Tag Archives: Пётр Марцев

В. Рубінчык. Куды беднаму яўрэю дзявацца?..

Учора трэці і апошні раз завітаў да «пікетчыкаў» ля Камароўскага рынка. Падпісаўся за Уладзіміра Няпомняшчых.

Зборшчык подпісаў за гомельскага пенсіянера – таксама пенсіянер – трымаў сябе сціпла, нават не дэманструючы фота свайго «боса»

Падышоў я і да Вольгі Кавальковай… Аднак ні Уладзімір, ні Вольга, ні Мікола Казлоў, якога падтрымаў мінулым разам, забраныя подпісы здаваць не будуць. Мажліва, яны калекцыяніруюць аўтографы.

Атмасфера 14.06.2020 была больш панурая, чым тыдзень, а тым болей – чым два тыдні таму.

Так было апоўдні; так – на гадзіну пазней

Нават музыка, пакуль я гойсаў па плошчы, не грала 🙁 Відаць, паўплывалі «наезды» згары як на ўстановы («Белгазпрамбанк»), так і на людзей. Вунь 10 чэрвеня чарговыя тэрміны адміністрацыйнага арышту дасталі відэаблогер Шэры Кот, ён жа Дзмітрый Казлоў, і актывісты ініцыятывы «Еўрапейская Беларусь» Арцём Чарняк ды Міхаіл Бандарэнка.

Паслухайма песню «Шэры кот» (2018) гурта «Голая манашка» – не пра блогера, дык пра непарадны Мінск…

На масцы ў дзяўчыны: «Ха-ха, я тут жыву»

Ну, пра час, патрачаны ўчора на Камароўцы, не шкадую: хоць знаёмых пабачыў. Сярод іх былі двое ўплывовых журналістаў, з якімі падзяліўся думкамі аб памыснасці «народных» помнікаў медыяменеджарам і палітычным аналітыкам. Праўда, энтузіязму ў суразмоўцаў не прасочвалася – яны быццам бы не супраць, але… Баюся, ідэйка будзе прыдушана следам за папярэднімі.

А раптам не? Тады помнік рана памерлым заснавальнікам і рэдактарам СМІ варта было б прысвяціць не толькі пералічаным раней Базану, Валадашчуку, Герменчуку, Зісеру, Каралю, Ліпаю, Шырокаму, а і Эдуарду Брокараву з Горак (1961–2010). Гэта заснавальнік газеты «Узгорак», якая гадоў 6 таму друкавала мае опусы.

Да спісу палітаналітыкаў – Багуцкі, Бугрова, Навумава, Панькоўскі, Патупа, Сіліцкі, Чарноў – далучыў бы Анатоля Майсеню (1959–1996). Ён загінуў у аўтакатастрофе пры цьмяных абставінах.

Э. Брокараў, А. Майсеня

Выглядае, зварот з заклікам надаць вуліцы ў Мінску імя Юрыя Зісера, дарма што раскручаны ў мас-медыя («тутбай», «сіцідог», «куку», «Еўрарадыё», «РС», «Белсат», «Белпартызан», «Новы час»…), не збярэ 5000 подпісаў. Нагадаю: колькі год таму за вуліцу Васіля Быкава ў Мінску выказаліся звыш 100000 чалавек – праўда, і гэта пакуль што не дало плёну.

Праз дзень «зісераўская» петыцыя мае быць адпраўлена ў Мінгарвыканкам; на сёння яе падпісалі 4600. Сваё стаўленне я выказаў у траўні, яно не змянілася. Калі коратка: цешыць любая праява законнай грамадскай актыўнасці, сам жа мару пра іншае.

Задзёрысты блогер, раней ужо цытаваны на belisrael (Аляксандр Бур’як), ведаў Ю. Зісера асабіста ды напісаў пра яго нешта кшталту мемуараў. Прапаную ў перакладзе на беларускую больш-менш аб’ектыўнае, абгрунтаванае, карэктнае:

Ён крыху вылучаўся на мясцовым шэраватым фоне. Не як белая варона, але блізка да гэтага.

