Tag Archives: «ситидог»

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (88)

Шалом бабіналетні! За гэтыя цёплыя дзянькі набралося думак; хочацца, як таму дзядзьку Юду ў кульбакаўскіх «Зельманцах», зайграць аб усім на свеце, і аб людзях, і аб курыцы…

Найперш – пра няспраўджаны(я) прагноз(ы). У мінулай серыі прадказваў, што мужчынская зборная РБ на сусветнай шахматнай Алімпіядзе зойме месца, блізкае да 14-га (г. зн. адпаведнае рэйтынгу). Не меў ілюзій адносна дзяржпадтрымкі шахматыстаў у Сінявокай, аднак пераацаніў якасць падрыхтоўкі, дый згуртаванасць нашай «эліты». Насамрэч гросмайстры падзялілі месцы з 25-га па 38-е, а дакладней, трапілі акурат у трыццатку. Някепскі вынік з улікам таго, што ў Батумі прыехалі амаль 200 каманд, але ж многія, нават шахблогеры, незалежныя ад тутэйшай федэрацыі, чакалі большага. Напрыклад, гросмайстар Cяргей Каспараў: «Хлопцы трапяць у дзясятку». Майстар ФІДЭ Уладзіслаў Каташук: «Прагнозы: мужчыны – 6-е месца, дамы – 5-е ў сваёй рэйтынгавай групе». Беларускі, дарэчы, не расчаравалі; «перавыканалі» каташукоўскі план, у апошнім туры вырваўшы перамогу ў ізраільцянак. Можна доўга разважаць пра тое, што і моцны пол даў бы рады, калі б у зборную запрасілі «дысідэнта» Сяргея Азарава, а не …, ды навошта пасля бойкі махаць кулакамі.

Меркаваў, што Мінск даб’ецца права на правядзенне шахалімпіяды 2022 г. – так і здарылася. Іншая рэч, ці так ужо патрэбная ў РБ тая алімпіяда, калі братання гасцей з мясцовымі аматарамі шахаў апошнім часам не бывае (у залы для гульні пускаюць толькі «сваіх», etc.). Апытанка наведвальнікаў буйнога спартыўнага сайта сведчыць пра тое, што «народ» скептычна пазірае на ператварэнне Мінска ў Нью-Васюкі; скептыкаў (50,4%, 1331 голас) амаль у 2 разы болей за тых, хто выбраў варыянт «Выдатна!» (26,9%, 709 галасоў). Ну, турбізнэс праз 4 гады заробіць сваю капейчыну, чыноўнікі & кіраўніцтва БФШ папіяраць сябе – мо і шараговым гульцам нешта перападзе. ¯\_(ツ)_/¯

А вось упартасць Расіі ў прасоўванні на пасаду прэзідэнта ФІДЭ свайго кандыдата я недаацаніў (04.10.2018 Аркадзь Дварковіч адолеў-такі Георгіуса Макропуласа з лікам 103:78). Сяргей Каракін не стаў чэмпіёнам свету, з «ПятроваБашыравым» аблажаліся, дык хоць тут узялі рэванш… 🙂

Як бы я ні ставіўся да кіраўніцтва РФ, трэба прызнаць, што ў суседняй краіне мядзведзі не блукаюць па вуліцах, а інтэлектуалам дагэтуль ёсць дзе выказацца (і дзе зарабіць – прынамсі ў буйных гарадах). Паяданне бліноў з лапаты і сумнавядомы «Баярышнік» цікавяць далёка не ўсіх. Таму, калі допіс пра калекцыю футраў з «турэмнымі татуіроўкамі», выпушчаную нейкімі расійскімі дызайнерамі, падаецца ў беларускім выданні пад загалоўкам «Іх норавы», гэта выглядае… кантраверсійна.

Фрыкаў і/або аматараў «блатной музыкі» хапае ва ўсіх краінах постсавецкай прасторы, у тым ліку ў РБ. Прыпісванне агульных балячак выключна суседзям – у лепшым выпадку, інфантыльнасць, у горшым – прапаганда. Якая таксама бывае інфантыльнай.

Некалі часцей даваў парады жыхарам Расіі, Украіны, Ізраіля, зараз – адно ў выключных выпадках. Тут бы самім пазбавіцца правінцыйнасці й хабёльства. Узяць «прасунуты» мінскі рэсурс, з якім у 2016–2017 гг. супрацоўнічаў ізраільска-беларускі сайт (гл. тут, тут…). На жаль, к лету 2018 г. «сіцідог» сапсаваўся; пачаў гнаць фуфло паражняк і захоўваць абразлівыя каменты пад матэрыяламі. Між тым у чэрвені рэдакцыя «прагнулася» перад важнай заходняй дамай і пацерла мноства каментаў з асцярожнай крытыкай на адрас В., начальніцы прадстаўніцтва Еўрасаюза ў Беларусі. Натуральна, цяпер іх не відаць, але паверце, нічога там страшнага не было.

Вас задавальняе такая селектыўная цэнзурка ў стылі пані Рамашэўскай? Мяне – не. Як і тупая «прамакееўская» шпілька ў новым тэлешоў Яўгена Перліна; маўляў, «пісьменніку-пачаткоўцу» Франсуа Аланду не спадабалася ў Мінску, а ў Напалеона было яшчэ больш прэтэнзій да Беларусі… Паслухаць можна тут на 37:34–38:34, але я б не раіў; беражыце вушы. Узровень Тарапунькі & Штэпселя ўзору 1970 года, і гэта не камплімент 😉

Агулам, паглядзеўшы сёлетнія фільмы «Лета» і «Хрусталь» (пераклад назвы намінанта ад Беларусі на «Оскара» як «Крышталь» лічу няўдалым хаця б таму, што ў такім разе ўзнікаюць асацыяцыі з аднайменным віна-гарэлачным заводам), неяк востра адчуў: няма новага пад Сонцам. І забываюцца падзеі мінуўшчыны – ужо і 1990-я, нягледзячы на прысвечаны ім пышны інтэрнэт-рэсурс, робяцца ў Беларусі легендай. Таму папрасіў чытачоў «Катлет…» узгадаць што-небудзь пра той час, асабліва пра 1992–93 гг., калі Рэспубліка Беларусь ужо была, а прэзідэнта ў ёй – surprise! – не існавала.

Слова Юрыю Тэперу (1958 г. нар.):

Некаторыя ганяць той час, а я стаўлюся да яго спакойна. Так, была інфляцыя, але і зарплаты раслі… Уклады ў ашчадкасах абясцэніліся, незразумела было, што рабіць з грашыма. Многія імкнуліся патраціць заробак адразу.

Цікава было глядзець тэлевізар – і расійскія, і беларускія каналы.

У Мінску па тэлефоне можна было званіць бясплатна, не было жэтонаў і картак.

У педінстытуце была добрая шахматная каманда. Якраз паступілі ўвосень 1993 г. Сяргей Карчыцкі, Сяргей Багдановіч, Наталля Папова, Алена Цатуран (яны ўцяклі з мамай з Баку), Валодя Нікіцінскі, Лена Шынкарэнка. Я б сказаў пра тую каманду, дый усю моладзь таго часу, словамі Маргарыты Алігер: «Поколенье взросших на свободе / в молодом отечестве своём». Была вясёлая абстаноўка, адсутнасць страху.

