Tag Archives: парк высоких технологий

Ю. Зиссер / TUT.BY. Инновационная Беларусь: мысли вслух

От belisrael. 17 мая 2021 г. исполнился год, как не стало автора статьи, предлагаемой вашему вниманию. На следующий день, 18.05.2021, произошла небезызвестная расправа силовиков и мининформации РБ с детищем Ю. А. Зиссера — порталом tut.by, в результате чего он перестал открываться. Доступ к статье об инновационной Беларуси был существенно затруднён, а между тем этот своеобразный «манифест» интересен и ныне, спустя 4,5 года после публикации.

К материалу прилагается реакция одного из наших авторов, появившаяся на belisrael (см. оригинал по-белорусски) в том же ноябре 2016 г. Предполагаем, читатели сами решат, чьи аргументы оказались более основательными. Итак…

Инновационная Беларусь: мысли вслух

Юрий Зиссер, tut.by, 10.11.2016

Много лет ведется открытая дискуссия о будущем экономики Беларуси. С точки зрения правительства наше будущее — государственная экономика с ведущей ролью крупных государственных промышленных предприятий, а усилия государства должны быть направлены на сохранение любой ценой наследия, доставшегося нам от СССР. Для либеральных экономистов и бизнеса будущее — это свободная частная экономика, ориентированная на экспорт инновационных конкурентоспособных товаров и услуг.

Роль государства

В нашей стране люди традиционно живут в ожидании приказа. Что сегодня власть может сделать для ускорения внедрения инноваций? В первую очередь, на словах благословить людей на предпринимательство, самозанятость и смену профессии. Впрочем, она не сможет это сделать по ценностным убеждениям. Я очень удивлюсь, если вдруг в наших школах начнут преподавать если не предпринимательство, то хотя бы элементарную финансовую грамотность.

Что касается конкретных дел, то необходимо реформировать образование, сделав его более отвечающим реалиям сегодняшнего дня, международному опыту и требованиям инновационной экономики. Наши учащиеся должны не получать формальную сумму моментально устаревающих знаний, а развивать свои таланты и научиться самостоятельно развиваться всю жизнь в соответствии с изменяющимися требованиями рынка труда.

В качестве важнейшей инновации государство должно провести крайне необходимую реформу законодательства (особенно по хозяйственной деятельности) с целью декриминализации, либерализации и приведения к реалиям XXI века. Потому что мы занимаем одно из лидирующих мест в Европе по числу заключенных на душу населения, а подростки получают реальные тюремные сроки за размещение одного-единственного порноролика в соцсети.

В хозяйственной практике пора положить конец односторонним преимуществам отраслевых государственных предприятий во многих сферах деятельности, ведущих к монополизму, устранению конкуренции, отсутствию иностранных инвестиций, высоким ценам либо, наоборот, демпингу и отсутствию выбора у потребителя. Вот недавний пример демпинга и не вполне чистых приемов борьбы с конкурентами со стороны некоторых сотрудников государственного «Белтелекома». А сложившаяся практика решения судебных споров между частными и государственными организациями в пользу государственных — нонсенс для правового государства.

За неуплату налогов наказывают во всем мире. Однако когда 98% наших предприятий по итогам проверок штрафуют, ясно, что пора в «консерватории» что-то менять. По сложности исчисления и уплаты налогов мы стабильно находимся в хвосте мирового рейтинга Doing Business. Пора упростить налоговое администрирование и документооборот. В частности, разрешить заключать договоры на оказание услуг по электронной почте и инвойсу. «Если речь идет об экспорте услуг — нельзя проконтролировать пересечение границы услугой, а существующий сейчас механизм контроля является профанацией, мы хотим ее устранить», — заявляют инициаторы закона.

Чудовищными санкциями у нас караются ошибки при оформлении документов. Так, недавно пинской предпринимательнице насчитали долг государству в 530 тысяч долларов (!) из-за того, что та по требованию налоговой проверки не смогла сразу отыскать в документах старый договор от 2008 года (впоследствии он нашелся) и вместо него задним числом составила новый, допустив ошибку при его оформлении. И это при том, что никакого ущерба государству не было.

А за ложные сведения в учредительных документах хотя бы от одного учредителя или ненахождение предприятия по юридическому адресу государственная регистрация может быть аннулирована с взысканием всей выручки за весь период существования предприятия! Предприятие закрывается, страдают все учредители (а не только нарушитель), а также все работники, поставщики и потребители.

К сожалению, такая обычная для Беларуси санкция, как конфискация товара за ошибки в оформлении документов, недавно оказалась смертоносной в самом буквальном смысле. Из-за пропущенной даты в накладной товар подлежал конфискации, и продавец — 55-летняя гомельчанка — выбросилась с балкона восьмого этажа.

В срочной отмене (или ограничении до понятия «деятельность без лицензии») нуждается статья о так называемой незаконной предпринимательской деятельности, с которой наши правоохранительные органы упорно не желают расстаться. Не так давно о том же говорил директор Парка высоких технологий Валерий Цепкало. Предпринимательская деятельность в принципе не может быть незаконной: это неотъемлемое право любого человека, который платит налоги. Но у нас даже за индивидуальное предпринимательство без регистрации люди попадают в тюрьму, причем срок им иногда дают больший, чем за иное убийство!

Регистрация бизнеса и уплата налогов на Западе не пересекаются, обычно это разные системы. Заработал — отчитайся перед налоговиками, и все. Если обнаружилось, что не уплатил налоги (будучи зарегистрированным или нет — какая разница?), придется заплатить их вместе со штрафами и пенями. Для торговцев наркотиками, спайсами, лекарствами, спиртным, оружием без лицензии у нас предусмотрены отдельные наказания, потому что налицо угроза жизни и здоровью граждан. Контрабанда — это уклонение от уплаты таможенных платежей и сборов. То есть для каждого случая того, что сейчас часто классифицируется как «незаконная предпринимательская деятельность», у нас существуют другие статьи законодательства, позволяющие наказать нарушителя. Поэтому указанная статья в Уголовном кодексе лишняя.

К сожалению, инвестиционный имидж страны страдает от громких арестов известных бизнесменов с последующим выкупом собственной свободы за астрономические суммы с целью избежать разорительного для их бизнеса многолетнего судебного разбирательства. Уверен, что условного бизнесмена с активами в 200 млн долларов государству не имеет никакого смысла отправлять за решетку из-за санкций на 10 млн долларов, потому что он не сбежит за границу от своих 200 миллионов. Однако я сейчас намеренно не обсуждаю правомерность арестов: речь — об их долгосрочном влиянии на экономику. После каждого ареста несколько белорусских предпринимателей и их бизнесов эмигрируют, а международные аудиторские компании пополняют свои картотеки очередным кейсом из серии «почему нельзя инвестировать в Беларусь». Так что наше государство абсолютно напрасно тратится на проведение инвестиционных форумов и верстку заведомо невыполнимых маниловских планов по иностранным инвестициям.

Да что иностранцы! Даже успешно работающие в Беларуси компании избегают инвестировать в Беларусь прибыль, полученную от деятельности своих зарубежных подразделений. Что же касается редких инвесторов в наш государственный сектор, знакомый бизнесмен в афористичной форме с мрачной иронией резюмировал отношение государства к ним: «Получится успешный бизнес — отберут, не получится — посадят».

Хуже всего для страны, что каждый арест бизнесмена деморализует миллионы рядовых белорусов, традиционно сопровождаясь дефицитом информации от правоохранительных органов (которым нужно играть на опережение моментально возникающих домыслов, однако часто происходит наоборот). Тем самым каждые несколько недель на протяжении многих лет государство публично дает понять своим гражданам: не смейте даже мечтать о предпринимательстве, вас ждет такая же незавидная участь!

Я бы мог сейчас долго перечислять, что еще нужно, и неоднократно писал об этом в своих статьях и интервью. Да и многие эксперты писали. Просто понимаю, что наше живущее отдельной жизнью государство окончательно застряло в прошлом веке. Его абсолютно не интересует, что о нем думают. Оно отгородилось памятниками Ленину, крепкими стенами и красными ковровыми дорожками от реалий изменяющейся экономической ситуации и общественных настроений. Оно не готово что-то менять и лишь изредка с многолетним опозданием принимает отдельные половинчатые решения. Поэтому если власть не будет мешать развиваться бизнесу — уже хорошо.

Возможности

При этом наше государство создало неплохие стартовые условия для бизнеса. Сегодня можно свободно открывать новые предприятия, создавать рабочие места, нанимать нужных специалистов, находить рынки сбыта, продавать товары и услуги. Регистрация предприятий максимально упрощена, а сегодняшние налоги по европейским меркам низкие. Перспективы развития отечественного предпринимательства не ограничены.

Наши СМИ скромничают, недостаточно упоминая о достижениях частного сектора. Существуют сотни успешных белорусских инновационных предприятий-экспортеров, приносящих стране миллиарды долларов. Прежде всего, они сосредоточены в ИТ-секторе, который растет на десятки процентов каждый год, несмотря ни на какие кризисы.

Беларусь является мировым лидером по объему экспорта услуг в сфере информационных технологий на душу населения — 74 доллара в год (для сравнения: Россия — 19, Индия — 41, США — 43). В нашем Парке высоких технологий зарегистрированы более 160 действующих ИТ-компаний, которые создали свыше 24 тысяч рабочих мест, а их совокупная выручка в текущем году превысит один миллиард долларов. Причем этот миллиард почти целиком состоит из добавленной стоимости, потому что материальных затрат при разработке программного обеспечения практически нет.

В Парке высоких технологий работают и сравнительно небольшие компании, и такие крупные, как единственная котирующаяся на Нью-Йоркской фондовой бирже белорусская компания — EPAM Systems, штат которой превысил 18 тысяч только лишь одних ИТ-специалистов в 25 странах мира. Кстати, не весь ИТ-сектор частный: государственные НИИ АГАТ, НИИСА, КБТЭМ экспортируют автоматизированные системы управления во многие страны.

Белорусский инновационный экспорт представлен не только ИТ-сектором. У нас немало достойных чисто производственных частных приборостроительных инновационных предприятий: АДАНИ, «Регула», «Полимастер», «Изовак», экспортирующих свою продукцию в 60−90 стран мира. Их конкуренты — крупнейшие мировые компании: Siemens, Philips, 3M, HP и др., а среди покупателей — правительства многих стран мира. Эти компании даже размещают свои мощности в Великобритании и США, чтобы получить сертификаты местного производства (Made in…) и на равных состязаться с национальными производителями в правительственных тендерах. Они непрерывно заняты инновациями и быстро меняют ассортимент, порой отказываясь от новых только что выпущенных товаров.