Самарэалізавацца ў сумленным грамадска-карысным бізнэсе ён спрабаваў, але хутка ўпёрся ў тую акалічнасць, што трэба шмат кампраміснічаць, іначай справа дрэнь.

Зісер – адзіны ў маім полі зроку чалавек, які назваў сваю фірму прыстойна – «Надзейныя праграмы».

Нацыянальна-заклапочаныя беларусы ставіліся да яго з халадком – не толькі таму, што яўрэй і прыхадзень, але таксама таму, што ён занадта ладзіў з уладай. А не будзеш ладзіць з уладай – не будзеш паспяховым у гэтай краіне.

Блізу 1991 г. Зісер мякка клеіўся да Ашчадбанка наконт праграмы для апрацоўкі ордэраў, а я якраз працаваў у Мінскім абласным упраўленні гэтага банка на пасадзе галоўнага спецыяліста аддзела аўтаматызацыі. Мы з Зісерам разам з’ездзілі на электрычцы ў Барысаў… Добра паразмаўлялі ў тую паездку і знайшлі агульнае ў інтарэсах, грамадскай пазіцыі і некаторых дэталях біяграфіі. Я калісьці быў галоўным «нефармалам» у сваім НДІ, Зісер – у сваім. «Нефармалы» – гэта былі тыя, хто адкрыта, але ў межах закона, выступалі за «дэмакратыю» і супраць засілля КПСС.

Наконт сваёй фірмы Зісер тады сказаў, што плаціць свайму вядучаму спецыялісту больш, чым сабе. Веру, што так і было: Зісер імкнуўся быць правільным.

Тое, што Ю. З. у 2000-х быў ледзь не яўрэйскім «смотрящим по Белоруссии» (не ведаю, як перакласці слоўца з блатнога арго) ды стаў «гонарам беларускага яўрэйства», па-мойму, перабольшана. Да сярэдзіны 2010-х не дужа-то Юрый Анатольевіч гарнуўся да т. зв. «абшчыны», у сэнсе да тутэйшых яўрэйскіх суполак. Пасля сумнавядомых выказванняў Лукашэнкі ўвесну 2015 г. («не можам нармалізаваць») Зісер пакрыўдзіўся за тое, што суполкі гучна за яго не заступіліся… Крыўду ён выплюхнуў у фб увосень 2019 г., дык «рэфармісты» патлумачылі Ю. З., што ён тады ляцеў у самалёце і з ім не маглі звязацца, каб эфектыўна абараніць… Па-мойму, так сабе адмазка.

Як бы ні было, прадпрымальнік цікавіўся некаторымі (каля)яўрэйскімі праектамі і фундаваў іх. Але ў тым жа маштабе, калі не большым, ён фундаваў «неяўрэйскія» ініцыятывы – «фестываль Башмета», рэстаўрацыю арганаў. Не саромеўся сваіх сімпатый да хрысціянства і ўсходніх паганскіх практык, а з іудаізмам меў няпростыя стасункі. Менаваў сябе агностыкам.

Спачатку Ю. З. разышоўся быў з «яўрэйскім істэблішментам» у стаўленні да барысаўскага гурта «Жыдовачка». Апублікаваў іранічны пост пра актывістаў, каторым няма чаго рабіць, акрамя як цкаваць аматарскую капелу за назоў, а маглі б павесіць мемарыяльную таблічку на будынку Харальнай сінагогі, etc. Наракаў, што яго не запрасілі на пасяджэнне ў верасні 2019 г., дзе «прафесійныя яўрэі» вырашылі паскардзіцца на гурт у «інстанцыі». Аднак неўзабаве Зісер & скаржнікі замірыліся ды разам правялі клезмер-фэст, пакінуўшы «Жыдовачку» за бортам.

