Tag Archives: Ольга Майорова

ВАЖНА НЕ ЗАБЫЦЦА

Шалом! Не пішу пра важнае, дык папісваю… Сёння трыгерам сталася заява Зянона П. ад 15.10.2022: «Стварайма хутчэй і разбудоўваем шырока наш Нацыянальна-Вызвольны Рух Вольная Беларусь, каб зьнесьці ўсю нечысьць, каб духу ад яе не засталося». Нешта мне здалося знаёмым… Узгадалася, што ў 2020 г., на фоне масавых пратэстаў у Беларусі, чытаў:

Беларускі Нацыянальны Сакратарыят «Вольная Беларусь» заклікае ствараць суполкі руху «Вольная Беларусь». На сёньняшні дзень лёзунгі руху такія:

– Лукашэнка, прэч! (Гэта значыць – ліквідацыя ўлады Лукашэнкі);

– Новыя выбары (Гэта значыць – выбары парляманта і прэзыдэнта згодна з Канстытуцыяй 1994 года).

Характар узаемаадносін – салідарнасьць.

Стварэньне суполак – адзіна правільны мэтад у сёньняшніх умовах. Рух разьвіваецца гарызантальна. Стварайце суполкі па месцы жыхарства, ва ўніверсытэтах, прадпрыемствах, установах. Аб’ядноўвайцеся і салідарызуйцеся.

Потым (пры зьмене ўмоў) – устаноўчая канфэрэнцыя і структурная арганізацыя. Для суполкі на пачатак дастаткова трох чалавек.

Беларусы, гуртуймася ў рух пад нацыянальным сьцягам!.. Будучыня – наша!

Я-то не супраць салідарнасці, наадварот… Але ж за гэтыя два гады, жывучы ў Мінску, згойсаўшы ў Барысаў і Слуцк, анідзе не чуў пра суполкі «Вольнай Беларусі», апрача як у інтэрнэце. Тым не менш летась у верасні сакратарыят «ВБ» гукнуў з Варшавы пра задачу «падрыхтаваць і стварыць Часовы Нацыянальны Урад Рэспублікі Беларусь, які павінен узяць на сябе функцыю надзвычайнай улады ў час ліквідацыі рэжыму Лукашэнкі, у пэрыяд рэформаў і перамен». Звычайная справа – разбудаванай інфраструктуры няма, прэтэндэнты на кіраўнічыя пасады ёсць.

Некалі, мо ў 1990-х, чытаў пра летуценнікаў з НТС (праўласаўскага «Народна-працоўнага саюза»). Гэта яны кіраваліся «тэорыяй малекулярнай рэвалюцыі» ды закідвалі ў СССР сваю літаратуру, заклікаючы прыхільнікаў арганізоўвацца ў мікрасупольнасці, каб у дзень Х выскачыць, як Піліп з канапель. (Між іншага, «малекулярную рэвалюцыю» прыдумалі не самі, а «пазычылі» ў Антоніа Грамшы.) Выглядае, пазнякоўцы крочаць даўно працярэбленым шляхам… у палітычны нябыт. Не спрацавала схема ў НТС, не працуе і ў БНС (расшыфроўваецца як «Беларускі нацыянальны сакратарыят», хаця ў час Другой сусветнай на Беларусі была іншая БНС, калабаранцкая).

Аднак не збіраюся моцна крытыкаваць замежных «паліттэхнолагаў». Ад Народна-працоўнага саюза была карысць хаця б у тым сэнсе, што яны падтрымлівалі дзеячаў культуры. Вікіпедыя: «У выданнях НТС “Посев” і “Грани” публікаваліся, у прыватнасці, А. Салжаніцын, А. Галіч, Б. Акуджава, Г. Уладзімаў». КХП-БНФ з «філіяламі» таксама неабыякавыя да культуркі… Зянон Пазняк і сам піша кнігі, і аглядае творчасць іншых. «Вольная Беларусь» мае, сярод іншага, сваю візію будучыні, выкладзеную ў аднайменнай праграме 2017 г. (якую я паддаў сцісламу аналізу – тут і тут). Збольшага ўтапічная візія… ды патрэбны і такія.

Як бы ні было, праграма «Вольная Беларусь» натхніла на ўчынкі прынамсі некалькі чалавек у Сінявокай. Так, на працэсе па «справе Аўтуховіча» абвінавачаны Уладзімір Гундар (1960 г. нар., з Баранавічаў) звярнуўся да суддзі з просьбай зачытаць праграму або ўрыўкі з яе. Што было далей, распавяла прапагандыстка, якая прысутнічала на пасяджэнні… (фрагменты з sb.by, 12.07.2022; моўныя выкрунтасы – на сумленні рэдакцыі, ачоленай «хвілолагам»):

— Программу «вольнай Беларусi» можно зачитать?.. Многие здесь хотели бы… Многие не слышали.

Зачем? Заявитель помялся, ответил:

— Все хотят знать, в чем нас… э-э-э… обвиняют.

На помощь Гундарю пришла, точнее подскочила в клетке, Майорова:

— Падтрымлiваю. Лiчу вельмi важным…

Соблюдая порядок хода процесса, судебная коллегия удалилась в совещательную комнату. Необходимости в прочтении «программы» нет…

Состряпали ее, к слову, еще в 2017 году в Штатах и Польше, ну и белорусским шатателям режима спустили. Мол, к исполнению, к выборам 2020 года готовились. Пишут, что проект авторства всяких мутных филёлягаў, палятолягаў, филёсафаў и прочих странных персонажей. Если коротко, то там про «перамены», начало которых белорусы нормально так прочувствовали, начиная с 2020‑го. Оттуда же, из «программы»: «Наша новая вольная Беларусь — гэта частка агульнай дэмакратычнай Эўропы, дзяржава новай Усходнеэўрапейскай цывілізацыі, сяброўскімі партнёрамі якой зьяўляюцца вольная Украіна, дэмакратычная Польшча, краіны Прыбалтыкі».

Што кепскага ў тым, каб быць часткай дэмакратычнай Еўропы, аўтарка «СБ» патлумачыць не дала рады, толькі пакпіла з «дзярмакратыі» ў нашых суседзяў. Не зразумеў я і таго, нашто было падчас пасяджэння трымаць у клетцы Вольгу Маёраву, 1966 г. нар., ніякую не рэцыдывістку, – хіба з мэтай запалохвання… Цяпер мне скажуць, што зоаабаронцу Маёраву гродзенскі суд прыгаварыў да 20 гадоў калоніі, інваліда Гундара – да 18 гадоў, іх «правадыра» Міколу Аўтуховіча – ажно да 25 гадоў (першыя 5 у турме). А я запярэчу, што гэтыя людзі нікога не забілі, дый наагул, прысуды яшчэ не ўступілі ў законную сілу.

Ул. Гундар, В. Маёрава, М. Аўтуховіч. Фота з адкрытых крыніц

А праграма як праграма – зараз перачытваю ды зноў, як увесну 2017 г., бачу ў ёй і памысныя месцы, і менш памысныя. Напрыклад, на с. 7 збянтэжыў «дыягназ», пастаўлены Пазняком, які на той час два дзесяцігоддзі адсутнічаў у Беларусі, нашаму грамадству:

Прыкметы агульнага ўпадку: а) Пануе палітычная бязграматнасьць і палітычная непісьменнасьць насельніцтва (якім лёгка маніпуляваць); б) Панаваньне несправядлівасьці паралізуе ў людзей волю да супраціўленьня. Задушаныя надзеі і ідэалы; в) Не зьяўляюцца больш у грамадзтве нацыянальныя мудрацы і аўтарытэты, вялікія паэты і пісьменьнікі – сумленьне і розум нацыі, якія былі нават за савецкай акупацыяй. Вялікія людзі 60-х адышлі, і засталася пустка. Няма больш такіх асобаў. Не запатрабаваныя. Не вырастаюць.

