Tag Archives: Марина Адамович

О «флагах на башнях» и о другом

Прошла неделя после «тайной инаугурации» 23.09.2020. Ничего особо нового: судьи судят (смелую баскетболистку Елену Левченко 30 сентября «закрыли» аж на 15 суток)…

Снимок взят отсюда

Протестующие протестуют, пропагандисты пропагандонят, креативщики креативят, а пинчуки, как однажды выразился краевед Эдуард Злобин, «пинчуют».

Косяком пошли видеообращения – пожалуй, их стало многовато. Валерий Цепкало 30.09.2020 объявил, что его бывший босс – «политический труп», опирающийся на три процента населения (боюсь, поддержка преуменьшена раз в 10). Ещё в цепкаловской речи были перлы вроде «страны, как и люди, болеют одними и теми же болезнями и, наверное, излечиваются одними и теми же лекарствами». Что ж, сравнение Беларуси с Парагваем и Аргентиной имеет определённую эвристическую ценность, но от политиков поневоле ждёшь не квазиэкспертных оценок и рассуждений о «сценариях», а практических шагов. «Фронт национального спасения Беларуси», анонсированный Валерием 12 августа с. г., ничем конкретным пока себя не проявил; если народ и мобилизуется для «национального спасения», то без «фронта».

Светлана Тихановская рассказала на днях о главной цели – проведение свободных и демократических президентских выборов до конца 2020 года. И цель не то чтобы реалистичная (Национальное собрание в ближайшие пару месяцев точно не объявит импичмент «пересиденту», а сам он в ближайшие пару лет уходить не собирается), и средства для её достижения оставляют желать… Кого-то радует, что со Светланой встречались президент Франции, премьер-министры Литвы и Польши – я же в который раз припомнил зарубежные вояжи Александра Милинкевича в 2006 г. Тогда его тоже принимали высокие европейские чиновники (в т. ч. Ангела Меркель), а толку?.. Новоиспечённый советник Тихановской по международным вопросам Франак Вечёрко 14,5 лет назад был юн – может, и забыл о тех событиях. Хотя вот российский журналист-оптимист Кирилл Рогов утверждает: «у Тихановской есть поддержка граждан и довольно деятельная поддержка ЕС… Вроде бы европейцы начали переходить к действиям».

«Вроде бы» – ключевые слова. И вопрос ведь не только в том, кто принимает, но и в том, как принимает. Одно дело, если «улыбаются и машут»; другое – если выстраивают почётный караул, который, по идее, положен избранному президенту страны. А 29.09.2020 Эммануэль Макрон в Вильнюсе не сумел даже выговорить фамилию «нашего всего» – назвал Светлану «Тиковская» 🙁

Э. М. не прочь лишний раз попиариться, напомнив о «традициях демократии», а в результате «белорусская проблема», скорее всего, увязнет в болоте ОБСЕ. Ах да, вчера гран-француз поговорил о Беларуси по телефону с гран-кремлёвцем – вот уж кто способен обуздать насилие и диктатуру ¯\_(ツ)_/¯

C 2008 г., после обсуждений книжно-переводческих дел в посольстве Франции на минской площади Свободы («планов громадьё» обернулось пшиком, я же потерял уйму времени), разочаровался даже в способностях «Запада» поддерживать культурку – что уж говорить о политическом посредничестве… А в середине 2010-х гг. меня приглашали на научную конференцию о местной идентичности под эгидой того же посольства, где французы в качестве рабочего языка выбрали русский, унизив белорусский – любителей общих просторов «от Бреста до Владивостока» пришлось отшить. Я к тому, что макроновская «сверка часов» с Путиным не упала, словно снег на голову.

Реакция нашего «пересидента» на шаги Макрона – ниже плинтуса: перевод стрелок и влезание в личную жизнь… Может быть, и. о. царя покусала Ермошина, которая в мае с. г. сама «пошутила» в ЦИКе над женой Николая СтаткевичаБоюсь, вечером Марину Адамович ждёт семейная сцена!»), сама рассмеялась… Но в принципе-то нелегко без юмора наблюдать за политиками и чиновниками Запада – ибо мельчают, а пытаются играть в великих.

Бывший директор академического института социологии Геннадий Коршунов (здесь упоминалось о нём) полагает, что «извне бесполезно анализировать процессы, идущие в нашей стране – тем более, российским экспертам». Доля истины в этом есть, я сам выступал за уважение к «нашим», но опальный социолог чересчур категоричен: к умным и честным людям следует прислушиваться, независимо от места их обитания. Вопрос в том, как отличить умных от «альтернативно одарённых», а честных – от известно кого…

Задетый Коршуновым российский политолог Владимир Пастухов, чья статья в «Новой газете» наделала шуму в середине сентября, заслуживает серьёзного отношения. Как ни печально, соглашусь с тем, что «Протесты в Беларуси выявили кризис философии бархатных революций, которая не работает, если верхи хотят и могут жить, как жили». Пастухов справедливо отметил и то, что в нашей стране сложились два мегакласса: «люди системы» и «люди вне системы»:

Положение в обществе все больше определяется тем, является ли «имярек» частью системы или она его из себя «вытолкнула». Место внутри Системы, конечно, тоже имеет значение, как и конкретное место «вне Системы», но существенно меньшее, чем сам факт принадлежности или непринадлежности к Системе.