Мяркую, па сутнасці меў А. Бур’як рацыю і ў наступным:

Нейкі час Зісер спрабаваў зрабіцца блогерам, але справа не пайшла: яго тэксты вялікай увагі не прыцягвалі. Быў ён разумненькі, але яго крэатыўнасць рэалізоўвалася на нізкіх узроўнях складанасці: падсекчы новае і моднае ды раней улезці ў струмень. А вось хадзіць супраць цячэння і кляпаць радыкальнае сваё насуперак усяму – гэта было не яго, не Зісерава.

Да партала tut.by, запушчанага ў 2000 г., быў, напрыклад, даволі цікавы сайт open.by. Пішуць, што беларуская інтэрнэт-крама Oz.by таксама з’явілася ў 1999 г. «Бацькам байнета», як тут, я б Зісера не назваў. Тым не менш мінскі дзелавы клуб «Шэкель» (тузін дзівуноў) заявіў на сваёй fb-старонцы (17.05.2020, пер. з рус.):

Без Юрыя Анатольевіча Байнет (у арыгінале з вялікай літары – В. Р.) пачаўся б не ў 2000, а гадоў на 5 пазней. Ён задаў тэмп і першы паказаў, што ў Байнет трэба і можна ўкладваць грошы. Ён сфармаваў попыт.

Для Яўрэйскага Дзелавога Клуба і для ўсёй яўрэйскай абшчыны – гэта быў больш, чым сябар. Гэта была ролевая мадэль чалавека, яўрэя, філантропа і бізнэсмена!

Паколькі радкі ад «Шэкеля» з’явіліся ў дзень смерці Юрыя Зісера, пэўная гіпербалізацыя ў іх зразумелая й вытлумачальная… Не ведаю, як для «абшчыны», а для мяне Ю. З. быў чалавекам неадназначным, з моцнымі і слабымі бакамі. Тое самае сказаў бы пра Пятра Марцава – шматгадовага шэфа «Белорусской деловой газеты». Мабыць, у 1990–2000-х не было тут анёлаў у бізнэсе, i я не ўпэўнены, што яны сустракаюцца зараз. «Бізнэс-анёлы» – іншае…

Ну, і зноўку пра выбары-дурыбары. Як давесці электарату, што адзін чэл пасля 26 гадоў кіравання мусіць застацца яшчэ на пяцігоддзе? Слушны адказ: «ад супраціўнага», то бок расказаць, што астатнія будуць яшчэ горшымі…

Агітпроп ужо даўно не «прадае» Лукашэнку-інаватара, які павядзе ўсіх у «моцную і квітнеючую Беларусь». Акцэнт робіцца на стабільнасці; шмат разоў за апошнія гады краіна менавалася «астраўком бяспекі» (нядаўна – тут). «Мы павінны забяспечыць кожнаму чалавеку магчымасць спакойна хадзіць па сваёй зямлі, а бацькам – як гэта заўсёды было ва ўсіх нашых гарадах – спакойна не проста хадзіць па зямлі, а з маленькімі дзеткамі за руку ў любы час сутак». Звязаць збор подпісаў і пагрозу для дзетак, якім прыспічыла пагуляць за руку з бацькамі, напр., а 3-й гадзіне ночы, да Рыгорыча ніхто не дапяў; пэўна, гэта мясцовае ноў-хаў. Лалітыка – яна такая лалітыка…

А калі больш сур’ёзна – ці такая ўжо бяспечная Беларусь? Зірнем у спіс краін, расстаўленых паводле колькасці наўмысна забітых на 100 тыс. чалавек за год. Сінявокая (2,39) глядзіцца лепей за Расію ды Украіну, але значна саступае Польшчы (0,73), Чэхіі (0,6), Славакіі (1,37),  Cербіі (1,23), Харватыі (0,58)… Тут я згадаў «славянскія» краіны. Што казаць пра Скандынавію; нам трэба цягнуцца да ўзроўню ваяўнічых Азербайджана (2,2) ды Арменіі (1,69), і нават… да Буркіна-Фасо (1,3), з якой адзін выскаляка ўсё пнецца паставіць нас «на адну дошку».

