Tag Archives: Павел Королёв

В. Рубінчык. Каляндар – не махляр!

Шалом. Тутэйшыя мудрацы баюць, што ў Беларусь прыйшла адно каляндарная вясна. Мяне ж першае сакавіка – сонечны, цёплы дзень – па-добраму ўзварухнула. І 2-е не расчаравала, дарма што дыхаць у нашай палітычнай атмасферы насамрэч нялёгка.

Любіў вясну Мойшэ Кульбак, чый 125-ы дзень народзінаў мы адзначым праз тры тыдні – ды нямала пісаў пра яе ў вершах і ў раманах. Як там у «Зельманцах» («Зэлмэнавічах»):

Вясна. Яна надышла з тлустымі начамі. Яна надышла як з павевам траў, так і з парай дзесяткаў чорных птушак на высокіх таполях каля электрастанцыі, так і з маладымі батанікамі, якія на дрэвах з гарадскога саду рэзалі адсохлае галлё…

Вясна. Яна надышла з новым пакаленнем маленькіх, вясёлых дзяўчынак, выспелых за гэтую зіму ў дамах. Яна прыйшла з хаткамі шпакоў на высокіх жэрдках, з яснымі водамі ў рэках, з коўдрамі на кіях і з першым белым цветам на яблынях.

Цёплая ноч. Чорная вясна, калі зямля яшчэ чорная, дрэвы – чорныя, напярэдадні ўзыходу першых зялёных колераў.

Перакладаў з ідыша Андрэй Дубінін. А я пад юбілей падзялюся мікразнаходкай: Майсей наш Саламоновіч аказаўся стыльрэдактарам «Лінгвістычных зборнікаў», якія выходзілі ў Менску на ідышы пад эгідай Акадэміі навук БССР (1933–1936 гг.). У выпусках 1 (1933) і 2 (1934) яго прозвішча пазначана, у вып. 3 – ужо не; мабыць, таму, што к 1936 г. М. Кульбак пакінуў АН з яе мізэрным (паводле Шпрынцы Рохкінд) заробкам і кінуў якар у часопісе «Штэрн».

Змест вып. 2 і звесткі пра людзей, якія рыхтавалі выданне да друку (адказныя рэдактары – Агурскі і Ашэровіч, стыльрэдактар – Кульбак, адказны карэктар – Душман)

Напрошваецца гіпотэза, што кульбакаўская «Зэльманіяда», напісаная ад імя «маладога навуковага работніка Цалела», асабліва ж раздзел «Філалогія», нарадзілася не без уплыву аўтараў «Lingvistishe zamlung». Мажліва, яна была пародыяй на іх (каля)навуковыя развагі, гумарыстычным (пера)асэнсаваннем «класавай барацьбы» і «савецкіх наватвораў» у ідышы. Зірнем на фрагменты «Зэльманіяды» ў перакладзе А. Дубініна:

Зэлмэнавічы замяняюць вінавальны склон другога роду на давальны склон. На Хайэлэву котку кажуць: выгані котцы з дому. Аб Тоньцы: я ёй ласку маю, як боль у вачох.

Асабліва навучальным ёсць факт, што зэлмэнавічы твораць наогул уласныя словы, на ўзор: нахабёл, фінціфлюш, трывалны, браджыдлэ і г.д.

Гэтая моўная дзейнасць шпарыць са двара з тупой упартасцю. Мова ёсць заразлівай справай і пашыраецца таксама па-за двору. Граніца зэлмэнавіцкай мовы цягнецца на сённяшні дзень ад Менску, Лагойску, Самахвалавіч, Смілавіч і Пагосту да Сяльца, што каля Молэва, і далей ва ўсходне-паўднёвым напрамку.

