Tag Archives: Союз белорусских еврейских общин

В. Рубінчык. PS да «Катлет & мух»

Блізу двух месяцаў таму «пазнавальна-каляпалітычны, ненавукова-фантастычны серыял жахаў» спыніў выхад. Не хвалюйцеся і не спадзявайцеся, ніхто тут яго не аднаўляе – проста ў архіве заляжаліся допісы ад пастаянных чытачоў «К&М», якія мне закарцела распублікаваць… Ну і колькі фактаў згадаю ад сябе. Пагэтаму зараз будзе kinda пастскрыптум.

У лютым 2019 г., рэагуючы на 103-ю серыю, мінскі аналітык Пётр Рэзванаў пісаў:

Чаму Вас здзівіла, што Вас у Расіі аднеслі да «суайчыннікаў»? Здаецца, яшчэ пачынаючы з Мядзведзева так называюцца ўсе рускамоўныя, як мінімум на постсавецкай прасторы. Калі я ў 2011 годзе ездзіў да знаёмых ва Ўзбекістан, на зваротным шляху са мной ехала карэянка, якая здолела (як «суайчынніца») перабрацца ў Самару і збірала сілы для пераезду ў Маскву.

Ён жа (26.02.2019):

У тым, што змены калі-небудзь адбудуцца, я з Вамі згодны. Пытанне толькі ў тым, калі і хто гэта пабачыць?.. Як бачыце, ува мне песімізму трохі больш.

Пётр – не столькі песіміст, колькі рэаліст. Дапраўды, за 9 месяцаў не нарадзілася амаль нічога, што сведчыла б пра рэальныя перамены ў краіне. Тры шумныя кампаніі былі ініцыяваны «зверху»: ІІ Еўрапейскія гульні (чэрвень), перапіс насельніцтва (верасень), «парламенцкія выбары» (лістапад). Не абышлося без чарговага «ператраху» ўраду й адміністрацыі прэзідэнта (чэрвень-снежань). Бальшыня тубыльцаў адказала на ўладныя высілкі традыцыйным пафігізмам, але гэтага цяпер малавата… Патрэбна жыццяздольная альтэрнатыва, якой пакуль што не прасочваецца: грамадства дагэтуль атамізаванае, на фоне ўзаемнага недаверу пануе анамія, у рот ёй ногі. А яшчэ – упершыню зафіксаваныя ў «Катлетах з мухамі» (тут можна смяяцца) лалітыка і вірус істэрычных празмерных рэакцый (ВІПР).

Дальбог, рабіў, што мог і як умеў, выцягваючы на публіку наступствы колішняга заглыблення ў палітычныя навукі. Папярэджваў пра непамыснасць сумяшчэння вышэйшых пастоў у дзяржаўных і (квазі)грамадскіх спартовых арганізацыях. Заклікаў «апазіцыянерчыкаў» перахапіць ва ўлады ініцыятыву ў канстытуцыйным працэсе. Прасіў суграмадзян слаць мэйлы «дэпутатам», каб не дазволілі «Чырвонаму дому» скараціць тэрмін сваіх паўнамоцтваў, прадугледжаны Канстытуцыяй. Звяртаўся непасрэдна да «дэмакратычных дэпутатак», каб турбавалі сваіх калег… «І цішыня». Калі падумаць, то што на сваёй пасіўнасці зарабілі Ганна К. і Алена А.? Іх і блізка не пусцілі ў «палатку» новага склікання. Гучнавата-пуставатыя заявы пра гарантыі для экс-прэзідэнтаў або магчымую вайну – так сабе трамплін для далейшай кар’еры.

«Дзякуй», вядома, і «незалежным» СМІ, якія старанна замоўчвалі мае прапановы. У выніку ні руху ў бок новага Вялікага княства, ні нават узбуйнення «дэмакратычных» палітпартый у 2017–2019 гг. не выйшла, хаця, здавалася б, чым ужэ такая відавочная ідэйка не дагадзіла? ¯\_(ツ)_/¯

Зважаючы на нягегласць кіраўнікоў тых партый, а таксама «Саюза беларускіх яўрэйскіх абшчын», Беларускага ПЭН-цэнтра, Беларускай асацыяцыі журналістаў (спіс можна доўжыць), «трэці сектар» у Сінявокай надалей дэградуе, пазбаўляючыся альтэрнатыўных поглядаў разам з іх носьбітамі. Як там гукала новая начальніца ПЭНа: «Мы мусім стаць разам, стаць добрай тусоўкай» Характэрна, што старшыня кантрольнай камісіі Павел Анціпаў, які «праглынуў» выгнанне Паўла Севярынца, зладжанае на падставе псеўдаэкспертызы, праз нейкі месяц сам трапіў пад каток «тусоўкі»… ажно выпала рыхтаваць петыцыю супраць дыскрымінацыі Паўлаў 🙂 Са свайго боку, літаратар Зміцер Дзядзенка мудра папярэджваў у лісце (30.10.2019): «Няздольнасць ПАЧУЦЬ чужое меркаванне і пабачыць рацыю ў словах апанента (хаця б каліва) – гэта хвароба не толькі дзяржаўных органаў, але і ўсіх беларускіх структураў, у тым ліку незалежных. А калі пачынаецца “Я начальнік – ты дурак” – дык гэта ўніверсальная формула, якая дзейнічае ва ўсім грамадстве».

Дзіва што сёлета паціху выходзіў на авансцэну «чацвёрты сектар» – усялякія там сеткавыя супольнасці. Не ў вялізным я захапленні ад фільмаў пра Лукашэнку, дый некаторых іншых крокаў відэаблогера Сцяпана Святлова (Пуцілы), але тое, што на іх апалчыліся такія «гіганты думкі», як Лілія А. ды Юрый З., як бы намякае, што «трэба браць»… прынамсі прыглядзецца. Змушае мысліць (=існаваць) таксама фільм Паўла Спірына «Грань» – пра наркагандаль і не толькі – дарма што, зноў-такі, цяжкавата згадзіцца з усімі аўтарскімі прад’явамі тэзісамі.

Як бы ні вабіў «бераг турэцкі», трэба тутэйшым звесці да мінімуму знешні локус кантролю. Пачаць, нарэшце, жыць сваім розумам і радзей летуценіць пра «заграніцу», якая нам «дапаможа». Думаю, скора грамадзяне Беларусі, народжаныя ў 1980–90-х гадах (сярод іх не ўсе такія «актывісткі», як Марыйка з лукашэнскага эскорту), усё ж возьмуць стырно ў рукі і не дазволяць вяшчаць ад свайго імя 65-70-гадовым. Такім як Святлана, каторая ў лістападзе 2019 г. заяўляла, што «каля 80% беларускай моладзі марыць з’ехаць на Захад» (апытанне ў канцы 2018 г. дало «крыху» іншыя звесткі – 60%, прычым сярод патэнцыйных напрамкаў эміграцыі многія бачаць «Усход»).

«Маладой шпане» параіў бы чытаць сур’ёзныя кнігі, каб умець крытычна ставіцца да «лідараў меркаванняў» з іх бясконцымі інтэрв’ю ды фэйсбучацінай. Вось уладар парталу, дзе ўсё менш аналітыкі, а ўсё болей «папкорну», выступіў з мініяцюркамі пра «настоящего беларуса», падабранымі «Еўрарадыё». Нечым яны нагадалі вядомыя жарцікі на тэму «хто ён, ізраілец?» Але медыямагнатам зазвычай бракуе гумару ў арганізме, таму выйшла нясмешна («Сапраўдны беларус спрачаецца ў “Фэйсбуку” з усімі, хто не падзяляе яго пункт гледжання», «Сапраўдны беларус шырока выкарыстоўвае нацыянальную сімволіку») і з прыпахам гнілога селядцаСапраўдны беларус ненавідзіць Расію»).

«Містэр тутбай» – любіцель вешаць локшыну на вушы (напрыклад, 23.11.2019 публічна даводзіў, што інфа пра арышт журналіста на мяжы – «укід» і «фэйк», дый «кому он нужен, этот Чуденцов?»; назаўтра Ю. Зісер выдаліў свой допіс, але «асадак застаўся»). Праўда, з тым, што (паліт)эмігранты пераважна робяць замах на рубель, а б’юць на капейку – «Настоящий беларус эмигрирует в Литву или Польшу и оттуда через фейсбук учит оставшихся, как им родину любить» – я, бадай, згаджуся. Канаду й Чэхію б яшчэ далучыў…

Час ад часу ў серыяле закраналася тэма «юдафобія ў Беларусі». У ліпені я быў запытаўся, што на гэты конт думае Зміцер Дзядзенка, і вось што ён адказаў (30.07.2019):

Побытавая юдафобія (як і іншая ксенафобія) з’ява, як мне падаецца, даволі пашыраная: літаратары тут наўрад ці адрозніваюцца ад паспалітага люду. Наконт літаратуры мне больш складана сказаць: я не так багата чытаю, як гадоў з 20 таму. Пасля масавай эміграцыі пачатку 90-х габрэйская частка Беларусі (на вялікі для мяне жаль) амаль сышла, вялікай ролі габрэі не адыгрываюць, таму пераважна мішэнямі ксенафобаў апошнімі гадамі становяцца «чучмекі», «азеры» і «підары» (пардон!). То бок, тыя, хто навокал заўважны ў больш-менш вялікай колькасці або актыўна прысутнічае ў інфармацыйнай прасторы.

