Tag Archives: реклама в Беларуси

Шапкозакидательство и реальность

Такой вот фельетончик отыскался в архиве сайта «Хартия’97»… Он был опубликован 05.02.2017, т. е. три года назад. Почитайте, а ниже я выскажу своё мнение, и не только о нём.

В. Рубинчик

Дорогой Ильича

Природа находит способ рассчитаться с диктаторами в конце их правления.

Исключительно журналистские обязанности заставили меня слушать Лукашенко все 7 часов 20 минут. Психика у меня крепкая, всё обошлось, чего, правда, не скажешь о диктаторе.

Ему очень плохо. Он прекрасно понимает, что это – конец. Еще пытался хорохориться, задирать своих кремлевских хозяев, учить Трампа жизни, хвастался, как первым предупреждал об «угрозе» НАТО (мало кто помнит, но на самом деле когда-то он сказал, что «по Беловежской пуще уже негры бегают», чем шокировал весь мир). Но закончил соответствующе, по законам жанра, рассказав, что одет в «свои» трусы. Ну хорошо, хоть в свои, а не Кочановой, которая тенью маячила рядом.

Что еще бросилось в глаза — не было прежнего подобострастия у присутствующих. Госпропагандисты, что белорусские, что российские, вели себя довольно вызывающе. Это было особенно заметно, если сравнивать с прежними подобными мероприятиями Лукашенко. Никаких расшаркиваний и заискиваний, никаких высокопарных лживых комплиментов. Смотрели на ораторствующего свысока, а в глазах читалось: «Царь-то не настоящий!».

Некоторые задавались вопросом, почему именно холуй Гигин спросил у Лукашенко о больной теме пропавших политиков. Ведь было очевидно, что диктатор ждал этого вопроса и очень хотел на него ответить. Мне кажется, разгадка в том, что он боится суда. Такой уголовной статьи как «развал экономики» не существует, но вот за убийства и похищения оппозиционеров отвечать придется.

Не совсем понятно, зачем Иосиф Середич просил у Лукашенко об аудиенции, ведь всё равно тот уже ничего не решает.

Воодушевленно на него смотрели только пара шутов — Романчук и Марзалюк, которым за подлость и нечистоплотность приличные люди давно брезгуют руку подать. У них-то потерянный Лукашенко и искал постоянно поддержки, обращаясь к этим водевильным персонажам всю пресс-конференцию.

Все остальные сидели, потупив злобные и уставшие взгляды, и страшно хотели выйти, хотя бы в тот же туалет. Но лукашенковский «разговор по-большому» не предполагал чьей-то нужды «по-маленькому».

Показательна реакция «союзников» Лукашенко из России, к которым он апеллировал все семь часов. В российских СМИ его упоминали мало, зато показали маразматическую попытку сатрапа вспомнить, о чем он только что говорил, и признание, что его «никто не слушает». А потом просто объявили, что вводят новые санкции на продукцию из Беларуси, до минимума сокращают поставки нефти и провели калькуляцию миллиардных убытков из-за своего вассала.

Так что, с Лукашенко все ясно. Важно только, что будет завтра. Решать это нам. Перемены возможны: и «низы» хотят, и «верхи», судя по вчерашним унылым выражениям лиц чиновников, возражать не будут.

Наталья Радина, главный редактор Charter97.org

Комментарий 2020 года

Одно из любимых самоутешений «нелюбителей» Лукашенко: «Он вот-вот уйдёт, потому что…» (далее: «народ устал», «номенклатуре надоело», «экономическая ситуация ухудшается» и т. д.).

Понятно, КПД от массовых встреч с и. о. царя невелик, и встречи эти нужны прежде всего ему самому. Можно было посмеяться над «Разговором по-большому», как это сделал, к примеру, ваш покорный комментатор в том же феврале 2017 г. Но редакторка-эмигрантка после 440 минут прослушки сравнила первого президента Беларуси с больным Лениным образца 1923 г. (добавив известное фотоизображение). И поставила заочный диагноз: «это – конец».

Какой это был «конец», видим три года спустя. За «отчётный период» при участии «первого лица» устраивались выборы в местные советы, в «палату представителей» (последние – с издевательством над Конституцией и выдавливанием неугодных). Под его натиском «перетряхивалось» правительство, гремели «Европейские игры»… Короче говоря, гр-н Лукашенко, несмотря на все факапы его системы, контролирует ситуацию в стране. Что само по себе не лишает надежд на перемены к лучшему…

Реплики о «неадекватности» властной верхушки были понятны в середине-конце 1990-х гг. – стиль новых руководителей заметно отличался от стиля «Шушкебича». Но вещать о «некрепкой психике» во второй половине 2010-х?.. Не будь «Хартии», её следовало бы выдумать – как громоотвод от подлинных политических угроз. Нечто подобное лет …дцать назад «яблочный» политик Борис Вишневский писал о Валерии Новодворской:

Будь я товарищем Зюгановым — все без исключения статьи Новодворской перепечатывались бы в „Правде“ на первой полосе и направлялись бы для обязательного тиражирования в местной коммунистической прессе. С указанием: сочинение одной из самых известных публицисток демократического лагеря напечатано в такой-то демократической газете. Читайте, думайте: вот что они сделают с нами, если смогут. Вот что они думают о вас — народе. Вот какими методами „огня и железа“ они собираются строить в стране капитализм».

Боюсь, сравнение с Валерией Ильиничной слишком лестно для Н. Радиной… Кстати, любопытно, что ценимый некоторыми политиками сайт открывается в Минске уже и по «традиционному» адресу (после блокировки charter97.org в январе 2018 г. многие пользовались «зеркалом» charter97.link).

И ладно бы деятели прошлого века. Но вот слушаю рассуждения моложавого блогера Nexta (он же Степан С.): «“Хартия” – это пропаганда демократических ценностей…»

Такие билборды торчали в 2010-х гг. в Минске и др. белорусских городах. Классический пример «антиалкогольной пропаганды», которая могла дать лишь обратный эффект (спохватившись, заказчики стали заклеивать изображение рюмки).

