Tag Archives: политтехнологии

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (104)

Шаломчыкі-вітанкі! Па шматлікіх просьбах нешматлікіх чытачоў – колькі слоў пра настойлівае прасоўванне «сапраўднага падпалкоўніка» ў прэзідэнты… А потым пра першасакавіцкае шоў у мінскім павільёне «Белэкспа».

На развагі з мінулай серыі адгукнуўся Сяргей Спарыш – генеральны сакратар партыі, якую ўзначальвае Мікалай Статкевіч. Сп. Сяргей настойвае, што артыкул у «БелГазете», дзе трохі пакпілі з А. Анісім і са сп. Міколы, – «пасквіль», бо «аўтар чамусьці “забыў” пра буйныя акцыі, арганізатарам або адным з арганізатараў якіх быў М. Статкевіч».

Не думаю, што палітызаваная публіка забылася, напрыклад, на «Марш свабоды» 1999 г., калі на вуліцы Мінска выйшлі дзясяткі тысяч… (у выніку на М. Статкевіча была заведзена крымінальная справа). У 2004 г. палітыка, разам з Паўлам Севярынцам, судзілі і за арганізацыю масавых пратэстаў супраць вынікаў рэферэндуму, калі ў цэнтр сталіцы вырушылі тысячы людзей.

Ды ўсё ж многа вады сцякло з тае пары; снежаньскія падзеі 2010 г. таксама належаць гісторыі. У апошні час «адзіны кандыдат, хто можа» збавіў абароты. Напрыклад, колькасць удзельнікаў акцыі «За мірную Беларусь» у верасні 2017 г. (супраць вучэнняў расійскіх войскаў на тэрыторыі Сінявокай) не перавысіла 200, а летась на шэсце з нагоды Дня волі – афіша, калі помніце, была рэпрадукавана тут – М. Статкевіч не сабраў і сотні. Так, напярэдадні 25.03.2018 яго партыйных нукераў ды паплечнікаў па «Беларускім нацыянальным кангрэсе» затрымалі, але тэарэтычна гэта магло, наадварот, узмацніць пратэст… Не ўзмацніла.

Усё гэта наводзіць на думку, што рэальны ўплыў М. С. і яго партыі на грамадства, нягледзячы на працяглыя адседкі мужнага лідара, досыць абмежаваны. Ніхто не забараняе прасіць: “Не кажыце “Анісім, Статкевіч, Лябедзька, Пцібурдзюкаў і інш.” Ёсць Статкевіч і ёсць усе астатнія, якіх няма». Аднак я пакуль што не бачу карціны з палітычным Гуліверам на фоне квазіапазіцыйных ліліпутаў, чаго не хаваў і ў снежні 2018 г. Ну, можа, яшчэ ўбачу.

А што з віртуальным уплывам? «Паглядзіце статыстыку наведванняў сайта М. Статкевіча», – параіў С. Спарыш 27.02.2019. Што ж, на наступны дзень паглядзеў, і статыстыку рэсурса «Народнай грамады» таксама:

Гэтыя паказнікі ўражвалі б гадоў 15 таму, але не цяпер, калі мільёны беларусаў карыстаюцца нэтам. Кур’ёзна, што на самім statkevich.org віселі «крыху» іншыя лічбы наведвання 😉

Я, бадай, аддам перавагу незалежным падлікам. Пагатоў каментаў на рэсурсе М. Статкевіча вобмаль: у лепшым выпадку па 1-2 на матэрыял. А загалоўкі баявітыя: «Ламаем сцэнар рэжыма», etc.

І другі раз (пасля лютага 2017 г.) – пра «Вялікую Размову». Нават не хочацца ўстаўляць карыкатуркі… Прадублюю абзац з даўняй 40-й серыі:

Якой бы «адкрытай і чэснай» ні была размова з публікай, няможна зацягваць яе на 7 гадзін 20 мінут. Гэта парушэнне як агульнапрынятых санітарных норм, так і Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь, а менавіта арт. 134: «Работнікам выдзяляецца на працягу працоўнага дня перапынак для адпачынку і харчавання даўжынёй не менш за 20 мінут і не больш за дзве гадзіны, які выкарыстоўваецца работнікам паводле яго меркавання». Фактычна журналістам і прэс-службе навязалі цэлы працоўны дзень без перапынку: à la guerre comme à la guerre, аднак іх «мабілізавалі» ў мірны час, у мірнай, здавалася б, краіне.

Дарэчы, калі пазаўчора блізу 9:25 ехаў па вул. Арлоўскай паўз «Белэкспа», то заўважыў, як туды заязджала «хуткая», і не абы-якая, а рэанімабіль. Яшчэ падзівіўся: што фатальнага можа здарыцца з удзельнікамі за 4,5 гадзіны (менавіта столькі адводзіла на перадачу з імпрэзы афіцыйнае тэлебачанне: 10:30 – 15.00)? Аднак арганізатары яўна лепей ведалі свайго боса: імпрэза цягнулася, як пазалетась, амаль 7 з паловай гадзін. За гэты час, вядома, кагосьці мог схапіць які-небудзь гіпертанічны крыз… Сядзелі ж вакол стала дыяметрам 12 метраў (прадмет гонару тэлежурналістаў) не толькі маладыя лука-рыцары, а і ветэраны.

Няблага, што сёлета даўмеліся зрабіць «санітарны» перапынак на 10 мінут, хоць гэта ўсё адно не адпавядае працоўнаму заканадаўству (гл. вышэй). Ну, калі-небудзь і на 20 раздобрацца; секчы котцы хвост па частках – «фішка» тутэйшага чынавенства… Праўда, баюся, к таму часу ніхто ўжо не патэпае на гэткія сустрэчы, беручы пад увагу іх саматужна-рэкламна-піярны змест.

За відэатрансляцыяй сачыў мінут 45, потым абрыдла. Наўрад ці нават самы сервільны сацыёлаг у Беларусі пацвердзіць, што акурат 98% жыхароў краіны настолькі шануюць суверэнітэт, што прагаласуюць супраць далучэння РБ да Расіі. Мяркую, такіх аказалася б усяго ад 65 да 75 працэнтаў – у залежнасці ад фармулёўкі пытання. Нямала ўсё ж у нас і «запуцінцаў», якія прагнуць паўтарыць крымскі сцэнарый, і проста абыякавых.

Яшчэ адна аблудная прапорцыя – «50 на 50», скарыстаная ў звароце да «насельніцтва»: «За 50 працэнтаў вашага дабрабыту адказваю я, за 50 – вы самі». На практыцы гэта выяўляецца ў наступным: за васьмігадзінны працоўны дзень, яшчэ захаваны ў заканадаўстве, у дзяржаўных і кантраляваных дзяржавай арганізацыях пераважнай большасці работнікаў плацяць палову ад таго, што трэба для дастойнага ўзроўню жыцця, гарантаванага Канстытуцыяй РБ (арт. 21). Далей – круціцеся як знаеце: працуйце на 2 стаўкі, афармляйце статус рамесніка/індывідуальнага прадпрымальніка… У кароткатэрміновым перыядзе (in the short run) нейкі плён ад такога «варушэння» ёсць: растуць ВУП, сярэдняя зарплата. У перспектыве яно разбуральнае і для чалавечага капіталу, і для «народнай гаспадаркі», бо якасць зробленага, зразумела, зніжаецца. Што не менш істотна, лезе ўгару напружанне ў калектывах, дзе даходзіць да «грызні» за дадатковыя гадзіны (напрыклад, сярод універсітэцкіх выкладчыкаў). Дзіва што кадры вымываюцца з краіны… Але прынцып адміністрацыі «нам бы дзень прастаяць» дзейнічае надалей; дэ-факта ён ухвалены «наверсе».

Гэтым разам в. а. цара не самасцвярджаўся за кошт яўрэяў і Ізраіля, пахваліў і літасціва паслухаў бізнэсоўца Машэнскага – o, дзякуй у шапку!.. Затое паспрабаваў дакалупацца да беларускага журналіста Змітра Лукашука, які працуе на радыёстанцыю з галоўным офісам у Варшаве – маўляў, той мае адказваць за летуценні польскіх шавіністаў аб уз’яднанні «крэсаў усходніх».

Cхільны згадзіцца з тымі, хто кажа, што «піяр-акцыя» гр-на Лукашэнкі праляцела міма касы. Дапраўды, за чвэрць стагоддзя ўсё ўжо гаворана-перагаворана, і адчувалася, што прамоўца захрас у 1990-х. Падобна, ён хацеў вярнуцца ў тую эпоху, калі бойка граміў карупцыянераў, «нячэсных журналістаў», «апазіцыю»… У 2019 г. нават хлопчыкаў для біцця спарынг-партнёраў падабраў са сваёй палітычнай маладосці. Першага сакавіка імі выявіліся Валянцін Голубеў, Іосіф Сярэдзіч, Алег Трусаў… і прымкнуўшы да іх Яраслаў, выкрывальнік беспарадкаў.