На сёння праявы юдафобіі ў нас, мабыць, альбо рэшткі савецкай эпохі, або ўплыў замежжа. Бо – як можна выступаць супраць тых, каго навокал няма?

Адзін мой былы аднакурснік (таксама нібыта рыфмач – паэтам назваць язык не паварочваецца) называў мяне «ўсходнім жыдам», а Алеся Пашкевіча – «заходнім жыдам». Прычым ужываў гэтае слова не ў традыцыйным беларускім кантэксце, а ў расейскім. Карацей, заўзяты такі юдафоб…

З універа яго выключылі пасля другога курса. Гадоў праз 10 пасля таго, як я закончыў БДУ, я яго сустрэў: працаваў ён у Мінфіне, запрашаў мяне ісці працаваць туды, «а то навокал адны жыдкі»… Так што я з ліку «жыдоў», мабыць, выкраслены.

Схадзілі з жонкай на творчую сустрэчу 25.11.2019, дзе асноўным выступоўцам быў акурат пан Дзядзенка…

 

Cправа: барды З. Дзядзенка і А. Мельнікаў з уласным інструментарыем

Усё было файна – прагучалі і «Нацыянальная ідэя» а-ля Умар Хаям, і парадыйнае «Дзікае паляванне», і, зразумела, песні на вершы Уладзіміра Караткевіча. Адзінае, імпрэза была надта немнагалюдная – з тузінам слухачоў. Хіба закавыка ў тым, што дармовае не цэніцца? Але на «клезмер-фэст» у Мінску набіжалі сотні… (я не хадзіў «з тэхнічных прычын» – і пакуль апекуны фэста шрайбаюць скаргі на тых, хто быццам бы топча іхнюю «паляну», прычыны будуць знаходзіцца).

У пачатку лістапада згуляў у традыцыйным шахматным турнірчыку пад дахам Саюза беларускіх пісьменнікаў. З’явіліся новыя твары, што не магло не пацешыць. На фота ад Анатоля Івашчанкі – не ўсе ўдзельнікі 🙂 Паэтка Людміла Хейдарава, каторая 2-я справа, мяркуе так: «Шахматы гэта і філасофія, і мастацтва, і партнёрства, і прыгажосць, і любоў…»

А 5 снежня надышоў час для аўтограф-сесіі Рыгора (Гершана) Трэстмана, у якога ў лістападзе выйшла «Кніга Небыцця». Я завітаў у кнігарню Логвінава з асобнікам «Мы яшчэ тут!» за май 2007 г., дзе была надрукаваная нізка вершаў Трэстмана, – і наваліўся на паэта…

«Калі табе даюць лінееную паперу, пішы напоперак»… Больш мудрых думак – у 128 выпусках «Катлет & мух» 🙂

Цікавыя (каля)літаратурныя факты – у іншым допісе Пятра Рэзванава (19.09.2019):

Уладзімір Караленка амаль як Маякоўскі – пасля школы яго амаль ніхто не чытае, таму амаль ніхто не ведае, што «Дзяцей падзямелля» ён не пісаў. Ён напісаў «У благой кампаніі» («В дурном обществе»), а «Дзеці падзямелля» чыясьці пераробка гэтай аповесці, адаптацыя для дзяцей. Прычым калі з падобнай перапрацоўкі «Гарганцюа і Пантагрюэля» Рабле была выкінута ўся эротыка, то з караленкаўскай аповесці выкінулі «яўрэйскую тэму». Сам Караленка ў адным з лістоў пісаў, што перапрацоўка благая, але дагэтуль назіраецца непавага да волі аўтара. У жытомірскім музеі Караленкі ў апошняй залі, дзе выстаўлены пераклады на замежныя мовы, пераклад на румынскую правільны: «У благой кампаніі», а на англійскую – «Дзеці падзямелля». Можа таму, што Караленка пэўны час быў у Румыніі?

Ну, пры цару быў антысемітызм, таму гэта перапрацоўка была зразумелая. Палітыка СССР у «яўрэйскім пытанні» вядомая, i «Дзеці падзямелля» ў школьнай праграме таксама нічому не супярэчылі. Але чаму іх пакінулі ў сучаснай праграме, і ніхто не пратэстуе: ні супраць таго, што па-ранейшаму парушаецца воля аўтара, ні супраць таго, што выкінуты яўрэі?..

Чытаючы такое, міжволі канстатуеш: свет поўны абсурду. Тое, што навагодняя елка сёлета была пастаўлена каля Палаца на Прытыцкага нават не 12-13 лістапада (як летась), а 9-га, дадатковае сведчанне. Гармідар у ізраільскім палітыкуме, дзе намячаюцца новыя выбары ў Кнэсет (трэція за год) – яшчэ адно. Бібі, Бені ды Эвік за месяцы (!) перамоў не здолелі сфармаваць дзеяздольны ўрад, хоць ты на помач прэзідэнту Рыўліну кліч Рыгорыча… Названы хітрун пераседзеў семярых прэм’ер-міністраў, а з 2018 г. перакідвае адказнасць на восьмага.

Міністэрства па падатках і зборах РБ падлівае алею ў цяпельца. Учора на мэйл прыслалі пісулю –ажно ў двух асобніках, хіба «для надзейнасці»…

А нічога, што тэрмін платы падатку мінуў звыш трох тыдняў таму? Папярэджанні можна і варта было рабіць перад 15.11.2019. Ну і чаго-чаго, а нерухомасці «Рубинчик В. П.» не мае ды ніколі не меў. Тут такое: паведамляеш свой мэйл дзяржканторам – рыхтуйся да хвалі спаму 🙁

Усё ж часам абсурд удаецца хоць на каліва, але зменшыць. У «Катлетах…» нямала гаварылася пра стан спраў у Беларускай федэрацыі шахмат. Пазачарговая канферэнцыя суполкі 16.11.2019 зацвярдзіла «своеасаблівы» спіс ганаровых членаў – 4 чалавекі, з іх двое гросмайстраў (адзін з 2017 г. не жыве) і двое высокіх чыноўнікаў. Даслаў я ў БФШ запыт – куды дзеўся вопытны трэнер Леанід Суднікаў, ганаровы сябра з сярэдзіны 2000-х? – і 03.12.2019 атрымаў адказ ад выканаўчай дырэктаркі Надзеі Краўчук: «Почетные члены БФШ, утвержденные в более ранний период, данный статус не теряют. На официальном сайте в ближайшее время информация будет актуализирована». Сапраўды, ужо 4 снежня заўважыў, што спіс папоўнены прозвішчамі Суднікава і дваіх экс-босаў федэрацыі (Карагіна, Іванова). Мо даспее БФШ і да расшыфроўкі заслуг кожнага з уганараваных, бо, напрыклад, у выпадку генпракурора Канюка тыя заслугі не кідаюцца ў вочы. 😉

 

  

У мастацкім музеі адкрылася выстава ўраджэнца Смілавічаў Файбіша-Шрагі Царфіна (1899/1900–1975, памёр у Францыі) – прадоўжыцца да лютага 2020 г. А мінчанка Natusia, яна ж Наталля Агарэлышава, падрыхтавала да Ханукі самаробныя паштоўкі – гл. вышэй. Мне такая «народная творчасць» блізкая, бо і сам у 2012–2014 гг. пад эгідай суполкі «Шах-плюс» распачынаў серыі «Выбітныя шахматныя кампазітары Беларусі», «Знакамітыя яўрэйскія пісьменнікі Беларусі» (паштоўкі з пісьменнікамі Аксельродам і Кульбакам можна бачыць тут). Наталля тлумачыць: «Ханукальныя – на трох мовах, а з сінагогамі – назвы штэтлаў і гарадоў перапісала з карты Довіда Каца, у яго там лацінкаю. Ідэя гэтых паштовак – практычнае ўвасабленне маёй магістарскай працы, прысвечанай сінагогам Гомельшчыны… Фармат паштовак – падарункавы, “ад чалавека чалавеку”, таму спадзяюся, што нехта адкрые для сябе частку багатай яўрэйскай спадчыны. Але я малявала не толькі сінагогі. У снежні нас чакае цудоўнае і светлае свята Ханука, таму другую партыю паштовак я задумала як віншавальную. Хаг Ханука Самэах!»

Раман жа (Шмуэль-Рувен) Цыперштэйн з Пінска колькі гадоў таму аформіў дыск, дзе быў запісаны ханукальны канцэрт…

І яшчэ пінскае віншаванне аф ідыш: «А фрэйлэхе, а ліхтыке, а гешмаке Ханыке!»