Нехта вырашыў, што мы не секцыя, а клуб (больш самастойнае ўтварэнне). Мы склалі статут на рускай мове, але рэктар не стаў чытаць, сказаў, што дзяржаўная мова ў нас беларуская. Прыйшлося думаць, як перакласці… Пераклалі «для птушачкі» – мо недзе ў архіве і захаваўся тэкст.

Ладзілася шмат турніраў у Палацы шахмат на К. Маркса, 10. Я ўзяў 6-е месца ў «народным турніры»; далі прыз 400 рублёў, а праязны білет каштаваў 380.

Казалі, што паўсюль быў рэкет, прадпрымальнікі баяліся нешта рабіць. Мо таму і выбралі Лукашэнку ў 1994 г. – народ спадзяваўся, што «бязмежжа» не будзе.

У 1993-м я пачаў весці заняткі па шахматах у яўрэйскіх класах школы № 132 (вёў 2 гады). З рэкетам не сутыкаўся.

Пётр Рэзванаў (1974 г. нар.):

У 1992 г. на факультэт прыкладной матэматыкі і інфарматыкі БДУ я ўжо год як паступіў, палітыкай яшчэ не цікавіўся. У галоўным корпусе БДУ быў адзін афіцыйны кніжны шапік і адзін неафіцыйны, у будынку хімфака – хутчэй, паўафіцыйны, з наменклатурай, блізкай да рэрыхаўскай бібліятэкі. Падобныя на хімфакаўскі шапікі (ці сталы) былі ў бібліятэцы імя Л. Талстога і ў інтэрнаце Інстытута культуры. Было каля БДУ яшчэ некалькі шапікаў: ва двары, уздоўж праходу, што міма ЗАГСа ідзе ад Ленінградскай да лесвіцы на праспект; адзін з іх кніжны). У квартале дзейнічаў кабельны канал «Семіраміс» з фільмамі з бліжэйшага відэапракату.

Жыццёвыя складанасці неяк мяне не чапалі: ці то дзякаваць таму бацькам, ці то таму, што познесавецкая прапаганда мяне пераканала: быць Дыягенам і жыць у бочцы – гэта крута!..

Рабіў для маці праграму, якая друкавала плацёжкі; яшчэ «банкаўскія цагліны» з «зайцоў» і нават «вавёрак» памятаю.

Зараз паўспамінаю сам (1977 г. нар.):

У пачатку 1992 г. маці на заводзе Арджанікідзэ скарацілі, яна доўгі час не працавала, але галодныя мы не сядзелі, бо айчым няблага зарабляў на мясакамбінаце і меў досыць «талонаў», без якіх мала што прадавалася ў крамах. Я ціхамірна вучыўся ў 9-м класе. У жніўні з маці на тыдзень ездзілі адпачываць у Літву (спыніліся ў Паланзе на кватэры, выбіраліся і ў Клайпеду). Межы заставаліся адкрытыя, літоўцы прымалі cавецкія рублі і даволі ахвотна размаўлялі па-руску. Тыя рублі хадзілі і ў Беларусі як паралельная валюта; «зайчыкі» з’явіліся ў канцы мая, і мы, школьнікі, з гонарам паказвалі адно аднаму новыя купюры.

У 1992–1993 гг. кнігарні, звычайныя і букіністычныя, поўніліся таннымі кнігамі – цэны на іх у параўнанні з 1990–1991 гг. не скокнулі, асабліва на перыферыі. Многа цікавага купіў у Барысаве, куды мы з маці на пару дзён ездзілі да родзічаў, у Шклове, куды мяне ўвосень 1992 г. узялі як трэнера каманды юных шахматыстаў, слабых на зрок… Апрача кніг, з паездак прывозіў плыткі; зрэшты, хапала іх тады і ў мінскіх музычных крамах. Нядорага ў той час каштавалі білеты ў тэатры; я перагледзеў амаль увесь рэпертуар «музкамедыі».

У Палацы дзяцей і моладзі, куды хадзіў «на шахматы» з 1988 г., паціху перапрадаваў тое, што знаходзіў у букіністычных, альбо мяняў на старыя манеты. Зарабляў на гэтым капейкі – вабіў сам працэс. Трэнеры глядзелі скрозь пальцы, а то і самі ўдзельнічалі. Праўда, балгарскі госць аднойчы (улетку 1992 г.) расхваляваўся, не атрымаўшы кнігу па «сваёй» цане, шпурнуў яе ў кут, а мяне абазваў, здаецца, барыгам… Тутэйшы «аўтарытэт» С. нечакана яго падтрымаў – з таго часу я згарнуў «бізнэс». Засталася толькі прыгожая купюра як напамін пра тыя гешэфты.

Цікавасць да палітыкі, моцная на рубяжы 1991–1992 гг., паступова згасала. Усё менш людзей выходзіла на вуліцы, і постаці зборшчыкаў подпісаў на вуліцах, гэтаксама як палкія прамовы дэпутатаў, ужо неяк не выклікалі даверу.

Трывала вера ў Захад, які нам дапаможа… Сярод таварышаў па школе і шахклубу многа было размоў пра паездкі за мяжу па лініі «дзяцей Чарнобыля», расповедаў пра замежныя дзівосы. Штогод у нашай школе № 79 раздавалі гуманітарную дапамогу – хіба ад немцаў. Аднойчы я нешта ўзяў, другі раз – не (гонар пераважыў).

У верасні 1993 г. пачаў вучыць іўрыт, неўзабаве стаў валанцёрам МОЕКа. І ў «Сахнуце», і ў МОЕКу шчэ адчуваўся энтузіязм ранейшых гадоў.

50-годдзе з дзён ліквідацыі мінскага гета (у кастрычніку 1993 г.) амаль не запомнілася. Прачытаў пра Дні памяці постфактум у газеце «Авив», якая тады прадавалася і ў кіёсках – з лета 1993 г. купляў яе ля Камароўкі. Агулам, набываў шмат газет – беларускіх і расійскіх. Давяраў ім, вядома, куды больш, чым цяпер 🙂 Версію пра перамогу дэмакратыі над чырвона-карычневымі ў кастрычніку збольшага прыняў, як і многія мае аднакласнікі. Праўда, наш ваенрук Генадзь досыць мудра спрачаўся з той версіяй – ды я і сам адчуваў, што ў Маскве нешта пайшло не так… Без радасці пазіраў у тэлевізар на кадры абстрэлу «Белага дома»; эйфарыі, як 21-22 жніўня 1991 г., не было і блізка.

Запрашаю чытачоў прадоўжыць «вечар успамінаў» 🙂 А я адсправаздачуся пра выправу ў Гродна, арганізаваную прадзюсерам Сяргеем Будкіным 7 кастрычніка г. г.

Першая прэзентацыя праекта «(Не)расстраляныя» па-за межамі Мінска прайшла не без шурпатасцей, але ў цэлым годна. Агучыў лекцыю пра Майсея Кульбака – па завядзёнцы, сёе-тое выкінуў, каліва дадаў.

Кіраўнік праекта С. Будкін і аўтар гэтых радкоў (здымкі адсюль)

Акцёрка і танцорка Яўгенія Рамановіч, адказная за «Дом46», павадзіла па пешаходнай вуліцы Савецкай. Узрадавала мяне, што дух выдатнага ідышнага паэта Лейба Найдуса (1890–1918) прысутны ў Гародні…

 

Вуліца Найдуса ў самым цэнтры горада (фота Я. Рамановіч); меню адной з рэстарацый.