Альтернативным силам в Беларуси пора, наконец, отбросить самообман. Между шапкозакидательскими источниками (дез)информации и рассуждениями Александра Бурьяка я выбираю последние. Блогер-«мизантроп» ещё в 2015 г. верно ухватил суть системы:

В Беларуси сложилась устойчивая система социальных отношений, которая, если не изменятся внешние условия, способна существовать в принципе чуть ли не вечно. Эту систему можно назвать чиновничьим государством… Небольшие потрясения только идут этой системе на пользу, потому что поддерживают у её лидеров навыки борьбы за власть.

Чтобы произошли «большие потрясения», должна сформироваться реальная альтернатива (комплекс позитивных идей + организация, способная их реализовать). Без этого о «ста тысячах уличных манифестантов» или «всеобщей забастовке» в современной Беларуси нечего и мечтать. Увы, шансы, что подворачивались в 2017, 2018 и даже 2019 годах, лидеры партий и им подобные про… пустили. «Праймериз» начала 2020 г. являют собой жалкое зрелище как по форме, так и по содержанию – в общем, этим летом «власть предержащим» РБ, кроме вируса, ничто не угрожает. Наверно, моим единомышленникам следует ориентироваться на следующий цикл…

Забавные борисовские спички; комментатор в городе спичек и миниатюрных деревянных шахмат (фото 02.02.2020 отсюда)

По этой ссылке узнаете, что я думаю о «еврейском» интервью глав. ред. «Хартии» (март 2019 г.)

В. Р.

Опубликовано 04.03.2020 07:21

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70с)

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70с)

Снежнае шоу, снежная каза, снежны шалом! «И нет нам покоя ни ночью, ни днем» – гэтак хацелася падкласці свінчо аматарам пазітыву, пабурчаць, паскуголіць і пахныкаць… Але ж не, скулля – толькі насмешкі, толькі хардкор.

Светлая навіна – «Вожык», якому зрэзалі дзяржпадтрымку, будзе жыць. Прынамсі так сцвярджае вядомы карыкатурыст (і намеснік галоўнага рэдактара) Аляксандр Каршакевіч. Добра, як небяспекa мінула, то пасмяемся крыху і з самога «Вожыка», і з майстра «добрых жартаў». Такую во пярліну пра дарагое, але даступнае жыллё знайшоў у № 3, 2017.

Ну, пэўна, жыве ў выданні, заснаваным за Сталіным, невыкараняльная традыцыя – тлумачыць народу, як весела яму жывецца. Прыпамінаю выпуск напярэдадні выбараў 2006 г. са шчаслівымі тварамі беларусаў на фоне кагадзе пабудаванай Нацыянальнай бібліятэкі. Ці патрэбныя гэткія палітінфармацыі ў часопісе, які пазіцыянуе сябе як сатырычны? Мо лепей ангажаваць даследчыка Аляксандра Чубрыка, які, абмяркоўваючы «дэкрэт № 1 пра садзеянне занятасці», прыняты ў дадатак да «антыдармаедскага дэкрэта № 3», выявіўся не абы-якім дасціпнікам? Тут мяне штурхаюць пад руку… OK, начальства лепей ведае, каго кушаць што такое сатыра – куды нам, прафанам…

Калі пералічваў гумарныя СМІ, то ледзь не забыўся згадаць ліберальна-пастаральную «БелГазету» з яе зайцамі ды іншымі жывёламі ад Васіля Пачыцкага. Кампанія «Ўключы мазги» [sic] была задумана хораша, таму і прынесла тактычную перамогу. Трасянка ў назве – маркетынгавы ход накшталт «велописедов», якія вярнуліся ў Мінск пасля перыяду выгнання.

Фрунзенскі раён, 28.01.2018

Праз краўдфандынг рэдакцыя сабрала грошы на падпіску для бедных і няшчасных чыноўнікаў, і нават, кажуць, больш чым трэба. Радуе, што ёсць яшчэ порах фінансавыя рэсурсы ў краіне, ды ніхто не забароніць мне гукнуць: малая будзе аддача ад той падпіскі. Раздаючы бясплатныя асобнікі, я пачаў бы з моладзі, няхай нават «чэснай», БРСМаўскай…

Аднойчы гэтае выданнечка, тады яшчэ пад назвай «Белорусская газета», падшпіліла і нас з Якавам Гутманам. Хто не ў танку, тыя ведаюць пра гісторыю са зносам сінагогі ў Мінску (верасень 2001 г.); гэтую гісторыю ў 2013 г. нават ізраілец Барух Кра выдаў у эфір свайго каналу. Дык вось, у час зносу адбыліся: а) пратэст двух барбудас на Дзімітрава, а потым ля Мінгарвыканкама, на плошчы Незалежнасці; б) затрыманне пратэстоўцаў сіламі міміліцыі. Газета адрэагавала па-свойму – гл. апошнія два сказы:

ВЫРАШАЕМ КВАТЭРНАЕ ПЫТАННЕ

Раніцай 25 верасня рабочыя ЗАТ «Камкон» пры дапамозе тэхнікі пачалі бурыць сцены двухпавярховага цаглянага будынка, змешчанага па вуліцы Дзімітрава, 3 (пабудаваны ў 70-я гады XIX стагоддзя на сродкі яўрэйскай абшчыны Мінска пад бібліятэку, школу і сінагогу; у гады ВАВ у будынку, уключаным у тэрыторыю мінскага гета, знаходзіўся яўрэйскі дзіцячы дом). Ім паспрабавалі перашкодзіць прэзідэнт Сусветнай асацыяцыі беларускіх яўрэяў Якаў Гутман і іншыя актывісты. Ахова гвалтоўна выціснула пратэстоўцаў за агароджу. Разбурэнню пабудовы не змог перашкодзіць нават старшыня Камітэта па ахове гісторыка-культурнай спадчыны пры Мінкультуры Дзмітрый Бубноўскі, які прывёз будаўнікам прадпісанне аб спыненні работ. Бубноўскі выклікаў нарад міліцыі, які прыпыніў знос будынка. Калі чыноўнік пакінуў аб’ект, то да будынка пад’ехала група афіцэраў міліцыі. Яны адмовіліся забяспечыць выкананне прадпісання Бубноўскага. Адзін з афіцэраў, старшы лейтэнант, заявіў: «Разбірайцеся праз суд. Гэта не наша справа. Мы падпарадкоўваемся не Міністэрству культуры, а МУС, і ловім бандытаў». Відаць, такімі і з’яўляюцца ўдзельнікі пікета, якія пратэставалі супраць зносу будынка былой сінагогі. Суд над імі назначаны на 2 кастрычніка.

