Tag Archives: посольство Франции в Беларуси

О «флагах на башнях» и о другом

Прошла неделя после «тайной инаугурации» 23.09.2020. Ничего особо нового: судьи судят (смелую баскетболистку Елену Левченко 30 сентября «закрыли» аж на 15 суток)…

Снимок взят отсюда

Протестующие протестуют, пропагандисты пропагандонят, креативщики креативят, а пинчуки, как однажды выразился краевед Эдуард Злобин, «пинчуют».

Косяком пошли видеообращения – пожалуй, их стало многовато. Валерий Цепкало 30.09.2020 объявил, что его бывший босс – «политический труп», опирающийся на три процента населения (боюсь, поддержка преуменьшена раз в 10). Ещё в цепкаловской речи были перлы вроде «страны, как и люди, болеют одними и теми же болезнями и, наверное, излечиваются одними и теми же лекарствами». Что ж, сравнение Беларуси с Парагваем и Аргентиной имеет определённую эвристическую ценность, но от политиков поневоле ждёшь не квазиэкспертных оценок и рассуждений о «сценариях», а практических шагов. «Фронт национального спасения Беларуси», анонсированный Валерием 12 августа с. г., ничем конкретным пока себя не проявил; если народ и мобилизуется для «национального спасения», то без «фронта».

Светлана Тихановская рассказала на днях о главной цели – проведение свободных и демократических президентских выборов до конца 2020 года. И цель не то чтобы реалистичная (Национальное собрание в ближайшие пару месяцев точно не объявит импичмент «пересиденту», а сам он в ближайшие пару лет уходить не собирается), и средства для её достижения оставляют желать… Кого-то радует, что со Светланой встречались президент Франции, премьер-министры Литвы и Польши – я же в который раз припомнил зарубежные вояжи Александра Милинкевича в 2006 г. Тогда его тоже принимали высокие европейские чиновники (в т. ч. Ангела Меркель), а толку?.. Новоиспечённый советник Тихановской по международным вопросам Франак Вечёрко 14,5 лет назад был юн – может, и забыл о тех событиях. Хотя вот российский журналист-оптимист Кирилл Рогов утверждает: «у Тихановской есть поддержка граждан и довольно деятельная поддержка ЕС… Вроде бы европейцы начали переходить к действиям».

«Вроде бы» – ключевые слова. И вопрос ведь не только в том, кто принимает, но и в том, как принимает. Одно дело, если «улыбаются и машут»; другое – если выстраивают почётный караул, который, по идее, положен избранному президенту страны. А 29.09.2020 Эммануэль Макрон в Вильнюсе не сумел даже выговорить фамилию «нашего всего» – назвал Светлану «Тиковская» 🙁

Э. М. не прочь лишний раз попиариться, напомнив о «традициях демократии», а в результате «белорусская проблема», скорее всего, увязнет в болоте ОБСЕ. Ах да, вчера гран-француз поговорил о Беларуси по телефону с гран-кремлёвцем – вот уж кто способен обуздать насилие и диктатуру ¯\_(ツ)_/¯

C 2008 г., после обсуждений книжно-переводческих дел в посольстве Франции на минской площади Свободы («планов громадьё» обернулось пшиком, я же потерял уйму времени), разочаровался даже в способностях «Запада» поддерживать культурку – что уж говорить о политическом посредничестве… А в середине 2010-х гг. меня приглашали на научную конференцию о местной идентичности под эгидой того же посольства, где французы в качестве рабочего языка выбрали русский, унизив белорусский – любителей общих просторов «от Бреста до Владивостока» пришлось отшить. Я к тому, что макроновская «сверка часов» с Путиным не упала, словно снег на голову.

Реакция нашего «пересидента» на шаги Макрона – ниже плинтуса: перевод стрелок и влезание в личную жизнь… Может быть, и. о. царя покусала Ермошина, которая в мае с. г. сама «пошутила» в ЦИКе над женой Николая СтаткевичаБоюсь, вечером Марину Адамович ждёт семейная сцена!»), сама рассмеялась… Но в принципе-то нелегко без юмора наблюдать за политиками и чиновниками Запада – ибо мельчают, а пытаются играть в великих.

