Tag Archives: Сергей Черечень

Канец канікул на тутэйшы лад

От ужо дапраўды «цоеўскі» месяц… Увага да Віктара Цоя (1962–1990) і яго песень як бы пацвярджае думку Данііла Хармса (1905–1942) пра тое, што нябожчыкі – так сабе народ: «Их зря называют покойники, они скорее беспокойники».

Плакат у Мінску, 30.08.2020

22 мая 2020 г. Сяргей Чэрачань вырашыў быў утылізаваць славутую песню Цоя:

Атрымалася не надта (мажліва, «Чэ» забыўся, у якім годзе не стала В. Цоя; а мо нешта ведае пра яго зямное жыццё ў 1990–2000 гг., тады чаму не падзяліўся? :)). Але палітык-пачатковец не закінуў свае спробы і зрабіў «Хачу перамен» гімнам сваёй кампаніі. Прынамсі так яна ў пачатку жніўня прэзентавалася на яго афіцыйным сайце cherechen.by – цяпер ужо не…

Дыджэяў Галанава & Сакалоўскага, якія ўключалі «Перамен!» ля мінскага кінатэатра «Кіеў» 06.08.2020, здаецца, такі выціснулі з краіны – больш за тыдзень яны знаходзяцца ў Літве. Аднак гэта не замінае жыхарам квартальчыка, што мяжуе з нашай Каштанаўкай (гмахі па вул. Чарвякова, 62, Смаргоўскі тракт, 1 і 3), рупліва аднаўляць мурал, прысвечаны смеламу ўчынку. Першы раз выява з’явілася ў раёне 17 жніўня і была знішчана на ранку 19-га. Другі раз – 22-га, пратрымалася да 27-га. Зноў убачыў яе на ранку 30.08.2020, i сцяг над будкай пакуль што лунае.

Фота 31.08.2020; гэта не першы жарт з разбуральнікаў

Як дасціпна пазначыла «Хартыя», лік цяпер 3:2 на карысць жыхароў квартала. Я паставіў бы на канчатковую перамогу Смаргоўкі ў гэтым «матчы», які інтрыгуе болей, чым усе будучыя заявы «Каардынацыйнай рады».

Тым часам прэм’еру кінафільма «Цой» (рэжысёр – Аляксей Учыцель), якая планавалася на 27 жніўня, а потым на 3 верасня г. г., перанеслі на нявызначаны тэрмін. Добра, што хоць «Канец канікул» Сяргея Лысенкі застаецца з намі…

https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=oj5ITBQMYxc

Фільм здымаўся ў Кіеве-1986. Цешыць, што сёлета кіеўскія дэпутаты надалі статус батанічнага помніка дрэву, якое шматкроць трапляла ў кадр і сталася культавым для фанатаў гурта «Кіно».

Кіеўская вярба і мінскі каштан

Меў бы паўнамоцтвы – надаў бы ахоўны статус конскаму каштану, што перад «караткевіцкім» пад’ездам па вул. В. Харужай, 48. Дрэву каля 50 год (каштаны жывуць па 200-300), і Уладзімір Караткевіч калі не адпачываў у яго цені, то як мінімум глядзеў на саджанец з балкона. Няйначай гэтае дрэва натхняла пісьменніка ў час працы над аповесцю «Лісце каштанаў» (1972)!

Вынікі палітычных баталій падводзіць пакуль што рана, але я – незалежна ад расійскай пралукашэнскай прапаганды, якую выкрываў Максім Кац тыдзень таму – схіляюся да думкі, што адміністрацыя РБ у цэлым адбіла пратэстныя хвалі. З другога боку, большасць нездаволеных нарэшце пачала ўсведамляць, што яна – большасць, і пасля «работы над памылкамі» будзе здольная рэальна змяніць хаду гісторыі.

Гэтым разам поспехі не былі развітыя, сярод іншага, праз недасведчанасць лідараў. Так, у пратэстаў былі і павінны быць кіраўнікі; формула «кожны сам сабе лідар» працуе толькі да пары, да часу. Асобныя эпізоды паказалі, што сіла пратэстоўцаў недаацэньвалася (у тым жа Кіеўскім скверы 6 жніўня можна было дасягнуць большага), а некаторыя – што яна пераацэньвалася.

Адным з пабочных вынікаў пераацэнкі сіл была ўтапічнасць мэтаў. Як ужо адзначалася, «агульнага страйку» з 11 жніўня не выйшла.

Улёткі, зафіксаваныя 10.08.2020 (вул. Чарвякова) і 18.08.2020 (вул. Ракаўская)

Няясна, адкуль «обер-аналітык» Пётр Р. 25 жніўня ўзяў звесткі пра спробу супраціву «з боку тысячы дзяржаўных прадпрыемстваў, каб такім чынам паўплываць, каб у Беларусі вярнуць вяршэнства закона». Намаганні супрацоўнікаў пары дзясяткаў буйных прадпрыемстваў (можа, мелася на ўвазе, што супрацоўнікаў былі «тысячы»?) прагнаць «вялікага боса» выглядалі эфектна, але чыноўнікам пакрысе ўдалося здушыць іх – дзе ўгаворамі, дзе кропкавымі рэпрэсіямі… Старшыню страйкавага камітэта на «Гродна Азоце» Юрыя Рававога, не раўнуючы тых дыджэяў, выціснулі за мяжу; яго калегу з Мінскага трактарнага завода Сяргея Дылеўскага ў той жа дзень (24.08.2020) кінулі за краты на 10 сутак… Мінуў тыдзень, але дабіцца яго вызвалення таварышы не здолелі.

Улады паказалі, што членства ў «Каардынацыйнай радзе», і нават у яе прэзідыуме, не бароніць ад пераследу… 🙁 Уразіла і сама Рада, якая ціха ператварылася з органа «па забеспячэнні трансферу ўлады» (мэту абвясціла Святлана Ціханоўская 14 жніўня, і гэта гучала цягам некалькі дзён) у орган для «арганізацыі працэсу пераадолення палітычнага крызісу» – гэткае грувасткае і цьмянае мэтавызначэнне з’явілася на сайце КР у апошняй дэкадзе жніўня.

Зразумела, што члены КР меліся падстрахавацца, асабліва пасля ўзбуджэння «вялацякучай» крымінальнай справы 20 жніўня… Аднак змена цэтліка сведчыць і пра тое, што дарэчны момант для змены ўлады пасля 9 жніўня быў, аб’ектыўна кажучы, упушчаны. Меў рацыю былы часовы павераны Беларусі ў Швейцарыі Павел Мацукевіч:

Трэба было б засяродзіцца на рабоце з працоўнымі калектывамі буйных дзяржпрадпрыемстваў. Мы бачым, што нават на [вулічныя] акцыі з удзелам соцень тысяч чалавек улады не рэагуюць. Але варта было супрацоўнікам МТЗ выказаць пазіцыю, як Качанава паспяшалася заявіць, што голас рабочых пачуты.

Дык чаму не рухаць пратэстны рух у гэтым кірунку? Тым, хто прэтэндуе на лідарства, варта было б наладзіць «поўны» кантакт з рабочымі буйных прадпрыемстваў і ўнікнуць у іх праблемы ды страхі, якія перашкаджаюць страйку. Каб людзі не баяліся звальненняў, каб мелі гарантыі не дэклараваныя, а рэальныя – каб дэклараваная дапамога пачала паступаць.

П. Мацукевіч сышоў з дзяржслужбы ў гэтым жніўні. Фота адсюль

Са школьнай праграмы памятаю, што ледзь не галоўнай прычынай паразы рэвалюцыі 1905 г. у Расіі быў брак дамоўленасці паміж рабочымі і сялянамі. У Беларусі, выглядае, гісторыя паўтараецца ў выглядзе фарсу – «белыя каўнерыкі» і самазанятыя, што складаюць рухаючую сілу нашай «рэвалюцыі», не дамовіліся як след з «сінімі каўнерыкамі»… Мажліва, усё яшчэ наперадзе, але прызнайма, што за апошні тыдзень рэакцыянеры скарысталі з памылак «прагрэсіўных колаў» і адваявалі сабе нямала прасторы.

Сярод яўных абмылаў – выказванне «старэйшыны» Каардынацыйнай рады аб тым, што Пуцін мае весці перамовы з Лукашэнкам, каб той пайшоў на саступкі. Сумнеўную ідэю наконт адклікання дэпутатаў мясцовых саветаў і палаты прадстаўнікоў (які сэнс марнаваць высілкі выбаршчыкаў, пакуль не адпраўлены ў адстаўку цяперашні Цэнтрвыбаркам?) раскрытыкаваў і П. Мацукевіч. Апошняя па ліку, але не па значнасці, памылка – заява 25.08.2020 пра тое, што статус цяперашняга беларускага ўрада спрэчны; маўляў, пасля выбараў не адбылося інаўгурацыі, «аднак ужо 19 жніўня прэзідэнт прызначыў новы ўрад». Гэтая «крытычная» прамова ў выкананні Марыі К. фактычна значыла згоду з перамогай Лукашэнкі, названага «прэзідэнтам»; тое, што Рада не абвергла заяву сваёй спікеркі, навявае сум…

Уладны «наезд» на недзяржаўныя СМІ, у прыватнасці, на «Комсомольскую правду», спярша маскіраваўся пад паломку друкарскага абсталявання, з-за якой газета 18.08.2020 быццам бы не дайшла да чытачоў. Ну, чыста гісторыя з невыданнем «Чукокалы», апісаная ўнучкай Карнея Чукоўскага Аленай (і Уладзімірам Вайновічам у «Іванькіядзе») – «у друкарні абвалілася столь». Хоць бы праз паўстагоддзя штось новае прыдумалі!

Неўзабаве, пасля некалькіх нявыхадаў «КП», а таксама «Народнай волі», «Cвободных новостей» і «БелГазеты», паводзіны «Беларускага дома друку» – «флагмана паліграфічнай прамысловасці Беларусі» – зусім праясніліся. Для даведкі, генеральным дырэктарам прадпрыемства, якое ўзяло на сябе цэнзарскія функцыі ды запусціла «дурачку», у канцы жніўня 2020 г. быў Раман Сцяпанавіч Алейнік. Ці давераць яму кіраўніцтва хаця б капіравальным апаратам пасля «змены дэкарацый»?

«КП» і «Народная воля» знайшлі выдаўца ў Маскве, але прадпрыемства «Белсаюздрук» (гендыр – Ігар Віктаравіч Дудзіч) адмовілася браць тыраж у продаж. У Мінску я сам на мінулым тыдні сутыкнуўся з адсутнасцю патрэбных газет у кіёсках. Друкаваная прэса і так ледзь ліпіць у Беларусі, а тут яшчэ спецаперацыя, выканаўцамі якой сталіся «галоўная друкарня» і «галоўныя распаўсюднікі» (далучылася «Белпошта»). Замоўцаў, вядома, трэба шукаць у «Чырвоным доме» па вул. К. Маркса, 38; многае пра новы «наезд» на СМІ, які ўключае і блакіроўку сайтаў naviny.by ды nn.by, маглі б расказаць таксама чыноўнікі міністэрства інфармацыі на чале з Луцкім.

У выніку пазапланавай праверкі, з якой дзяржкантроль прыйшоў у рэдакцыю «Камсамолкі» 26 жніўня, газета праз колькі дзён была вымушана змяніць рэдактара… Суцяшае хіба тое, што «крамольныя» нумары (з расповедамі пра жудкія наступствы першага «паслявыбарнага» тыдня) у электронным выглядзе можна знайсці тутака. Ды не ўсім зручна чытаць з камп’ютара.

Часам проста дзівуешся, колькі ж дрэні сабралося ў Сінявокай за апошнія 25 год. Крыўдна, што гэтая дрэнь, хоць яна і ў меншасці, адкрыта плюе ў вочы большасці, практыкуючы прынцып «сваім – усё, чужым – закон» (прычым закон тут бачыцца не як шматбаковы рэгулятар грамадскіх адносін, а як прылада для пакарання).