Вельмі смешна – амаль як у таго Чубрыка, памножанага на «Вожык» з дамешкам тутэйшага КВЗ.

Першы месяц 2018-га адзначаны шэрагам буч вакол беларускай адукацыі. Адныя выступаюць за нацыянальны ўніверсітэт з выкладаннем на белмове, іншыя агітнулі супраць. Лёс Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта ў Вільні падвіс на валаску. У сеціве шырака абмяркоўваўся, мякка кажучы, неадэкватны адказ прэс-цэнтра мінадукацыі РБ на зварот Ганны Севярынец (а чаго дзівіцца – год таму папярэджвалі мы, што Андруша Л., які цяпер працуе ў прэс-цэнтры, далёка пойдзе…)

Зноў заўважу, я не супраць універа з беларускай мовай навучання – і як магу быць супраць, калі ў сярэдзіне 2000-х чытаў у адной сталічнай ВНУ па-беларуску курс «Асновы права». Аднак усё ж не варта рабіць фетыш з мовы, дый з тэрыторыі знаходжання ўстановы. Нават калі ўдасца сабраць прыстойны калектыў беларускамоўных выкладчыкаў (пазіраючы на завадатараў справы, сумняюся, што ўдасца – яны і з сайтам сваёй арганізацыі ледзь даюць рады), то пад прыглядам такога міністэрства ўніверсітэт рызыкуе неўзабаве паўтарыць лёс гуманітарнага ліцэя імя Я. Коласа (2003), мінскага ЕГУ (2004) або, да прыкладу, «Энвілы» (2011).

Адзін добры праект важыць больш, чым два пасрэдных. Памысна было б аб’яднаць высілкі выкладчыкаў ЕГУ, які пакуль не саўсім страціў давер Еўрапейскага Саюза, «ініцыятыўнай групы Трусава», шэрагу іншых энтузязістаў – ды стварыць за межамі РБ суперустанову з прыярытэтам беларускай мовы. Неабавязкова ў Літве, якая паказала сябе ў справе Алеся Бяляцкага, – ёсць менш залежныя ад тутэйшага ўраду краіны з даволі моцнай беларускай дыяспарай (Эстонія, Чэхія…) А ў сучаснай Беларусі, з яе адменай уступных іспытаў у гімназіі, «жэстачайшым размеркаваннем выпускнікоў» ды іншымі фокусамі, на кожнага Міколу Вавілава знойдуцца свой Трафім Лысенка і купка Прэзентаў (далёка не падарункаў).

Нягоднікі вакол быццам бы не пераважаюць, але чаму ж яны апаноўваюць камандныя вышыні?.. Адна істота ўзначаліла цэлы грамадскі рух, нават квазіпартыю – мала ёй было тэлебачання, дзе 22.01.2018 яшчэ не асуджаныя «рэгнумаўцы» атаясамліваліся з забойцамі, «чорнымі рыэлтарамі» (прысуд па справе Алімкіна, Паўлаўца і Шыптэнкі будзе агучвацца толькі 2 лютага)… А потым гэтая самая істота з падначаленага ёй экрана павучае «сваіх» гледачоў, што такое добра і што такое блага ў гісторыі з «Хартыяй-97». Было б смешна, каб не сумна.

Між іншага, мяркую, што не апошнім матывам у рашэнні аб блакіроўцы «Хартыі» была банальная зайздрасць. Які б ні быў рэсурс «жаўтаваты», а прыцягваў штодзённа дзясяткі тысяч наведвальнікаў; між тым «адзіны партал дзяржаўных інтэрнэт-СМІ» belsmi.by, на які ставіла міністэрства інфармацыі РБ у 2015 г., так і не ўзляцеў. Абысці блакіроўку няцяжка, тым не менш наведванне charter97.org за тыдзень абвалілася. І ўсё адно на гэты сайт заходзяць у сотні разоў часцей, чым на казённыя «СМІ Беларусі»… (Тут не будзе лішнім павіншаваць з вяртаннем у сеціва рэсурсы евреи.бел і berega.by, пажадаць ім «хартыйнай» папулярнасці :))

Пазіраючы на БТ, «СБ» і іншыя крыніцы (дэз)інфармацыі, почасту згадваю Уладзіміра Караткевіча з яго выслоўем, цытую з памяці: «хто ў царкве хрысціцца найбольш імпэтна, той і ёсць злодзей». Ну сапраўды, пра мараль у нас разважаюць, як правіла, тыя, у каго рыльца вядома ў чым… Узяць адміністрацыю Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта, якая разрадзілася цэлым «кодэксам карпаратыўнай этыкі». Тое, што ён супярэчыць заканадаўству, напрыклад, тут – «любое супрацоўніцтва са СМІ, незалежна ад іх формы, павінна быць узгоднена з кіраўніком прэс-службы Універсітэта» – паўбяды: заўсёды можна адгаварыцца, што дакумент мае рэкамендацыйны характар (аднак у такім разе чаму «павінна»?) Бяда ў тым, што сама адміністрацыя ігнаруе заяўленыя нормы, прынамсі не кіравалася імі пазалетась.

Адкрываю «Вестник Полоцкого государственного университета», «серыю А», № 9, 2016 (гал. рэд. – рэктар ПДУ, доктар тэхнічных навук Лазоўскі), бачу артыкул Міхаіла Стральца, чытаю… Не, лепей самі пачытайце (с. 68, 70-71). Калі коратка, прафесар Брэсцкага дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта абвінавачвае мінскага выдаўца Льва Раманавіча Казлова ў цэнзураванні ды нявечанні манаграфіі ізраільскага гісторыка Леаніда Смілавіцкага, што выйшла на 17 год раней (!) Адкуль ён даведаўся пра «самоуправство» выдаўца, Стралец у артыкуле не кажа.

З гісторыкам, картографам Л. Р. Казловым я знаёмы шмат гадоў. 25.01.2018 адмыслова зайшоў на вул. Акадэмічную, 1, і пагутарыў з ім:

– У якіх Вы адносінах з Леанідам Смілавіцкім?

– Па-мойму, у нармальных. Некалі даваў яму рэкамендацыю ў КПСС.