Пастухов прав также в том, что правящий класс РБ не следует недооценивать (об этом, начиная с 2016 г., говорилось и в моих текстах):

У этого класса действительно очень диффузная периферия, но зато очень твердое и компактное ядро. Он не химера, а реальный социальный субъект со значительными политическими амбициями, который фактически эксплуатирует совместно концессию на «властесобственность». У него имеется способность к рефлексии, самоорганизации и самовоспроизводству. Он ощущает всех, кто не является частью Системы, как «чужих».

Увы, коллективное сознание «внесистемных людей» к лету 2020 г. в Беларуси ещё не вполне созрело, несмотря на множественные проявления гражданской солидарности. Вот о его формировании с доктором политических наук можно было бы поспорить, как и о том, насколько уместен термин «гандизм» в отношении Синеокой.

Однако Г. Коршунов не опровергает тезисы В. Пастухова, а просто отмахивается от них, постулируя благотворность ненасильственных массовых акций:

Мы не просто ярко демонстрируем свою силу, искренность и достоинство, мы естественным путём – как равные с равными – включаемся в конструирование мира западной цивилизации. Ибо после событий 2020 года уже никому не нужно будет доказывать, что Беларусь – это где-то между Польшей и Российской Федерацией. Ибо после событий 2020 года «белорусский кейс» будет входить в учебники по истории и политологии, социологии и эстетике, этике и коммуникативистике.

По-моему, уже много лет ничего не надо доказывать… О том, что в Беларуси «наконец-то» сформировались гражданское общество и политическая нация, немало разговоров велось после протестов 2006 и 2010 гг. – тогда нам тоже было что «сказать всему миру». Притом и войти в учебники можно по-разному, на что намекнул тот же Пастухов: «Стратегия мирного протеста была серьёзно дискредитирована в Минске, и это, пожалуй, главный на сегодня результат событий, свидетелями которых мир стал. В европейскую историю возвращается ужасный и кошмарный XIX век с его культом революционного насилия».

Правду сказать, радикализации белорусских протестов, а тем более возвращения в позапрошлый век, (пока?) не происходит. На фоне репрессий продолжается преимущественно символическое противостояние, которое бывший посол Игорь Лещеня метко назвал «войной флагов» (18:18; разумеется, не он придумал такое определение – к примеру, о войне флагов в Барселоне сообщали год назад).

Можно говорить и о «войне правок», которая бросается в глаза на минской «Площади перемен». В конце сентября неказённое граффити ещё несколько раз замазывали (однажды кто-то даже попытался неуклюже нарисовать на его месте красно-зелёный флаг) и возвращали снова. Я уж не назову точный счёт в этом «матче» – то ли 14:13, то ли 15:14. Во всяком случае, по состоянию на 8 утра 1 октября перевес был на стороне жителей Сморговки – если абстрагироваться от того, что их сосед Степан Латыпов по-прежнему сидит (25 сентября правозащитники признали его политзаключённым).

Фото 30.09.2020 и 01.10.2020. Справа заметен подарок «от Чижовки» (т. е. от южного района Минска – северному)

Если собрать все виды будки за полтора месяца, получится отличный таймлапс-ролик. Возможно, смотрелся бы не хуже сентябрьского мультфильма, подготовленного аниматорами из 19 стран…

Интересно, что флаг над будкой в последние дни уже не крали, да и ленточки на заборе в сохранности – кому-то надоел «сизифов труд»? Впрочем, красное посреди белого появляется в разных контекстах, и за всеми казусами трудно уследить даже посланцам ретивой администрации Центрального района г. Минска.

Подобно И. Лещене, с уважением отношусь к обоим вариантам символики, но бело-красно-белый флаг возник раньше на 30 с плюсом лет и больше греет душу… Под ним в декабре 1917 г. прошёл Всебелорусский съезд, без которого не было бы современной Беларуси. Да и трудно возразить авторитетным учёным конца ХХ в. (см. в статье Александра Курьяновича постановление учёного совета Института истории Академии наук, принятое 12.09.1991) насчёт того, что «герб и флаг БССР, утверждённые в 1951 г., не отражают многовековую героическую историю и национальные цвета белорусского народа».

Не обошлось на прошлой неделе без курьёзных рассусоливаний недавнего «главного историка» Вячеслава Даниловича (ставшего ректором Академии управления при президенте) о цветах нынешней госсимволики:

С одной стороны это цвет молодости, природы, а с другой стороны, зеленый — издревле был цветом древнеславянской богини Лады, которая отвечала за лад в семье, в племени, в обществе, в государстве. То есть у нас с одной стороны пожелание процветания, добра и благополучия — это наш орнамент, с другой стороны — богатейшая история, связанная с красным цветом и символ крови, и солнце, которое благословляет нашу страну и все это зиждится на фундаменте — Лада… Под этим флагом, красно-зеленым с орнаментом, расцвета достигла БССР.

И что тут скажешь? «Хмуриться не надо, Лада» 🙂 Вообще-то есть мнение, что сия «богиня» – плод «кабинетной мифологии», научная фикция. Однако неоязычество нынче в моде (архиепископ Феодосий не даст соврать), посему кандидат наук Данилович и ему подобные не потонут…

Кстати, я узнал происхождение байки о «лаптях», в которых якобы ходили белорусы накануне избрания первого президента. Как припомнил минчанин Юрий Тепер, в 1990 г., после выборов Верховного Совета БССР, недовольные партноменклатурой острили: «Аппаратчик Дементей доведёт нас до лаптей!» Скорее всего, один из тогдашних депутатов со специфическим чувством юмора принял прикол за чистую монету – либо цинично утилизировал его… Мем «в 1994 г. муки в Минске оставалось на три дня» возник, если верить Сергею Чалому, подобным образом.