Появление инноваций на рынке с каждым годом ускоряется, многие виды высокотехнологичной промышленной продукции сохраняют свою конкурентоспособность меньше года. Именно об этом нужно думать при реформировании наших государственных предприятий. А для этого необходима на порядок более высокая скорость принятия решений, чем сейчас, а значит, право каждого работника предприятия — от рабочего до руководителя — безбоязненно ошибаться и принимать на себя риски. К сожалению, в условиях государственной собственности и сложившейся практики наказаний за любые отступления от тысяч инструкций и нарушение субординации такое вряд ли возможно.

Стартап-движение

В 2009 году состоялся Первый Minsk-StartupWeekend, где впервые в одной аудитории собрались авторы бизнес-идей и желающие их профинансировать. С тех пор количество таких мероприятий в Беларуси росло в геометрической прогрессии, и сегодня даже завсегдатаи больше не успевают разрываться между ивентами в белорусской столице: помимо StartupWeekend проводятся InvestWeekend, Venture Day, StartupBattle, StartupSauna, TechMinsk, Investors’ Night, Startup Camp, «Стартап года», «Есть идея» и другие. Между тем в соседних странах происходит то же самое, и наши соотечественники туда тоже ездят.

Мало того: на минские стартап-мероприятия и в наши стартап-хабы зачастили иностранцы, а победители конкурсов часто получают бесплатные или частично оплачиваемые путевки на аналогичные мероприятия в других странах. Таким образом, Беларусь и белорусы включились в мировое стартап-движение и взаимный обмен бизнес-идеями. На текущий год запланированы 174 стартап-мероприятия.

Понятно, что финансовую поддержку инвесторов получит одна идея из ста. Однако для страны важна массовость брожения умов. Экономический менталитет молодых белорусов постепенно меняется от идеала «гарантированная госслужба до пенсии» до «готов рискнуть и узнать, чего стою». Многие стали совмещать работу по найму с попытками заведения собственного дела. Смещение приоритетов стимулируют успешные примеры белорусских ИТ-компаний и стартапов, получивших признание миллионов пользователей по всему миру: Wargaming (World of Tanks, всемирно известные «танчики»), MAPS.ME (карта мира офлайн), «Маскарад» (MSQRD, гримировка фотографий под известных персонажей). Эти приложения, как и всемирно известный мессенджер Viber, были созданы белорусскими программистами без государственной поддержки и «подвязок».

Важно продолжить создание отличных условий для наших стартапов, чтобы создать экосреду, стимулировать экспорт и предотвратить утечку мозгов. В Беларуси набирают популярность бизнес-инкубаторы, где начинающие предприниматели любой сферы деятельности могут получить приют, финансовую и консультационную поддержку. Такова, например, одна из старейших белорусских организаций этого профиля — размещающееся в поселке Колодищи ЗАО «МАП», с 1989 года и по сей день давшее путевку в жизнь сотням бизнесов. А всего по состоянию на сентябрь 2016 года в Министерстве экономики РБ было зарегистрировано 19 технопарков малого предпринимательства.

Самый популярный сегодня пример из ИТ-сферы — бизнес-инкубатор Парка высоких технологий, приютивший на конкурсной основе десятки ИТ-стартапов. Не менее известен стартап-хаб IMAGURU, под крышей которого находятся популярный бизнес-клуб, коворкинг, учебный центр, бизнес-гостиная и даже осуществляется специальная бизнес-программа для школьников. Там проводится множество мероприятий разного масштаба — от хакатонов и тренингов до Всемирной недели предпринимательства. (Для справки: хакатон — конкурс программистов, собирающихся по выходным для создания опытных образцов интернет-сервисов, коворкинг — коллективный офис, единое пространство рабочих мест для занятых собственными проектами работников-одиночек или малых групп, а стартап — начинающая компания, чаще из сферы высоких технологий, быстро развивающаяся в условиях высокой неопределенности).

Радует, что молодежь всё активнее учится. Популярны бизнес-курсы и тренинги, растут продажи книг по бизнесу. Открывается всё больше программ для обмена студентами. В ходу различные гранты и программы поддержки студентов и молодых ученых. Тысячи белорусов учатся в европейских вузах на различных курсах — от обычного университетского образования и стажировок до МВА. Многие возвращаются для того, чтобы воплотить свои знания в жизнь.

С годами людей с инновационным мышлением будет становиться всё больше, они станут оказывать всё большее влияние на нашу экономику. И это хорошо.

Будущее

Не нужно быть пророком, чтобы утверждать, что у Беларуси есть экономическое будущее. Наступит оно в силу развития частного сектора, прежде всего инновационных экспортно ориентированных производств. Впереди сегодня оказались информационные технологии, потому что они не требуют больших капиталовложений, пользуются льготами и мало зависят от экономических перипетий. Однако за ними обязательно подтянутся и конкурентоспособные инновационные инжиниринговые компании, в том числе в сфере сельского хозяйства. Это будущее — дело не одного года, и даже не пяти, а скорее 15−20, но оно обязательно наступит.

Вы спросите: что же будет с работниками государственных предприятий? С ними все будет хорошо: для них открываются все новые возможности в сфере услуг, которая ежегодно прирастает и продолжит рост в дальнейшем. Потому что те же программисты строят себе жилье в Беларуси и платят за образование своих детей. Их семьи пользуются услугами белорусских салонов красоты, вместе они всей семьей с удовольствием ходят в кафе и рестораны, ездят на природу и останавливаются в белорусских усадьбах, а также ежедневно потребляют отечественные продукты питания. Кто-то в Беларуси должен их всем этим обеспечивать.

Будущее людей, не имеющих талантов в сфере программирования, инженерной или коммерческой деятельности, — сферы строительства, производства продуктов питания (в том числе экологически чистых) и самых разнообразных услуг. Впрочем, это не белорусская особенность: аналогичные процессы происходят во всем мире, потому что экономика XXI века требует все более квалифицированного интеллектуального труда. Это явление предсказывали футурологи десятки лет назад, и оно необратимо.

Скажете, услуги — это менее почетно или хуже оплачивается, чем работа токаря или слесаря? Едва ли. Посмотрите, например, насколько сегодня дороги услуги уборки квартир и как сложно найти хорошую помощницу по дому или няню по уходу за ребенком или пожилым человеком. Эти услуги пока редки и дороги. Должно пройти какое-то время, прежде чем рабочие наших заводов и фабрик решатся уволиться и пойти в сферу услуг, чтобы зарабатывать в разы больше.

В США доля услуг в экономике составляет около 80%, в других западных странах она немногим меньше. Даже в Китае, где сегодня сосредоточилась львиная доля мировых промышленных мощностей, доля услуг в ВВП составляет 45%. У нас в 2015 году эта доля составляла 47%, а это значит, что потенциал роста большой: чтобы даже при сохранении нынешнего объема производства вырасти до западных 80%, наша сфера услуг должна многократно вырасти.

Конечно, рост нашей инновационной экономики займет десятилетия. Но разве тектонические инновационные сдвиги возможно осуществить быстрее? Волшебной палочки нет.

Надо сказать, что государство фактически не мешает и даже создает хорошие условия для развития бизнеса: упрощенная система налогообложения, низкие налоги, простота регистрации и многое другое, что позволяет сегодня честно работающему частнику, дотошно соблюдающему правила оформления документов, достичь успеха.

Бизнес не появляется и не развивается по приказу сверху. Он растет только благодаря частной инициативе граждан. Поэтому каждому белорусу пора действовать самостоятельно, чтобы преследуя свои личные цели и решая свои бизнес-задачи, способствовать экономическому процветанию страны. Это и будет инновационная Беларусь.

Вдова Ю. Зиссера Юлия Виссарионовна Чернявская, о местонахождении которой было неизвестно с полудня 18.05.2021. Правозащитники 20 мая потребовали ясности… Оказалось, Ю.Чернявская находится в «финансовой милиции», с ней проводятся следственные действия

* * *

Из «Котлет & мух» (11.11.2016):

C одной стороны, Ю. Зиссер недооценивает, примитивизирует «власть»: «Что сегодня власть может сделать для ускорения внедрения инноваций? В первую очередь, на словах благословить людей на предпринимательство, самозанятость и смену профессии. Впрочем, она не сможет это сделать по ценностным убеждениям. Я очень удивлюсь, если вдруг в наших школах начнут преподавать если не предпринимательство, то хотя бы элементарную финансовую грамотность».

Ю. З. словно не в курсе, что «власть» за 20+ лет научилась ловко мимикрировать, и «на словах» способна сделать что угодно. Благословить на предпринимательство, смену профессии? Легко! Говорила же одна чиновница, что «надо крутиться», а другой чиновник, что «надо шевелиться», не надеясь на правительство… Райисполкомы обещают деньги безработным на «поддержку малого бизнеса и предпринимательства», а министерство по налогам и сборам считает, что уроки «финансовой грамотности» нужны. А ещё я помню, сколько трескотни было вокруг «директивы № 4 о развитии предпринимательской инициативы» от 31.12.2010. Кто-то в начале 2011 г. даже рекламировал Беларусь как новый Сингапур… Короче, автор статьи ломится в открытые двери: с самого «верха» многократно звучали слова о либерализации, раскрепощении граждан, еtc. Горы неизменно порождали мышей; нет причин полагать, что ситуация изменится в ближайшее время.

«Пора упростить налоговое администрирование и документооборот»… C точки зрения представителей бизнес-сектора – безусловно, пора; с точки зрения исследователя – борьба с «бюрократизмом» без сильного и заинтересованного гражданского общества неизбежно даст обратный эффект, т.к. для решения проблем создаются новые комиссии, которые пишут свои протоколы и постановления…

Отмена ряда статей уголовного кодекса, скорее всего, наспела. Однако проблема глубже, чем в регулярных наездах некоторых «силовиков» на «бизнес», о которых печалится г-н Зиссер: «каждый арест бизнесмена деморализует миллионы рядовых белорусов» Она – в (не)доверии граждан к власти и «оппозиции», в атомизации общества.