– Прызнайцеся, цэнзуравалі яго кнігу «Евреи Беларуси. Из нашей общей истории, 1905–1953 гг.»?

– Не, мы нічога не выкрэслівалі. Ён каля месяца сядзеў тут у нас, у выдавецтве, сам праглядаў набор, рэдагаваў. Так, у ягоным рукапісе былі рэзкасці, а я лічу, што лепей трымацца «залатой сярэдзіны»… Параіў яму сёе-тое скараціць, ён згадзіўся.

– У 2000, 2001 гадах ад Смілавіцкага не было прэтэнзій?

– Не было.

– А Міхаіл Стралец перад сваёй публікацыяй да Вас звяртаўся, прасіў праясніць абстаноўку?

– Не звяртаўся (гутарка адбываецца ў прысутнасці намесніцы Л. Р. Казлова Галіны Аляксандраўны Кур’яновіч, яна пацвярджае: «Нічога не выкрэслівалі, прэтэнзій ад Смілавіцкага у 2000-х гадах не было, Стралец не звяртаўся»).

– Даўно Вы займаецеся выдавецкай дзейнасцю?

– З канца 1980-х, а фірма існуе з 1993 г.

– Хто-небудзь з аўтараў Вас папракаў за цэнзуру?

– Ніколі.

Выходныя звесткі той самай кнігі; Л. Казлоў і Г. Кур’яновіч, снежань 2016 (упершыню апублікавана тут).

Што казаць… Прафесійная этыка вымагае і ад масавых СМІ правяраць факты, а не тое што ад выданняў, якія прэтэндуюць на годнасць «навукова-тэарэтычных».

Брэсцкага прахвесара даймаць не збіраюся – як захоча, то сам патлумачыць свае паводзіны. Мне цікавей, ці прызнае рэктар ПДУ, што не варта было публікаваць галаслоўныя папрокі на адрас калегі, дацэнта Казлова… Калі публічна не прызнае, то шэлег цана «маральнаму кодэксу», які «улічвае як міжнародны вопыт, так і спецыфіку Універсітэта» (перакладаю праф. Лазоўскага з рускай, таму што белмоўнай версіі яго звароту не знайшоў).

Адзначу высілкі яшчэ адной «клапатлівай» публічнай асобы. Дырэктар Нацыянальнага цэнтра заканадаўства і прававых даследаванняў Вадзім І-ў (ён жа – нам. старшыні Цэнтрвыбаркама РБ) 25.01.2018 заявіў, што апошнім часам «адзначаецца рост колькасці скаргаў грамадзян па пытанні змяшчэння рэкламы ў паштовыя скрыні шматкватэрных жылых дамоў, што пагаршае санітарны стан пад’ездаў, а таксама ўскладняе выкананне аператарамі паштовай сувязі функцый па дастаўцы карэспандэнцыі». Як могуць паперкі (у сярэднім хіба 2-3 на скрыню ў дзень) пагаршаць «стан»? Дый наконт таго, што яны «ўскладняюць выкананне»… Два гады рабіў паштальёнам, падобных скаргаў не чуў – зараз звычайнай карэспандэнцыі дастаўляецца не так і шмат, і яна трапляе ў скрыню незалежна ад таго, ёсць там рэкламныя лісткі або не.

Але даслухаем І-ва: «мяркуецца, што будзе ўнесена дапаўненне ў Закон у частцы ўпарадкавання распаўсюду гэтай рэкламы». Геніяльна! Рэгламентаваць, колькі паштары ды кур’еры маюць класці паперак у скрыні (адну, відаць, яшчэ можна, а дзве-тры – ні-ні) – за такое і Шнобелеўскай прэміі не шкада. Хаця я б з большай асалодай прысуджаў такім чыноўнікам, якія праз мітульгу адводзяць увагу ад рэальных праблем краіны (гл. усе папярэднія серыі «Катлет & мух» 😉 – асабліва №№ 46, 48, 70…), прэмію Дарвіна.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

31.01.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 01.02.2018 01:06

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (57)

(Перевод на русский под оригиналом)

Апошні майскі шаломчык – або травеньскі, як каму заўгодна! У гэтай серыі зноў адсправаздачуся пра паходы ў публічныя месцы (толькі ж не падумайце чаго кепскага!). Пабурчу-памармычу і пра суседнюю краіну.

* * *

Адбыўся бясплатна-рэкламны «Забег тысячы сэрцаў» вакол «Мінск-Арэны» – за кожны пераадолены кіламетр фірма-спонсарка абяцала перавесці грошы на рахунак дзіцячага кардыялагічнага цэнтра. Публіку (бегуноў і бягух сабралося некалькі соцень, мо і тысяча) забаўляў вядучы з БТ, афіцыйны ўрадавы дыктар і ўдзельнік праграмы «Тагліт» Яўген Перлін; побач са мною стартаваў міністр аховы здароўя і яшчэ нейкія важныя дзядзькі. Маіх сіл хапіла на 3 км, жончыных – на 2, хоць 8 сакавіка, падчас «Beauty Run», яна фінішавала на большай дыстанцыі.

Здаецца, жаночы «забег прыгажосці», дзе шчыравалі прафесіяналы з федэрацыі лёгкай атлетыкі, быў арганізаваны лепей: выдаваліся нумары, фіксавалася хуткасць, хапала іншых прыемных «фішак». 27 мая ж я пачуў і пабачыў мнагавата навязлівых згадак «той самай» фірмы – такое ўражанне, што яна неадменна хацела адбіць на кліентах грошы, выдаткаваныя на «дабрачынную акцыю». Заўважныя былі і «касякі» вядучага, які часам не ведаў, што казаць, і бясконца вымаўляў «очень круто!»