Разжигает ли «коллективный Рыгорыч» гражданскую войну в Беларуси, как о том писал другой минчанин (Пётр Резванов) 25 сентября? Вопрос уместный, но кто мог бы на него компетентно ответить? По моим ошчушчениям, «классической» гражданской войны у нас всё-таки не будет. И коронавируса не будет – министерство здравоохранения РБ уже издало и распространило ценнейшие рекомендации по борьбе с ним!

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

01.10.2020

Опубликовано 02.10.2020  04:14

Перадвыбарная кумпанія ў Тутэйшыі

Краіна Тутэйшыя – месца, дзе многім з нас не хапае месца… Між тым неяк адаптаваліся: жывем, існуем або трываем (непатрэбнае выкрэсліць).

Пераважная ўвага тут і цяпер – да кандыдатаў у прэтэндэнты на «галоўны фатэль» РБ. Іх цяпер 15, амаль як на якіх-небудзь паўночнаамерыканскіх выбарах, але вылучэнцаў, якія штосьці з сябе ўяўляюць, няшмат (адзначаў тутака).

Запомніўся адказ Cяргея Ціханоўскага, блогера-і-за-кратамі-сядзельца, на пытанне карэспандэнткі «Нямецкай хвалі»: «Калі праводзіць паралелі, кім вы сябе адчуваеце: беларускім Навальным? Або, можа, Зяленскім?» – «Я адчуваю сябе беларускім Ціханоўскім». Напэўна, так (сур’ёзна-дасціпна) і трэба выказвацца.

Яшчэ досціп ад Настачкі з твітэра: «Калі бачу ў адной навіне прозвішчы Бабарыка, Ціханоўскі, Цэпкала, адразу ў галаве карцінка ўзнікае, як першы ў аркестры дырыжыруе, другі з Паплаўскай “Малінаўку” спявае, а трэці з Лалітай скача». Празрыстая алюзія на дырыжора Віктара Бабарыкіна, спевака Аляксандра Ціхановіча і расійскага шоўмэна Сашу Цэкала 🙂

На гэтым вясёлым фоне асабліва ўбога выглядалі «жарцікі» ад Ліды Я. з цэнтравыбаркама… Нагадаю: жонка Міколы Статкевіча Марына прынесла ў ЦВК «недасканалыя паперы». Рэакцыя была такая: «Баюся, Марыну Адамовіч увечары чакае сямейная сцэна!» А пра іншую прэтэндэнтку, нібыта заражаную каранавірусам, чыноўніца абвясціла: «Напэўна, ёй хацелася плюнуць у маёй прыёмнай». Фэйспалм…

Сёння пачытаў, як цырк-шапіто, выгнаны з Брэста-Літоўскага ў сувязі з эпідэміяй COVID-19, мадзее ў сельскай мясцовасці, практычна ў лесе… Доўга думаў. Прыйшоў да высновы, што не тую ўстанову назвалі «цырк-шапіто» (і турнулі з горада).

«Мадам Ярмо» не толькі выпраменьвае паранаідальныя ідэі – следам за тым, хто зрабіў на яе стаўку ажно ў 1996 г. – але і страціла прафпрыдатнасць. Улетку 2019 г. «заслужаная юрыстка» прапаноўвала правесці выбары прэзідэнта 30.08.2020, «Радыё Liberty» ды іншыя дробныя СМІ стрымгалоў кінуліся каментаваць тую ярмошынскую заяву… Cёлета «раптоўна» выявілася, што, калі на «выбарах» спатрэбіцца працяг, то названая дата пярэчыць канстытуцыі: «У 30 жніўня ёсць недахоп: выбары могуць праходзіць у два туры»… Іншая пасля такога факапу сышла б на пенсію, але 67-гадовая ўладальніца катэджа ў Драздах ані сумелася. Працягвае лінію старухі Шапакляк на дробныя паскудствы, як лёгка ўбачыць. Зрэшты, для чаго яшчэ, па вялікім рахунку, юрысты патрабуюцца «вярхоўнаму»?

«Салідныя кандыдацкія бабры» як быццам пачулі маю бясплатную параду – не апранаць даспехі радыкалаў. Адстаўны казы барабаншчык памочнік Лукашэнкі ўчора заявіў: «Краіне патрэбна еднасць – без падзелу на ўладу і апазіцыю, ворагаў і сяброў». Карацей, усеагульны кампраміс (і такой бяды, што яго не бывае ў прынцыпе – хіба толькі на могілках).

Пан Цапкала, слушна пазначаючы некаторыя праблемы беларускага соцыуму ды палітыкуму, па-ранейшаму кур’ёзна рэагуе на вострыя пытанні. Рэпліку «Хто вінаваты?» ён парыруе развагамі пра тое, што трэба перагарнуць старонкі мінулага, не шукаць ворагаў… Ну не атрымаецца абнуліць чвэрць стагоддзя – нават пры дапамозе такіх «плюшак», як авіярэйсы лаўкостараў, энергаэфектыўная эканоміка і да т. п.

Здаецца, па-ранейшаму замоўчвае Валер Ц. свой унёсак у пабудову той сістэмы, якую ён цяпер лупцуе… Унёсак не толькі канца ХХ ст. (дапусцім, што на той час аматар хакею сапраўды адпавядаў запытам выбарцаў), а і ХХІ ст. Напрыклад, у амплуа «памочніка прэзідэнта», прадстаўніка Лукашэнкі ў «Нацыянальным сходзе» (2002–2005).