Бывший директор академического института социологии Геннадий Коршунов (здесь упоминалось о нём) полагает, что «извне бесполезно анализировать процессы, идущие в нашей стране – тем более, российским экспертам». Доля истины в этом есть, я сам выступал за уважение к «нашим», но опальный социолог чересчур категоричен: к умным и честным людям следует прислушиваться, независимо от места их обитания. Вопрос в том, как отличить умных от «альтернативно одарённых», а честных – от известно кого…

Задетый Коршуновым российский политолог Владимир Пастухов, чья статья в «Новой газете» наделала шуму в середине сентября, заслуживает серьёзного отношения. Как ни печально, соглашусь с тем, что «Протесты в Беларуси выявили кризис философии бархатных революций, которая не работает, если верхи хотят и могут жить, как жили». Пастухов справедливо отметил и то, что в нашей стране сложились два мегакласса: «люди системы» и «люди вне системы»:

Положение в обществе все больше определяется тем, является ли «имярек» частью системы или она его из себя «вытолкнула». Место внутри Системы, конечно, тоже имеет значение, как и конкретное место «вне Системы», но существенно меньшее, чем сам факт принадлежности или непринадлежности к Системе.

Пастухов прав также в том, что правящий класс РБ не следует недооценивать (об этом, начиная с 2016 г., говорилось и в моих текстах):

У этого класса действительно очень диффузная периферия, но зато очень твердое и компактное ядро. Он не химера, а реальный социальный субъект со значительными политическими амбициями, который фактически эксплуатирует совместно концессию на «властесобственность». У него имеется способность к рефлексии, самоорганизации и самовоспроизводству. Он ощущает всех, кто не является частью Системы, как «чужих».

Увы, коллективное сознание «внесистемных людей» к лету 2020 г. в Беларуси ещё не вполне созрело, несмотря на множественные проявления гражданской солидарности. Вот о его формировании с доктором политических наук можно было бы поспорить, как и о том, насколько уместен термин «гандизм» в отношении Синеокой.

Однако Г. Коршунов не опровергает тезисы В. Пастухова, а просто отмахивается от них, постулируя благотворность ненасильственных массовых акций:

Мы не просто ярко демонстрируем свою силу, искренность и достоинство, мы естественным путём – как равные с равными – включаемся в конструирование мира западной цивилизации. Ибо после событий 2020 года уже никому не нужно будет доказывать, что Беларусь – это где-то между Польшей и Российской Федерацией. Ибо после событий 2020 года «белорусский кейс» будет входить в учебники по истории и политологии, социологии и эстетике, этике и коммуникативистике.

По-моему, уже много лет ничего не надо доказывать… О том, что в Беларуси «наконец-то» сформировались гражданское общество и политическая нация, немало разговоров велось после протестов 2006 и 2010 гг. – тогда нам тоже было что «сказать всему миру». Притом и войти в учебники можно по-разному, на что намекнул тот же Пастухов: «Стратегия мирного протеста была серьёзно дискредитирована в Минске, и это, пожалуй, главный на сегодня результат событий, свидетелями которых мир стал. В европейскую историю возвращается ужасный и кошмарный XIX век с его культом революционного насилия».

Правду сказать, радикализации белорусских протестов, а тем более возвращения в позапрошлый век, (пока?) не происходит. На фоне репрессий продолжается преимущественно символическое противостояние, которое бывший посол Игорь Лещеня метко назвал «войной флагов» (18:18; разумеется, не он придумал такое определение – к примеру, о войне флагов в Барселоне сообщали год назад).