Маё пытанне да прамоўцы, адпраўленае 27.02.2019 («Чаму б Вам добраахвотна не сысці ў адстаўку з пасады прэзідэнта Нацыянальнага алімпійскага камітэта?»), агучана не было, хоць я ведаю, што ў агенцтве БелТА, якое збірала «галасы народныя», яго атрымалі. Пытанне менш наіўнае, чым выглядае; калі «першая асоба» дэманструе кепскі прыклад сумяшчэння дзвюх адказных пасад, кожная з якіх вымагае пастаяннай працы, то іншым чыноўнікам таксама карціць… У выніку «сумяшчальнікі», як правіла, нідзе не працуюць з поўнай самааддачай, да таго ж губляецца сам сэнс грамадскай дзейнасці (калі яна – «даважак» да пасады, то пры чым тут грамадскасць?)

Я спаслаўся на абяцанку Рыгорыча штоквартальна кіраваць пасяджэннямі выканкама НАК, дадзеную 30.05.2017 і згаданую тут, а потым і тут. Не прамінуў падкалупнуць: «Колькі разоў правялі “пашыраны выканкам пад кіраўніцтвам Прэзідэнта” за мінулыя паўтара года, г. зн. шэсць кварталаў? Адзін раз? Два?» Пакуль што ведаю пра адзін выпадак – 07.09.2017. Абяшчаліся і штогадовыя «выніковыя сходы Нацыянальнага алімпійскага камітэта» з удзелам Прэзідэнта ды вырашэннем «самых праблемных пытанняў» – гэй, хто-небудзь, пераканайце мяне, што такія сходы прайшлі ў 2017 і ў 2018 гг. 🙂

Працяглая ІБД непазбежна вымотвае як самога імітатара, так і яго каманду. Таму я аптымістычна веру, што першы прэзідэнт не быў бы супраць элегантна «закругліцца». Пры цяперашнім стане палітыкуму цалкам імаверна, што ён выйграе «выбары» 2020 г., аднак болей не захоча рызыкоўных кампаній (ужо і цяпер сістэма працуе больш па інэрцыі, на «пердячем пару») і сыдзе ва ўзросце каля 70 – магчыма, на манер Ельцына, знайшоўшы пераемніка. Не выключаю, што пошук вядзецца, і дапускаю, што ім будзе… Ну, хто б вы думалі? Прысылайце свае варыянты, а я потым напішу, хто, як мне здаецца, мае найвялікшыя шансы.

У заклад ісці не планую: па-першае, выбар канкрэтнай асобы ўвогуле цяжка прадказаць, па-другое, леташняя прапанова закладу была стрымана ўспрынята чытачамі «Катлет & мух». Прасцей кажучы, не азваліся.

К сярэдзіне 2020-х гг. выйдзе з няпоўналецця Мікалай Лукашэнка. Ён больш зразумее ў жыцці і наўрад ці будзе ў захапленні, што тата шмат гадоў ім прыкрываўся… Значыць, у Лукашэнкі-старэйшага прыбавіцца клопатаў: Коля – не «народзец», ад яго высокім плотам і калючым дротам сябе не аддзеліш.

З боку не адно клеркаў, а і буйных урадоўцаў усё часцей назіраю імкненне трымаць дыстанцыю ад найбольш адыёзных праяў рэжыму. Так, першы намеснік прэм’ер-міністра днямі раскрытыкаваў сістэму, у якой для выкупу сталоўцы ў Нясвіжскім раёне спатрэбілася яго, турчынская санкцыя. Наступным крокам можа стаць прызнанне, што дырэктывы Лукашэнкі пра дэбюракратызацыю (2006) і пра стымуляванне прадпрымальніцкай актыўнасці (2010) за столькі гадоў, незважаючы на «жэстачайшую вертыкаль», не дайшлі нават да чынавенства прылеглай вобласці. Тады які быў сэнс?! Лагічна дапусціць, што і з падпісантам было «не ўсё так» яшчэ ў 2000-х гадах.

Ну і, нарэшце, у 2024 г. чакаецца змена ўлады ў Крамлі, што таксама адкрывае «акно магчымасцей».

PS. Мае развагі не варта ўспрымаць як параду альтэрнатыўным сілам «склеіць ласты» і пасіўна чакаць перамен да 2024–2025 гг. Калі нехта адчувае, што здатны перамагчы «Лукашэску» налета – на здароўе.

* * *

Пад канец лютага нейкія вандалы сапсавалі ў Віцебску мурал з выявай Марка Шагала, раней паказаны тут сярод дасягненняў краіны. Спецыяліст казаў 26.02.2019: «Не ведаю, ці можна паправіць». Аднак ужо 28-га твор быў адноўлены дзякуючы Глебу Каштанаву (разам з Янам Кузьміным – сааўтар многіх віцебскіх муралаў, у т. л. шагалаўскага) і Юрыю Дубоўскаму. Тым часам іншы мастак, Андрэй Дубінін з Мінска, чытач і аўтар belisrael.info, скончыў іншую важную работу – намаляваў новы герб для Вялікага магістра Мальтыйскага ордэна (!) Не ўсё страчана ў Беларусі 😉

 

Я. Кузьмін (справа) і Г. Каштанаў; рэстаўраваны партрэт па стане на 27.02.2019. Фота з tut.by

«Вольфаў цытатнік»

«Доказы не могуць быць ані старымі, ані маладымі; яны або важкія, або недастатковыя, вось і ўсё» (Эрыка Малатэста, пачатак ХХ ст.)

«Большасць страйкаў капіталу эфектыўныя. Урады адступаюць і робяць усё, што капіталісты патрабуюць у абмен на аднаўленне інвестыцый» (Рычард Лахман, 20.02.2019)

«Машына ўлады, людзі, якія ўнутры яе знаходзяцца, жывуць увогуле ў сваім свеце шмат у чым. У іх там свае СМІ, свая сістэма прыярытэтаў, свой парадак навін, які абсалютна адрозніваецца ад таго, што вам здаецца агульнавядомым, агульнапрызнаным… Ваша прызнанае прызнана толькі вамі. Каб гэта прызналі тыя, хто прымае рашэнні, трэба зусім асаблівым чынам да іх неяк дагруквацца» (Кацярына Шульман, 26.02.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

03.03.2019

Апублiкавана 03.03.2019  21:34

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (103)

Эвенкі, шалом-алейхем! Але ж я не пра Эвенкію, я пра Тутэйшыю. На словах культура – найважнейшы стратэгічны рэсурс і бла-бла-бла. На справе… Cёлета дзяржаўную ўстанову «Гродзенскі гарадскі цэнтр культуры» ўзначаліў нядаўні намеснік начальніка УУС Гродзенскага аблвыканкама – і праўда, не мастаку ж А. Сураву яе давяраць! $-)

Гэтая вестка – не толькі аб тым, як жывецца лаяльным «сілавікам» у сучаснай РБ (часам яны ператвараюцца ў медыябосаў), а і пра заробкі ў сферы дзяржаўнага кіравання культурай. Загадчыку цэнтра сёлета абяцалі плаціць «ад 370 бел. рублёў», г. зн. ад 175$ на месяц; насамрэч, прафесіянальны менеджар з мінімальнай самапавагай наўрад ці пойдзе на гіпатэтычныя 250-300$, а экс-міліцыянту з пенсіяй «па выслузе гадоў» акурат нармальны прыварак. Ну, а памерці культурцы ў абласным горадзе – паводле задумы стваральнікаў гэтай сістэмы – не дадуць энтузіясты… :-<

Забяспечыўшы сабе апору ў выглядзе вайсковай пенсіі (праўда, палову яе абяцае аддаваць на развіццё раптоўна збяднелай «Хартыі»), упарта хоча зрабіцца прэзідэнтам краіны Мікола Статкевіч, дарма што яго, скарэй за ўсё, не зарэгіструюць перад наступнымі «выбарамі» праз непагашаную судзімасць. Аблом ужо адбыўся ў ліпені 2015 года… Перад тым я дзякуючы Марыне Адамовіч запісаўся быў у Статкевічаву ініцыятыўную групу – больш для таго, каб падтрымаць палітвязня, чым для дасягнення рэальных палітычных мэт.

Рэдка згаджаюся з аўтарамі сцёбна-скандальнай «БелГазеты» («нам хуліганаў не трэба, мы самі хуліганы»), але тут Янка Грыль слушна адзначыў: «Так, падпалкоўнік заслужана любімы радыкальна-апазіцыйным электаратам, але ён – акцёр адной ролі: сабраць у цэнтры Мінска 200-300 пратэстоўцаў на несанкцыянаваную акцыю, сказаць што-небудзь гучнае, потым звесці ўсіх куды-небудзь далей. Усё гэта можна зрабіць і без рэгістрацыі кандыдатам». Альтэрнатыўнае меркаванне – на сайце «Народнай грамады» (незразумела, праўда, як адсутнасць выбараў спалучаецца з наяўнасцю «перадвыбарнай сітуацыі», якая быццам бы прывядзе да «найвышэйшай палітызацыі грамадства»).