Между прочим, более качественный анализ ситуации в РБ был помещён в книге Игоря Олиневича «Еду в Магадан», особенно в разделе «Корпорация». Во всяком случае, Олиневич куда последовательнее, чем Зиссер, который в одном абзаце утверждает: «наше живущее отдельной жизнью государство окончательно застряло в прошлом веке. Его абсолютно не интересует, что о нем думают. Оно отгородилось памятниками Ленину» А в другом «подпускает лести»: «При этом наше государство создало неплохие стартовые условия для бизнеса. Сегодня можно свободно открывать новые предприятия, создавать рабочие места, нанимать нужных специалистов, находить рынки сбыта, продавать товары и услуги… Перспективы развития отечественного предпринимательства не ограничены». Впечатление, как от книги Смиловицкого: как будто два разных человека писали…

Опубликовано 20.05.2021  16:55

***
Читайте также:

Рубинчик. Снова. Обзорчик

Шалом, кому не надоел! Интересное сообщение появилось в ноябре 2020 г., вскоре после расправы здешних негодяев над Романом Бондаренко: «Министры иностранных дел 27 стран Европейского Союза договорились подготовить новый пакет санкций против властей и учреждений Беларуси. Об этом, как сообщает ТАСС, заявил в четверг глава дипломатии ЕС Жозеп Боррель на пресс-конференцииПо его словам, ЕС больше не выделит ни одного евро правительству Лукашенко, все средства для этой страны пойдут через НПО (неправительственные организации – В. Р.) гражданскому обществу». Тогда у меня промелькнула мысль о серьёзности намерений «истых европейцев»… Хотя ведь сам писал в декабре 2016 г.:

Многих политиков в соседних (и не только) странах имидж лукашенковской Беларуси в целом устраивает; он пригождается хотя бы для того, чтобы пугать собственных граждан. 20 лет назад условный «Запад» мог относительно легко стать на пути сползания в авторитаризм, но не пожелал… Правду сейчас вряд ли кто-то скажет, но существует конспирологическая версия о тайной договоренности «элит»: «мы» вывели ядерное оружие с территории Беларуси (вывод завершился 27.11.1996 – как раз после второго референдума, выигранного Лукашенко), а «вы» имитируйте себе сражение за демократию и права человека, принимайте резолюции, поощряйте «оппозицию» делать то же самое, возите её на семинары – лишь бы реальной конкуренции с нами не велось. И волки целы, и овечки сыты…

«Никогда такого не было – и вот опять» (С). Сегодня узнал, что Европейский Союз сдержал слово и действительно отказался выделить правительству Лукашенко 1 евро, а выделяет всего-навсего 10 миллионов. Это следует из соглашения о финансировании 29.12.2020, заключённого «Европейской комиссией, действующей от имени Европейского союза, с одной стороны, и Правительством Республики Беларусь в лице Министерства юстиции Республики Беларусь, с другой стороны». И цели-то какие благородные: для граждан – «лучший доступ к государственным услугам посредством законодательного и административного упрощения и улучшения предоставления административных процедур». А для всех – «помощь в области общественных консультаций по законодательству и правовым вопросам, поддерживая подготовку адаптированной к заинтересованным сторонам платформы общественных консультаций посредством совершенствования правовых и технических положений недавно созданной консультационной платформы pravo.by». В общем, «ничего не понял, но очень интересно».

Срок исполнения соглашения – 54 месяца… Ну, видимо, Лоуренс Мередит, директор департамента «Восточного соседства» при Еврокомиссии, надеется, что к тому времени сдохнет «либо шах, либо ишак» 🙂

На момент подписания соглашения в Беларуси насчитывалось около 150 политзаключённых. Надо полагать, им легче сидится от того, что ЕС окажет помощь в усовершенствовании платформы «общественных консультаций». Кстати, сайт pravo.by управляется Национальным центром правовой информации, который, в свою очередь, подчинён администрации президента Республики Беларусь. С этим пунктиком у меня всё.

Тем временем «главнюка» всемирной хоккейной федерации Рене Фазеля, посмевшего приехать в Минск и пообниматься с местными «главнюками» (как будто подобными «обнимашками» не грешил, к примеру, Иосиф Середич), закидали символическими тапками… Не теми ли самыми, которые в прошлом году предназначались, чтобы «хлопнуть таракана»?

Особенно усердствовали уважаемые политэмигранты. Действительно, Беларусь ХХI в. кое в чём напоминает «зону» (и я писал об этом ещё тогда, когда нынешние «смельчаки» сидели на высоких должностях, словно мыши под веником), но даже в концлагере люди имеют право отвлечься от превратностей судьбы. В мире принято, что в места лишения свободы иной раз наведываются знаменитые спортсмены (преимущественно шахматисты, дававшие сеансы одновременной игры заключённым: Роберт Дж. Фишер, Анатолий Карпов…). Ничего кощунственного в том, чтобы в конце мая 2021 г. Минск посетили крутые хоккейные команды, не усматриваю. Тем более что решение о нашем городе как о месте проведения чемпионата наряду с Ригой было принято не вчера, а несколько лет назад.

Конечно, «вождь» попытается (и уже пытается) использовать событие для самопиара и раскрутки «белорусской модели», но пространство для манёвров у него сейчас, по сравнению с весной 2014 г., изрядно сужено. Да, у западных чиновников коротковатая память, однако в Минск приедут – ежели приедут – не только чиновники. События августа 2020 г. пробудили интерес к Беларуси у многих совестливых людей, в том числе и спортивных болельщиков. Хотят здешние власти или нет, а зарубежные гости смогут встретиться с «обычными белорусами» и узнать обо всём из первых уст. Возможно, чем-то и помогли бы?..

Даже если спецслужбы РБ обложат каждого приезжего матом как зверя в загоне, в этом, как ни странно, будет зерно позитива. Надёжных кадров-то у них сейчас не так много: усилят контроль в одном месте – ослабят в других, и как минимум «протестным дворам» дышать станет полегче. Между прочим, и глава местной федерации перестанет рыскать по городу в поисках «крамольных» ленточек и «Массандры», а наконец-то займётся реально хлопотным дельцем – ускоренной подготовкой к чемпионату. Облажается? Переживать не стану; всё-таки речь не о запуске АЭС.

Олег Горунович из «Трибуны» выдал 13.01.2021 спорную статью, но с некоторыми её выводами я бы согласился. Например:

Почему-то кажется, что Лукашенко глубоко ошибается, если считает, что с помощью омоновских дубинок достиг народного единства. Десятки тысяч вежливых протестующих, автозаки, водометы, похищения с улиц, массовые избиения, сафари на людей – ничего такого иностранцы никогда не видели. И те, кто приедут, смогут не только понаблюдать, но и поучаствовать во всем этом.

Может, ошибаюсь, но впечатление таково: правящей группировке РБ минский чемпионат-2021 в целом невыгоден (по финансовым причинам тоже: сомнительно, что затраченные миллионы долларов «отобьются»), и его хотели бы «слить», но чужими руками, заодно усилив у населения «эффект осаждённой крепости». Писуля на правительственном сайте не убедила меня в обратном. Вероятность того, что такая отмена состоится, оцениваю сейчас как три к одному.

Тем временем Дональда Ф. Трампа «трампят» в соцсетях – 12 января администрация YouTube приостановила обновление его канала на 7 дней («а могли бы и полоснуть», как твиттер, забанивший Трампа навечно). Учитывая, что в 2019 г. у меня появился «именной» ютуб-канал, не смог удержаться и написал Фредовичу (который до инаугурации Байдена «царь ещё»), чтобы пользовался пока им 🙂 С нетерпением жду ответа. А если серьёзно, то свобода слова должна распространяться даже на американских президентов.

Прими старина Дональд моё предложение, он наткнулся бы на свежее слайд-шоу с видами Иерусалима…

Хватает грехов у 45-го президента США, но в чём он точно был прав, так в том, что «назвал кошку кошкой», т. е. завершил в 2017–2018 гг. процедуру признания Иерусалима столицей Израиля. «Тутбаевцы» в декабре 2017 г. посмеялись над его заявлением («Вы только подумайте, что завтра президент США вдруг решит, что не признаёт Минск столицей Беларуси и переносит её в другое место!» – cей перл я цитировал здесь)… Как по мне, попытки Светланы Тихановской в 2021 г. уговорить литовцев называть Беларусь не Baltarùsija, а Belarusià посмешнее будут.

Эх, наверное, надо (было) всё-таки слушать меня. Вот и о ПВТ в том же декабре 2017 г. писал:

Парк высоких технологий в Минске, территория которого расширяется на 10% (до 55 гектаров), становится чем-то вроде средневекового еврейского гетто. Туда приглашают специалистов со всего мира, заманивая их налоговыми и иными льготами аж до 2049 г., но, похоже, у евреев Средневековья автономии было больше… Если вы – потенциальный клиент ПВТ, имейте в виду: я не выступаю ни за, ни против вашего присоединения к списку резидентов, в котором почти 200 строк… «Думайце сами, решайте сами» (С). Просто уполномочен заявить: если проблемы во всём организме (стране), то в конце концов и отдельно взятому органу может быть больно.

Уполномочен здравым смыслом… Это не злорадство, а вроде как ответ тем «айтишникам», которые печалятся, что с 01.01.2021 государство в одностороннем порядке повысило им ставку подоходного налога с 9% до 13%.

Давно подмечено: когда в руках молоток, всё вокруг становится похожим на гвозди. Вот и у меня так: думаю о Беларуси – и всё (ну, многое) в прочитанных книжках «кладётся» на нынешнюю ситуацию. Вот пожалуйста, Андрей Платонов (1899–1951), писатель, никогда не обитавший в наших краях:

Свобода живёт только там, где человек свободен перед самим собой, где нет стыда и жалости к самому себе. И потому всякий человек может быть свободным, и никто не может лишить его свободы, если он сам того не захочет. Насилие, которое захочет человек применить как будто для удовлетворения собственной свободы, на самом деле уничтожит эту свободу, ибо где сила – там нет свободы, свобода там – где совесть и отсутствие стыда перед собою за дела свои.

Революция – пускай идёт, пока не споткнётся. А споткнётся, мы её подымем и опять она пойдёт.