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

10.12.2019

Апублiкавана 10.12.2019  20:40

В. Рубинчик. Кое-что об имидже…

Звиняйте, дорогие читатели belisrael.info, а особенно любители новизны – захотелось поделиться с вами текстиком 18-летней давности. Осенью 2001 г. предложил было его газете «Берега», но хозяин «Берегов» забраковал, отметив, что слишком уж едко написано. Окей, напечатал я этот фельетон в собственной, самопальной и самостийной газетке «Анахну кан» (январь 2002 г.). Реакцию органа «широко известной еврейской организации» найдёте сразу под фельетончиком, в отсканированном виде, – как по мне, она куда смешнее, чем исходный текст. «Для нас и само слово президент ещё не очень привычно» 0_о

«Авив», июнь 2001 г., с. 2.

Вице-президенты – наша сила, наша гордость и краса!

Не так давно в живописном пансионате где-то под Минском (надо полагать, чтобы назойливые «люди с улицы» не отвлекали, да и вообще, начальству виднее) имел место очередной съезд одной широко известной еврейской организации, вот уже десять лет уверенно идущей вперёд под предводительством г-на Л. Съезд, как и все предыдущие съезды, принял целый ряд важнейших решений, за которые лично мне хочется обеими руками проголосовать, поддержав великий еврейский почин. Ну разве не замечательно, что отныне у президента оной организации, г-на Л., будет не шесть, а десять заместителей? Причём двое из них гордо понесут по жизни свое высокое звание «первых». И кто бы говорил, что первый вице-президент может быть только один, на то он и «первый», кто бы твердил что-то о Политбюро ЦК КПСС, на которое якобы стал похож Президентский совет нашей любимой организации? Попросим прикусить языки всякого рода болтунов и демагогов!

Не надо быть специалистом в политических науках, чтобы уразуметь: шести вице-президентов оказалось мало для достижения насущных наших целей. Ну не смогли они ни сохранить для евреев здание Минского объединения еврейской культуры на Интернациональной, 6, ни нормальный еврейский музей открыть, газета «Авив», опять-таки, едва не приказала долго жить… Что поделать, враги были слишком многочисленны и коварны. Так сказать, «чудовище обло, озорно, стозевно и лаяй». Но зато уж теперь, когда прирост числа вице-президентов составил 66,6(6)% по сравнению с отчётным периодом, когда мы обогнали по числу функционеров татарское, польское и украинское общества, вместе взятые, всё пойдет как по маслу. Как пару лет назад говорилось в рекламе русско-израильской партии Натана Щаранского «Исраэль ба-алия»: «Удвоим силу – умножим результат!».

Отдельные маловеры, правда, до сих пор сомневаются в эффективности съездовского решения и подают реплики вроде «не числом, а уменьем», да стoит ли их слушать! Озаботившись судьбой нашей «общины», о которой г-н Л. всегда говорит, что он её представляет, вношу конструктивное предложение – дальше прошу читать очень внимательно! К следующему съезду всех евреев, живущих в Республике Беларусь, следует назначить вице-президентами г-на Л. Ну, в крайнем случае, исполнительными директорами в его организации. А каждому вице-президенту надобно условия для работы обеспечить-подготовить… Чтобы перед белорусскими властями стыдно не было. Это же сколько денег нам заграница сразу отвалит! Кстати, и с чиновниками на местах разговаривать будет проще: представляете, приходит делегат от евреев Слуцкого, Ошмянского или Жлобинского района на приём к мэру города, а у самого на визитной карточке золотыми буквами написано: «вице-президент г-на Л.» Почёт ему и уважение!

Школ еврейских море откроем, иврит да идиш разучим, здания бывших синагог отстоим, уникальную идишскую библиотеку МОЕКа вернем читателям, настоящий еврейский музей, а не пародию на него, создадим, дом на родине Изи Харика восстановим – эх, и заживём! В Соединенных Штатах еврей по имени Джозеф Либерман, уж на что не дурак, и то не сумел стать вице-президентом. Так ведь то – капиталистическая Америка, страна контрастов. У нас же – община неограниченных возможностей, нам и десяти вице-президентов мало! Даёшь всеобщую вице-президентизацию всей страны!

Напоследок – анекдот. Он вычитан мною в каком-то сборнике анекдотов и не имеет отношения ко всему вышесказанному. Так, в голову пришло…

Муж, назначенный вице-президентом одной из фирм, похваляется перед женой. Та не выдерживает и говорит:

– Подумаешь! В нашем овощном магазине есть даже вице-президент по сливам.

Муж возмущается, звонит в овощной магазин и просит позвать вице-президента по сливам. В ответ слышит:

– Вам которого: по свежим сливам или по сушёным?

Вольф Рубинчик

«Авив», январь-февраль 2002 г., с. 20

* * *

Любопытно, что поначалу мой шутейный сценарий 2001 г., основанный на законах Паркинсона, оч-чень даже действовал. В конце 2000-х, когда евреев Синеокой сделалось раза в 2 меньше, чем на старте того же десятилетия, вице-президентов (точнее, заместителей председателя) в незабвенной организации было уже не 10, а 12, как и предсказывали шаманы из «Авива». Затем, правда, в «союз еврейских общин» пробрались какие-то ревизионисты и устроили «вице-президентопад» – или даже «вице-президентоцид»… Короче, по состоянию на осень 2019 г. в организации числится всего два зампреда, причём один из них, насколько мне известно, улетел в тёплые края. И это, конечно же, сбой системы – впрочем, у Сирила Паркинсона подобные «глюки» тоже описаны.

К чему я всё это пишу? К тому, что надо было-таки слушать Рубинчика 🙂 Ежели вы, которые на ул. В. Хоружей, 28, хотите улучшить имидж своей организации (а ведь, как будет показано ниже, хотите), то пора уж, пора всех, кто попадётся к вам в цепкие лапы руки, назначать зампредами г-на Черницкого, желательно – первыми. Иначе трудно будет поверить сентябрьским рассуждениям г-на Юдина (целого Члена «Совета общины») о том, что не раввины, а СБЕООО имеет полномочия, чтобы выступать от имени евреев Беларуси.

Чуть более серьёзно – я ни разу не голосовал ни за кого из вашей «стаи товарищей» и в ближайшее время не собираюсь этого делать, даже если (фантастика!) такая возможность подвернётся. Боюсь, что на сегодняшний день представляете вы только себя самих, ну и своих супругов/близких родственников… Осталось объяснить это тем наивным, кто ещё верит в наличие «еврейской общины Беларуси». Некоторые госслужащие, похоже, делают вид, что верят, потому и очередную вашу жалобу на самодеятельный борисовский ансамбль «Жыдовачка» не отправили в мусорную корзинку, а пустили «по инстанциям», мешая людям работать.

* * *

Непритязательная студентка Ангелина, не знавшая в июле-августе с. г., как ответить на вопрос о Куропатах (её шеф тоже не дал ответа редакции belisrael), поработала с «наиболее представительной из ныне действующих еврейских организаций в Республике Беларусь» пару месяцев – и «навострила лыжи».

Теперь союз ужесточил требования к своему «лицу», но знание белорусского языка по-прежнему не числится в списке обязательных 🙁

Итак, в организации общенационального масштаба на зарплату, которая (во всяком случае, официально) раза в полтора меньше, чем средняя по Минску, уже две недели ищут, кем бы заполнить вакансию. Чудо-кадр призван сочетать в себе функции руководящего работника, нескольких специалистов и прислуги. Азохунвэй, кто же сейчас, в отсутствие пресс-секретаря, подаёт чай & кофе председателю – неужели САМА гендиректор(ша)? А почему бы ей, в таком случае, не позаниматься заодно… «контент менеджментом информационных ресурсов»? 🙂

 

Последние (?) записи в аккаунтах союза: 25.09.2019 и 15.05.2019

Удачи в кадровых делах, ребята и девчата! Но, говоря откровенно, после нападок на «Жыдовачку» и прочих казусов одно «формирование и поддержание» вашего положительного имиджа должно стоить на порядок больше того, что обещано в объявлении. Эх, порекомендовал бы вам британского политтехнолога, лорда Белла – так он, бедняга, недавно сыграл в ящик… Не иначе как перетрудился, работая над имиджем неантисемитской Беларуси.

В. Р.

Заграничные пиарщики А. Лукашенко: Марк Котлярский (1999; тот, что с бородой) и Тимоти Белл (2008)

PS. Курьёзно, что у «Авива» – который давно не выходит на бумаге, но по-прежнему обслуживает руководство СБЕООО – в ноябре 2019 г. не усматривалось претензий к руководителю общества охраны памятников Антону Астаповичу, уверенному, что слово «жыд» и производные от него вполне допустимы в современном белорусском языке (см., к примеру, здесь запись 19.11.2019 о «тэрыторыі былых жыдоўскіх могілак»). 20.11.2019 «Авив» даже соизволил сослаться на Астаповича как на радетеля за старые еврейские захоронения. В общем, Владимир Черницкий & Co., или трусы наденьте, или крестик снимите…

Опубликовано 27.11.2019  18:54

О «первом» клезмерфесте в Минске

***

Меня попросили написать пару слов о недавнем «литвацком» клезмерфесте («Litvak Klezmer Fest», Минск, ул. Октябрьская, 7-8 ноября). Учитывая обилие видеокамер и смартфонов, его запись увидят все желающие, поэтому не знаю, насколько всё мной написанное кому-то будет интересно?