Пра тое, як беларусаў цікавяць без-пяці-хвіляў кандыдаты Алена Анісім, Сяргей Скрабец, Мікалай Статкевіч, ускосна можна даведацца паводле адной дэталі – дынамікі наведвання іхніх старонак у беларускай «Вікіпедыі» за апошні месяц. Адноснае падвышэнне цікавасці (пасля амбітных заяў А. А. і М. С. – ажно да 18-32 наведванняў на дзень! :)) – і зноў стагнацыя… Нейкія шансы ў іх меліся б, калі б назіраўся ўстойлівы рост штодня, ці прынамсі штотыдня.

Так, напоўніцу ўключыўшы сучасныя медыятэхналогіі (каб не сказаць «медыязброю»), у прынцыпе, і пустое крэсла за год можна «раскруціць» да прэзідэнцкага фатэлю – успомнім аднаго расійскага ФСБ-шніка на рубяжы вякоў – ды хто з названых беларускіх актывістаў мае да той медыязброі доступ? Таму ў выпадку рэгістрацыі як Анісім, так і экс-вязень Скрабец (хацеў вярнуцца ў парламент, дзе шчыраваў у 2000–2004 гг., аднак летась не трапіў нават у дэпутаты гарсавета), а тым болей Мікола з АГП або «засвабодавец» Юрась вырачаны будуць граць ролю падтанцоўкі… Зрэшты, Алена Мікалаеўна нават не хавае таго, што на перамогу не разлічвае. Яе мэта – чарговы раз папіярыць сваё таварыства белмовы… напрыклад, у эфіры тэлеканала АНТ надоечы прагучала, што ў ТБМ 6000 сяброў, маўляў, далучайцеся. Дапамагаюць ёй з піярам тутэйшыя русафілы русацяпы, якія ўсё спрабуюць нацягнуць на цётку Алену адказнасць за публікацыі ў газеце «Новы час» (фармальна – выданні мінскай суполкі ТБМ), дзе нібыта праслаўляліся чачэнскія тэрарысты. І гэты феерычны наказ тутэйшага «палітолага» (?) Алеся Ш. пад загалоўкам «Анісім павінна пакаяцца!»: «Анісім як народны абраннік з аднаго боку, як чалавек і жанчына з другога боку, павінна была заявіць пазіцыю» :0)

Чытаў я тыя артыкулы Міколы Дзядка. Ён не ўсхваляў небезвядомых чачэнцаў, ён паказваў розныя аспекты іхніх лёсаў – больш складаных, чым падаецца ў прапагандных мэтах. Каментуючы біяграфію Шаміля Басаева, Дзядок напісаў: «Безумоўна, забойства мірных грамадзян і захоп у закладнікі бяззбройных не могуць быць апраўданыя нічым: ані барацьбой за веру, ані нацыянальна-вызваленчымі матывамі». Праўда, тут жа агаварыўся: «Стварыць з чалавека пудзіла — лёгка. Разабрацца ў матывах яго ўчынкаў — нашмат цяжэй. У жорсткім і крывавым канфлікце, дзе абодва бакі дазваляюць сабе забіваць бяззбройных і прыкрывацца грамадзянскімі асобамі, пошук больш вінаватага і менш вінаватага — справа маральна няўдзячная». От няма ў мяне ахвоты разбірацца ні ў тым, хто ў 1990-х больш злачынстваў нарабіў на войнах, расійцы або чачэнцы, ні ў іхніх матывах… Галоўнае, канстатую, што скандал вакол публікацый інтэрнэт-выдання быў раздзьмуты на пустым месцы; Дзядок і «Новы час» не заклікалі да гвалту/варожасці, гэтаксама як у свой час – «рэгнумаўцы», а на ўласнае бачанне кожны мае права.

Паслухаў інтэрв’ю, якое Жанна Нямцова зрабіла з Дар’яй Жук. Паслясмачча так сабе, але рэжысёрка – якая, нагадаю, з 1996 г. жыве ў ЗША, а ў Беларусі бывае набегамі наездамі – даволі трапна злавіла перамены ў настроі беларусаў, асабліва маладых. Людзі гойсаюць па ўсім свеце, авалодваюць заходнімі мовамі, і расійская культурна-палітычная прастора ім ужо не настолькі вабная, як тое было ў 1990-х.

Не шмагла не адгукнуцца на гутарку Галіна Айзенштадт, жыхарка Ізраіля, згаданая ў 101-й серыі: «Лукашэнка пасля нядаўняй сустрэчы з Пуціным сказаў, што трэба будзе спытацца ў рускіх і беларусаў, ці хочуць яны аб’ядноўвацца. З гэтага можна зрабіць выснову, што разглядалася пытанне і аб правядзенні адпаведнага рэферэндуму. І няўжо ў Беларусі народ выступіць супраць?… Беларусь жа толькі знешне незалежная, але эканамічна цалкам залежыць ад Расіі. Так што практычна яна ўжо з’яўляецца яе часткаю».

Гэта другі раз, калі згадваю ў «Катлетах & мухах» допісы Г. А., і, хутчэй за ўсё, апошні (бо аўтарка занадта прадказальная, дый няма яе ў Сінявокай амаль 20 год). Проста закарцела паказаць, да чаго даводзіць шматгадовая праца на беларускую службу «Радыё Свабода» і рэгулярнае спажыванне інфатрэшу ад расійскіх дзяржаўных каналаў. Дзеці! Не рабеце ні таго, ні другога.

Але, на жаль, у РФ не толькі тэлепрапагандысты малююць Беларусь як цалкам залежную, «практычна частку». На днях са здзіўленнем даведаўся, што на два мае артыкулы ў расійскім часопісе «Диаспоры» за 2002 г. спасылаюцца і ў навуковых зборніках сярэдзіны 2010-х гадоў… З аднаго боку, прыемна; з другога, вядучая супрацоўніца інстытута ўсходазнаўства Расійскай акадэміі навук магла б і ведаць, што даследчыка з Беларусі не варта адносіць да «айчынных» (дарэчы, ніколі не вучыўся я ў Расіі – толькі ў Мінску). З трэцяга… можа, спадарыня Насенка-Штэйн мела на ўвазе, што мы суайчыннікі па дахадзяжнай «Саюзнай дзяржаве» Расіі і Беларусі, нібыта заснаванай у 1999 г.?

Пані Чысцякова з Уральскага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта проста назвала мяне «расійскім сацыёлагам» (?! – у часопісе было ясна пазначана: «аспирант Республиканского института высшей школы Белорусского государственного университета, г. Минск») Дый сваім артыкулам пра яўрэяў Беларусі канца ХХ – пачатку ХХІ стагоддзяў я, здаецца, не даваў падстаў сцвярджаць, што многія з іх (нас) былі «рускія паводле культуры». Паводле перапісаў насельніцтва 1999 і 2009 г. рускую мову большасць беларускіх яўрэяў сапраўды ўважала за родную, ды мова – далёка не ўсё для этнакультурнай ідэнтыфікацыі. Дадам: пагатоў для палітычнай…

Між іншага, улетку 2013 г. ад трохдзённага візіту ў Смаленск з яго «Еўраоптамі» ў мяне засталося ўражанне, што Беларусь менш залежыць ад Расіі, чым наадварот 😉 Але давайце зараз па… зюкаем пра менш спрэчныя рэчы.

150 гадоў таму ў Калінкавічах нарадзіўся, а 100 год таму памёр Іосіф-Хаім Дарожка, пісьменнік і настаўнік. «З імем Дарожкі звязана арганізацыя новай яўрэйскай школы ў Калінкавічах, дзе вывучаўся іўрыт». – пісала І. Герасімава пазалетась (можна пачытаць тут). Цікава, ці адзначаць яго юбілей у родным горадзе? У тым жа 1869-м годзе ў Беразіно з’явіўся будучы рэвалюцыянер Аляксандр Гельфанд, aka Парвус… Апрыёры гэта менш сімпатычны чалавек – настолькі хітрамудры, што «двойчы народжаны», мог з’явіцца і ў 1867-м – але таксама зямляк і заслугоўвае памяці.

