Tag Archives: Сергей Хоревский

В. Рубінчык. Не да катлет з мухамі

І ўсё-такі шалом! Карціць скончыць сваю даўно задуманую кніжку № 9, але без набегаў на публічныя бібліятэкі справа гэта праблематычная – у інтэрнэце ё далёка не ўсе выданні 1920–30-х гадоў. Наогул цяжка будаваць планы, пакуль штодня колькасць невылекаваных хворых COVID-19 у Беларусі прырастае сотнямі. Таму – зноў назіранні за бягучымі «буйніцамі і драбніцамі» (пазычаю выраз у мастака Андрэя Дубініна, які ў 2018 г. назваў свой артыкул акурат «Буйніцы і драбніцы»).

Тутака прыводзіў я табліцу; з яе вынікае, што ў апошнюю дэкаду красавіка былі дні, калі згаданы прырост складаў 400–500 чалавек. На другое мая, паводле афіцыйнай статыстыкі, розніца паміж захварэлымі і ачунялымі за папярэдні дзень сягала 812 чалавек, на трэцяе – 798, на чацвёртае – 723, на пятае – 349. Разважаючы абстрактна, такое зніжэнне можа быць падставай для асцярожнага аптымізму, аднак доктаркам/дактарам, медсёстрам/медбратам, фельчаркам/фельчарам, каторыя на перадавой – і нясуць страты – ад яго зараз наўрад ці лягчэй.

Бадай усе людскія рэзервы ўжо мабілізаваны; лік медработнікаў у краіне не можа расці на сотні (і нават на дзясяткі) за дзень. Гэта якіх-небудзь намеснікаў па ідэалогіі можна падрыхтаваць на тыднёвых курсах, між тым нават сярэдні медычны персанал рыхтуецца цягам многіх месяцаў. А тут яшчэ звальненне галоўнага ўрача віцебскай бальніцы хуткай дапамогі Сяргея Лазара – без тлумачэння.

С. Лазар. Фота з адкрытых крыніц

Ёсць думка, што чалавека, злёгку нават падобнага да Лукашэнкі (!), наважыліся выкінуць з працы, каб іншыя начальнікі бальніц на фоне эпідэміі баяліся пушчаць «нячэсныя» CМІ да сваіх падначаленых. Вопытны ўрач-рэаніматолаг Раман Антоненка, які сам падхапіў COVID-19, у канцы красавіка сказаў для tut.by «лішняе» (з гледзішча тых самых ідэолагаў): «Вірус распаўсюджваецца па краіне… Шмат хворых на пнеўманію, і сярод іх не толькі пажылыя. Ёсць і 30-гадовыя без шкодных звычак… Каб гэта спыніць, патрэбны неардынарныя захады, адной самаізаляцыяй тут ужо не дапаможаш… Я не ведаю: або ў вышэйшай улады мала добрых дарадцаў па медыцыне, або да іх не прыслухоўваюцца».

Абвяржэнне ад міністэрства аховы здароўя РБ – маўляў, няма сувязі паміж публікацыяй на тутбаі і звальненнем Лазара – трошкі не пераконвае. Міністэрства ўжо не раз лавілi на хітрыках і недагаворках, не кажучы пра сумнеўнай вартасці прагнозы. Cёння ў абласным аддзеле міністэрыі паабяцалі, што зволены застанецца ў медыцыне… паглядзім. Спадзяваймася, не на пасадзе санітара.

31 сакавіка, у дзень, калі Галоўны Клюшкар аб’явіў пра «дасягненне піку» захворвальнасці згодна з яго, клюшкара, адчуваннямі, на Беларусі было 152 інфікаваных, каля 40 ачунялых і 1 памерлы, у Ізраілі – 4831 інфікаваны, 163 ачунялых і 17 памерлых. На 05.05.2020 Беларусь абагнала Ізраіль паводле першага паказчыка (18350 супраць 16237) i моцна адстала паводле другога (3771 супраць 10223). Праўда, памерлых у Беларусі покуль меней (107 супраць 237), але разрыў скараціўся… і, на жаль, будзе скарачацца далей – улічваючы, што звыш 200 пацыентаў у РБ знаходзяцца пад апаратамі штучнай вентыляцыі лёгкіх (у Ізраілі – толькі 66).