Можно говорить и о «войне правок», которая бросается в глаза на минской «Площади перемен». В конце сентября неказённое граффити ещё несколько раз замазывали (однажды кто-то даже попытался неуклюже нарисовать на его месте красно-зелёный флаг) и возвращали снова. Я уж не назову точный счёт в этом «матче» – то ли 14:13, то ли 15:14. Во всяком случае, по состоянию на 8 утра 1 октября перевес был на стороне жителей Сморговки – если абстрагироваться от того, что их сосед Степан Латыпов по-прежнему сидит (25 сентября правозащитники признали его политзаключённым).

Фото 30.09.2020 и 01.10.2020. Справа заметен подарок «от Чижовки» (т. е. от южного района Минска – северному)

Если собрать все виды будки за полтора месяца, получится отличный таймлапс-ролик. Возможно, смотрелся бы не хуже сентябрьского мультфильма, подготовленного аниматорами из 19 стран…

Интересно, что флаг над будкой в последние дни уже не крали, да и ленточки на заборе в сохранности – кому-то надоел «сизифов труд»? Впрочем, красное посреди белого появляется в разных контекстах, и за всеми казусами трудно уследить даже посланцам ретивой администрации Центрального района г. Минска.

Подобно И. Лещене, с уважением отношусь к обоим вариантам символики, но бело-красно-белый флаг возник раньше на 30 с плюсом лет и больше греет душу… Под ним в декабре 1917 г. прошёл Всебелорусский съезд, без которого не было бы современной Беларуси. Да и трудно возразить авторитетным учёным конца ХХ в. (см. в статье Александра Курьяновича постановление учёного совета Института истории Академии наук, принятое 12.09.1991) насчёт того, что «герб и флаг БССР, утверждённые в 1951 г., не отражают многовековую героическую историю и национальные цвета белорусского народа».

Не обошлось на прошлой неделе без курьёзных рассусоливаний недавнего «главного историка» Вячеслава Даниловича (ставшего ректором Академии управления при президенте) о цветах нынешней госсимволики:

С одной стороны это цвет молодости, природы, а с другой стороны, зеленый — издревле был цветом древнеславянской богини Лады, которая отвечала за лад в семье, в племени, в обществе, в государстве. То есть у нас с одной стороны пожелание процветания, добра и благополучия — это наш орнамент, с другой стороны — богатейшая история, связанная с красным цветом и символ крови, и солнце, которое благословляет нашу страну и все это зиждится на фундаменте — Лада… Под этим флагом, красно-зеленым с орнаментом, расцвета достигла БССР.

И что тут скажешь? «Хмуриться не надо, Лада» 🙂 Вообще-то есть мнение, что сия «богиня» – плод «кабинетной мифологии», научная фикция. Однако неоязычество нынче в моде (архиепископ Феодосий не даст соврать), посему кандидат наук Данилович и ему подобные не потонут…

Кстати, я узнал происхождение байки о «лаптях», в которых якобы ходили белорусы накануне избрания первого президента. Как припомнил минчанин Юрий Тепер, в 1990 г., после выборов Верховного Совета БССР, недовольные партноменклатурой острили: «Аппаратчик Дементей доведёт нас до лаптей!» Скорее всего, один из тогдашних депутатов со специфическим чувством юмора принял прикол за чистую монету – либо цинично утилизировал его… Мем «в 1994 г. муки в Минске оставалось на три дня» возник, если верить Сергею Чалому, подобным образом.

Разжигает ли «коллективный Рыгорыч» гражданскую войну в Беларуси, как о том писал другой минчанин (Пётр Резванов) 25 сентября? Вопрос уместный, но кто мог бы на него компетентно ответить? По моим ошчушчениям, «классической» гражданской войны у нас всё-таки не будет. И коронавируса не будет – министерство здравоохранения РБ уже издало и распространило ценнейшие рекомендации по борьбе с ним!

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

01.10.2020

Опубликовано 02.10.2020  04:14

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (80)

Ізноў-такі шалом! Час бяжыць, нештачкі мяняецца да лепшага, нешта – да горшага, нешта зусім не мяняецца. Вось і серыял у 2015–2018 гг. прэтэндаваў быў на тое, каб быць выспачкай стабільнасці. Удала ці не, вырашаць чытачам-гледачам.