 

Гаспадыня «Дома46»; танк ля царквы

* * *

Абяцаў падрыхтаваць да публікацыі на belisrael.info «Палестыну» Рыгора Кобеца, калі будзе 5 заявак. Іх паступіла ўсяго 3, ды што паробіш – не друкаваць жа палову паэмы?.. Let it be, неўзабаве перанабяру яе цалкам.

«Вольфаў цытатнік»

«На любы пункт гледжання кожны мае права. Толькі з гэтага, на жаль, плаўна выцякае права на хлусню» (Марына Ляско)

«Агулам, паўсюль, дзе ёсць выбар з двух, трэба выбіраць трэцяе» (Дзмітрый Быкаў, 28.09.2018)

«Абслугоўваеш людзей творчых. Гэта зона практычнай канфлікталогіі, зона павышанай небяспекі… Там усе гатовыя ў любы момант узарвацца, і ўсе, наогул, перакананыя, што яны – цэнтр сусвету. І гэта правільна. Напэўна, некаторы эгацэнтрызм – гэта ўмова таленту, умова творчай прафесіі. Таму добры прадзюсер мусіць быць яшчэ ў нейкім сэнсе псіхатэрапеўтам» (Аляксей Малабродскі, 02.10.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

11.10.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 11.10.2018  19:38

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70і)

Веснавы – нарэшце – вялікалітоўскі шалом! Гэтая серыя – пра даўкаваты паслясмак ад «Дня волі», ну і пра ўсё патрохі.

Напярэдадні «Дня Х» нью-ёркскі музыка Зміцер Сляповіч зрабіў такі запіс: «Думаю пра маю родную Беларусь, пра тое, што заўтра будзе 100 гадоў яе незалежнасці (усё яшчэ цалкам не дасягнутай). Мая родная краіна пакутуе ад дыктатуры, расійскага кантролю, несвабоды, унутранай і рэальнай эміграцыі… І ўсё ж Беларусь дала мне мовы, ідэнтычнасць (дакладней, ідэнтычнасці). Я бачу блізкае падабенства ў цяжкім лёсе беларускай і ідыша». На наступны дзень З. С. узяў удзел у манхэтэнскай імпрэзе «Беларускага інстытута Амерыкі» – спяваў белмоўныя песні і пераклад на ідыш «нятленкі» «Бывайце здаровы, жывіце багата…»

Пан Сляповіч сядзіць у першым радзе, справа. З «нашых» на фота – яшчэ і Сляповічаў цёзка Левіт (стаіць злева, у фуражцы)

Рады за тых, каму 25 сакавіка падалося дапраўды святочным днём. Новы рэдактар «Берегов» схадзіў у Мінску на дазволенае мерапрыемства, зрабіў сэлфі ды «зацаніў» свята: «Класная атмосфера!» Пра абвяшчэнне Беларускай народнай рэспублікі ў 1918 г. Юлій А. выказаўся так: «Спроба была. І, як нагода для гонару, гэтая спроба зусім не горшая за паўстанне ў Варшаўскім гета, якім я асабіста шчыра ганаруся». Папраўдзе, параўнанне з падзеямі 75-гадовай даўніны прыцягнутае даволі-такі за вушы; хутчэй дзейнасць «айцоў-заснавальнікаў» БНР нагадвае Першы сіянісцкі кангрэс 1897 г. у Базелі, пасля якога Тэадор Герцль занатаваў: «Я заснаваў яўрэйскую дзяржаву… Праз 5 або 50 гадоў гэта прызнаюць усе».

Ну, а ваш пакорлівы слуга 25.03.2018 не выбавіўся ні на плошчу Якуба Коласа, ні на пляцоўку ля Опернага тэатра… Бо ў святле (хутчэй цемры) папярэдніх мітрэнгаў не карцела адчуваць сябе ні Сотнікавым, ані Рыбаком – мабыць, я з іншага атрада 🙂

Вядома, на дзень можна было забыцца пра сваю партызанскасць і паліталагічнасць, ды ў якасці аднаго з тысяч згубіцца ў тлуме, адпачыць пад жывыя прамовы і музыку… Аднак папярэдняя «праграма свята» не дужа натхніла; густы «Рады БНР» узору 2018 г. & беларускай службы «Радыё Свабода» (што прыкладна тое самае) і мае прыхільнасці – «дзве вялікія розніцы». Калі б арганізатары запрасілі Фелікса Х. пачытаць вершы, а Свету Б., Федзю Ж. і Пінхаса Ц. – паспяваць, то, можа, і прыцёгся б на Траецкую гару. Тады, глядзіш, і мяне б сфоткаў любімы тутбай 🙂

«Гістарычнае адкрыццё» ад супермегапартала tut.by; БНР у 1919 г. фінансаваў Скарападскі (!), ды яшчэ і Пётр (!! – памёр у 1885 г.)

* * *

Тыя, каму дадзявала шэсце ад плошчы Я. Коласа, не хавалі таго, што арыентуюцца на стварэнне «прыгожай» карцінкі ды на ўтылізацыю «змагароў». Спікер гэтай хітрамудрай інтэрнацыянальнай групоўкі Юрый Д. не без яхідства заўважыў: «людзі, якія былі сёлета затрыманыя на плошчы — гэта прыкладна былі ўсе, хто наагул на яе прыйшоў». Маўляў, ініцыятары шэсця «памыліліся, недакладна разьлічылі грамадзкія настроi», а вось арганізатары мітынгу-канцэрту «збольшага правільна разьлічылі».

У палітыцы колькасць далёка не заўжды пераходзіць у якасць. Гэта даказваюць і «фэсты “Юманітэ”» – імпрэзы, якія, пачынаючы з 1930-га, амаль штогод ладзіліся ў Францыі пад эгідай тамтэйшай кампартыі. На іх завітвалі ажно сотні тысяч цікаўных, аднак на папулярнасці партыі ў краіне тое істотна не адбівалася. Разявакі наведвалі канцэрты з удзелам «зорак» (гралі ў камуністаў Чак Беры, «Пінк Флойд», і «Дып Пёрпл»…), дэгуставалі прысмакі, слухалі «левыя» лозунгі, часам нават падпісвалі заявы аб уступленні ў кампартыю – і разбягаліся, хаваючы свой «актывізм» як мінімум да наступнага года.

Што да мяне, то ў любой сур’ёзнай справе я б аддаў перавагу тым, хто 25.03.2018 не збаяўся «плошчы», а не тым, каго прыцягваюць тусоўкі з бел-чырвона-белым сцягам у рэзервацыі спецыяльна вызначаным і дазволеным рукавадзяшчымі таварышамі месцы. Не выключаю, што адзін 90-гадовы дзядуля, затрыманы амапаўцамі (Аляксандр Карызна яго зваць), здольны на большае, чым сотня «патрыятычных» маладзёнаў, якія паслухмяна згарнулі сцягі, пакінуўшы тэрыторыю свята.

