Tag Archives: Владимир Вакуленко

«НЕВЕСЁЛАЯ ПЕСНЯ МОЯ»

Шалом. Не хватает у меня душевных, да и физических сил для того, чтобы регулярно откликаться на события в Украине. Прочёл, что на Харьковщине трагически погиб Владимир Вакуленко-К. (1972–2022), поэт панковского толка, автор детских сказок; в марте 2022 г. его по доносу выкрали российские оккупанты. Лишь недавно тело писателя нашлось в братской могиле под Изюмом и было идентифицировано. До сих пор не вполне верится в его смерть, да ещё такую. Переписывались с Владимиром года два назад по вопросам издания книги – тогда с адреса 7darkfog2@gmail.com мне пришло сколько-то писем на украинском…

Антология с текстами на белорусском языке и идише, выпущенная в Украине-2020 по инициативе В. Вакуленко. Снимки, где он держит книгу, отсюда 

По мнению полковника запаса, орденоносного министра Макея, умершего 26.11.2022 в фишеровском возрасте (64), Украине в марте с. г. следовало отказаться от западных консультантов и вооружения, отыскав «компромиссное решение на основе баланса интересов» (т. е. остаться в одиночестве супротив Пу & Лу и сдать свои юго-восточные территории, я так понял). Его сентябрьское выступление в ООН сводилось к обвинению «коллективного Запада» в кровопролитии. Сказочный был, что тут добавить – два мира, два Владимира.

В этом месяце я узнал и о смерти Роланда Букенгольца (1940–2021), плодовитого писателя родом из Глуска, с которым пару раз пересекался в Минском еврейском общинном доме. Кое-что из его произведений я читал: например, очерк о юном поэте Игоре Поглазове-Шнеерсоне. В 2000-х маститый автор, вернувшийся из США, сотрудничал с газетой «Авив» и журналом «Мишпоха», а мне заманулось, чтобы и с бюллетенем «Мы яшчэ тут!» Припоминаю, библиотекарша «Хэсэда» Фаина Злотина – земля ей пухом – представила меня как оппозиционера, и диалог с Борисом Роландом (так Букенгольц подписывался чаще всего) сразу «ушёл в песок». Так что пусть лучше о писателе расскажет его коллега Олег Мельников (fb, 08.06.2021):

В моём личном списке живых лучших прозаиков Беларуси освободилось одно место: умер Борис Роланд. «Книга судьбы» – еврейские «Сто лет одиночества», «Местоимение» – энциклопедия студенческой жизни Советского Союза времени застоя. Увы, книги вышли позже, чем нужно, и критика уделила им немного внимания. Широкая читательская публика с ними не знакома. Что делать, если даже великого Гроссмана сейчас почти не читают. Но слава Богу, что книги всё-таки вышли!

Роланд был отличным человеком. Моя дружба с ним принесла мне много хорошего. Я думаю, что такие слова могут сказать ещё многие люди. Вечная память!

Лауреат премии Марка Алданова Борис Роланд и главный редактор американского «Нового журнала» Марина Адамович. Фото 2011 г. отсюда

Перечислял я потери белорусского еврейства за 2020-2021 гг.; смерть Роланда тоже была немалой утратой. Существует посвящённый ему сайт, материалы которого мне ещё предстоит осмыслить. Чуть странно было сейчас, в 2022-м, читать «открытое письмо В. Распутину» (1990). Первая мысль была: неужели автору захотелось славы Натана Эйдельмана с его нашумевшими посланиями к Виктору Астафьеву? Но любопытен «творческий отчёт» Б. Роланда о визите членов редколлегии журнала «Наш современник» в перестроечный Минск.