Перад тымі, хто ўжо адбегаў свае кругі, выступіў гурт Uzari-Наўроцкага, чалавека, які два гады таму прадстаўляў Беларусь на «Еўрабачанні». Ахвотных яго паслухаць аказалася няшмат. Я стаяў наводдаль, і з гукаў, што да мяне даносіліся, нарэшце, скеміў, чаму ў 2015 годзе «сінявокая» праляцела міма фіналу… Нешта безаблічнае, усярэднена-левантыйскае. Так супала, што напярэдадні пазнаёміўся з творчасцю прыкольнага беларускага зомбі-бэнда «Sweet brains» («Салодкія мазгі»), якому журы ў тым годзе не даверыла высокі гонар ехаць на еўрашоу; два гурты – зямля і неба. У «зомбі» меліся ўсе шанцы прайсці адбор, але, відаць, нехта з начальства ў канцы 2014 г. палічыў, што гэта занадта – адпраўляць у Аўстрыю ад «чарнобыльскай краіны» людзей-пачвар. Так ці іначай, можна было б хоць у 2017 г. запрасіць рабят на пляцоўку ля «Мінск-Арэны», пагатоў і хіт у іх завецца адпаведна тэме – «Run away» («Бяжы, уцякай»).

Фота з tut.by

У цэлым падзея не расчаравала – у пагодны дзень усе адчулі сябе фізкультурнікамі, «пералічылі» грошы на дапамогу дзецям. Мы з жонкай зрабілі тое добраахвотна, пра іншых не ведаю. Рэпліка міністра: «Многія думаюць: «Давайце лепей мы 20 рублёў аддамо за гэты кіламетр і не мучайце нас». Але важна асабістым прыкладам паказаць, што мы актыўная нацыя» як бы намякае, што шматлікія студэнты медуніверсітэта вырушылі да «Мінск-Арэны» не проста так…

На мінулым тыдні па запрашэнні гарадскога парталу citydog.by наведаў «лятучку» рэдакцыі (у прэс-клубе на вул. В. Харужай, 3). Выявілася, што я, паводле падлікаў «гарадскога сабакі», адзін з самых актыўных каментатараў, дарма што даведаўся пра гэты інфармацыйна-забаўляльны сайт толькі ў чэрвені 2015 г., пасля «жывых шахмат» у Мінску. Што ж, у праекта сапраўды было нямала прывабных рыс, асабліва летась, калі «сабакаўцы» (сабакары?) пачалі падпраект «Мінскія дыяспары», у рамках якога падрыхтавалі харошы лонгрыд пра яўрэяў. Сёлета на сайце назіраецца крызіс, або, як прызнаўся рэдактар 24 мая, «унутры часопіса ідуць пертурбацыі». Так, ёсць цікавыя матывы, напрыклад, у інтэрв’ю з мастаком Уладзімірам Цэслерам, ды паралельна публікуецца ўсё больш «папсовых», пустых навін і матэрыялаў; можа, таму Сяргей Сахараў з сябрынай і склікалі «адкрытую лятучку». У жніўні 2003 г., калі я служыў рэдактарам часопіса «Шахматы» і адчуў ціск адміністрацыі, то запрасіў быў на пасяджэнне рэдкалегіі людзей, якія ў апошнюю не ўваходзілі – спадзяваўся на свежыя ідэі (не дапамагло…) Далёкі ад «унутранай кухні», меркаваць не бяруся, але, спадзяюся, у «сіцідога» не ўсё яшчэ так кепска.

Сядзеў на сцэне побач з вясёлым бізнэс-хлопцам Ягорам В., які загадваў у Мінску веласіпеднай крамай і знарок зрабіў вывеску з памылкай, каб людзі цікавіліся і заходзілі (праз нейкі час улады загадалі ўсё выправіць).

Фоткі з адкрытых крыніц

Ва ўсіх траіх троляў каментатараў госця клуба запыталася, навошта ім гэта (марнаваць сілы на каменты, калі можна прагуляцца, вывучыць замежную мову і г. д.). Я адказаў прыкладна так: «з аднаго боку, баўлю вольны час, з другога – займаюся народнай сацыялогіяй». Насамрэч, з суадносінаў лайкаў/дызлайкаў мажліва нямала даведацца пра стан грамадскай думкі, прынамсі ў маладых мінчукоў. Так, допіс ад 25.05.2017 «лайк если никогда не читаешь комменты и статьи на белорусском» за тры дні набраў на сіцідогу 29 «плюсоў», але 178 «мінусаў». Выходзіць, пераважная большасць «прасунутай» сталічнай публікі зараз схіляецца да валодання беларускай мовай, няхай і пасіўнага.

У прэс-клубе паслухаў таксама «спецыяльнага госця» – псіхолага Паўла З-ча з яго дэвізам «не заморачивайтесь». Публічна прызнаўся ў сваёй шчырай да яго нелюбові, бо спадар са сваёй «псіхалогіяй навынас» – яўна з тых, пра каго спяваў Высоцкі У. С. («…мильён меняют по рублю»). Аднак трэба аддаць належнае: выступае Павел артыстычна, і зала за ім «пайшла». У выніку галоўны сіцідогавец уручыў свайму візаві прэзент – кнігу «Зельманцы» 2015 г. выдання, аўтарства «КульбАка» (націск у прозвішчы пiсьменнiка мае падаць на першы склад). Што ж, дзякуй і за такую папулярызацыю творчасці Майсея Саламонавіча…

Што засталося ў «сухой рэшце» пасля адкрытай лятучкі і двух забегаў

* * *

Трывожыць становішча ва Украіне – гэта ж не Гандурас, які можна «не чухаць». Сваякоў у Кіеве ці Адэсе ў мяне няма, але ёсць прыяцелі, таму сумнавата ад апошніх навін. Апрача таго, беларусы звыкліся многае пераймаць ад суседзяў – без дыфузіі ніяк.

Не збіраюся крычаць пра ўсеахопны заняпад – я ў курсе, што летась, пасля працяглага зніжэння, падраслі як украінскі ВУП, так і сярэднія даходы насельніцтва. Магчыма, імпэт эканоміцы дасць і падпісанне дамовы пра бязвізавы рэжым з ЕС (30 мая дамову павінен ратыфікаваць яшчэ сенат Нідэрландаў). Аднак фактычны дэмантаж «сацыяльнай дзяржавы», арыентацыя на «дзікі капіталізм», дэманстраваныя ўладамі, цягнуць за сабою столькі выдаткаў, што многія лямантуюць ад болю… Аналітык мяркуе, што ў краіне не тое што няма 42 мільёнаў, як даводзіла афіцыйная статыстыка (на аналагічныя звесткі абаперся тут), а колькасць жыхароў блізкая ўжо да 30 мільёнаў. Прадстаўнік ААН у канцы сакавіка 2017 г. заявіў, што каля 60% украінцаў жывуць за рысай беднасці. Эвалюцыя поглядаў вядомага педыятра, кандыдата медыцынскіх навук Яўгена Камароўскага (11.03.2017 выступаў і ў Мінску) таксама шмат пра што сведчыць… У пачатку 2014 г. гэты харкаўчанін асцярожна падтрымліваў «мірны Майдан», а ў канцы 2016 г. са скрухай канстатаваў, што ў найважнейшых сферах стала толькі горш. Днямі ж ён апублікаваў «крык душы», звернуты да дэпутатаў Вярхоўнай Рады, якія адмовіліся разглядаць рэформу аховы здароўя:

Спыняць працэс самазнішчэння вы не хочаце ніяк.