 

I.-Х. Дарожка, А. Гельфанд. Здымкі з іўрыцкай кнiгi, прысвечанай Калінкавічам, i wikipedia.org

Цікавы пісьменнік нарадзіўся 140 год таму ў Слуцку і пражыў доўгае, напружанае жыццё (17.01.1879 – 01.10.1971) – Залман Вендраў, ён жа Давід Вендраўскі. Жыў і ў Польшчы, і ў Вялікабрытаніі, і ў ЗША – а памёр у СССР, за Сталіным паспеўшы і ў лагерах пасядзець. Ягоныя апавяданні перакладаліся з ідыша на рускую – прачытайце, калі знойдзеце. Таксама ёсць сумневы ў годзе нараджэння – некаторыя пішуць «1877». Яго параўноўвалі з «ветэрынарам», добрым доктарам яўрэйскай літаратуры…

А вось яшчэ 150-гадовы юбілей, ужо такі адсвяткаваны, – другога чэмпіёна свету па шахматах Эмануэля Ласкера (24.12.1868 – 11.01.1941), які хоць і нарадзіўся па-за межамі Беларусі (на «польскай» тэрыторыі Германіі), але заязджаў да нас не раз… Хочаце больш падрабязнасцей, прачытайце мой артыкул «Эмануіл Ласкер і Беларусь» – у часопісе «Роднае слова», Мінск, № 1, 2019. На часопіс з яго рубрыкай «Беларускія шахматы» можна падпісацца – або на папяровую версію, або на электронную. Альбо, гэта опцыя для самых крутых, на абедзве.

Кніга выбраных апавяданняў З. Вендрава, кніга выбраных партый Э. Ласкера (з партрэтамі герояў). Крыніцы: amazon.com & oz.by

Пасля мінулай серыі з залы паступіла пытанне, хто такі «мізантраполаг»? У першым набліжэнні – той, хто вывучае мізантропаў або проста цвердалобых мудакоў, гэткая трактоўка сустракалася ў літаратуры. Аднак я не паважаў бы сябе, каб не паспрабаваў развіць паняцце… Карацей, гэта мізантроп, які займаецца антрапалогіяй. Дапускаю, што такіх у навуцы большасць, што вывучэнне чалавекаў у масе так ці іначай вядзе да мізантропіі. Разам з тым не магу пагадзіцца з калегам Макарэвічам, які следам за Эдгарам По заявіў, што на Зямлі мінімум 80% насельніцтва – ідыёты… Я думаю, толькі 78%; у крайнім выпадку – 79,5.

«Вольфаў цытатнік»

«На гісторыю глядзім праз акуляры літаратуры, мастацтва… У нас як упруцца ў нейкае прозвішча, дык будуць яго скланяць на ўсе лады, хоць за ўвагай застаюцца вартыя большай увагі». (Максім Танк, 1990-я гг.)

«Я ўмею маляваць, перамаўляцца і чытаць, а апрача гэтага, не ўмею практычна нічога. У крайнім выпадку магу адкрыць халадзільнік… Калісьці, у маладыя гады, я хацеў стаць карыкатурыстам. А ў выніку стаў карыкатурай» (Карл Лагерфельд, 1933–2019)

«Карыснае практыкаванне – спачатку боль, потым асалода. Бескарыснае практыкаванне – спачатку асалода, потым пустэча» (mankubus, 11.02.2019)

«Магчыма, ва ўрадзе і ёсць людзі, знаёмыя з матэматыкай, але яны, ствараецца ўражанне, добра маскіруюцца. Відаць, апасаюцца, што выганяць са словамі “нам вялікія матэматыкі не патрэбны”» (Юрый Пшоннік, 18.02.2019).

«Украіне патрэбны непалітычны прэзідэнт. То бок патрэбны ўкраінскі Гавел. І нават калі Зяленскі з’яўляецца пародыяй на Гавела, усё роўна гэта лепей, чым бізнэсовец постсавецкага ўзору» (Станіслаў Бялкоўскі, 19.02.2019).

«21 лютага адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы… Толькі і размоваў у беларускім сеціве, што пра мову родную! Што каму баліць, той пра гэта і кажа. Было б здорава перанесці моўнае пытанне са сферы абароны ў сферу актыўнага ўжывання» (Дар’я Ліс, 20.02.2019).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

23.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 24.02.2019  01:17

***

Водгукi

На жаль, у нашай усходняй суседкі «фантомныя болі» не праходзяць. Я гатовы з Вамі згадзіцца, што ў бліжэйшыя пару гадоў няма падстаў хвалявацца наконт пагроз незалежнасці Сінявокай, але Расія – па-ранейшаму той шчупак, які патрэбны, каб карась не спаў (у шапку). Прынамсі, уявіць, што ў 2091 г. расійскія афіцыйныя асобы будуць удзельнічаць у святкаванні стагоддзя нашай незалежнасці, як у 2005 г. шведскія ўдзельнічалі ў святкаванні нарвежскага юбілею, – даволі цяжка.

П. Рэзванаў, Мінск

Дадана 26.02.2019  13:31

***

Siarhei Sparysh , 27 февраля в 17:13

Несколько комментариев:

” Мікола Статкевіч, дарма што яго, скарэй за ўсё, не зарэгіструюць перад наступнымі «выбарамі» праз непагашаную судзімасць”
Ну, это будет отличной демонстрацией того, что в стране нет честных выборов и отличным дополнительным стартом для протестной кампании. Нормальный вариант. Как будто, если соизволят не нарушать закон и зарегистрируют, то внезапно соизволят и посчитать голоса.

“ён – акцёр адной ролі: сабраць у цэнтры Мінска 200-300 пратэстоўцаў на несанкцыянаваную акцыю, сказаць што-небудзь гучнае, потым звесці ўсіх куды-небудзь далей. Усё гэта можна зрабіць і без рэгістрацыі кандыдатам”
Автор паксвиля почему-то “забыл” о крупных акциях, организатором или одним из организаторов которых был Н. Статкевич. Интересно, почему?

“(незразумела, праўда, як адсутнасць выбараў спалучаецца з наяўнасцю «перадвыбарнай сітуацыі»”
Всё довольно просто: готовится очередной цирк с целью оставить у власти надоевшего всем придурка. Это напрягает многих. Кроме того, не забываем про фон: экономические/социальные проблемы
и угроза независимости.

“Пра тое, як беларусаў цікавяць без-пяці-хвіляў кандыдаты Алена Анісім, Сяргей Скрабец, Мікалай Статкевіч, ускосна можна даведацца паводле адной дэталі – дынамікі наведвання іхніх старонак у беларускай «Вікіпедыі» за апошні месяц.”
Посмотрите статистику посещений сайта Н. Статкевича, например. Посмотрите любой интернет-опрос о том, за кого люди будут голосовать на “выборах” или какого кандидата поддерживают. Даже если опрос проводится каким-нибудь Лебедько, единственный альтернативный луке кандидат с заметным положительным рейтингом – это Н. Статкевич. Остальные – в границах арифметической погрешности.

Да, эти опросы могут говорить только о внутреннем ранжировании в среде “альтернатив” луке. Но они говорят весьма однозначно.
Есть большой спрос на альтернативу. И есть одна реальная альтернатива – Н. Статкевич.

Поэтому умоляю: не говорите “Анисим, Статкевич, Лебедько, Птибурдюков и пр.”. Есть Статкевич и есть все остальные, которых нет.

Siarhei Sparysh,  27 февраля в 17:18

Добавлю личные наблюдения. Когда работал на заводе, то в разговорах о политике часто звучал такой рефрен: “оппозиция – кучка пидорасов”. Но если разговор длился больше минуты, люди начинали вспоминать: но Статкевич – нормальный мужик. Потом могли вспомнить Некляева, изредка кого-то другого. Часто путали их. Бывало, что Статкевич оказывался поэтом (“нормальный мужик, но он поэт, поэтому президентом не станет”), а Некляев – бывшим офицером милиции. То есть далеко не все в народе достаточно информированы (ВНЕЗАПНО в стране, где СМИ под плотным колпаком ГБ).

Но имя Статкевича – в ряду первых всегда.

 

Рубiнчык. Катлеты & Мухi (40)

(Перевод на русский ниже)

Шалом.by, don’t worry, be happy! Меркаваў адправіць «Вялікую сустрэчу» ад 3 лютага г. г. у ігнор – мне ж не плацілі за яе асвятленне, і я не з тых увішных журналістаў, якія высмоктваюць з адной шараговай падзеі па дзясятку матэрыялаў. Але інфармацыйныя хвалі данеслі згадкі пра яўрэяў, судовую сістэму, таму крыху і зацікавіўся. Дый «сем гадзін харызмы» заслугоўваюць-такі сямі… не артыкулаў, дык абзацаў.

Па-першае, якой бы «адкрытай і чэснай» ні была размова з публікай, няможна зацягваць яе на 7 гадзін 20 мінут. Гэта парушэнне як агульнапрынятых санітарных норм, так і Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь, а менавіта арт. 134: «Работнікам выдзяляецца на працягу працоўнага дня перапынак для адпачынку і харчавання даўжынёй не менш за 20 мінут і не больш за дзве гадзіны, які выкарыстоўваецца работнікам паводле яго меркавання». Фактычна журналістам і прэс-службе навязалі цэлы працоўны дзень без перапынку: à la guerre comme à la guerre, аднак іх «мабілізавалі» ў мірны час, у мірнай, здавалася б, краіне.