Але няможна выключаць і таго, што Кульбак быў знаёмы з п’есай Янкі Купалы «Тутэйшыя», дзе Янка Здольнік смешна адказвае «Усходняму Вучонаму» на пытанне пра тэрыторыю Беларусі: «О, наша тэрыторыя, пане вучоны, вельмі вялікая — і вокам не дастаць! Уся Менская Брахалка, на якой вы, як бачу, гэтай тэрыторыі шукаеце, ды яшчэ далей». Артыкул Міколы Хведаровіча «Шчыры сябра, самабытны пісьменнік» (1966 г.) ускосна пацвярджае гэткае гіпатэтычнае знаёмства.

Ёсць сэнс чытаць-перачытваць класікаў, але часам варта звярнуць увагу і на менш прыкметных пісьменнікаў. Адным з такіх быў ураджэнец Жлобіна Сямён Бытавой (сапраўднае прозвішча Каган; 1909–1985). Яго ў газеце «Літаратура і мастацтва» нядаўна па-добраму згадаў Алесь Сімакоў, краязнавец з Гомеля. Сямён пераехаў у Ленінград у 1925 г., потым нямала вандраваў… «Героі Бытавога-Кагана – орачы, удэге, ніўхі… Натуральна, што галоўны матыў – “савецкае будаўніцтва”, якое суправаджаецца прыездам да іх настаўнікаў і ўрачоў, стварэннем новых паселішчаў, барацьбой з шаманствам і “спіртаносамі”», – піша А. Сімакоў. І рэзюмуе сваю нататку пра Бытавога: «А пачалося ўсё яшчэ на Гомельшчыне, у Жлобіне і Рагачове, а таксама ў Бабруйску, дзе прайшло яго дзяцінства і пачатак сталення і пра якія ён чулліва ўспамінаў у “аповесці аб адным падарожжы” – “Ад снегу да снегу”».

Адна з кніг нашага земляка

Мінулае мінулым, але ж ад ХХІ cтагоддзя ніяк не ўцячэш. Нарабіла грукату гісторыйка з пераводам Віктара Ляксандрыча – старэйшага сына самі-ведаеце-каго – на пасаду прэзідэнта Нацыянальнага алімпійскага камітэта РБ. 26 лютага ён заняў месца бацькі, каторы грэў яго (месца) амаль 24 гады, з вясны 1997 г.

Чутак вакол матываў такога рашэння шмат, што не дзіўна ў закрытай сістэме, дзе «бульдогі» здаўна тузаюцца пад кілімамі. Дзве асноўныя версіі такія: 1) бацька адпрацоўвае пераход улады да сына ва ўсёй краіне; 2) рэжым пайшоў на дэманстратыўную саступку пад ціскам Міжнароднага алімпійскага камітэта (кіраўніцтву апошняга надакучыла, што палітыка мяшаецца ў справы НАК; таму новага прэзідэнта НАК пазбавілі пасады памочніка прэзідэнта РБ па нацыянальнай бяспецы).

Я схіляюся да другога варыянту. Больш за тое, цешуся, што Віктар адхілены ад вагароў рэальнай дзяржаўнай улады – прынамсі фармальна. Цяпер у іх з бацькам на дваіх усяго дзве кіраўнічыя пасады, а доўгі час было чатыры. Наступным крокам магло б стаць скарачэнне колькасці пасад яшчэ ўдвая, і…

Здаецца, развагі двухгадовай даўніны такі спрацавалі. Калі хто забыўся:

Маё пытанне да прамоўцы, адпраўленае 27.02.2019 («Чаму б Вам добраахвотна не сысці ў адстаўку з пасады прэзідэнта Нацыянальнага алімпійскага камітэта?»), агучана не было… Пытанне менш наіўнае, чым выглядае; калі «першая асоба» дэманструе кепскі прыклад сумяшчэння дзвюх адказных пасад, кожная з якіх вымагае пастаяннай працы, то іншым чыноўнікам таксама карціць… У выніку «сумяшчальнікі», як правіла, нідзе не працуюць з поўнай самааддачай, да таго ж губляецца сам сэнс грамадскай дзейнасці (калі яна – «даважак» да пасады, то пры чым тут грамадскасць?)