Магчыма, падлеткавага хуліганства і публічных п’яных выбрыкаў такі паменшала ў параўнанні з 1990-х гадамі, але не толькі таму, што вырас штат міліцыі. Праз тэхнічны прагрэс (амаль усе цяпер з мабільнікамі, многа дзе вісяць відэакамеры…) дробныя правапарушэнні цяпер лягчэй фіксуюцца. Разам з тым няможна выключаць, што пільны кантроль пры адсутнасці эфектыўнай сістэмы псіхалагічнай разгрузкі/дапамогі цісне на маладое пакаленне, стымулюючы буйныя акты гвалту.

На маёй памяці, «астравок бяспекі» ў ХХІ ст. скаланалі:

– выбухі ў Віцебску (верасень 2005, дзясяткі параненых);

– выбух у цэнтры Мінска (ліпень 2008, дзясяткі параненых);

– выбух у мінскім метро (красавік 2011; 15 забітых, сотні параненых);

– напад юнака з бензапілой і сякерай на жанчын у сталічным гандлёвым цэнтры «Еўропа» (кастрычнік 2016; 1 забітая, 2 параненыя);

– напад вучня з нажом на настаўніцу і іншых вучняў у Стоўбцах (люты 2019; 2 забітых, 2 параненых)…

І ўсё гэта нарабіла не «пятая калона». Думаю, «няшчасны выпадак» у час салюту 3 ліпеня 2019 г., калі ў Мінску загінула жанчына, а многія гледачы былі паранены аскепкамі, цалкам спісаць на «замежжа» (расійскіх піратэхнікаў) таксама не ўдасца. Давайце ўжо хоць самі сабе прызнаемся: «прагніла нешта ў дацкім каралеўстве», у т. л. з бяспекай. Так, многія ўчастковыя і следакі стараюцца, але кіраўніцтва доўгі час зашмат увагі надавала розным фетышам… той жа скульптуры гарадавога на вул. Гарадскі Вал, праз «непаважлівае стаўленне» да якой пацярпела шмат мінакоў.

Тэарэтычна, усё пачынаецца ў школе. Пра тое, чым ёсць адукацыя ў сучаснай РБ, было сказана шмат… І нямала гаворыць пра яе намер зволіць Ганну Севярынец са смалявіцкай гімназіі за верш, у якім нехта ўгледзеў «пагрозу для Колі». Са слоў Ганны, дырэктар гімназіі мяркуе, што справа настаўнікаў – абслугоўваць ідэалогію. А меркаванне педагога Яўгена Лівянта, чые заняткі нагадваюць сеанс адначасовай гульні па шахматах,  чытайце тут.

 

Г. Севярынец і Я. Лівянт

За 2,5 месяцы ў Беларусі ад COVID-19 памерла, паводле афіцыйных звестак, 312 чалавек – ужо больш, чым у Ізраілі (302), хаця 5 мая суадносіны былі іншыя: 107 супроць 237. Наўрад ці тутэйшая адміністрацыя ставіла сабе за мэту скараціць «пагалоўе», аднак яе, мякка кажучы, легкадумнасць раздражняе людзей. З другога боку, мільёны сем’яў у РБ сёлета не зведалі таго, што перажылі тысячы сем’яў цяжка хворых ды сотні сем’яў памерлых, і дзеля «санітарнай бяспекі» на бадавень не палезуць.