Карыкатура паводле demotos.ru

Па-другое, навошта было клікаць гасцей на сустрэчу, калі многія з іх апрыёры былі пазбаўлены права задаць пытанні – напрыклад, пра тое, чаму не праведзены рэферэндум наконт будоўлі АЭС пад Астраўцом? Не, паліттэхналагічную задумку я разумею: камусьці трэба, каб нехта лішні раз самасцвярдзіўся за кошт і на фоне «журналістаў беларускіх і замежных мас-медыя, экспертаў… прадстаўнікоў партый, грамадскіх аб’яднанняў…» А заадно ўнесці разлад у стан альтэрнатыўных сіл: «“Пятай калоны” тут няма… Тут ёсць людзі, якія мысляць апазіцыйна, не галасавалі за прэзідэнта, але гэта людзі, якія любяць сваю краіну». Цябе не запрасілі да Лукашэнкі, як Р-ка, экс-намесніка старшыні АГП, і П-ца, зіцрэдактара «першай беларускай газеты з рысункамі»? Ага, напэўна, ты кандыдат у «пятую калону», і родную краіну не любіш… З іншага боку, народ з пачатку 2010-х рэзка паразумнеў і на такія дзяшовыя трукі ў масе ўжо не вядзецца: занадта прымітыўны «падзел і панаванне».

Па-трэцяе, больш-менш нязручныя пытанні (пра «дармаедаў», зніклых Ганчара, Захаранку, Красоўскага) задавалі гэтым разам лукашэнкаўскія «шасцёркі». Тут мы назіраем адносна новую тактыку нейтралізацыі апанентаў у Беларусі – перахапіць іхнія «козыры», зрабіць выгляд, што і ў рамках сістэмы буяе плюралізьмъ. Насамрэч-та «смелыя» пытанні – блізу тое самае, што антысавецкія анекдоты, якімі грузіў кадэбіст падследнага Сусленскага ў 1970-х гг. Цытую па кнізе Я. Сусленскага «Перо мое – враг мой» (1999): «Не пойдзеце ж вы даносіць на мяне. І куды? У КДБ? Тут усе ведаюць гэтыя анекдоты і яшчэ мацнейшыя. У нашай адданасці савецкай уладзе ніхто не сумняваецца».

Па-чацвёртае, галоўны персанаж за «круглым сталом» агучыў тры пасланні: 1) усё ў яго схоплена «пад кантролем»; 2) калі што не так, вінаваты іншыя; 3) яго ўжо не пераробіш. У прынцыпе, тое, што гэтыя пасланні ў той ці іншай форме прагучаць, ясна было задоўга да сустрэчы, таму я і не бачыў у ёй вялікага сэнсу, і адмовіўся б прыйсці, нават калі б запрасілі. Аднойчы (у кастрычніку 2008 г.) слухаў Лукашэнку-старэйшага на «Яме», хапіла з каптуром.

Па-пятае, высветлілася, што нацыянальную ідэю «наверсе» сфармуляваць не ўмеюць (штатныя ідэолагі з 2003 г. дарэмна елі свой хлеб), а «беларуская мара», як яна бачыцца вышэйшым чыноўнікам, даволі прымітыўная: «Я быў бы рад, калі б у беларуса заўсёды ў кішэні былі грошы, каб ён мог задаволіць свае патрэбы. Што тычыць дзяржавы, я б вельмі хацеў, каб мая дзяржава, мая краіна… была ціхай, спакойнай і вельмі зручнай для жыцця людзей». Нешта накшталт дзіцячага садка ці «дысцыплінарнага санаторыя» для прыхільнікаў «чаркі, шкваркі, іншамаркі»… Або, магчыма, утульнага дома састарэлых.

Па-шостае (што вынікае з пятага), ніхто ў бліжэйшы час не будзе тут адмаўляцца ад лалітыкі, маніпулявання свядомасцю дарослых грамадзян у імя абстрактных дзяцей. Таварыш і сам сябе ў 38 гадоў, высвятляецца, лічыў «дзіцём». Пару цытат ад паслядоўніка Астапа Бендэра з яго прамовай перад «Саюзам мяча і арала»: «Было прынятае рашэнне: праграмы змяніць, а таксама прымусіць настаўніка працаваць у школе… Сёння даўбень жэніцца, ён жа не тое што карову ад казы не можа адрозніць, ён малаток ад сякеры не можа адрозніць». «Я хачу, каб мае дзеці, а іх мільёны, умелі трымаць клюшку, бегаць на каньках і катацца на лыжах хаця б з маленькай горкі». «Рабяты, хопіць дурэць» (рэпліка на адрас рэзідэнтаў Парка высокіх тэхналогій).

Па-сёмае, яўрэі ў элітах замежных дзяржаў па-ранейшаму не даюць спакою выхадцу з усходнебеларускай вёскі: «Трамп што, таксама кепскі?.. Не такі ён дурны, як некаторыя думаюць!.. Там жа [вакол яго] многа разумных людзей! 80 працэнтаў яўрэяў, і не скажаш, што гэта дурныя людзі. Нацыя далёка не дурная!» І не прычэпішся, і адразу не сцяміш: або спадар зайздросціць, або выкрывае сіянісцкі ўплыў у духу дасведчанага лектара таварыства «Веды».

Лейтматыў – або нават рэзюмэ – усёй імпрэзы? «Злая куля, вучы мяне жыць… Агітатар, вучы мяне думаць» (С). Можна прагназаваць, што з такім начальнікам на чале Беларусь па-ранейшаму будзе матляхацца паміж Захадам і Усходам, не знаходзячы сябе ў працэсе «мяккай беларусізацыі», слухаючы то МВФ, то расійскіх мудрацоў, абы сваіх не гадаваць… Прадоўжыцца гульня ў «добрага цара» і «кепскіх баяр», у «незалежны» суд, якi на кожным кроку сутыкаецца з заявамі тыпу: «Я ж вам даручыў – аддайце яго [Лапшына] па закону… Паводле ўсіх пагадненняў мы яго павінны перадаць Азербайджану. Ну вось там кажуць “абскардзіў” і іншае, я ўпэўнены, што суд усё адно падтрымае наша рашэнне» (о, вядома, ніякага ціску!)

Аляксандру Лапшыну не пазайздросціш – ён-такі зрабіўся прадметам гандлю для аматара «сусветнай справядлівасці»: «Таму што трэба быць сумленным – ёсць у вышуку чалавек, мы яго затрымалі, мы павінны аддаць. Але, улічваючы тое, што там не такое ўжо страшнае злачынства – я б думаў». З намёкаў на «няясную» пазіцыю Ізраіля («Ізраільцяне яго хочуць забраць? Быццам бы не») і на тое, што, «калі Ізраіль захоча – у гэтага чалавека з галавы ніводзін волас не ўпадзе» я зразумеў, што шансы на станоўчае рашэнне Вярхоўнага суда РБ яшчэ ёсць. Адчуваецца, што яны б істотна падвысіліся, калі б ізраільскія «аматары лапшы» замест Эліэзера Фішмана перавялі колькі дзясяткаў мільёнаў на рахункі «чэсных» беларускіх кампаній… Мільёнаў чаго? Як у Аверчанкі, няважна чаго, абы скарэй; тады забудзецца вышук блогера праз Інтэрпол, якога (вышуку), можа, і не існавала ў прыродзе.

Увогуле, затрымліваць турыстаў за нейкія іх даўнія правапарушэнні, якія не нясуць рэальнай пагрозы Беларусі, – усё адно што патрабаваць ад укладчыка ў банку даведкі аб тым, што ён сумленна зарабіў прынесеныя грошы. Калі Лапшына так не жадалі бачыць у «сінявокай», не трэба яго было пушчаць праз мяжу (нагадаю, Аляксандр уехаў да нас з Літвы 14.12.2016; не мінула і сутак, як ён быў затрыманы ў мінскай гасцініцы і адпраўлены ў СІЗА на вул. Валадарскага, дзе сядзіць дагэтуль).

I ўсё ж аптымістам быць хочацца, аж карціць… Суддзяў у Беларусі прызначае прэзідэнт (сам гулец, сам рэвізор), і дзейнічаюць яны адпаведна, аднак часам абсурд сітуацыі настолькі відавочны, што закрываюцца нават палітызаваныя справы. З нядаўніх цікавостак – «казус Губарэвіча». Юрась Г. 9 снежня 2016 г. чытаў вершы Максіма Багдановіча перад помнікам паэту ў кумпаніі іншых актывістаў. Іх затрымалі са складаннем пратаколаў, і многія (у т. л. сам аматар паэзіі) меркавалі, што прыйдзецца заплаціць чарговы штраф, але ж не… 28 снежня, пасля двух дзён «разбору палётаў», суддзя Вікторыя Шабуня вызваліла мінчаніна ад адказнасці, а ён падкрэсліў, што «ў Беларусі скрайне нізкі працэнт апраўдальных рашэнняў суда».