Бянтэжыць апошнім часам раз… гільдзяйства па-ізраільску, калі левая рука не ведае, што робіць правая. У сакавіку свет абляцела навіна пра тое, што загадчыца гаспадаркі ізраільскага пасольства ў Паўднёва-Афрыканскай рэспубліцы пазбавілася ад металічнай скульптуры, якая каштавала мінімум 100 тыс. долараў, без згоды кіраўніцтва… Шмат у чым расчароўвае і якасць працы пасольства ў Мінску: Алон Шогам, які працуе тут паўтара года, наўрад ці горшы за свайго папярэдніка Шагала (цяжкавата быць горшым…), аднак і ён дапусціў нямала, мякка кажучы, спрэчнага.

Сёлета, дый летась, нямала беларусаў, ахвотных трапіць у Ізраіль, каб наведаць сваякоў ці проста пабачыць блізкаўсходнія цікавосткі, атрымалі «халодны душ». Некаторыя нават сядзелі ў «малпоўніку» аэрапорта Бен-Гурыёна не адны суткі, перш чым іх адправілі назад. Гэта ценявы бок бязвізавага рэжыму: зараз рашэнне, пускаць або не пускаць турыстаў у краіну, спехам прымаецца афіцэрамі пагранічнай службы.

У маі беларускія дыпламаты мелі, здаецца, сур’ёзную размову з ізраільскімі, нейкі пратэст быў заяўлены на ўзроўні віцэ-прэм’ера РБ… І вось надоечы пасол Ізраіля ў Мінску вымушаны быў даць тлумачэнне: «У Ізраіль едзе нямала людзей, зацікаўленых там працаваць. Таму ізраільская памежная служба часам забараняе ўезд. Нават, прызнаюся, памылкова, людзям, якія не хацелі туды ехаць працаваць. Але што рабіць… Падалося службоўцам, што так і было» (tut.by, 09.07.2018). Натуральна, такія меланхалічна-адстароненыя развагі не задаволілі ні дэпартаваных, ні большасць патэнцыйных турыстаў. Наведвальнікі пачалі кідаць кпіны кшталту: «Трэба і нам пры ўездзе кожнага другога яўрэя на Акрэсціна завозіць, правяраць на тэрарызм» (рэйтынг камента: +106-10), «Што значыць падалося? Калі падаецца – маліцца трэба. На такіх пасадах павінны працаваць прафесіяналы» (+74-1). Рэзюмаваў «Цар» з Беларусі: «Заўсёды лічыў Ізраіль разумнай дзяржавай, з развітай прававой сістэмай, а тут такое. Ну дык трэба туды і не ездзіць…» (+72-1).

Міжведамасныя канфлікты (у гэтым выпадку – паміж міністэрствамі замежных спраў і турызму, з аднаго боку, і ўнутраных спраў, з другога) – звычайная справа ў Ізраілі. І падобна, што нават прэм’ер-міністр не мае паўнамоцтваў, а мо жадання, каб іх развязаць. Свежая інфа пра кіраванасць краіны: 9 ліпеня Нетаньягу заяўляе, што разам з Ліберманам вырашыў неадкладна закрыць КПП «Керэм Шалом» (паміж Ізраілем і сектарам Газа); назаўтра пункт працуе, як нічога ніякага.

Няўзгодненасць дзеянняў, што вынікае з не(да)кампетэнтнасці службовых асоб, можа мець і трагічныя вынікі. Адна з трагедый адбылася не ў сутычках з палесцінцамі, а ў «мірнай» пустыні Арава. Нагадаю: інструктар курсаў перадармейскай падрыхтоўкі не меў ліцэнзіі, і кіраўніцтва пра гэта ведала. Старшакласнікаў, пераважна дзяўчат, не папярэдзілі пра рэальную небяспеку паходу па рэчышчы Нахаль-Цафіт і пра зменлівае надвор’е, 26.04.2018 яны трапілі ў пастку… Паводка ўнесла 10 маладых жыццяў.