З абмежавальнымі захадамі, што каштавалі Ізраілю вялікіх грошай, таксама не ўсе ўрадоўцы згаджаліся, да таго ж ізраільцы – не самы дысцыплінаваны народ, аднак… тыдні за чатыры ўдалося пераламіць сітуацыю да лепшага. А скнары, для якіх «эканоміка галоўнае» і «важна не страціць рынкі», плаціцьмуць двойчы (зрэшты, ужо плацяць).

«Комс. правда в Бел.», 05.05.2020. Паводле «мэра» (у Мінску няма мэра, ёсць старшыня выканкама, якога паставіў «на горад» вышэйшы адміністратар), у выпадку каранціна з 1 сакавіка «мы» мелі б не 102% валавага прадукта, а 92% – ужосъ!

Але, як у незабыўнага Мендэле, «не тое хацеў я сказаць». Лупцуй не лупцуй «бюракратаў», у тым ліку і боса іхняга, апантанага суботнікамі, вайсковымі дэфіле ды «чысткай капытоў», відочнага плёну ў бліжэйшы час не будзе. Словы ў савецкай і постсавецкай Беларусі настолькі часта разыходзіліся са справамі, што абясцэніліся ўшчэнт – якая тут «парэсія», у нашых палестынах і для палітычнай сатыры прасторы малавата… Каб суцішыць тых, каторыя равуць «кароль голы», практыкуюцца ўніверсальныя адказы: «Спярша самі станьце каралём» або «вы яму проста зайздросціце». Як ні дзіўна, у 99% выпадкаў гэткія «досціпы» спрацоўваюць.

Дзевяностагадовы юбілей таленавітага Мая Данцыга (1930–2017) ў канцы красавіка сціпла адзначыла, як раней бы сказалі, «шырокая грамадскасць». З’явіліся новыя артыкулы, фільмы… Планавалася чарговая выстава ў Нацыянальным мастацкім музеі, ды праз эпідэмію яе адклалі. Затое выклалі ў сеціва відэазапіс, дзе супрацоўніца музея, мастацтвазнаўца Н. Сяліцкая, распавядае пра М. Данцыга. Усё б нічога, ды ў апошні час мастак паціху-патроху падганяецца пад чыесьці «хацелкі». Выпадак з Халоднай сінагогай, будынак якой Май Вольфавіч намаляваў на сваёй карціне 1972 г. нібы на знак пратэсту супраць разбурэння старога Мінска, я ўжо згадваў. Пра тое, што гэтая карціна не раздражняла ўлады, сведчыць, дарэчы, і наданне яе аўтару ў 1973 г. звання «Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР».

«Данцыг ніколі не рабіў папярэдніх малюнкаў, эскізаў…», – смела заяўляе Наталля Сяліцкая (4:23). Ну, такое… Амаль адначасна выйшаў артыкул Ганны Вашчынчук, дзе дадаткам відаць якраз папярэднія малюнкі і эскізы Данцыга 🙂

«Май Вольфавіч Данцыг быў чалавекам з неверагодным пачуццём гумару…» (8:16). За сем гадоў зносінаў «неверагоднага пачуцця», на жаль, не заўважыў. Папраўдзе, творца быў не абы-якім эгацэнтрыкам, а такія з гумарам зазвычай не сябруюць. Дамінантай яго паводзінаў было падгрэсці пад сябе як мага болей усяго (рэсурсаў, улады), што, між іншым, пункцірна пазначана ў Адама Глобуса (2005). Не кажу, што эгацэнтрызм – заўжды кепска, але… на мой густ, мастак адносіўся да сябе задужа сур’ёзна. Разам з тым ён умеў пасміхацца і па-свойму жартаваць – «з пазіцыі сілы». Ну і, вядома, летуценіць: «Я ніколі не пісаў правадыроў, не здраджваў сваім прынцыпам» (2009); «Халтуру і я рабіў: пісаў партрэты Сталіна на нашым камбінаце мастацкім, але я не затрымаўся ў гэтым стане, тое было эпізодам» (2015).