Гэта праўда, што ў пачатку 2010-х доля апраўдальных прысудаў у Беларусі складала 0,33%, а цяпер яна яшчэ знізілася (апраўдваюць толькі кожнага пяцісотага!). Праца адваката ў крымінальных справах фактычна абясцэнена. Але мудрыя голавы ў Ізраілі маглі б прыдумаць «абмен» Лапшына… на што-небудзь або каго-небудзь. Цікава, ці даўмеліся яны ціснуць на тое, што беларускія ўлады самі не без грахоў, калі ідзецца пра строгае выкананне прававых норм? Я пра выбар ганаровым консулам Беларусі ў Ізраілі Габрыэля (Габі) Магнезі, будаўніка з сумнеўнай рэпутацыяй. 29 лістапада 2016 г. яму ўрачыста выдалі консульскі патэнт, і без Софы Ландвер на пярэднім плане не абышлося… Пасол Беларусі не паглядзеў, што ў снежні 2015 г. Габі Магнезі затрымліваўся па падазрэнні ў махлярстве і подкупе муніцыпальных службоўцаў.. з мэтай атрымання будаўнічых падрадаў. У сакавіку 2016 г. ізраільская паліцыя арыштавала яго банкаўскія рахункі і маёмасць. Напэўна, больш важкім для дыпламатаў з’яўлялася тое, што бізнэсовец разам з Анатолем Моткіным падкінуў нейкія грошы на памятны знак Янку Купалу ў Ашдодзе (адкрыты 29.12.2015).

Магнезі (злева) і пасол Беларусі ў Ізраілі Скварцоў. Фота з vitebskcity.info

Па стане на 5 лютага 2017 г. на сайце пасольства РБ у Ізраілі (раздзел «Ганаровыя консулы») прозвішча Магнезі няма, ёсць толькі Моткін, што як бы намякае на прызнанне урадам Беларусі сваёй памылкі. 21.12.2016 прэс-служба паліцыі Ізраіля паведамляла, што доказаў для абвінавачання бізнэсоўца і яго браціі дастаткова. Схема «сваім – усё, чужым – закон» можа спрацаваць як бумеранг, і чыноўнікам розных рангаў варта часцей пра гэта нагадваць. А то Данкверт, Данкверт…

* * *

Пасля выхаду мінулай серыі «Катлет…» сёй-той палічыў, што не варта было мне крытыкаваць афіцыйны ролік Нацыянальнага агенцтва па турызму: «Спярша дабіцеся» і г. д. Ну, для пачатку, заказ (як і недароблены «афіцыйны турыстычны партал Беларусі») быў выкананы за дзяржаўны кошт, выстаўлены на ўсеагульны прагляд, і крытыкаваць мае права кожны тутэйшы. Да таго ж мяркую, што сёе-тое зрабіў для развіцця падарожжаў па Беларусі, мо нават болей, чым некаторыя чыноўнічкі. І нарэшце, ёсць жа істотна лепшыя працы для турыстаў – хаця б аналагічны паводле задумы ролік Дзмітрыя Ласько «На дроне па Беларусі»… Падабаюцца і польскамоўны крэатыў «20 фактаў пра Беларусь» (на пяць з мінусам), і здымкі прыроды ад студыі «Аves».

Праўду кажучы, завабліваць на пяць дзён у Беларусь лепей бы не толькі і не столькі ролікамі, а нiзкiмі цэнамі на жытло. Заможныя асобы да нас ездзяць рэдка, і кошты ў гасцініцах у спалучэнні з ненавязлівым сэрвісам іх не заўжды задавальняюць. Хостэлаў жа ў Мінску мала, асабліва калі параўноўваць з Кіевам, Піцерам, Масквой… Былі б радыкальныя падатковыя паслабленні для гаспадароў хостэлаў (на рад гадоў) – павялічылася б колькасць, упалі б цэны, завіталі б з-за мяжы новыя госці. Але ўрад слаба зацікаўлены стымуляваць дробны бізнэс, будуючы доўгатэрміновыя планы: большасць у міністэрыях дрыжыць за свае фатэлі. Як той казаў, «ільготамі забяспечваць будзем толькі тое, што заўтра дасць вынік». Заўтра, Карлы! Успамінаецца показка: «Мы садзім бульбу 15 чэрвеня, а збіраем ураджай 16 чэрвеня» – «Чаму так рана?» – «Очань кушаць хочацца!».

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

05.02.2017

Кароткі змест папярэдніх дзесяці серый:

№ 39 (29.01.2017). Пра ксенафобію ў свеце, Расіі і Беларусі. Загадкавае інтэрв’ю П. Якубовіча з Ш. Перэсам (2007 г.). Спробы маладога ідэолага абвінаваціць яўрэяў у падтрымцы нацысцкіх калабарантаў. Рэакцыя чытачоў на артыкул А. Шрайбмана і арышт А. Лапшына. Папулярнасць ідэі “Балта-Чарнаморскага калектара”. Намёкі на датычнасць А. Кучара да забойства Янкі Купалы, іх бяздоказнасць. Праблемы навуковай сферы, параўнанне навукаёмістасці ВУП у Беларусі і Ізраілі. Навука як апора ідэалогіі. Другое пасяджэнне клуба С. Алексіевіч (з С. Бялкоўскім). Памылка газеты “Голас Радзімы” і канферэнцыя, прысвечаная М. Багдановічу. Як акадэміка Жэбрака перарабілі ў “Жабрака”. Ролікі Нацыянальнага агенцтва па турызму, іх слабыя бакі.

№ 38 (22.01.2017). Думкі пра інаўгурацыю Д. Трампа. Магчымыя праблемы для беларусаў і ізраільцаў. Прапановы стварыць федэрацыю Беларусі, Украіны і Літвы, выбраць у якасці афіцыйнай мовы англійскую, рускую, эсперанта або ідыш, назваць федэрацыю “Вялікім княствам” і г. д. Сітуацыя А. Лапшына. Ацэнка рашэння пра бязвізавы рэжым на 5 дзён з 80 краінамі. Няўдалая перапіска з В. Дарожка. Прапанова падправіць знак на вул. Прытыцкага, думкі пра перайменаванне вуліц у Беларусі і Украіне.

№ 37 (14.01.2017). Празмерная рэакцыя, абстрэл міліцыянтам жыхара Мінска 1 студзеня. Знерваванасць жыхароў Беларусі. Перайманне яўрэямі чужых ідэй. Крытычны погляд на інтэрв’ю віцэ-прэзідэнта Расійскага ПЭН-цэнтра А. Гарадніцкага. Рэакцыя на авіякатастрофу ў Расіі 25.12.2016 Я. Шыфрына і П. Шэхтмана, амаральная зласлівасць некаторых жыхароў Украіны. Цынізм “Шарлі Эбдо” і празмерны адказ расійскіх афіцыйных асоб. Арышт у Мінску чатырох блогераў, абарона іх замежнікамі. Неадэкватнае пакаранне жыхаркі Гродна за ўяўны распаўсюд парнаграфіі. Прага цэнзуры ва Украіне, закрыццё канала “Дождж” і інш. Зварот Г. Канапацкай супраць “антыдармаедскага” дэкрэта. Золатавалютныя рэзервы і аптымізм беларусаў. Забаўная рэклама цукру. М. Шаляговіч і яго згадкі пра ідыш у ваколіцах Кёнігсберга.

№ 36 (19.12.2016). Гадавіна “прэзідэнцкіх выбараў” 2010 г. Няясная ідэя “мірных пратэстаў” 19.12.2010. Беларусь як “жандар” (арышты Э. Зельцара, У. Баўмгертнера, А. Лапшына і інш.). Як Захад не пажадаў стаць на шляху спаўзання РБ у аўтарытарызм. Робленае здзіўленне заходніх палітыкаў у адказ на рэпрэсіі. Ідэя агульнай альтэрнатыўнай партыі ў Беларусі – “саюз дробнай буржуазіі з рабочым класам”. Кароткія ўспаміны пра П. Шарамета. Хамства міністра на адрас М. Статкевіча. Спадзеў на моладзь. “Сіці Ханука” ў Мінску (18.12.2016). Смерць Л. Маракова. Каляндар, выдадзены ў Слоніме. Абнаўленні “Інтэрактыўнай мапы Беларусі”. Нежаданне рэдакцыі актуалізаваць “беларускія” артыкулы “Электронной еврейской энциклопедии”.