У нечым разумею «галоўнага палітыка» – ён прынамсі чалавек паслядоўны, і ад самага пачатку дэманстраваў, што мэтазгоднасць для яго вышэйшая за крымінальны кодэкс (збіццё трактарыста ў 1989 г. як бы намякала). Але нязменна шакіруюць «галоўныя юрысты» – стойкія абаронцы ладу, пры якім зневажаецца сама сутнасць права. Гаворка перадусім пра старшыню Цэнтрвыбаркама, генеральнага пракурора, старшыню Канстытуцыйнага суда і старшыню Вярхоўнага суда.

Даўно не маю ні ілюзій, ні павагі да «мадам Ярмо» і генпракурора, які заплюшчваў вочы на дзеянні садыстаў з МУС (але 20 жніўня кінуўся з крымінальнай справай на толькі што створаную каардынацыйную раду, якая нібыта выношвала «захоп дзяржаўнай улады і шкоду нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь»). А што ж двое вопытных суддзяў, якія дасягнулі ўзросту, калі час ужо думаць пра вечнае?..

Пётр Міклашэвіч не пасаромеўся заявіць 25.08.2020, што стварэнне каардынацыйнай рады «неканстытуцыйна», бо «Канстытуцыя не прадугледжвае магчымасці стварэння грамадскіх органаў і арганізацый, правамоцных пераглядаць вынікі прэзідэнцкіх выбараў». Паводле гэтай жа логікі «неканстытуцыйна» хварэць на COVID-19, купляць газеты ў кіёсках і назіраць за захадам сонца – усяго гэтага Канстытуцыя «не прадугледжвае». Харош і «Інтэрфакс» з загалоўкам: «КС Белоруссии признал совет оппозиции неконституционным» – у двух радках мінімум тры памылкі (ну, па-першае, тут меркаванне старшыні суда, а не судовае рашэнне…).

Некаторыя пасля 14 жніўня (дзень абвяшчэння «канчатковых вынікаў выбараў») спадзяваліся яшчэ на Вярхоўны суд і на яго старшыню Валянціна Сукалу – ох, наіўнасць… Суддзі Вярхоўнага суда, прызначаныя Лукашэнкам, разгледзелі скаргі экс-кандыдатаў у прэзідэнты на дзеянні Цэнтральнай выбарчай камісіі, склад якой прызначыў той жа Лукашэнка… Рашэнні суддзяў, прынятыя 25.08.2020, зводзяцца да таго, што, раз ЦВК не лічыць выбары неадбытымі, яны адбытыя. Як у тым анекдоце: «Падсудны, прызнаяце сябе вінаватым? – Нэт! – Што ж, на нэт і суда нэт… Aпраўданы». Затое 31 жніўня Сукала пахваліўся: «Судовая сістэма выконвае тыя канстытуцыйныя абавязкі, якія на яе ўскладзены».

Сістэма настолькі дэградавала, што я не здзіўлюся, калі ў новым варыянце Канстытуцыі будзе сказана: «Забараняецца абскарджваць у судзе рашэнні, прынятыя органамі, што падпарадкоўваюцца Прэзідэнту» (мо ўставяць «Горача Любімаму»). Яшчэ прасцей было б суздром ліквідаваць суды, перадаўшы іх функцыі Лукашэнку ды пешкам з яго «вертыкалі». Тады першы прэзідэнт мог бы адчуць сябе не толькі аўтаматчыкам, як у канцы жніўня 2020 г., але і царом Саламонам. Праўда, яшчэ пытанне, ці ведае гэты нябога, ад якога паціху адплывае ўжо і амерыканскі прыхільнік Грыша Іофе26 гадоў ва ўладзе – мнагавата ў любым выпадку»), хто такі Саламон…

Вольф Рубінчык, г. Мінск

31.08.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 31.08.2020  20:42

Вольф Рубінчык. Апошняя порцыя «перадвыбарных назіранняў»

Шалом. Вось ужо і «датэрміновае галасаванне на выбарах прэзідэнта» распачынаецца. Перафразуючы дасціпны выраз ад нябожчыка Якава СусленскагаМы хіба галасуем? Мы нямуем» – гэта пра хрушчоўска-брэжнеўскі СССР было), карціць назваць яго «датэрміновым немаваннем».

У ранейшых тэкстах дазваляў сабе накрэсліваць сякія-такія прагнозы. Удакладніў бы іх цяперака, ды сітуацыя ў краіне настолькі напружаная, што не ведаеш, які гук (або каменьчык) можа зрушыць лавіну. Таму лепей скажу, што думаю, у агульных выразах.

Сёлета на вуліцы беларускіх гарадоў выплюхнулася багата злосці й гневу людзей, якіх цягам гадоў, а мо і дзесяцігоддзяў, не чулі вышэйшыя (дый роўныя) ў іерархіі. Хто б ні быў ва ўладзе пасля 9 жніўня, яму/ёй прыйдзецца чуць тыя галасы «з вуліцы». І працаваць для таго, каб яны былі пачутыя ў парламенце, саветах, на вытворчасці, у навучальных установах, офісах, крамах… дый проста ў сем’ях. Аўтарытарны лад у дзяржаве шмат у чым жывіцца аўтарытарна пабудаванымі сем’ямі.

Пасля 9-га паступова выйдуць «на свабодку» старыя палітвязні (магчыма, з’явяцца новыя). Даволі доўга яшчэ прыйдзецца змываць з асфальта і пліткі «мемы» гэтага лета – «3%», «Ямы 97%». Сумняюся, між іншага, што новая песня Лявона Вольскага «Іржавая дзяржава» перакрые іх папулярнасць (на мой густ, яна не дацягвае да «шэдэўра», але я не літаратура- і не музыказнаўца, магу памыляцца). Куды больш крануў дуэт Вольскага і опернай спявачкі Маргарыты Ляўчук пры выкананні залатанага-пералатанага «Паветранага шара».

Не выключаю, што пра каханне Святланы да Сяргея, дзеля якога хатняя гаспадыня з дыпломам  Мазырскага педагагічнага ўніверсітэта пайшла ў палітыку, сапраўды, як прадракаў Андрэй Курэйчык на мітынгу 30.07.2020, «напішуць кнігі і песні, здымуць фільмы». Абы гэта ўсё ішло ад сэрца, не рабілася часткай агітпропу. Дальбог, не трэба тут аналагаў расійскага фільма «Брат», на які з такой прыязнасцю спаслаўся пан Курэйчык…

Гісторыя з «вагнераўцамі», затрыманымі 29 ліпеня на базе адпачынку пад Мінскам, бо паводзілі яны сябе падазрона – не ўжывалі алкаголю і не хадзілі на дыскатэкі (!), разварушыла тутэйшую багну. Вылез на паверхню і Аляксандр Фядута, прадстаўлены на «Еўрарадыё» як «паліттэхнолаг». Ён паразважаў пра адносіны з Расіяй, пра выбарчы працэс, пра будучыя паводзіны атачэння Лукашэнкі… Між тым сёлета не прадказаў нават дынаміку цэн на цукар:

Фрагмент нататкі Ф. з «Народнай волі», 31.01.2020. Мінула паўгода – ніякага «адчувальнага павышэння» (справа – фота 03.08.2020, зробленае ў звычайнай, не самай таннай краме на бул. Шаўчэнкі). Няйначай пана ў студзені ангажаваў урад, каб разгрузіць склады 🙂

Агулам, чаго вартыя заявы А. Ф., я пісаў у сакавіку («Вирус или “Беларусалим”?»). Прабачэння за хлусню ў мой адрас ад былога лукашэнскага чыноўніка за чатыры месяцы не паступіла, і я выкрэсліваю яго з ліку патэнцыйна прыстойных людзей. Прашу тых, каторыя мяне паважаюць, зрабіць тое самае.

Ёсць яшчэ адна годная «выхаванка гнязда Фядутава», Валерыя К., якая 2 жніўня паспрабавала давесці, што «на ўсіх апазіцыйных мерапрыемствах людзей у сродках абароны (у масках і пальчатках) нашмат болей, а вядучыя заўсёды нагадваюць пра неабходнасць сацыяльнага дыстанцыявання». У перакладзе на нармальную мову «апазіцыйныя мерапрыемствы» – гэта пікеты і мітынгі за канкурэнтаў Лукашэнкі, найперш «за Ціханоўскую» (іншыя тры зарэгістраваныя кандыдаты менш актыўныя ў зносінах з публікай). Дык вось, калі ў маі і чэрвені арганізатары «мерапрыемстваў» насамрэч дбалі пра здароўе ўдзельнікаў – я сам бачыў гэта каля Камароўкі – то ў ліпені, пасля заявы самі-ведаеце-каго «Мы перамаглі каранавірус», відаць, вырашылі, што ёсць і больш важныя справы… Некаторыя здымкі з Глыбокага, Жлобіна, Гомеля я прыводзіў 27.07.2020. У той жа дзень гродзенскі актывіст БНФ Вадзім Саранчукоў слушна зазначыў на «Радыё Свабода»: «З аднаго боку, 10 тысяч на мітынгу ў Мінску. З другога боку, 95% людзей, якія стаяць плячо ў плячо, прыйшлі без масак, без дыстанцыі, яны не думаюць пра тое, што будзе з імі праз два тыдні».

Мінск, парк Дружбы народаў, 30.07.2020. Фоткі адсюль. З маскамі і дыстанцыяваннем па-ранейшаму «не фантан»…

Ці не ў пазіцыі «новых палітыкаў» прычына таго, што «аб’яднаны штаб» Святланы Ціханоўскай не здолеў на сёння ўцягнуць у сваю арбіту не толькі экс-дэпутатку Ганну Канапацкую, але і менш самавітых кандыдатаў – Андрэя Дзмітрыева і Сяргея Чэрачня? Пасля правалу перамоў аб зняцці кандыдатур Дзмітрыева і Чэрачня на карысць Ціханоўскай размовы пра тое, што «грамадства яднаецца», і без таго мала абгрунтаваныя, гучаць як летуценні.

Таксама пазіцыя! Яшчэ адна налепка з Каштанаўкі

Скажаце, збіраюцца дзясяткі тысяч? Ну, па-першае, усё ж не сотні тысяч, па-другое, пакуль што не прыкмячаю крышталізацыі, якая прывяла б да рэальнага перафарматавання палітычнага поля.

«Нас не дагоняць»?

Заслуга Ціханоўскіх & Со. – у тым, што яны дазваляюць многім людзям больш-менш вольна выгаварыцца (гл. пачатак гэтага тэксту). У вольнай Беларусі варта было б Сяргея паставіць на чале БТ, а Святлану – яго намесніцай, дзеля чаго зрабіць спецыяльную агаворку ў законе аб дзяржаўнай службе, які забараняе такую сямейнасць 🙂 Але ці дастаткова папулярнасці ў ютубе і СМІ, каб быць палітыкамі, а не толькі лічыцца? Які там рэфрэн у «Чорнай ружы – эмблеме смутку…»: «СКОРА ДАЗНАЕЦЕСЯ!».

Цікава паглядаць, як расійскія лібералы-«каспараўцы» нахвальваюць нашу «часова беспрацоўную». Павел Матвееў (26.07.2020): «Ці існуе ў гэты момант у Беларусі той, хто можа зрабіць так, каб дыктатар Лукашэнка быў нарэшце адхілены ад улады? Такі чалавек у Беларусі існуе. Яго (дакладней, яе) завуць Святлана Ціханоўская». Ігар Якавенка (31.07.2020): «Ціханоўская стала адзіным кандыдатам ад апазіцыі… Узровень стомы ад Лукашэнкі настолькі высокі, а масавасць падтрымкі Ціханоўскай настолькі вялікая, што пасля абвяшчэння чарговай “элегантнай” перамогі правадыра пратэсты прыйдзецца разганяць сілай».

Ці во цешыцца Аляксандр Скобаў (01.08.2020):

Святлана – наша вясна… У Беларусі рух новага тыпу ўжо зрабіўся па-сапраўднаму агульнанацыянальным. І вылучыў лідара, ніяк не звязанага са старымі элітамі. З прафесійнымі палітыкамі і палітыканамі. Вылучыў лідара, які без цяжкасцей аб’яднаў вакол сябе ўсю старую апазіцыю. Куды дзелася вечная няздольнасць правадыроў дробных груп дасягаць згоды? Куды дзеліся іх дробязныя амбіцыі і звады? Іх змыла. Таму што хваля, якая ўзняла новага лідара, насамрэч народная.