Думаю, не у меня одного непроизвольно пожимались плечи при чтении «творческого отчёта» о встрече сами-знаете-кого с функционерами Гомельской области (25.11.2022):

Ладно «дисициплина» (вувузелы агитпропа давно не блещут грамотностью), ладно «солома в волках» (не иначе как в РБ и хищники делаются травоядными, словно воры, перековавшиеся на Беломорканале! – правильно было бы «в валках»). Но это самоутверждение за чужой счёт (если обвинения в воровстве и очковтирательстве обоснованы, почему начальничков пригласили на встречу к «первому лицу», а не к следователю или прокурору?), этот навязчивый, мелочный контроль… Приведу-ка цитату с «президентского сайта», которой больше 12 лет:

Говоря о планах на будущую пятилетку, Александр Лукашенко сказал, что все приоритетные задачи для сельскохозяйственной отрасли на этот период уже детально продуманы и обозначены. «Это последний год, когда я лично контролирую все детали. А в ближайшие 5 лет нужно просто выполнять то, что намечено. Каждый гектар у нас учтен, мы знаем, что делать, какие предприятия создавать, как диверсифицировать экспорт» (13.04.2010)

С того времени сменилось несколько премьер-министров, министров сельского хозяйства и председателей Гомельского облисполкома (с декабря 2010 г. до апреля 2019 г. «губернаторствовал» Дворник, сменивший Якобсона; с июля 2019 г. до декабря 2021 г. рулил Соловей, теперь вот Крупко), а проблемы и «ручное управление» остались. И кукуруза на полях Гомельщины (да не только Гомельщины) в конце ноября кое-где осталась неубранной – то ли из-за нехватки рук, то ли… Учитывая, что вышеуказанные чиновники назначались «всеведущим» из Минска, может, что-то в «консерватории» надо подправить? 🙂 Впрочем, дедушка-Путин тоже минимум 15 лет повторяет, что нужно расселить россиян из «трущоб» – ветхого и аварийного жилья. Есть с кем посоревноваться…

Особо не до юмора с этой системкой, ясен пень. Вот кандидат наук, доцент Сергей Гаранин, после отсидки в начале ноября изгнанный из местной Академии наук, где работал ни много ни мало заместителем директора института языкознания, поделился своей болью (fb, 29.11.2022). Перевод с белорусского:

Вчера моему бывшему сокамернику, отцу Владиславу Богомольникову, дали седьмой срок на Окрестина и, по моим подсчётам, сидит он уже 89-е сутки… Окрестина — это [формально] не тюрьма, а ЦИП (центр изоляции правонарушителей. – В. Р.). Поэтому условия там чрезвычайно жёсткие, намного хуже, чем во всех других белорусских тюрьмах и зонах. Это вроде гауптвахты бывшей советской армии.

Но ведь предполагается, что на Окрестина долго и не сидят! Человек таких условий физически не выдерживает. Да, я знаю о «каруселях». Я также знаю, что узники сидят много-много недель. И видел таких. Но ТРИ МЕСЯЦА… К тому же состояние здоровья отца Владислава ухудшилось. Даже когда я освобождался и он пожал мне руку, рука у него была немощная, пальцы тонкие, все косточки в них слышно…

Так это когда было!!! А теперь?! К тому же он и голодовку держал…

Владислав – человек мужественный, держится он с достоинством и твёрдо. Поддерживает других. Сделать ему ОНИ ничего не могут. Также предъявить ему по факту ничего нельзя. Ну, отслужил он литанию по Роману Бондаренко — и что? Это пасторская обязанность…

Поэтому… ОНИ ЕГО УБИВАЮТ. Физически.

Я сообразил это и закричал от боли и ужаса!

Так в другом месте убивают они не первый месяц Николая Статкевича…

Так иногда делалось в средневековой Византии — вы уж мне поверьте, я знаю! Человека сажали в темницу, содержали в невыносимых условиях (даром что немного кормили), затем неизлечимо больного выпускали, а несколько дней спустя он умирал. Так сказать, «сам». И государство словно бы ни при чём…

Православного священника отца Владислава Богомольникова убивают на Окрестина.

Я — этому свидетель!

Слышите? — Свидетель!..

Семья готова к моему аресту. Не в этом дело. Дело в том, что Владислава Богомольникова убивают на Окрестина!

Лёгочные инфекции, которыми болеет сейчас Владислав, не излечиваются на раз-два. Я кашляю и через месяц после освобождения. Врач на Окрестина не осматривает пациентов, а разговаривает с ними через приоткрытую кормушку. На Окрестина нет больницы. Процесс может приобрести необратимый характер.

Об этом надо говорить, писать, кричать! Православного священника отца Владислава Богомольникова убивают на Окрестина!