№ 35 (16.12.2016). Звальненне міністра адукацыі – “два міністры ў адной лодцы” на афіцыйным сайце. Спыненне дзейнасці сайта “Навінкі сёння”. Крытычная рэцэнзія М. Хведаровіча (1958 г.) на першы зборнік У. Караткевіча. Што сказаў бы Хведаровіч на выхад кнігі В. Жыбуля “Дзяцел і дупло”? Пра тое, што ахвяры не заўсёды становяцца героямі. Удзел М. Хведаровіча і У. Дубоўкі ў цкаванні Б. Пастарнака. Спрэчка з Г. Севярынец. Кніга былога палітвязня М. Кукабакі і яго лёс. Кніга А. Саннікава “Белорусская американка”, паводзіны бацькі А. Саннікава ў сталінскі і паслясталінскі час. Стан “Гадзінніка Суднага дня”. Змаганне за адстаўку міністра ўнутраных спраў Беларусі. Стрыманая ацэнка новага міністра адукацыі РБ.

№ 34 (13.12.2016). Арышт траіх “праімперскіх” публіцыстаў у Беларусі. Маральныя, юрыдычныя і палітычныя довады супраць знаходжання іх пад вартай. Заява міністаркі інфармацыі РБ і “адлуп”. Непамысная зласлівасць некаторых прадстаўнікоў “дэмакратычнага лагеру”. Развагі пра першае пасяджэнне клуба С. Алексіевіч. Змаганне міністэрства аховы здароўя РБ за дрэс-код медработнікаў. Выдаткі на ахову здароўя ў Беларусі і Ізраілі, параўнанне колькасці хворых на сухоты ў дзвюх краінах. Шахматны турнір у Гродна, беларускамоўная афіша.

№ 33 (09.12.2016). Роля лібералаў у прыходзе А. Лукашэнкі да ўлады. Інтэрв’ю А. Лукашэнкі 1994 г. яўрэйскай газеце “Мабат”. Адмова ад ільгот і часткі заробку, параўнанне 1994 г. з 2016 г. Казусы А. Саннікава, А. Мілінкевіча, М. Марыніча. Зацятасць А. Лябедзькі і перамога 2016 г.: правядзенне ў дэпутаты ад АГП Г. Канапацкай. Дынаміка ВУП у Беларусі і Ізраілі, паралельнае павелічэнне золатавалютных рэзерваў у Ізраілі і змяншэнне ў Беларусі. Помнік Б. Нетаньягу ў Тэль-Авіве (знесены). Успамін пра Д. Бранштэйна да 10-годдзя яго смерці. Крытычная ацэнка рашэння Беларускай федэрацыі шахмат (лістапад 2016 г.) аб пажыццёвай дыскваліфікацыі расійскага майстра, заўвага пра ігнараванне “праблемы хіджабаў” для замежных шахматыстак у Іране.

№ 32 (04.12.2016). Канферэнцыя ў Мінску з удзелам Я. Прэйгермана. Юбілейныя даты 2017 г.: М. Іліер, Н. Берлін, А. Бразер, С. Галкін… Згадка пра чарнавы фрагмент з рамана “12 крэслаў”. Нізкі ўзровень падрыхтоўкі цяперашніх школьнікаў i студэнтаў, адзначэнне памылак нават на сайце міністэрства адукацыі РБ. Пранікненне культа крымінальнікаў у яўрэйскае асяроддзе. Пахаванне Ф. Кастра, спрэчная ацэнка, якую даў яго кіраванню Я. Кедмі. Памылкі ў ацэнцы асобы і перспектыў Б. Нетаньягу, якога ахоўваў П. Касцюкевіч. Параўнанне Беларусі за Лукашэнкам і Ізраіля за Нетаньягу. Зычэнне А. Лукашэнку – пацярпець паразу на рэферэндуме.

№ 31 (01.12.2016). Смерць Ф. Кастра – аднаго з чэмпіёнаў па дэмагогіі. Дэмагогія ў Беларусі, Расіі ды Украіне. Абяцанні і заявы П. Парашэнкі. Зніжэнне ВУП ва Украіне і Беларусі. “Вайна тэлевізара з халадзільнікам”. Погляд на А. Трусава і ўзначаленае ім Таварыства беларускай мовы. “Гістарычныя” таблічкі ў цэнтры Мінска. Канкурэнцыя “патрыётаў” і “касмапалітаў” у 1990-х гг. Павярхоўнае асуджэнне антысемітызму “касмапалітамі” на прыкладзе заяў А. Манаева і С. Алексіевіч. Штучнасць процістаўлення гараджан і вяскоўцаў, яўрэяў і беларусаў. Успамін пра цікавасць А. Лаўрухіна да ідыша, яго заклапочанасць вобразам Беларусі на расійскім тэлебачанні. Роздум пра зніжэнне вагі “лібералаў-касмапалітаў” у ХХІ ст. Коратка пра ход матчу Карлсена з Каракіным.

№ 30 (25.11.2016). Успамін пра візіты замежных інтэлектуалаў у Беларусь (1990-я гады і пачатак 2000-х): М. Гаспараў, Г. Сарман, Д. Кала, Р. Дарандо, Ж. Ніва… Вылучэнне ізраільскіх візіцёраў: Ф. Кандэль, І. Губерман, М. Хейфец. Думкі пра тое, каго варта было б запрашаць у інтэлектуальны клуб С. Алексіевіч. Развагі пра неабходнасць рэферэндуму ў Беларусі, вырашэнне праблемы АЭС. Назіранні за матчам на першынство свету паміж М. Карлсенам і С. Каракіным. Згадкі пра спробу распіярыць С. Каракіна ў Беларусі (2003 г.). Анонс спектакля “Паліто з Бабруйска” (Мінск, 08.12.2016). “Вайна правак” на Магілёўскай, 32 у Мінску – замазванне калючага дроту на графіці.

Змест ранейшых серый гл. у №№ 30, 20, 10 🙂

Апублiкавана 06.02.2017  22:30

***

В. Рубинчик. КОТЛЕТЫ & МУХИ (40)

Шалом.by, don’t worry, be happy! Собирался было отправить «Большую встречу» от 3 февраля с.г. в игнор – мне же не платили за её освещение, и я не из тех резвых журналистов, которые высасывают из одного рядового события по десятку материалов. Но информационные волны донесли упоминания о евреях, судебной системе, потому немного и заинтересовался. Да и «семь часов харизмы» заслуживают-таки семи… если не статей, то абзацев.

Во-первых, каким бы «открытым и честным» ни был разговор с публикой, нельзя затягивать его на 7 часов 20 минут. Это нарушение как общепринятых санитарных норм, так и Трудового кодекса Республики Беларусь, а именно ст. 134: «Работникам предоставляется в течение рабочего дня перерыв для отдыха и питания продолжительностью не менее 20 минут и не более двух часов, который используется работником по своему усмотрению». Фактически журналистам и пресс-службе навязали целый рабочий день без перерыва: à la guerre comme à la guerre, однако их «мобилизовали» в мирное время, в мирной, казалось бы, стране.

Карикатура с demotos.ru

Во-вторых, зачем было звать гостей на встречу, когда многие из них априори были лишены права задать вопросы – например, о том, почему не проведен референдум по поводу строительства АЭС под Островцом? Нет, политтехнологический замысел мне понятен: кому-то нужно, чтобы кое-кто лишний раз самоутвердился за счет и на фоне «журналистов белорусских и зарубежных масс-медиа, экспертов… представителей партий, общественных объединений…» А заодно внести разлад в альтернативные силы: «”Пятой колонны” тут нет… здесь есть люди, оппозиционно мыслящие, не голосовавшие за президента, но это люди, которые любят свою страну». Тебя не пригласили к Лукашенко, как Р-ка, экс-зампреда ОГП, и П-ца, зицредактора «первой белорусской газеты с рисунками»? Ага, наверное, ты кандидат в «пятую колонну», и родную страну не любишь… С другой стороны, народ с начала 2010-х резко поумнел и на такие дешёвые трюки в массе уже не ведется: слишком примитивная реализация принципа «разделяй и властвуй».

В-третьих, более-менее неудобные вопросы (о «тунеядцах», исчезнувших Гончаре, Захаренко, Красовском) задавали на этот раз лукашенковские «шестёрки». Здесь мы наблюдаем относительно новую тактику нейтрализации оппонентов в Беларуси – перехватить их «козыри», сделать вид, что и в рамках системы цветёт плюрализьмъ. На самом-то деле «смелые» вопросы – примерно то же самое, что антисоветские анекдоты, которыми грузил гебист подследственного Сусленского в 1970-х гг. Цитирую по книге Я. Сусленского «Перо моё – враг мой» (1999): «Не пойдете же вы доносить на меня. И куда? В КГБ? Здесь все знают эти анекдоты и ещё похлеще. В нашей преданности советской власти никто не сомневается».