Аптымісты… Да згуртавання альтэрнатыўных сіл у Сінявокай – як да Масквы пехатою. Напэўна, чыясьці крэатыўная ідэя з паўторнымі прэзідэнцкімі выбарамі праз паўгода вабіць не ўсіх. Таму што ў прамежку прыйдзецца або цярпець лукашэнкаўскі «Нацыянальны сход», або распускаць яго і дабівацца большасці ў парламенце… Зусім не факт, што «натаблі» прадэманструюць лаяльнасць «рэвалюцыйнаму» ўраду, дый тры лёсаносныя палітычныя кампаніі за паўгода – бадай, мнагавата ў нашых варунках.

Не цямлю, нашто было кіраўніку Беларускага кангрэса дэмакратычных прафсаюзаў гуляцца ў супер-пупер інтэгратара і заклікаць Ганну, Андрэя, Сяргея зняцца на карысць Святланы (але здаўна існуе прымаўка: «калі не зразумела, пра што гаворка, то гаворка пра грошы»). Упэўнены, што той жа Чэрачань, бізнэсовец сярэдняй рукі, мае свой сегмент электарату; калі гэты палітык-пачатковец не «дагоніць», то хоць «сагрэецца». Я-то галасаваць за яго не буду; па-першае, таму, што няма выбараў, па-другое… хапіла б і першага, але ўсё-такі вось чаму. У партыі, якой «Чэ» кіруе з 2018 г., ёсць праграма, а ў ёй – пункт: «Неабходна надаць беларускай мове статус адзінай дзяржаўнай мовы». Разам з тым сайт кандыдата ў прэзідэнты аформлены толькі па-руску, і ў «праграме» Чэрачня «моўнае пытанне» асвятляецца так (пер. з рус.):

Вучым англійскую, падтрымліваем беларускую, карыстаемся рускай. Добрае валоданне англійскай мовай – аснова развіцця навукі, бізнэсу і інавацый. Беларуская мова – неад’емны элемент нашай нацыянальнай ідэнтычнасці, які трэба вывучаць і захоўваць на дзяржаўным узроўні, але без якога б там ні было прымусу.

Дзіўлюся, дарэчы, што Пётр Рэзванаў успрыняў кандыдацкі мінімум набор лозунгаў як «праграму, вартую гэтай назвы». Але гэтая мая заўвага не ў крыўду Чэрачню – cам жа пісаў колькі дзён таму, што «ва ўмовах РБ, незвычайных для РБ (нідзе ў апошні час лідар не кіраваў нязменна 26 год…), стварэнне несупярэчлівай “пакрокавай” праграмы – асабліва складаная задача. Занадта ўжо вялікі разрыў паміж афіцыйнымі дэкларацыямі, статыстыкай, “нарматыўна-прававымі актамі” – і жорсткай рэчаіснасцю». Праблема ў іншым. Здалося мне, што кандыдат не схільны рэалізоўваць свае партыйныя наказы. І цяпер беларуская мова «падтрымліваецца» на дзяржаўным узроўні, але больш як рэлікт, а не як жывы арганізм. Праз адмысловую форму на сайце спытаўся ў кандыдата, у чым адрозненне яго «моўнай праграмы» ад лукашэнкаўскай, і ці збіраецца ён неяк падтрымліваць ідыш…

«Абавязковы адказ» абяцалі даслаць на адрас электроннай пошты. Другі тыдзень чакаю

Улётка, зафіксаваная на «афіцыйным» стэндзе каля мінскага кінатэатра «Кіеў» 03.08.2020. Дзве мовы – ОК, але ж «даручыўся»… Больш дарэчным было б слова «даверыўся».

Цікавае прызначэнне: да нас як пасол Ізраіля ў Беларусі пад канец года мае прыехаць былы прэс-аташэ пасольства Ізраіля ў Маскве Алекс Гольдман-Шайман (Alex Goldman-Scheiman). Можна доўга спекуляваць, чаму прыбіраюць Шогама, пасла-кулінара, які не адпрацаваў у Мінску і чатырох гадоў, але я распавяду самую ісцінную праўду: патрэбен чалавек, падобны да Віктара Шэймана хаця б сваім прозвішчам! І такой бяды, што Алекс – усяго толькі Scheiman, ён можа выдаць сябе за страчанага брата ўплывовага РБ-шнага чыноўніка… Знойдуцца зухі, якія напішуць сцэнар фільма пра вечную дружбу ізраільцаў і беларусаў (рабочая назва «Мы, браты-два»). Гэткі заказ, безумоўна, уздыме з кален «Беларусьфільм»…

Цяпер вы ведаеце, каму выгадная новая канфігурацыя. Інфармацыйны спонсар хітрага плана – выданне «Навіны-бай», якое крыху забегла ўперад і напейсала сяння прозвішча ізраільскага чыноўніка так: «Гольдман-Шэйман». Рабятам даравальна.

* * *

Занатаваў я ўсё гэта і падумаў; мо дарэмна? Чужая душа – прыцемкі, асабліва, калі гэта душа мацёрага прэзідэнцішчы Нацыянальнага алімпійскага камітэта. Возьме ён і заўтра ў сваім пас(ы)ланні аб’явіць аб пераносе «выбараў» праз надзвычайнае становішча («баявікі Вагнера» нібыта дагэтуль швэндаюцца па беларускіх лясах і балотах). Але стомлены ён, па-мойму, для такога кроку. Гуляе «ад абароны» – як і бальшыня тых паўабаронцаў, што выйшлі з ім на поле. Напрыклад, 76-гадовы Генадзь Зюганаў – той яшчэ «аўтарытэт» у беларусаў ды расійцаў ХХI ст.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

03.08.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 04.08.2020  14:46

ГЛАЗАМИ КЛОУНА-3

Кончается июль – в чём-то напряжённый, в чём-то унылый, чем-то абсурдный, а чем-то и смешной. Как уже приходилось писать в 2018 г. о месяце выборов в местные советы: «это само по себе смешно».

Слегка позабавила позиция моего «официального оппонента» Петра Резванова, который изучил программы кандидатов (или тезисы, найденные в интернете), но абстрагировался от их качества и решил поддержать личность, собирающую массы людей на митингах: «идти против течения и голосовать против всех нет смысла». Не мне его разубеждать, но вспомнился чей-то афоризм: «плыть надо не по течению, не против течения, а туда, куда тебе надо».

Да, «длинные тексты» избирателям изучать полезно, а иной раз и необходимо. В идеале свой политический выбор лучше делать, основываясь на программах, а не на личностях – так говорил ещё Заратустра Зеэв Жаботинский (тем более что знакомство с кандидатами, как правило, весьма скромное; среднему избирателю предлагается их медиаобраз). Но это в идеале, в рамках устоявшейся системы, где политики, по большому счёту, взаимозаменяемы. На постсоветском пространстве не так: у нас «роль личности в истории» априори повыше. Глядя на нового персонажа в политикуме, поневоле задумываешься, а сумеет ли он(а) навязать свои «правила игры» чиновникам? Крупным бизнесменам? И здесь многое зависит от его/её способностей, связей, да и харизмы. Что толку от изящно подготовленной программы, если таковая повиснет в воздухе без шансов на осуществление… Выходит, что всматриваться надо и в бэкграунд кандидата (-тки), и в самопрезентацию, и в группу поддержки.

В условиях РБ, несколько необычных для Европы (нигде в последнее время лидер не правил бессменно 26 лет…), создание непротиворечивой «пошаговой» программы – особо сложная задача. Слишком уж велик разрыв между официальными декларациями, статистикой, «нормативно-правовыми актами» – и жёсткой реальностью. Наверно, такой разрыв характерен для всех «долгоиграющих» авторитарных режимов. Благодаря тому же П. Резванову прочёл о Португалии при Салазаре:

Главная сложность в оценке экспертами четырех десятилетий португальской диктатуры состоит в том, что на самом деле существовали как бы две Португалии. Одна – та, которую хотел видеть Антониу Салазар. Она жила в его мечтах по принципам корпоративизма и консервативных католических ценностей. А другая – реальная, которая очень сильно отличалась от воображаемой.

Что получается? Пока не откроешь «чёрный ящик», т. е. не попадёшь во власть, заметны её отталкивающие черты, но не очень ясно, что можно сделать для исправления системы… В общем, кое в чём понимаю кандидатов, действующих по старинному рецепту: «Сначала ввяжемся в бой, а там посмотрим» (есть набор лозунгов, мемов, иных политтехнологических приёмов – и хватит). Заодно устраняется риск того, что власть предержащие перехватят какой-либо из «ударных» пунктов альтернативной программы 🙂

И всё-таки немного жаль, что никто в эти жаркие и нежаркие дни не сумел предъявить цельной, годной альтернативы. «Чайно-пирожковая» пастораль с байками о том, что в ней «рабочим приятно общаться с начальством» (у Светланы Т. 28.07.2020 с 15:30) мне подозрительна. Процитирую-ка заявление Свободного профсоюза металлистов, сделанное ещё 18 июля с. г.:

Очередная политическая кампания – выборы Президента РБ — превращена в грубый и циничный фарс…

Официальные профсоюзы (ФПБ) являются одним из придатков агонизирующей системы. В настоящее время верхушка и функционеры, неплохо устроившиеся за счёт взносов работников, прислуживают режиму в качестве членов лживых избирательных комиссий и псевдо-наблюдателей с целью скрыть истинные настроения избирателей.

Очевидно, что при сохранении политического режима реальный уровень жизни большинства работников и пенсионеров будет стремительно падать.

Мы заявляем, что ни у кого из зарегистрированных кандидатов нет чёткой программы по радикальному улучшению жизни людей труда. Призываем зарегистрированных кандидатов в Президенты, которые действительно заинтересованы в возвращении страны на демократический путь развития и не являются марионетками действующей власти, снять свои кандидатуры и не участвовать в политическом фарсе с заведомо известным результатом.

Видимо, в глубине души я металлист – как Остап Бендер был в душе почвоведом и управдомом 🙂

Кстати, первое выступление Анны Канопацкой по БТ (21.07.2020) понравилось мне куда больше второго (28.07.2020)– хотя бы потому, что в первом белорусский язык не уступал русскому. И меньше было популистских обещаний, вроде проведения «Народного собрания» в начале правления нового президента (президентки?) Уж чего-чего, а курултаев под лейблом «Всебелорусское народное собрание» с 1996 г. проводилось достаточно. Верховной власти хочется новых идей из гущи народной? Знать бы, как на таком «мероприятии» в принципе возможно достичь того, что «каждый неравнодушный человек будет услышан».

Никто из альтернативных кандидатов не призвал наёмных работников к выходу из «официальных» профсоюзов (ФПБ; см. выше) и к дальнейшему вступлению в независимые. Между тем не исключено, что именно указанные шаги – начало пути к победе. Во всяком случае, для власть предержащих они пострашнее будут, чем белые ленточки на руках «честных людей». «Сдувание» ФПБ способно повлечь за собой распад иных массовых организаций, худо-бедно служащих «опорами» властной группировки, изображающих «гражданское общество» (БРСМ, «Белая Русь», союз жэншчын, руководить которым направляются заслуженные лукашистки типа Ирины Алексановой или Марианны Щёткиной…) – в итоге всем станет очевидно, что «король голый». Разумеется, чтобы на такой призыв откликнулись массы, оратор должен пользоваться авторитетом у конкретных, а не воображаемых рабочих и служащих. Недавнее открытое письмо гродненца к председателю ФПБ свидетельствует, что идея перспективна.

Ещё пару слов о стиле выступлений. Конкуренты Лукашенко не показали себя ни холодными, ни горячими: видимо, потому, что не принимают избирательный фарс близко к сердцу, но и не готовы открыто его высмеивать. Поскольку честных выборов в этом сезоне всё равно нет, я бы с интересом послушал два вида речей:

1) Что-то вроде проповеди, построенной на цитатах и реминисценциях из Библии;

2) Набор шуток юмора c доведением популизма до абсурда.