Поскольку его называют «первым», начать нужно с предыстории. Всю её я не помню и не знаю (так, руководительница «Shtrudl band» вспоминала, что Юрий Зиссер приглашал её в Минск 20 лет назад; тогда я жил за пределами Беларуси, а то, что происходило раньше, не помню). Кажется, уже в начале XXI в. я попал на какой-то еврейский концерт в минский Дом ветеранов (кстати, ту солистку, что тогда «зацепила», больше нигде не слышал, в гугле не нашел, а нынче успел забыть её имя-отчество 🙁 ). Насколько понимаю, всё это почему-то делалось как внутриеврейские мероприятия.

В 2005 году (тоже в ноябре, хотя и много позже годовщины Октябрьской революции), был проведён международный «КлезмерШок» в Доме профсоюзов (тоже за два дня; участники – «Минскер Капелие», «Добраноч», «Наеховичи», Майкл Альперт, правда, без «Brave Old World», Пол Броди, которому подыгрывали все остальные). За вход приходилось платить; танцпола не было. О количестве зрителей воспоминания мои и сестры расходятся, но организатора – Дмитрия «Зисла» Слеповича – после «КлезмерШока» накрыли такие ощущения, что второй подобный фестиваль он уже не проводил. Сам Дмитрий (пусть он меня извинит, но к «Зислу» я не привык) выступал и в Еврейском общинном доме, и в кафе (имею в виду как «Жыдовішчы», так и, кажется, безымянные выступления, вроде концерта в кафе «Весна» ДК МТЗ), и на фестивалях вроде «Вольнага паветра». На минских концертах «Серебряной свадьбы» выступали и Даниель Хан, и уже упомянутые «Наеховичи». «Kapela Brodów» привозил Польский институт; этот же институт привозил Андре Оходло (как для совместного проекта с «Minsk Klezmer Band», так и для сольного). С этим же проектом Оходло приглашал и Институт имени Гете, они же привозили «Grine Kuzine». Тот же Польский институт участвовал в проекте ансамбля «Классик-авангард» с музыкой нацменьшинств Беларуси (в т. ч. и еврейской). К некоторым из этих проектов (а также многим другим) присоединялся Алексей Жбанов.

Когда вечер еврейской музыки проходил в малом зале минского Большого театра, билетов на всех не хватило. Мягко говоря, не совсем клезмерский «M-Klezmer Band» всё-таки выбрал такое название. Как бы к ним ни относиться, летом в Минске проходили дни национальных культур, а в Гродно – фестиваль. Можно ещё вспомнить концерты приезжавших «Oy Division», Псоя Короленко и т.д. Что-то я мог забыть, о чём-то не знать. И это только музыкальные события. Если вспоминать остальные культурные (литературные, кинематографические и т.д.) события, то мой текст будет состоять только из этого предисловия!..

К чему я это всё изложил? К тому, что, во-первых, за прошедшее с 2005 года время ситуация изменилась настолько, что фестиваль делал не один Дмитрий Слепович (или любой другой имярек), а команда; и уже почти уверенно говорят, что первый не будет последним. И во-вторых, нельзя забывать тех (как Дмитрия, так и многих других, названных мной и не названных), кто помогал «кроту истории» делать свою работу!

Теперь о клезмерфесте. На первые минуты я всегда опаздывал (параллельно с «Литваком» проходил кинофестиваль «Лістапад»), поэтому я застал только что-то похожее на отчётно-показательное выступление мастер-класса Алекса Кофмана. Его рассказы для публики были не такими интересными, как те, что раньше приходилось слышать от Слеповича (жаль, что его мастер-класс перед публикой не прозвучал!), но результат впечатлил, так что это работает!

В танцевальных мастер-классах не участвовал (я «мальчик с далеко не музыкальными ушами», у меня чувство ритма хромает, и на четвёртую попытку научиться танцевать я не решился, хотя в течение фестиваля стоять на месте не получалось), поэтому буду упоминать певцов и музыкантов.

«Bareznburger Kapelye» «зажгли» сразу. Настроение от Гомельского ансамбля еврейской музыки (или их тоже заключать в кавычки?) было не таким танцевальным; музыка была – на мой вкус, естественно – даже чересчур «гладкой», но с таким вокалом (особенно женским), как у них, другая музыка невозможна! Нечто подобное можно сказать и об Ольге Гомоновой (она не столько клезмер, сколько будущая Офра Хаза), с которой начинался второй день; «зажигали» – и успешно – тогда уже «Аидише Нишоме».

«Minsk Klezmer Band» собрались впервые за десять лет, но получилось у них замечательно. Они (как и Татьяна Меламед в первый день, и Роман Гринберг, и «Shtrudl band» во второй) находятся на границе жанра (опять же, на мой вкус), но они старались не сильно выходить за пределы. «Shtrudl band» чем-то напомнили «Местачковае кабарэ» Купаловского театра.

Во время второго танцевального мастер-класса я вышел во второе помещение, где были еда, книги, сувениры (не всё вполне тематическое и продававшееся только за наличные: в Беларуси я с этим явлением встречаюсь всё реже, поэтому всё, что хотелось, купить не удалось). Если я правильно запомнил лица (у меня это очень медленный процесс) «Bareznburger Kapelye» с «примкнувшими к ним» другими участниками (кажется, и не только) устроили что-то вроде улично-переходного выступления. «Зажгли» не хуже, чем на сцене (на следующий день длинных перерывов было меньше, во время одного из них была попытка повторить, но то ли людей было меньше, то ли ещё почему, но это получилось хуже). Впрочем, с одной стороны, как уже было сказано, это был бонус, а с другой, – во второй день незапланированное выступление с не менее незапланированной подтанцовкой на свои смартфоны снимали четыре китайских студентки.

Татьяну Меламед я уже упоминал. Кроме качественного исполнения, замечательно общалась с залом. Также от неё я впервые услышал сефардские песни. Учитывая, что на фестивале звучали песни не только на идиш, ладино, но и на иврите, на будущих фестивалях географию еврейской музыки можно расширить ещё больше. Основа, конечно, должна быть местная, но вот идею «приглашённых регионов», думаю, можно рассмотреть.

Дмитрий Слепович выступал оба дня. В первый день выступление было по мотивам его этнографических видеозаписей (кто помнит, их первоначальную версию с английскими субтитрами он презентовал и продавал в Минском еврейском общинном доме). Хотя сейчас субтитры появились и на русском, но сами материалы (перемонтированные) вошли в состав спектакля театра «Фольксбине», и поэтому пока ни в каком виде, кроме как на сцене, не распространяются. Так что Наталии Головой из «Жыдовачкі», жаловавшейся на отсутствие носителей музыкального и танцевального наследия белорусских местечек, придётся выписывать заграничную командировку!

С Дмитрия на фестивале началось использование белорусского языка на сцене. О его выступлении во второй день ничего особенного сказать не могу: всякий, кто слышал Слеповича до его отъезда в Нью-Йорк (2008), отлично знает манеру, качество и всё остальное.

Чтобы закончить рассказ о первом дне, остается сказать, что для детей, кроме стола для рисования, оставшегося и на второй день, был ещё приглашен театр (правда, с не совсем еврейским репертуаром). Конферанс был не самый удачный (удивление, что люди так реагируют на песни на идише, а не на иврите; или предложение танцевать перед исполнителями не совсем танцевальной музыки). Впрочем, опыт приходит со временем, и полагаю, что к третьему фестивалю всё будет ОК. Еще я случайно услышал обсуждение первого дня, что «Габай» и «Сапожкелех» исполнялись неоднократно (на следующий день, чтобы не повторяться, русскую часть текста «Сони» украинские исполнительницы перевели на белорусский). Думаю, это можно записать в небольшой минус организаторам – впрочем, они имеют все права сказать, что на вкус и цвет… Однако то, что танцевальная музыка сменялась не сильно танцевальной (кстати, когда второй день начался без танцгруппы, её отсутствие было заметным: все сидели, как будто всё происходило в каком-нибудь ДК профсоюзов), оказалось к лучшему: иначе от такого обилия качественной музыки можно было бы и устать!

Во второй день на конферансе был Виктор Шалкевич. Разница с первым днем сразу стала заметной; впрочем, когда пошли длительные перерывы, она стала не такой заметной. Из исполнителей я ещё не назвал Геннадия и Дарью Фоминых («Kharkov Klezmer Band») и «Kapela Brodów». Из выступления тоже были замечательными, как и у всех остальных.. Ладно, почти у всех: Ольга Гомонова и «Аидише Нишоме» были чуть слабее.

Под вечер там, где в первый день для детей лицедействовал театр, для взрослых выступал Алексей Жбанов. Признавая его заслуги, клезмером я его всё-таки не считаю, поэтому честно скажу: рад, что он выступал не на основной сцене.