Нагнаў дзядзька песімізму… Калі з першым пунктам неяк можна згадзіцца (насамрэч у ХХІ ст. і лукашысты, і антылукашысты нямала клапаціліся, каб у галовах «электарату» была каша), то два астатніх – надта спрэчныя. Ага, так ужо была спаралізавана «воля да супраціўлення», што акурат у пачатку 2017 г. многія тысячы людзей выходзілі на вуліцы буйных і малых гарадоў! Фармальна пратэст накіроўваўся супраць «дэкрэта № 3», паводле якога ледзь не паўмільёна грамадзян мусілі былі плаціць «падатак на дармаедства», але гучалі патрабаванні шырэйшага плану, агульнапалітычныя…

Нараканні на «пустку», што з’явілася замест «сумлення і розуму нацыі», – апошняе, што патрабавалася пратэстоўцам таго перыяду. І калі параўноўваць 2022 г. з 2017-м, то відавочна, што цяпер мы значна бліжэйшыя да ўяўнай «пусткі». Пяць гадоў таму яшчэ жылі ў Беларусі такія знакамітыя асобы, як:

– Пятро Васючэнка (1959-2019);

– Васіль Сёмуха (1936-2019);

– Юрка Голуб (1947-2020);

– Алена Васілевіч (1922-2021);

– Анатоль Клышка (1935-2021);

– Алесь Разанаў (1947-2021);

– Кастусь Севярынец (1952-2021);

– Юрый Станкевіч (1949-2021);

– Яўген Бяласін (1954-2022);

– Анатоль Вярцінскі (1931-2022);

– Адам Мальдзіс (1932-2022);

– Эрнэст Ялугін (1936-2022).

Тут пералічаны не ўсё літаратары, якія адышлі ў лепшы свет на рубяжы 2010-2020-х гг., але тыя, хто пералічаны, аб’ектыўна маглі прэтэндаваць на званне «мудрацоў». А былі ж у 2017-м побач з намі таксама іншыя «аўтарытэты»… Зноў жа, спіс далёка не поўны:

– Міхал Анемпадыстаў (1964-2018), Леанід Шчамялёў (1923-2021), Уладзімір Крукоўскі (1937-2022) – мастакі;

– Эдуард Зарыцкі (1946-2018) – кампазітар;

– Генадзь Гарбук (1934-2018) – артыст; Ілья Курган (1926-2019), Аўгуст Мілаванаў (1937-2019) – артысты, педагогі;

– Георгій Штыхаў (1927-2018), Міхаіл Касцюк (1940-2019), Вольга Сабалеўская (1974-2019), Яўген Анішчанка (1955-2021), Марыя Бяспалая (1948-2021), Алег Іоў (1957-2021), Уладзімір Ляхоўскі (1964-2021), Анатоль Цітоў (1947-2021) – гісторыкі;

– Фёдар Клімчук (1935-2018), Валянціна Лемцюгова (1935-2018), Арсень Ліс (1934-2018), Міхась Мушынскі (1931-2018), Павел Сцяцко (1930-2020)– філолагі;

– Міхаіл Дрынеўскі (1941-2020), Міхаіл Казінец (1938-2021) – дырыжоры;

– Вальмен Аладаў (1930-2021), Сяргей Багласаў (1949-2021)  – архітэктары;

– Арнольд Смеяновіч (1938-2021) – нейрахірург;

– Алег Хадыка (1942-2021) – мастак-рэстаўратар;

– Антон Фурс (1927-2021) – актывіст паваеннага «Саюза беларускіх патрыётаў», вязень ГУЛАГу;

– Эрнэст Сабіла (1932-2022) – рэлігійны дзеяч, вязень ГУЛАГу;

– Вера Кунцэвіч (1954-2022) – заснавальніца хору беларускай духоўнай музыкі «Бацькаўшчына»;

– Андрэй Каляда (1940-2022) – перакладчык, педагог, майстар выразнага чытання…

Карацей кажучы, не з таго боку зайшоў галоўны аўтар «народнай праграмы». Між тым у 2017-м годзе прыхільнікі перамен «знізу» дапраўды мелі рэсурсы, каб запачаткаваць шырокі рух і станоўча паўплываць на далейшую хаду падзей (для памяркоўных ва ўрадзе паваротным пунктам быў, па-мойму, 2010-ы год). На жаль, палітыкам і чыноўнікам у Беларусі ўласціва ўпускаць шанцы… Потым аматарам аналітыкі – такім выскалякам, як я, ці больш сур’ёзным – застаецца разбіраць кепска згуляныя «шахматныя партыі» ды паціскаць плячыма.

Нават цяпер, пасля пагромаў 2020-2021 гг., не ўсё страчана, перадусім у культуры. Ведаю, што працуюць у Беларусі добрыя літаратары, якія прымудраюцца публікаваць свае новыя творы (у «Дзеяслове», «Літаратурнай Беларусі»…). Амаль ніхто з чатырох соцень членаў Саюза беларускіх пісьменнікаў за год, што мінуў ад ліквідацыі СБП, не перайшоў у казённа-марадзёрскі СПБ. Хтосьці з’ехаў, многія засталіся; гэтую «грыбніцу» ў прынцыпе немагчыма вытаптаць.

Сёмага кастрычніка г. г. культурныя колы Беларусі атрымалі яшчэ адно прызнанне – Нобелеўскі камітэт, падзяліўшы прэмію міру «на траіх», адзначыў ёй праваабаронцу і літаратара Алеся Бяляцкага. Прыводзіў ліст ягоны з бабруйскае калоніі, зараз працытую другі:

02.12.2013

Добры дзень, шаноўны Вольф!

Дзякуй за арыгінальныя канвэрты (з партрэтам шахматнага кампазітара Вацлава Гебельта; як выглядаў той самаробны канверт, можна ўбачыць па спасылцы. – В. Р.). Я мяркую, што такога роду праекты можна было б паспрабаваць рабіць праз міністэрства сувязі. Так прынамсі зь імі працуе ТБМ. Але самому, вядома, зрабіць прасьцей і ўпэўненей. З сумам прачытаў у “Н. Ніве” пра стан магілы Зьмітрака Бядулі ў Расіі (дакладней, у казахстанскім Уральску. – В. Р.). Зьвярніцеся, калі ласка, у мін. культуры з прапановаю перанесьці ягоныя парэшткі ў Менск. Я пра тое ж папрашу Трусава, каб ТБМ зьвярнулася. З. Бядуля – вельмі файны празаік… У мяне ўсё збольшага нармальна.

Да сустрэчы, Алесь Бяляцкі.

Парэшткі Змітрака Бядулі (ён жа Самуіл Плаўнік, 1886-1941) былі перанесены ў Мінск два гады таму, хоць і не без мітрэнгаў. Бядулева магіла – недалёка ад галоўнага ўваходу на Ўсходнія могілкі (злева ад цэнтральнай алеі).

І во зусім нядаўна з’явіўся помнік на магіле палітвязня Вітольда Ашурка (загінуў Вітольд у калоніі, пахаваны на радзіме ў Лідскім раёне). Думаю, пільнае расследаванне смерці актывіста БНФ і руху «За свабоду» яшчэ наперадзе.

Зварот рава Шмуэля Камінецкага з украінскага Дняпра – расповед пра свята Сімхэс-Тойрэ (адсюль). Хаг самэах!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

18.10.2022

w2rubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 18.10.2022  13:49

Вести от «политических» (Беларусь)

Oльга Майорова: Я очень благодарна всем, кто в этих условиях помогает людям здесь

ОБЩЕСТВО 07-09-2021 НЧ

Команда издания «Новы Час» получила письмо от Ольги Майоровой. Ольга отмечает, что информации за решётку теперь попадает значительно меньше, но не теряет чувства юмора и оптимизма.

«Знаю, что часть журналистов и правозащитников, задержанных в середине июля, отпустили. Понимаю, что выборочная милость — совсем не милость, но всё же…» — пишет Ольга.

Замечая, что информации снова стало очень мало, она иронизирует: «Очень волнуюсь, как дела у журналистов “СБ. Беларусь сегодня”. То ли муза к ним реже заходит на утренний кофе, то ли их произведения не попадают в какие-то неизвестные мне новые потоки, то ли заболели. Беспокоюсь я…»

«Только что прочитала обрывок какой-то газеты с комментарием юриста о декриминализации статей 415-419 УК (уголовная ответственность за уклонение от отбытия наказаний, не связанных с изоляцией от общества) и о новых составах преступлений. Сравнить это мне было особенно интересно, т.к. контингент, имеющий отношение к статьям 415-419 — это основная масса моих соседей. Уже можно писать рассказ об этих людях. Но лишь один рассказ на всех (…) Поэтому такая замена вольного населения моей страны на постоянных обитателей здешних мест вызывает исключительно высокие мысли о мудрости партии и правительства. Невольно так и тянет глубоко вникнуть в документы, определяющие цели долгосрочного развития Беларуси. Может быть, раньше я читала недостаточно внимательно», — делится мыслями Ольга.

Политзаключённая пишет, что она «очень благодарна всем, кто в этих условиях помогает людям здесь, письмами, вещами, информацией. Но очень волнуюсь за всех. Берегите себя и своих близких, пожалуйста!»