Кропля камень точыць 🙂

Зараз ва ўчорашняга памочніка па нацбяспецы паболее вольнага часу, адпаведна, можа ўзмацніцца ідэалагічны кантроль над федэрацыямі і вядучымі спартоўцамі. З другога боку, апошнія паўгода кантроль і так быў жэстачайшы… Што, калі сын першага прэзідэнта РБ, наадварот, вырашыць згуляць у «ліберала», проціставіўшы сябе нягнуткаму мінспорту? Дапусцім, спярша яго лібералізм будзе «пылам у вочы» для Міжнароднага алімпійскага камітэта, але няможна выключаць, што потым Віця прызвычаіцца да сваёй ролі 😉

Пакуль што зайшоў я на сайт Рэспубліканскага цэнтра алімпійскай падрыхтоўкі па шахматах і шашках (РЦАП) – сумнае відовішча… Праўда, тут мяне згадваюць ажно двойчы, але ўражанні псуе галоўная старонка, дзе пра шахматы менш, чым пра ўсё во гэта:

Там, дзе ад імя «калектыву цэнтра» гаворыцца пра Міжнародны дзень шахмат, які адзначаецца 20 ліпеня «ва ўсім свеце», пафасна заяўлена, што «Ніводзін іншы від спорту такой прывілеі не мае!» Падкажу: ёсць Міжнародны дзень спартовай барацьбы (World Wrestling Day, 23 мая), а з 2016 г. адзначаецца і Сусветны дзень бегу (Global Running Day, у першую сераду чэрвеня). Увесну 2018 г. ААН ашчаслівіла нас «Міжнародным днём ровара» (World Bicycle Day, 3 чэрвеня). Таму прымітыўны «піяр» шахмат б’е міма цэлі…

Цэнтр, які да рэканструкцыі, завершанай у 2020 г., я наведваў даволі часта, зняў яшчэ «прома-ролік» – шэры ў прамым і пераносным сэнсах, з няўцямным расповедам пра поспехі выхаванцаў (аўтары прымудрыліся не паказаць буйным планам ніводнага трэнера, затое ўціснулі малачытэльную інфу пра трэнажорную залу і пад.).

У чым сэнс «навіны» ад 26.11.2020, дзе рэпрадукуецца небезвядомы зварот «дзеячаў беларускага спорту», я таксама не зразумеў. Да гонару супрацоўнікаў РЦАП, на сёння, выглядае (можаце спраўдзіць самі), ніхто з іх не падпісаў «добраахвотна-прымусовы» зварот. Нават начальнік аддзела Яўген Мачалаў, які раней, будучы дзяржтрэнерам, нярэдка падпісваў розную лухту. Нагадаю, што кваліфікаваныя шахматысты ў канцы 2020 г. апынуліся збольшага на баку прыхільнікаў перамен у Беларусі; шашысты, напэўна, таксама.

Пасля таго як у 2019 г. змянілася кіраўніцтва Беларускай федэрацыі шашак, на шашачных імпрэзах стала часцей ужывацца беларуская мова. З нядаўняга:

Сайту міністэрскага РЦАП, аднак, да дзвюхмоўнасці далекавата. Непадзельна пануе бюракратычная руская.

Канец зімы стаўся часам наездаў на журналістаў і актывістаў, якія каардынавалі журналісцкую дзейнасць: «кропкавыя ўдары» не спыняюцца, месцамі пераходзячы ў дывановыя бамбардзіроўкі. Навіна, якая мяне крыху сагрэла: пасля 15-дзённай адседкі з турмы ў Жодзіна выпусцілі музыкаў (нават на пару гадзін раней, чым «па закону»). Увечары 28.02.2021 выйшлі ўдзельнікі гурта «Разбітае сэрца пацана» – Павел Гарадніцкі, Дзяніс Тарасенка, Андрэй Осіпчык, Аляксандр Кавалёў. Скончыўся тэрмін арышту таксама ў спявачкі Валерыі Суравіцкай, aka Lear (у верасні 2020 г. выступала ў наскім «Шахматным дворыку») і ў музменеджара Ўладзіслава Лепяшынскага. Дарэчы, быў такі рэвалюцыянер – Панцеляймон Лепяшынскі (1868–1944), з-пад беларускіх Клімавіч, гуляў у шахматы з Леніным. Няйначай «сілавікі» з ідэолагамі палічылі, што Ўлада можна арыштаваць за адно прозвішча… ¯\_(ツ)_/¯