Настанет время, когда за элементарную ныне порядочность, за простейшую грошевую доброту – люди будут объявляться величайшими сердцами, гениями и т. п., настолько можно пробюрократить, закомбинировать, зажульничать, замучить обыденную жизнь…

«Надо принимать меры» – выйдет что или не выйдет, это вопрос неважный. Важно – лишь принять меры, учредить суету, за которую отвечать не нужно и не будешь отвечать, если даже меры не дадут никаких результатов.

Записи взяты из сборничка «Деревянное растение» (Москва, 1990). А теперь внимание, важный вопрос, адресованный моим израильским читателям: правда ли, что в Израиле акции солидарности прекратились из-за пандемии COVID-19?

«На второй план отошла белорусская тема в Израиле по причине собственных политических поводов и в связи с жёстким локдауном», – сообщило «Радыё Рацыя» дней 5 назад. Как бы ни было, гражданин Израиля Александр Фруман, пострадавший в Минске в августе 2020 г., не теряет надежды привлечь виновных к ответу. Раскритиковал интервью нового израильского посла (там-таки есть странные моменты) и подчёркивает: «Я постоянно комментирую Фейсбук посольства, чтобы они не думали, что можно перевернуть страницу, а общественность знала, что посольство сознательно оставило своего гражданина в опасности».

А на этом фото 13.01.2021 – снеговик с «синеющими пальцами» (увы иль ах, уже почти растаял) в одном из дворов по минской улице Червякова, недалеко от синагоги. Я ни на что не намекаю!

Вольф Рубинчик, г. Минск

15.01.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Редакция belisrael.info не всегда разделяет взгляды авторов

Опубликовано 15.01.2021  19:13

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (114)

Усім і кожнаму – шалому! Мадам, якую мы абсмяялі ў той серыі, ужо, здаецца, сцеле сабе прафілактычную саломку. Прызнала, што парламенцкія выбары ў лістападзе будуць (калі будуць…) датэрміновымі, але яна «ні пры чым»: «Я б, можа быць, і апасалася рэакцыі, калі б гэта было рашэнне ЦВК. У дадзены момант мы з’яўляемся выканаўцам, тэхнічным органам». Тут напрошваецца пытанне, ці не замнога ў такім разе брала на сябе прадстаўніца тэхнічнага органа, калі разважала, напрыклад, пра «выхаванне выбаршчыкаў» праз адміністратыўны рэсурс? Але пры цяперашнім раскладзе яно будзе рытарычным. Зрэшты, сістэма крышыцца на вачах: нават Павел Ізотавіч ад яе адгроб, прынамсі ў курапацкім разрэзе… Мо і Лідзія-як-яе-там скора дасць інтэрв’ю, у якім раскрытыкуе «генштаб»?

Калі затрымліваюцца па падазрэнні ў хабарніцтве экс-начальнік службы аховы прэзідэнта, ён жа – нам. старшыні Савета бяспекі, і гендырэктар «Белтэлекама», гэта значыць, што ключавыя пасады праз 24 гады пасля «вялікай перамогі Лукашэнкі» (і праз 16 гадоў пасля «канцэптуальнага павароту» – дэкларацый пра існаванне дзяржаўнай ідэалогіі) займаюць, мякка кажучы, не зусім тыя… На іх накінуліся несправядліва? Лішні доказ таго, што цвіль яшчэ вышэй. Чакаць паляпшэнняў пасля пятых «перавыбараў» палітыка, якому к таму часу грукне 66? Пазбаўце.

Міжволі тут задумаешся, хто прыйдзе на змену. Чытачы серыяла ведаюць, які я пераборлівы: звяртаў увагу на заганы як сацыял-дэмакратаў, так і правацэнтрыстаў (АГП, рух «За свабоду»). Зараз – колькі слоў пра яшчэ адзін элемент «правацэнтрысцкага блоку», Беларускую хрысціянскую дэмакратыю; дакладней, пра яе лідараў.

Паводзіны сустаршыні БХД Вольгі Кавальковай у сувязі з «Чарнобыльскім шляхам» (месяц таму разам з іншымі актывістамі падрыхтавала ў Мінгарвыканкам заяўку на шэсце 26 красавіка ў Мінску; калі «раптоўна» высветлілася, што трэба плаціць за паслугі міліцыі, еtc., аргкамітэт 25.04.2019 адклікаў заяўку, а Вольга распавяла: «Цяперашні фармат “Чарнобыльскага шляху” зжыў сябе») дужа нагадваюць пра лісу і вінаград з вядомай байкі Крылова. Але, можа быць, нейкі патаемны сэнс ва ўсіх гэтых кроках быў? Як той казаў: «Вайна – фігня, галоўнае – манёўры».

З Вольгай К. асабіста не знаёмы, а вось прэтэнзіі Паўла Севярынца – яшчэ аднаго сустаршыні БХД, якога цаню як пісьменніка – да Беларускага ПЭН-цэнтра, зачапілі болей. Нагадаю: нервовы эмацыйны пост П. С. з’явіўся ў фэйсбуку 22.04.2019 і ўзняў хвалю каментароў – і спачувальных, і не.

Я ніколі не імкнуўся далучыцца да ПЭН-цэнтра (хапае Саюза беларускіх пісьменнікаў). Тым не менш сёе-тое карыснае ў дзейнасці ПЭНа не мог не прыкмеціць: хаця б арганізацыю конкурсу «Кніга году». Летась на раздачу прэмій мы з жонкай завіталі, заспеўшы там і Паўла.

Як вынікае з вышэйзгаданага допісу П. Севярынца, з 2014 г. ён «прынцыпова» не плаціў узносы ў ПЭН-цэнтр «пасьля выставы камінг-аўтаў у офісе ПЭНу і мерапрыемстваў, зьвязаных з прапагандай гамасэксуальнага ладу жыцьця пад эгідай арганізацыі». Але ў Статуце ПЭНа (так, часам пачытваю статуты) чорным па белым сказана: «3.8. Кожны член РГА “Беларускі ПЭН-цэнтр” абавязаны: а) плаціць штогадовыя ўзносы ў памеры, які вызначаецца Радай, на фінансаванне дзейнасці РГА “Беларускі ПЭН-цэнтр”»

Ёсць у Радзе ПЭН-цэнтра «гей-лобі» ці не (4 чалавекі з 7, паводле П. С.), а калі ёсць, то хто ў яго ўваходзіць – гэтыя пытанні ніколі мяне не займалі. Пры вялікім жаданні «прапаганду» ЛГБТ-каштоўнасцей можна закінуць і СБП. Бачыў на сайце арганізацыі: «11 снежня 2018 г. інтэрнэт-часопіс ПрайдзіСвет і Саюз беларускіх пісьменнікаў зладзілі сумесны круглы стол, прысвечаны пытанню рэпрэзентацыі негетэранарматыўнай сексуальнасці…» Але – сэнс прыпадабняцца да персанажа барадатай показкі, які залазіў на шафу, каб убачыць голыя целы ў лазні насупраць і паскардзіцца на распусту? Я к таму, што на падобныя імпрэзы гвалтоўна не цягнуць: і ў СБП, і ў ПЭНе ёсць з чаго выбраць…

Не маралізую, але… Той, хто добраахвотна ўступіў у суполку, мусіць выконваць яе асноватворныя дакументы – pacta sunt servanda. Мне цяжка сабе ўявіць, што заставаўся б у суполцы, да якой дабраахвотна далучыўся (тым жа СБП), і цягам некалькіх гадоў не ўносіў бы грошы на яе дзейнасць. Агулам, каб у Беларусі існавала аўтаномія «трэцяга сектару», пажадана, каб асноўныя крыніцы фінансавання грамадскіх аб’яднанняў знаходзіліся ўнутры краіны, і членскія ўзносы маюць быць адной з найважнейшых крыніц. Не даспадобы мне залежнасць нізавых ініцыятыў ні ад дзяржавы, ні ад буйных карпарацый (фондаў).

Павел-палітык, на жаль, проста сячэ сук, на якім сядзіць, яшчэ да заваёвы ўлады пераймаючы несамавітую пазіцыю: «Усе роўныя, але некаторыя раўнейшыя». Наўрад ці з такім падыходам можна перамагчы «рэжым», дый нават скінуць кіраўніцтва ПЭН-цэнтра на чарговым Агульным сходзе ўвосень г. г. Лёгка спрагназаваць, што намер вызваліць «добрых людзей» (П. С.: «у ПЭНе ж большасць добрыя людзі. І гэта ня дзейнасьць ПЭНу, а дзейнасьць пэўнай групы, якая ўзяла на сябе права “караць і мілаваць”. Варта мяняць Раду. ПЭН не заслужыў такога кіраўніцтва») скончыцца пшыкам, бо: а) Павел ужо прысутнічаў на сходзе 2017 г., а змены Рады не дабіўся; б) мала шансаў, што пэнаўцы сёлета прыслухаюцца да бунтара, няхай аўтарытэтнага пісьменніка ды экс-палітвязня, які доўга і ўпарта ігнараваў статут.

За ўсімі мітрэнгамі апошніх тыдняў неяк у цень адышоў праект бізнэсоўца Пракапені & Co., а менавіта «міністэрства лічбавай эканомікі» (35-40 супрацоўнікаў, якія маюць курыраваць Акадэмію навук, дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях, а нават і міністэрства транспарту). Паведамлялі, што «новае міністэрства прапануюць абараніць ад уздзеяння сілавых структур» – пэўна, ініцыятары ўлічваюць досвед ураджэнца Мінска Міхаіла Абызава, які даслужыўся ў Маскве да «міністра па каардынацыі дзейнасці “Адкрытага ўраду”» (2012-2018), але ў сакавіку 2019 г. быў арыштаваны па падазрэнні ў крадзяжы нейкіх дзікіх мільярдаў.

Гаворка пра новы ўрадавы орган – прычым фінансаваць яго плануюць за кошт ІТ-фірм, што адразу выклікае сумневы – вядзецца ўжо больш за год. У гэтым квартале рашэнне, відаць, будзе прынятае, і два супраць аднаго, што яно акажацца станоўчым… Але я не бачу патрэбы ў такім органе, з некалькіх прычын. Па-першае, дзяржаўны апарат і без яго перагружаны – 24 міністры, агулам чатыры дзясяткі членаў ураду (пяць намеснікаў прэм’ер-міністра, адзін з іх першы), а існуюць жа паралельна адміністрацыя прэзідэнта ды розныя саветы бяспекі, куды трапляюць яшчэ тыя прыгажуны (гл. вышэй). Па-другое, не формы зараз хвалююць найперш, а змест грамадска-палітычнага жыцця; між тым «электронны ўрад» – форма, якая прыхоўвае той факт, што рэальны ўрад падкантрольны вузкаму колу, блізкаму да сям’і «самі-ведаеце-каго». Па-трэцяе, як бы новае міністэрства не выявілася «траянскім канём», што надалей абмяжуе свабоды грамадзян.