В тюрьме Ольга зачитывается стихами Владимира Короткевича. Вот один из них, который она прислала некоторым друзьям. Пишет, что стихотворение впечатлило её своей лаконичностью и актуальностью:

Панна Варшава, —

Яна сваёй дарогай ішла…

Мурамі крывавымі

Падпертая ззаду і спераду.

Панна Варшава, —

Ніка —

Аднойчы шпажонку ўзняла.

І ёю зваліла

Ні многа ні мала

Дваіх мядзведзяў.

(Панна Варшава, — / Она своей дорогой шла… / Стенами кровавыми / Подпёртая сзади и спереди / Панна Варшава, — / Ника— / Однажды шпажонку взяла / И ею свалила / Ни много ни мало / Двух медведей.)

«Трудно высказаться более оптимистично. И я вновь благодарна Короткевичу. И благодарна вам. Спасибо за всё, что вы делаете, и за то, как живёте».

Ольга Майорова была задержана вечером 4 января в своём доме в деревне Нача Крупского района по так называемому «делу Николая Автуховича». В доме был проведен обыск, в результате которого сотрудники КГБ забрали из дома технику.

Какое именно обвинение предъявили Ольге Майоровой, до сих пор неизвестно.

Поддержать политзаключённую можно письмом или открыткой: Тюрьма №1. 230023, г. Гродно, ул. Кирова, 1. Ольге Владимировне Майоровой.

Источник

Микола Папеко: в колонии люди интересные, а сотрудники более терпимые

ЛИЧНОСТЬ 16-09-2021 Евгений Беласин

Поэта-пчеловода осудили-таки на два года [«химии»] по печально известному «хороводному делу». Кассационная жалоба не была удовлетворена. После приговора суда первой инстанции господин Папеко готовил своё хозяйство к отсутствию. Говорит, успел почти всё.

Пчелиная картина

«Два дня уже в Мозыре, — передаёт он на волю. — Оформляют меня здесь. В комнате со мной ещё двое. Кровати свободные есть. Наконец-то не тесно, условия терпимые, как и отношение служивых».

Как дискомфортное неудобство упоминает он, что на многое нужно разрешение. В город пойти, чтобы купить какие-нибудь продукты — надо получить увольнительную. Порезать хлеб — надо просить у охраны ножик. «Поэтому всё больше ложкой режу», — Папеко никогда не любил зависимость.

Учреждение в Мозыре не перенаселено, свидетельствует узник-поэт. Даже свободные помещения есть — около пяти, их ремонтируют. В неволю попали яркие люди с биографией, им есть что рассказать о себе. Времени свободного после подчас выматывающей работы в собственном хозяйстве — так и много. Пожалуй, напишется из всего этого какой-то литераторский текст.

На успех кассационной жалобы Микола не надеялся. На ситуацию смотрит с высоты своих социал-демократических взглядов:

«Сложилась система вседозволенности, которая после 9-го [августа] пoказала сeбя окончательно. Это из-за олигархизации так сложилось. Если бы у каждого через пятую хату/квартиру было своё дело — тот печёт пироги, этот ремонтирует автомобили, я ухаживаю за пасекой, — то так не стало бы, такой правовой дефолт».

Миколу Папеко в его почти шестьдесят лет могли направить в Куплино под Пружанами. Выстояло бы его дело, пчёлы. Но нет — ударили, чтобы разрушить до основанья. Наказали достаточно, заодно жёстко и по-машинному. Ну, да стойкость — одна из основных черт характера Папеко.

Это государство мобилизовывало 50-летнего Папеко в так называемые «партизаны»

«Пчёл закормил надолго, подготовил, — сообщает он. — Часть ульев у тестя оставил, часть ещё где-то. Матёрые пчеловоды местные страсть как хотели забрать моих пчёл, но пока не отдал».

Настроение у нового узника режима не подавленное, даже какие-то планы на будущее держит в себе. Но всё-таки не на воле, есть неразрешённые проблемы.

«Почти всё переделал, чтобы продержалось до освобождения. Единственное, что гараж, видимо, завалится. Не успел укрепить».

Так помогите, кто поближе! Спросил у Папеко — жена на такое согласится.

Post scriptum. Вот что примечательно: Микола Папеко мог уехать за границу, переждать. Но сознательно остался. Не любит быть в гостях. Хозяйственный патриот — эти два слова прекрасно кладутся вместе. Словно камни в фундамент.

Источник

Сообщение пресс-службы общественного объединения «Союз белорусских писателей» (16.09.2021)

Сегодня правозащитниками был признан политзаключённым Микола Папеко, поэт, общественный деятель, член ОО «Союз белорусских писателей».

Микола Папеко приговорён к 2 годам «химии» по брестскому «хороводному делу» (ст. 342, ч.1 и ст. 75, ч.1). С 12 сентября он отбывает наказание в исправительном учреждении открытого типа в Мозыре. Его ходатайство о направлении в учреждение открытого типа в д. Куплин, которая находится в нескольких километрах от его родного дома, было отклонена властями.

Адрес для переписки: 247783, Беларусь, Гомельская область, г. Мозырь, бульвар Юности, д. 24, Папеко Николаю Николаевичу.

Источник

Переводы с белорусского — belisrael.info

Опубликовано 17.09.2021  17:35

Беларусь – ко(с)мическая держава

Ю. А. Гагарин жил, жив и будет жить! Говаривал первокосмонавт о нашей стране: «Видел я Беларусь. Она красиво смотрится из космоса и особенно прекрасна вблизи» (см. здесь; может, и апокриф, т. к. cлова переданы через «третьи руки»).

Прошёл юбилей гагаринской экспедиции, благодаря которому я узнал, что в Беларуси есть не только музей космонавтики (на родине Петра Климука – в агрогородке Томашовка Брестского района), но и павильон «Космос» при минском аэроклубе. Увы, не бывал ни там, ни там. Всё-таки мне очень по душе, что у нас не забывают о звёздах (по душе ещё с детского сада, когда в начале 1980-х мы под аккомпанемент музрука пели «Наши космонавты – чудо всей Земли!»).

«Солнце нам поможет»?

В московском музее космонавтики перед «космическими шахматами», лето 2016 г.

Детство и праздники имеют свойство заканчиваться, сменяясь суровыми буднями. Не может не печалить то, как власти обходятся с минчанкой Ольгой Майоровой – гражданской активисткой, боровшейся против вырубки зелёных насаждений, за внутрипартийную демократию в ОГП, в 2016 г. выдвигавшейся кандидаткой в палату представителей… В начале января её арестовали за связь с Николаем Автуховичем; после СИЗО КГБ отправили в острог на Володарского, а затем, через барановичскую тюрьму, – в Гродно.

Фото отсюда

«Не понимаю, что я делаю во всей этой истории и почему меня выдернули в Гродно», – написала она сыну. Я тоже не понимаю, да и устал искать логику в действиях спецслужб (у гражданских чиновников, особенно тех, чьи мозги не засижены идеологией, логика ещё кое-когда проскакивает).

Более полугода томится за решёткой Степан Латыпов – бизнесмен с «площади Перемен», защищавший мурал на вентиляционной будке. Минвнудел РБ обвинял Степана в поставке «ядохимикатов, средств защиты растений, с попытками взяток» и грозился: «Мы их все докажем» (28.10.2020). Министр сменился, а доказательства, видимо, по-прежнему столь зыбки, что МВД не рискует представлять их даже невзыскательным белорусским судьям…

Похоже, «силовики» уже и сами не знают, что делать с Латыповым, арбористом, до 2020 г. далёким от политики; ведь если его отпустить, то как бы не пришлось завести дело на тех, кто отдал приказ о его аресте? Впрочем, экс-министр может пока спать спокойно: Юрия Хаджимуратовича защищает принадлежность к «кадровому резерву Лукашенко» и статус «инспектора по Гродненской области».

С. Латыпов (фото отсюда)

И вот сегодня пришла новость о задержании 63-летнего Григория Костусёва – кандидата в президенты 2010 г., председателя вполне себе травоядной партии БНФ, которому я когда-то дарил книжку «Жывуць вольныя шахматы»…

Г. Костусёв

В Шклове по уголовному делу задержан также зять Костусёва Дмитрий Антончик.

(UPD. Изначально правозащитники сообщали о его задержании, но мужчина после обыска на воле. – инфа tut.by, 13.04.2021)

Пожалуй, чтобы не плакать от всего происходящего, надо смеяться. Объясню смысл заголовка, сославшись на Владимира Набокова: «Космическое отличается от комического одним свистящим звуком». Этот звук в наших широтах зачастую выпадает, аки вставной зуб.