Пакуль «пацаны» сядзелі, іх канцэрт, запісаны заранёў, быў паказаны ў межах анлайн-фэсту «Артысты Перамогі». Сам яшчэ толкам не слухаў, але – рэкамендую. Абедзве імпрэзы «РСП», на якіх прысутнічаў у кастрычніку 2020 г. (у згаданым дворыку і на «Плошчы Перамен»), былі для нашага раёна адметнай з’явай.

Тым часам у Беларусі прарэзаўся свой «Кунгураў» – блогер з Гомеля Віктар Нікіценка. Напрыклад, іранізаваў ён 21.02.2021: «Праз паўгода пасля пратэстаў “нацыянальны лідар” Беларусі Святлана Ціханоўская зразумела, што ў Лукашэнкі ёсць зброя. “Я павінна прызнаць, што мы прайгралі вуліцу”, – заявіла яна напярэдадні…» І далей гамельчанін піша: «Памахаць сцяжком – мала. Трэба ісці ва ўладу! Браць у рукі ўладу! Захопліваць уладу! Купляць уладу! Гінуць за ўладу! Трэба быць уладай ва ўсіх сферах дзейнасці дзяржавы!» Не дужа і запярэчыш 33-гадоваму блогеру, для якога Ціханоўская – «сімвал павярхоўнага фальшу», але што далей?

Згаджуся з Пятром Кузняцовым у тым, што «ў нас у глабальным сэнсе палітычная паўза». Ды сённяшні абвінаваўчы прысуд для супрацоўніцы тутбая Кацярыны Барысевіч і ўрача Арцёма Сарокіна даказвае, што дэградацыя працягваецца. Пракурорка Людміла Іваненка распавяла (0:12-0:17) пра вырак суда Маскоўскага раёна г. Мінска «2 марта 2020 года» – добра, што не «акцябра 45-чысла», як у «Пінскай шляхце». Мала што змянілася за паўтара стагоддзя ў тутэйшых судах… Кручкоў у Дуніна-Марцінкевіча падаецца нават больш сімпатычным за цяперашніх «праваахоўнікаў».

Аб’ектыўна, cілы пратэстоўцаў і адміністрацыі няроўныя, шансаў на тое, што ў бліжэйшы час (увесну 2021 г.) яны хаця б зраўнуюцца, няшмат. І як тут адкажаш? Можна займацца ўмацаваннем зубрызму, таемныя прыхільнікі якога дабраліся да Нацыянальнай бібліятэкі 😉

Або шукаць золата, якое нават у сталіцы часам валяецца літаральна пад нагамі: гісторык Павел Каралёў не дасць схлусіць.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.03.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.03.2021  21:49

МЕСЯЦ БЕЗ ЯКОВА ГУТМАНА (3)

Немало времени Яков Бенционович Гутман (1945–2020) уделял эпистолярному творчеству – и до создания своей «Всемирной ассоциации белорусских евреев» (ВАБЕ) в 1993 г., и после. Не скажу, что его послания всегда имели успех – иной раз я посмеивался над ними – но этот деятель «хотя бы пытался».

Кстати, ВАБЕ имела кое-что общее с ныне создаваемым в Беларуси «Координационным советом». Формально она насчитывала не одну тысячу членов – в 1996 г. хитроумный Яков устроил массовое собрание на тему получения белорусскими евреями компенсаций от Германии, где распространял анкету, служившую и заявлением о вступлении в организацию… Тем не менее правом голоса обладал только «Совет директоров» (кстати, в этот руководящий орган ВАБЕ в конце 1990-х входил Юрий Хащеватский). В КС 2020 года «рулит» президиум…

В первой части упоминалось, что Гутман иронически говаривал о ВАБЕ: «Ассоциация – это я». Однако в 2003 г. редакция бюллетеня «Мы яшчэ тут!» получила текст поздравления, который и был опубликован в первом (майском) номере:

Уважаемые ветераны Великой Отечественной войны! Дорогие земляки!