Думкі пра колькасць наведвальнікаў «Свята незалежнасці» ў Мінску, як і чакалася, істотна адрозніваюцца. Палітолаг Дзяніс М. ацаніў гэтую колькасць у 6000 чалавек – звесткі, бадай, заніжаныя, бо людзі не стаялі на месцы, цыркулявалі. Арганізатары называлі агульную лічбу 50000 чалавек – і «стрэлілі сабе ў нагу», бо няўжо імпрэза была настолькі нецікавая, што за 6 гадзін аўдыторыя змянілася ВОСЕМ разоў? Праўдападобна, да Опернага тэатра, дзе не так ужо шмат вольнага месца, прыходзілі ад 10 да 20 тысяч.

Калі зацікаўленыя асобы «раздзьмуваюць» лічбы, то гэта можна зразумець (успомнім казус з жаночым забегам; праўда, там завысілі колькасць толькі ў 1,5-2 разы, а не ў 3-4). Мяне больш дратуе той факт, што калегі-аналітыкі таксама лічаць для сябе прымальным займацца дэмагогіяй. Андрэй Л. у фэйспалмбуку: «У сваім коле спецыялістаў-грамадазнаўцаў мы можам казаць пра 8-15-20 тысяч. Але трэба, каб быў сігнал грамадзтву, што было 50 тысяч, што і робіць “НН”. Усё ж карцінка атрымалася выдатная. Кожная дзяржава і кожны грамадзкі рух мае падмурак і ў мітах». Той самы Дзяніс М. адпавёў годна: «Ага, давайце хлусіць людзям, як і дзяржаўная прапаганда».

Нехта ў сакавіку пананосіў графіці «100 год БНР» на сцены ў Фрунзенскім раёне, не пытаючыся дазволаў і рэальна рызыкуючы… Мінск, 29.03.2018

Да і падчас канцэрту арганізатары параздавалі безліч «бел-чырвона-белых» аксесуараў: «налепак, значкоў, напульснікаў, буклетаў і ўлётак». Сэнс, наколькі разумею, у тым, што свята  мае крочыць па краіне, што наведвальнікі будуць пазначаць сябе ўвесь юбілейны год, а гэта пашырыць ідэі незалежнасці ў белграмадстве. Праект небезнадзейны, аднак прыпамінаю, што пасля вясны 2006 г. многія мінскія маладзёны таксама насілі аналагічныя значкі…

Вось толькі з той самай свабодай і к вясне 2018 г. штось не склалася 🙁

Для кволага кастусёўскага БНФ і губарэвіцкага піяр-руху «За Свабоду» праведзенае «мерапрыемства» – адносны поспех, прынамсі нехта пра іх напісаў (во нават і я :)) Агулам жа, улады сёлета выйгралі сакавіцкі раўнд па акулярах ачках – замацавалі мяжу паміж двума лагерамі «апазіцыянерчыкаў», прадэманстравалі гнуткасць, ізаляваўшы палітактывістаў ад «народа», але не пасадзіўшы іх надоўга… Можа быць, гэта Пірава перамога. Мо і «лаяльным» дзеячам неўзабаве надакучыць скакаць пад чужую дудку – асабліва, калі не будзе стрымана абяцанка павесіць мемарыяльную шыльду ў гонар БНР на вул. Валадарскага, 9… Нагадаю, грошы на дошку месяц таму былі сабраныя за тры гадзіны; меркавалі, што ўрачыстае адкрыццё адбудзецца 23.03.2018.

Папулярны гарадскі партал, відаць, купіўшыся на бадзёрыя заявы Глеба Лабадзенкі, у той дзень загадзя паведаміў, што адкрыццё адбылося. На заўвагі (не толькі мае) рэдакцыя «Сіцідога» не адрэагавала, і нават сёння ў іх вісіць такая інфа:

Новае пакаленне беларускай журналістыкі… Між тым, 22.03.2018 старшыня Саюза мастакоў патлумачыў, што «ўлады папрасілі перанесці адкрыццё дошкі на наступны тыдзень». Мінуў тыдзень – дошкі на будынку няма. Дата яе ўсталявання дагэтуль невядомая, і пан Сітніца пад канец сакавіка будзе казаць: «Растуць падазрэнні».

Затое… Зноў, пасля 35-гадовага перапынку, выйшла кніга аднаго купалаўскага верша («А хто там ідзе?») у перакладзе на розныя мовы. Цяпер там, апрача ідыша, ёсць і версія на іўрыце. Самой кнігі 2018 г., праўда, не бачыў – прачытаў пра яе тут. Урэшце, выявілася, што нават не 100 перакладаў тамака, а 101! 🙂

27.03.2018 схадзіў я на вечарыну ў музей беларускай літаратуры – і ля гардэроба нечакана быў запрошаны выступіць (дзякуючы вядучай Алёне Канапацкай). Што ж, сёе-тое пра Ізі Харыка распавёў, балазе не без досведу. Прачытаў пару вершаў.

Фоткі адсюль

Віктар Жыбуль многа і цікава гаварыў пра паэта Тодара Кляшторнага, пара студэнтаў яго дапоўніла, Ксенія Тоўсцік грала на ўкулеле і спявала… Карацей, cправа «ЛІТэАРТа» жыве і квітнее, бы тая пралеска.

Выступае К. Тоўсцік

Тым часам «галоўны» над усімі музеямі і прочымі дзяржаўнымі ўстановамі ўжо не намякнуў, а проста даў адмашку рыхтавацца да рэферэндуму ў Беларусі. З майго гледзішча грамадзяніна Беларусі, першае і галоўнае пытанне мусіць тычыцца вяртання ў Канстытуцыю максімальнай колькасці прэзідэнцкіх тэрмінаў (два). У 2004 г. абмежаванне было знятае – жызня паказала, што пара яго аднавіць… Бестэрміновае кіраванне аднаго чыноўніка прыводзіць краіну да стану, не проціў ночы кажучы, Кемераўскай вобласці… Сярод асноўных задач самавітага дзяржаўнага дзеяча – цягам 5-10 гадоў падрыхтаваць сабе прыстойную змену.

Калі ж такой змены ў Канстытуцыю прапанавана не будзе, то варта ўжо наўпрост спытацца ў «электарату»: «Ці падтрымліваеце ператварэнне Рэспублікі Беларусь у манархію?» Так сабе варыянт, але ён лепшы за існуючы лад, калі «ні рыба, ні мяса», калі выбары ладзяцца для праформы, адцягваюць значныя матэрыяльныя рэсурсы і дэ-факта адно дэмаралізуюць «электарат» (ОК, выбарцаў). Як той казаў, у манархічнай дынастыі выпадкова можа выгадавацца і прыстойны чалавек…

Дальбог, «прэзідэнт» мог бы пераназваць сябе ў цара (вялікага князя, караля, султана) Луку І ды «імем рэвалюцыі», як ён гэта палюбляе, сфармаваць новую арыстакратыю. Напрыклад, з людзей, чыё прозвішча гучыць падобна: Лукашонкі, Лукашанцы, Лукашэвічы… За адным разам нейтралізаваў бы Лукашука, дырэктара злаўрэднага «Радыё Свабода», хоць яно ў Беларусі і так ужо, здаецца, на кароткім павадку. Агітатары з прапагандыстамі заўсёды між сабою лёгка дамаўляліся 🙂

Мемуарная паўза. У шостым выпуску «Дзеяслова» за 2017 г. – расповед вядомага бібліёграфа Юліі Бібілы (1897–1974) пра дзяцінства на Гродзеншчыне. Запісаныя былі ў 1967 г.; тут падаю ўрывачак, каб заінтрыгаваць («толькі для вас» :)):

Насельніцтва мястэчка Поразава: яўрэі – саматужнікі і гандляры – і беларусы. Побач з бабаю жыў саматужнік, які фарбаваў пражу для мясцовых ткачых. Праз плот сада можна было бачыць розных колераў маткі, развешаныя на дручках для прасушкі. У цэнтры мястэчка былі крамы больш заможных гандляроў, дзе можна было набыць крамніну і абутак. Тавар прывозілі з Ваўкавыска і нават з Беластока. Аб такой падзеі паведамлялася пад сакрэтам і запэўнялася, што тавар – гэта нешта незвычайнае: «Толькі для вас».