Не понимают чиновнички, как смешно и глупо выглядят, воюя, к примеру, с негосударственными интернет-ресурсами вроде naviny.by (с недавних пор блокируют и «зеркало» naviny.online). Или обиделись на Европейский вещательный союз (ЕВС) – принявший в марте с. г. крайне спорное решение о недопуске белорусского бэнда «Галасы ЗМеста» на «Евровидение» – и с 12.04.2021 отключили в Беларуси «Euronews». Канал, кстати, опять же травоядный, но «виноватый» тем, что был основан в 1993 г. тем самым ЕВС.

Помимо истории с «Евровидением», любопытно было бы изучить, насколько недавняя (до первых чисел апреля 2021 г.) служба нового министра информации РБ на телеканале «Мир» повлияла на его решение о перекрытии кислорода «Eвроньюс». Наверно, бедолага лет десять переживал, что евразийский «Мир» не так популярен… и наконец-то дорвался до «красной кнопки», позволяющей отключить евроконкурента. Возразите, что министр уже не имеет прямого отношения к телевидению, и вообще «ничего личного»? Ну, если копнуть чуть глубже, то как минимум его супруга имеет.

Куда высших белорусских чиновников ни целуй, везде ж… Кто-то из них додумался втиснуть на минские «жировки» памфлет о бело-красно-белом флаге.

За содержание «жировок» формально отвечает «Единый расчётно-справочный центр» при столичной власти. Думаю, что главе «Центра информационных технологий Мингорисполкома» Бардовичу Максиму Валентиновичу, а также директору филиала Букатову Андрею Сергеевичу (судя по выражениям лиц, не cамым глупым людям) стыдновато за такую рассылку, тем более что их, в случае чего, и сделают крайними… Но страх ослушаться «крёстного отца» оказался сильнее.

Очень уж несмышлёными считают «наверху» своих граждан, ежели надеются, что примитивный «чёрный пиар» изменит отношение к бело-красно-белому флагу. Квартиросъёмщикам пытаются «продать» недоговорки, да и прямую ложь: «Предатели с бчб-нашивками жгли Хатынь…» То «бандеровцы» жгли Хатынь в марте 1943 г., а то, выходит, «СБМ-овцы»?! Даже tut.by, не самый мощный в исторических вопросах портал, без труда опровергает…

Ещё раз сошлюсь на постановление Учёного совета Института истории Академии наук Беларуси от 12.09.1991 (опубликованное в «Народнай газеце» 07.02.1995 с примечанием, что позиция подписантов не изменилась). Фрагменты в переводе с белорусского:

«В гербе “Погоня” отражены национальные цвета белорусского народа – белый и красный… Герб “Погоня” и геральдически связанный с ним бело-красно-белый флаг в 1918 г. утверждены Секретариатом Белорусской Народной Республики в качестве государственных символов Беларуси… Под символами “Погоня” и бело-красно-белым флагом развивался и развивается белорусское возрожденческое движение. Учёный совет Института истории АНБ предлагает: 1. Утвердить в качестве государственных символов Республики Беларусь герб с изображением “Погони” и бело-красно-белый флаг».

Подписались 19 историков – доктора и кандидаты наук, в т. ч. специалисты по истории ХХ века. Касательно прошлого им доверия как-то больше, чем специалистам по начислению платы за жилищно-коммунальные услуги, не правда ли?

В 2008 г. и даже 10 лет спустя доктор исторических наук Игорь Марзалюк уважительно высказывался о «самопровозглашённой» БНР: «Сегодня позиция властей такова, что толчком к появлению современного понимания белорусской нации стал Всебелорусский съезд, далее — БНР, потом — СССР, теперь — Республика Беларусь» (цит. по nn.by, 15.03.2018). В 2020–2021 гг. историк Марзалюк «сломался» (депутат «парламента» взял в нём верх над исследователем – бывает…), но факты – вещь упрямая. Сто лет назад деятели ССРБ таки понимали, что советскую республику удалось провозгласить в 1919 г., а повторно в 1920 г., во многом благодаря упорству «буржуазной» Рады БНР в 1918 г., и искали расположения деятелей этой Рады.

Лукаво кто-то сформулировал: «На референдуме 1995 года более 75% белорусов высказались против бчб…» На деле в 1995 г. насчитывалось в Беларуси 10,08 млн жителей и 7,746 млн избирателей. Из них участие в референдуме приняли только 4,83 млн. От этой части (а не от всего населения и даже не от всех избирателей), если верить официальным данным, 75,1% проголосовали за красно-зелёную символику – всего 3,62 млн человек, т. е. менее половины электората. Нужно ли пояснять, что объективная значимость такого решения была не большей, чем легитимность «авантюры» Верховного Совета 19 сентября 1991 г., когда за бело-красно-белый флаг и «Погоню» проголосовало конституционное большинство депутатов?

Не исключено, что провокация с «жировками» была затеяна не ради «войны флагов», а ради оправдания казённого насилия, сопровождавшегося человеческими жертвами: якобы «57,8% респондентов уверены, что действия государства, направленные на пресечение уличных протестных акций, обоснованны». А я вот полагаю, что в обоснованности карательных акций 2020–2021 гг. уверены либо умственно отсталые граждане, либо законченные садисты/циники. И тех, и других в Беларуси, увы, немало, но в общей сложности их доля в населении вряд ли превышает 20-25%.

Тоже о прошлом, но немного «вбок». Борис Давид Балтэ, организатор пробелорусских «движух» в Израиле, написал в фейсбуке (11.04.2021):

84 года назад, в Могилёвской психиатрической больнице тюремного типа умер белорусский поэт Змитер Жилунович – Тишка Гартный.

Он был первым руководителем БССР. Он верил в независимую Беларусь, но вместе с социалистической Москвой. Что можно быть независимым государством, но оставаться в поле Москвы. Так как «без России нам никуда».

Они верили, что национализм БНР Беларуси не нужен. И вопрос языка не главный. И что не нужна белорусизация. Можно спокойно быть независимыми с двумя государственными языками.

«Невероятные» начала ХХ века.

Его судьба – самый понятный пример того, что будет с современными невероятными, если они не прекратят быть зависимыми от России и не станут борцами за независимость. Их нагло используют, Беларусь будет оккупирована, а их самих убьют в страшных условиях.

Б. Д. Балтэ, фото 2019 г. отсюда

Сам люблю исторические параллели, но сравнение между аграрной «самоопределявшейся» Беларусью 1918–1919 гг., разорённой войнами, и урбанизированной страной 2020–2021 гг., терзаемой заматеревшим авторитаризмом, притянуто за уши. Соответственно, и Светлана Тихановская с её окружением – далеко не Змитер Жилунович, хотя и собиралась «править» примерно столько, сколько «правил» он (1 января 1919 г. стал главой временного правительства рабоче-крестьянской Беларуси – 3 февраля того же года перестал им быть). Кстати, Жилунович-Гартный, будучи т. наз. национал-коммунистом, активно поддерживал белорусизацию 1920-х годов в БССР, о чём см. здесь.

Читатели belisrael в курсе, что я иронически относился к «невероятным», особенно к тем, кто обращался за поддержкой в Россию. Однако, даже если б их реально поддержали в РФ как альтернативу Лукашенко, вариант, описанный Борисом в последнем предложении, представляется неуместной «страшилкой». Беларусь – не Крым, и оккупированной в обозримом будущем не станет. Пусть и с двумя государственными языками, хороша сия двойственность или не очень.

Сам я в 2000-х прошёл этап, когда хотелось сплошь и всюду слышать белорусскую, когда настаивал на этом. Сейчас я уверен, что для наций жажда свободы и солидарность важнее языка. В конце 1920-х большинство жителей Беларуси разговаривали по-белорусски, но это не спасло их от сталинского террора; подобным образом и распространённость украинского языка в начале 1930-х не стала помехой для голодомора. В Туркмении и Северной Корее ситуация с титульными языками, кажется, куда лучше, чем [в Беларуси] c белорусским, но многие ли наши соотечественники желали бы там поселиться? С другой стороны, Ирландия, где, как и в Беларуси, в университетах «титульный» язык никогда не доминировал, живёт и в ус не дует…

Так я высказался по теме три года назад, и пока не вижу причин, чтобы менять позицию.

Вольф Рубинчик, г. Минск

13.04.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 13.04.2021  21:29

* * *
Не ведаю, як у астатніх дамах, але ў маіх бацькоў – прынамсі, на той “кнопцы”, дзе быў “Еўраньюс” – зараз не “Пабеда”, ці як яе там, а “RTVi”. Сабатаж?.. 😉
Пётр Рэзванаў, г. Мінск 
20.04.2021  13:58

Похвалить, что ли, здешнюю власть?