От имени Всемирной ассоциации белорусских евреев (США) сердечно поздравляем вас с Днем Победы. Вы с честью выполнили свой долг: внесли решающий вклад в спасение народов мира от нацизма. Мы выражаем вам свое глубокое уважение и признательность.

Вместе с вами склоняем головы перед памятью тех, кто погиб, сражаясь с нацистами. Никогда не будут забыты евреи – безвинные жертвы гитлеровских оккупантов.

Мы желаем вам доброго здоровья, счастья и благополучия вашим семьям.

Яков Гутман, президент ВАБЕ;

Давид Старобинский, вице-президент;

Груня Клебанова, казначей;

Марина Славина, член Совета директоров.

К слову, почти все 299 экз. того номера (куда вошло также поздравление от Льва Овсищера) были розданы на минской «Яме». «Мы яшчэ тут!» я издавал за свои деньги; иногда помогали с распечаткой приятели-шахматисты и Алесь Астраух. Забавно, что отставной редактор «Авива» Михаил Нордштейн в мае 2020 г. счёл нужным поведать своим читателям: «Рубинчик выпускал бюллетень “Мы яшчэ тут”, несколько выпусков которого финансировал Я. Гутман…». Пусть это, как и многое другое, останется на совести М. Н. (у кого он только не брал деньги на «свои» газеты – видимо, натягивает собственный опыт на мой «глобус») – не судиться же с 90-летним эмигрантом…

В конце 1989 г. Яков Гутман, будучи председателем минской иудейской общины, подготовил коллективную телеграмму Михаилу Горбачёву, чем гордился в интервью. Привожу фотокопию и текст: «Мы, представители еврейских организаций и общин СССР, протестуем против акта государственного вандализма – строительства магазина на территории старинного еврейского кладбища в городе Слониме Гродненской области. Обращение в ЦК КПБ не дало результата. Требуем прекратить акт вандализма, виновных наказать. Участники координационного совета (и тут КС! – В. Р.) – оргкомитета по подготовке съезда еврейских организаций и общин СССР…»

То ли телеграмма помогла, то ли что-то другое, но магазин на территории кладбища построен не был. В этом я убедился, когда вместе с Гутманом побывал в Слониме в конце мая 2003 г. (кстати, редкий случай, когда я позвал его в поездку – обычно он меня куда-то звал). Во время автобусной экскурсии, проведённой Антоном Астаповичем и Павлом Королёвым, мы объехали за день около десяти населённых пунктов Западной Беларуси, но в Слониме останавливались дольше всего. Даже успели зайти с Яковом к пожилой немке, жившей в центре города (увы, её характерную фамилию я запамятовал). В годы войны она спасала евреев. Помнится, Гутман предлагал помощь в оформлении титула «Праведницы народов мира»; фрау благодарила, но отказалась.

Предлагаю вниманию читателей belisrael ещё одну коллективную петицию, организованную Я. Гутманом (cтиль её старомоден, но тема важна, да и список подписантов интересен), а также статью Якова из «парламентской» газеты.

В. Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

* * *

Председателю Совета Министров Республики Беларусь

Всему миру известна трагическая судьба, выпавшая Беларуси в годы Второй мировой войны. Одной из самых чёрных страниц в истории человечества навсегда останется уничтожение на территории республики сотен тысяч евреев, [в том числе] из оккупированных нацистами стран Европы.

Мировая общественность с глубоким удовлетворением восприняла проведение в республике Дней памяти евреев, погибших в Беларуси. Тысячи евреев – уроженцев Беларуси живут в разных странах мира. Скорбь и память о погибших будет всегда в наших сердцах и в сердцах наших потомков. Мы знаем, что эти скорбь и память живы и в сердцах тех, с кем евреи веками жили рядом и живут поныне на белорусской земле.