Агулам, грамадзянскай вайны ў нас не будзе; можа быць такая «барацьба за мір», пры якой каменя на камяні не застанецца… Адмыслова для звышпільных: на прыярытэт у гэтай выснове не прэтэндую. І рады быў бы памыліцца ў другой яе частцы.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

15.06.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 15.06.2020  16:16

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (84)

Яблычны Спас шалом! І грушавы таксама!

Толькі днямі я натрапіў на песню «Кампраміс» гурта «Бі-2», хоць адпаведны кліп убачыў свет у 2016 г. Мне, аўтару чатырох кніг пра шахматыстаў, павінна было спадабацца: як жа, шахматота ў творчасці вядомых расійскіх музыкаў беларускага паходжання (мо іх натхнілі «жывыя шахматы» ў Мінску-2015?)… Да таго ж гэтыя музыкі ў 1990-х нейкі час жылі ў Ізраілі, значыцца, «нашы людзі»… Але не, зусім не спадабалася 🙁

Мінск, чэрвень 2015 г. (фота С. Рубінчык); кадр з кліпа гурта «Бі-2».

У некласічнай аўтарскай музыцы – якую не падзяляю жорстка на папсу, джаз, рок ці там бардаўскае выкананне – цаню інавацыйнасць, шчырасць, гумар і/або іронію. Праказалі Лёва & Шура ў сваёй песні нешта новае? Не-а; максімабагдановіцкая сентэнцыя, маўляў, «няма таго, што раньш было», мільгала ўжо 100500 разоў, у тым ліку і ў расійскіх рокераў. З ходу, у БГ: «Когда ты был мал, ты знал всё, что знал…» У Макарэвіча: «И жизнь его похожа на фруктовый кефир…» І, вядома, у Цоя: «Когда-то ты был битником, уу-уу…», «Раньше в твоих глазах отражались костры…» Песня пра бітніка з ранняга альбома «Кино» («45», 1982) падабаецца мне найбольш, бо яна шчырая і канкрэтная, і досціпы з першых радкоў, і няма ні безвыходнасці, ні просталінейнасці.

А ў «Бі-2»? «Друг дорогой» відавочна не быў гатовы аддаць душу за рок-н-рол – ён «пил и курил, зажигал и тусил», а потым, пасля «ўзросту Хрыста», бач, нейкая «мара» павярнулася спінай… І цяпер жыццё – «сплошной проклятый компромисс». Пададзена прыгожа, гламурненька, з камп’ютарнымі спецэфектамі, а падмурак гнілы. Кампраміс як узаемныя саступкі – у прынцыпе, зброя моцных, плата за джэнтльменства і жыццё ў сучаснай цывілізацыі. Лямант пра «кляты кампраміс» – па сутнасці, чарговы заклік да прымітывізацыі, архаікі, у якую і так ужо шмат гадоў скочваецца няшчасная Расія, цягнучы за сабою суседнія краіны…

Скажаце: як песня не спадабалася, навошта ёй ахвяраваць свой час? Дык гурт усё ж небезвядомы – сёлета яму 30 год, быў заснаваны ў Бабруйску-1988. І 15 з нечым мільёнаў паглядзелі кліп… Вельмі многія лічаць, што гэта песня – з «глыбокім філасофскім тэкстам». Як тут не збянтэжыцца і не адрэагаваць? 🙂

З таго, што выканана былымі ізраільцамі, я б аддаў перавагу, як ні дзіўна, простай песеньцы «Круто ты попал на ТV» – хаця б з той прычыны, што 20 год назад пазнаёміўся з яе аўтарам, Сашам Еліным. Пару разоў сустракаліся ў іерусалімскім абшчынным доме на вул. Яфа, 36; ён там меў свой кабінецік як супрацоўнік ірыі (муніцыпалітэта), здаецца, адказваў за культуру і PR. Нават браў у яго, актывіста партыі «Ісраэль ба-алія», інтэрв’ю для сваёй дыпломнай работы пра палітычныя сілы рускамоўных у Ізраілі. Запомнілася з яго вуснаў: «Я апазіцыянер, “штэрнавец”» (мелася на ўвазе – прыхільнік Юрыя Штэрна, олеў а-шолем). Чаму? Таму што ішоў у партыю з канкрэтным праектам, які людзі Шчаранскага спачатку паклалі пад сукно, а потым прысабечылі. Пра стаўленне сабраў да імігрантаў: «Нас любяць, пакуль мы бедныя».