После того как я выпустил серию критических стрел в адрес Рыгорыча и системы, которую он представляет, меня пару раз упрекнули в необъективности. Порывшись в закромах памяти, вспомнил, что в начале 2019 г. и сам писал о достижениях Беларуси за четверть века (правда, ещё вопрос, в какой степени они достигнуты «благодаря», а не «вопреки»), и других приглашал.

Перевод фрагмента из текста 09.02.2019: «Если под конец существования СССР большинство жителей Беларуси отождествляло себя с Союзом, да и первое время после декабря 1991 г. сохранялася “фантомная боль”, и советских людей было здесь больше, чем белорусоцентричных (помню, за противостоянием Ельцина и Верховного Совета России осенью 1993 г. напряжённо следили, словно бы оно происходило в собственной стране…), то теперь пропорция изменилась. Подросло новое поколение, для которого Москва никак не ближе чем, допустим, Варшава или Вильнюс…»

Таки да, за 27 – теперь уже 28 – лет независимости общество в Беларуси обрело некую идентичность, пусть и несовершенную. Хвалить ли за это «режим»? Референдум 25-летней давности (май 1995 г.) в чём-то нанёс удар по белорусскому патриотизму, а в чём-то, напротив, подстегнул интерес к «запретным» историческим флагу и гербу, да и к «обесцененному» белорусскому языку. Хитрые манёвры «вождя» между Россией, ЕС, КНР и Ближним Востоком привели к тому, что государство сохранило свою валюту, международно-признанные границы, монополию на внутреннее насилие… короче говоря, суверенитет, провозглашённый ещё летом 1990 г. Cмысловое наполнение этого суверенитета – отдельная песня.

Более «частные» достижения 1990–2010-х годов тоже представляются мне заслуживающими внимания. Например, белорусские литераторы получили множество международных премий – следует вспомнить и Нобелевскую 2015 г., как бы я ни относился к взглядам и поступкам лауреатки. Комплекс провинциальности – если он у них и был – преодолели многие белорусские музыканты и художники, востребованные в разных странах. Год назад сослался на яркий пример – минчанин Андрей Дубинин оформил герб для Великого магистра Мальтийского ордена (увы, в апреле с. г. Джакомо Далла Торре ушёл из жизни).

Великий магистр (в центре) перед гербом ордена. Фото 2019 г. из твиттера президента Литвы Г. Науседы

Вообще, в мире Беларусь заявила о себе тысячами (если не миллионами) голосов, в т. ч. моим 😉 Скромно исполненные книги минского издательского товарищества «Шах-плюс», большей частью на идише и белорусском языке, хранятся в библиотеках США, Израиля, Нидерландов, РФ, а продаются, как минимум, в России и Чехии (правда, не знаю, кто выставил на продажу те издания, и «навара» от реализации не имею). Кто-то на моём месте добился бы большего, но, с другой стороны, как в том анекдоте, «могли бы и полоснуть» 🙂

Общественную активистку из Минска Ольгу Майорову радует «появление авторских скульптур и муралов в городах», которое «говорит о том, что человеческое измерение становится важным, несмотря ни на что». В статье 2016 г. – богатая коллекция образцов «уличного искусства».

Часть мурала-триптиха на минской ул. Притыцкого – осень 2019 г.

Увековечение памяти евреев, погибших в 1941–44 гг., – то, что разрешалось, а иногда и приветствовалось в независимой Беларуси с 1991 г. Установка памятников жертвам гетто и концлагерей активизировалась в 2000-х годах, как правило, при поддержке зарубежных спонсоров.

Открытие в Новогрудке Стены Памяти, с участием министра иностранных дел РБ, июль 2019 г. Снимки отсюда

Можно сомневаться в искренности чиновников, вещающих о вечной «дружбе народов», но похоже, что за 30 лет бытовой антисемитизм, шедший во многом «сверху», реально усох. Сейчас евреев и Израиль «демонизируют» куда меньше жителей Беларуси, чем на рубеже 1980-90-х гг. Люди сделались более прагматичными, а потому и более толерантными… или просто равнодушными к «этническим вопросам». Ясно, исключений хватает, и ксенофобия далеко не задушена в Беларуси (впрочем, и в Израиле без неё не обходится).

Транспортная сеть не идеальна ни в Минске, ни в Беларуси, но развитие метро и маршрутных такси улучшили сообщение между периферийными районами столицы. Относительным успехом считаю и то, что на многих остановках Минска в последние годы появились электронные табло, показывающие, сколько минут осталось до прибытия автобуса/троллейбуса.

В различных рейтингах развития экономики Беларусь и в конце 2010-х гг., после ряда кризисов, занимала не последние места; другое дело, что при более умелом управлении она могла бы стоять много выше.

А насчёт начальника страны… Склоняюсь к мысли о том, что «этот чиновник сломался, принесите нового». Тем не менее Александр Бурьяк, антипрогрессист и антилиберал, автор какой угодно, но не глупый, поискивает в нём положительное (и находит). Объясняя свои усилия так: «Когда видишь, какие жуки и жабы полезли на этот раз в президенты непутёвой Беларуси, так уже немножко начинает хотеться, чтобы всё осталось по-старому».

Полный список достоинств «Рыгорыча» по Бурьяку смотрите здесь; в нём полтора десятка пунктов. Приведу лишь те, которые считаю в той или иной степени релевантными… Скажем, «не курит» – отличное качество, когда речь идёт о соседе по коммунальной квартире, а высшему чиновнику иной раз не возбраняется и закурить (особенно если он – умом в Черчилля :)) Итак, Лукашенко:

– не обделён здравым смыслом;

– мало душит прекрасные порывы: вольнодумствующие индивиды имеют при нём хороший шанс на выживание – не такой, как при Сталине (правда, они будут прозябать, но хотя бы на свободе);

– чуть-чуть обучается и понемногу меняется (но надо бы больше – и в более правильную сторону);

– не насаждает и не поощряет культа своей личности (и его таки нету; кто сомневается, пусть напомнит себе про культ Сталина или династии Кимов; даже с Путиным носятся больше, чем с Лукашенко).

Здравый смысл, вероятно, заключается и в том, что все годы правления первый президент Беларуси уклонялся от втягивания сограждан в конфликты соседних (и не соседних) стран. Небезызвестная встреча европейских лидеров в Минске (февраль 2015 г.) – как ни крути, успех лукашенковской дипломатии. О «культе личности» спорно; благодарственные таблички с Ф. И. О. президента я видел, как минимум, в парках у Оперного театра и у Национальной библиотеки Беларуси. Официозные газеты часто начинаются с фотопортретов А. Л. и рассказов о том, куда он пошёл, с кем виделся. «Новостные» программы БТ – это зачастую «всё о нём и немного о погоде». Почтовую марку выпустили ещё в 1996 г…

Конверт первого дня с той самой маркой (источник: ay.by)

Да и портреты высшего чиновника висят в казённых кабинетах – где надо и не надо, к примеру, в частной «школе шахмат ФИДЕ».

Фото отсюда

Мне возразят, что речь идёт о «перегибах на местах», об усердии отдельных лизоблюдов. Так ведь и Виссарионыч сам не развешивал свои портреты, а в диалоге с Лионом Фейхтвангером («Москва 1937») жаловался, что в СССР его, Сталина, чересчур часто изображают… Вопрос же в атмосфере, которая царит в обществе при том или ином руководителе. Но я соглашусь, что «культ Лукашенко» относительно безобиден – могло быть и хуже 🙂

Привёл А. Бурьяк и ряд минусов «у рассматриваемого политика». Например:

– неимоверно алчет быть главным;

– некреативен;

– концептуально не размашист, не стратег;

– боится конкурентов, даёт «расти» в государстве по преимуществу шушере; в результате среди широко известных людей очень мало людей приличных (сходу и не назовёшь).

Действительно, стратегия А. Л. заключается в отсутствии стратегии, а идеология – в отсутствии внятной идеологии 🙂 Где-то это даже и неплохо (мешает становлению тоталитарного строя), но со временем начинает раздражать. Желание руководителя быть «затычкой в каждой бочке» приводит к топтанию на месте, что довольно толково разъяснил в мае с. г. один из претендентов на президентское кресло (Валерий Ц.). В 1994 г., по словам Валерия, Лукашенко «был близок моей бабушке, потому что знал, сколько от свиноматки должно родиться поросят. Он понимал, сколько кур должен покрывать петух». Но сейчас, мол, следует уходить от этого: «Не надо [главе государства] заниматься коровами». Затем, на встрече с инициативной группой, было сказано: «Мы должны просто перевернуть страницу и оставить Лукашенко там, где он находится. А именно – в истории, в этих традиционных сельских укладах, в том, что ему нравится: свинки там, коровки, экологически чистое молоко. Арбузы он собирает, по 4 мешка картошки в Кремль приносит… пусть этим занимается в одной из резиденций. Пусть живёт этим, потому что видно же, что он делает это с огромным азартом. А мы поведём Беларусь вперёд – в будущее».