Наіўна cпадзявацца, што ўсе рэзідэнты Парка высокіх тэхналогій маюць піетэт да правоў чалавека. Прынамсі частка з іх у спрыяльных для сябе ўмовах будзе паводзіцца так, як «Сфера» ў аднайменнай кнізе Дэйва Эгерса (рэкамендую). Уласна, той факт, што ў снежні 2018 г. фонд тав. Пракапені зрабіў «падарунак» школьнікам Аршанскага – планшэты з убудаванай праграмай, якая мнагавата фіксіруе вакол сябе (напрыклад, міміку карыстальнікаў), як бы намякае… Дзіва што некаторыя бацькі адмовіліся браць «данайскі дар».

Проста пакіну ўзор дакумента аб згодзе на апрацоўку асабовых звестак для цьмянай фірмы «Фэйсметрыкс» тут, бо такія паперкі, бывае, знікаюць з агульнага доступу:

Часам бачу, што «ў інтэрнэце хто-та няпраў»; і хацелася б прамаўчаць, але… Вось паважаны ізраільскі калумніст Пётр Межурыцкі на kasparov.ru праводзіць аналогіі паміж абраннем ва Украіне-2019 Уладзіміра Зяленскага і ў Ізраілі-1999 – Эгуда Барака: маўляў, абодва эпізоды – задавальненне народнага попыту на «добрага цара», але чароўная казка хутка развейваецца… Усё б нічога, ды П. М. занадта ўжо драматызуе: «Такога жаху, які неўзабаве пасля абрання Барака абрынуўся на Ізраіль, не чакаў ніхто. Літаральна дня не праходзіла, каб не адбылося тэракту са шматлікімі чалавечымі ахвярамі ў розных грамадскіх месцах: у кафэ, на дыскатэках, у крамах, у транспарце. Вуліцы ізраільскіх гарадоў апусцелі». Э. Барак быў прэм’ер-міністрам з сярэдзіны 1999 г. да пачатку 2001 г. Улетку 2000 г. я гасцяваў у Ізраілі 6 тыдняў (Іерусалім, Цфат, Нетанія…) – істотных адрозненняў у параўнанні з 1996 і 1998 гадамі не заўважыў, вуліцы не пусцелі. Табліца «Спіс тэрактаў супраць ізраільцаў і яўрэяў» таксама не пацвярджае, што пры новым кіраўніку ўрада яны адбываліся ў Ізраілі штодня і «са шматлікімі чалавечымі ахвярамі». Хвалі тэрактаў уздымаліся і да «летуценніка» Барака, і пасля яго 🙁

Калі каспараўцы хацелі кагосьці напужаць, параўнаўшы Зяленскага з ізраільскім «прэм’ер-міністрам для ўсі-і-іх», то не выйшла (рабяты, паспрабуйце яшчэ). Ну, а шоўмэну – «цёмнаму коніку» – можна толькі пазычыць поспеху на новым шляху, і каб яго 73% праз год не ператварыліся ў 7,3…

Кур’ёзнае супадзенне: варта было напісаць пра ІІ Еўрапейскія гульні (Мінск, чэрвень 2019), як мяне запрасілі на адкрыццё выставы «Спорт у жыцці пісьменніка» (29.04.2019) у музей гісторыі беларускай літаратуры. Сёе-тое распавёў прысутным – не пра ўвесь «спорт», дык пра шахматы ў жыццях Зэліка Аксельрода, Якуба Коласа, Кандрата Крапівы, Янкі Купалы і іншых. Выказаў спадзеў, што да традыцыйных турніраў, што ладзяцца ў СБП, далучацца і прадстаўнікі іншага пісьменніцкага саюза (СПБ). А прамова паэта Васіля Жуковіча будавалася вакол яго вершаў, прысвечаных спартсменам.

Шахматы-«матрошкі», якія належалі К. Крапіве; выступае ўнучка байкара Алена Атраховіч

*

Аліна Федарэнка пераслала прэс-рэліз. Што пішуць: «3 мая 2019 г. у 11.00 у Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь адбудзецца прэзентацыя выставы “Іцхак Шамір”, прысвечанай жыццю і дзейнасці сёмага прэм’ер-міністра Дзяржавы Ізраіль, ураджэнца Беларусі…» Выстава ладзіцца ў рамках «Міжнароднай канферэнцыі “Лімуд Беларусь 2019”, якая пройдзе ў Мінску з 3 па 5 мая 2019 года і збярэ звыш 500 удзельнікаў з 12 краін свету». І шо на гэта скажаш? «У полі трактар дыр-дыр-дыр, / Хай жыве Іцхак Шамір!» Але, бядак, памёр выхадзец з Ружан у чэрвені 2012 г. Усяго 23 гады і 3,5 месяцы не дажыў да 120.

*

Здаецца, я раскрыў таямніцу капелюша Кім Чэн Ына. Модны карэец проста нагледзеўся (а можа, абгледзеўся) нугманаўскага фільма «Ігла», і ў яго падсвядомасць увайшоў вобраз аднаго з негалоўных персанажаў.

Кадр з «Іглы» (1988); Кім у Расіі (2019)

«Вольфаў цытатнік»

«Можна сцвярджаць: пачатак 2000-х гадоў будзе адзначаны прыкметным паляпшэннем кліматычных умоў. Не выключана, што ўжо ў ХХІ стагоддзі Арктычны басейн упершыню з часоў вікінгаў вызваліцца з лядовага палону» (Леанід Булыгін, зб. «Фантастыка-77», 1977)

«Ромы жывуць у Беларусі. Але ў той жа час іх тут быццам бы няма. У нас афіцыйныя ўлады робяць выгляд, што няма такога народа» (Мікалай Калінін, газета «Згода», красавік 2005).

«Калі для кіруючага класа залежнае становішча краіны ў цэлым не з’яўляецца перашкодай у справе атрымання прыбытку, то шараговаму насельніцтву яно пагражае загранічна нізкім узроўнем жыцця і адсутнасцю перспектыў для развіцця» (Ціхан Закаменеў, 2019)

«Палітыка, якую зусім выгналі былі з рэальнасці, вяртаецца праз мастацтва… Цяпер зразумела, што галоўным пастаўшчыком новых палітычных фігур стане менавіта шоўбізнэс: не толькі таму, што людзям патрэбнае шоў, але найперш таму, што гэта справа адносна сумленная» (Дзмітрый Быкаў, 30.04.2019)

«Мясцовыя ідэнтычнасці надзвычай жывучыя. Яны могуць спаць доўга, і здаецца, што іх ужо зусім няма, але калі надыходзіць патрэбны палітычны момант, яны вельмі хутка і лёгка прачынаюцца і аб’ядноўваюць людзей» (Кацярына Шульман, 30.04.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.05.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.05.2019  14:21

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (102)

Шараговы шалом ад дзяжурнага мізантраполага! Працягваем размову пра дасягненні краіны ў эпоху незалежнасці (з канца 1991 г.). Як я мог забыцца, што Беларусь зрабілася касмічнай дзяржавай? 🙂 Штопраўда, энтузіязм улетку 2012 г., калі з Байканура стартаваў беларускі спадарожнік «БелКА», не параўнаць ні з 1957 г., ні з 1961 г. Мабыць, таму, што цяпер нікога не здзівіш і запускам на арбіту жывых чалавекаў… І ўсё ж – прыемна, хоць даходы ад нацыянальнага касмічнага праекта даволі сціплыя.

Папярэдняя серыя «Катлет…» заахвоціла жыхара Мінска, кіна- і меламана Пятра Рэзванава ўспомніць нешта сваё, дапоўніць мае развагі пра эрозію правінцыйнасці ў Беларусі, паспрачацца… Далей прывяду колькі ўрыўкаў з яго лістоў і свае каменты (курсівам):

П. Р.: У чым я адчуваў правінцыйнасць Мінску «за саветамі»? Глядзіш навіны («Время» – іншых не было) – і там час ад часу паведамлялася пра гастролі «буржуйскіх зорак». І дзе гэтыя гастролі адбываліся?.. Масква-Ленінград-Кіеў-Тбілісі. Мінск быў «як выкляты Богам» (што праўда, маці ўспамінала, як у 1960-я выступаў у Палацы спорту нехта з сусветна вядомых джазменаў, але гэта – выключэнне, якое толькі пацвярджала правіла). Так, за гады незалежнасці Мінск стаў наведвацца больш актыўна, але ж… У 2008 г. Паці Сміт даехала да Казані, але да Мінска – не. Так што па гэтай прыкмеце Мінск – большая правінцыя, чым Казань (і гэта пры тым, што ў тыя гады іх чыгуначны вакзал не працаваў у рэжыме 24/7, а закрываўся на ноч).

Тут я дадаў бы, што насамрэч у Беларусь часоў незалежнасці прыязджала мноства замежных «зорак». Узяць хаця б Мансерат Кабалье, якая ўвесну 1996 г. дала канцэрт у Мінску; у 2010 і 2017 гг. былі тут «Smokie», у 2011 г. – «Roxette», у 2012-2013 і 2015 гг. – «Scorpions» («Мінск-Арэна» агулам не пустуе), любіць завітваць да нас «мадмуазэль-блюз» Патрысія Каас, etc. Выглядае, аматараў джазу ў нас таксама не крыўдзяць.

П. Р.: Агулам, правінцыйнасць і поспехі – рэчы, якія не выключаюць адна адну (калі даць веры Музею гісторыі беларускага кіно, у савецкі час «Беларусьфільм» атрымліваў больш кінапрэмій, чым зараз). Тыя, хто ведаюць пра «World of Tanks» (не толькі тыя, хто ў яе гуляюць), ведаюць, што яна зроблена ў Беларусі, але ці дастаткова гэта, каб пазбавіцца адчування правінцыйнасці?