Карацей, займальная выйшла гутарка: скончылася яна распіццём віна з пластыкавых чарачак, акурат напярэдадні Рош-а-Шонэ (на працоўным месцы майго суразмоўцы, але зараз пра гэта ўжо можна казаць :)).

Пазней Елін перайшоў у партыю «Наш дом Ізраіль», а ў пачатку 2000-х, пэўна, расчараваўшыся ў блізкаўсходняй кар’еры, вярнуўся ў Расію і нанова праявіў сябе як «поэт-плесенник» (яго словы). Штораз, выпадкова чуючы «Круто ты попал…» – у 2000-х гэты матыўчык гучаў ледзь не з кожнага праса – я ўспамінаў хітраватую елінскую фізіяномію, і настрой мой паляпшаўся. Слуханём?

Прынамсі няма тут пустых прэтэнзій на філасафічнасць, а ёсць гульня слоў (пачынаючы з назвы) і гумарок.

А. Елін, 2001 г. Фота адсюль.

22 жніўня г. г. Еліну Аляксандру Міхайлавічу, аказваецца, споўнілася 60. Набівацца ў прыяцелі цярпець ненавіджу, але тое даўняе знаёмства 1998 г. для мяне, як мінімум, не перашкода ў жыцці. Нават крыху грэе…

* * *

Зараз пра менш прыемных асоб, якія доўгі час сядзелі не ў сваіх санях, а некаторыя сядзяць і дагэтуль… Хто сачыў за серыялам, помніць, як скептычна я выказваўся пра колішняга старшыню БНФ і экс-начальніцу Беларускага Хельсінскага камітэта. Зараз – чарга былога старшыні Канстытуцыйнага суда, які заняў гэтую пасаду ў 1997 г., пасля дужа сумніўнага рэферэндуму, а ў 2008–2011 гг. служыў генпракурорам.

«Еўрарадыё» ахвотна дае гэтаму чалавеку (самому Рыгору В-чу!) трыбуну – вось і 22.08.2018 ён заявіў, што «Прэзідэнт прызначае прэм’ер-міністра са згоды Палаты прадстаўнікоў, але ў Канстытуцыі не сказана, што гэта згода павінна быць папярэдняй… Таму, калі будзе праходзіць бліжэйшая сесія, тады і будзе разгледжанае гэта пытанне — ніякіх адступленняў ад Канстытуцыі тут няма». Паводле загадчыка кафедры канстытуцыйнага права юрфака БДУ, «Сяргея Румаса цалкам карэктна ўжо цяпер, да разгляду яго кандыдатуры ў парламенце, называць менавіта прэм’ер-міністрам, а не выконваючым абавязкі».

Рэдкая казуістыка… Паводле арт. 106 Канстытуцыі, якую гэты юрыст быццам бы некалі рыхтаваў (няпроста паверыць): «Прэм’ер-міністр назначаецца Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь са згоды Палаты прадстаўнікоў. Рашэнне па гэтаму пытанню прымаецца Палатай прадстаўнікоў не пазней як у двухтыднёвы тэрмін з дня ўнясення прапановы па кандыдатуры Прэм’ер-міністра». Па-мойму, ясна: пакуль няма згоды ніжняй палаты парламента – няма прэм’ер-міністра.