Чуть надуманная дилемма: «экологически чистое молоко» vs. «будущее». Но экс-помощник президента отнюдь не унизил своего бывшего шефа и даже занёс ему в актив первые 10 лет правления (перебрал, по-моему). Тем не менее выскочил «моралист» Игорь М-к – бывший «сенатор», а ныне большая шишка в нижней палате «парламента», и заголосил на сайте БелТА: «Зачем переходить на личность того, кто способствовал твоему росту, твоей личной карьере, того, кто был для тебя учителем и руководителем? Да ещё злобно посмеиваться над аграрной карьерой и деревенским воспитанием нашего Президента? Абсолютное большинство современных белорусов-горожан – деревенского происхождения. И не имеют ничего против ни картофеля, ни поросят…» (пер. с бел.).

Не везёт нам с М-ками. Один, по имени Андрей – лауреат казённых премий «Золотая литера» и «Золотое перо» – юзает псевдоцитаты (по поводу «никаких лекарств, даже больным детям» см. здесь) и не в курсе, кто такие мерчендайзеры. По его мненьицу, это «свободные и творческие личности», которые вместе с арт-директорами и дизайнерами «с жиру бесятся», а вот «народ» их кормит, в т. ч. выкладывая на полки «молочку и курятину»[1] 🙂 Другой транслирует замшелые формулы то ли 1940-х годов (о «космополитах» – «а сало русское едят!»), то ли 1970-х (о диссидентах – «родина его воспитала, дала профессию, а он…»). Ну, ехали бы М-ки поднимать сельское хозяйство, доля которого в ВВП Беларуси за 24 года правления их кумира упала более чем вдвое – с 13,59% до 6,4%… Несмотря на все магические заклинания 🙁

Aрхаика хороша, когда наблюдаешь со стороны, без необходимости «вариться» во всём этом. И ещё я думаю, что сельских жителей – как и городских – надо уважать, а не похваливать. В период «особой любви» к селянам «своего человека» (1994–2019 гг.) их число сократилось в Беларуси с 3,3 миллиона до 2,1 млн. человек, т. е. более чем на треть. Может, как раз при «либеральном технократе», не озабоченном навязчивой промоцией белорусской картошки, деревня воспрянула бы духом?!

Польза от нынешних властей ещё и в том, что они, как мне кажется, окончательно доказали на практике гиблость колхозно-совхозной формы хозяйствования. Подписался бы я за выдвижение в кандидаты фермера Юрия Ганцевича из-под Гомеля, который выживает в условиях реальной конкуренции (а не балуется в целях пиара перекидыванием арбузов, выращенных ради «благотворительности»)…

Заставка видео с участием Ю. Ганцевича, осень 2019 г.

Но 31 мая на Комаровке людей Ганцевича не было – а если и были, то я их не нашёл. ¯\_(ツ)_/¯

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

02.06.2020

[1] Если кто-то не понял, в чём прикол: именно мерчендайзеры отвечают за раскладку товаров на магазинных полках. В Беларуси этих специалистов уже не один год готовят государственные колледжи. Всяко более полезная работа, чем обзывать людей «гнидами» на sb.by…

Опубликовано 02.06.2020  23:01

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (107)

Добры дзень, ён жа шалом. І – з месца ў кар’ер.

На ідэі наконт удасканалення Канстытуцыі ўхвальна адгукнуліся некалькі вядомых у Беларусі людзей (напрыклад, Кастусь Жукоўскі, Вольга Маёрава, Анатоль Сідарэвіч). Таццяна Севярынец – не апошняя ў «Беларускай хрысціянскай дэмакратыі» персона – 12.03.2019 напісала: «Я зацікавілася прапановай. Ау, кіраўнікі партый!»

Ніхто з адрасатаў Т. Севярынец на сувязь не выйшаў. І праўда, чаго мяне слухаць у справе паляпшэння тутэйшай сістэмы? Усяго-та 8 год вучыўся паліталогіі, 8 кніг выдаў (а іншыя ж выдаюць і па 28). ОК, гатовы лічыць «Катлеты & мухі»-106 эксперыментам, дзе адмоўны вынік – таксама вынік. З другога боку, за навуковыя доследы мне не плоцяць, таму я магу дазволіць сабе ўсялякія фокусы – напрыклад, пакпіць з паддоследных… Пастараюся быць лагодным, бы той дзед з анекдота, які, убачыўшы надпіс «Курыць сувора забараняецца!», закурыў мякка, па-добраму 😉

Сваё стаўленне да «Народнай грамады» Міколы Статкевіча і ацэнку перспектыў НГ выказваў у снежні 2018 г. Магчымасцей «зламаць сцэнар рэжыма» у кандыдата тэхнічных навук вобмаль, а шансаў наступіць на ранейшыя граблі – трохі болей. На міг засумняваўшыся (раптам усё ж я недаацэньваў патэнцыял экс-палітвязня?), 03.03.2019 адправіў «генсеку» ягонай партыі запыт – колькі нефармальных ячэек НГ з’явілася на буйных прадпрыемствах за апошні год, ці ва ўсіх раённых цэнтрах яна прадстаўлена…

З адказу Сяргея Спарыша, 18.03.2019: «Ячэйкі на дзяржпрадпрыемствах – добры жарт. Іх няма нават у прафсаюзаў, а вы патрабуеце, каб іх мела незарэгістраваная партыя… Спісаў мы не вядзем. Магу толькі сказаць, што людзей у нас не менш, чым у іншых. Напрыклад, на з’ездах НГ і БСДП(Г), якія прайшлі амаль адначасова, была прыкладна аднолькавая колькасць удзельнікаў. Усе партыі перажываюць крызіс, таму што займацца палітыкай небяспечна, а фарбаваннем платоў – бессэнсоўна. Але ў нас ёсць Статкевіч, а ў іх няма».

Ды я не патрабую… Але без пярвічных суполак, створаных людзьмі, якія штодня бачаць працу адно аднаго, партыя рызыкуе прыпадобніцца да пятлюраўскага ўраду, калі «ў вагоне дырэкторыя, пад вагонам тэрыторыя». Пачынальнікі сацыял-дэмакратыі ў Расіі 1890-х, якія б ні былі, не грэбавалі чарнавой працай; той жа Ульянаў-будучы-Ленін пісаў лістоўкі для рабочых і каардынаваў страйкі, не ківаючы на прафсаюзы.

Мікола-палітык насцярожвае і тым, што ўсцяж крыўдуе на СМІ. Так, бываюць падставы, але вось як гэта прагучала тры месяцы таму на сайце НГ:

19 снежня 2010 году – гэта быў дзень годнасці, калі пад 100 тысяч беларусаў паказалі, што прагнуць свабоды, – кажа Мікалай Статкевіч. – Што датычыцца колькасці ўдзельнікаў пасля шэсця [ў цэнтры Мінска], то восем гадоў таму ў СМІ мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч чалавек. Але з кожным годам гэтая лічба ўсё больш і больш зніжалася ў так званай незалежнай прэсе. Навошта? Чаму?

Што 19.12.2010 паведамляла «Хартыя»: «21:39. Плошча Незалежнасці цалкам запоўнена людзьмі. Паводле розных ацэнак, тут ад 30 да 40 тысяч чалавек». «Радыё Свабода», 20.12.2010: «Каля 15-20 тысячаў чалавек (па іншых дадзеных да 40 тысяч) узялі ўдзел у акцыі пратэсту на Кастрычніцкай плошчы і плошчы Незалежнасьці ў Менску». Тутбай, 20.12.2010: «Увечары 19 снежня, пасля завяршэння галасавання на выбарах прэзідэнта Беларусі, у Мінску прайшла акцыя пратэсту прыхільнікаў апазіцыі, у якой узялі ўдзел каля 15 тысяч чалавек». Не помню СМІ, дзе «мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч». Калі ведаеце, дзе ў снежні 2010 г. публікаваўся такі лік, падзяліцеся 🙂

Іншы эпізод — пра (ня)ўменне расстаўляць прыярытэты. У студзені-лютым г. г. многія вадзіцелі мінскіх тралейбусаў публічна заяўлялі пра незадаволенасць умовамі працы; да сеціўнай петыцыі далучыліся і сотні пасажыраў. Свой тэрмін, кажа начальнік з Мінгарвыканкама, па стане на восень 2018 г. адпрацавалі 59% аўтобусаў і 43,5% тралейбусаў, што як бы намякае на абгрунтаванасць прэтэнзій… Нядаўняя, сакавіцкая навіна: «Кіраўніцтва “Мінсктранса” настойліва заклікае кіроўцаў тралейбусаў адклікаць свае подпісы пад калектыўнай петыцыяй са скаргай на ўмовы працы».

