут якраз і навіна культуркі падваліла. 8 снежня 2016 г. у мінскім клубе «Мулен Руж» плануецца рэдкі ў нашых краях спектакль-камедыя «Паліто з Бабруйска». Хачу спадзявацца, што не зусім папса, што выйдзе кранальна. Рэклама, па-мойму, вартая таго, каб прывесці яе цалкам – прама-такі бітлоўскі «бенефіс містэра Кайта»:

Упершыню ў Мінску! Адраджэнне жанру вадэвілю!!! Шмат гумару і песень па матывах яўрэйскага фальклору. А вы ведалі, што ўпершыню яўрэі з’явіліся на тэрыторыі сучаснай Беларусі яшчэ ў часы вялікага Княства Літоўскага? Не? А што ім асаблівыя граматы з прывілеямі ахвяраваў вялікі князь Вітаўт? Таксама міма? Дык запомніце і іншым перадайце, што толькі ў Бабруйску да рэвалюцыі 72 працэнты насельніцтва складалі яўрэі! Так, і па часці гумару адэсіты ў бабруйчан «падлогі мылі». Мяркуйце самі: гораду Адэсе 200 з чымсьці гадоў, а яўрэйскай абшчыне Бабруйска 500. І хто не ведае за анекдот пра паліто: «Сустракаюцца на «Сацыялцы» два яўрэі. – Абрам, дзе ты шыў такое паліто? – У Парыжы. – А гэта далёка ад Бабруйска? – 2000 кіламетраў. – Слухай, такая глухмень, а шыюць прыстойна!»

Шмат іншых анекдотаў, рэальных смешных гісторый з жыцця бабруйскіх яўрэяў і папулярныя музычныя кампазіцыі 30-х – 50-х гадоў мінулага стагоддзя вы зможаце пачуць у выкананні лепшых артыстаў і кіно! Смяяцца і спяваць дазваляецца!!!

У пастаноўцы занятыя: Ігар Пятроў, Таццяна Ружаўская, Бэла Шпінер, Сяргей Навіцкі, Жора Волчак, Наталля Якаўлева, Маша Возба, Ягор Найдовіч, Таццяна Жданава і інш.

У чаканні «рэальных смешных гісторый» пацешыла «вайна правак» на Магілёўскай, 32. Нагадаю, у чэрвені 2016 г. пад уплывам расійска-беларускай лалітыкі з’явіліся выявы дзяцей, адразу ж раскрытыкаваныя людзьмі з мастацкім густам; у кастрычніку дзецям нехта падмаляваў калючы дрот, але скора гарадскія ўлады аддалі загад яго замазаць, што і было выканана 23.11.2016. На наступны дзень нават выставілі ахову, ды як бы пасля восеньска-зімовай слаты фарбы не змыліся, і дрот не вылез на паверхню зноў 🙂 Пакуль жа наша сціплая фотка выглядае «гістарычнай» – нечакана выявілася, што альтэрнатыўная версія мурала дажывала ўвечары 22 лістапада апошнія гадзіны… Трапную заўвагу зрабіў чытач tut.by: «Cамы задаволены ў гэтай гісторыі – кранаўшчык. І адныя заплацілі за пад’ём, і другія, потым трэція». Я ўжо нават захацеў быць качагарам кранаўшчыком, але потым прыгадаў, што ў нашай краіне вежавыя краны часам захопліваюць тэрарысты нармальныя пацаны, якім недаплачваюць заробленыя грошы, і адмовіўся ад гэтай перспектыўнай ідэйкі…

Вольф Рубінчык, г. Мінск

25.11.2016

wrubinchyk[at]gmail.com

Кароткі змест папярэдніх дзесяці серый:

№ 29 (22.11.2016). Прызначэнне пасла Ізраіля ў Мінску. Місія МВФ у Беларусі, запазычанасць краіны, рэкамендацыі. Няпрошаныя парады «старшыні цэнтрвыбаркама» і прэс-сакратаркі міністэрства адукацыі. Пагрозы прадстаўніцы Мінгарвыканкама ў адрас ананімнага мастака, які зрабіў праўкі ў графіці ля вакзала. Забарона канцэрта гурта «Дзецюкі» галоўным ідэолагам Мінска. Новыя публікацыі пра братоў Бельскіх і Хатынь. Спектакль пра Другую сусветную ў Купалаўскім тэатры і цэнзура на «Хартыі-97». Памылкі на сайце мінадукацыі. Новы інтэлектуальны клуб, планы запрасіць Вольгу Седакову. Бязглуздыя развагі тутэйшых экспертаў пра Трампа і Ле Пэна.

№ 28 (18.11.2016). Прэс-канферэнцыя «галоўнага чыноўніка». Заява пра 90% вышэйшай адукацыі за кошт бюджэту, якая не адпавядае сапраўднасці. Успамін пра зборнік габраўскіх анекдотаў і «вясёлы цынізм» Л. Левіна. Развагі пра сярэднюю і мінімальную зарплату ў розных краінах. Казка пра Лукашэнку 1994 г. Смерць Меіра Дагана (сакавік 2016 г.). Бурчэнне беларускай наменклатуры і прапанова вылучыць у прэзідэнты С. Сідорскага, а ў прэм’ер-міністры – М. Кадырава. Крытыка. Артыкул пра «словы-паразіты» як адцягванне ўвагі ад рэальных праблем, згадка пра аналагічны эпізод у рамане Вайновіча пра Чонкіна. Табурэткавы гумар «афіцыйнай прадстаўніцы РФ» і меркаванне Дзмітрыя Быкава. Ацэнка матчу Карлсен – Каракін.

№ 27 (16.11.2016). Закон пра «ўзроставую» маркіроўку інфапрадукцыі, скандал у мінскім кінатэатры. Меркаванне А. Кудзіненкі пра цэнзуру ў кіно і развагі Э. Лімонава пра «дысцыплінарны санаторый». Прапанова перакласці на беларускую асобныя творы Лімонава. Юбілей «Нашай Нівы», артыкул І. Соркінай пра «НН» і яўрэяў у пачатку ХХ ст. Урывак з кнігі С. Дубаўца пра яго стасункі з яўрэем-п’яніцам у 1990-х. Асабістыя згадкі пра супрацу з рэдакцыяй «НН», пачынаючы з 2000 г. Прычыны цяперашняй абыякавасці да гэтага выдання. Кур’ёзная гісторыя, звязаная з амерыканскім прафесарам геаграфіі ў Мінску. Іншыя замежныя аматары стабільнасці, прапанова плаціць ім столькі ж, колькі плацяць тутэйшым.

№ 26 (11.11.2016). Перамога Трампа, беларускія карані яго зяця. Я. Гутман і Г. Каспараў пра Трампа, кнігі з яго ўдзелам, выдадзеныя ў Мінску. Як можа адбіцца яго перамога на «беларускіх справах». Псеўдаэксперты, якія прадказвалі перамогу Клінтан. «Інавацыйная Беларусь» Ю. Зісера і яе крытыка, параўнанне з «Еду ў Магадан» І. Аліневіча (на карысць апошняга). Няспраўджаны прагноз ад Зісера ў лістападзе 2015 г.

№ 25 (06.11.2016). Напад на людзей з бензапілой у кастрычніку. Патрэба ў інстытуце псіхалогіі. Забойства ў Петрыкаўскім раёне, неабароненасць работнікаў пошты. Развагі пра затрымку з прызначэннем пасла Ізраіля ў Беларусі. Кніга пра цэнзуру ў СССР, выдадзеная ў Ізраілі. Крытычныя заўвагі. Як К. Чорны адгукаўся пра «галоўную цэнзарку БССР» Ф. Дадзіёмаву. Кніга Я. Шумскага пра саветызацыю Заходняй Беларусі, яе плюсы. Памылкі на шыльдах у публічных месцах. «Шучын» на мінскім вакзале.