В общем, если кто не заметил, все недостатки настолько мелкие, а удовольствия так много, что этот фест – даже не новая славная страница, а целая брошюра в истории развития клезмерских мероприятий в Беларуси. С нетерпением жду новых проектов – причин, по которым они были бы неуспешными, просто не вижу! Может, они даже кого-нибудь вдохновят проверить, как далеко «крот истории» прорыл в других сферах белорусской жизни…

Пётр Резванов, г. Минск

*

«Дзякуй вялікі за цудоўныя эмоцыі, за добрыя твары, за падвоены аншляг на асобных канцэртах і за музыку, што робіць нас усіх крышку больш добрымі» (Зьміцер Дрыгайла, fb, 09.11.2019).

Богато иллюстрированный материал о клезмерфесте от «Радыё Рацыя» (на белорусском языке) см. здесь. А здесь – видеозапись от Елены Ляшкевич.

*

Заметки на полях

C почтением отношусь к музыкантам и иным культурным деятелям, выступившим в «ОК16» на фестивале клезмерской музыки. Вместе с тем до сих пор не понимаю, почему организаторы отказались пригласить капеллу «Жыдовачка» из города Борисова. Уверен, что «общественное мнение», на которое ссылался «старший организатор» в начале октября, по большому счёту не было против присутствия «Жыдовачкі» на фестивале наряду с дюжиной иных коллективов. Кто-то выступал «за» (даже хедлайнер Зисл Слепович), кому-то было всё равно, истерила же небольшая группа «любителей фейсбучатины». Но тем, кто боится «изменивших коннотацию» слов, повсюду выискивая «оскорбление памяти» бабушек-дедушек, пожалуй, не стоит и выходить на улицу. Например, для распродаж и скидок в Минске активно используется слово «акция» – а ведь в 1941–1943 гг. оно имело в наших краях зловещий смысл… Ну и т. д.

Если уж и бороться с употреблением слова «жыд» в белорусском языке, то не с любительского ансамбля надо было начинать. Из академического словаря (Минск: «Беларуская энцыклапедыя», 2004)

К партнёрам фестиваля в октябре присоединился «главный еврейский союз», руководителей которого Ю. Зиссер чуть больше месяца назад упрекал в «доносительстве»:

Значок «Союза бел. евр. общин» (справа) на страничке klezmerfest.by

Неясно, правда, много ли выиграл фестиваль от этой «милости» далеко не нищих «общественных деятелей» вроде Виктории Б., Елены К., Владимира Ч., Максима Ю. и других гонителей «Жыдовачкі». Вечером 9 ноября Юрий Зиссер поблагодарил всех спонсоров за «участие в недешёвом ивенте», но добавил, что «нам не хватает около 10000 рублей» (т. е. почти 5 тыс. долларов США).

Похоже, любители жалоб и ультиматумов так ничего существенного и не внесли «для покрытия затрат». Во всяком случае, несмотря на многочисленные призывы, сегодня, на вторые сутки после окончания фестиваля, посредством краудфандинга собрана по-прежнему очень cкромная сумма (780 р. из запрошенных 6000, т. е. 13%; деньги собираются с сентября 2019 г.).

Впрочем, это не главное, о чём я хотел сказать. «Litvak Klezmer Fest» наложился на попытку что-то изменить в политическом раскладе Беларуси, предпринятую 08.11.2019 не без участия популярного видеоблогера Степана С. (больше известного как Nexta, или Нехта) и его коллег. В тот день Ю. Зиссер опубликовал тревожный пост: «Не надо ходить на Площадь… Поскольку акцию все равно разгонят, по факту получится провокация, направленная на подрыв отношений Беларуси с Западом, кому это выгодно – подумайте сами». Ему резонно возразили: «Так пусть не разгоняют и с Западом всё будет ОК», «Люди имеют право выражать своё мнение!» Денис Тихоненко написал: «Другого выхода нет», на что Ю. З. съязвил: «“Другого выхода нет, только в объятья России».

В итоге на площади Свободы мирно собрались несколько сотен сторонников перемен, их не разгоняли. При чём здесь клезмерфест? Я бы тоже посчитал, что ни при чём, но сам Зиссер 09.11.2019 связал два события: «В это время на Litvak Klezmer Fest были 1500 человек». Александр Кабанов: «И? Может, в этом достижении есть и ваш вклад? 🙂» Ю. З.: «Есть. Я один из организаторов феста». От подобных заявлений лишь шаг до предположения, что клезмерфест проводился не только с обнародованными благородными целями вроде «развитие музыкальной культуры в Беларуси». С посланием «идёшь на площадь с протестом – работаешь на Россию» неплохо перекликается следующее: «деморализуешь протестующих, устраиваешь массовое зрелище в период предвыборной кампании– работаешь на Красный дом». А кому верить – действительно, «подумайте сами».

Вольф Рубинчик, г. Минск

10.11.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 10.11.2019  19:27

* * *
Дорогие друзья! Это был невероятно душевный, очень музыкально вкусный (и не музыкально тоже) праздник, закладывающий прочный фундамент для продвижения клезмерской музыки и песни на идиш в будущее. Будущее, которого хотели лишить удивительный мир идишкайта. Огромнейшее спасибо всем причастным к организации, всем чудесным музыкантам, отзывчивым и теплым зрителям, и отличному фотографу, который сохранил для нас всех момент счастья и клезмерского экстаза в Минске! И, конечно, бесконечная благодарность Юрию Анатолиевичу Зиссеру – человеку, продолжающему прекрасную традицию меценатства, на которой выживают хрупкие цветы культуры в прагматичном асфальте современного мира. (Александра Сомиш [из Band Shtrudl], 11.11.2019, “Информационный портал ШАЛОМ”).  Добавлено 12 ноября в 09:49
*
Мнение Леонида Аускерна о фестивале https://jazzquad.ru/index.pl?act=PRODUCT&id=5392
13 ноября 18:57

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (128)

Шалом! Ну, паехалі… Як ні круці, а зноў даводзіцца разграбаць бруд, бо «калі не я, то хто»? 🙂

Спыніўшы выданне бюлетэня «Мы яшчэ тут!» (2009), у пачатку 2010-х амаль не прыглядаўся да суплётаў у «яўрэйскай абшчыне»: раз на год хадзіў да «Ямы», а так займаўся перакладамі, выпускаў кніжкі, удзельнічаў у навуковых сходах, etc. Пасля выправы на ідышны семінар у Кіеў (верасень 2014 г.) зноў пачаў прыглядацца – мо і дарэмна, бо многія карцінкі наганялі сум, а важкай альтэрнатывы «левіншчыне» не вырысавалася.

Не хачу казаць, што з яўрэямі Беларусі нічога не будзе – хутчэй, будзе нічога, як у «Дні апрычніка» Уладзіміра Сарокіна. Гэта, па вялікім рахунку, і шлях Сінявокай – таптанне на месцы, вечнае захапленне міражамі. Аднак ва ўладных колах Беларусі ўсё ж часам заўважнаe разуменне таго, што варта спадзявацца перадусім на сваіх суайчыннікаў, прыслухоўвацца ў тым ліку і да «дысідэнцкіх» думак… На «яўрэйскай вуліцы» такое разуменне практычна адсутнічае – як адсутнічае самастойная ды самавітая супольнасць беларускіх яўрэяў, пра якую летуценіў у пачатку 2000-х гг. Cурагатная ж «абшчына» часцяком паводзіла сябе, бы той сабака на сене, таму пайшлі ў глум і мае мары 2016 г.: няма ні беларускай іудаікі як грамадска-запатрабаванай з’явы, ні «прасунутых» курсаў мовы ідыш. У верасні пайшоў у лепшы свет прафесар псіхалогіі, заслужаны дзеяч навукі Якаў Каламінскі (1934–2019), аўтар звыш 30 кніг. Днямі памерла адна з найбуйнейшых спецыялістак у гісторыі беларускіх яўрэяў, кандыдатка культуралогіі Вольга Сабалеўская (1974–2019), колькі год таму выціснутая з Гродзенскага дзяржуніверсітэта… Цяпер шанцаў на развой іудаікі будзе яшчэ меней.

 

Св. памяці В. A. Сабалеўская (фота з ok.ru) і Я. Л. Каламінскі (фота з koob.ru)

Яўрэйскі «афіцыёз» не падтрымаў (прынамсі пра чынную падтрымку ніц не ведаю) і сціплыя прапановы 2017–2019 гг.: усталяванне дошкі ў памяць пра часопіс «Штэрн» на вул. Рэвалюцыйнай, 2 у Мінску; выпуск канверта з выявай Мойшэ Кульбака да 125-гадовага юбілею пісьменніка ў 2021 г. Дзякуй асобным актывістам, такім як мінчукі Інэса Ганкіна і Алекс Фурс – хоць яны й не выходзілі са мной на сувязь у гэтых справах, але пашыралі згаданыя ідэі ў публічнай прасторы.

Затое ў «лідараў» сёлета хапіла імпэту на вэрхал вакол барысаўскага гурта «Жыдовачка»… Зрэшты, на гэтую тэму выйшла пара іранічных матэрыялаў, праз якія дастаў новую жменю цэтлікаў ад людзей з паралельнай рэальнасці (напрыклад, выхваляюцца сваім веданнем белгісторыі – і тут жа пішуць аб працы ў 1926 г. Беларускай акадэміі навук, утворанай на 2 гады пазней). Акей, хлопцы-дзеўкі; калі б вы мяне хвалілі, я б насцярожыўся і падумаў, што нешта рабіў не так.