О. Владислав Богомольников

Лично не знаком я ни с Богомольниковым, ни с Гараниным, но какие у меня основания не доверять последнему? Никаких оснований, и вообще в подобных делах лучше «перебдеть»… После трёх суток в спецприёмнике на Окрестина осенью 2001 г. в свои 24 года пришёл в себя далеко не сразу, а с тех пор условия, по разным свидетельствам, во многом ухудшились. Несмотря на построенный к концу 2000-х новый корпус (кажись, за гранты от «буржуев»).

Тюремный комплекс на пер. Окрестина в Минске (фото из википедии)

Тем временем Мария Колесникова, заключённая гомельской колонии № 4, после ШИЗО попала в больницу… По сообщениям прессы – в реанимацию 🙁

Фото 2020 г. с сайта Виктора Бабарико

Но есть и хорошая новость: сегодня на волю вышли некоторые студенты, арестованные в 2020 г. Наиболее известна среди них, пожалуй, Алана Гебремариам (на коллаже от «РС» – в 1-м ряду слева) – упоминал об этой активистке «Молодёжного блока» прошлым летом.

Ещё один плод сотворчества Светы Бень и Гали Чикис – песня «Зеркальный шар», давшая год назад название целой концертной программе. Красота не спасает мир, но иной раз облегчает существование в нём – ведь верно, ведь правильно?..

Вольф Рубинчик, г. Минск

30.11.2022

w2rubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 30.11.2022  22:39

В. Рубінчык. Коўзкае становішча

Калі мой цесць, светлай памяці Віктар Сцяпаныч, сядаў гуляць у шашкі, то нярэдка задумляўся і вымаўляў тое, што ў загалоўку. Праўда, казаў па-руску – «скользкое положение».

Залатая восень уступіла ў свае правы…

«На экране акна» (C)

Наколькі прыгожа цяпер у парках і скверах, настолькі трывожна ў цэхах, бальніцах (каранавірус у Беларусі перайшоў у контрнаступ – афіцыйна зноў кажуць пра 10 тыс. нявылекаваных, а колькасць смяротных выпадкаў няўхільна набліжаецца да тысячы), офісах, дый кватэрах, куды ў любы час могуць залезці (ня)ветлыя чалавечкі.

Зрэшты, і Кіеўскі сквер памятае «перадвыбарныя мерапрыемствы» пачатку жніўня г. г., адно з якіх – тое самае, з «дыджэямі Перамен» – ледзь не перарасло ў рандэву Святланы Ціханоўскай з электаратам. Эх, не наважылася пані выступіць перад тысячамі людзей, што сабраліся ў скверы і пры канцы бульвара Шаўчэнкі 6 жніўня… 🙁 Кандыдатка ў палітыкі збаялася «правакацый», і ў нечым яе можна зразумець. Але пасля таго акту «звышабачлівасці» (ды яшчэ пары эпізодаў у тым жа ключы) ультыматум уладам РБ, агучаны Святланай з-за мяжы 13.10.2020, выглядаў досыць камічна.

Няўжо хтось на самай справе чакаў ад «вялікага боса» заявы аб адстаўцы ў наступныя 12-13 дзён? Тут нават адміністрацыю Цэнтральнага раёна ніяк не ўдаецца «зацугляць» – пад ейнай эгідай па-ранейшаму робяцца дзіўныя рэчы. І ў апошнія пару тыдняў нейкія бэйбусы пад аховай міліцыі замалёўвалі выяву дыджэяў на суседняй з Кіеўскім скверам «Плошчы Перамен», знішчалі белыя і чырвоныя стужкі… Гэткую б упартасць – ды ў мірнае рэчышча.

Паўгода таму пісаў пра адсутнасць пазнак, дзе адлюстроўвалася роля жыхароў Кіева ў адкрыцці сквера. Металічныя пліты з надпісамі зніклі ўжо за лукашэнскім часам; як можна бачыць на фота, іх няма і сёння, 28.10.2020

Занепадае і фантан, створаны каля «Кіева» ў сярэдзіне 1980-х…

«Замест абяцанага Хрушчовым камунізму ў 1980 г. адбыліся Алімпійскія гульні ў Маскве», – такі жарт хадзіў сорак гадоў таму. Жарцік успомніўся, калі ўвечары 26.10.2020, пасля шпацыру па згаданым бульвары, дзе ўстрымаліся ад працы хіба дзве ўстановы з двух тузінаў магчымых, я трапіў на паэтычную вечарыну ў «Шахматным дворыку» (паміж вул. Асіпенка і Кахоўскай).