Тое, што вяшчае нядаўні банкір, які ўступіў у тутэйшую палітыку, часам увогуле чмур… Крым – грэчаскі? Цэнтрвыбаркам абараняе галасы грамадзян? Мо апошняе – і камплімент на адрас «мадам Ярмо» (або заляцанне да «наменклатуры»), але з маёй званіцы ўспрымаецца як чарговы няўдалы жарт.

Прамаўляе Віктар Б. і разумныя рэчы – напрыклад, што хацеў бы аднавіць абмежаванне тэрмінаў кіравання прэзідэнта двума тэрмінамі (=10 год) – ды неяк яны губляюцца сярод трэшу… І як тут паверыш чалавеку, які займаў пасаду старшыні праўлення банка не 10, а 20 (дваццаць) гадоў? Так, аб’ектыўна розніца паміж палітыкай і бізнэсам істотная, аднак Віктар яе акурат не хоча заўважаць… Прэзідэнт у яго трактоўцы – «чысты менеджар», і каб жа пан Бабарыка не перанёс на палітыку & дзяржкіраванне сваё разуменне кадравых працэсаў… Іначай кажучы, учэпіцца новаабраны ў фатэль пад прэтэкстам выканання KPI – не адбярэш і праз два дзесяцігоддзі. Вунь пан Зяленскі таксама абяцаў сысці пасля першага прэзідэнцкага тэрміна, а цяпер, 20.05.2020, кажа, што, «як будзе вялікая падтрымка ад народу», можа і перадумаць…

Натуральна, былі, ёсць і будуць есці аўтары кшталту Стася К., якія заклікаюць скарыстаць шанс (як тыя напарстачнікі на вакзальнай плошчы): «Давайце намалюем сабе таго бізнэсмена, які фарміраваўся ў апошнія 30 гадоў. Ён шмат чаго дабіўся. Ён любіць Беларусь так, як можа. Ну, вось так, як Бабарыка, напрыклад. Дабіўся, любіць, прапануе сябе. Чаму вам не падабаецца тое, як ён яе любіць, і тое, чаго дабіўся?» Засталося дадаць хіба: «Вы проста не любіце ўсіх Бабарык банкіраў!» Зміцер Дзядзенка няблага напісаў 20 мая: «Мяняць быка на індыка – беларускі нацыянальны спорт».

Вангую, што неўзабаве за В. Бабарыку «ўпішацца» С. Алексіевіч – яна палюбляе гэткага ўзроўню каляпалітычныя праекты (напрыклад, ухвальна выказвалася пра А. Мілінкевіча і Т. Караткевіч). І захапляецца, калі нехта з багатыроў ахвяруе на культурку 0,01…% ад сваіх капіталаў.

Год таму каля галоўнага офіса «Белгазпрамбанка» на вул. Прытыцкага ў Мінску паставілі скульптуру Осіпа Цадкіна «Дараносец». Гонар і хвала фундатарам!

Дарэчы, не тое каб я імкнуўся падлавіць лаўрэатку на супярэчнасцях – неяк само вылазіць… Летась спадарыня фактычна падтрымала эўтаназію; паводле С. А., яна магчымая, «калі чалавек хоча адысці раней, чым перастае быць чалавекам». А днямі тая ж «Свабода» піша, што лаўрэатка – за тое, каб жывёлы-інваліды, якім пагражае эўтаназія, працягвалі жыць (і матэрыяльна падтрымлівае групу «Добры леў»). Як яно спалучаецца? Дзеля-мадзеля патлумачу: хай жывуць хворыя жывёлы, я супраць эўтаназіі для хворых людзей. Асабліва небяспечнай была б яе легалізацыя ў нашых умовах, дзе шчыруе прававы нігілізм, а вольнае самавыяўленне грамадзян, лагодна кажучы, дзе-нідзе ставіцца пад сумнеў.

Яшчэ каліва звестак пра жывёлаў і людзей.

Заяц-шарак пасяліўся ўвесну 2020 г. каля Дома ўрада ў Мінску – няйначай гэта пачатак перадвыбарнай кампаніі старшыні Магілёўскага аблвыканкама, экс-міністра сельскай гаспадаркі Леаніда Зайца. Вушасты звярок распальвае цікавасць журналістаў, пра яго пішуць у сувязі з «сакральным» будынкам. Выходзіць, яго з’яўленне – хітры ход, каб павялічыць пазнавальнасць Леаніда Канстанцінавіча як будучага палітыка! 🙂

Зайцы (2 экз.). Злева – фота Тамары Хаміцэвіч, «Мінск-навіны». Правае фота ўзята адсюль

З тым, што «капіталізм караскаецца ўгору», згаджаецца гомельскі гісторык Юрый Глушакоў. Яго погляд можна пачытаць тут: «Сенсацыяй гэтай кампаніі стала з’яўленне на ёй «рэальнай» буржуазнай апазіцыі… Мэта цалкам зразумелая – адарваць ад усялякіх “кандыдатаў пратэсту” ІТ-шнікаў, “крэаклаў” і іншых “яйкагаловых”». Версія, што мае права на жыццё: вылучэнне кандыдатаў «з эліты» абумоўлена ходам гістарычных падзей, але ў канкрэтных умовах яны могуць быць пешкамі (ОК, фігурамі) у «гульні тронаў». Дыялектыка… (Чаму Глушакова на сайце «Белпартызан» мянуюць першым намеснікам старшыні партыі «Зялёныя», здольная адказаць толькі рэдактарка – Юрый перастаў ім быць у 2016 г.).