Змястоўных мемуараў пра свае родныя мясціны нямала запісалі і беларусы, і яўрэі; згадаю хаця б Іехезкеля Коціка (пісаў пра Камянец) і Соф’ю Рохкінд (пра Талачын). Калі ж хто хоча даведацца пра жыццё ў даўнейшых мястэчках, асабліва заходнебеларускіх, ад прафесійнага гісторыка, то рэкамендую кнігі Іны Соркінай, пачынаючы з гэтай.

Зноў аскандаліўся беларускі сайт з птушынай назвай, які ўлетку 2015 г. блакаваўся ў РБ (у свой час я за яго, смешна сказаць, заступаўся…) Учора не знайшлі нічога лепшага, як пад навіной аб тым, што Беларуская чыгунка ўводзіць плату за падзарадку мабільных тэлефонаў, уляпіць гэты калаж:

Неўзабаве прыбралі, але «асадачак застаўся», як і неапаганскі душок ад рэдакцыі, дзе лічылі нармальным гуляць з сабакам па мацэйвах з яўрэйскіх могілак. Так, свабода слова і самавыяўлення, цудоўна… Але наступным разам няхай хто-небудзь іншы за іх заступіцца.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

03.04.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 03.04.2018  23:00

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (57)

(Перевод на русский под оригиналом)

Апошні майскі шаломчык – або травеньскі, як каму заўгодна! У гэтай серыі зноў адсправаздачуся пра паходы ў публічныя месцы (толькі ж не падумайце чаго кепскага!). Пабурчу-памармычу і пра суседнюю краіну.

* * *

Адбыўся бясплатна-рэкламны «Забег тысячы сэрцаў» вакол «Мінск-Арэны» – за кожны пераадолены кіламетр фірма-спонсарка абяцала перавесці грошы на рахунак дзіцячага кардыялагічнага цэнтра. Публіку (бегуноў і бягух сабралося некалькі соцень, мо і тысяча) забаўляў вядучы з БТ, афіцыйны ўрадавы дыктар і ўдзельнік праграмы «Тагліт» Яўген Перлін; побач са мною стартаваў міністр аховы здароўя і яшчэ нейкія важныя дзядзькі. Маіх сіл хапіла на 3 км, жончыных – на 2, хоць 8 сакавіка, падчас «Beauty Run», яна фінішавала на большай дыстанцыі.

Здаецца, жаночы «забег прыгажосці», дзе шчыравалі прафесіяналы з федэрацыі лёгкай атлетыкі, быў арганізаваны лепей: выдаваліся нумары, фіксавалася хуткасць, хапала іншых прыемных «фішак». 27 мая ж я пачуў і пабачыў мнагавата навязлівых згадак «той самай» фірмы – такое ўражанне, што яна неадменна хацела адбіць на кліентах грошы, выдаткаваныя на «дабрачынную акцыю». Заўважныя былі і «касякі» вядучага, які часам не ведаў, што казаць, і бясконца вымаўляў «очень круто!»

Перад тымі, хто ўжо адбегаў свае кругі, выступіў гурт Uzari-Наўроцкага, чалавека, які два гады таму прадстаўляў Беларусь на «Еўрабачанні». Ахвотных яго паслухаць аказалася няшмат. Я стаяў наводдаль, і з гукаў, што да мяне даносіліся, нарэшце, скеміў, чаму ў 2015 годзе «сінявокая» праляцела міма фіналу… Нешта безаблічнае, усярэднена-левантыйскае. Так супала, што напярэдадні пазнаёміўся з творчасцю прыкольнага беларускага зомбі-бэнда «Sweet brains» («Салодкія мазгі»), якому журы ў тым годзе не даверыла высокі гонар ехаць на еўрашоу; два гурты – зямля і неба. У «зомбі» меліся ўсе шанцы прайсці адбор, але, відаць, нехта з начальства ў канцы 2014 г. палічыў, што гэта занадта – адпраўляць у Аўстрыю ад «чарнобыльскай краіны» людзей-пачвар. Так ці іначай, можна было б хоць у 2017 г. запрасіць рабят на пляцоўку ля «Мінск-Арэны», пагатоў і хіт у іх завецца адпаведна тэме – «Run away» («Бяжы, уцякай»).

Фота з tut.by

У цэлым падзея не расчаравала – у пагодны дзень усе адчулі сябе фізкультурнікамі, «пералічылі» грошы на дапамогу дзецям. Мы з жонкай зрабілі тое добраахвотна, пра іншых не ведаю. Рэпліка міністра: «Многія думаюць: «Давайце лепей мы 20 рублёў аддамо за гэты кіламетр і не мучайце нас». Але важна асабістым прыкладам паказаць, што мы актыўная нацыя» як бы намякае, што шматлікія студэнты медуніверсітэта вырушылі да «Мінск-Арэны» не проста так…

На мінулым тыдні па запрашэнні гарадскога парталу citydog.by наведаў «лятучку» рэдакцыі (у прэс-клубе на вул. В. Харужай, 3). Выявілася, што я, паводле падлікаў «гарадскога сабакі», адзін з самых актыўных каментатараў, дарма што даведаўся пра гэты інфармацыйна-забаўляльны сайт толькі ў чэрвені 2015 г., пасля «жывых шахмат» у Мінску. Што ж, у праекта сапраўды было нямала прывабных рыс, асабліва летась, калі «сабакаўцы» (сабакары?) пачалі падпраект «Мінскія дыяспары», у рамках якога падрыхтавалі харошы лонгрыд пра яўрэяў. Сёлета на сайце назіраецца крызіс, або, як прызнаўся рэдактар 24 мая, «унутры часопіса ідуць пертурбацыі». Так, ёсць цікавыя матывы, напрыклад, у інтэрв’ю з мастаком Уладзімірам Цэслерам, ды паралельна публікуецца ўсё больш «папсовых», пустых навін і матэрыялаў; можа, таму Сяргей Сахараў з сябрынай і склікалі «адкрытую лятучку». У жніўні 2003 г., калі я служыў рэдактарам часопіса «Шахматы» і адчуў ціск адміністрацыі, то запрасіў быў на пасяджэнне рэдкалегіі людзей, якія ў апошнюю не ўваходзілі – спадзяваўся на свежыя ідэі (не дапамагло…) Далёкі ад «унутранай кухні», меркаваць не бяруся, але, спадзяюся, у «сіцідога» не ўсё яшчэ так кепска.

Сядзеў на сцэне побач з вясёлым бізнэс-хлопцам Ягорам В., які загадваў у Мінску веласіпеднай крамай і знарок зрабіў вывеску з памылкай, каб людзі цікавіліся і заходзілі (праз нейкі час улады загадалі ўсё выправіць).