Вершы П. Горбача – своеасаблівы субстытут рабочых пратэстаў. На запрашэнне мясцовых жыхароў пад каштанамі выступілі і іншыя паэты: Дар’я Бялькевіч, Уладзь Лянкевіч, Віталь Рыжкоў. Асабліва кранулі вершы былога калінкавічаніна Змітра Дзятліка. А Марыя з праваабарончага цэнтра «Вясна» папрасіла прысутных – чалавек 50-60 – часцей пісаць палітвязням, і пакінула адмысловыя паштоўкі

Крыху пазней мы з жонкай апынуліся на канцэрціку мінска-ашмянскага гурта «Leibonik» (Сяргей Башлыкевіч & Ганна Рэзнік гумарылі каля знакамітай будкі на вул. Чарвякова). Не ўпэўнены, што песенька пра каханне да ксенаморфа – іменна тое, чаго чакалі аўтары гэтай улёткі, напярэдадні ласкава раскіданай па паштовых скрынях нашага пад’езда:

Зрэшты, у той жа дзень – 26 кастрычніка – Пуцін заявіў пра гатоўнасць НЕ размяшчаць у еўрапейскай частцы Расіі ракеты 9М729. Здавалася б, пры чым тут заклікі пані Ціханоўскай? Авой, цалкам можа быць, што не Света – агент Валодзі, як на тое ўсцяж намякае пан Зянон, а наадварот; што пад бяскрыўднай знешнасцю хатняй гаспадыні хаваецца яшчэ тая маніпулятарка, здольная ўплываць на «вежы Крамля». Ну, а тое, што «ўльтыматум» тутака не зусім спрацаваў… проста, відаць, Беларусь – не яе маштаб 🙂 🙂 Назіраецца нешта сярэдняе паміж глабальнымі дэмаршамі Алеся Мілінкевіча & Грэты Тунберг… Хай так.

Нямецкі журналіст Крысціян Трыпе мяркуе, што наданне «беларускай апазіцыі» (не люблю гэты выраз, і шматкроць тлумачыў, чаму) прэміі імя А. Д. Сахарава, якая прысуджаецца Еўрапарламентам, стала «сімвалам падтрымкі для грамадзян Беларусі і сігналам непрымання Еўропай Лукашэнкі» (22.10.2020). Забаўна, што ў 2006 г. ужо быў лаўрэат з Беларусі, карыстаўся той жа рыторыкай, маўляў, «прысуджэнне прэміі стала пацвярджэннем падтрымкі яго краіны Еўрапейскім Саюзам, які выступае за маральныя прынцыпы ў палітыцы», і?.. За 14 гадоў «Еўропа» з яе «прынцыпамі» мірылася з Лукашэнкам, сварылася, зноў мірылася за кошт «апазіцыі»… Агулам, паводзіла сябе, як пасажыры з мапасанаўскай аповесці «Пышка» у адносінах з нямецкім афіцэрам. Ці трэба тлумачыць, хто ў такім разе Пышка? (⊙_⊙)

Пэўную маркоту наганяюць павярхоўнасці ад расійскіх дабразычліўцаў. Гары Каспараў: «У адрозненне ад прымітыўнай дыктатуры Лукашэнкі, у Расіі выбудавана глыбока эшаланіраваная ідэалагічная абарона рэжыму» (30.09.2020). На 27-м годзе існавання «прымітыву» можна было б і здагадацца, што ён абапіраўся – і абапіраецца – не толькі на «калгасную харызму»! Або Кацярына Шульман, якая мяркуе, што «у вас (г. зн. у нас – В. Р.) няма ніякага рэгіянальнага падзелу, адзіная эліта, і ніякіх кланаў больш няма» (06.10.2020). Узвышэнне «магілёўскіх», супярэчнасці паміж тутэйшымі «сіслібамі» ды «сілавікамі», расстаноўка на ключавыя пасады сыноў і сужэнцаў як бы трошачкі абвяргаюць тэзісы дасведчанай паліталагіні… Тое, што ў 1988-м не было ў Беларусі «неспакою», таксама спрэчна: гэта год адкрыцця Курапатаў, заснавання БНФ і першага масавага шэсця на Дзяды. Яно было жорстка разагнанае ўладамі БССР 30.10.1988, што справакавала крытыку на адрас «Вандэі перабудовы» найперш у маскоўскіх, агульнасаюзных выданнях. Ну і «свяжак» ад прафесара юрыспрудэнцыі з Вышэйшай школы эканомікі Ільі Шаблінскага, які лічыць, што ў Беларусі «народ патрабуе сыходу дыктатара, а не валтузні з канстытуцыйнымі тэкстамі» (26.10.2020). Юрыст, а гаворыць, быццам палітык… Дый чаму б не дапусціць, што «народу» трэба не так выдаленне аднаго чалавека, як перазагрузка сістэмы, немагчымая без «валтузні з тэкстамі»?