Проповедь в наших условиях вряд ли кого-то переубедит, но хотя бы заставит задуматься, «что такое хорошо и что такое плохо». Жаль, что христианский демократ Павел Северинец с 7 июня сидит на Окрестина – он бы объяснил лучше…

Во втором случае следовало бы привлечь в качестве консультанта, к примеру, Лёлика Ушкина. Бывший глава партии «Зелёных» помнит, как в 1990-х его товарищи выступали за геноцид пингвинов Антарктиды… Кандидату 2020 года стоило бы, наоборот, заявить о том, что после его победы Беларусь возьмёт пингвинов под защиту (и примет в гражданство РБ) – любители птиц поддержали бы… Судя по постоянному присутствию в СМИ, «Ахова птушак Бацькаўшчыны» является у нас богатой и авторитетной организацией! Ещё вариант: под лозунгом «Вернуть народу то, что у него отняли» пообещать минчанам Водопроводный переулок в Каштановке и улицу «Первая Шестая линия» (Вторая Шестая в районе ул. Я. Коласа есть, а Первой нет – непорядок! :))

Кому война, кому мать родна. Некоторые СМИ благодаря «предвыборным кампаниям» повышают свою капитализацию – во всяком случае, их руководителям «выборы» точно идут на пользу.

Хорошо помню 2005–2006 г., когда «Наша Ніва» всячески «раздувала» Милинкевича (на тогдашнем жаргоне – «единый кандидат демократических сил») и «мочила» Козулина.

Вперёд, к победе 🙂

«Они ничего не забыли и ничему не научились». В 2020 г. роль Милинкевича играет Тихановская, роль Козулина – Канопацкая…

Скриншоты с сайта «НН», 29.07.2020. Два кандидата и чуть примкнувший к ним Дмитриев

На даму глядеть приятнее, чем на отставного чиновника предпенсионного возраста – хоть какой-то прогресс за 14 лет. А если серьёзнее, я – за беспристрастные масс-медиа; во всяком случае нашей «четвёртой власти» не следовало бы зарываться, подыгрывая конкретным политическим силам и делая хорошую мину при неважной игре.

«БелГазета», 29.07.2020. Редактор издания – доверенное лицо Сергея Черечня, тем не менее перекоса в пользу этого кандидата на сайте не заметно

Да, под эгидой «НН» в июле вышел номер журнала с материалами о евреях. Сколько в нём искренности, а сколько конъюнктуры – решайте сами

А вот хорошая новость из мир(к)а белорусских медиа. «Бобруйский курьер», кажется, отбился от «наезда» бобруйских же чиновников и чиновниц. От редакции требовали убрать с сайта ряд видеоинтервью под предлогом, что эти беседы с людьми являются «социологическими исследованиями», на которые в РБ требуется особое разрешение. «БК» сделал «ход конём», обратившись в Институт социологии Академии наук. Директор института Геннадий Коршунов разъяснил, что такое социсследование и почему журналистские опросы не подпадают под это понятие. Что ж, могу себя поздравить: ещё в феврале 2019 г. я приметил, что «драконовед» Коршунов – неглупый человек…

Главред электронной газеты Анатолий Санотенко – тоже «крепкий орешек», да и к истории неравнодушен:

Фото 2009 г. с babruysk.by

Впрочем, пусть он сам расскажет о своей работе (письмо от 29.07.2020):

Работая главным редактором «Бобруйскoго курьера» с мая 2003 г., а газетным менеджером (редактор, зам. редактора) – с мая 1995 г., я никогда не снимал ни одного материала по требованию властей. И никогда не ориентировался на их «мнение», «неудовольствие» и т. д. Эта свобода, по моим подсчётам, стоила около 5 миллионов долларов, которые мы не получили за эти 17 лет, – с мая 2003 г.

Неоднократно наших авторов (штатных или внештатных) «брали в плен» сотрудники милиции. Действуя, как вы понимаете, незаконно. Приходилось ходить в суд – объяснять, свидетельствовать, освобождать их. Так было в апреле 2006 г., в апреле 2010 г., в июле 2011 г. (двух наших ведущих журналистов «взяли» тогда во время освещения молчаливой акции). В марте 2017 г. уже пришлось освобождать себя самого и двух журналистов «БК» из местного УВД.

Кстати, в 2011 г. по всей РБ было задержано около 100 журналистов (во время освещения молчаливых акций), и только мы смогли «отбить» претензии милиционеров, добиться закрытия административных дел.

Мне кажется, в Бобруйске есть чему поучиться, или я неправ?.. «БК» верно поступил, обратившись в прокуратуру с жалобой на чиновницу горисполкома, выдвинувшую неправомерные претензии к изданию. Правда, жалобу переслали в тот же горисполком, но в анналах она останется. И, может, в следующий раз кому-то неповадно будет.

Последнее. Я подозревал, что Моника Анна Мария Беллуччи происходит из наших палестин – у неё ж и фамилия «говорящая», отчасти белорусская. Недавнее появление Моники на публике с брылями развеяло последние сомнения.

 

К сожалению, супермегапортал оставил те брыли где-то за кадром…

Но я полагаю, что они выглядят, как на фото здесь. Или на рисунке здесь (см. выше).

Вольф Рубинчик, г. Минск

30.07.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 30.07.2020  22:50

ГЛАЗАМИ КЛОУНА (не Бёлль)

Снова здорово! 23.07.2020 увидел на доме, где живу, эту листовку…

Хорошо, что предвыборный период хоть как-то обозначает себя в городе-герое Минске. Вместе с тем, уровень контрагитации «зашкаливает». Лозунг «Мы – не оппозиция…» невозбранно спи… онерен у российских диссидентов – под ним проводилась кампания «За честные выборы» в начале 2012 г. Печать поперёк лица я тоже где-то видел. И да, прежде чем печатать листовку, её текст следовало внимательно вычитать – тогда некоторой части аудитории («шибко грамотным») не пришлось бы цепляться глазом за «граждансую позицию».

Не сильно убеждает предъява о том, что «он» не выполнил «ни одного пункта из предвыборных программ». Рыгорычу не раз вставлялись фитили за невыполненные обещания (уполномоченный по правам человека, суд присяжных…), но – так-таки «ни одного»? Если, к примеру, толковать о программе 1994 г., то надо признать, что пункт «Будет введена система целевых кредитов для молодежи и молодых семей на приобретение жилья» не остался пустой декларацией.

На сайте «Еврорадио» – «разбор полётов» за 2015-2020 гг., и кое-что (немногое) из обещаний 2015 г. тоже было выполнено.

Зацикливание на «нём» (чем больше критики и высмеивания, тем лучше) – давняя ошибка здешних оппонентов Лукашенко. Но, как известно, шутка, повторенная два раза, выдыхается, а на третий раз вызывает раздражение. Кажется, я становлюсь старожилом, ибо помню наклейки «STOP LUKA», заполонившие Минск на рубеже веков…

Изображение с наклейки воспроизводилось и на плакатах. Здесь написано: «Сегодня Милошевич, завтра Лукашенко». Вот только «завтра» уже 20 лет никак не наступает 🙁

В общем, ощущение дежа вю, «дня сурка» и всего такого прочего. Но если кому-то хочется в «чат 97%» – abi gezunt. На здоровье.

Тут гражданская инициатива «Рада белорусской интеллигенции» вечером 22 июля слово молвила (пер. с бел.):

В отличие от предыдущих кампаний, когда основными кандидатами на президентский пост были те, кто понимал важность национальных ценностей для сохранения независимости и существования белорусов как самобытного европейского народа, на этот раз на первый план вышли те, кто игнорирует белорусский язык в своих избирательных кампаниях. Печально и то, что довольно большое количество граждан Беларуси, выступающих за демократические перемены, не обращает внимания на это обстоятельство. Необходимо отметить, что до такого состояния белорусское общество привела политика выдавливания белорусского языка из системы образования, средств массовой информации, официальных структур и иных сфер жизни, которая последовательно проводится нынешней властью.

Конечно, влияние «Рады» на события, мягко говоря, невелико, а если без обиняков, то близится к нулю. Процитировал её заявление главным образом потому, что помню, «как всё начиналось» весной 2003 г. Съезд интеллигенции в доме культуры по ул. Матусевича, 20 (я тогда жил метрах в ста от этого ДК). Стенд в фойе, посвящённый правам национальных сообществ, который готовили мы с недавно умершим Яковом Гутманом (в какой-то момент Яков уселся в президиум рядом с Алексеем Королём, тоже ныне покойным). Вела съезд ещё одна знакомая мне личность – режиссёр Владимир Колос, руководитель полуподпольного белорусского лицея. Осенью 2004 г. г-н Колос баллотировался в палату представителей по округу, где я живу сейчас (Каштановка, район кинотеатра «Киев») – разумеется, избирком его «пробросил».

Власть властью, но за 17 лет существования «Рада» могла бы сделаться противовесом если не в общественно-политическом, то в моральном плане. Кажется, для этого она и создавалась; ради этого на съезд 2003 г. были приглашены Праведники народов мира, спасавшие евреев в войну. Увы… активисты встали на традиционный, лёгкий путь принятия заявлений и обличения тех, «кто игнорирует». Любопытно требование «Рады»:

Эта президентская кампания характеризуется расширением протестных настроений. В связи с привычной практикой фальсификации результатов голосования и применения репрессивных мер в отношении тех, кто против этого протестует, это может привести к весьма трагическим последствиям. Чтобы предотвратить опасное развитие событий и вернуть ситуацию в нормальное легитимное русло, мы требуем остановить теперешнюю избирательную кампанию, освободить всех незаконно задержанных граждан, и провести выборы в соответствии с законодательством и демократическими нормами через три месяца.

Кучка риторических вопросов: а что произойдёт через три месяца? Протестные настроения куда-то исчезнут? «Слабовики» перестанут «хватать и не пущать», Центризбирком самораспустится от стыда, в судах появятся законники, не назначенные «верховным главнокомандующим»? Будет так, как в песне Окуджавы – «…а дураков нету – улетели все»?

В чём-то «Рада» права – перемены близки. На это как бы намекает средний возраст конкурентов политика-пенсионера – 39 лет (Дмитриеву – ровно 39, Канопацкой скоро 44, Тихановской – 38, Черечню – 35; месяцы не учитываю). Все они имеют отношение к бизнесу – даже супруга видеоблогера, которой, судя по декларации, принадлежат доли в предприятиях мужа. Т. е. капитализм реально «карабкается вверх», как и предсказывалось. Правда, этим летом шансов у него маловато…

У всех кандидатов есть сильные и слабые места. Не хочу критиковать никого лично, чтобы не подкармливать троллей. Постараюсь высказаться позитивно: в целом понравилось выступление Анны Канопацкой на БТ 21.07.2020. Будь я уверен, что в стране есть выборы, возможно, проголосовал бы за эту амбициозную и резкую даму как за наименьшее зло: во всяком случае, первая часть её речи звучала по-белорусски (с ошибками, но экс-депутатка старалась!). Интересна идея удлинения президентского срока до семи лет с запретом на повторное выдвижение… Снижение брачного возраста до 17 лет – в этом тоже что-то есть, не говоря уж об официальном праздновании Дня Воли 25 марта. Ну, и денонсация союзного договора с Россией, отсутствие на территории Беларуси российских военных баз не представляются мне ни величайшим несчастьем, ни голимой утопией.

Есть мнение, что лидер соседнего государства развязал себе руки, обнулив сроки, что после 9 августа – ежели будут перемены в руководстве РБ – он не преминет воспользоваться слабостью Синеокой… «Я всего готов ждать» (Пётр Резванов, неаналитик из Минска, 22.07.2020). Но: а) велика вероятность того, что Кремлю, увязшему в борьбе с COVID-19, «хабаровскими бунтарями» и много чем ещё, в ближайшее время будет вообще не до нас; б) Канопацкая не выглядит простачкой и слабачкой; в) нынешнее «первое лицо» не так уж могуче в отстаивании национальных интересов на международном уровне, как это внушают «птенцы гнезда Макеева» и примкнувшая к ним нобелевская лауреатка.

Не раз критиковал Канопацкую в «Катлетах & мухах», и было за что. В последнее время потеплел к ней ещё и потому, что на популярных, но не очень уважаемых мной сайтах постоянно появляются «наезды» на кандидатку, намёки на её связь с КГБ и т. п.