Верасень 2019 г., fb-старонка галоўнага рабіна Іудзейскага рэлігійнага аб’яднання ў РБ. На месцы нашчадкаў Самуіла Плаўніка (Змітрака Бядулі) запхаў бы армяна-яўрэйскаму маргіналу абразу ў глотку…

В. А., знаны таксама цэнзураваннем «вікіпедыі», што зачапіла Алеся Астравуха, – дагэтуль не абы-хто, а трэцяя асоба ў «Саюзе бел. яўр. абшчын» (як мінімум, лічыцца такім на сайце арганізацыі).

 

Цікава, што ў сярэдзіне 2000-х «Саюз» падтрымаў выданне зборніка твораў Бядулі, дзе быў і «нехарошы» нарыс «Жыды на Беларусі» (гл. фотку справа). Дэлегацыя «чэсных яўрэяў» у 2006 г. ездзіла святкаваць 120-годдзе пісьменніка на яго радзіму ў Пасадзец.

Усё-такі ў часы кіравання Леаніда Левіна рабілася нешта карыснае – вунь у 2004 г. дапамаглі выдаць кнігу Гірша Рэлеса ў арыгінале, аф ідыш. Офісы на В. Харужай, 28 – агмень адмоўнага адбору? 🙁

Дарэчы, у верасні 2019 г. у музеі гісторыі беларускай літаратуры была адкрыта выстава, прысвечаная Л. М. Левіну, – даведаўся пра яе з той самай fb-старонкі рава Мардэхая Райхінштэйна.

Чаму на выстаўцы паказалі зборнік 2011 г. Рыгора Барадуліна з чыімсьці надпісам, не саўсім ясна. У народнага паэта Беларусі почырк быў крыху іншы (гл. справа).

Але пару слоў пра Змітрака Бядулю, які цяпер успрымаецца як адзін з першых пасярэднікаў паміж беларускай і яўрэйскай культурамі (без яго, магчыма, не было б і мінскага музея, каторым у 2012–2019 гг. кіраваў «удзячны» абаронца «рускага свету»). У 1918 г. Бядуля насамрэч пісаў у сваім нарысе: «Наш народ нічога кепскага не рабіў жыдом», як бы аддзяляючы сябе ад яўрэяў (гэта, відаць, тлумачыцца яго палітычнай пазіцыяй – падтрымкай нованароджанай БНР, якая абапіралася найперш на беларусаў – і жаданнем прадухіліць пагромы, магчыма, неўсвядомленым). Тым не меней Бядуля не выракаўся яўрэйства, не хрысціўся, дарма што ў рэдакцыі «Нашай Нівы» 1910-х гг. яму паступалі прапановы.

Наведаўшы ў Іерусаліме паэтку Рахіль Баўмволь (1914-2000; яна ведала Бядулю, калі жыла ў Менску да вайны), у верасні 1998 г. я чуў ад яе такія словы: «Он был очень добрый, еврейственный…» Сябравалі з Бядулем ідышныя пісьменнікі, той жа Ізі Харык. Самуіл Плаўнік паўдзельнічаў у складанні першага ідыш-беларускага слоўніка (1932), перакладаў Шолам-Алейхема ды шмат каго яшчэ.

Так, Бядуля/Плаўнік (1886–1941) з 80-90-гадовай адлегласці можа выглядаць як слабы і грэшны чалавек: паддаўся бальшавікам, у 1930-х падпісваў звароты супраць ахвяраў сталінскага тэрору… Аднак ён пакінуў пасля сябе выдатныя творы, з якіх можна даведацца пра быт беларуска-яўрэйскіх мястэчак на рубяжы ХIХ-ХX cт. («У дрымучых лясах»), становішча яўрэяў на пачатку Першай сусветнай вайны («Жыды», «Набліжэнне») і ў Беларусі 1920-х гадоў («Язэп Крушынскі», т. 1). Што застанецца ад яго цяперашніх «крыўдзіцеляў»? Пытанне рытарычнае.

Няйначай у выніку працы такіх «адукатараў», як пан Акапян і яго калегі па «Саюзу», Жанна-«Авіталь», яшчэ не старая жыхарка другога па памерах горада Беларусі, пасля 20-гадовага наведвання «абшчыны» і паездак на розныя «Лімуды» не здольная прачытаць элементарны тэкст на ідышы (дый увогуле паблытала ідыш з іўрытам). Затое ў ліпені 2019 г. гомельская медсястра была ўпэўнена, што ў славян «генетычна закладзена нянавісць да яўрэйскага народу». Пасмешышча і фэйспалмішча.

Не ўсе тут падобныя да Ж. П., але такіх шмат, і яны «выносяць мозг» цягам усіх 30 гадоў «адраджэння яўрэйскага жыцця» ў краіне. Дзіва што няма абяцанай у 1998 г. мемарыяльнай пазнакі на «Рускім тэатры», а пахаванні на зараўнаваных яўрэйскіх могілках у раёне мінскай вул. Калектарнай рэгулярна ўскрываюцца з 2000-х гг. Штораз рэакцыя «прафесійных яўрэяў» рэзюмуецца словамі: «Ніколі не было, і вось ізноў». Цяпер во пасла Алона Шогама падцягнулі; у прынцыпе, яго слова магло б нешта значыць, але не на фоне дыпламатычнага канфлікту ў сувязі з масавым нядопускам беларусаў у Ізраіль.

Планы 2000 г., ад якіх застаўся толькі буклет. І Шыцік (aka Данькоў), і Дорн потым сядзелі за кратамі.

Больш-менш эфектыўна тутака працуе хіба служба дагляду старых і нямоглых – «Хэсэды» & «Рахамімы». Настолькі эфектыўна, што адна сацыяльная работніца з Бабруйска, беспартыйная Таццяна Гутарава, 1965 г. нар., сёлета пажадала стаць дэпутаткай «парламента» – і, што цікава, яе зарэгістравалі ў акрузе № 78 (разам з васьмю іншымі кандыдатамі).

Але, на РБ няўхільна падаюць імклівым дамкратам «парламенцкія выбары» 17.11.2019. Алену Анісім і Ганну Канапацкую 17.10.2019 не зарэгістравалі ў якасці кандыдатак у «палатку»: быццам бы подпісы выбарцаў «не тыя». Без аніякай злараднасці заўважу: лепей бы шаноўныя дамы ў свой час паслухалі мяне і паспрабавалі скасаваць указ аб прызначэнні «выбараў» на лістапад 2019 г. (замест жніўня-верасня 2020 г.). Нагадаю, што ўвосень 2002 г. Якаву Гутману за колькі тыдняў удалося сабраць подпісы канстытуцыйнай большасці дэпутатаў (75) пад петыцыяй у абарону гісторыка-культурнай спадчыны. Як выяўляецца, ад тактыкі «гучныя словы, мінімум рэальных крокаў», прынятай працягнутай увесну-улетку 2019 г., «альтэрнатыўныя» дэпутаткі мала што выйгралі.

Можа, у Мінгарвыканкаме прыслухаліся акурат да мяне, дый ліквідавалі «даўгабуд» на вуліцы Прытыцкага, а мо проста прыемнае супадзенне… Так ці іначай, гектар зямлі вярнуўся мінчукам.

Было ў красавіку 2018 г. і стала ў кастрычніку 2019 г.

Нейкія палавінчатыя крокі ў слушны бок зрабіла таксама міністэрства спорту і турызму РБ. У жніўні 2018 г. Уладзіслаў Каташук – вопытны трэнер з Брэста, 30.07.2018 па надуманых прычынах выключаны з Беларускай федэрацыі шахмат – атрымаў права на вышэйшую катэгорыю (бо яго вучаніца Аляксандра Тарасенка заняла 3-е месца на чэмпіянаце Еўропы). БФШ тармазіла працэс прысваення, што, безумоўна, біла па кішэні педагога… Але праз год (!) Каташук усё ж зрабіўся трэнерам вышэйшай катэгорыі.

Праўда, вельмі па-казённаму піша той намміністра – ні «дабрыдзень», ні «паважаны». І так, рашэнне было прынятае 02.09.2019, паведаміць пра яго кваліфікаванаму шахтрэнеру (якіх у Беларусі адзінкі) расчухаліся толькі 04.10.2019, а ў абласное ўпраўленне спорту і турызму загад паступіць пазней… Маўляў, цярпеў год, пацярпі яшчэ месяц-паўтара? Не ведаю, як у вас, шаноўныя, а ў мяне пасля гэтай гісторыі не пабольшала жадання звязвацца з тутэйшым мінспорту. Зрэшты, маё нежаданне многіх тутэйшых дзяржаўных (дый недзяржаўных) устаноў датычыцца. Найперш тых, якія, нібыта робячы вялікую ласку, аддаюць табе тваё ж.

Жэстачайшэ жартаваў сайт адміністрацыі Кастрычніцкага раёна г. Мінска яшчэ 10 дзён таму (цяпер гэтая старонка выдалена, што нагадала гісторыю з «Авивам»):

Загаловак пра «лішкі свабоды» – 2013 года, але ж і сёлета мог бы служыць цынічненькім дэвізам для ўсёй дзяржавы. Нават і для адной суседняй.