Не ведаю, за каго тут аддаць голас – мо і праўда за маэстра Віктара Бабарыкіна, галоўнага дырыжора прэзідэнцкага аркестра ў 2002–2019 гг.? (Засталося дачакацца яго вылучэння ў кандыдаты.) Затое дакладна ведаю, за каго НЕ галасну – вядома ж, за в. а. цара з яго «піярам у час чумы»: «Паказнік застанецца адзін – смяротнасць людзей. І тое, што мы ў гэтым плане лепшыя ў свеце, ніхто ўжо не аспрэчвае».

Статыстыцы афіцыйнай няма вялікага даверу, дык жа ж нават паводле яе – далёка не лепшыя. Асцярожная «Наша Ніва», прывёўшы лічбы, якія абвяргаюць выказванне правадыра, заўважыла: «Магчыма, маецца на ўвазе колькасць смерцяў на агульную колькасць захварэлых» (21.05.2020). Замест мяне даў дыхту Лукашэнку і яго мудрым тлумачальнікам аўтар «БелГазеты» Дзмітрый Растаеў, прычым заранёў (19.05.2020): «Нават калі прывязаць нашы лічбы да аб’ёму тых, каго выяўляюць, пераможная карцінка ўсё адно не складваецца. У Сінгапуры, напрыклад, пры 27356 выяўленых усяго 22 памерлых, у Катары пры 30972 выяўленых усяго 15 ахвяр. Тэзіс пра самую нізкую смяротнасць і тут міма касы».

Cпраўдзіўся мой пятамайскі прагноз адносна Беларусі і Ізраіля: «памерлых у Беларусі покуль меней (107 супраць 237), але разрыў скараціўся… і, на жаль, будзе скарачацца далей». На сёння ў Беларусі – 190 памерлых з COVID-19, у Ізраілі – 279 (паводле звестак адпаведных міністэрстваў аховы здароўя). «Плато», пры якім штодня ў краіне прыбаўляюцца сотні носьбітаў каранавіруса – так сабе плато. Гэтых носьбітаў ужо два райцэнтры (34303 інфікаваных мінус 12833 вылекаваных = 21470 чалавек). І значная частка хворых – у цяжкім стане; відаць, «жыватворны парад» не ўсім пайшоў на карысць…

Хочацца верыць Ірыне Глінскай з галоўнага ў РБ цэнтра гігіены і эпідэміялогіі, якая 22.05.2020 прадказала зніжэнне захваральнасці на рубяжы мая – чэрвеня. Ну, хаця б таму, што спецыялістка шчыра прызнае: «Піку не было, зніжэнне будзе павольнае… Сёння няма падстаў меркаваць, што вірус сыдзе і мы ўсе пра яго забудзем». Праўда, шэф Глінскай, міністр Каранік, «думаў» 09.04.2020, што пік такі будзе, і на месяц раней, г. зн. у канцы красавіка – пачатку мая… Дык то ж міністр, чалавек, які па вызначэнні (by default) усёй праўды не ведае і не скажа. Ладна, як усё скончыцца, «разбор палётаў» акажацца больш дарэчны. Што ўзяць з асобнага чыноўніка, калі тут «усю сістэму трэба мяняць». Ідзецца не пра рэвалюцыйную прапаганду – пра сумную рэчаіснасць.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

22.05.2020

Апублiкавана 22.05.2020  21:29

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (103)

Эвенкі, шалом-алейхем! Але ж я не пра Эвенкію, я пра Тутэйшыю. На словах культура – найважнейшы стратэгічны рэсурс і бла-бла-бла. На справе… Cёлета дзяржаўную ўстанову «Гродзенскі гарадскі цэнтр культуры» ўзначаліў нядаўні намеснік начальніка УУС Гродзенскага аблвыканкама – і праўда, не мастаку ж А. Сураву яе давяраць! $-)

Гэтая вестка – не толькі аб тым, як жывецца лаяльным «сілавікам» у сучаснай РБ (часам яны ператвараюцца ў медыябосаў), а і пра заробкі ў сферы дзяржаўнага кіравання культурай. Загадчыку цэнтра сёлета абяцалі плаціць «ад 370 бел. рублёў», г. зн. ад 175$ на месяц; насамрэч, прафесіянальны менеджар з мінімальнай самапавагай наўрад ці пойдзе на гіпатэтычныя 250-300$, а экс-міліцыянту з пенсіяй «па выслузе гадоў» акурат нармальны прыварак. Ну, а памерці культурцы ў абласным горадзе – паводле задумы стваральнікаў гэтай сістэмы – не дадуць энтузіясты… :-<

Забяспечыўшы сабе апору ў выглядзе вайсковай пенсіі (праўда, палову яе абяцае аддаваць на развіццё раптоўна збяднелай «Хартыі»), упарта хоча зрабіцца прэзідэнтам краіны Мікола Статкевіч, дарма што яго, скарэй за ўсё, не зарэгіструюць перад наступнымі «выбарамі» праз непагашаную судзімасць. Аблом ужо адбыўся ў ліпені 2015 года… Перад тым я дзякуючы Марыне Адамовіч запісаўся быў у Статкевічаву ініцыятыўную групу – больш для таго, каб падтрымаць палітвязня, чым для дасягнення рэальных палітычных мэт.

Рэдка згаджаюся з аўтарамі сцёбна-скандальнай «БелГазеты» («нам хуліганаў не трэба, мы самі хуліганы»), але тут Янка Грыль слушна адзначыў: «Так, падпалкоўнік заслужана любімы радыкальна-апазіцыйным электаратам, але ён – акцёр адной ролі: сабраць у цэнтры Мінска 200-300 пратэстоўцаў на несанкцыянаваную акцыю, сказаць што-небудзь гучнае, потым звесці ўсіх куды-небудзь далей. Усё гэта можна зрабіць і без рэгістрацыі кандыдатам». Альтэрнатыўнае меркаванне – на сайце «Народнай грамады» (незразумела, праўда, як адсутнасць выбараў спалучаецца з наяўнасцю «перадвыбарнай сітуацыі», якая быццам бы прывядзе да «найвышэйшай палітызацыі грамадства»).