Фоткі з адкрытых крыніц

Ва ўсіх траіх троляў каментатараў госця клуба запыталася, навошта ім гэта (марнаваць сілы на каменты, калі можна прагуляцца, вывучыць замежную мову і г. д.). Я адказаў прыкладна так: «з аднаго боку, баўлю вольны час, з другога – займаюся народнай сацыялогіяй». Насамрэч, з суадносінаў лайкаў/дызлайкаў мажліва нямала даведацца пра стан грамадскай думкі, прынамсі ў маладых мінчукоў. Так, допіс ад 25.05.2017 «лайк если никогда не читаешь комменты и статьи на белорусском» за тры дні набраў на сіцідогу 29 «плюсоў», але 178 «мінусаў». Выходзіць, пераважная большасць «прасунутай» сталічнай публікі зараз схіляецца да валодання беларускай мовай, няхай і пасіўнага.

У прэс-клубе паслухаў таксама «спецыяльнага госця» – псіхолага Паўла З-ча з яго дэвізам «не заморачивайтесь». Публічна прызнаўся ў сваёй шчырай да яго нелюбові, бо спадар са сваёй «псіхалогіяй навынас» – яўна з тых, пра каго спяваў Высоцкі У. С. («…мильён меняют по рублю»). Аднак трэба аддаць належнае: выступае Павел артыстычна, і зала за ім «пайшла». У выніку галоўны сіцідогавец уручыў свайму візаві прэзент – кнігу «Зельманцы» 2015 г. выдання, аўтарства «КульбАка» (націск у прозвішчы пiсьменнiка мае падаць на першы склад). Што ж, дзякуй і за такую папулярызацыю творчасці Майсея Саламонавіча…

Што засталося ў «сухой рэшце» пасля адкрытай лятучкі і двух забегаў

* * *

Трывожыць становішча ва Украіне – гэта ж не Гандурас, які можна «не чухаць». Сваякоў у Кіеве ці Адэсе ў мяне няма, але ёсць прыяцелі, таму сумнавата ад апошніх навін. Апрача таго, беларусы звыкліся многае пераймаць ад суседзяў – без дыфузіі ніяк.

Не збіраюся крычаць пра ўсеахопны заняпад – я ў курсе, што летась, пасля працяглага зніжэння, падраслі як украінскі ВУП, так і сярэднія даходы насельніцтва. Магчыма, імпэт эканоміцы дасць і падпісанне дамовы пра бязвізавы рэжым з ЕС (30 мая дамову павінен ратыфікаваць яшчэ сенат Нідэрландаў). Аднак фактычны дэмантаж «сацыяльнай дзяржавы», арыентацыя на «дзікі капіталізм», дэманстраваныя ўладамі, цягнуць за сабою столькі выдаткаў, што многія лямантуюць ад болю… Аналітык мяркуе, што ў краіне не тое што няма 42 мільёнаў, як даводзіла афіцыйная статыстыка (на аналагічныя звесткі абаперся тут), а колькасць жыхароў блізкая ўжо да 30 мільёнаў. Прадстаўнік ААН у канцы сакавіка 2017 г. заявіў, што каля 60% украінцаў жывуць за рысай беднасці. Эвалюцыя поглядаў вядомага педыятра, кандыдата медыцынскіх навук Яўгена Камароўскага (11.03.2017 выступаў і ў Мінску) таксама шмат пра што сведчыць… У пачатку 2014 г. гэты харкаўчанін асцярожна падтрымліваў «мірны Майдан», а ў канцы 2016 г. са скрухай канстатаваў, што ў найважнейшых сферах стала толькі горш. Днямі ж ён апублікаваў «крык душы», звернуты да дэпутатаў Вярхоўнай Рады, якія адмовіліся разглядаць рэформу аховы здароўя:

Спыняць працэс самазнішчэння вы не хочаце ніяк.

Кожную раніцу чытаю запіскі з пекла.

Як у палаце плошчай 14 кв. м. – 6 дзяцей і 6 мам.

Як мітусяцца ў прыёмным аддзяленні – шукаюць урача, каб дапамагчы хлопцу, які разбіўся на матацыкле і памірае.

Як шукаюць абязбольваючыя – мама крычыць, рак страўніка.

За тое, каб прывязаць рэмень да ложка (каб мог памагчы самому сабе сесці пасля інсульта) – 100 грн. Гэта ў платнай палаце, якая адрозніваецца ад бясплатнай выключна тым, што там усяго 4 ложкі, а не 10.

«Мы не ведаем, шалёны сабака або не», але вакцыны ў нас усё роўна няма. Здабудзеце – будзем калоць.

Палова паперак з лабараторыі даюць падставу засумнявацца ў сапраўднасці вынікаў.

Фармакалогія – царства фуфламіцынаў і фальсіфікатаў. Рэдкія лекі, што адэкватна працуюць – як праменьчык святла ў глыбокім калодзежы…

І г. д., і да т. п. Затое ва Украіне спехам-спехам папазносілі помнікі Леніну і іншым «боўдзілам», не пашкадаваўшы бюст легендарнага партызана Другой сусветнай Сідара Каўпака. Украінскі інстытут нацыянальнай памяці (урадавая арганізацыя) 16.05.2017 даў афіцыйнае тлумачэнне, згодна з якім сімволіка дывізіі «СС-Галічына» дазволена ў краіне. На мой сціплы погляд, гэта ўжо занадта. Ладна там, Пятлюра, ладна, Бандэра – першы ўсё ж дэклараваў пабудову больш-менш дэмакратычнай дзяржавы (УНР), а другі сядзеў у нацысцкім лагеры, аднак ваякі з «Галічыны» з’яўляліся непасрэднымі памагатымі акупантаў у чорных справах. Рашэнне інстытута адкрывае іх духоўным нашчадкам шлях да ўплыву на розумы…

Тыдзень таму Цві Арыэлі, вайсковы інструктар, адзін з заснавальнікаў яўрэйскай самаабароны Кіева, задаў шэраг трапных пытанняў у фэйсбуку: «Шчыра кажучы, не чакаў такой вялізнай колькасці тых, хто абараняе дывізію СС Галічына. Як у каментарыях, так і ў «лічцы». Гэта падобна да культу. Чаму так? Таму што ў ёй служылі ўкраінцы? Таму што яна змагалася з бальшавізмам? Таму што служыла Гітлеру? Не магу зразумець. Што для вас СС Галічына?» Я быў уражаны адказамі тыпу «Навошта абмяркоўваць такія тэмы, гэта пыл гісторыі, інфармацыя супярэчлівая, дакладных звестак амаль няма» і «Дывізія Вафен-СС «Галічына» ва ўяве людзей тых часоў – правобраз будучага ўкраінскага войска… Гэта часціна нашай гісторыі, а вось спробы нашу гісторыю падзяліць на добрую і кепскую – ад нячысціка». Думкі, пашыраныя і сярод некаторых сучасных нацыяналістаў у РБ (калі гаворка вядзецца пра «Беларускую цэнтральную раду», «Беларускую краёвую абарону» ды іншыя калабаранцкія арганізацыі). Маўляў, «сваё дзярмо не смярдзіць».