М. Данцыг, партрэты А. Касыгіна і М. Суслава, сярэдзіна 1970-х. Хіба не халтура, а «покліч душы» 🙂

Знаёмы чытачам belisrael.info літаратар Зміцер Дзядзенка 24.04.2020 так адкаментаваў лагатып дрыбінскай раённай газеты: «Мазаічная псіхапатыя перыяду лукашызму. Назва “Савецкая вёска” спакойна суседзіць з магдэбургскім гербам».

З сайта dribin.by

Разумею пачуцці Змітра, але… не абавязкова гэткае суседства – праява «мазаічнай псіхапатыі». Аксюмараны, спалучэнне неспалучальнага характэрныя для самых розных краін/часоў; менавіта яны, як правіла, і ствараюць камічны эфект («Мешчанін у дваранах», «Пінская шляхта»…) Барадатая показка «або крыжык здыміце, або трусы надзеньце» – пра тое самае.

Тое, што асобныя прэзідэнты (nomina odiosa) паводзяць сябе «не па чыну», а як распешчаныя манархі, з’яўляецца невычэрпнай крыніцай для жартаў, але ж і значна больш сур’ёзнай праблемай, чым пастаўленыя побач «магдэбургскі» герб і назва з мінулага стагоддзя. Во ўзгадалася, што ў Шчучыне касцёл стаіць на вуліцы Савецкай, а ў Мінску музей Міхаіла Савіцкага (той яшчэ быў «аматар яўрэйшчыны»…) часцяком экспануе творцаў-яўрэяў, і нічога… Можа, тут і хаваецца славутая сярмяжная праўда «тутэйшая талерантнасць»? 🙂

Насамрэч усё мае свае межы, і, напрыклад, сабаччо на могілках (нават зачыненых) я, адрозна ад «прагрэсіўнай» журналіздкі Сашы Р-й, не гатовы талераваць…

Слушная пазнака на агароджы брацкіх могілак, дзе пахаваны ўдзельнікі Першай сусветнай, рог вул. В. Харужай і Чарвякова ў Мінску. Не бачыў падобных пазнак вакол «Яўрэйскага мемарыяльнага парка» па вул. Калектарнай/Сухой, дзе да 1970-х гадоў былі яўрэйскія могілкі (у канцы 1980-х, як распавядаў Якаў Гутман, пляцоўку збіраліся забудаваць, што канчаткова сцерла б пра іх памяць, а так… хоць асобныя магільныя пліты захаваліся).

Cабака пісьменніка К–ды гойсае па плітах (фота 2015 г., гл. тут)

Надвор’е апошняга тыдня спрыяла шпацырам… Накоратка вярнуся да тэмы, якая турбавала летась, аднак адышла на задні план у пачатку 2020 г. – мінская тапаніміка, афармленне шыльдаў з назовамі вуліц. Пагатоў што тыдні з тры таму дызайнер Ігнат Плотнікаў выступіў з ідэяй візуальнай уніфікацыі тых аншлагаў (на свой капыл; адчуваецца натхненне «чалябінскім варыянтам» Іллі Бірмана).

Я не тое каб супраць такіх колераў, але з большай прыемнасцю акцэптаваў бы шыльды, дзе літары й лічбы крочаць «белым па зялёным»… Ці «белым па сінім», як тут:

Ды больш істотна для мяне – каб адваявана было месца для беларускай мовы. У жніўні-верасні 2019 г. звяртаў увагу на адсутнасць яе пры афармленні шэрагу шыльдаў; за паўгода наўрад ці многае ў Мінску змянілася да лепшага. Што ілюструюць і «Нововиленская», і «Каховская», і гэта:

 

Трэба прызнаць, на вул. Пархоменкi, 3 дошка з партрэтам героя выканана па-беларуску… I на доме № 17 па Кахоўскай з другога боку з’явіўся беларускамоўны аншлаг.