Так, асобны поспех – нават гучны, як «World of Tanks» – мала ўплывае на рэпутацыю краіны, але здольнасць мультыплікаваць удалыя праекты ўжо пра нешта гаворыць… І прымушае верыць у тое, што Беларусь – не на задворках цывілізацыі.

З іншага боку, той жа Парк высокіх тэхналогій з усімі яго суперідэямі і «раскруткай» у медыяпрасторы, у т. л. замежнай, застаецца ў падважаным стане, калі ў РБ няма павагі да прынцыпаў прававой дзяржавы. Пісаў пра гэта крыху больш за год таму – што ж, не грэх і паўтарыць.

П. Р. За гады незалежнасці шмат было чаго, што з’яўлялася, потым знікала альбо псавалася (была газета «Навінкі» знікла; былі кінапаказы, якія рабілі пасольствы спіс пасольстваў амаль цалкам змяніўся, дый інтэнсіўнасць паменела; была «Наша ніва» сапсавалася; быў «Рок па вакацыях» спачатку стаў платным, зараз, здаецца, знік; магу і ваш «МЯТ!» у гэтым шэрагу ўзгадаць).

А па-мойму, спыненне культурніцкіх ініцыятыў, як бы яно ні пякло аўтарам & аўдыторыі ў канкрэтны момант – нармальная з’ява, яно якраз можа сведчыць, што «культурка» развіваецца. Пра гурт «Серебряная свадьба», які трансфармаваўся ў «мікракабарэ», гаварылася ў 101-й серыі. Тыя ж «Навінкі» пасля калапсу 2003 г. не ўмёрлі, а перайшлі ў іншую форму – сябры рэдакцыі ўзяліся здымаць і агучваць кіно, прасоўваць свае ідэі ў іншых перыёдыках… Бюлетэнь «МЯТ!» («Мы яшчэ тут!») спыніў выхад у 2009 г., але праз шэсць год з’явілася яго «рэінкарнацыя» – не менш разняволеныя «Катлеты & мухі». Ну і г. д. Галоўнае, творцаў у нас не адстрэльваюць, даволі рэдка садзяць за краты – дзякуй і за тое :))

П. Р.: У менчукоў цягам 1990–2010-х гадоў, напэўна, паменела правінцыйнасці ў галовах. Але што тычыцца «правінцыі правінцыі», якая адначасова «цэнтр Еўропы»… Калі ў 2013 г. я заблукаў і ў палескіх балотах мяне здымалі з дрэва, размаўляў са столінскім міліцыянтам. Ён у мяне пытае: чаго я на Століншчыне шукаў? Я яму адказваю, што вырашыў паглядзець на помнікі гісторыі і культуры. Ён: «І якія ж у нас помнікі?..» Я яму пералічваю тое, што засталося, у тым ліку і сінагогу. – «Так! Яна ў нас знаная! Толькі недзе ў Штатах ёсць яшчэ адна такая ж!..» Ці трэба ўдакладняць, што гонар жыхароў за ўнікальнасць сінагогі ніяк не перашкаджае ёй разбурацца…

Мажліва, тут не ў правінцыйнасці справа, а ў недасканаласці законаў (напрыклад, тых, дзе гаворыцца пра вяртанне маёмасці ды пра спонсарскую дапамогу) і ў няўменні дамаўляцца, характэрным таксама для многіх жыхароў сталіцы. Іначай кажучы, атамізацыя грамадства не прыяе выбудове адносін на гарызантальным узроўні… Разам з тым і на перыферыі Беларусі ёсць месцы, дзе ў той ці іншай ступені дбаюць пра яўрэйскую спадчыну. Часам гэта тлумачыцца палітычнай падкладкай (Вішнева – радзіма Шымона Пераса, Моталь з мітуснёй вакол дома Вейцманаў), часам – наяўнасцю «крытычнай масы» мясцовых энтузіястаў (Наваградак з яго музейшчыкамі, якія «раскручвалі» гісторыю гета задоўга да таго, як нашчадак мясцовых яўрэяў Джарэд Кушнер стаў зяцем Дональда Трампа; Камаі, дзе ксёндз Яцак у пачатку 2010-х пры ўдзеле нашага пільнага чытача д-ра Юрася Гарбінскага намовіў сваіх парафіян і райвыканкам упарадкаваць яўрэйскія могілкі, Краснае на Маладзечаншчыне, дзе рупліва збіраюць звесткі пра Катастрофу і гераізм мясцовых яўрэяў)…

П. Рэзванаў (фота з brestnet.com) i рэшткі столінскай сінагогі (vetliva.ru)

П. Р.: Метро я па савецкай звычцы амаль не карыстаюся, але ёсць шмат кропак у горадзе, між якімі раней можна было ездзіць без перасадак, а цяпер – не. Так што мінскі гарадскі транспарт для мяне ў поспехі не ўваходзіць.

Вядома, транспартнае сеціва не ідэальнае ні ў Мінску, ні ў Беларусі ўвогуле, i тым не меней… Развіццё метро і сістэмы маршрутак, пры ўсіх недахопах, па-мойму, значна палепшыла зносіны паміж перыферыйнымі раёнамі сталіцы (напрыклад, Кунцаўшчынай на Захадзе і Уруччам на Усходзе). Адносным поспехам лічу і тое, што на многіх прыпынках Мінска ў апошнія гады з’явіліся электронныя табло, якія паказваюць, колькі мінут засталося да прыезду наступнага аўтобуса/тралейбуса.

* * *

Расказанае ў гэтай і папярэдняй серыях не стыкуецца з тэзісам аднэй нобелеўскай лаўрэаткі аб тым, што Беларусь-2018 (у параўнанні з Расіяй) – «увогуле музей мінулага». Як мінімум у нас тут некалькі музеяў, дзе не толькі пра мінуўшчыну 🙂 І барацьба з камунізмам, якую па-ранейшаму прапагандуе пісьменніца, выглядае ў 2019 г… несамавіта. Ужо тры гады таму сумняваўся ў памыснасці гэткай «барацьбы».

«Жалезнай заслоны» даўно няма. Не адно дзесяцігоддзе беларусы маюць доступ да велізарнага аб’ёму інфармацыі ды адносна вольна перасякаюць межы Беларусі ў розных напрамках. Аднак палітычны лад астаецца аўтарытарным, і маральны клімат у нас пакідае жадаць лепшага. Парадокс? Напэўна, не, калі ведаць, што дэмакратыя і «еўрапейскія каштоўнасці» з канца 1990-х губляюць свой уплыў у свеце, а кітайская мадэль («эканоміка і тэхналогіі найперш, правы чалавека – хімера») усё часцей лічыцца легітымнай. Нават паўночнакарэйскага лідэра прэзідэнт «галоўнай дэмакратычнай краіны сусвету» пахваліў надоечы. Таму не будзе плёну ад пафасных зваротаў кшталту гэтага, складзенага ў студзені Бернарам-Анры Леві і падпісанага Святланай Алексіевіч, Давідам Гросманам, інш. Папулісты атакуюць «дух Еўропы»? Такой бяды: галоўнае – самім не быць папулістамі й дэмагогамі. Баюся, з развагамі пра белграмадства («з намі можна зрабіць усё») і пра леташняе святкаванне юбілею БНР («Які сэнс, як Статкевіч, выбегчы, пагукаць “далоў Лукашэнку”, яго схапілі, і ўсё. А маладыя рабяты арганізавалі, людзі выйшлі, слухалі беларускія песні, куплялі беларускія кнігі») тэст на антыпапулізм быў бы завалены…

Зрэшты, аднаўленне працы ў Мінску інтэлектуальнага клуба (апошні раз збіраўся ў канцы 2017 г.), калі яно ўсё ж адбудзецца ў сакавіку 2019 г., – справа памысная. Святлана Аляксандраўна анансавала прыезд «іншапланетніка» Тымаці Снайдэра… ну, яго хоць на беларускую мову перакладалі, ахвотным будзе аб чым паспрачацца.

Даступнасць кніг, сярод іншага – пра яўрэяў і Ізраіль, напэўна, хутчэй дасягненне, чым не. Чытаць можна хоць «Шолахава-Алейхема», хоць Хаіма Нахмана Бяліка, хоць Керэта нашага Этгара – і па-руску, і па-беларуску… Іншая справа, што попыт на секулярныя «яўрэйскія» тэксты ў параўнанні з 1980-мі (і нават 1990-мі) падупаў.

Ізраільскі павільён на Мінскай міжнароднай кніжнай выстаўцы-кірмашы, 07.02.2019.

Няпроста цяпер залічыць беларускіх яўрэяў у «народ Кнігі». Затое можам лётаць у Ізраіль без візы, як і іншыя грамадзяне РБ, дый родзічам-сябрам, якія наведваюцца ў Беларусь, з канца 2015 г. віза не патрэбна. Няма гарантыі, што брамы «Бен-Гурыёна» і аэрапорта «Мінск» будуць гасцінна расчынены, але ў Ізраіля з Украінай, пішуць, узаемаабмен турыстамі яшчэ больш рызыкоўны…

* * *

У краіне – чарговая разня, гэтым разам у стаўбцоўскай школе № 2. Нічога лепшага зараз не прыдумаю, чым спаслацца на свой тэкст 2016 г., напісаны пасля нападу хлопца з бензапілой на жанчын у гандлёвым цэнтры: «Да сучаснага свету многім насамрэч цяжка адаптавацца, і ў раннім папярэджанні ўнутраных збояў маглі б дапамагчы ўмелыя псіхолагі, а іх заўсягды не хапала… Беларусі нагвалт патрэбен самавіты Інстытут псіхалогіі». Хіба дадам: такі інстытут, супрацоўнікі якога ўмелі б давесці urbi et orbi, што кансультацыя – гэта не страшна, пасля яе не адправяць у спецустанову. А наводзіць у школах «жалезную дысцыпліну», як прапануе «галоўны педагог усёй Беларусі», – не выйсце. І без панукванняў навучальныя ўстановы за металічнымі плотамі ўжо гадоў 5-6 таму пачалі нагадваць казармы, дый выклікі міліцыі ў школы – даўнавата не рэдкасць.