В-четвертых, главный персонаж за «круглым столом» озвучил три послания: 1) всё у него схвачено «под контролем»; 2) если что не так, виноваты другие; 3) его уже не переделаешь. В принципе, то, что эти послания в той или иной форме прозвучат, ясно было задолго до встречи, поэтому я и не видел в ней большого смысла, и отказался бы прийти, даже если бы пригласили. Однажды (в октябре 2008 г.) слушал Лукашенко-старшего на «Яме», хватило с головой.

В-пятых, выяснилось, что национальную идею «наверху» сформулировать не умеют (штатные идеологи с 2003 г. зря ели свой хлеб), а «белорусская мечта», как она видится высшим чиновникам, довольно примитивна: «Я был бы рад, если бы у белоруса всегда в кармане были деньги, чтобы он мог удовлетворить свои потребности. Что касается государства, я бы очень хотел, чтобы мое государство, моя страна, … была тихой, спокойной и очень удобной для жизни людей». Что-то вроде детского сада или «дисциплинарного санатория» для поклонников «чарки, шкварки, иномарки»… Или, возможно, уютного дома престарелых.

В-шестых (что следует из пятого), никто в ближайшее время не будет здесь отказываться от лолитики – манипулирования сознанием взрослых граждан во имя абстрактных детей. Товарищ и сам себя в 38 лет, выясняется, считал «ребёнком». Пару цитат от последователя Остапа Бендера с его речью перед «Союзом меча и орала»: «Было принято решение: программы изменить, а также заставить учителя работать в школе… Сегодня долбень женится, он же не может не только корову от козы отличить, он не может отличить молоток от топора». «Я хочу, чтобы мои дети, а их миллионы, умели держать клюшку, бегать на коньках и хотя бы с маленькой горки кататься на лыжах». «Ребята, прекратите шалить» (реплика в адрес резидентов Парка высоких технологий).

В-седьмых, евреи в элитах иностранных государств по-прежнему не дают покоя выходцу из восточнобелорусской деревни: «Трамп что, тоже плохой? … Он не так глуп, как многие думают!.. Там же [вокруг него] много умных людей! 80 процентов евреев, и не скажешь, что это глупые люди. Нация далеко не глупая!» И не придерешься, и сразу не сообразить: то ли господин завидует, то ли вскрывает сионистское влияние в духе опытного лектора общества «Знание».

Лейтмотив – или даже резюме – всего мероприятия? «Злая пуля, учи меня жить… агитатор, учи меня думать» (С). Можно прогнозировать, что с таким начальником Беларусь по-прежнему будет болтаться между Западом и Востоком, не находя себя в процессе «мягкой белорусизации», слушая то МВФ, то российских мудрецов, лишь бы своих не кормить… Продолжится игра в «доброго царя» и «плохих бояр», в «независимый» суд, на каждом шагу сталкивающийся с заявлениями типа: «Я же вам поручил – отдайте его [Лапшина] по закону… по всем соглашениям мы его должны передать Азербайджану. Ну вот там говорят “обжаловал” и прочее, я уверен, что суд всё равно поддержит наше решение» (о, конечно, никакого давления!)

Александру Лапшину не позавидуешь – он-таки стал предметом торговли для любителя «всемирной справедливости»: «Потому что надо быть честным – есть в розыске человек, мы его задержали, мы должны отдать. Но, учитывая то, что там не такое уж страшное преступление – я бы думал». Из намеков на «неясную» позицию Израиля («Израильтяне его хотят забрать? Вроде нет») и на то, что, «если Израиль захочет – у этого человека из головы ни один волос не упадет», я понял, что шансы на положительное решение Верховного суда РБ ещё есть. Чувствуется, что они бы существенно повысились, если бы израильские «любители лапши» вместо Элиэзера Фишмана перевели несколько десятков миллионов на счета «чэсных» белорусских компаний… Миллионов чего? Как у Аверченко, неважно чего, лишь бы скорее; тогда забудется розыск блогера через Интерпол, которого (розыска), может, и не существовало в природе.

Вообще же, задерживать туристов за какие-то их давние правонарушения, которые не несут реальной угрозы Беларуси, – всё равно что требовать от вкладчика в банке справки о том, что он честно заработал принесённые деньги. Если Лапшина так не хотели видеть в «синеокой», не надо его было пускать через границу (напомню, Александр въехал к нам из Литвы 14.12.2016; не прошло и суток, как он был задержан в минской гостинице и отправлен в СИЗО на ул. Володарского, где сидит до сих пор).

И всё же оптимистом быть хочется, аж свербит… Судей в Беларуси назначает президент (сам игрок, сам ревизор), и действуют они соответственно, однако иногда абсурд ситуации настолько очевиден, что закрываются даже политизированные дела. Из недавних любопытных случаев – «казус Губаревича». Юрась Г. 9 декабря 2016 г. читал стихи Максима Богдановича перед памятником поэту в компании других активистов. Их задержали с составлением протоколов, и многие (в т. ч. сам любитель поэзии) предполагали, что придётся заплатить очередной штраф, но нет… 28 декабря, после двух дней «разбора полетов», судья Виктория Шабуня освободила минчанина от ответственности, а он подчеркнул, что «в Беларуси крайне низкий процент оправдательных решений суда».

Это правда, что в начале 2010-х доля оправдательных приговоров в Беларуси составляла 0,33%, а сейчас она еще снизилась (оправдывают только каждого пятисотого!). Работа адвоката в уголовных делах фактически обесценена. Но мудрые головы в Израиле могли бы придумать «обмен» Лапшина… на что-либо или кого-либо. Интересно, додумались ли они давить на то, что белорусские власти сами не без грехов, когда речь идет о строгом соблюдении правовых норм? Я о выборе почётным консулом Беларуси в Израиле Габриэля (Габи) Магнези, строителя с сомнительной репутацией. 29 ноября 2016 г. ему торжественно выдали консульский патент, и без Софы Ландвер на переднем плане не обошлось… Посол Беларуси не посмотрел, что в декабре 2015 г. Габи Магнези задерживался по подозрению в мошенничестве и подкупе муниципальных служащих с целью получения строительных подрядов. В марте 2016 г. израильская полиция арестовала его банковские счета и имущество. Наверное, более весомым для дипломатов являлось то, что бизнесмен вместе с Анатолием Моткиным подкинул какую-то сумму на памятный знак Янке Купале в Ашдоде (открытый 29.12.2015).

Магнези (слева) и посол Беларуси Скворцов. Фото с vitebskcity.info

По состоянию на 5 февраля 2017 г. на сайте посольства РБ в Израиле (раздел «Почетные консулы») фамилии Магнези нет, есть только Моткин, что как бы намекает на признание правительством Беларуси своей ошибки. 21.12.2016 пресс-служба полиции Израиля сообщала, что доказательств для обвинения бизнесмена и его братии достаточно. Схема «своим – всё, чужим – закон» может сработать как бумеранг, и чиновникам разных рангов следует чаще об этом напоминать. А то Данкверт, Данкверт…

* * *

После выхода прошлой серии «Котлет…» кое-кто посчитал, что не стоило мне критиковать официальный ролик Национального агентства по туризму: «Сперва добейтесь» и т.д. Ну, для начала, заказ (как и недоделанный «официальный туристический портал Беларуси») был выполнен за государственный счет, выставлен на всеобщий просмотр, и критиковать имеет право каждый местный. К тому же считаю, что кое-что сделал для развития путешествий по Беларуси, может, даже больше, чем некоторые чиновнички. И наконец, есть же существенно лучшие работы для потенциальных туристов – хотя бы аналогичный по замыслу ролик Дмитрия Ласько «На дроне по Беларуси»… Нравятся и польскоязычный креатив «20 фактов о Беларуси» (на пять с минусом), и съёмки природы от студии «Аves».

Откровенно говоря, заманивать на пять дней в Беларусь лучше бы не только и не столько роликами, а низкими ценами на жилье. Состоятельные лица к нам ездят редко, и цены в гостиницах в сочетании с ненавязчивым сервисом их не всегда устраивают. Хостелей же в Минске мало, особенно если сравнивать с Киевом, Питером, Москвой… Были бы радикальные налоговые послабления для хозяев хостелей (на ряд лет) – выросло бы количество, упали бы цены, заглянули б из-за рубежа новые гости. Но правительство слабо заинтересовано стимулировать мелкий бизнес, строя долгосрочные планы: большинство в министерствах дрожит за свои кресла. Как сказал кое-кто, «льготировать будем только то, что завтра даст результат». Завтра, Карлы! Вспоминается анекдот: «Мы сажаем картошку 15 июня, а собираем урожай 16 июня» – «Почему так рано?» – «Очень кушать хочется!».

Вольф Рубинчик, г. Минск

05.02.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 06.02.2017  22:30