Прыкра, што адсутнічае белмова на гімназіі, дзе некалі (у 1990 г.) вучыўся 🙁

Тэксту на гімназічнай шыльдзе не відаць, ды паверце: там «Государственное учреждение образования», etc.

Аднак і беларуская мова, зразумела, не панацэя ад бесталкоўшчыны.

Гэтая таблічка на вул. Шчадрына, 90, з гібрыдам «Шчадрына» і «Скарыны» (=«Шчадрыны»), вісіць шмат год… ¯\_(ツ)_/¯

Тут, ля прыпынку «Кіеўскі сквер», бачым ваганне «зацікаўленых асоб», якую версію выбраць. Дапраўды, «Смаргоўскі» тракт або «Сморгаўскі»? Знянацку не кожны адкажа… Дэ-юрэ тракт і некалькі завулкаў побач з ім усё-такі «Смаргоўскія». Назва зафіксаваная ў «Приложении к решению Минского городского Совета депутатов от 26.10.12 № 259» – спісе элементаў вулічна-дарожнай сеткі горада Мінска. Яна паходзіць ад колішняга ўрочышча Смаргоўка…

Выходзіць, летась я памыляўся, калі следам за С. Харэўскім прасоўваў варыянт «Сморгаўскі» (трэ’ было арыентавацца на больш аўтарытэтнага знаўцу мінскай тапанімікі – гісторыка Івана Сацукевіча). Зрэшты, не адзін я такі шлімазл; «Сморгаўскі завулак» выкарыстоўваецца нават у дыпламатычным даведніку міністэрства замежных спраў РБ (2020; гл. с. 12). Дарэчы, там на с. 11 усплывае i «вул. Сабінава» – слушна «Собінава».

А нехта (не блытаць з блогерам Nexta) верыць, што назва «Смаргоўскі» – ад Смаргоні 🙂

Во яшчэ кур’ёз: пэўна, летась пад «Еўрапейскія гульні» і/або перапіс насельніцтва ўрад падкінуў грошай камунальнікам, і тыя прымудрыліся павесіць новыя шыльды там, дзе дубляванне адно рассейвае ўвагу… Як бы ні было, вешаючы новыя, варта было зняць старыя, дзе назоў вуліцы імя Паліны АсіпенкА пададзены з памылкай. Кур’ёзна, што і ў згаданым «спісе элементаў» 2012 г. фігуруе «вул. Асіпенкі». Але Мінгарсавет не меў паўнамоцтваў мяняць правапіс беларускай мовы.

Як скланяюцца жаночыя і мужчынскія прозвішчы на «-нка», было патлумачана ў 2014 г. ва ўрадавай газеце са спасылкай на экспертаў. Багата дзе ўсё напісана як мае быць… Разам з тым колькі аншлагаў на гэтай вуліцы Мінска – фактычна адной з цэнтральных – дагэтуль нясуць на сабе сляды непавагі да граматыкі.

Мазаічная псіхапатыя? Пры ўсёй павазе да Змітра, я так не думаю. Хутчэй – суцэльная апатыя…

Прагулка па «Арлоўцы» амаль непазбежна вядзе ў Кіеўскі сквер. У 1980-я і нават у «ліхія» 1990-я гады тут блішчэлі пазнакі, што сквер закладзены ў такім-та годзе такімі-та людзьмі ў гонар горада-героя Кіева…

Цяпер алея & камень – голыя; металічныя пліты даўно скрадзены або дэмантаваны. Аднавіць іх у век краўдфандынгу, бадай, рэальна, i «мытня дала б дабро» (гэта ж не шыльда ў гонар БНР, якую ў сакавіку Мінгарвыканкам чарговы раз не дазволіў павесіць на вул. Валадарскага). Але ж перапісвацца з чыноўнікамі мне паднадакучыла – мо такі вярнуся да кнігі.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

05.05.2020

Апублiкавана 05.05.2020  22:26

Водгук

Наконт «асобныя прэзідэнты… паводзяць сябе “не па чыну”, а як распешчаныя манархі» яшчэ класік трапна сказаў: «Няма горш, як з хама пана, a з дзярма пірага.»