№ 24 (19.10.2016). Мова нянавісці, яе крыніцы. Паводзіны А. Носіка і суд над нім. Падзеі вакол Э. Пальчыса. Развагі пра «віртуальнае змаганне». Абраза на адрас паэта Барадуліна, патрэба ў судовым пераследзе. Караткаватая памяць жыхароў Беларусі. Абсурдныя версіі мінулага ў РФ і ў ЮНЭСКА. Прысуджэнне Нобелеўскай прэміі Бобу Дылану і яго ўкраінскія (беларускія?) карані. Беларусізацыя культурных герояў. Дэ Голь у Шчучыне. Маляўнічыя запалкі ад «Барысаўдрэва».

№ 23 (07.10.2016). Спрэчкі вакол прамовы прэзідэнта Ізраіля ў Кіеве. Украінска-яўрэйскія адносіны вачыма Я. Сусленскага і З. Бен-Ар’е. Цытаты з Р. Рыўліна, палеміка з І. Зісельсам. Апаненты Рыўліна, іх несамавітасць. Разумнае меркаванне П. Зуб’юка. Кніга Л. Рэйна пра беларускіх калабарантаў, недахоп дыскусій вакол заяўленай у ёй тэмы. Пазіцыя А. Белага. Спектакль паводле вершаў М. Алейнікава «З жыцця насякомых» у Мінску.

№ 22 (27.09.2016). «Дзень яўрэйскай культуры» ў Мінску і спрэчкі вакол пляцоўкі. Як улады з дапамогай святаў адцягваюць увагу ад праблем. Як «старое» змагаецца з «новым». Шыльды з гістарычнымі назвамі вуліц у Мінску. Памыснасць згадкі пра вул. Яўрэйскую. Сітуацыя з «домам Варбурга» ў Брэсце. Успамін пра разбурэнне мінскай сінагогі на Дзімітрава, 3 у 2001 г. Баязлівасць «прафесійных яўрэяў» пры наяўнасці ў іх арганізатарскіх жылак. «Адмазка» намесніка міністра пра слабасць інфраструктуры. Стан беларускай сацыялогіі, развагі пра А. Манаева і Д. Ротмана. «Ліцвінскі клуб» як навука іншым.

№ 21 (14.09.2016). Прапанова больш актыўна выказвацца на сайце і не забываць пра палітыку. Пра дам, якія прабіліся ў палату прадстаўнікоў. Крытыка выказванняў А. Анісім, ацэнка вагі Г. Канапацкай. Уласныя назіранні за ходам выбараў. Будучыя выбары старшыні руху «За свабоду», тлумачэнне, чаму Ю. Губарэвіч – больш прымальная кандыдатура. Зварот да Беларускай асацыяцыі журналістаў – зрабіць ганаровымі сябрамі арганізацыі В. Купрэйчыка і Д. Ноя. Эсэ Галкоўскага пра «12 крэслаў» і «Залатое цяля», расчараванне ў аўтары праз яго антыяўрэйскія забабоны. Шахматны «ўсенавуч» у беларускіх школах, яго ценявыя бакі.

№ 20 (05.09.2016). Вакантнасць пасады ізраільскага пасла ў Беларусі. Герантакратыя ў «яўрэйскім руху» Беларусі, прагноз 2015 г., які не збываецца. Дасціпнае асвятленне візіту соцень рабінаў у Беларусь на старонцы ІРА ў фэйсбуку. Памылачка з прозвішчам галоўнага рабіна. Пра баязліўцаў-перастрахоўшчыкаў і тых, хто не баіцца. Нявыкананая абяцанка прадстаўніка Рагачоўскага райвыканкама. Вынікі «Дня беларускага пісьменства» ў Рагачове. Карцінкі з фестывалю «Аўцюкі». Смяхоты перадвыбарнай кампаніі. Пра немагчымасць займацца сур’ёзным бізнэсам, ігнаруючы палітыку. Кпіны з парады масквіча выкарыстоўваць «яўрэйскі фактар», адрасаванай уладам РБ. Чалавечыя ахвяры на будоўлі беларускай АЭС.