Збольшага парадавала новая кніга Алеся Карлюкевіча, якога лічу нягеглым чыноўнікам (як міністр інфармацыі РБ ён «вагаецца з лініяй партыі», дый карысць ад існавання яго міністэрства ўвогуле невідавочная), але неблагім краязнаўцам. У сваёй новай кнізе («Роднымі сцяжынкамі», 2019) піша і пра яўрэяў, у тым ліку пра вялікага акцёра. Цытуе майго старога знаёмца Іллю Рэзніка: «На мінскай маставой… паміраў кароль Лір – Міхоэлс».

Ды з якога перапуду Мацвей Гейзер са сваёй «шчымлівай кнігай пра Міхоэлса» стаў у Карлюкевіча «Глейзерам»? 🙂

Здаецца, дзяржава ўсё ж істотна абмяжуе распаўсюд рэкламных улётак па паштовых скрынях у пад’ездах (намер, з якога я кпіў год таму). «Наверсе» – свавольствы аж да сістэматычных парушэнняў Канстытуцыі, «унізе» – навязванне тупых дробязных правілаў, рэгламенцёж… Усё заканамерна.

Мінабароны РБ вучыцца піярыць сябе… Пры дапамозе бландзінкі-маёра, праз «незалежныя» СМІ.

Фота з nn.by

Можа, і чаго іншага міністэрыя навучыцца – каб не здаралася такіх трагедый, як крывавы салют 03.07.2019 і cмерць салдата 2 гады таму. Праўда, меў тады рацыю Мікола Дзядок: «змяніць войска як інстытуцыю немагчыма, не змяніўшы ўсё грамадства, яго маральныя ўстаноўкі і схемы функцыянавання».

Мінскія навіны. 23.10.2019 ахвотныя пойдуць у «Jewish Museum» на дыскусію «Якая яўрэйская кніга патрэбна Беларусі?» (мяне там не будзе; анансую толькі дзеля сябра, каторы мае выступіць). 27 кастрычніка – вечарына ў кафэ «Грай», прысвечаная забітым у 1930-я гады беларускім літаратарам, у тым ліку і яўрэям. 11 лістапада ў Палацы мастацтва (17:00) адчыніцца ІІІ выстава «Праўда пра Курапаты». Адзін з арганізатараў, Марат Гаравы, паведамляе, што выстава будзе працаваць да 22.11.2019.

(27.10.2019 М. Гаравы ўдакладніў, што адкрыццё выставы “Праўда пра Курапаты” перанесена на 13 лістапада 2019 г., 17:00. Адрас той жа: Мінск, вул. Казлова, 3. – belisrael)

Уваход паўсюль больш-менш вольны.

Гэта апошняя серыя «Катлет & мух» – серыяла, які існаваў больш за 4 гады, з лета 2015 г. Дзякуй усім, хто быў побач.

Цытатнік

«Позна стукаць па стале, калі ты ўжо з’яўляешся толькі стравай»; «Трэба мець вялікую цярплівасць, каб ёй навучыцца»; «Я трапіў не ў мішэнь? Менавіта туды і цэліўся» (з «Непрычасаных думак» Станіслава Ежы Леца ў перакладзе Міхася Мірановіча, «Дзеяслоў», № 101).

«Свет, верагодна, выратаваць ужо не ўдасца, але асобнага чалавека — заўсёды можна» (Іосіф Бродскі, 1987)

«Ультраправыя погляды многіх выхадцаў з былога СССР у Ізраілі, ЗША і Германіі – не вынік абставінаў або цяжкасцей інтэграцыі ў новае грамадства, а яўны вынік постсавецкага канцэптуальнага і культурнага багажа, які яны прывозяць з сабой і які працягвае вызначаць іх стаўленне да грамадзянскіх і нацыянальных пытанняў» (Дзмітрый Шумскі, кастрычнік 2019)

«Бадай, не будзе залішнім прызнаць, што, як усе людзі падзяляюцца на мужчын і жанчын, гэтак яны падзяляюцца ў адносінах да свабоды: на людзей свабоды і людзей несвабоды. Першыя адрозніваюцца ад другіх тым, што для іх існуе само паняцце свабоды. Для другіх не: для іх гэта абстрактная, мутная, збыткоўная ідэя». (Алег Дорман, 17.10.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

21.10.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

 

Апублiкавана 21.10.2019  13:55

От редактора belisrael

Не со всем, о чем  писал в длиннющей авторской серии В. Рубинчик, можно соглашаться, но каждый материал затрагивал важные темы и  был интересен.

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (127)

Добры дзень!

У апошні месяц міжволі быў уцягнуты ў гісторыю (гістэрыю?) з барысаўскім гуртом «Жыдовачка» і ўсялякімі overreactions. Што казаць, вірус істэрычных празмерных рэакцый (ВІПР), вылучаны спецыялістамі з Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта ды агульнакарысных курсаў «Мінскай пошты» яшчэ ў 2017 г., ён такі… жывучы ў Беларусі. Але, здаецца, супольнымі высілкамі яго пашырэнне ўдалося лакалізаваць – ва ўсякім разе, справаздача аб ганебным пасяджэнні «вялікіх людзей» з Саюза бел. яўр. абшчын у гатэлі «Планета» была 02.10.2019 (праз колькі дзён пасля публікацыі) выдалена з сайта «самай чэснай яўрэйскай газеты». Калі Уладзімір Чарніцкі & Co. саромеюцца сваіх завочных «наездаў» на музыкантак-аматарак, то не ўсё яшчэ страчана.

Юрый Зісер змясціў адзін з маіх фельетонаў на сваёй сеціўнай старонцы, нават пракаментаваў у тым сэнсе, што актывісты, пра якіх я пісаў, вырашылі заняцца «доносительством». Змясціў дык змясціў – ні я, ні рэдакцыя belisrael.info яго не прасілі, асабіста мне Ю. З. увогуле маласімпатычны (у красавіку 2015 г., калі было вось такое, ставіўся больш спагадліва).

Запісы Ю. З. ад 02.10.2019 і 04.10.2019. З гэткімі «зашчытнікамі» і нападаюшчых не трэба…

Дарэчы, «малодшы партнёр» пана Зісера ў аргкамітэце «літвацкага клезмерфэста» надоечы пісаў, што яму, Сяргею Д., гурт «Жыдовачка» падабаецца, але, на жаль, ён не адзін прымае рашэнні. Усё як звычайна, як у даўнім вершыку Веры Бурлак: «Прывязалі мне руку да нагі, / Але вельмі добрыя людзі, / Не каб нехта благі! / А ад добрых – няхай ужо будзе!»

Справа густу, а мне цікавей было паназіраць за паводзінамі прадстаўнікоў новага пакалення «беларускіх яўрэйскіх лідараў» (тут не спалучэнне, а кожнае слова можна браць у двукоссе): кінуліся распавядаць заснавальніку тутбая, што ў мяне кепскі стыль, дый сам аўтар так сабе, і лепей дзяржацца ад яго далей. Ніводзін/ніводная не спрачаліся з напісаным па сутнасці – і, што характэрна, ніхто з тых прыгажуноў не наважыўся даслаць свае прэтэнзіі на мой e-mail або рэдактару belisrael Арону Шусціну. Аналагічныя паводзіны гілелеўскі «аўтарытэт» дэманстраваў 4 гады таму (перачытайце ч. 1 «Катлет & мух»-1). Запушчаны выпадак… 🙁

Самае лёгкае – зрабіць абагульненне («інтрыганы, дурні, баязліўцы») & спісаць «племя младое, незнакомое» ў архіў, як некалі спісаў іх старэйшых натхняльнікаў. Але ж трактую свае тэксты як тэрапеўтычныя – часам яны такімі й бываюць… Вунь Аркадзь Л. Шульман з Віцебска, атрымаўшы «чароўны пендаль», назаўтра выправіў у артыкуле Ганны Севярынец напісанне словаў Мойшэ Кульбака на ідышы. Малайчына, Львовіч, хазак вээмац! Як выправіш усе абсурдныя «љ» на «š» (або на «sh») у артыкуле Алеся Астравуха, будзеш двойчы малайчына. Тады многія (можа, нават і я) павераць, што ты быў ды застаешся «очень высокого мнения обо всем, что делает Александр», а не проста піярышся/зарабляеш грошы за кошт майго старога таварыша.

А во яшчэ: пакпіў я ў ліпені з «Цэнтра беларуска-яўрэйскай культурнай спадчыны» (у чэрвені яны прывезлі былі ў Сінявокую выставу, прысвечаную Эмі Уайнхаус), параіў ім звяртаць увагу на асоб, якія шчыльней звязаныя з Беларуссю, дык у верасні адкрылі нешта больш адэкватнае, выставу знакамітага фатографа-ураджэнца Мінска («Майсей Напельбаум. Партрэт эпохі»). У Нацыянальным гістарычным музеі, прадоўжыцца да 23 кастрычніка г. г.