Неяк прыйшло да галавы смелае параўнанне. Некаторыя беларусы — тыя, што ў гета — гэта як габрэі гадоў 150 таму на той самай тэрыторыі. А мовы размяркоўваюцца так:

Тое, чым быў у іх тады ідыш — адпавядае зараз рускай у беларусаў. Ведаем кепска (бачна па чатах), ужываем у побыце, хоць і крыху саромеемся, але, напрыклад, у мяне, дзіцяці менскай ускраіны 70-х — руская фактычна была засвоена першай, як ні круці.

Іўрыт — беларуская (сакральная, ведаюць не ўсе, у побыце размаўляюць рэдка, альбо размаўляюць у адмысловым асяроддзі).

Руская ў гэбраяў тады — ангельская ў беларусаў цяпер (каб выйсці з гета ў шырокі свет).

Ясна, што тут вялікая нацяжка, але, можа, вам мая хохма спадабаецца.

Віктар Сяргейчык (г. Мінск)   07.05.2020  14:21

А. Смалянчук: Памяць пра Халакост шмат гаворыць пра беларусаў

20.01.2017 | Общество | Яўгенія Бурштын, ЕўраБеларусь

На нашай зямлі яўрэі жылі здаўна, але як вайна паўплывала на іх адносіны з беларусамі і які вобраз Халакосту захаваўся ў народнай памяці?

Гістарычная майстэрня імя Леаніда Левіна і Беларускі архіў вуснай гісторыі адкрылі ў Мінску Клуб вуснага гісторыка. Ён мае стаць пляцоўкай, дзе будуць абмяркоўвацца важныя і малавядомыя тэмы з гісторыі ХХ стагоддзя, актуальныя для сучаснага беларускага грамадства. Рэферэнт і кіраўнік адукацыйных паездак Гістарычнай майстэрні Ірына Кашталян зазначыла:

“Мы паспрабуем выбрацца з “вежы слановай косткі”, у якую мы забраліся, да грамадскасці”.

Яна паведаміла, што ў межах клубу плануецца правядзенне дыскусій, прэзентацый даследванняў, выступленні спецыялістаў з-за мяжы.

Служба інфармацыі “ЕўраБеларусі” наведала першае пасяджэнне клубу, якое было прысвечана беларускай памяці пра Халакост.

Напачатку прысутныя прагледзелі ролік аб тым, што думаюць звычайныя мінакі пра генацыд яўрэяў падчас Другой сусветнай вайны ў розных рэгіёнах Беларусі. Як паказала відэа, веды гэтыя досыць сціплыя. І гэтаму ёсць свае прычыны, якія патлумачыў доктар гістарычных навук Алесь Смалянчук. Ён пачаў з таго, што распавёў, якім чынам трагедыя Халакосту адлюстроўвалася ў беларускіх падручніках па гісторыі. Так, савецкія падручнікі 1982 года, якімі яшчэ карысталіся падчас першых гадоў незалежнасці, шмат пісалі пра ахвяр нацысцкага рэжыму. У іх якасці выступалі славяне – палякі, беларусы, украінцы, рускія і “савецкія грамадзяне”. Падручнік 1990 года ўвогуле сцвярджаў, што згодна з планам “Ост” павінна было быць знішчана 30 мільёнаў рускіх. Першае пакаленне беларускіх падручнікаў найноўшага часу распавядала пра “махавік сталінскіх рэпрэсій” і спрабавала найбольш грунтоўна паказаць трагедыю Халакосту. Аднак гэтыя падручнікі праіснавалі толькі тры-чатыры гады, у наступных падручніках 1997–2003 гадоў тэма Халакосту амаль што знікла. У 2006 годзе з’явіўся падручнік па гісторыі Беларусі для 9 класа, дзе ёсць згадкі пра трагедыю, але яны вельмі сціплыя.

“У мяне склалася ўражанне, што трагедыя Халакосту знаходзіцца ў ценю традыцыйных савецкіх міфаў пра Вялікую Айчынную вайну”, – каментуе гісторык змест ужо сучасных падручнікаў.