17-гадовы Цур Альфі мог бы выбрацца са смяротнага рэчышча, аднак ратаваў іншых і спазніўся… Ён загінуў як герой; зрэшты, краіну, якая «на роўным месцы» мае патрэбу ў героях, шчаснай не назавеш.

Звонку выглядае, што Біньямін Нетаньягу, 1949 г. нар., пры ўсіх яго станоўчых якасцях, усё ж «заседзеўся» на сваёй пасадзе, якую займае з сакавіка 2009 г. Тое, што ён не толькі прэм’ер-міністр, а і міністр замежных спраў (з 2015 г.), наўрад ці ідзе на карысць тым самым справам. Гэтая георгіеўская стужка 9 мая, «вась-вась» з Пуціным… Ужо даўнавата, відаць, дзейнічае прынцып Пітэра.

Іншы палітычны доўгажыхар нядаўна адзначыў 24 гады ва ўладзе. Дакладней, «Рыгорыч» у ёй акурат чвэрць стагоддзя: калі дэпутата Лукашэнку з падачы старшыні Вярхоўнага Савета ў чэрвені 1993 г. выбралі старшынёй часовай камісіі, ён атрымаў рэальныя рычагі ўплыву на чыноўнікаў, да яго пацягнуліся актывісты з КДБ, МУС… Задачай той камісіі было змаганне з карупцыяй, пад гэтым жа сцягам яе старшыня выйграў выбары 1994 г. Наколькі паспяхова змаганне вялося ўвесь гэты час, можна скеміць нават з апошніх навін. Бяруцца пад варту кіраўнікі сярэдняга звяна і «крыху вышэйшага за сярэдняе» (дырэктар Палаца спорту, старшыня райвыканкама, намеснік міністра, а то і экс-міністр), не кажучы пра бізнэсоўцаў, і канца-краю гэтаму не відаць. Напрошваецца выснова – у Беларусі, нягледзячы на ўсе пагрозлівыя варушэнні вусамі, за 20 з гакам гадоў так і не створана сістэма эфектыўнага падбору кадраў ды іхняга стымулявання.

Рыба псуецца з галавы. Калі Канстытуцыя перапісваецца пад аднаго чалавека, калі дзеці адной службовай асобы заранёў маюць прывілеi ды лезуць шпунтамі пад усе бочкі, то цяжка чакаць самаадданасці ад падначаленых. Які сэнс потым жаліцца, што нават у адміністрацыі прэзідэнта нейкі начальнік аддзела «злоўжываў службовым становішчам»… У 2005 г. я атрымаў паперку аб заканчэнні першых «антыкарупцыйных» курсаў у Рэспубліканскім інстытуце вышэйшай школы, так што ведаю, пра што разважаю 🙂

Калі сур’ёзна, то не пераацэньваю вартасці тых сумбурных курсаў. І без іх наступствы адмоўнага адбору ў дзяржаўнай сістэме – а таксама ў «трэцім сектары» – кідаліся б у вочы.

…Некаторыя будуць дзівіцца, адкуль «растуць ногі» ў падвышэння(ў) пенсійнага ўзросту і ў «антыдармаедскіх» дэкрэтаў. Ну, трэба ж кімсьці заткнуць дзіркі, якія вылазяць у бюджэтах, не? 🙁 Дапускаю, нехта даўмеўся ўжо і да хітрай схемы: падштурхнуць сотні тысяч беспрацоўных – пад пагрозай занясення ў спіс «дармаедаў» – да рэгістрацыі ў якасці індывідуальных прадпрымальнікаў. Потым можна паказаць графік з ростам долі малога бізнэсу ў Беларусі экспертам з МВФ і Сусветнага банка, дастаць новыя крэдыты… Няўжо забугорныя эксперты пойдуць правяраць, працуюць насамрэч тыя ІП або не? 😉

Нямала ў свеце й пазітываў. Кітайскія ўлады выпусцілі з-пад хатняга арышту ўдаву нобелеўскага лаўрэата Лю Сяабо, якую зваць Лю Ся, і дазволілі ёй выехаць за мяжу (у час арышту бедная Люся зарабіла сабе масу хваробаў). Яе вершы – «сумесь шоўка і жалеза» (С).