Здавалася б, каму, як не сацыял-дэмакратам, падтрымаць самаарганізацыю работнікаў? Але для М. Статкевіча 16.03.2019 важнейшым было распавесці, як яму дадзяваюць несамастойныя «лідары», і выпісаць агульныя рэцэпты: «Нам трэба быць больш актыўнымі, не глядзець на забароны, а крытыкаваць уладу, адкрыта змагацца супраць яе за правы людзей».

«Харашы» і канкурэнты НГ – Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя Ігара Барысава. Абаронай вадзіцеляў, калі меркаваць паводле «сайта прыхільнікаў БСДП», тожа не зацікавіліся, затое ў партыі працуе цэлая «канстытуцыйная камісія»! Апошняе можна было б і вітаць, каб не ўзровень… Чытайма «Зварот БСДП да грамадзян краіны з нагоды 25-й гадавіны Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь»: партыйныя мудрацы лічаць, што праўкі былі ўнесены ў Канстытуцыю тройчы, у 1995, 1996 і 2004 гг. (насамрэч двойчы; у 1995 г. – не).

«БСДП зыходзіць з таго, што Канстытуцыя 1994 года была і застаецца легітымным Асноўным Законам краіны, а папраўкі, якія былі ўнесеныя ў яе на рэферэндумах 1995, 1996 і 2004 гадоў, не маюць юрыдычных [sic] моцы ў сувязі з незаконнасцю згаданых рэферэндумаў…» Тут партыя трапляе ў пастку, якую я прыкмеціў яшчэ ўлетку 2001 г. Тады разаслаў усім патэнцыйным кандыдатам у прэзідэнты (за выняткам А. Лукашэнкі) электронны запыт наступнага зместу: «Ці прызнаяце Вы вынікі рэферэндуму 1996 г.? Калі не, то чаму ідзяце на гэтыя выбары?» Большасць адгукнулася, ніхто не сумеўся. Помню, М. Чыгір даў хітрамудры адказ тыпу: «Прызнаю на наступны дзень пасля Зянона». Нябожчык С. Домаш адрэагаваў так: «Не прызнаю, але ж дзеля перамен у краіне мушу ўдзельнічаць у гэтых выбарах – можаце прапанаваць нешта лепшае?» Кур’ёзна, але ў гэткім духу адказаў і С. Гайдукевіч.

Магчыма, дружная адмова палітыкаў ад удзелу ў «выбарчых кампаніях» і прывяла б на пачатку ХХІ ст. да ўнясення ў Канстытуцыю часткі тых карэктываў, якіх цяпер прагнуць БСДП і д-р М. Пастухоў… Але ж гульня паводле правілаў улады (у прыватнасці, масавы ўдзел «апазіцыянераў» у прэзідэнцкіх выбарах 2001 г., мясцовых 2003 г., парламенцкіх 2004 г.) легітымізавала версію, прынятую на рэферэндуме ў лістападзе 1996 г., ператварыўшы развагі пра незаконнасць таго рэферэндуму ў чыста інтэлектуальнае практыкаванне.

Перафразую тое, што пісаў 11.03.2019, нават падкрэслю: зараз трэба думаць пра тое, як захаваць лепшае з тэксту, прызнанага Лукашэнкам, дый пра тое, як перамагчы аўтакратаў на іхняй пляцоўцы. Марыць жа пра вяртанне на 25 год назад, як мінімум, бескарысна. Кажучы словамі Алеся Чобата, гэта «спроба вярнуць час, якога даўно няма, які страчаны бяздарна і па-пустому. Нібы ў дзіцячай гульні ў шахматы: “Дай мне перахадзіць, бо я ня так падумаў!”»

…Але зноў пра сацыял-дэмакратаў. Калі хто не ведаў, ёсць жа ў Беларусі і трэцяя «іхняя» партыя! У ёй (паводле партыйнага сайта) амаль 3000 членаў.

Летась БСДГ стварала інфармацыйныя нагоды дзякуючы свайму кіраўніку Станіславу Шушкевічу, 1934 г. нар., які то сыходзіў з пасады, то не сыходзіў. У лістападзе 2018 г. С. Ш. такі ператварыўся ў «ганаровага старшыню», а яго месца заняў бізнэсовец Сяргей Чэрачэнь, 1985 г. нар., які будзе казаць, што «многія выдаткі, якія нясе партыя – гэта траты з майго асабістага бюджэту». Мінула звыш 100 дзён з яго абрання; рэальнай актывізацыі БСДГ не заўважана. Праўда, у студзені партыйцы пастанавілі ўдзельнічаць у кампаніі па запаўненні палаты прадстаўнікоў, бо, як сцвярджае лідар, «калі мы не ўдзельнічаем у гэтых выбарах – нас проста няма». Відавочна, і гэтай групоўцы не да мінскіх вадзіцеляў… Навіна на сайце ад 16.02.2019: «Літва ўзнагародзіла Станіслава Шушкевіча медалём». Потым больш за месяц нічога не было.

Выявілася, што ў Цэнтральную раду БСДГ уваходзяць мой даўні знаёмец, аматар шахаў Міхась Булавацкі, і вядомы паэт Сяргей Законнікаў. Яго свежы артыкул з газеты «Свободные новости плюс» сёе-тое гаворыць пра стан суполкі.

С. Законнікаў крытыкуе інтэрв’ю Н. Эйсмант на АНТ (07.03.2019):

Прэс-сакратар заявіла: «Диктатура – наш бренд!»… У нармальнай краіне пасля такой правакацыі на вуліцу выйшлі б сотні тысяч грамадзян, а на службовую асобу, якая агучвае замах на Канстытуцыю, была б заведзена крымінальная справа.

Як быццам развагі (тут з 18:00 – «мне здаецца, мы так часта вымаўляем гэтае слова, што дыктатура – гэта ўжо наш брэнд!») страшнейшыя за саму дыктатуру… Не бачу прычын для крымінальнага пераследу за меркаванне, і чым болей будзе падобных прапаноў – заводзіць справы за выказванні, хай неразумныя і брыдкія – тым далей мы апынемся ад «нармальнай краіны», што б гэта ні значыла…

С. З.: «Магчымасць пратэставаць супраць здзеку над галоўным артыкулам Канстытуцыі, над незалежнасцю краіны, нашай нацыянальнай і чалавечай годнасцю ёсць. Скажам, не пашкадаваць грошай на канверт і выказаць сваю пазіцыю. Хай дыктатура захлынаецца ў папяровым віры так, як людзі ў несвабодзе і нястачы!»

Пераход, вядома, рэзкаваты: ад крымінальнай справы да пратэсту ў канверце. Няўжо за столькі гадоў не ўсе высветлілі, што эмацыйныя звароты ў «Чырвоны дом» не даюць плёну аўтарам (іх проста футболяць), затое адміністрацыя потым хваліцца зваротнай сувяззю як знакам даверу да «вышэйшай улады»? Апрача таго, з’яўляюцца падставы наймаць дадатковых клеркаў для апрацоўкі карэспандэнцыі – здагадайцеся з аднаго разу, за чый кошт.

Характэрна, што член Цэнтральнай рады не дабіўся ад сваёй партыі, каб тая асудзіла заявы Н. Эйсмант, не прапанаваў чытачам газеты, якім дадзявае дыктатура, мацаваць салідарнасць на мікраўзроўні… А мо спадзеў на «папяровы вір» – усё, на што здольная БСДГ тут і цяпер? 🙁

О так, ёсць у Сінявокай істотны запыт на сацыял-дэмакратычныя ідэі – ды цяперашнія партыі наўрад ці яго задаволяць. Каб жа ўсё жывое з трох названых арганізацый сабралося ў адну суперсуполку? Не выключаю і таго, што на грунце нізавых ініцыятыў паўстане новая палітгрупоўка – з частковым дубляваннем прафсаюзных функцый (як некалі Беларуская партыя працы).