Не лепшая сітуацыя склалася і ў пасляваенным мастацтве. Культуролаг і мастацтвазнаўца Сяргей Харэўскі заўважае:

“Пытанне, якое дасюль нявырашанае – чаму беларускае мастацтва засталося без асэнсавання гэтай тэмы?”

Па яго словах, невялічкі адказ, які не вычэрпвае ўсёй праблемы, даў мастак Яўген Ціхановіч. Ён распавядаў, што калі па вайне была створана дзяржава Ізраіль, скульптар Заір Азгур стварыў некалькі кампазіцый, прысвечаных артысту Саламону Міхоэлсу. Але калі Міхоэлс быў забіты ў Мінску, Азгур замкнуўся ў сваёй майстэрні і разбіваў там усе свае творы, якія тычыліся яўрэйскай тэматыкі.

Аднак ёсць усё ж выключэнне – карціна з цыклу “Лічбы на сэрцы” народнага мастака Міхаіла Савіцкага, дзе ў досыць непрывабным выглядзе намаляваны чалавек з зоркай Давіда. Мастак сцвярджаў, што на ўласныя вочы бачыў у канцлагеры “яўрэяў-памагатых” нацыстаў.

Асэнсаванне тэмы Халакосту ў мастацтве ўвогуле пачалося толькі ў 1960-х, гаворыць Сяргей Харэўскі.

У літаратуры на ваенную тэму, якой так багата ў беларускай скарбонцы, яна таксама амаль не ўздымалася. Калі і былі нейкія спробы, то яны выглядалі досыць кволымі.

Па словах Алеся Смаленчука, размовы з рэспандэнтамі падчас экспедыцый паказалі, што існуе каласальная праблема ў нашым разуменні Халакосту і беларускай памяці пра яго.

Гісторык зазначае, што расповеды пра забойствы яўрэяў, сабраныя падчас экспедыцый, поўныя шкадавання. У той жа час узнікае стэрэатып пра “жыдоў-баязліўцаў”, якія амаль ніколі не ўцякалі ад распраў.

У гістарычнай памяці беларусаў захаваліся прычыны забойства яўрэйскага насельніцтва падчас вайны, якія даследчыкі ўмоўна падзялілі на некалькі груп. Згодна з першай групай адказаў, тысячы яўрэяў знішчалі праз іх “хітрасць і нежаданне працаваць”. І гэта, зазначае гісторык, прымушае скептычна ставіцца да стэрэатыпа, што беларуска-яўрэйскія адносіны заўсёды былі добрасуседскімі і шчырымі. Другая група адказаў датычыцца “асабістай помсты” Гітлера яўрэям. Ёсць і ўяўленні пра жыдоў як пра “пракляты народ”, які забіў Хрыста (такія меркаванні распаўсюджаныя ў заходніх рэгіёнах Беларусі). Іншым разам ва ўспамінах рэспандэнтаў прысутнічаў “крывавы навет” – маўляў, яўрэі разгаўляюцца крывёю. Былі меркаванні пра тое, што немцы імкнуліся да сусветнага панавання, а яўрэі былі найбольш блізкімі да немцаў, таму іх трэба было забіваць.

Нярэдка злачынствы супраць яўрэяў здзяйснялі не акупанты, а свае, аднавяскоўцы – выдавалі ці нават забівалі іх. У якасці забойцаў фігуравалі і мясцовыя партызаны. Аднак у супрацьвагу гэтаму ёсць і ўспаміны пра тое, як аднавяскоўцы ратавалі яўрэяў і дапамагалі ім.

Эксперты кажуць пра тое, што падчас вайны не было ўяўленняў пра маштабы трагедыі. Людзі верылі, што, прынамсі, з буйных гарадоў яўрэяў эвакуявалі, ніхто не думаў, што паўсюль існуюць вялізныя гета.

“У большасці рэспандэнтаў не было разумення глабальнасці катастрофы”, – канстатуе Алесь Смалянчук.