Хоць ты вер Зянону Станіслававічу: «Асаблівасьць сітуацыі ў тым, што, пачынаючы ад выбарчай кампаніі, на беларускім палітычным полі дзейнічаюць і пануюць дзьве прарасейскія сілы, якія знаходзяцца пад кантрольным уплывам Масквы і змагаюцца між сабой за ўладу ў Беларусі, апэлюючы да беларускага грамадзтва» (22.10.2020).

Што да ўсебеларускага страйку… Думаю, забастоўкі з палітычнымі вымогамі – «дах» пабудовы, у падмурку якой мусілі б ляжаць забастоўкі з патрабаваннямі эканамічнымі. Тое, што Ціханоўская і яе атачэнне форсілі ў апошнія месяцы, параўнаў бы з мангольскім шляхам. Сто год таму вялікія рэвалюцыянеры вырашылі абмінуць этап капіталізму ды выгадаваць сацыялізм у далёкім стэпавым краі непасрэдна з феадальнага ладу. Вынікі былі сумныя – пачытайце тут.

Ізноў пра «вечнае вяртанне». 21 кастрычніка тузін случчакоў усклаў кветкі да помніка ахвярам Катастрофы на вул. Капыльскай (помнік, адкрыты ў 2007 г., уяўляе з сябе дзясятак камянёў; дакладней хіба казаць пра мемарыял). Санкцыі ўладаў яны не прасілі. Зінаіда Цімошак, былая настаўніца гісторыі, выступіла з кароткай прамовай – гэтага выявілася дастатковым, каб слуцкая міліцыя пахапала людзей, ставячы ім у віну ўдзел у «несанкцыянаваным мітынгу». Хтосьці атрымаў «суткі», хтосьці – штраф, хтосьці – тое і другое. Цяпер спн. Цімошак саркастычна разважае ў «Новым часе»: «заробак на ўскладанні кветак… – вельмі нядрэнны від бізнесу для дзяржавы ў перыяд адсутнасці інвестыцый звонку». О так, амаль паўтарылася гісторыя са зборам каля турмы на вул. Валадарскага і спробай групы маладых людзей прайсці на вул. Кастрычніцкую з лозунгам «Не фашызму ў Беларусі!» 19 год таму. Мала хто дапускаў тады, у кастрычніку 2001 г., што «новы парадак» на гэтых землях пратрымаецца так доўга.

Падобна, дзяржыморды розных генерацый засвоілі пасланне гэтай сцёбнай песні, зрабіўшы яе сваім неафіцыйным гімнам

Але культурка-то жыве. Кагадзе даведаўся, што Сяргей Башлыкевіч (той самы, з Leibonik’a) тры гады таму артыстычна выканаў песню на словы Юлія Таўбіна. «Сялянская фурманка на бруку гарадскім» – бадай тое, што пазней з лёгкай рукі Міхася Стральцова пачало звацца «сенам на асфальце». Паслухайце…

Юлій Таўбін (1911-1937) разам з дзясяткамі іншых паэтаў і празаікаў быў забіты ў Менску самі-разумееце-кімі 83 гады таму, пад канец кастрычніка.