У Віцебску па вуліцы Шагала, 5а, адкрылі выставу «Осіп Цадкін. Вяртанне», якая прадоўжыцца да 18 ліпеня, у Барысаве, як нагадвае Аляксандр Розенблюм з Ізраіля, пяць год ужо дзейнічае экспазіцыя «Барысаў яўрэйскі» (арганізатар – мецэнат Уладзімір Слесараў). У Бабруйску пенсіянеры вывучаюць – або ўспамінаюць – ідыш, а рабін Шауль гатуе макарону і ратуе сцены старой сінагогі.

Памяркоўны гумар: «Пагонi» з макароны і бульбы, створаныя нейрасецівам. Фота адсюль.

Ёсць неблагія шансы на тое, што ў кастрычніку 2018 г. на будынку музея ў Мсціславе за кошт фундатараў будзе ўсталявана мемарыяльная дошка ў гонар земляка, мастака Ізраіля Басава (1918–1994). Калі за справу ўзяўся сам дырэктар Магілёўскага абласнога мастацкага музея Аляксандр Хахракоў, яна, дальбог, проста не можа не скончыцца поспехам!

Праславіліся і Калінкавічы – у горад на Гомельшчыне завітала група акцёраў з Купалаўскага тэатра, паказалі спектакль па кнізе «Радзіва “Прудок”» Андруся Горвата. Між іншага, у гэтай кнізе ёсць і «яўрэйскія» згадкі: «У 1920 годзе Прудок быў уцягнуты ў савецка-польскую вайну, і мой прадзед схаваў у пограбе сям’ю габрэяў… Каб даведацца, што габрэяў, якіх хаваў у пограбе мой прадзед, звалі Зэльдай і Ізыкам, мне давялося сёння выпіць сто грам самагонкі з інфарматарам», etc.

У Мінску Андрэй Хадановіч апублікаваў новы пераклад з Мойшэ Кульбака – гэты верш даступны ў «Нашай Ніве» (дадам, за саветамі яго перакладаў Генадзь Кляўко). Выдавец Раман Цымбераў задумаў «габрэйскую серыю», дзе першым пунктам – Кульбакавы «Зельманцы» ў новым, завершаным ужо перакладзе Андрэя Дубініна.

А вось мінская прэзентацыя кнігі французска-брытанскай даследчыцы Клер Ле Фоль у канцы чэрвеня 2018 г., лекцыя гэтай доктаркі навук пад эгідай пасольства Францыі, яе інтэрв’ю выклікаюць змяшаныя пачуцці. З аднаго боку, кажуць, кніга 2017 г. напісаная паводле дысертацыі, якую я чытаў у 2006 г. і збольшага ўпадабаў. З другога… бясспрэчна таленавітая аўтарка, нягледзячы на мае з ёй дыскусіі (напрыклад, тут), так і не пазбавілася ад фанабэрліва-паблажлівага стаўлення да калегаў, і гэта псуе ўвесь «кампот». У інтэрв’ю: «Беларусь проста ігнаруе праблему [датычнасці беларусаў да Катастрофы яўрэяў], нібыта яе няма. Гэта яшчэ савецкі падыход. Былі і праведнікі, якія ратавалі габрэяў падчас вайны, і былі калябаранты — і ў Беларусі, і ў Літве, і ў Польшчы. У Беларусі, напэўна, у меншай ступені, але ніхто гэтага не вывучаў». Так ужо і «ніхто»? Таксама не спецыяліст у гісторыі Другой сусветнай вайны, з ходу (à brûle-pourpoint) згадаю, аднак, тутэйшых гісторыкаў Аляксея Літвіна, Ігара Сервачынскага, Алеся Белага… Шчэ ў пачатку 1990-х гадоў падрабязна распавядаў пра юдафобію ў калабаранцкіх выданнях Сяргей Жумар.