Кожную раніцу чытаю запіскі з пекла.

Як у палаце плошчай 14 кв. м. – 6 дзяцей і 6 мам.

Як мітусяцца ў прыёмным аддзяленні – шукаюць урача, каб дапамагчы хлопцу, які разбіўся на матацыкле і памірае.

Як шукаюць абязбольваючыя – мама крычыць, рак страўніка.

За тое, каб прывязаць рэмень да ложка (каб мог памагчы самому сабе сесці пасля інсульта) – 100 грн. Гэта ў платнай палаце, якая адрозніваецца ад бясплатнай выключна тым, што там усяго 4 ложкі, а не 10.

«Мы не ведаем, шалёны сабака або не», але вакцыны ў нас усё роўна няма. Здабудзеце – будзем калоць.

Палова паперак з лабараторыі даюць падставу засумнявацца ў сапраўднасці вынікаў.

Фармакалогія – царства фуфламіцынаў і фальсіфікатаў. Рэдкія лекі, што адэкватна працуюць – як праменьчык святла ў глыбокім калодзежы…

І г. д., і да т. п. Затое ва Украіне спехам-спехам папазносілі помнікі Леніну і іншым «боўдзілам», не пашкадаваўшы бюст легендарнага партызана Другой сусветнай Сідара Каўпака. Украінскі інстытут нацыянальнай памяці (урадавая арганізацыя) 16.05.2017 даў афіцыйнае тлумачэнне, згодна з якім сімволіка дывізіі «СС-Галічына» дазволена ў краіне. На мой сціплы погляд, гэта ўжо занадта. Ладна там, Пятлюра, ладна, Бандэра – першы ўсё ж дэклараваў пабудову больш-менш дэмакратычнай дзяржавы (УНР), а другі сядзеў у нацысцкім лагеры, аднак ваякі з «Галічыны» з’яўляліся непасрэднымі памагатымі акупантаў у чорных справах. Рашэнне інстытута адкрывае іх духоўным нашчадкам шлях да ўплыву на розумы…

Тыдзень таму Цві Арыэлі, вайсковы інструктар, адзін з заснавальнікаў яўрэйскай самаабароны Кіева, задаў шэраг трапных пытанняў у фэйсбуку: «Шчыра кажучы, не чакаў такой вялізнай колькасці тых, хто абараняе дывізію СС Галічына. Як у каментарыях, так і ў «лічцы». Гэта падобна да культу. Чаму так? Таму што ў ёй служылі ўкраінцы? Таму што яна змагалася з бальшавізмам? Таму што служыла Гітлеру? Не магу зразумець. Што для вас СС Галічына?» Я быў уражаны адказамі тыпу «Навошта абмяркоўваць такія тэмы, гэта пыл гісторыі, інфармацыя супярэчлівая, дакладных звестак амаль няма» і «Дывізія Вафен-СС «Галічына» ва ўяве людзей тых часоў – правобраз будучага ўкраінскага войска… Гэта часціна нашай гісторыі, а вось спробы нашу гісторыю падзяліць на добрую і кепскую – ад нячысціка». Думкі, пашыраныя і сярод некаторых сучасных нацыяналістаў у РБ (калі гаворка вядзецца пра «Беларускую цэнтральную раду», «Беларускую краёвую абарону» ды іншыя калабаранцкія арганізацыі). Маўляў, «сваё дзярмо не смярдзіць».

Добра ўсё-такі, што ў Беларусі, пры ўсіх недахопах, дзейнічае дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, не падпарадкаваны ўстановам тыпу «Інстытута нацыянальнай памяці». З экспазіцыі музея можна даведацца пра жахі нацысцкай акупацыі, а крыху і пра падлізніцтва калабарантаў кшталту кіраўніцтва «Саюза беларускай моладзі» (СБМ). Я б не паўтараў следам за публіцыстам з Германіі, які друкуецца на ізраільскім (?) сайце, што «ў музеі Халакост фактычна замаскаваны… Ёсць толькі адзін стэнд, дзе прыводзяцца лічбы пра загубленых акупантамі жыццях у Беларусі, ёсць і фатаграфii пра фашысцкія ліхадзействы, але… без успаміну пра яўрэяў». На свае вочы 16.05.2017 бачыў як мінімум адзін такі подпіс пад здымкам: «Трупы яўрэяў, растраляных у м. Ляды».

Завяршыць серыю хочацца на светлых нотах. 12 мая 2017 г. споўнілася 70 гадоў выдатнаму шахматнаму кампазітару Мікалаю Бельчыкаву, які нарадзіўся ў вёсцы Шапарня пад Жлобінам, а жыве ў Барысаве. Майстар спорту СССР, пладавіты аўтар (вёў рубрыкі ў дзясятках выданняў, у тым ліку ў мінскім часопісе «Шахматы»), суддзя шматлікіх конкурсаў – гэта ўсё пра яго. Асабіста мне прыемна ўспомніць супрацу з М. Б. падчас нацыянальнага конкурсу складання двуххадовак «Якаву Камянецкаму – 100» (2014). Без дапамогі майстра не было б і кніжкі пра Камянецкага «Вартавы шахматнага лабірынта» (2015).

М. Бельчыкаў і кніга 2004 г., дзе ён сааўтар

На жаль, не павіншаваў старога знаёмца раней – дык хоць зараз далучуся да віншаванняў.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

28.05.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 29.05.2017 00:24

***

В. Рубинчик. КОТЛЕТЫ & МУХИ (57)

Последний майский шаломчик – или травеньскі, как кому угодно! В этой серии снова отчитаюсь о походах в публичные места (только ж не подумайте чего плохого!). Поворчу-побурчу и о соседней стране.