12.02.2019, назаўтра пасля трагедыі ў Стоўбцах (у Жабінцы, выяўляецца, школьнік таксама махаў нажом), прэс-сакратарка мінадукацыі заявіла, што «ва ўстановах адукацыі будзе ўзмоцнена работа школьных псіхолагаў». Цікава, а якой часткай цела цягам двух гадоў думаў міністр, якога прызначылі ў снежні 2016 г.? Даўмеўся ж узяць у штат Андрушу Л. – прапагандыста, схільнага да плагіяту

9 лютага памёр Сямён Домаш (1950–2019), які ў 2001 г. прэтэндаваў на пасаду прэзідэнта Беларусі. Шансаў у адстаўнога гродзенскага чыноўніка і дэпутата Вярхоўнага Савета, насупор таму, што цяпер пішуць, практычна не было – хаця б таму, што вакол яго сабралося замала прафесіяналаў, але замнога маніпулятараў, якія палітыку ператваралі ў дробны «бізнэс». Зараз гэта бачыцца ясна: куды можна было прыйсці з такім начальнікам штаба, як Аляксандр М., з такімі «іміджмэйкерамі», як Юрый Х. і нашанівіцы начальнік… Дзіва што пасля 2002 г. Домаш адышоў быў ад «апазіцыі», дый нават ад грамадскай дзейнасці, а ў пачатку 2006 г. яго паставілі загадваць дзяржаўным заводам. R. I. P.

«Вольфаў цытатнік»

«Мы ведаем, што асобныя людзі паддаюцца выхаванню, але чалавецтва ў цэлым – не. Чароўны парадокс існавання заключаецца ў тым, што мы, ведаючы, што чалавецтва не паддаецца выхаванню, павінны жыць так, як быццам яно паддаецца. Іначай надыдзе хаос». (Фазіль Іскандэр, 2011)

«Прынцыпы — часцяком толькі спосаб эканоміць разумовую энэргію» (Віктар Голышаў, 26.04.2017)

«Калі ты становішся папулярным, то пачынаеш трансляваць штосьці публіцы, падстройваючыся пад яе. Даеш тое, чаго ад цябе чакаюць, а не тое, што ты хочаш сказаць» (Ганна Жданава, 11.02.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

14.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 14.02.2019  20:40

***

Пiша Валерыя Папова:

Сення абмяркоўваюць жудаснае здарэнне ў Стоўбцах : у СШ №2 11 лютага 8.00 10-класнік забіў насмерць нажом настаўніцу гісторыі і вучня старэйшага класа — абое хутка сцяклі крывею і памерлі. Пацярпелі ад яго яшчэ два вучні — ў цяжкім стане канаюць ў шпіталі. Пакуль усе абставіны высвятляецца і апытваюцца сведкі. Мае меркаванне як настаўніцы і  педагога : як кірауніцтва сш загадзя не высветліла і ” не заўважыла ” такога навучэнца , холаднакроўнага забойцу, які амаль прафесійна заперыраваў нажом і смеючыся збег ? Педкалектыў мусілі заўважыць па паводзінах і учынках заўважыць і адлучыць з дзіцячага калектыва, бо такіх заўседы бачна , нават калі салідна апрануты. Як так ? Хто павінен?

Загінуў такі прыгожы хлопец , прыемны і разумны твар, патрыет, добра вучыўся, А настаўніца гісторыі была ведала свой прадмет , чуллівая. У яе засталася адна дачка Насця Сем”ям пацярпеўшых адкрыт лік , арганізавана дапамога. Я лічу : вінавата дырэктарка сш №2 , бо не магло быць без скаргаў на такога вучня ад аднакласнікаў ці ад тех.персанала. Напэўна звярталіся і да псіхолага і сац.педагога, кл.кіраўніка, але ж калі дырэктар адказала калегам : ен усе роўна будзе вучыцца , што бы ні здарылася. Вось і дагуляліся. Пішуць, крымінальным доследам па справе заняты прававеды, прыложаць намаганні каб адвярнуць ад версіі ” беларусафобіі” і палітычных матыаў, таму што загінуўшы добра размаўляў па- беларуску і насіў адзежу с сімволікай “Пагоня”. Так , вядома намагаюцца замяць справу. Але ж каму выгодна, хто павінен ? Мяркую: следы злачынства прывядуць у адміністрацыю сп А Лукашэнка, які чыніць крымінальны пераслед усім , хто на баку незалежнай Беларусі. Час збіраць подпісы супраць дыктатарскага рэжыму і выказаць недавер урадцам, пазбавіць недакранальнасці. Бо шмат нераскрытых крымінальных спраў аб забойствах , а злодзеі разгульваюць на волі і пры грошах !

15.02.2019  17:40

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (68)

Проста шалом. Год завяршаецца, хто толькі не падводзіць вынікі (або падвёў ужо). Закарцела прапанаваць і ўласныя, катлетна-мушыныя развагі.

У 2017-м стаў сведкам – ці нават удзельнікам – некалькіх лакальных перамог. У публічных месцах краіны (папр-р-рашу не блытаць з бардэлямі) пабольшала пісьменных надпісаў. Выпадак з вакзалам раскрыўся ў красавіку, а ўвосень выправілі і паказальнік на паўднёвым выездзе са слаўнага горада Шчучына, што ў Гродзенскай вобласці.

Было 24.04.2017 і стала 07.10.2017 (слушна праз «Шч»)

Як і многія ў Мінску, спрабую прайсці паміж Сцылай згодніцтва з уладамі і Харыбдай адмаўлення ад кантактаў. На мой одум, асцярожна супрацоўніцаць з мясцовымі адміністратарамі для ліквідацыі «рэзруху ў галовах» – гэта нічога, гэта кашэрна, абы застацца сабой. Не ўсе чыноўнікі – боўдзілы, як і не ўсе грамадскія актывісты – супергероі (тут я ступаю на тэрыторыю Кэпа Відавочнага…). Пісаў ужо, што ад некаторых работнікаў дзяржустаноў бачыў больш дабра, чым ад «блізкіх» прадстаўнікоў «трэцяга сектара». Шкада, вядома, калі пад удар трапляюць карысныя ініцыятывы, але ў нечым разумею Еўрапейскі Саюз, які скараціў фінансаванне мясцовых хітрых канторак… Адна з іх, што месяц таму быццам бы правяла «тыдзень асветніцкіх дзеянняў супраць фашызму і антысемітызму», нават не пажадала прыслаць прэс-рэліз, дый проста адказаць на мой запыт.

На стагоддзе расійскай рэвалюцыі ў Беларусі «нацыянальнага круглага стала», пра неабходнасць якога так доўга гаварылі бальшавікі Сярэдзіч і Со., не адбылося, quod erat demonstrandum. Агулам, газета, якой звыш 20 год кіруе ініцыятар «рыцарскай сустрэчы», дэградуе ўсё болей… На старонцы «акына» Бараніча падрабязна расказана, як «НВ» разам з іншымі «змагарамі за свабоду слова» падцерла звесткі пра затрыманне і адседку ў 2015 г. небезвядомага айцішніка Віктара Пракапені. Ну дзіва што, пасля адседкі таварыш зрабіўся ледзь не даверанай асобай гаспадара «Чырвонага дома»! Кажуць, «дэкрэт № 8» пра блокчэйн, майнінг і токены – заслуга былога вязня… Нормы ўступяць у сілу толькі праз тры месяцы, але офіс падпісанта ўжо хваліцца, што «дакумент… дае сур’ёзныя канкурэнтныя перавагі краіне ў стварэнні лічбавай эканомікі ХХІ стагоддзя».

І тэкст, і кантэкст дакумента, і кадры, якія да яго спрычыніліся – усё дае падставы засумнявацца, што ў Беларусі рэальна будуць істотныя перавагі. Хутчэй за ўсё, мы чуем «размовы на карысць бедных» і назіраем чарговую піяр-акцыю… Ну, а парк высокіх тэхналогій у Мінску, тэрыторыя якога пашыраецца аж на 10% (да 55 гектараў), становіцца чымсьці накшталт сярэдневечнага яўрэйскага гета. Туды запрашаюць спецыялістаў з усяго свету, вабячы іх падатковымі ды іншымі льготамі аж да 2049 г., аднак, здаецца, у яўрэяў Сярэдневякоўя аўтаноміі было паболей… Напрыклад, персанальны склад Назіральнай рады («юдэнрата»?) зацвярджаецца прэзідэнтам. Адміністрацыя ПВТ апісваецца ў дэкрэце як «дзяржаўная ўстанова»… карацей, усё пад кантролем. Рэзідэнты ПВТ маюць пэўны імунітэт ад рэпрэсіўнай сістэмы РБ, але пастка ў тым, што радзе, згодна з Палажэннем, лёгка пазбавіць фірму або ІП статуса рэзідэнта – і тады «шчасліўчыка» запакуюць па поўнай, у тым ліку і падатковыя органы.

Так жартуны малююць «біткойн па-беларуску»

Калі вы – патэнцыйны кліент ПВТ, майце на ўвазе: я не выступаю ні за, ні супраць вашага далучэння да спісу рэзідэнтаў, у якім амаль 200 радкоў… «Думайце сами, решайте сами» (С). Проста ўпаўнаважаны заявіць: калі праблемы ва ўсім арганізме (краіне), у рэшце рэшт і асобна ўзятаму органу можа быць балюча.

Яшчэ больш сумнеўны праект – зборка ў Беларусі «народных» легкавых аўтамабіляў «Geely» паводле кітайскіх тэхналогій. Завод «Белджы» пад Барысавам (асноўны ўладальнік – дзяржаўны БелАЗ) працуе ўжо не адзін год, але толькі ў верасні 2017 г. распачаты серыйны выраб легкавікоў. Праз пару месяцаў на заводзе паказаўся «найвысачэйшы госць» і паставіў задачу «прадаваць мінімум 35 тыс. аўтамабіляў за год», бо, маўляў, 10 тыс. штук прыбытку не дадуць… Паабяцаў перасадзіць падначаленых на «Geely» – дапусцім, на год дасць рады, а далей што?.. Продажы на Захадзе праблематычныя праз перанасычанасць рынку, продажы ў Расіі – праз непапулярнасць гандлёвай маркі… На пытанне дэпутата намеснік міністра прамысловасці РБ Агароднікаў адказаў, што «Geely прадаецца ў Расіі лепей за іншыя кітайскія аўто», але ж не. За студзень-кастрычнік 2017 г. у суседзяў прадалося каля 25 тыс. машын з радзімы Канфуцыя; з вялікім адрывам лідзіравалі «Lifan» і «Сhery», а «Geely» не выпаўзае з 3-га месца (аж 1872 штукі за 10 месяцаў). Публічная мана або дэманстрацыя некампетэнтнасці – кепскі пачатак для будзь-якога праекта.