Пра тое, як беларусаў цікавяць без-пяці-хвіляў кандыдаты Алена Анісім, Сяргей Скрабец, Мікалай Статкевіч, ускосна можна даведацца паводле адной дэталі – дынамікі наведвання іхніх старонак у беларускай «Вікіпедыі» за апошні месяц. Адноснае падвышэнне цікавасці (пасля амбітных заяў А. А. і М. С. – ажно да 18-32 наведванняў на дзень! :)) – і зноў стагнацыя… Нейкія шансы ў іх меліся б, калі б назіраўся ўстойлівы рост штодня, ці прынамсі штотыдня.

Так, напоўніцу ўключыўшы сучасныя медыятэхналогіі (каб не сказаць «медыязброю»), у прынцыпе, і пустое крэсла за год можна «раскруціць» да прэзідэнцкага фатэлю – успомнім аднаго расійскага ФСБ-шніка на рубяжы вякоў – ды хто з названых беларускіх актывістаў мае да той медыязброі доступ? Таму ў выпадку рэгістрацыі як Анісім, так і экс-вязень Скрабец (хацеў вярнуцца ў парламент, дзе шчыраваў у 2000–2004 гг., аднак летась не трапіў нават у дэпутаты гарсавета), а тым болей Мікола з АГП або «засвабодавец» Юрась вырачаны будуць граць ролю падтанцоўкі… Зрэшты, Алена Мікалаеўна нават не хавае таго, што на перамогу не разлічвае. Яе мэта – чарговы раз папіярыць сваё таварыства белмовы… напрыклад, у эфіры тэлеканала АНТ надоечы прагучала, што ў ТБМ 6000 сяброў, маўляў, далучайцеся. Дапамагаюць ёй з піярам тутэйшыя русафілы русацяпы, якія ўсё спрабуюць нацягнуць на цётку Алену адказнасць за публікацыі ў газеце «Новы час» (фармальна – выданні мінскай суполкі ТБМ), дзе нібыта праслаўляліся чачэнскія тэрарысты. І гэты феерычны наказ тутэйшага «палітолага» (?) Алеся Ш. пад загалоўкам «Анісім павінна пакаяцца!»: «Анісім як народны абраннік з аднаго боку, як чалавек і жанчына з другога боку, павінна была заявіць пазіцыю» :0)

Чытаў я тыя артыкулы Міколы Дзядка. Ён не ўсхваляў небезвядомых чачэнцаў, ён паказваў розныя аспекты іхніх лёсаў – больш складаных, чым падаецца ў прапагандных мэтах. Каментуючы біяграфію Шаміля Басаева, Дзядок напісаў: «Безумоўна, забойства мірных грамадзян і захоп у закладнікі бяззбройных не могуць быць апраўданыя нічым: ані барацьбой за веру, ані нацыянальна-вызваленчымі матывамі». Праўда, тут жа агаварыўся: «Стварыць з чалавека пудзіла — лёгка. Разабрацца ў матывах яго ўчынкаў — нашмат цяжэй. У жорсткім і крывавым канфлікце, дзе абодва бакі дазваляюць сабе забіваць бяззбройных і прыкрывацца грамадзянскімі асобамі, пошук больш вінаватага і менш вінаватага — справа маральна няўдзячная». От няма ў мяне ахвоты разбірацца ні ў тым, хто ў 1990-х больш злачынстваў нарабіў на войнах, расійцы або чачэнцы, ні ў іхніх матывах… Галоўнае, канстатую, што скандал вакол публікацый інтэрнэт-выдання быў раздзьмуты на пустым месцы; Дзядок і «Новы час» не заклікалі да гвалту/варожасці, гэтаксама як у свой час – «рэгнумаўцы», а на ўласнае бачанне кожны мае права.

Паслухаў інтэрв’ю, якое Жанна Нямцова зрабіла з Дар’яй Жук. Паслясмачча так сабе, але рэжысёрка – якая, нагадаю, з 1996 г. жыве ў ЗША, а ў Беларусі бывае набегамі наездамі – даволі трапна злавіла перамены ў настроі беларусаў, асабліва маладых. Людзі гойсаюць па ўсім свеце, авалодваюць заходнімі мовамі, і расійская культурна-палітычная прастора ім ужо не настолькі вабная, як тое было ў 1990-х.

Не шмагла не адгукнуцца на гутарку Галіна Айзенштадт, жыхарка Ізраіля, згаданая ў 101-й серыі: «Лукашэнка пасля нядаўняй сустрэчы з Пуціным сказаў, што трэба будзе спытацца ў рускіх і беларусаў, ці хочуць яны аб’ядноўвацца. З гэтага можна зрабіць выснову, што разглядалася пытанне і аб правядзенні адпаведнага рэферэндуму. І няўжо ў Беларусі народ выступіць супраць?… Беларусь жа толькі знешне незалежная, але эканамічна цалкам залежыць ад Расіі. Так што практычна яна ўжо з’яўляецца яе часткаю».

Гэта другі раз, калі згадваю ў «Катлетах & мухах» допісы Г. А., і, хутчэй за ўсё, апошні (бо аўтарка занадта прадказальная, дый няма яе ў Сінявокай амаль 20 год). Проста закарцела паказаць, да чаго даводзіць шматгадовая праца на беларускую службу «Радыё Свабода» і рэгулярнае спажыванне інфатрэшу ад расійскіх дзяржаўных каналаў. Дзеці! Не рабеце ні таго, ні другога.