Дзеля-мадзеля вырашыў спытаць у Аляксандра Розенблюма – не доктара навук, але юрыста з велізарным стажам, не зацікаўленага хлусіць (яму за 90). А. Розенблюм адказаў мне ў той жа дзень, 23.08.2018: «Да згоды парламента прэм’ер можа быць прызначаны толькі з прыстаўкай “в. а.”». І прыслаў спасылку на сваю цікавую публікацыю 2011 г. пра гора-суддзю 1980-х гадоў Уладзіміра Сідарэнку: «Штрих к советскому правосудию». Прачытайце, яна кароткая.

Рыгор В-ч, 1955 г. нар., які разважае ў духу таго Сідарэнкі («Ён [Румас] прызначаны прэм’ер-міністрам, а Палата прадстаўнікоў выкажа ў далейшым сваю згоду. Тым больш, што прэм’еру і ўраду трэба выконваць свае абавязкі»), дапраўды быў выхаваны ў савецкі час, і яго ўжо наўрад ці выправіш. Але моладзь, што гадуецца на «ягоным» факультэце, шкада мне… Быў бы я галоўным – адправіў бы ўсіх студэнтаў юрфакаў на 5-7 гадоў павучыцца і папрацаваць у цывілізаваных краінах пры адвакацкіх бюро, у судах, пракуратурах… З умовай, каб вярнуліся і занялі ключавыя пасады ў тутэйшай юстыцыі. Тады, мажліва, і быў бы нейкі плён – і апраўдальных прысудаў пабольшала б, і Канстытуцыйны суд пачаў бы даказваць свайму статусу. Цяпер ён больш нагадвае юрканцылярыю пры адміністрацыі прэзідэнта, гатовую праштампаваць ледзь не кожны ягоны ўказ. Зараз хіба 90% юрыстаў у РБ падпішуць антызаконнае рашэнне, калі яго ім падкажа (або навяжа) «вялікі начальнік»… А трэба, каб доля такіх «паршывых авечак» не перавышала 10%.

Прыслалі мне выказванні Алёны К-й, якая лічыць сябе праваабаронцай і ўзначальвае суполку «Рэгіён 119». Каму яна рэальна памагла, я не ў курсе. Калі ў пачатку 2000-х у мяне здараліся праблемы юрыдычнага характару, то звяртаўся да праваабаронцаў Валянціна Стэфановіча і Мікалая Мякекі – яны дапамагалі, прынамсі прыходзілі на судовыя пасяджэнні. З супрацоўнікамі «Рэгіёна» не сутыкаўся, але дапусцім, што суполка працуе… Вось толькі яго дырэктарка яўна не адпавядае пасадзе. Летась яна казала, што ў Беларусі няма палітзняволеных – я прамаўчаў, бо падумаў: «А раптам гэта “фінт вушамі”, каб ямчэй бараніць вязняў?..» Сёлета яна пачала «троліць» пратэстоўцаў ля рэстарана Зайдэса – ну дапусцім, яны дапраўды часам рабілі абы-што. Але як вам падабаюцца свежыя заявы пра «шматкроць»: «я не разумею» і «такіх слоў у беларускай мове ніколі не было».

 

Дама – на хвілю, вучылася ў БДУ – не толькі недасведчаная, а і гультаяватая: ёй было ўлом залезці ў той жа google… Прыклады ад людзей, якія зналіся/знаюцца на беларускай:

«Такая была сьмешная норма, якую мы ўсё ж знаходзiлi магчымасьць перакрыць шматкроць» (Васіль Быкаў, «Доўгая дарога дадому»).

«Як шматкроць падымае ён цану літаральна кожнага слова, нават неабавязковага, уводнага, выпадковага!» (Андрэй Федарэнка, «Мяжа»).