* * *

Состоялся бесплатно-рекламный «Забег тысячи сердец» вокруг «Минск-Арены» – за каждый преодоленный километр фирма-спонсор обещала перевести деньги на счет детского кардиологического центра. Публику (бегунов и бегуний собралось несколько сотен, может, и тысяча) развлекал ведущий с БТ, официальный правительственный диктор и участник программы «Таглит» Евгений Перлин; рядом со мной стартовал министр здравоохранения и ещё какие-то важные дяди. Моих сил хватило на 3 км, cил жены – на 2, хотя 8 марта, во время «Beauty Run», она финишировала на большей дистанции.

Кажется, женский «забег красоты», где трудились профессионалы из федерации легкой атлетики, был организован лучше: выдавались номера, фиксировалась скорость, хватало других приятных «фишек». 27 мая же я услышал и увидел многовато навязчивых упоминаний «той самой» фирмы – такое впечатление, что она непременно хотела отбить на клиентах деньги, потраченные на «благотворительную акцию». Заметны были и «косяки» ведущего, который иногда не знал, что говорить, и бесконечно твердил «очень круто!»

Перед теми, кто уже отбегал свои круги, выступила группа Uzari-Навроцкого, человека, который два года назад представлял Беларусь на «Евровидении». Желающих его послушать оказалось немного. Я стоял поодаль, и из звуков, что до меня доносились, наконец, сообразил, почему в 2015 году «синеокая» пролетела мимо финала… Что-то безликое, усредненно-левантийское. Так совпало, что накануне познакомился с творчеством прикольного белорусского зомби-бэнда «Sweet brains» («Сладкие мозги»), которому жюри в том году не доверило высокую честь ехать на еврошоу; две группы – земля и небо. У «зомби» имелись все шансы пройти отбор, но, видимо, кто-то из начальства в конце 2014 г. посчитал, что это слишком – отправлять в Австрию от «чернобыльской страны» людей-монстров. Так или иначе, можно было бы хоть в 2017 г. пригласить ребят на площадку у «Минск-Арены», тем более что и хит у них называется соответственно теме – «Run away» («Беги, убегай»)/

Фото из tut.by

В целом событие не разочаровало – в погожий день все почувствовали себя физкультурниками, «перечислили» деньги на помощь детям. Мы-то с женой сделали это добровольно, о других не знаю. Реплика министра: «Многие думают: «Давайте лучше мы 20 рублей отдадим за этот километр и не мучайте нас». Но важно личным примером показать, что мы активная нация», как бы намекает, что многие студенты медуниверситета вышли к «Минск-Арене» не просто так…

На прошлой неделе по приглашению городского портала citydog.by посетил «летучку» редакции (в пресс-клубе на ул. В. Хоружей, 3). Оказалось, что я, по подсчётам «городской собаки», один из самых активных комментаторов, даром что узнал об этом информационно-развлекательном сайте только в июне 2015 г., после «живых шахмат» в Минске. Что ж, у проекта действительно было немало привлекательных черт, особенно в прошлом году, когда «собаковцы» (собачники?) начали подпроект «Минские диаспоры», в рамках которого подготовили хороший лонгрид о евреях. В этом году на сайте наблюдается кризис, или, как признался редактор 24 мая, «внутри журнала идут пертурбации». Да, есть интересные мотивы, например, в интервью с художником Владимиром Цеслером, но параллельно публикуется все больше «попсовых», пустых новостей и материалов; может, поэтому Сергей Сахаров с дружиной и созвали «открытую летучку». В августе 2003 г., когда я служил редактором журнала «Шахматы» и ощутил давление администрации, то пригласил на заседание редколлегии людей, которые в последнюю не входили – надеялся на свежие идеи (не помогло…) Далёкий от «внутренней кухни», судить не берусь, но, надеюсь, у «ситидога» не всё ещё так плохо.

Сидел на сцене рядом с весёлым бизнес-парнем Егором В., который заведовал в Минске велосипедным магазином и нарочно сделал вывеску с ошибкой, чтобы люди интересовались и заходили (через какое-то время власти приказали всё исправить).

Фото из открытых источников

У всех троих троллей комментаторов гостья клуба спросила, зачем им это (тратить силы на комментарии, если можно прогуляться, выучить иностранный язык и др.). Я ответил примерно так: «с одной стороны, провожу свободное время, с другой – занимаюсь народной социологией». На самом деле, из соотношения лайков/дизлайков можно немало узнать о состоянии общественного мнения, по крайней мере у молодых минчан. Так, запись от 25.05.2017 «лайк если никогда не читаешь комменты и статьи на белорусском» за три дня набрала на ситидоге 29 «плюсов», но 178 «минусов». Выходит, подавляющее большинство «продвинутой» столичной публики сейчас склоняется к владению белорусским языком, пусть и пассивному.

В пресс-клубе послушал также «специального гостя» – психолога Павла З-ча с его девизом «не заморачивайтесь». Публично признался в своей искренней к нему нелюбви, ведь господин со своей «психологией навынос» – явно из тех, о ком пел Высоцкий В. С. («…мильон меняют по рублю»). Однако надо отдать должное: выступает Павел артистично, и зал за ним «пошёл». В итоге главный ситидоговец вручил своему визави презент – книгу «Зельманцы» 2015 г. издания, авторства «КульбАка» (ударение в фамилии писателя падает на первый слог). Что ж, спасибо и за такую популяризацию творчества Моисея Соломоновича…

Что у нас в «сухом остатке» после открытой летучки и двух забегов

* * *

Тревожит положение в Украине – это же не Гондурас, который можно «не чесать». Родственников в Киеве или Одессе у меня нет, но есть приятели, поэтому грустновато от последних новостей. Кроме того, белорусы привыкли многое перенимать от соседей – без диффузии никак.