«Стоп-фейк» от «НН», 22.07.2020. Если А. К. действительно «всего лишь» задерживалась, а не арестовывалась, то вряд ли эта ошибка более серьёзна, чем ссылка на и. о. председателя партии ОГП как на «председателя» 🙂

Cвоеобразной бывает реклама на том же сайте…

Нутром чувствую, что «которая вера гонима, та и права» (С). К тому же хорошо помню, как Анна К. в статусе депутата палаты представителей явилась на шествие против декрета № 3 в марте 2017 г. – она тогда хромала, передвигалась при помощи костылей. Её коллегу, «тоже оппозиционерку» Елену А., на собрании у кинотеатра «Октябрь» я не помню. К их чести, пришли поддержать «тунеядцев» Андрей Дмитриев с Татьяной Короткевич (первый принёс лопату и по пути к пл. Бангалор кричал: «Чиновникам – лопату, рабочему – зарплату!»)

Тем не менее охоты получать бюллетень на избирательном участке у меня нет – ни досрочно, ни 9 августа с. г. Никто из альтернативных претендентов не убедил меня в том, что у него (или неё) имеется план победы, в который вписывался бы мой поход на «выборы». Возможно, оптимальным вариантом было бы снятие всех кандидатов, кроме «инкумбента», и объединение их сторонников в суперсилу, cпособную, как минимум, добиться отставки дискредитировавшего себя Центризбиркома, но это уж явная утопия. А одних призывов к бойкоту нечестных выборов и разрозненных акций протеста недостаточно – даже если их поддержит «прозревший» ресторатор Вадим Прокопьев, хоть из Киева, хоть из Сингапура.

Нет, не дедушка Ленин из Цюриха

Образцы риторики Прокопьева легко найти в интернете – например, здесь. Об этом господине немало говорит то, что он посчитал нужным (17:22 – 17:40) переименовать Старовиленскую улицу, где в Минске поселились российские дипломаты, в улицу [Бориса] Немцова. У нас же в городе оч-ч-ень много исторических названий! Отказаться от Старовиленской – примерно то же самое, что в Киеве переименовать Крещатик или Андреевский спуск… А может, из уст «увлекательного собеседника» вылетела шутка? Тогда мильпардон; видимо, до такого юмора я ишшо не дорос.

* * *

Не удивлюсь, если найдутся юмористы, которые передадут Лукашенко столь часто упоминаемые им лапти (те самые, в которых мы все ходили бы, если б не его великоразумная политика), – вернут «дар». Рыгорыч в лаптях – это и тема для карикатуры с переделанным стишком о лыжах:

Стаю на асфальце, у лапці абуты –

Ці лапці не едуць, ці я [вальтануты].

А так шутят у нас в Каштановке… Бул. Шевченко (перед входом в магазин секонд-хэнда), 23.07.2020. Возможно, это те самые боты, которые «топят» за Лукашенко в фейсбуке

И последнее на сегодня. В Беларуси пропал хомяк обыкновенный, который раньше водился на юге страны. Кто найдёт его нору, получит вознаграждение в 500 р. (почти 200$).

Нельзя исключать, что грызун, гонимый кровавым режимом, отрастил себе крылья и улетел – по этой причине его и разыскивает именно «Ахова птушак Бацькаўшчыны». Кстати, эта общественная организация (утверждает, что) располагает средствами на четыре хомячьи норы, и в моей грешной голове родился простецкий бизнес-план: закупить оптовую партию хомяков за границей… вырыть для них норки на ближайшем поле… посадить туда зверьков… пригласить специалистов АПБ… Бинго! 🙂 🙂 🙂

Вольф Рубинчик, г. Минск

24.07.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 24.07.2020  01:30

В. Рубинчик. И вновь Комаровка…

На девятое августа с. г. в Беларуси намечены «выборы». Напомню о людях, чьи инициативные группы действуют на сегодняшний день:

Бабарико В. Д., временно не работает, 1963 г. р.

Ганцевич Ю. М., фермер, усадьба «На воде», 1976 г. р.

Губаревич Ю. И., ИП, председатель ОО «Движение “За свободу”», 1978 г. р.

Дмитриев А. В., сопредседатель ОО «Говори правду», 1981 г. р.

Канопацкая А. А., ИП, 1976 г. р.

Кисель Н. А., замдиректора ЧТУП «Кисель В. В.», 1969 г. р.

Ковалькова О. А., главный бухгалтер ЖСПК № 791, 1984 г. р.

Козлов Н. Г., и. о. председателя Объединённой гражданской партии, 1967 г. р.

Лукашенко А. Г., «президент», 1954 г. р.

Непомнящих В. М., пенсионер, 1952 г. р.

Таболич А. Г., мастер перманентного макияжа и татуировки ООО «Скинарт», 1979 г. р.

Тихановская С. Г., временно не работает, 1982 г. р.

Цепкало В. В., ИП, 1965 г. р.

Черечень С. В., директор ООО «С58 Технолоджис», 1985 г. р.

Более подробные сведения см. здесь.

Получается, что средний возраст претендентов – около 48 лет. Человек, не желающий никому «отдавать страну» и надеющийся на шестой заход, является ныне одним из самых возрастных.

Фрагмент предвыборной листовки 1994 г.

В прошлое воскресенье, 31 мая, наша небольшая, но сплочённая семья побывала у Комаровского рынка, где имел место сбор подписей… Я подписался за двоих претендентов, а на этой неделе подумал, что стоило бы поддержать ещё пару человек. Что ж, сходили мы снова на Комаровку, благо недалеко.

В первые дни июня персонаж, ползущий на шестой заход, проводил совещания по поводу «предвыборной кампании» с председателем Мингорисполкома, начальником КГБ, а затем – и с «целым правительством». В его речах явно сквозили нотки страха. Звучали намёки на возможность силового сценария, но, по моим представлениям, это могло только подлить масла в огонь. Кажется, не подлило, хотя многие прохожие сегодня возмущались «готовностью власти стрелять в народ». Но выдвинулось к рынку заметно меньше недовольного люду, чем неделю назад, а «тихарей», по моим ощущениям, стало больше. К тому же в соседнем квартале – ближе к пересечению улиц В. Хоружей и М. Богдановича – дежурили шесть автозаков и несколько милицейских машин.

Вокруг Павла Северинца, позже накрывшего плечи бело-красно-белым флагом, собрались желающие послушать пламенные речи (от 100 до 150 человек).

Честно говоря, призывы «Лукашэнка, сыходзь»/«Лукашенко, уходи» за 20 лет успели поднадоесть, но, наверное, в их повторении есть свой смысл. Тем более что П. Северинец передавал мегафон чуть ли не всем желающим высказаться… Опасается-таки Павла «власть» – вскоре после собрания его задержала милиция (как и активистку «Народнай грамады» Веронику Мищенко, тоже выступавшую у входа на Комаровку, и некоторых других ораторов).

Очередь к сборщикам подписей за Светлану Тихановскую – жену видеоблогера Сергея Тихановского, арестованного ещё в конце мая – на этот раз не достигала и Дома мебели, не то что площади Якуба Коласа, как неделю назад… А ведь погода сегодня была неплохая.

Хвост очереди (примерно в 13:20)

Cпад числа политизированных посетителей Комаровки можно, пожалуй, отчасти объяснить превентивными задержаниями активистов. Ещё одна возможная причина – 900 тыс. USD, обнаруженных на даче у матери С. Тихановского утром 4 июня, после двух неудачных обысков. Эта «неожиданная находка», о которой раззвонил официоз, сама по себе не является поводом для преследования (один повод уж нашли), но призвана служить удобным довеском при дискредитации начинающего политика и его супруги. Обывателей хлебом не корми, а дай порассуждать о коррумпированных политиках, «руке Запада», «руке Москвы» и т. п.

Похоже, страшилки о «бандах уголовников с засученными рукавами» уступают место чуть более тонким способам дискредитации. Не успели, к примеру, назначить нового министра информации РБ (Игоря Л.), как он уже сделал «выводы» о деньгах семьи Тихановского:

Эти деньги пазл в общей системе разрушения власти, в технологиях, которые для этого используются. Я думаю, что уже не осталось сомнений, для чего всё это делается. Это явно делается не ради выборов, а для того, чтобы разрушить страну. Поэтому уже не возникает никаких сомнений. Просто надо, скажем так, по всем товарищам пройтись, у которых ещё есть «в закромах».

Даже следствие не закончено, не говоря уж о гипотетическом суде над видеоблогером, а у чиновника, имевшего отношение к журналистике, пусть и казённой (в 2018–2020 гг. руководил каналом СТВ, ранее был замдиректора агентства БелТА), «не осталось сомнений». Мне вот неясно, как за неполный миллион долларов (предположим, что блогер действительно получил от кого-то деньги «на политику») можно «разрушить страну» – новый министр, похоже, в грош Республику Беларусь не ставит… Но слушок о масштабном «финансировании политической жизни извне» был пущен – и, наверно, деморализовал кое-кого из потенциальных сторонников «Страны для жизни».

Разумеется, подпись за Тихановскую я отзывать не собираюсь. Более того, сегодня отстоял минут 40, чтобы подписаться за Николая Козлова: главным образом в знак протеста против сложившейся в стране ситуации. Н. К. в беседе с подписантами не скрывал, что не собирается сдавать подписи в ЦИК, но моей целью было создать некий противовес группировке, навязывающей свою, «единственно верную» парадигму, в которой сила выше права. Хотя бы так: пусть Николай (на правом фото в центре) перед чьим-нибудь носом «потрясёт» собранными подписями.

У пикета Н. Козлова из магнитофона звучали песни В. Цоя, в частности, «Алюминиевые огурцы». Уместно звучали: узнал в лирическом герое этой песни себя 🙂 «Игра не стоит свеч, а результат труда»? Поживём-увидим. Пока что – да, «сажаю алюминиевые огурцы на брезентовом поле».

Сергей Черечень и Юрий Губаревич тоже засветились у Комаровки… Второй даже лично (на фото справа)

Ни 31 мая, ни сегодня не видел пикетов за Наталью Кисель – загадочную представительницу ассоциации грузоперевозчиков, даму с тремя дипломами о высшем образовании. Если уж я за бывшего помощника Лукашенко подписался, то Наталью поддержал бы и подавно. Видимо, не нужен ей мой автограф 🙁 Вообще, есть мнение, что предвыборный «ход белой королевы» был сделан для PR-поддержки… ОАО «Лидские пищевые концентраты», одного из крупнейших в Беларуси производителей киселя.

Хотите – верьте этой версии о «продакт-плейсменте», хотите – нет, но в Лиде, серьёзно пострадавшей от коронавируса, встречаются большие выдумщики. Например, фирма «Лідскае піва» присоединилась к инициативе «Агульная дыктоўка», идея которой – объединять небезразличных к своему языку и культуре людей. В 2020 г. проект открыл возможность для участников не только проверить свой уровень владения белорусским языком, но и посильно поучаствовать в борьбе против COVID-19. На сайте предприятия сообщается: «За каждого участника диктанта «Лідскае піва» перечислит 5 BYN на благотворительный счёт Министерства здравоохранения, а также дополнительные средства за каждую работу, написанную на отлично. Результаты диктанта и размер суммы, которая будет направлена на поддержку медиков, будут известны не позже 19 июня».

Отвлёкся я от Комаровки, ну и ладно; не научный доклад пишу…

Сейчас в тренде мем «Саша три процента»: имеется в виду, что рейтинг «сами-знаете-кого» балансирует на грани статпогрешности. По-моему, желаемое выдаётся за действительное – процентов 10 жителей Беларуси прямо кормятся от администрации (чиновники, офицерство, руководители госпредприятий, их семьи), а ещё процентов 20 – косвенно. За последнюю пятилетку политический капитал «несменяемого» подрастерян ввиду «декрета № 3», повышения пенсионного возраста для «народных масс» и многого другого, но… действует сила инерции. Даже в Минске, где антилукашенские настроения были выражены с 1990-х годов, уровень доверия к «вождю» (по довольно правдоподобным сведениям) достигал в апреле 24%. Проблема в том, что среди остальных 76% многие считают бесполезным «лезть в политику» и/или не доверяют конкурентам «вождя».