Мы хотели бы видеть здесь, в Беларуси, особое скорбное место, где можно было бы почтить память безвинных жертв, похороненных во рвах, лесных урочищах, неизвестных братских могилах.

Настало время строительства мемориала погибшим, как это принято в цивилизованных государствах.

Первый заместитель председателя Верховного Совета Республики Беларусь г-н Кузнецов обсуждал эту проблему с председателем Всемирной ассоциации евреев Беларуси г-ном Гутманом и почётным председателем Союза евреев – инвалидов и ветеранов войн, партизан и подпольщиков, Героем Советского Союза г-ном Вайнрубом во время встречи, состоявшейся в 1993 г. Эта идея получила безусловное одобрение, но, к сожалению, никаких мер для её воплощения принято не было.

Создание мемориала будет логичным продолжением Вашего личного участия в церемонии, посвящённой благоустройству еврейского кладбища в г. Воложине осенью 1991 г., всемерной поддержки белорусским правительством проведения Дней памяти в октябре прошлого года.

Мы обращаемся к Вам с предложением о проведении правительством Республики Беларусь международного конкурса проектов на строительство мемориала евреям, погибшим во время Второй мировой войны.

Со своей стороны мы примем все необходимые меры для того, чтобы привлечь внимание и финансовые возможности разных организаций для участия в строительстве мемориала.

Считаем правильным приурочить подведение результатов международного конкурса и закладку мемориала к 50-летию Дня Победы.

Подписи: Н. Баран, председатель еврейской религиозной общины г. Минска; Бесер, раввин общины «Бней Исраэль», Нью-Йорк; Е. Вайнруб, почётный председатель Союза евреев – инвалидов и ветеранов войн, партизан и подпольщиков, Герой Советского Союза; Р. Горецкий, президент Объединения белорусов мира «Бацькаўшчына»; А. Грицкевич, доктор исторических наук, председатель Объединения белорусской шляхты; Л. Дранько-Майсюк, поэт; Н. Журавлёв, зам. председателя комиссии ВС РБ по делам ветеранов и инвалидов; С. Колтов, ветеран войны, Бостон (США); М. Кунявский, президент Белорусского союза предпринимателей и арендаторов; А. Лейзеров, профессор Белгосуниверситета, доктор юридических наук; Б. Луценко, художественный руководитель Русского театра; А. Мальдис, президент Международной ассоциации белорусистов; А. Михайлов, академик АН Республики Беларусь; Е. Новиков, председатель Белорусской лиги прав человека, народный депутат Республики Беларусь; С. Польский, доктор географических наук, профессор, зав. лаборатории этничной и конфессиональной географии Белгосуниверситета; Л. Радкевич, председатель Фрунзенского райисполкома г. Минска, народный депутат Республики Беларусь; М. Слемнёв, председатель комиссии ВС РБ по национальной политике и вопросам СНГ; Д. Скороход, ветеран войны, бывший узник Барановичского гетто, Тель-Авив (Израиль); Д. Файнштейн, раввин, руководитель иешивы «Мешифта Тиферес Иерушалаим», Нью-Йорк (США); М. Финберг, дирижёр оркестра; Х. Хатман, ветеран войны, Нью-Йорк (США); Е. Цумаров, председатель историко-мемориального фонда «Тростенец», народный депутат РБ; Ю. Хащеватский, кинорежиссёр, художественный руководитель телекомпании «Открытый канал»; И. Чигринов, народный писатель, председатель Белорусского фонда культуры; Т. Шапиро, ветеран войны, бывший узник Новогрудского гетто; Б. Школьников, руководитель творческой мастерской Союза архитекторов Республики Беларусь; Я. Гутман, председатель Всемирной ассоциации евреев Беларуси.

(газета «Звязда», 28.06.1994; перевод с белорусского)

Я. Гутман в январе 2004 г. – тогда он пикетировал администрацию Лукашенко

Когда закончится война?