Але, на жаль, у РФ не толькі тэлепрапагандысты малююць Беларусь як цалкам залежную, «практычна частку». На днях са здзіўленнем даведаўся, што на два мае артыкулы ў расійскім часопісе «Диаспоры» за 2002 г. спасылаюцца і ў навуковых зборніках сярэдзіны 2010-х гадоў… З аднаго боку, прыемна; з другога, вядучая супрацоўніца інстытута ўсходазнаўства Расійскай акадэміі навук магла б і ведаць, што даследчыка з Беларусі не варта адносіць да «айчынных» (дарэчы, ніколі не вучыўся я ў Расіі – толькі ў Мінску). З трэцяга… можа, спадарыня Насенка-Штэйн мела на ўвазе, што мы суайчыннікі па дахадзяжнай «Саюзнай дзяржаве» Расіі і Беларусі, нібыта заснаванай у 1999 г.?

Пані Чысцякова з Уральскага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта проста назвала мяне «расійскім сацыёлагам» (?! – у часопісе было ясна пазначана: «аспирант Республиканского института высшей школы Белорусского государственного университета, г. Минск») Дый сваім артыкулам пра яўрэяў Беларусі канца ХХ – пачатку ХХІ стагоддзяў я, здаецца, не даваў падстаў сцвярджаць, што многія з іх (нас) былі «рускія паводле культуры». Паводле перапісаў насельніцтва 1999 і 2009 г. рускую мову большасць беларускіх яўрэяў сапраўды ўважала за родную, ды мова – далёка не ўсё для этнакультурнай ідэнтыфікацыі. Дадам: пагатоў для палітычнай…

Між іншага, улетку 2013 г. ад трохдзённага візіту ў Смаленск з яго «Еўраоптамі» ў мяне засталося ўражанне, што Беларусь менш залежыць ад Расіі, чым наадварот 😉 Але давайце зараз па… зюкаем пра менш спрэчныя рэчы.

150 гадоў таму ў Калінкавічах нарадзіўся, а 100 год таму памёр Іосіф-Хаім Дарожка, пісьменнік і настаўнік. «З імем Дарожкі звязана арганізацыя новай яўрэйскай школы ў Калінкавічах, дзе вывучаўся іўрыт». – пісала І. Герасімава пазалетась (можна пачытаць тут). Цікава, ці адзначаць яго юбілей у родным горадзе? У тым жа 1869-м годзе ў Беразіно з’явіўся будучы рэвалюцыянер Аляксандр Гельфанд, aka Парвус… Апрыёры гэта менш сімпатычны чалавек – настолькі хітрамудры, што «двойчы народжаны», мог з’явіцца і ў 1867-м – але таксама зямляк і заслугоўвае памяці.

 

I.-Х. Дарожка, А. Гельфанд. Здымкі з іўрыцкай кнiгi, прысвечанай Калінкавічам, i wikipedia.org

Цікавы пісьменнік нарадзіўся 140 год таму ў Слуцку і пражыў доўгае, напружанае жыццё (17.01.1879 – 01.10.1971) – Залман Вендраў, ён жа Давід Вендраўскі. Жыў і ў Польшчы, і ў Вялікабрытаніі, і ў ЗША – а памёр у СССР, за Сталіным паспеўшы і ў лагерах пасядзець. Ягоныя апавяданні перакладаліся з ідыша на рускую – прачытайце, калі знойдзеце. Таксама ёсць сумневы ў годзе нараджэння – некаторыя пішуць «1877». Яго параўноўвалі з «ветэрынарам», добрым доктарам яўрэйскай літаратуры…

А вось яшчэ 150-гадовы юбілей, ужо такі адсвяткаваны, – другога чэмпіёна свету па шахматах Эмануэля Ласкера (24.12.1868 – 11.01.1941), які хоць і нарадзіўся па-за межамі Беларусі (на «польскай» тэрыторыі Германіі), але заязджаў да нас не раз… Хочаце больш падрабязнасцей, прачытайце мой артыкул «Эмануіл Ласкер і Беларусь» – у часопісе «Роднае слова», Мінск, № 1, 2019. На часопіс з яго рубрыкай «Беларускія шахматы» можна падпісацца – або на папяровую версію, або на электронную. Альбо, гэта опцыя для самых крутых, на абедзве.

Кніга выбраных апавяданняў З. Вендрава, кніга выбраных партый Э. Ласкера (з партрэтамі герояў). Крыніцы: amazon.com & oz.by

Пасля мінулай серыі з залы паступіла пытанне, хто такі «мізантраполаг»? У першым набліжэнні – той, хто вывучае мізантропаў або проста цвердалобых мудакоў, гэткая трактоўка сустракалася ў літаратуры. Аднак я не паважаў бы сябе, каб не паспрабаваў развіць паняцце… Карацей, гэта мізантроп, які займаецца антрапалогіяй. Дапускаю, што такіх у навуцы большасць, што вывучэнне чалавекаў у масе так ці іначай вядзе да мізантропіі. Разам з тым не магу пагадзіцца з калегам Макарэвічам, які следам за Эдгарам По заявіў, што на Зямлі мінімум 80% насельніцтва – ідыёты… Я думаю, толькі 78%; у крайнім выпадку – 79,5.