Сторонники «ненагибаемого» подсуетились и 5 июня провели в Минске свой пикет, где «своя своих не познаша» 🙂 Аргументы в пользу его переизбрания – во всяком случае, те, что озвучиваются официозом – имеют в последнее время оборонительный, а не наступательный характер: надо сохранить мир и покой в стране, всё такое. Мир и покой – это хорошо, кто бы спорил… если речь не о кладбищенской тишине. Кстати, случайно ли именно Михаил Мясникович, в 1980-х отвечавший за состояние минских кладбищ, в 1990–2010-х гг. курировал белорусскую экономику, идеологию и науку?

Вот «замолот» как бы писателя Сергея К. (29.05.2020):

С нашими людьми происходит что-то странное. Во всем мире все блюдут покой, закон и порядок. Бюргеры столетиями ходят в одну и ту же пивную-паб-кафешку. Едят столетиями те же сосиски с пивом или рульку. И гордятся тем, что столетиями ничего не меняется!..

Тут вам лейбористы, здесь вам консерваторы меняются местами время от времени.

В другой стране демократы и республиканцы тоже хорошие ребята, передают власть из одного политического клана другому политическому клану десятилетиями.

Нашим же подавай бурю душе ведь тесно в покое! надо чтобы все вокруг бурлило, взрывалось, летело куда-то!

Иллюстрация – митинг с бело-красно-белыми флагами.

Ох, сколько фирм и фирмочек, владельцы которых планировали развиваться десятилетиями, «накрылось» после 1994 г., поскольку новому лидеру захотелось строить вавилонские пирамиды ледовые дворцы, проводить всенародные сабантуи «Дожинки» и «Европейские игры»… А уж о юридической стабильности, без которой маловато шансов на экономическую, в лукашенковской РБ можно рассуждать лишь в порядке анекдота. В 1996–2004 гг. дважды по инициативе «сверху» менялась Конституция, сейчас нам обещают что-то уж совсем изощрённое. Намёк на содержание нового акта (боюсь, скорее полового, чем правового) содержится в фб-рассуждениях ещё одного идеологического работника – Романа Р. из «Беларуси сегодня» (30.05.2020):

Я говорю про несменяемость власти, как про что-то хорошее. Ее сменяемость – не для славянского менталитета. Это в индивидуалистической Европе пусть играются, а в нашем коллективном, если хотите, племенном сознании, вождь должен править как можно дольше. Это гарантия от распрей и вечной крови на фоне дележа власти. 5-летний срок президентства реверанс из 90-ых в сторону насаждаемой нам извне модели власти. На примере Украины видим, что это провальный путь: там с каждым новым президентом к власти приходят новые группировки, которые начинают рвать страну на куски. Я абсолютно уверен, что единственный правитель, если он добился гражданского мира и более-менее стабильной жизни, сменяться не должен... Назарбаев в пример. Хорош уже играться в эти бесконечные выборы, тратиться каждые пять лет, чтобы угодить надзирателям. Надоевший вождь уйдет сам, когда почувствует слабость.

Видимо, аффтор не столько о славянском менталитете думал (сменяются же «вожди» в соседней Польше или в близкой по духу Чехии, и ничего), сколько о казахском… или о китайском. В марте 2018 г. «железные братья» действительно изменили конституцию, удалив положение, согласно которому председатель КНР и его заместитель имели право занимать свои посты лишь два пятилетних срока. Т. е. их перевыборы – пока доминирует компартия – превращаются в обычную формальность.

Соратник Романа, Дмитрий К., предложил «подсчитать, сколько в общей сложности находился у власти во Франции генерал Шарль де Голль. При этом он до сих пор считается национальным героем и спасителем нации. А всё потому, что в сложный исторический период властная чехарда пагубна для страны, народа, государства. Нужна личность, которая остановит кризис, закрепит это достижение и обеспечит необратимость курса на развитие… И если цель мир, стабильность и поступательное развитие, то здесь пример Шарля де Голля однозначно тот самый вопыт, который варты пераймання».

Что-то первый президент Беларуси, при всех полезностях его первого срока, «не тянет» на роль спасителя нации – она мирным летом 1994 г. не загибалась, кто бы что ни говорил. И даже Шарль де Голль в общей сложности находился у власти около 13 лет (1944–1946, 1958–1969), т. е. в два раза меньше, чем… И даже от де Голля французы со временем устали настолько, что устроили «весёлый» 1968-й год, а затем провалили его предложения на референдуме 1969 г.

В общем, бледновато выглядят идеолухи РБ за пару месяцев до «выборов».

Не вчера пришёл я к выводу, что настоящий «лидер нации» должен рулить 10, ну, максимум 12 лет. Дальше начинается в лучшем случае топтание на месте, в худшем – деградация. Если политик за 10 лет не способен подготовить себе надёжную смену, значит, с его лидерскими качествами что-то не так.

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

07.06.2020

Опубликовано 07.06.2020  23:37

КАПІТАЛІЗМ КАРАСКАЕЦЦА ЎГОРУ

Як усе ўжо начутыя, за дзень да «параду смерці» 9 мая (пасля якога ў Мінску быццам бы адбылося «значнае зніжэнне пнеўманій»; хай бы гэта не палітык заявіў, а тру-эпідэміёлаг) было абвешчана пра «выбары» 9 жніўня г. г. У гэтым месяцы прадугледжана рэгістрацыя ініцыятыўных груп.

Намячаецца рэкорд – чатыры вядомыя асобы з бізнэсу імкнуцца заняць прэзідэнцкі фатэль, і ўсе чатыры дыстанцыруюцца (прынамсі на словах) ад лукашэнкаўшчыны. Маю на ўвазе Віктара Бабарыку, Ганну Канапацкую, Валерыя Цапкалу, Сяргея Чэрачня. Крыху інакш убачыў «бізнэс-групоўку» нядаўні вязень Сяргей Сацук – яго права.

Такая во чацвёрка…

Не тое каб раней прадпрымальнікі не прэтэндавалі на «царскую» пасаду, але цягам ранейшых кампаній (патэнцыйныя) прэтэндэнты з ліку бізнэсоўцаў выглядалі непадрыхтаванымі. І часцяком адсейваліся ўжо на старце, хоць на «рэжым» асабліва і не наязджалі. Юрый Данькоў, калі быў дэпутатам Мінгарсавета, пасля «гарачай восені 1999 года» увогуле публічна шкадаваў, што ўлады занадта мякка абышліся з пратэстоўцамі (не нацкоўвалі на іх сабак, etc). Праз колькі год узнагарода знайшла героя

Ад Данькова (2001), яго цезкі Радзькова (2015) ды іншых чэмпіёнаў РБ па негалоўных відах спорту гэтак густа патыхала самапіярам, што яны не мелі б аніякіх шансаў, нават калі б сабралі подпісы за сваё вылучэнне. Крыху больш сур’ёзнай выглядала хіба кандыдатура Віктара Цярэшчанкі, зарэгістраваная ў 2010 г. (пан Цярэшчанка спрабаваў заявіць пра сябе яшчэ ў 1994 ды 2001 гг.). Але гэты чалавек з дыпломам эканаміста спецыялізаваўся хутчэй на прадстаўніцтве інтарэсаў прадпрымальнікаў, чым на прадпрымальніцтве як такім.

У 2020 г. «масоўка» таксама прысутнічае; во 12 мая прачытаў, што дакументы здалі індывідуальныя прадпрымальнікі Вераніка Мішчанка і Анатоль Грачышнікаў. Гэта «кандыдаты пратэсту» з атачэння Міколы Статкевіча, які жыве на вайсковую пенсію. Цікавае прозвішча ў кіраўніка ініцыятыўнай групы В. Мішчанка – Троцкі 🙂 Пры ўсёй павазе да гэтых людзей, да фермера Юрыя Ганцэвіча з Гомельскага раёна (які летась звярнуў на сябе ўвагу «жывёльным» перформансам) зразумела, што іхняе вылучэнне – або палітычны рамантызм, або гэст адчаю. (Ведаю і пра яшчэ аднаго ІП, які ўзважваў сваё вылучэнне, – былога сустаршыню «Беларускай хрысціянскай дэмакратыі» Міколу Арцюхова; ключавое слова тут «былога».) Таму – коратка пра «цяжкавагавікоў».

Кожны з вышэйзгаданай чацвёркі аб’ектыўна – г. зн. незалежна ад майго асабістага да іх стаўлення – мае свае моцныя і слабыя бакі. Віктар: дасведчаны банкір, фундатар шматлікіх культурніцкіх праектаў у Беларусі, «раскручаны» ў недзяржаўных СМІ (у апошнія месяцы гутаркі з ім трансляваліся ледзь не з кожнага праса). Ганна: «галоўная апазіцыянерка» палаты прадстаўнікоў у 2016-2019 гг., сувязі ў Заходняй Еўропе, гнуткасць. Валер: унікальны, як для супернікаў Лукашэнкі, досвед працы на высокіх пасадах у выканаўчай уладзе, схільнасць да філасофскіх пабудоў. Сяргей: за ім партыя (хоць і кволая, як усе палітычныя групоўкі РБ…), маладосць, адсутнасць грузу паражэнняў.

Слабасці кожнага таксама цяжка не заўважыць. У першым выпадку прэтэндэнт – навічок у рэальнай палітыцы, які не згуртаваў вакол сябе правераную каманду аднадумцаў; гэта выяўляецца нават у тым, што яго ініцыятыўную групу ўзначаліў сын. Два дзесяцігоддзі кіраўнічай працы ў банку з расійскім капіталам лёгка ператвараюцца ў «ахілесаву пяту», дый філантропія Бабарыкі выглядала часам навязліва (збор твораў С. Алексіевіч у перакладзе на беларускую, які раздаваўся правінцыйным бібліятэкам з не абы-якой медыятызацыяй працэсу…) Пані Ганна ў «парламенце» мала чаго дасягнула, дый, па-мойму, не надта прагнула… Цяперашнія яе заявы пра неканстытуцыйнасць новага склікання палаты прадстаўнікоў – маханне кулакамі пасля бойкі; яны б гучалі куды больш раскаціста год таму, калі Г. Канапацкая яшчэ засядала ў «палатцы» і мела пэўныя магчымасці, каб яе раскатурхаць… Не дадалі балаў імпэтнай кабеце скандалы ва ўласнай партыі (АГП) і ў асяродку ўдзельнікаў «праймерыз».

Хіба найбольшыя надзеі ў гэтым сезоне звязваюць з В. Цапкалам. Яго недахопы – бадай, працяг яго дадатных якасцей. Цапкалаву «філасофію» відаць з яго артыкулаў – на мой густ, яна залішне сінкрэтычная, быццам ідэалогія кітайскіх камуністаў (дарэчы, В. Ц. не аднойчы спасылаўся на апошніх). Залішняя самаўпэўненасць, каб не сказаць фанабэрыя, і шматгадовы погляд на краіну з Эйфелевай вежы фешэнебельнага квартала за Нацыянальнай бібліятэкай – тое, што выдатна спрацавала б у шоў-бізнэсе (на розум прыходзіць Ксенія Сабчак), але з цяжкасцю кладзецца на грэшную зямлю «ад Асвеі да Лунінца». Своеасаблівы стыль зносін з журналісцкім цэхам – у гэты ж кошык…

Пра «любоў у адказ». Шмат каго з «рэальнага сектару», асабліва на перыферыі з яе заробкамі ніжэй за сярэдні, апошнія пару гадоў раздражняў трындзёж пра «лічбавы ўрад», блокчэйн, біткойны, перспектыўнасць працы «кампутарных геніяў» з іх падатковымі прывілеямі, etc. Трэба дадаць, што і ў ІТ-сферы далёка не ўсе так удзячныя першаму шэфу Парка высокіх тэхналогій, як яму хацелася б, і не палезуць дзеля яго «у палітыку»; напрыклад, той жа Пракапеня, аматар падчышчаць мінулае, пасля адседкі ў турме яўна схіляецца да захавання status quo. Сам ён агучваў надоечы сервільны тэкст або яму «дапамаглі» (думаю, што «дапамаглі», як Раманчуку 20 снежня 2010 г.), не так істотна; тэкст апублікаваны, ПВТ-шная «супольнасць» моцна не пратэставала… Напрошваецца выснова, што ў ёй многія ў маральным плане на ўзроўні П.; менавіта пра такіх гора-інтэлектуалаў я і шрайбануў мінулым разам.