Выпадкова ці не, але ў гэтым месяцы ва ўкраінскай Вінніцы дбаннем Уладзіміра Вакуленкі убачыла свет анталогія вершаў і перакладаў «Жыве Беларусь!», куды ўвайшло нямала твораў рэпрэсаваных аўтараў. У прыватнасці, можна прачытаць некаторыя вершы Ізі Харыка і Майсея Кульбака – як арыгіналы, так і паэтычныя перастварэнні. Укладальнік піша:

На початку навіть не уявлялася вся потужність проєкту «Жыве Беларусь! За нашу і вашу свободу!». Спочатку це мала бути невелика антологія, але чим більше згуртовувалися сябри в Білорусі, тим більше проєкт заґартовувався не лише в потужну книгу, а і справжню зброю рідним словом. Його боятимуться прихильники диктатури!

33 сильних автори, від класиків до сучасності. Плічо-пліч з ними 28 зброєносців-перекладачів з чотирьох сусідніх країн: України, Литви, Латвії та Польщі. Також з підтримкою доєдналися кримськотатарські перекладачі та перекладачі їдиш-білоруською. Сябри не хочуть кровопролиття, але диктаторська машина цього не розуміє. Є загиблі. Сябри не стануть більше пробачати. МИ ВСІ РАЗОМ! БІЛОРУСЬ ЖИВЕ і НАВІКИ БУДЕ ЖИТИ!

Мяркую, гэтыя абзацы перакладаць акурат і не трэба – я дык усё зразумеў. Kалі наведваў Украіну (тройчы ў 2013-2015 гг.), глядзеў тамтэйшыя тэлеканалы, каб падцягнуць веданне блізкай мовы.

У. Вакуленка з выдадзенай ім кнігай. На старонцы, дзе пачынаецца раздзел «Ідыш – Беларусь», відаць і падзагаловак на ідышы: «Far undzere un ajere frajhajt» («За нашу і вашу свабоду»)

Анталогія «Жыве Беларусь!» убачыла свет і ў электронным выглядзе, і ў класічным папяровым, і шрыфтом Брайля была надрукавана. А вось найноўшыя зборнікі нашага пільнага чытача Змітра Дзядзенкі – сам з Оршы, жыве-працуе ў Мінску – існуюць пакуль што адно ў фармаце epub. Затое гэтыя е-кнігі, «К-версія» і «Каралеўскае паляванне», можна задарма спампаваць на kamunikat.orgтут і тут. Нешта з іх я чытаў раней (балазе, напрыклад, апавяданні «Мінус» і «Спадарок» упершыню публікаваліся на belisrael.info), нешта яшчэ пачытаю, і вам рэкамендую.

Аўтар, як тыя магічныя рэалісты, шукае незвычайнае… мо нават знаходзіць, не шукаючы. Ды яшчэ пакеплівае: «Казкі любяць людзі ўсе — ад малых да старых. І не толькі чытаць, але і жыць у іх. Адны бясконца будуюць замкі на пяску, другія да старасці шукаюць сваіх прынцаў і прынцэс, трэція ўсё жыццё змагаюцца з цмокамі…»

Карацей, чытайце e-кнігі, беражыце лясы, яны нам яшчэ прыгадзяцца.

Дзясятага кастрычніка магло б споўніцца 80 гадоў слыннаму літаратару Кастусю Тарасаву (1940-2010). Чытаў некалі і яго рускамоўныя дэтэктывы, але найбольшае ўражанне зрабіла кніга «Памяць пра легенды»; праз яе прызму доўгі час я пазіраў на мінуўшчыну Беларусі. Меркаванне гісторыка Дзяніса Марціновіча: «Творы Кастуся Тарасава сталі адной з вяршыняў беларускай гістарычнай прозы, а яго асоба абумовіла развіццё гэтага жанру на дзесяцігоддзі».

Цікавіўся Тарасаў сучаснай палітыкай – добра памятаю, што ў 1990-х ён выступаў на пляцоўцы за домам № 40 па вул. Кахоўскай. Ці то сам тады выступаў у ролі кандыдата, ці быў чыёсьці даверанай асобай.

К. Тарасаў; тая пляцоўка і цяпер мае даволі-ткі пратэстны характар 🙂

І апошняе. Хораша прайшла экскурсія па Каштанаўцы & Старажоўцы, якую правяла гісторык Паўліна Скурко 24 кастрычніка. Спадарыня згадала і тое, што на бульвары Шаўчэнкі ў познесавецкі час нярэдка размаўлялі на ідышы.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

28.10.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 28.10.2020  21:55