Не собираюсь кричать о всеобъемлющем упадке – я в курсе, что в прошлом году, после длительного снижения, подросли как украинский ВВП, так и средние доходы населения. Возможно, толчок экономике даст и подписание договора о безвизовом режиме с ЕС (30 мая договор должен ратифицировать еще сенат Нидерландов). Однако фактический демонтаж «социального государства», ориентация на «дикий капитализм», демонстрируемые властями, влекут за собой столько издержек, что многие вопят от боли… Аналитик считает, что в стране не то что нет 42 миллионов, как показывала официальная статистика (на аналогичные сведения опирался здесь), а количество жителей близко уже к 30 миллионам. Представитель ООН в конце марта 2017 г. заявил, что около 60% украинцев живут за чертой бедности. Эволюция взглядов известного педиатра, кандидата медицинских наук Евгения Комаровского (11.03.2017 выступал и в Минске) тоже много о чем свидетельствует… В начале 2014 г. этот харьковчанин осторожно поддерживал «мирный Майдан», а в конце 2016 г. с печалью констатировал, что в важнейших сферах стало только хуже. На днях же он опубликовал «крик души», обращенный к депутатам Верховной Рады, которые отказались рассматривать реформу здравоохранения:

Останавливать процесс самоуничтожения вы не хотите никак…

Каждое утро читаю записки из ада.

Как в палате площадью 14 кв. м 6 детей и 6 мам.

Как мечутся в приемном отделении — ищут врача, чтоб помочь умирающему молодому парню, разбившемуся на мотоцикле.

Как ищут обезболивающие — мама кричит, рак кишечника.

За то, чтобы привязать ремень к кровати (чтобы мог помочь самому себе сесть после инсульта), — 100 грн. Это в платной палате, которая отличается от бесплатной исключительно тем, что там всего 4 койки, а не 10.

«Мы не знаем, бешеная собака или не бешеная», но вакцины у нас все равно нет. Достанете — будем колоть.

Половина бумажек из лаборатории дают повод усомниться в правдивости результатов.

Фармакология — царство фуфломицинов и фальсификатов. Редкие адекватно работающие лекарства — как лучик света в глубоком колодце.

И т. д., и т. п. Зато в Украине наскоро-наспех посносили памятники Ленину и другим «болванам», не пощадив бюст легендарного партизана Второй мировой Сидора Ковпака. Украинский институт национальной памяти (правительственная организация) 16.05.2017 дал официальное пояснение, согласно которому символика дивизии «СС-Галичина» разрешенa в стране. На мой скромный взгляд, это уже слишком. Ладно там, Петлюра, ладно, Бандера – первый всё же декларировал построение более-менее демократического государства (УНР), а второй сидел в нацистском лагере, однако вояки из «Галичины» являлись непосредственными помощниками оккупантов в черных делах. Решение института открывает их духовным потомкам путь к влиянию на умы…

Неделю назад Цви Ариели, военный инструктор, один из основателей еврейской самообороны Киева, задал ряд метких вопросов в фейсбуке: «Честно говоря, не ожидал такое огромное количество защищающих дивизию СС Галичина. Как в комментариях, так и в «личке». Это похоже на культ. Почему так? Потому что в ней служили украинцы? Потому что она боролась с большевизмом? Потому что служила Гитлеру? Не могу понять. Что для вас СС Галичина?» Я был поражен ответами типа «Зачем обсуждать такие темы, это пыль истории, информация противоречивая, точных сведений почти нет» и «Дивизия Ваффен-СС «Галичина» в видении людей тех времен – прообраз будущего украинского войска… это часть нашей истории, а вот попытки нашу историю разделить на хорошую и плохую – от лукавого». Мысли, распространённые и среди некоторых современных националистов в РБ (когда речь заходит о «Белорусской центральной раде», «Белорусской краевой обороне» и иных коллаборантских организациях). Мол, «свое дерьмо не воняет».

Хорошо всё-таки, что в Беларуси, при всех недостатках, действует государственный музей истории Великой Отечественной войны, не подчинённый учреждениям типа «Института национальной памяти». Из экспозиции музея можно узнать об ужасах нацистской оккупации, а немного и о лизоблюдстве коллаборационистов вроде руководства «Союза белорусской молодежи» (СБМ). Я бы не повторял вслед за публицистом из Германии, который печатается на израильском (?) сайте, что «в музее Холокост фактически замаскирован… Есть лишь один-единственный стенд, где приводятся цифры о загубленных оккупантами жизнях в Белоруссии, есть и фотографии о фашистских злодействах, но… без упоминания евреев». Своими глазами 16.05.2017 видел как минимум одну такую подпись под снимком: «Трупы евреев, расстрелянных в м. Ляды».

Завершить серию хочется на светлых нотах. 12 мая 2017 года исполнилось 70 лет выдающемуся шахматному композитору Николаю Бельчикову, который родился в деревне Шапарня под Жлобином, а живёт в Борисове. Мастер спорта СССР, плодовитый автор (вёл рубрики в десятках изданий, в том числе в минском журнале «Шахматы»), судья многочисленных конкурсов – это всё о нем. Лично мне приятно вспомнить сотрудничество с Н. Б. во время национального конкурса составления двухходовок «Якову Каменецкому – 100» (2014 год). Без помощи мастера не было бы и книжки о Каменецком «Вартавы шахматнага лабірынта» (2015 год).

Н. Бельчиков и книга 2004 года, где он соавтор

К сожалению, не поздравил старого знакомого раньше – так хоть сейчас присоединюсь к поздравлениям.

Вольф Рубинчик, г. Минск

Добавлено 29.05.2017 11:29

***

Из обсуждения в фейсбуке

Boris Poliakovsky Вьятрович всего лишь сказал, что символика дивизии СС “Галичина” не является нацистской, поэтому использование этой символики не противоречит закону по борьбе с символами коммунизма и нацизма.

Beni Shapiro Если она не нацистская, то какая именно? И в чем именно смысл ее использования?

Kapulkin Boleslav Там действительно нет свастики, только лев (3 шт.).

Дмитрий Рославцев А разница???!!! Вопрос не в символике и атрибутике!!! Вопрос в этой националистско-эсесовской мрази.

Boris Poliakovsky Насколько я понял, раз их символика не нацистская, то запрещать шествия их поклонников оснований нет…

Beni Shapiro И это есть формальный ведь ответ.

Basil Freydkin Г-н Рубинчик, я много лет проработал с деятелями БЦР и “самааховы” в бел. редакции РС. Так что знаю проблематику не понаслышке. Радики Островские, Станкевичи всех мастей, Витьбичи и прочая сволочь… Увы, друг мой, приходит их время.