Хто там яшчэ? Чэрачань? Яго мінулае да 2017 г., у лаяльнай рэжыму кампартыі, – тлусты, але не вырашальны мінус. У прынцыпе, я быў бы рады, калі б у выбарчым бюлетэні фігураваў чалавек новага пакалення (Сяргею – 35), але пра палітычныя крокі гэтага актывіста проста мала вядома. Сяргеевы паўтара года на чале партыі БСДГ не прывялі ні да яе развалу, ні да выразнага абнаўлення. Выпадала прабягаць вачыма рад інтэрв’ю з Чэрачнем, што змяшчалі нейкія абяцанкі… Папраўдзе, нават лянота правяраць, выкананы яны альбо не – дэлегую гэтае пачэснае права сайту promise.by 🙂

Летась я звяртаўся са сваімі ідэямі наконт абароны канстытуцыйнасці да розных палітычных сіл. Рэакцыі ад Канапацкай і Чэрачня не паступіла; вось жа, Алена Анісім выявілася больш ветлай і адказала (ці задаволіў мяне той адказ, іншае пытанне).

Згаджуся з Арцёмам Шрайбманам, што заявы ад Цапкалы і Бабарыкі – сімптом неспакою «наверсе». Аднак, ці хочуць гэтыя двое працаваць на «раскол у элітах», могуць адказаць толькі яны самі – журналісцкія дадумкі тут бессэнсоўныя… Я б на месцы Б. і Ц. працаваў не на «раскол», а на яднанне «ўсіх-усіх-усіх» вакол сябе, пагатоў да радыкалаў ні Віктар, ні, асабліва, Валер не падобныя. Даспехі Аляксандра Казуліна або Міколы Статкевіча ім не пасуюць – няма чаго і прымяраць.

Развагі пра шансы кандыдатаў тут і цяпер у мяне збольшага абстрактныя. Хто ўважліва сачыў за тутэйшым соцыумам і палітыкумам, той даўно ўцяміў: «не так важна, як галасуюць, важна, як падлічаць галасы» (Бабарыка ўжо і вымаўляў знакамітую напалеонаўска-сталінскую формулу). Дый колькасць хворых на COVID-19 расце ў Сінявокай не па днях, а па гадзінах, што ставіць пад сумнеў нармальнае правядзенне якой бы ні было палітычнай кампаніі. Тым не менш марыць можна (і варта). Што, калі заўтра Ліда-«птушка паднявольная» зляціць у вырай адстаўку, а паслязаўтра ў свеце знойдуць эфектыўны сродак для прафілактыкі і/або лячэння каранавіруснай хваробы? Тады, напэўна, і «чэсных выбараў» зможам дачакацца…

Як для каго, а для мяне інтэлектуальная перазагрузка Сінявокай з’яўляецца важнейшай нават за выкананне духу і літары дэмакратычных працэдур – дакладней, першая абумоўлівае другое. А то чытаеш «разумнікаў», якія ўсцяж прымітывізуюць Лукашэнку, мяркуючы, што яго ідэал – СССР-1984 («улада збірае нацыю паводле старых лекалаў»…), а потым займаюцца самаедствам («сёння нашай калгаснай неда-рэтра-нацыі касіць пад чырвоную імперыю – як Урупінску здуру назначыцца Венецыяй»), мімаходзь cтавячы «гібрыднаму» рэжыму на нашых землях дыягназ «таталітарызм», і думаеш: калі гэта лепшыя кадры, то якія ж горшыя?

Слоўца «неда-рэтра-нацыя» з той жа оперы, што «краіна паліцаяў» у вуснах заснавальніцы «інтэлектуальнага клуба» і «недачалавек» (на адрас расійскага журналіста Аляксея Кручыніна) у «галоўнай прэзідэнцкай газеце». Дарэчы, пра гісторыю з журналістамі «Першага канала», высланымі з Беларусі, якіх борзда падтрымала Г. Канапацкая ў імя свабоды слова; іх рэпартажык на 4 мінуты (выйшаў 6 мая) не ідэальны, і ўсёй праўды там не сказана, аднак высылаць за яго значыла распісацца ва ўласнай нягегласці. Калі чыноўнікі жадалі адцягнуць увагу ад сітуацыі з COVID-19 на «даручанай ім тэрыторыі», у тым ліку ў Стоўбцах, то ім гэта не ўдалося, дый «эфект Стрэйзанд» ніхто не адмяняў.

Тутэйшы «галоўны тэлеканал», вотчына Івана Эйсманта & Co., прысвяціў расійскім вісусам 18 мінут дарагога эфірнага часу, налічыўшы ў іх сюжэце ажно сем фэйкаў (большасць з якіх зусім не фэйкі; напрыклад, «геаметрычная прагрэсія» не абавязкова значыць падваенне колькасці хворых кожны дзень). Карацей, зноўку спрацаваў вірус… не той, што з каронай, а ВІПР – вірус істэрычных празмерных рэакцый, надта пашыраны ў межах РБ.

Калі караць за паўпраўду, то прыйшлося б выганяць з краіны, або прынамсі з прафесіі, большую частку адказных (насамрэч безадказных) супрацоўнікаў «СБ. Беларусь сегодня» і БТ. З нядаўніх казусаў – развагі Мукавозчыка пра Расію (06.05.2020): «ужо трэці дзень запар выяўляюць звыш 10 тыс. захварэлых у суткі; за ўчора зарэгістравана 10.102 новых выпадкі. На ўчорашні дзень у Расіі ўсяго зарэгістравана 155.370 захварэлых на каранавірус (у арыгінале «заболевших короновирусом»; вірус не роўны хваробе, а правакуе яе, але дапусцім. – В. Р.), і гэта нягледзячы на каранцін…» Развагі – нічым не лепшыя за «пужалкі» расійскага тэлеканала, бо аўтар «забыўся», што насельніцтва Расіі ў 15 разоў больш за нашае… Тое, што на 5 мая ў РФ налічвалася ўсяго ў 8,5 разоў больш заражаных COVID-19, чым у Беларусі, можа сведчыць якраз пра пэўную эфектыўнасць захадаў каранціннага характару. Нават з раздзяўбайствам, звыклым «за парэбрыкам», у красавіку расіянам, выглядае, удалося крыху запаволіць распаўсюд інфекцыі. Больш разумна абмежавальныя меры прымяняліся, напрыклад, у Аўстрыі, Грузіі, Чэхіі; з нашых непасрэдных постсавецкіх суседзяў – у Латвіі і (з агаворкамі) у Літве. Не згадаў яшчэ В’етнам з Тайландам, дзе своечасова і жорстка адрэагавалі на эпідэмію; ды там усё ж дамінуе «не наша», «нееўрапейская» палітычная культура.

І вось гэты… аўтарок эсбэшны, які абзывае сваіх апанентаў «гнідамі», падбіраючы псеўдацытаты, а COVID-19 нават у канцы красавіка 2020 г. трактуючы як грып, другі год запар перамагае ў конкурсе міністэрства інфармацыі «Залатая літара»; то ён найлепшы аглядальнік, то выдатны аналітык… Не, да М-ка ў мяне пытанняў няма; ёсць да пазначанага міністэрства і да яго кіраўніка, А. Карлюкевіча, якога гадоў …ццаць таму я ўважаў за прыстойнага чэла.

Бывае, што прыстойныя дэградуюць, а здараецца, што нягоднікі здзяйсняюць тшуву. Усё складана 😉 Даруйце, калі што не так, шалом вам усім і легітраот у шапку. Пажывем-пабачым, да чаго разаўецца капіталізм «паміж Польшчай і Расіяй».

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

13.05.2020

Апублiкавана 13.05.2020  20:25

PS (14.05.2020). Крыху памыліўся: як выявілася, пасля cпрэчнага рэпартажу турнулі з Беларусі не «журналістаў», а аднаго А. Кручыніна. Учора ён якраз пракаментаваў абвінавачанні з боку БТ і дадаў пра сваіх калег з «Першага канала»: «Я ў Маскве, рабяты пакуль у Мінску, буду забіраць скора». Яго адказ «па пунктах» у цэлым слушны, але настойваць, што «exponentionally» у вуснах прадстаўніцы СААЗ перакладаецца як «в геометрической прогрессии», не варта было… Зрэшты, і тутэйшыя ідэолухі перакладаюць не лепей: напрыклад, на sb.by упарта мянуюць свайго заакіянскага «брата па розуму» «профессор Рэдфордского университета Григорий Иоффе», дарма што «professor» у гэтым выпадку – выкладчык, «преподаватель».

Пра свае прэзідэнцкія амбіцыі заявіла ў фэйсбуку барысаўчанка Н. Голава (Anna Avota), яна ж аўтарка шэрагу матэрыялаў на belisrael.info . І шо тут сказаш? Ведай нашых!

В. Р.

Дадана 14.05.2020  11:01

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (107)

Добры дзень, ён жа шалом. І – з месца ў кар’ер.

На ідэі наконт удасканалення Канстытуцыі ўхвальна адгукнуліся некалькі вядомых у Беларусі людзей (напрыклад, Кастусь Жукоўскі, Вольга Маёрава, Анатоль Сідарэвіч). Таццяна Севярынец – не апошняя ў «Беларускай хрысціянскай дэмакратыі» персона – 12.03.2019 напісала: «Я зацікавілася прапановай. Ау, кіраўнікі партый!»

Ніхто з адрасатаў Т. Севярынец на сувязь не выйшаў. І праўда, чаго мяне слухаць у справе паляпшэння тутэйшай сістэмы? Усяго-та 8 год вучыўся паліталогіі, 8 кніг выдаў (а іншыя ж выдаюць і па 28). ОК, гатовы лічыць «Катлеты & мухі»-106 эксперыментам, дзе адмоўны вынік – таксама вынік. З другога боку, за навуковыя доследы мне не плоцяць, таму я магу дазволіць сабе ўсялякія фокусы – напрыклад, пакпіць з паддоследных… Пастараюся быць лагодным, бы той дзед з анекдота, які, убачыўшы надпіс «Курыць сувора забараняецца!», закурыў мякка, па-добраму 😉

Сваё стаўленне да «Народнай грамады» Міколы Статкевіча і ацэнку перспектыў НГ выказваў у снежні 2018 г. Магчымасцей «зламаць сцэнар рэжыма» у кандыдата тэхнічных навук вобмаль, а шансаў наступіць на ранейшыя граблі – трохі болей. На міг засумняваўшыся (раптам усё ж я недаацэньваў патэнцыял экс-палітвязня?), 03.03.2019 адправіў «генсеку» ягонай партыі запыт – колькі нефармальных ячэек НГ з’явілася на буйных прадпрыемствах за апошні год, ці ва ўсіх раённых цэнтрах яна прадстаўлена…

З адказу Сяргея Спарыша, 18.03.2019: «Ячэйкі на дзяржпрадпрыемствах – добры жарт. Іх няма нават у прафсаюзаў, а вы патрабуеце, каб іх мела незарэгістраваная партыяСпісаў мы не вядзем. Магу толькі сказаць, што людзей у нас не менш, чым у іншых. Напрыклад, на з’ездах НГ і БСДП(Г), якія прайшлі амаль адначасова, была прыкладна аднолькавая колькасць удзельнікаў. Усе партыі перажываюць крызіс, таму што займацца палітыкай небяспечна, а фарбаваннем платоў – бессэнсоўна. Але ў нас ёсць Статкевіч, а ў іх няма».

Ды я не патрабую… Але без пярвічных суполак, створаных людзьмі, якія штодня бачаць працу адно аднаго, партыя рызыкуе прыпадобніцца да пятлюраўскага ўраду, калі «ў вагоне дырэкторыя, пад вагонам тэрыторыя». Пачынальнікі сацыял-дэмакратыі ў Расіі 1890-х, якія б ні былі, не грэбавалі чарнавой працай; той жа Ульянаў-будучы-Ленін пісаў лістоўкі для рабочых і каардынаваў страйкі, не ківаючы на прафсаюзы.