50 лет назад закончились боевые действия Великой Отечественной войны, а Беларусь отпраздновала недавно 51-ю годовщину освобождения от фашистов. Полвека живёт в сердцах скорбь о тех, кто погиб на полях сражений, ушёл в вечность с дымом из труб крематориев, нашёл свой последний приют в братских могилах на территории республики. Жертвами фашистского геноцида стали и многие евреи…

В конце сороковых годов в Минске на печально известной «Яме» был установлен первый в СССР (точнее, один из первых – В. Р.) памятник с надписью на идиш: «Евреям – жертвам нацизма». Потом пришли, увы, другие времена, когда партийным вождям мерещились символы сионизма даже в белорусском орнаменте на занавесе в оперном театре…

В результате длительных, порой мучительных переговоров в кабинетах высокого начальства в феврале текущего года было получено письмо министра культуры и печати А. Бутевича, в котором сообщалось, что министерство совместно с заинтересованными организациями разработает условия открытого конкурса на проект памятника евреям – жертвам геноцида. Решение министерства встретило положительную реакцию представителей правительства, общественных организаций США. Начат сбор средств на строительство мемориала. Всемирная ассоциация евреев Беларуси считает, что должен быть построен мемориал евреям – жертвам нацистского геноцида и борцам Сопротивления. Речь идёт не только о комплексе сооружений на территории бывшего Минского гетто. Имеется в виду, что на каждой могиле, известной и неизвестной сегодня, будет установлен памятник, который станет служить напоминанием нынешнему и грядущим поколениям о том, что здесь похоронены люди, единственная вина которых заключалась в том, что они были евреями.

Ассоциация распространяет в США, Израиле, Канаде, других странах анкету, где мы просим назвать фамилии погибших, места их захоронения. Жители бывшего СССР могут получить такую анкету, направив конверт с маркой и своим адресом нашим представителям: 220002, г. Минск, ул. Кропоткина, д. 22, Всемирная ассоциация евреев Беларуси.

Деньги на сооружение мемориала приходят от тех людей, кто недавно выехал из Беларуси, и от тех, чьи предки в начале века приехали в США. Первый взнос сделал профессор Гленн Горелик. Гленн не говорит ни по-русски, ни по-белорусски, но знает, что его предки жили в конце прошлого века в Паричах, Жлобине, Щедрине. Ветераны войны Анна и Эйзер Гофунг из Нью-Джерси, Яков Мейтин из Нью-Йорка, Софья Львович и Яков Сагалович, как и сотни других людей, внесли свою лепту.

Поступают деньги и от тех, кто жил в других республиках и не имеет, как мы говорим, прямого отношения к Беларуси.

Архитекторы и скульпторы, проживающие в США и Израиле, проявили большой интерес к идее проведения международного конкурса. Только творческое соревнование такого уровня может выявить проект, достойный памяти 800 тысяч евреев разных стран, погибших на территории Беларуси.

С сожалением приходится констатировать, что обещание об объявлении конкурса, данное рядом высоких начальников, так и повисло в воздухе… За полгода, прошедшие после моего предыдущего приезда из Нью-Йорка в Беларусь, дело, как выясняется, не сдвинулось.

Война заканчивается тогда, когда похоронены последние жертвы. Сотни тысяч евреев Беларуси, Австрии, Германии, Чехословакии, других стран не похоронены, они зарыты в землю. Всемирная ассоциация евреев Беларуси надеется на всестороннюю поддержку проекта мемориала не только властями, но и общественными, религиозными организациями Беларуси.

Яков ГУТМАН, председатель Всемирной ассоциации евреев Беларуси, г. Минск

(«Народная газета», 19.07.1995)

 

От ред. belisrael

Не забывайте о важности поддержки активных авторов сайта, живущих в Беларуси

Опубликовано 27.08.2020  13:234

***

(Добавление 24.01.2021. Как и многие другие минчане, лишь сегодня узнал, что М. С. Нордштейн умер в Германии 10.08.2020. R.I.P., зла я ему не желал. – В. Р.)