Між тым гісторык заўважае, што ў беларусаў падчас вайны адсутнічала салідарнасць: нярэдкімі былі выпадкі, калі вяскоўцы перасяляліся ў хаты забітых яўрэяў, забіралі сабе іх маёмасць.

“Гэтая памяць вельмі важная і для загінулых, і для жывых – бо яна шмат гаворыць пра нас, беларусаў”, – падсумоўвае Алесь Смалянчук.

***

Клуб вуснага гісторыка плануе збірацца штомесяц. Наступная тэма будзе прысвечана падзелу беларусаў на “ўсходнікаў” і “заходнікаў” – наколькі жывы ён цяпер.

***

Лазарь Саулович Ран (1909—1989) родился в белорусско-еврейском городке Двинске (сейчас – Даугавпилс, Латвия). С шестилетнего возраста его детство и юность проходят в Полоцке. В 1928 году Лазарь Ран едет в Витебск и поступает там, в Художественный техникум. Эта школа продолжала многие методы и традиции, заложенные в ней Марком Шагалом и Казимиром Малевичем. Сразу же после войны он возвращается в разрушенный Минск и узнает, что все его родные – жена, трое детей, мать и сестра – погибли в гетто. Именно тогда, наверное, и возник у художника этот замысел: посвятить серию работ страшной трагедии, которую пережили евреи в Минском гетто – одном из крупнейших в Европе.

Сын художника Станислав Ран:
“Первая семья моего отца погибла в гетто, сам он уцелел потому, что начало войны застало его в Москве, куда он был вызван в командировку. Это мучило его всю жизнь, заставляло испытывать подспудное чувство вины, и он постоянно мыслями возвращался к этой трагедии”.

 

 

 

 

 

Опубликовано 20.01.2017  17:10

 

Прыслаў чытач… (Алесь Рэзнікаў)

Яшчэ будзе

Cябры, яшчэ маюцца месцы на нядзелю 11.12.2016 на апошнюю ў гэтым годзе выязную вандроўку з Іванам Сацукевічам пад назвай «Бабруйск! Палацы паміж Добаснай і Дняпром».

Для даўніх аматараў нашых вандровак з габрэйскім акцэнтам «Літвіны і літвакі» паведамляем, што наш вядомы беларускі ідышыст Алесь Астравух едзе з намі, а значыць, будзе магчымасць паўдзельнічаць ў майстар-класе па мове ідыш, пачуць і развучыць цудоўныя спевы на ідыш, якія нікога не пакінуць абыякавымі!

Не прапусціце магчымасць пабачыць і пачуць дуэт харызматычных вядоўцаў!

Нагадаем, вандроўка пройдзе па шыкоўным маршруце: Бабруйск – Красны Бераг – Жылічы. Гэта экскурсія ў памежныя раёны Магілёўскай і Гомельскай абласцей, дзе нас чакае знаёмства з цудоўным горадам Бабруйскам, а таксама двума велічнымі палацава-паркавымі комплексамі ў Красным Беразе (1893) і Жылічах (1830-1864). Яны ўваходзяць у дзясятку самых уражальных рэзідэнцый у Беларусі.

http://otdyhaem.by/belarus/ekskursii_belarus/krasny_bierag_ragachow_zhylichy/

У Бабруйску мы паглядзім на самую вялікую крэпасць у Еўропе і зразумеем, чаму гэты горад займае ганаровае 3-е месца ў Беларусі па захаванасці старадаўняй архітэктуры. Мы наведаем неагатычны касцёл з незвычайным уваходам, які вельмі яскрава характарызуе стаўленне да культавых будынкаў у савецкі час. Палюбуемся скульптурамі баброў, параўнаем помнік Шуры Балаганава з акцёрам Леанідам Кураўлёвым. І «такі да», зойдзем у сінагогу! І нават пачуем і навучымся спяваць песні на ідыш, мове, на якой пару стагоддзяў таму размаўляў ці не ўвесь Бабруйск.