Мікола-палітык насцярожвае і тым, што ўсцяж крыўдуе на СМІ. Так, бываюць падставы, але вось як гэта прагучала тры месяцы таму на сайце НГ:

19 снежня 2010 году – гэта быў дзень годнасці, калі пад 100 тысяч беларусаў паказалі, што прагнуць свабоды, – кажа Мікалай Статкевіч. – Што датычыцца колькасці ўдзельнікаў пасля шэсця [ў цэнтры Мінска], то восем гадоў таму ў СМІ мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч чалавек. Але з кожным годам гэтая лічба ўсё больш і больш зніжалася ў так званай незалежнай прэсе. Навошта? Чаму?

Што 19.12.2010 паведамляла «Хартыя»: «21:39. Плошча Незалежнасці цалкам запоўнена людзьмі. Паводле розных ацэнак, тут ад 30 да 40 тысяч чалавек». «Радыё Свабода», 20.12.2010: «Каля 15-20 тысячаў чалавек (па іншых дадзеных да 40 тысяч) узялі ўдзел у акцыі пратэсту на Кастрычніцкай плошчы і плошчы Незалежнасьці ў Менску». Тутбай, 20.12.2010: «Увечары 19 снежня, пасля завяршэння галасавання на выбарах прэзідэнта Беларусі, у Мінску прайшла акцыя пратэсту прыхільнікаў апазіцыі, у якой узялі ўдзел каля 15 тысяч чалавек». Не помню СМІ, дзе «мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч». Калі ведаеце, дзе ў снежні 2010 г. публікаваўся такі лік, падзяліцеся 🙂

Іншы эпізод — пра (ня)ўменне расстаўляць прыярытэты. У студзені-лютым г. г. многія вадзіцелі мінскіх тралейбусаў публічна заяўлялі пра незадаволенасць умовамі працы; да сеціўнай петыцыі далучыліся і сотні пасажыраў. Свой тэрмін, кажа начальнік з Мінгарвыканкама, па стане на восень 2018 г. адпрацавалі 59% аўтобусаў і 43,5% тралейбусаў, што як бы намякае на абгрунтаванасць прэтэнзій… Нядаўняя, сакавіцкая навіна: «Кіраўніцтва “Мінсктранса” настойліва заклікае кіроўцаў тралейбусаў адклікаць свае подпісы пад калектыўнай петыцыяй са скаргай на ўмовы працы».

Здавалася б, каму, як не сацыял-дэмакратам, падтрымаць самаарганізацыю работнікаў? Але для М. Статкевіча 16.03.2019 важнейшым было распавесці, як яму дадзяваюць несамастойныя «лідары», і выпісаць агульныя рэцэпты: «Нам трэба быць больш актыўнымі, не глядзець на забароны, а крытыкаваць уладу, адкрыта змагацца супраць яе за правы людзей».

«Харашы» і канкурэнты НГ – Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя Ігара Барысава. Абаронай вадзіцеляў, калі меркаваць паводле «сайта прыхільнікаў БСДП», тожа не зацікавіліся, затое ў партыі працуе цэлая «канстытуцыйная камісія»! Апошняе можна было б і вітаць, каб не ўзровень… Чытайма «Зварот БСДП да грамадзян краіны з нагоды 25-й гадавіны Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь»: партыйныя мудрацы лічаць, што праўкі былі ўнесены ў Канстытуцыю тройчы, у 1995, 1996 і 2004 гг. (насамрэч двойчы; у 1995 г. – не).

«БСДП зыходзіць з таго, што Канстытуцыя 1994 года была і застаецца легітымным Асноўным Законам краіны, а папраўкі, якія былі ўнесеныя ў яе на рэферэндумах 1995, 1996 і 2004 гадоў, не маюць юрыдычных [sic] моцы ў сувязі з незаконнасцю згаданых рэферэндумаў…» Тут партыя трапляе ў пастку, якую я прыкмеціў яшчэ ўлетку 2001 г. Тады разаслаў усім патэнцыйным кандыдатам у прэзідэнты (за выняткам А. Лукашэнкі) электронны запыт наступнага зместу: «Ці прызнаяце Вы вынікі рэферэндуму 1996 г.? Калі не, то чаму ідзяце на гэтыя выбары?» Большасць адгукнулася, ніхто не сумеўся. Помню, М. Чыгір даў хітрамудры адказ тыпу: «Прызнаю на наступны дзень пасля Зянона». Нябожчык С. Домаш адрэагаваў так: «Не прызнаю, але ж дзеля перамен у краіне мушу ўдзельнічаць у гэтых выбарах – можаце прапанаваць нешта лепшае?» Кур’ёзна, але ў гэткім духу адказаў і С. Гайдукевіч.

Магчыма, дружная адмова палітыкаў ад удзелу ў «выбарчых кампаніях» і прывяла б на пачатку ХХІ ст. да ўнясення ў Канстытуцыю часткі тых карэктываў, якіх цяпер прагнуць БСДП і д-р М. Пастухоў… Але ж гульня паводле правілаў улады (у прыватнасці, масавы ўдзел «апазіцыянераў» у прэзідэнцкіх выбарах 2001 г., мясцовых 2003 г., парламенцкіх 2004 г.) легітымізавала версію, прынятую на рэферэндуме ў лістападзе 1996 г., ператварыўшы развагі пра незаконнасць таго рэферэндуму ў чыста інтэлектуальнае практыкаванне.

Перафразую тое, што пісаў 11.03.2019, нават падкрэслю: зараз трэба думаць пра тое, як захаваць лепшае з тэксту, прызнанага Лукашэнкам, дый пра тое, як перамагчы аўтакратаў на іхняй пляцоўцы. Марыць жа пра вяртанне на 25 год назад, як мінімум, бескарысна. Кажучы словамі Алеся Чобата, гэта «спроба вярнуць час, якога даўно няма, які страчаны бяздарна і па-пустому. Нібы ў дзіцячай гульні ў шахматы: “Дай мне перахадзіць, бо я ня так падумаў!”»

…Але зноў пра сацыял-дэмакратаў. Калі хто не ведаў, ёсць жа ў Беларусі і трэцяя «іхняя» партыя! У ёй (паводле партыйнага сайта) амаль 3000 членаў.

Летась БСДГ стварала інфармацыйныя нагоды дзякуючы свайму кіраўніку Станіславу Шушкевічу, 1934 г. нар., які то сыходзіў з пасады, то не сыходзіў. У лістападзе 2018 г. С. Ш. такі ператварыўся ў «ганаровага старшыню», а яго месца заняў бізнэсовец Сяргей Чэрачэнь, 1985 г. нар., які будзе казаць, што «многія выдаткі, якія нясе партыя – гэта траты з майго асабістага бюджэту». Мінула звыш 100 дзён з яго абрання; рэальнай актывізацыі БСДГ не заўважана. Праўда, у студзені партыйцы пастанавілі ўдзельнічаць у кампаніі па запаўненні палаты прадстаўнікоў, бо, як сцвярджае лідар, «калі мы не ўдзельнічаем у гэтых выбарах – нас проста няма». Відавочна, і гэтай групоўцы не да мінскіх вадзіцеляў… Навіна на сайце ад 16.02.2019: «Літва ўзнагародзіла Станіслава Шушкевіча медалём». Потым больш за месяц нічога не было.

Выявілася, што ў Цэнтральную раду БСДГ уваходзяць мой даўні знаёмец, аматар шахаў Міхась Булавацкі, і вядомы паэт Сяргей Законнікаў. Яго свежы артыкул з газеты «Свободные новости плюс» сёе-тое гаворыць пра стан суполкі.

С. Законнікаў крытыкуе інтэрв’ю Н. Эйсмант на АНТ (07.03.2019):

Прэс-сакратар заявіла: «Диктатура – наш бренд!»… У нармальнай краіне пасля такой правакацыі на вуліцу выйшлі б сотні тысяч грамадзян, а на службовую асобу, якая агучвае замах на Канстытуцыю, была б заведзена крымінальная справа.

Як быццам развагі (тут з 18:00 – «мне здаецца, мы так часта вымаўляем гэтае слова, што дыктатура – гэта ўжо наш брэнд!») страшнейшыя за саму дыктатуру… Не бачу прычын для крымінальнага пераследу за меркаванне, і чым болей будзе падобных прапаноў – заводзіць справы за выказванні, хай неразумныя і брыдкія – тым далей мы апынемся ад «нармальнай краіны», што б гэта ні значыла…

С. З.: «Магчымасць пратэставаць супраць здзеку над галоўным артыкулам Канстытуцыі, над незалежнасцю краіны, нашай нацыянальнай і чалавечай годнасцю ёсць. Скажам, не пашкадаваць грошай на канверт і выказаць сваю пазіцыю. Хай дыктатура захлынаецца ў папяровым віры так, як людзі ў несвабодзе і нястачы!»

Пераход, вядома, рэзкаваты: ад крымінальнай справы да пратэсту ў канверце. Няўжо за столькі гадоў не ўсе высветлілі, што эмацыйныя звароты ў «Чырвоны дом» не даюць плёну аўтарам (іх проста футболяць), затое адміністрацыя потым хваліцца зваротнай сувяззю як знакам даверу да «вышэйшай улады»? Апрача таго, з’яўляюцца падставы наймаць дадатковых клеркаў для апрацоўкі карэспандэнцыі – здагадайцеся з аднаго разу, за чый кошт.

Характэрна, што член Цэнтральнай рады не дабіўся ад сваёй партыі, каб тая асудзіла заявы Н. Эйсмант, не прапанаваў чытачам газеты, якім дадзявае дыктатура, мацаваць салідарнасць на мікраўзроўні… А мо спадзеў на «папяровы вір» – усё, на што здольная БСДГ тут і цяпер? 🙁

О так, ёсць у Сінявокай істотны запыт на сацыял-дэмакратычныя ідэі – ды цяперашнія партыі наўрад ці яго задаволяць. Каб жа ўсё жывое з трох названых арганізацый сабралося ў адну суперсуполку? Не выключаю і таго, што на грунце нізавых ініцыятыў паўстане новая палітгрупоўка – з частковым дубляваннем прафсаюзных функцый (як некалі Беларуская партыя працы).

Ні разу не блізкая мне пазіцыя «аналітыка» Валера К., якому не верыцца, што Рыгорыч сыйдзе ў 2025 г.: «Баюся, ня з нашым шчасьцем». Казаць так = недаацэньваць суайчыннікаў ды ігнараваць логіку падзей. Капіталізм у РБ напірае; многім бізнэсоўцам абрыдлі «кропкавыя пасадкі», і яны фінансуюць (пара)палітычныя «мерапрыемствы» ў большай ступені, чым у 2000-х. У 2020-х іх палітызацыя праявіцца яшчэ больш выразна.

Апрача паўналецця «нашчадка Туцці», у наступную пяцігодку сістэму чакае яшчэ адно выпрабаванне – адыход ад спраў вернай Ярмошынай. Гэтая дама апошнім часам брала на сябе мнагавата (выказванні тут і тут) – так бывае напярэдадні адстаўкі. У любым разе, як бы яна ні казырылася, гады-гады бяруць сваё, і ў 70 Лідзія Міхайлаўна не здолее выконваць сваю… ну, не зусім чыстую работу з такім жа імпэтам, як у 50.

* * *

Віктар Клімчук такі паставіў спектакль пра Шагала (Марка, а не экс-пасла Ізраіля) ў віцебскім лялечным тэатры. Назва – «Мастак. Вяртанне ў Віцебск», падзагаловак: «Рэмінісцэнцыі pro domo sua». Мудрагеліста…

Скрын з megavenue.by

Крыху болей пра задуму рэжысёра + эпізоды з пастаноўкі – на сайце «Радыё Рацыя».

«Вольфаў цытатнік»

«Рок-музыка ў Беларусі, дый у прынцыпе музыка ў гэтай краіне – гэта разменная манета. Ты часта не можаш проста пісаць і спяваць. Усім з усіх бакоў здаецца, што ты нешта павінен менавіта ім. Прытым што звычайна сітуацыя якраз адваротная» (Аляксандр Памідораў, 09.03.2019).

«Беларусы ні за якія тульскія пернікі не адмовяцца ад сваіх родных дранікаў» (Аляксандр Лукашок, 14.03.2019).

«Пра любы досвед улязання ў чужую скуру забываеш праз пяць мінут, калі жывеш у свеце, які перажывае крызіс чалавечнасці, у свеце, дзе кожны другі не хоча зразумець кожнага першага» (Марына Ярдаева, 16.03.2019).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.03.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.03.2019  20:06