«…шматкроць паўтаральны (па сутнасці няспынны) і заўжды абнаўляльны “жыццёвы цыкл” літаратуры…» (Таццяна Вабішчэвіч, кандыдатка філалагічных навук, «Роднае слова», № 8, 2010)

«Т. Дакутовіч шматкроць паўтарае пра контррэвалюцыйны лібералізм…» (Ганна Запартыка, дырэктарка БДАМЛМ, «Полымя», № 12, 2017)

Яшчэ, як выявілася, «праваабаронца» прапануе лічыць мацярок, што змагаюцца за змякчэнне выракаў для сваіх дзяцей, асуджаных па «антынаркатычных» артыкулах («Маці-328»), гэткімі ж злачынцамі… Ну, гэта поўны трэш і дно.

Калі мне раптам выпадзе cесці за краты (ад чаго ў стабільнай і працвятаюшчай ніхто не застрахаваны – нядаўна вунь кіраўніка віцебскай іудзейскай суполкі Леаніда Томчына «павязалі»), я б лепей без абароны застаўся, ніж з такімі «прыяцелькамі».

Антыгероі гэтай серыі. Здымкі: «Еўрарадыё» і «БелГазета»

Медыябізнэс у Беларусі – небяспечны занятак. Ва ўзросце крыху за 50, на маёй памяці, памірае ўжо чацвёртая постаць нацыянальнага маштабу. У 2002 г. не стала Ігара Гермянчука, у 2014 г. – Пятра Марцава, 24.09.2016 – Юрыя Базана, і вось 23.08.2018 – Алеся Ліпая… Цырымонію развітання падпсаваў адзін скандальны паэт-палітык, на фальш якога «купілася» колькі публічных асоб. Некаторыя паспяшаліся выплюхнуць сваю жоўць у бок праваслаўнай царквы; каму-каму, а Юрыю Зісеру гэтага не варта было рабіць (праўда, потым ён папрасіў прабачэння).

Каторы раз выпадае шкадаваць пра безадказнасць нашага «магната». Вось навошта было несці лухту, маўляў, «у евреев нет покаяния: что натворил, то за тобой и осталось навсегда» (25.08.2018)? Дарма што агностык, чалавек бываў у сінагозе – хоць бы навёў даведкі пра «ямім нараім», малітвы на Ём-Кіпур, тшуву ўвогуле…

Яшчэ ў ХІХ ст. Стэндаль пісаў, а як пра сённяшні дзень: «Пакуль Балівар вызваляў Амерыку… мой сусед, уладальнік папяровай фабрыкі, зарабіў дзесяць мільёнаў. Тым лепей для яго і ягоных дзетак. Але нядаўна ён займеў уласную газету, і цяпер штосуботу вучыць мяне, што менавіта я павінен любіць. Ён жа дабрадзей чалавецтва. Застаецца толькі паціснуць плячыма».

«Вольфаў цытатнік»

«Нашаe шахматнае ўладкаванне сёння ўяўляе з сябе палац з прыгожым фасадам, які так і цягне сфатаграфаваць і выкласці здымкі куды-небудзь у сацсеціва. І тады гэтыя фоты атрымаюць тысячы лайкаў. Але тыя, хто іх ставяць, не адчуюць смурод з далёкіх пакояў» (Уладзіслаў Каташук, 01.08.2018)

«[У параўнанні з брэжнеўскім СССР] якасць унутранай і знешняй палітыкі, якасць дзяржаўнага кіравання засталася ў цэлым на ранейшым узроўні, калі не пагоршылася. Зрабілі больш эфектным фасад, затое стала больш брыдка там, дзе наўпрост не відаць» (Аляксандр Бур’як, 24.08.2018).

«У доўгай перспектыве выйграе той, хто шмат не хлусіць. У кароткай перспектыве можны выйграць гэтыя канкрэтныя выбары, можна дабіцца гэтай канкрэтнай пасады, можна колькі-та часу ўседзець на гэтай пасадзе. Але ў цэлым палітычная тэндэнцыя перамагае тая, якой уласцівая блізіня да рэальнасці, якой уласцівая адказнасць» (Сяргей Пархоменка, 21.08.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

27.08.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 27.08.2018  23:43