У Красным Беразе знаходзіцца палацава-паркавы комплекс Козел-Паклеўскіх – багатых сібірскіх прамыслоўцаў беларускага паходжання, якія ў 1891 годзе набылі маёнтак Красны Бераг на рацэ Добасне недалёка ад Рагачова і пабудавалі выкшталцоны палац у стылі неаготыкі. Рэстаўрацыя інтэр’ераў палаца завяршылася ў 2015 годзе. Таксама ў Красным Беразе знаходзіцца адзіны ў Беларусі дзіцячы мемарыял (2008, аўтар – Леанід Левін), прысвечаны трагедыі Вялікай Айчыннай вайны.

У Жылічах Кіраўскага раёна знаходзіцца палацава-паркавы комплекс Булгакаў, які будаваўся ў некалькі этапаў на працягу амаль 40 гадоў. Разам з паркам ён размясціўся на тэрыторыі ў 100 га. Разыначка экскурсіі: у Красным Беразе мы ўбачым вадасцёкі ў выглядзе гаргулляў, а ў Жылічах сапраўдныя кесонныя (ячэістыя) столі, якія захаваліся ў Беларусі толькі там. У Міры і Нясвіжы такія столі – навароб!

Кошт 42 бел. руб. + музеі, заўсёднікам і групам – зніжкі.

Просім вызначацца з удзелам і аплачваць загадзя!

Запіс на вандроўку, як заўсёды, па мабільных тэлефонах (+37529)1342804, (+37525)5458430 (Валерыя), а таксама па гарадскіх тэлефонах у Мінску: (+37517)2175515, (+37517)2832198, (+37517)2374038.

ДАРЭЧЫ, напрыканцы сакавіка 2017 г. плануецца вандроўка ў беларускі Ізраіль са знакамітым мастацтвазнаўцам і гісторыкам архітэктуры Сяргеем Харэўскім!

Вандроўка з Мінска па маршруце Ерусалім – Мёртвае мора – Хайфа – Ака – Галілейскае мора (возера Кінерэт) з наведваннем сусветна вядомага музейнага комплексу гісторыі Халакосту Яд Вашэм будзе каштаваць 710 еўра і 45 бел. руб.

У гэты кошт уваходзяць:

– аплата ўсіх калектыўных пераездаў па Беларусі і Літве (ці Польшчы);

– 2-хразовыя шэнген-візы (пры патрэбе) і медыцынская страхоўка;

– транспартнае абслугоўванне падчас экскурсіяў;

– усе экскурсіі па Ізраілі;

– пражыванне ў камфартабельных гатэлях у Ерусаліме і Хайфе (4 ночы);

– абавязковыя «чаявыя» для гіда і кіроўцы ў Ізраілі;

– наведванне Мемарыяла Яд Вашэм і яшчэ аднаго музея па праграме.

Дадаткова аплачваюцца абеды і вячэры, наведванне пляжа Мёртвага мора, наведванне музеяў звыш праграмы.

Аплата прымаецца ў два этапы:

– да 10 студзеня 2017 г. – 200 еўра для набыцця авіябілетаў + 45 бел. руб;

– да 15 лютага 2017 г. – астатнія 510 еўра для гатэляў і інш.

Даведкі і запіс на вандроўку (29)180-28-38 (Святлана).

Ужо было

У Мінску адбыўся спектакль «Паліто з Бабруйска» ў падзабытым жанры вадэвіля, прасякнуты настальгіяй па непаўторнай атмасферы «габрэйскай сталіцы Беларусі», дый іншых гарадоў краіны пачатку ХХ стагоддзя (анонс мы цытавалі тут. – belisrael.info). Пастаноўка інтэрактыўная, можна было удзельнічаць у танцах. Прагучала шмат анекдотаў, смешных гісторый з жыцця бабруйскіх габрэяў, а таксама папулярныя музычныя кампазіцыі 1930-50-х гадоў.

Напрыканцы выйшаў расчулены глядач: «Вялікі дзякуй, я сам былы бабруйчанін, хоць і не габрэй, але так прыемна было ўспомніць горад дзяцінства…»

Эпізоды cа спектакля

Апублiкавана 9.12.2016  17:15