Добра ўсё-такі, што ў Беларусі, пры ўсіх недахопах, дзейнічае дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, не падпарадкаваны ўстановам тыпу «Інстытута нацыянальнай памяці». З экспазіцыі музея можна даведацца пра жахі нацысцкай акупацыі, а крыху і пра падлізніцтва калабарантаў кшталту кіраўніцтва «Саюза беларускай моладзі» (СБМ). Я б не паўтараў следам за публіцыстам з Германіі, які друкуецца на ізраільскім (?) сайце, што «ў музеі Халакост фактычна замаскаваны… Ёсць толькі адзін стэнд, дзе прыводзяцца лічбы пра загубленых акупантамі жыццях у Беларусі, ёсць і фатаграфii пра фашысцкія ліхадзействы, але… без успаміну пра яўрэяў». На свае вочы 16.05.2017 бачыў як мінімум адзін такі подпіс пад здымкам: «Трупы яўрэяў, растраляных у м. Ляды».

Завяршыць серыю хочацца на светлых нотах. 12 мая 2017 г. споўнілася 70 гадоў выдатнаму шахматнаму кампазітару Мікалаю Бельчыкаву, які нарадзіўся ў вёсцы Шапарня пад Жлобінам, а жыве ў Барысаве. Майстар спорту СССР, пладавіты аўтар (вёў рубрыкі ў дзясятках выданняў, у тым ліку ў мінскім часопісе «Шахматы»), суддзя шматлікіх конкурсаў – гэта ўсё пра яго. Асабіста мне прыемна ўспомніць супрацу з М. Б. падчас нацыянальнага конкурсу складання двуххадовак «Якаву Камянецкаму – 100» (2014). Без дапамогі майстра не было б і кніжкі пра Камянецкага «Вартавы шахматнага лабірынта» (2015).

М. Бельчыкаў і кніга 2004 г., дзе ён сааўтар

На жаль, не павіншаваў старога знаёмца раней – дык хоць зараз далучуся да віншаванняў.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

28.05.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 29.05.2017  00:24

***

В. Рубинчик. КОТЛЕТЫ & МУХИ (57)

Последний майский шаломчик – или травеньскі, как кому угодно! В этой серии снова отчитаюсь о походах в публичные места (только ж не подумайте чего плохого!). Поворчу-побурчу и о соседней стране.

* * *

Состоялся бесплатно-рекламный «Забег тысячи сердец» вокруг «Минск-Арены» – за каждый преодоленный километр фирма-спонсор обещала перевести деньги на счет детского кардиологического центра. Публику (бегунов и бегуний собралось несколько сотен, может, и тысяча) развлекал ведущий с БТ, официальный правительственный диктор и участник программы «Таглит» Евгений Перлин; рядом со мной стартовал министр здравоохранения и ещё какие-то важные дяди. Моих сил хватило на 3 км, cил жены – на 2, хотя 8 марта, во время «Beauty Run», она финишировала на большей дистанции.

Кажется, женский «забег красоты», где трудились профессионалы из федерации легкой атлетики, был организован лучше: выдавались номера, фиксировалась скорость, хватало других приятных «фишек». 27 мая же я услышал и увидел многовато навязчивых упоминаний «той самой» фирмы – такое впечатление, что она непременно хотела отбить на клиентах деньги, потраченные на «благотворительную акцию». Заметны были и «косяки» ведущего, который иногда не знал, что говорить, и бесконечно твердил «очень круто!»

Перед теми, кто уже отбегал свои круги, выступила группа Uzari-Навроцкого, человека, который два года назад представлял Беларусь на «Евровидении». Желающих его послушать оказалось немного. Я стоял поодаль, и из звуков, что до меня доносились, наконец, сообразил, почему в 2015 году «синеокая» пролетела мимо финала… Что-то безликое, усредненно-левантийское. Так совпало, что накануне познакомился с творчеством прикольного белорусского зомби-бэнда «Sweet brains» («Сладкие мозги»), которому жюри в том году не доверило высокую честь ехать на еврошоу; две группы – земля и небо. У «зомби» имелись все шансы пройти отбор, но, видимо, кто-то из начальства в конце 2014 г. посчитал, что это слишком – отправлять в Австрию от «чернобыльской страны» людей-монстров. Так или иначе, можно было бы хоть в 2017 г. пригласить ребят на площадку у «Минск-Арены», тем более что и хит у них называется соответственно теме – «Run away» («Беги, убегай»)/

 

Фото из tut.by

В целом событие не разочаровало – в погожий день все почувствовали себя физкультурниками, «перечислили» деньги на помощь детям. Мы-то с женой сделали это добровольно, о других не знаю. Реплика министра: «Многие думают: «Давайте лучше мы 20 рублей отдадим за этот километр и не мучайте нас». Но важно личным примером показать, что мы активная нация», как бы намекает, что многие студенты медуниверситета вышли к «Минск-Арене» не просто так…

На прошлой неделе по приглашению городского портала citydog.by посетил «летучку» редакции (в пресс-клубе на ул. В. Хоружей, 3). Оказалось, что я, по подсчётам «городской собаки», один из самых активных комментаторов, даром что узнал об этом информационно-развлекательном сайте только в июне 2015 г., после «живых шахмат» в Минске. Что ж, у проекта действительно было немало привлекательных черт, особенно в прошлом году, когда «собаковцы» (собачники?) начали подпроект «Минские диаспоры», в рамках которого подготовили хороший лонгрид о евреях. В этом году на сайте наблюдается кризис, или, как признался редактор 24 мая, «внутри журнала идут пертурбации». Да, есть интересные мотивы, например, в интервью с художником Владимиром Цеслером, но параллельно публикуется все больше «попсовых», пустых новостей и материалов; может, поэтому Сергей Сахаров с дружиной и созвали «открытую летучку». В августе 2003 г., когда я служил редактором журнала «Шахматы» и ощутил давление администрации, то пригласил на заседание редколлегии людей, которые в последнюю не входили – надеялся на свежие идеи (не помогло…) Далёкий от «внутренней кухни», судить не берусь, но, надеюсь, у «ситидога» не всё ещё так плохо.

Сидел на сцене рядом с весёлым бизнес-парнем Егором В., который заведовал в Минске велосипедным магазином и нарочно сделал вывеску с ошибкой, чтобы люди интересовались и заходили (через какое-то время власти приказали всё исправить).

 

Фото из открытых источников

У всех троих троллей комментаторов гостья клуба спросила, зачем им это (тратить силы на комментарии, если можно прогуляться, выучить иностранный язык и др.). Я ответил примерно так: «с одной стороны, провожу свободное время, с другой – занимаюсь народной социологией». На самом деле, из соотношения лайков/дизлайков можно немало узнать о состоянии общественного мнения, по крайней мере у молодых минчан. Так, запись от 25.05.2017 «лайк если никогда не читаешь комменты и статьи на белорусском» за три дня набрала на ситидоге 29 «плюсов», но 178 «минусов». Выходит, подавляющее большинство «продвинутой» столичной публики сейчас склоняется к владению белорусским языком, пусть и пассивному.