Сітуацыю магла б падправіць нізкая цана аўтамабіля, аднак, улічваючы заявы віцэ-прэм’ера, цана будзе яшчэ тая… Карацей, ёсць нямалая рызыка таго, што з «Белджы» атрымаецца прыкладна тое, што з «Фордам». Або з мінскім велазаводам, аka ААТ «Матавела».

Я далёка не аўтааматар. Па горадзе лепей гойсаць на грамадскім транспарце або на ровары (а між гарадамі пашырыць сеціва лятучак-электрычак, на крайняк пусціць «бусы»). Шмат дзе ў мінскіх дварах і так не прадыхнуць, а навала «народных аўтамабіляў» станецца для некаторых стымулам павысякаць апошнія дрэўцы… Усё ж, калі б мне давялося выбіраць аўто, то пры іншых роўных умовах улічваў бы і маральны аспект. У ліпені 2017 г. у Кітаі памёр Лю Сяабо, нобелеўскі лаўрэат, зацкаваны ўладамі. Ён пісаў:

Кітайскі эканамічны бум крочыць дзякуючы экспарту недарагіх тавараў, якія вырабляюцца на фабрыках з патагоннымі ўмовамі, дзе рабочыя не маюць ні прафсаюзаў, ні страхоўкі, ні юрыдычнай дапамогі, карацей, не маюць правоў. Падыход «максімальная прадукцыйнасць любым коштам», які практыкуецца гаспадарамі гэтых прадпрыемстваў, прыводзіць да вялізных страт энергіі і бессэнсоўнага здзеку з навакольнага асяроддзя.

Да таго ж на радзіме «Geely» групы людзей дагэтуль публічна асуджаюць на смяротную кару перад натоўпам на стадыёнах. Пры ўсёй павазе да вялікага кітайскага народа, гэта – дзікунства, і ніякія мільённыя інвестыцыі ў нашу эканоміку маёй пазіцыі не зменяць. Паўднёвая Карэя, дзе доўга думаюць, перш чым пакараць нават аднаго забойцу, неяк больш сімпатычная… Як там у Талмудзе? Сінедрыён, які асуджае на смерць часцей, чым раз на 7 (або нават 70!) гадоў, мянуецца «крыважэрным».

Раз пра суды завялася гамонка, не магу не вярнуцца да «рэгнумаўскага» працэсу ў Мінску. Нарэшце бок абвінавачвання апрылюдніў цытаты, за якія судзяць траіх грамадзян РБ. Прайшло некалькі дзён ад пачатку пасяджэнняў, аднак доказаў таго, што іхнія артыкулы прывялі да распальвання варожасці паміж народамі, здабыта не было. Так, заявы накшталт «Абсалютная большасць беларусаў жадае аб’яднацца са сваёй гістарычнай радзімай — Расіяй» і «Беларусь — частка рускай тэрыторыі» — глупства, але за глупствы не судзяць, іначай прыйшлося б пасадзіць за краты 90-95% чыноўнікаў і журналістаў.

На маю думку, ініцыятары крымінальнага пераследу ў канцы 2016 г. былі апантаныя страхам, які ажывіў у іх вірус істэрычных празмерных рэакцый (ВІПР). Вірус гэты сядзіць у крыві многіх сучасных людзей – не толькі фанатыкаў (успомнім гісторыю з «двушачкай» для «Рussy Riot» у Расіі-2012). Паўтару свой запіс ад 14.01.2017: «Усе чацвёра (плюс А. Лапшын – В. Р.) інтэрнэт-аўтараў “награшылі”, хутчэй за ўсё, на штраф, а іх да суда кінулі ў турму…» Зараз найбольш разумнае – спыніць справу за адсутнасцю складу злачынства, выпісаўшы кожнаму па 92–230 рублёў ($46–115) у парадку адміністрацыйнага спагнання за абразу дзяржаўнай мовы. «У беларускай мовы ўсё роўна няма ніякіх шанцаў», «беларуская мова – мёртвая», «У беларускай мове нават няма ўсіх словаў, каб выказацца», – усё гэта, хутчэй за ўсё, падпадае пад арт. 9.22 КоАП РБ («Парушэнне заканадаўства аб мовах»).

Натуральна, свае пасады мусяць пакінуць чыноўнікі, «эксперты» і следчыя, якія найбольш актыўнічалі ў справе. Не ведаю, ці рэальна вылічваць з пенсіі экс-міністаркі інфармацыі Ліліі А. кампенсацыю за незаконнае ўтрыманне людзей у турме, але што яна страціла маральнае права на кіраўнічыя пасады, нават няўрадавыя (у Саюзе выдаўцоў і распаўсюднікаў друку), гэта без пытанняў.

Цікава, што пасля леташняга выступу пра Ірыну А., з гвалтам над заканадаўствам «выбраную» дэпутаткай палаты прадстаўнікоў у 2004 г., яна перастала-такі быць старшынькай мінскай арганізацыі ўсебеларускага «Саюза жанчын» (480 пярвічных партарганізацый). Год таму Ірыну перавялі ў намесніцы – дзякуй чэсным жэншчынам, хоць трохі менш сораму за тое, што адбываецца ў краіне.

Ахтунг! Небяспека! Убачыце гэтых прыгажуньабыходзьце за кіламетр 🙂

Затое нейк асабліва вінавачуся ў апошнія дні за Аксану Мянькову – кідальніцу молата, летась пазбаўленую «золата» за Пекін-2008 (праўда, Міжнародны алімпійскі камітэт прыпазніўся на 8 год; за гэты час дама паспела «вызначыцца» з анаболікамі і ў Лондане-2012). Мала таго, што яна кіруе магілёўскай дзіцяча-юнацкай спартыўнай школай, дык яшчэ пнецца ў дэпутаткі гарсавета. Калі ў лютым 2018 г. высветліцца, што яе «выбралі» – будзе сорам у квадраце. А ўвогуле-то Магілёў пакінуў у мяне добрыя ўспаміны…

Вясёлы дацэнт Ігар Пушкін (у цэнтры & y акулярах) вядзе экскурсію для ўдзельнікаў міжнароднай навуковай канферэнцыі. Магілёў, май 2014 г.

З пазітыву адзначу тое, што асабіста не знаёмы мне прадпрымальнік Валерый Сарока спрабуе даказаць: яўрэі ў Беларусі не толькі паміралі… Па адукацыі В. С. гісторык, што не ўратавала яго ад кпінаў (хамаватых, як на мой густ) шэфа мінскіх прагрэсіўных паралітыкаў іудзеяў, маўляў, «няпрофільны чэл прыскакаў з боку… няхай паскача». Сароку падтрымлівае паважаная мною, дапраўды таленавітая Валерыя Гайшун, і я спадзяюся, што ўвесну (афіцыйны старт «яўрэйскага маршруту») у яго ўсё атрымаецца, нягледзячы на даволі спрэчны цэннік.

Тым часам ізраілец Аўраам адкрыў у Мінску рэстаран з кашэрнай кухняй – хай пашанцуе і яму. Рэкамендаваць не бяруся, бо пакуль не наведваў. Задума добрая, але ж дадам, што рэстарацый з «яўрэйскімі матывамі» цяпер не так ужо мала ў сталіцы, і на адным кашруце выехаць будзе цяжка.

Майстар-клас па дыпламатычнай мове (як сказаць так, каб нічога не сказаць) далі супрацоўнікі міністэрства замежных спраў, напісаўшы пра сустрэчу Софы Ландвер з паслом Беларусі ў Ізраілі. Ах, ну сапраўды, у дзвюх краін ёсць «графік узаемных візітаў» – прама-такі атракцыён нечуванай дружбы… Якая Ізраілю карысць ад такіх сустрэч, адразу не вымавіш: нягледзячы на шырокую ўсмешку міністаркі Ландвер, пенсіі жыхарам Ізраіля ўрад РБ дагэтуль не выплачвае, а 21.12.2017 Беларусь прагаласавала за тое, каб дыппрадстаўніцтвы не адкрываліся ў Іерусаліме як сталіцы Ізраіля, хоць магла б устрымацца…

Расчуліла тое, як тутбаеўскі «эксперт у міжнародным праве» Аляксандра Б. пракаментавала крок амерыканскага прэзідэнта ад 06.12.2017: «Рашэнне Дональда Трампа перанесці сталіцу Ізраіля [sic], а разам з ім і пасольства сваёй краіны з Тэль-Авіва ў Іерусалім… Вы толькі падумайце, што заўтра прэзідэнт ЗША раптам вырашыць, што не прызнае Мінск сталіцай Беларусі і пераносіць яе ў іншае месца!» Няўжо Мінск – гэта як Тэль-Авіў у Ізраілі? У чым «неправамернасць» заявы Трампа, я так і не зразумеў. Але жэстыкулюе і ўсміхаецца Аляксандра годна – іспыт на (аб)сурдаперакладчыцу, пэўна, здала б 🙂

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

24.12.2017

Апублiкавана 25.12.2017  07:13

***

От редактора сайта

В конце публикации Рубинчик положительно отметил неизвестного ему Валерия Сороку.

Отмечу, что ссылку на проект Сороки, незадолго до того, как В.Р. начал начал писать КиМ (68), я ему отправил лишь в плане ознакомления. Но коль он, который в течение ряда лет практически на голом энтузиазме делает огромную работу, решил сделать бесплатную рекламу, то следовало ожидать, что люди, которые делают бизнес, хотя бы для начала поблагодарят. Поскольку они не захотели заметить очевидное, то 5 января я отправил письмо в адрес В. Сороки, предлагая не идти по такому пути и как-то договориться. Уж слишком дорого достается сам сайт, который будет еще рекламировать бизнес с достаточно высокими ценами. Прошло уже 4 дня, но ответа от В.С. я так и не получил. А потому вынужден написать дополнение, которое будет иметь значение для желающих поехать по еврейским местам Беларуси. Тем более, что сайт становится все более известен, как среди белорусов, так и израильтян, и не только русскоговорящих, а также живущих в Америке и др. странах. Кроме того считаю, что мы сами постепенно можем начать организовывать такие поездки, привлекая к сотрудничеству тех из  живущих в Беларуси, кто заслуживает достойного поощрения.

09.01.2018  06:44