Змест ранейшых серый гл. у № 20 🙂

Ад рэдакцыі. Мы не заўсёды згодныя з суб’ектыўнымі ацэнкамі нашых аўтараў, у тым ліку і В. Рубінчыка.

Апублiкавана 25.11.2016  19:00

Day of Jewish Culture in Minsk, Sept. 25, 2016 / День еврейской культуры

«Дзень яўрэйскай культуры» ў Мінску, 25.09.2016

1

Рэкламны стэнд на плошчы Свабоды / Advertising stand at Svabody square

2

Майстар-клас па лепцы шарыкаў з мацы / Master-class in making rolls of matzo

3

А тут ляпілі халы / Here visitors are being taught how to cook challah

4

Вядучыя гукаюць, народ падцягваецца / DJs are gathering people

5

Выстаўка… / An exhibition…

6

Яшчэ адна / One more exhibition

7

Усё лепшае – дзецям! / Everything best for children!

8

Валянціна Слюнчанка распавядае пра выцінанкі-«рэйзэлэ» / Valiantsina Slunchanka tells about exquisite paper-patterns («rejzele»)

9

Рэдактар «Мишпохи» Аркадзь Шульман не баіцца кніг суполкі «Шах-плюс» 🙂 / Mishpoha”’s editor Arkadz’ Shulman is not afraid of his сompetitor, “Shakh-plus” publishing house 🙂

10

Скрыпачы граюць / Fiddlers are fiddling

11

Слухачы слухаюць / Listeners are listening

12

Ансамбль «Шалом» з Ліды радуе вока нязменнымі цыліндрамі / “Shalom” band from Lida always draws interest by their top-hats

13

Яўрэйская кухня па-за майстар-класамі: фаршмак, гефілтэ фіш… / Jewish kitchen behind master-classes: forshmak, gefilte fish…

14

…Кугель, штрудэль, бурэкасы – за беларускія рублі / Kugеl, strudеl, burekas – all of them are sold for Belarusian roubles

15

Чарга па дармавую мацу з яблыкамі ў мёдзе / Public queue for free matzoth and apples with honey

16

Шчаслівыя атрымальнікі «хлеба беднасці нашай» / Happy recipients of “our poverty’s bread”

17

Гісторык Аляксей Братачкін (у цэнтры) думае пра новы артыкул / Aliaksej Bratachkin, an historian (in the middle) is pondering a new article

18

Дамарослы Мур Лямантаў: па стрэлках можна апусціць цыдулкі… / Home-made “Wall of Lamentation”. Notes can be put into slots below the arrows…

19

 

… якія трапяць акурат у пластыкавыя пакеты / …and they fall exactly in plastic bags

20

Малыя і коні / Little children & horses

21

Паказальны двубой: краў-мага па-мінску / Demonstrative performance: Krav maga in the Minsk manner

22a

Плошча Свабоды – месца сустрэч / The Svabody square is also a place for meetings

22b

У джынсах – Ісай Каганер, вядомы яўрэйскі актывіст 1980-90-х гг. (працаваў на МТЗ) / The man in denim is Isaiah Kahaner, a well-known Jewish activist of the 1980-90s (by that time he worked at the Minsk Tractor Plant)

23

Праз дзве гадзіны плошча была напалову пустая (або напалову поўная) / After two hours the square was half-empty (or maybe half-full)

24

Супрацоўнікі міліцыі не перанапружваліся / The police officers were not too busy

25

Якое свята без рабінаў?  / What’s a feast without rabbis?

Яшчэ падборкі здымкаў: «Радыё Свабода», «Новы час» / Additional sets of photos: «Radio Liberty», «Novy chas», BelTA

Апублiкавана 25.09.2016 22:07 /   published 09/25/2016  22:07