Даволі павярхоўна трактуе даследчыца з Саўтгемптана і больш знаёмыя ёй праблемы: «Я вывучала спадчыну Зьмітрака Бядулі, гэта клясык, і гэта ён стварыў ідэю дружбы паміж габрэямі і беларусамі, міт аб талерантнасьці беларусаў». Можа быць, тут цяжкасці перакладу або наўмыснае спрашчэнне ад «Радыё Свабоды»… Насамрэч ідэя «дружбы народаў» закладвалася ў беларускіх нацыянальных колах перад першай расійскай рэвалюцыяй – сярод іншага, з мэтай больш эфектыўна процістаяць імперскаму ўціску. З першых выпускаў газета «Наша Ніва» (заснаваная ў 1906 г.) усцяж прапагандавала, калі ўжываць сучасную тэрміналогію, талерантнасць беларусаў да яўрэяў, пра што пісалі Іна Соркіна… і мая жонка Святлана Рубінчык. Змітрок Бядуля, пры ўсёй да яго павазе, пазнаёміўся з газетай толькі ў 1909 г., пачаў жа рэальна ўплываць на грамадскую думку прыкладна ў 1912 г. – так што не стварыў ён ідэю, а падтрымаў і зрабіўся ейным «жывым увасабленнем».

На жаль, для К. Ле Фоль, як і для многіх іншых замежных госцяў, сімвалы/жэсты часцяком апынаюцца важнейшымі за рэальнасць («грамадства спектаклю» руліць 🙁 ). Іначай мне цяжка сабе патлумачыць, чаму яна лічыць «самым высокім момантам у беларуска-габрэйскіх стасунках» пачатку ХХ ст. дэкларацыі Самуіла Жытлоўскага 1921 г. На той час міністр нацыянальных меншасцей Беларускай народнай рэспублікі прадстаўляў хіба купку сваіх знаёмцаў, дый сама БНР перайшла ў разрад эмігранцкіх летуценняў. Рэальна пік названых стасункаў выпаў на перыяд з лета 1917 г. да вясны 1918 г., калі яўрэі і беларусы стварылі адзін спіс перад выбарамі ў Менскую думу, калі ва Усебеларускім сходзе ўдзельнічалі і яўрэйскія дэлегаты, калі ў протаўрад БНР (Народны сакратарыят) увайшлі даволі ўплывовыя прадстаўнікі «абшчыны», Белкінд і Гутман, калі ўстаўныя граматы БНР рэдагаваліся і па-беларуску, і на ідышы…

Няма сувязі паміж малапаспяховымі міжнароднымі захадамі Жытлоўскага (1921–1923 гг.) і тым, што «ідыш быў прызнаны дзяржаўнай мовай у БССР». Калі каму і дзячыць за афіцыйнае прызнанне ідыша ў 1920–30-х гадах, дык падпісантам Дэкларацыі аб абвяшчэнні незалежнасці ССРБ (31 ліпеня 1920 г.), дзе гаварылася пра роўнасць чатырох моў, – у прыватнасці, бундаўцу Арону Вайнштэйну, старшыні Менскай гарадской думы ў 1917–1918 гг.

«Вольфаў цытатнік»

«Гламурызацыя вайны часта правакуе яе пачатак, таму што людзі не вельмі разумеюць, што такое на самай справе вайна» (Ірына Прохарава, 11.04.2018)

«Бясконцая множнасць крыніц абясцэньвае інфармацыю як такую, а таксама абнуляе маральнае ўздзеянне любой падзеі». (Дзмітрый Быкаў, 10.07.2018)

 

Вольф Рубінчык, г. Мінск

11.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 11.07.2018  15:49

Водгук д-ра Ю. Гарбінскага (12.07.2018):
Чарговы выдатны тэкст. З глыбокай – і таму «жывой»  аналітыкай.