«Вольфаў цытатнік»

«На гісторыю глядзім праз акуляры літаратуры, мастацтва… У нас як упруцца ў нейкае прозвішча, дык будуць яго скланяць на ўсе лады, хоць за ўвагай застаюцца вартыя большай увагі». (Максім Танк, 1990-я гг.)

«Я ўмею маляваць, перамаўляцца і чытаць, а апрача гэтага, не ўмею практычна нічога. У крайнім выпадку магу адкрыць халадзільнік… Калісьці, у маладыя гады, я хацеў стаць карыкатурыстам. А ў выніку стаў карыкатурай» (Карл Лагерфельд, 1933–2019)

«Карыснае практыкаванне – спачатку боль, потым асалода. Бескарыснае практыкаванне – спачатку асалода, потым пустэча» (mankubus, 11.02.2019)

«Магчыма, ва ўрадзе і ёсць людзі, знаёмыя з матэматыкай, але яны, ствараецца ўражанне, добра маскіруюцца. Відаць, апасаюцца, што выганяць са словамі нам вялікія матэматыкі не патрэбны”» (Юрый Пшоннік, 18.02.2019).

«Украіне патрэбны непалітычны прэзідэнт. То бок патрэбны ўкраінскі Гавел. І нават калі Зяленскі з’яўляецца пародыяй на Гавела, усё роўна гэта лепей, чым бізнэсовец постсавецкага ўзору» (Станіслаў Бялкоўскі, 19.02.2019).

«21 лютага адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы… Толькі і размоваў у беларускім сеціве, што пра мову родную! Што каму баліць, той пра гэта і кажа. Было б здорава перанесці моўнае пытанне са сферы абароны ў сферу актыўнага ўжывання» (Дар’я Ліс, 20.02.2019).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

23.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 24.02.2019  01:17

***

Водгукi

На жаль, у нашай усходняй суседкі «фантомныя болі» не праходзяць. Я гатовы з Вамі згадзіцца, што ў бліжэйшыя пару гадоў няма падстаў хвалявацца наконт пагроз незалежнасці Сінявокай, але Расія – па-ранейшаму той шчупак, які патрэбны, каб карась не спаў (у шапку). Прынамсі, уявіць, што ў 2091 г. расійскія афіцыйныя асобы будуць удзельнічаць у святкаванні стагоддзя нашай незалежнасці, як у 2005 г. шведскія ўдзельнічалі ў святкаванні нарвежскага юбілею, – даволі цяжка.

П. Рэзванаў, Мінск

Дадана 26.02.2019  13:31

***

Siarhei Sparysh , 27 февраля в 17:13

Несколько комментариев:

” Мікола Статкевіч, дарма што яго, скарэй за ўсё, не зарэгіструюць перад наступнымі «выбарамі» праз непагашаную судзімасць”
Ну, это будет отличной демонстрацией того, что в стране нет честных выборов и отличным дополнительным стартом для протестной кампании. Нормальный вариант. Как будто, если соизволят не нарушать закон и зарегистрируют, то внезапно соизволят и посчитать голоса.

“ён – акцёр адной ролі: сабраць у цэнтры Мінска 200-300 пратэстоўцаў на несанкцыянаваную акцыю, сказаць што-небудзь гучнае, потым звесці ўсіх куды-небудзь далей. Усё гэта можна зрабіць і без рэгістрацыі кандыдатам”
Автор паксвиля почему-то “забыл” о крупных акциях, организатором или одним из организаторов которых был Н. Статкевич. Интересно, почему?

“(незразумела, праўда, як адсутнасць выбараў спалучаецца з наяўнасцю «перадвыбарнай сітуацыі»”
Всё довольно просто: готовится очередной цирк с целью оставить у власти надоевшего всем придурка. Это напрягает многих. Кроме того, не забываем про фон: экономические/социальные проблемы
и угроза независимости.

“Пра тое, як беларусаў цікавяць без-пяці-хвіляў кандыдаты Алена Анісім, Сяргей Скрабец, Мікалай Статкевіч, ускосна можна даведацца паводле адной дэталі – дынамікі наведвання іхніх старонак у беларускай «Вікіпедыі» за апошні месяц.”
Посмотрите статистику посещений сайта Н. Статкевича, например. Посмотрите любой интернет-опрос о том, за кого люди будут голосовать на “выборах” или какого кандидата поддерживают. Даже если опрос проводится каким-нибудь Лебедько, единственный альтернативный луке кандидат с заметным положительным рейтингом – это Н. Статкевич. Остальные – в границах арифметической погрешности.

Да, эти опросы могут говорить только о внутреннем ранжировании в среде “альтернатив” луке. Но они говорят весьма однозначно.
Есть большой спрос на альтернативу. И есть одна реальная альтернатива – Н. Статкевич.

Поэтому умоляю: не говорите “Анисим, Статкевич, Лебедько, Птибурдюков и пр.”. Есть Статкевич и есть все остальные, которых нет.

Siarhei Sparysh,  27 февраля в 17:18

Добавлю личные наблюдения. Когда работал на заводе, то в разговорах о политике часто звучал такой рефрен: “оппозиция – кучка пидорасов”. Но если разговор длился больше минуты, люди начинали вспоминать: но Статкевич – нормальный мужик. Потом могли вспомнить Некляева, изредка кого-то другого. Часто путали их. Бывало, что Статкевич оказывался поэтом (“нормальный мужик, но он поэт, поэтому президентом не станет”), а Некляев – бывшим офицером милиции. То есть далеко не все в народе достаточно информированы (ВНЕЗАПНО в стране, где СМИ под плотным колпаком ГБ).

Но имя Статкевича – в ряду первых всегда.