В пресс-клубе послушал также «специального гостя» – психолога Павла З-ча с его девизом «не заморачивайтесь». Публично признался в своей искренней к нему нелюбви, ведь господин со своей «психологией навынос» – явно из тех, о ком пел Высоцкий В. С. («…мильон меняют по рублю»). Однако надо отдать должное: выступает Павел артистично, и зал за ним «пошёл». В итоге главный ситидоговец вручил своему визави презент – книгу «Зельманцы» 2015 г. издания, авторства «КульбАка» (ударение в фамилии писателя падает на первый слог). Что ж, спасибо и за такую популяризацию творчества Моисея Соломоновича…

Что у нас в «сухом остатке» после открытой летучки и двух забегов

* * *

Тревожит положение в Украине – это же не Гондурас, который можно «не чесать». Родственников в Киеве или Одессе у меня нет, но есть приятели, поэтому грустновато от последних новостей. Кроме того, белорусы привыкли многое перенимать от соседей – без диффузии никак.

Не собираюсь кричать о всеобъемлющем упадке – я в курсе, что в прошлом году, после длительного снижения, подросли как украинский ВВП, так и средние доходы населения. Возможно, толчок экономике даст и подписание договора о безвизовом режиме с ЕС (30 мая договор должен ратифицировать еще сенат Нидерландов). Однако фактический демонтаж «социального государства», ориентация на «дикий капитализм», демонстрируемые властями, влекут за собой столько издержек, что многие вопят от боли… Аналитик считает, что в стране не то что нет 42 миллионов, как показывала официальная статистика (на аналогичные сведения опирался здесь), а количество жителей близко уже к 30 миллионам. Представитель ООН в конце марта 2017 г. заявил, что около 60% украинцев живут за чертой бедности. Эволюция взглядов известного педиатра, кандидата медицинских наук Евгения Комаровского (11.03.2017 выступал и в Минске) тоже много о чем свидетельствует… В начале 2014 г. этот харьковчанин осторожно поддерживал «мирный Майдан», а в конце 2016 г. с печалью констатировал, что в важнейших сферах стало только хуже. На днях же он опубликовал «крик души», обращенный к депутатам Верховной Рады, которые отказались рассматривать реформу здравоохранения:

Останавливать процесс самоуничтожения вы не хотите никак…

Каждое утро читаю записки из ада.

Как в палате площадью 14 кв. м 6 детей и 6 мам.

Как мечутся в приемном отделении — ищут врача, чтоб помочь умирающему молодому парню, разбившемуся на мотоцикле.

Как ищут обезболивающие — мама кричит, рак кишечника.

За то, чтобы привязать ремень к кровати (чтобы мог помочь самому себе сесть после инсульта), — 100 грн. Это в платной палате, которая отличается от бесплатной исключительно тем, что там всего 4 койки, а не 10.

«Мы не знаем, бешеная собака или не бешеная», но вакцины у нас все равно нет. Достанете — будем колоть.

Половина бумажек из лаборатории дают повод усомниться в правдивости результатов.

Фармакология — царство фуфломицинов и фальсификатов. Редкие адекватно работающие лекарства — как лучик света в глубоком колодце.

И т. д., и т. п. Зато в Украине наскоро-наспех посносили памятники Ленину и другим «болванам», не пощадив бюст легендарного партизана Второй мировой Сидора Ковпака. Украинский институт национальной памяти (правительственная организация) 16.05.2017 дал официальное пояснение, согласно которому символика дивизии «СС-Галичина» разрешенa в стране. На мой скромный взгляд, это уже слишком. Ладно там, Петлюра, ладно, Бандера – первый всё же декларировал построение более-менее демократического государства (УНР), а второй сидел в нацистском лагере, однако вояки из «Галичины» являлись непосредственными помощниками оккупантов в черных делах. Решение института открывает их духовным потомкам путь к влиянию на умы…

Неделю назад Цви Ариели, военный инструктор, один из основателей еврейской самообороны Киева, задал ряд метких вопросов в фейсбуке: «Честно говоря, не ожидал такое огромное количество защищающих дивизию СС Галичина. Как в комментариях, так и в «личке». Это похоже на культ. Почему так? Потому что в ней служили украинцы? Потому что она боролась с большевизмом? Потому что служила Гитлеру? Не могу понять. Что для вас СС Галичина?» Я был поражен ответами типа «Зачем обсуждать такие темы, это пыль истории, информация противоречивая, точных сведений почти нет» и «Дивизия Ваффен-СС «Галичина» в видении людей тех времен – прообраз будущего украинского войска… это часть нашей истории, а вот попытки нашу историю разделить на хорошую и плохую – от лукавого». Мысли, распространённые и среди некоторых современных националистов в РБ (когда речь заходит о «Белорусской центральной раде», «Белорусской краевой обороне» и иных коллаборантских организациях). Мол, «свое дерьмо не воняет».

Хорошо всё-таки, что в Беларуси, при всех недостатках, действует государственный музей истории Великой Отечественной войны, не подчинённый учреждениям типа «Института национальной памяти». Из экспозиции музея можно узнать об ужасах нацистской оккупации, а немного и о лизоблюдстве коллаборационистов вроде руководства «Союза белорусской молодежи» (СБМ). Я бы не повторял вслед за публицистом из Германии, который печатается на израильском (?) сайте, что «в музее Холокост фактически замаскирован… Есть лишь один-единственный стенд, где приводятся цифры о загубленных оккупантами жизнях в Белоруссии, есть и фотографии о фашистских злодействах, но… без упоминания евреев». Своими глазами 16.05.2017 видел как минимум одну такую подпись под снимком: «Трупы евреев, расстрелянных в м. Ляды».

Завершить серию хочется на светлых нотах. 12 мая 2017 года исполнилось 70 лет выдающемуся шахматному композитору Николаю Бельчикову, который родился в деревне Шапарня под Жлобином, а живёт в Борисове. Мастер спорта СССР, плодовитый автор (вёл рубрики в десятках изданий, в том числе в минском журнале «Шахматы»), судья многочисленных конкурсов – это всё о нем. Лично мне приятно вспомнить сотрудничество с Н. Б. во время национального конкурса составления двухходовок «Якову Каменецкому – 100» (2014 год). Без помощи мастера не было бы и книжки о Каменецком «Вартавы шахматнага лабірынта» (2015 год).

Н. Бельчиков и книга 2004 года, где он соавтор

К сожалению, не поздравил старого знакомого раньше – так хоть сейчас присоединюсь к поздравлениям.

Вольф Рубинчик, г. Минск

Добавлено 29.05.2017  11:29

***

Из обсуждения в фейсбуке

Boris Poliakovsky Вьятрович всего лишь сказал, что символика дивизии СС “Галичина” не является нацистской, поэтому использование этой символики не противоречит закону по борьбе с символами коммунизма и нацизма.

Beni Shapiro Если она не нацистская, то какая именно? И в чем именно смысл ее использования?

Kapulkin Boleslav Там действительно нет свастики, только лев (3 шт.).

Дмитрий Рославцев А разница???!!! Вопрос не в символике и атрибутике!!! Вопрос в этой националистско-эсесовской мрази.

Boris Poliakovsky Насколько я понял, раз их символика не нацистская, то запрещать шествия их поклонников оснований нет…

Beni Shapiro И это есть формальный ведь ответ.

Basil Freydkin Г-н Рубинчик, я много лет проработал с деятелями БЦР и “самааховы” в бел. редакции РС. Так что знаю проблематику не понаслышке. Радики Островские, Станкевичи всех мастей, Витьбичи и прочая сволочь… Увы, друг мой, приходит их время.