Дзеля-мадзеля прывяду адзін пост, які 03.10.2019 выдала на fb-старонцы Зісера Крысціна Бяздзежская. Зважаючы на прозвішча і ўзрост, дачка або пляменніца той самай гора-сакратаркі «галоўнага яўрэйскага саюза», што спрабавала змагацца з незалежным яўрэйскім бюлетэнем «Мы яшчэ тут!» пры дапамозе сілавікоў. Было гэта на ўскрайку «Ямы» ў далёкім сакавіку 2006 г. (на той час адміністратар сайта беларускага зямляцтва ў Ізраілі Гена Пекер яшчэ не «забранзавеў», адгукаўся на лісты і часам публікаваў мае іранічныя допісы).

Выявілася, Бяздзежская-малодшая не так даўно размяркоўвала фінансавыя плыні ручаі «Джойнта», а цяпер начальствуе ў «культурнай суполцы “Эмуна”», што пры «Мінскім яўрэйскім абшчынным доме» (у «Эмуну» я не заходзіў год 10, у прадстаўніцтва «Джойнта» – усе 18). Мабыць, гэта лічыцца очань культурна – пісаць пра незнаёмага, або знаёмага з чужых слоў чалавека, што ён «ужо шмат гадоў толькі атрутай пырскае». От жа ж неспадзяванка – Беларускі фонд культуры, часопісы «Роднае слова», «Дзеяслоў», «ПрайдзіСвет», рэдакцыя «Шахматной еврейской энциклопедии», арганізатары лекцый пра яўрэйскіх пісьменнікаў, удзельнікі навуковых канферэнцый ацэньвалі маю сціплую дзейнасць апошняга часу крыху іначай 🙂

Забаўна, што ў другой палове 2010-х нават «Авив» і «Мишпоха» публікавалі пра вашага пакорлівага слугу цалкам прыстойныя радкі – пэўна, выпадкова. Альбо нейкая дыверсія 🙂 🙂

Поспехаў табе на новым цёплым месцы, Крыся, у «захаванні традыцый і культуры сярод людзей»! Няхай здзейсніцца тваё пажаданне – дапраўды, чаму б Ю. А. Зісеру ды ўсім іншым рэальным/патэнцыйным спонсарам не разабрацца ў тым, што робіць ваша з Ленай Кулеўніч і Максам Юдзіным «абшчына», як яна «думае пра жывых»? 🙂

А калі больш сур’ёзна – дажыліся вы, хлопцы-дзеўкі з пасадамі, да таго, што такім, як вы, Еўра-Азіяцкі яўрэйскі кангрэс не даверыў нават апытаць нас, шараговых беларускіх яўрэяў, у рамках міжнароднага даследавання (відаць, у ЕАЯК такі здагадваюцца, чаго вартыя «Лімуд» i джойнтаўскія семінары як крыніца ведаў). У пачатку 2019 г. апытаннем кіравала… адукатарка з Мінскага палаца дзяцей і моладзі. Баюся, што «дзень яўрэйскай культуры» ў Мінску, дзе можна было паглядзець на пяюху Зену, якая ў маі глядзела на Тэль-Авіў, – гэта iнтэлектуальная столь для вашых суполак. I нават асобы з вашага блізкага кола пішуць: «Мы, вядома, вельмі рады за свята яўрэйскай культуры… але ці не пара ўжо мяняць фармат мерапрыемства?!» (Алекс Фурс, 23.09.2019).

Ну, спадзяюся, скандал са спробамі выкручвання рук «Жыдовачцы» праз Барысаўскі райвыканкам (гутарка з прадстаўніцай капелы адбылася ў ім 11.09.2019 пасля кляўзы «Саюза») і адміністрацыю Лукашэнкі падштурхне сяго-таго з «актывістаў» да роздумаў – людзі ж не без мазгоў. Як там казаў Георг наш Зімель? «Канфлікт ачышчае паветра»? Вучыцеся, і будзе вам шчасце.

Зараз у Беларусі перапіс насельніцтва (4-30 кастрычніка). Хочацца, каб больш яўрэяў называла сваёй роднай мовай ідыш – хаця б дзеля павагі да продкаў. А пакуль да вас яшчэ не прыйшоў чалавек з планшэтам, для падняцця духу паслухайце новую песеньку Змітра Дзядзенкі. Раптам пасля ўсебеларускага перапісу якраз і з’явіцца «нацыянальная ідэя – для беларуса, рускага, габрэя»?

Зноў да пытання аб тым, што робіцца пасля – або ў выніку – публікацый belisrael. Помніце майскія фоткі з жудкаватымі балконамі па вуліцы Бабруйскай, побач з мінскім чыгуначным вакзалам? Цяпер тыя балконы выглядаюць крыху лепей, прыкладна так:

Фота 17.09.2019

Калі раптам якое дабро і зваліцца на галаву (не дай Б-г, канешне), то мінакоў будзе цешыць той факт, што яно было пафарбавана да Другіх Еўрапейскіх Гульняў 🙂

Адылі ёсцека больш пазітыўныя сюжэты. Некаторыя беларусы ў верасні прапанавалі узнагародзіць казла з Дубровенскага раёна Віцебскай вобласці ордэнам «За ўмацаванне міру і дружбы» (абгрунтаванне тутака). Сяргей Пульша з газеты «Новы час» абсалютна слушна пракаментаваў: «Калі нядаўна ордэн атрымала Пугачова, а раней — ўсялякія Дробышы-Баскавы, дык чаму б не даць яго нашаму роднаму казлу?» Агулам, газета за апошнія месяцы ўзмацнілася, нярэдка ў ёй бывае, што пачытаць. Вось, напрыклад, артыкул Алены Ляшкевіч (27.09.2019) пра сінагогі ў Беларусі са шматлікімі каштоўнымі ілюстрацыямі.

Багата ілюстравана і кніга чатырох аўтараў, грошы на выданне каторай збіралі талакой (прэзентацыя выдання была ў снежні 2018 г.). Па-мойму, вельмі добры праект: тут і рэпрадукцыі, і казкі ў тэму, і кароткія звесткі пра мастакоў, і месца для палёту ўласнай фантазіі. Праўда, вершыкі дзе-нідзе, на мой густ, надта ўжо своеасаблівыя: «Ад Барселоны да Шанхая / Ўсе ў захапленні ад Шагала»? А «помніць» і «хлопец» – тожа такая рыфма? Гм…

Кніга служыць, сярод іншага, падказкай, што скора юбілеі: у студзені 2020 г. – Сэма Царфіна (120 год), у ліпені 2020 г. – Пінхуса Крэменя (130).

Наступнае фота – з вуліцы Валгаградскай, што ў Мінску… 17 верасня г. г.

Леанід Кулакоў з памочнікам, каторы з бел-чырвона-белым сцягам, пад’еўшы (гл. пакунак з шаўрмой у ягоных руках), збірае подпісы за сваё вылучэнне ў кандыдаты… Калі Вы не забыліся, у нас тут быццам бы перадвыбарная кампанія.

Мінут пяць я стаяў побач – не ішоў народ. Быў бы ў мяне пашпарт з сабою, дык падпісаўся б, а так – даруй, Леанідзе.

На жаль, ізраільскі палітыкум, за якім я некалі назіраў з цікавасцю, дэградаваў амаль у гэткай жа ступені, што і беларускі. Выбары, што адбыліся ў Ізраілі ў той жа дзень (17.09.2019), зноў не далі нікому істотнай перавагі, так што няможна выключаць “трэці тур” 🙂 Нешта падобнае назіралася ў Беларусі ў сярэдзіне 1990-х: людзі стамляліся і не хадзілі на ўчасткі, што замінала фармаванню парламента. І, вядома, ліла ваду на млын «вертыкалі»…

Звонку не зусім зразумела, чаму прэзідэнт Ізраіля зноў даручыў фармаванне ўрада чалавеку, які менш паўгода таму гэтую місію праваліў (а ў верасні 2019 г. яго партыя сабрала яшчэ менш галасоў, чым у красавіку, – тысяч на 30). Ва ўсякім разе, жадаю ўсім «вялікім палітыкам» хутчэй выйсці з тупіка ў гэтым 5780 годзе, які пачаўся 29 верасня. Не дурыць галаву ні сабе, ні людзям.

Каб хутчэй прачышчаліся мазгавыя клеткі, паслухайце песню на вершы Ізі Харыка, паэта, забітага савецкай уладай у 1937 г. (хоць і служыў гэтай уладзе верна):

Бліскучая Бенька ў час канцэрту ля Купалаўскага тэатра 21.09.2019 прамовіла пару слоў пра Харыка і праект «(Не)расстраляная паэзія» – «калі хто ведае». Таму ў запісе, быццам рэха, гучыць адказ: «Ведаю, ведаю».

Цытатнік

«Хто ведае сябе, таму не страшна тое, што пра яго гавораць» (прыпісваецца Мухамаду аш-Шафіі, 767–820 гг.)

«У любой незразумелай сітуацыі – танчы» (Наталля Голава, 12.07.2019)

«Калі выбіраць паміж сталінізмам і абыякавасцю ўлады, то лепей абыякавасць» (Дзмітрый Быкаў, 24.09.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

04.10.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 04.10.2019  20:32