Ні разу не блізкая мне пазіцыя «аналітыка» Валера К., якому не верыцца, што Рыгорыч сыйдзе ў 2025 г.: «Баюся, ня з нашым шчасьцем». Казаць так = недаацэньваць суайчыннікаў ды ігнараваць логіку падзей. Капіталізм у РБ напірае; многім бізнэсоўцам абрыдлі «кропкавыя пасадкі», і яны фінансуюць (пара)палітычныя «мерапрыемствы» ў большай ступені, чым у 2000-х. У 2020-х іх палітызацыя праявіцца яшчэ больш выразна.

Апрача паўналецця «нашчадка Туцці», у наступную пяцігодку сістэму чакае яшчэ адно выпрабаванне – адыход ад спраў вернай Ярмошынай. Гэтая дама апошнім часам брала на сябе мнагавата (выказванні тут і тут) – так бывае напярэдадні адстаўкі. У любым разе, як бы яна ні казырылася, гады-гады бяруць сваё, і ў 70 Лідзія Міхайлаўна не здолее выконваць сваю… ну, не зусім чыстую работу з такім жа імпэтам, як у 50.

* * *

Віктар Клімчук такі паставіў спектакль пра Шагала (Марка, а не экс-пасла Ізраіля) ў віцебскім лялечным тэатры. Назва – «Мастак. Вяртанне ў Віцебск», падзагаловак: «Рэмінісцэнцыі pro domo sua». Мудрагеліста…

Скрын з megavenue.by

Крыху болей пра задуму рэжысёра + эпізоды з пастаноўкі – на сайце «Радыё Рацыя».

«Вольфаў цытатнік»

«Рок-музыка ў Беларусі, дый у прынцыпе музыка ў гэтай краіне – гэта разменная манета. Ты часта не можаш проста пісаць і спяваць. Усім з усіх бакоў здаецца, што ты нешта павінен менавіта ім. Прытым што звычайна сітуацыя якраз адваротная» (Аляксандр Памідораў, 09.03.2019).

«Беларусы ні за якія тульскія пернікі не адмовяцца ад сваіх родных дранікаў» (Аляксандр Лукашок, 14.03.2019).

«Пра любы досвед улязання ў чужую скуру забываеш праз пяць мінут, калі жывеш у свеце, які перажывае крызіс чалавечнасці, у свеце, дзе кожны другі не хоча зразумець кожнага першага» (Марына Ярдаева, 16.03.2019).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.03.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.03.2019  20:06 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (101)

Шалом-беларускі! «Эх, скручу я дудку…» Постюбілейны выпуск закарцела насыціць пазітывам – між іншага і таму, што летась некаторыя чытачы закідалі мне «ачарненне рэчаіснасці». На самай справе яны блыталі крытыку/сатыру з ачарненнем, аднак асадак застаўся, хочацца змыць… І тут падвярнуўся блог Галіны Айзенштадт, выпускніцы журфаку БДУ 1964 г., адстаўной супрацоўніцы белслужбы «Радыё Свабода» (у 1990-х; з пачатку 2000-х жыве ў ізраільскай Тверыі). Разважаючы на тэмы правінцыйнасці, Г. А. 04.02.2019 напісала пра Сінявокую: маўляў, «як частка СССР яна падсілкоўвалася Масквой, а галоўнае – рускай культурай». Цяпер жа «нікому гэтая краіна ў Еўропе не патрэбна і нецікава, дый нечага значнага яна так і не здзейсніла... Паводле знешніх атрыбутаў Беларусь – сучасная дзяржава, а паводле ўнутраных, на жаль, глухая правінцыя». Думаю, ніхто не закіне мне залішнюю філантропію, пагатоў шушкевічафілію ды лукашэнкафілію, але гэткія развагі – занадта і для мяне. Не адчуваю сябе ў Мінску жыхаром правінцыі, а вось у познім СССР – такi адчуваў.

Але, можа, я адзін такі? Вось і чалавек з іншым бэкграўндам, чым Галіна А. – доктар гістэрычных гістарычных навук Леанід Лыч, якому 8 лютага споўнілася 90, – сцвярджае: «Дзяржаўная суверэннасць нічога нам не дадала ў нашай этнакультурнай самабытнасці. Больш за тое, яна забрала ў нас тое, што захоўвалася пры савецкай уладзе. Я лічу апошнія 25 гадоў самымі хмарнымі, бо тых этнакультурных стратаў, якія мы панеслі за гэты час, мы не ведалі за ўсю нашу гісторыю». Прафесар, чый праект беларускамоўнай рэзервацыі сур’ёзна абмяркоўваўся два гады таму, відаць, не давярае «сваім»: «цяпер у нашага народа такое ўражанне, што ў нас няма нічога свайго, што беларуская мова і культура — гэта выдумка, што мы — рускія. Не дай Божа, калі сюды прыйдуць рускія войскі. Хоць Лукашэнка і кажа, што кожнаму беларусу дадуць па аўтамату — кожны беларус выкіне яго і скажа: “Дык ідуць да нас нашыя людзі!”»

Далёкі ад падобных заяў, праз FB-акаўнт Арона Шусціна я звярнуўся да чытачоў незалежнага ізраільскага сайта, сярод якіх нямала маіх суграмадзян. Папрасіў іх адказаць на досыць наіўнае пытанне: «Што добрага вам помніцца за 27 гадоў існавання Рэспублікі Беларусь; чым, створаным у “Сінявокай” за гэты час, рэальна можна ганарыцца? Называйце што заўгодна: творы мастацтва, літаратуры, навуковыя адкрыцці, паспяховыя бізнэс-праекты…» Спадзяваўся, што з адказаў складзецца пазл, і будзе рэальная карціна дасягненняў Беларусі, убачаная не праз ідэалагічныя акуляры. У нейкай ступені так і выйшла.

Дзякуй чытачам за адказы кшталту «Людзі ёсць добрыя [ў Беларусі]», але мелася на ўвазе крыху іншае, на што намякае слова «створаным» у пытанні 🙂 Добрыя людзі былі і «за саветамі», мо’ нават у большай колькасці…

Піша Уладзь Рымша: «Сумнае і радаснае дасягненьне: за 27 год Беларусі беларуская мова робіцца ўжытковай і ў бізнэсе, і ў вытворчасьці, і на вуліцах гарадоў». Вось ужо нешта… Да таго ж мінчук Рымша сам займаецца бізнэсам і вытворчасцю, таму ведае, што кажа. Дадам, што чыноўнікі ды іншыя адказныя асобы ўсё часцей адказваюць па-беларуску на белмоўныя звароты; сем год таму гэта ўвайшло ў закон, і норма больш-менш дзейнічае.

Даўняя аўтарка сайта Інэса Ганкіна, таксама з Мінска: «Новы будынак бібліятэкі. Магчыма, можна было лепей, але ў гэтай бібліятэцы рэальна можна працаваць. (Хуткасць доступу да фондаў і г. д.). Нармальны сучасны вакзал, хаця б не сорамна сустракаць гасцей, культурныя музычныя праекты каля ратушы. Вось тры першых рэчы, якія прыходзяць у галаву і якімі актыўна рэгулярна карыстаюся. Яшчэ помнікі на месцах знішчэння ахвяр Халакосту з нармальнымі надпісамі і догляд за імі дбаннем мясцовых школьнікаў. Такіх месцаў многа...».

Вольга Маёрава (грамадская актывістка, Мінск): «З’яўленне аўтарскіх скульптур і муралаў у гарадах. Гэта гаворыць пра тое, што чалавечае вымярэнне становіцца важным, нягледзячы ні на што». Дапраўды, шмат чаго карыснага ў сучаснай Беларусі робіцца не «дзякуючы» (уладам, грамадскай думцы), а «насуперак»… Але ж робіцца.

Партрэт М. Шагала на віцебскай трансфарматарнай будцы – з’явіўся ў 2015 г., да 100-годдзя шлюбу Марка і Бэлы (фота адсюль); «Дзяўчына ў вышыванцы» ад брытанца Гвіда ван Хелтэна, каля мінскага ўніверсітэта культуры (2015, адсюль)

Cцвярджэнне яшчэ адной актывісткі Таццяны Севярынец, экс-настаўніцы з Віцебска, маці траіх вядомых у Беларусі людзей – «я ўсвядоміла сябе беларускай і прыйшла да Госпада» – быццам бы чыста асабістае. Аднак і яно паказвае, што не ўсё так пагана ў нас, як малююць некаторыя…

Устаўлю сваю грыўню. Калі пад канец існавання СССР большасць жыхароў Беларусі атаясамлівала сябе з Саюзам, дый першы час пасля снежня 1991 г. захоўваўся «фантомны боль», і «савецкіх» людзей было тут больш, чым беларусацэнтрычных (помню, якую рэакцыю ў Мінску выклікала процістаянне Ельцына ды Вярхоўнага Савета Расіі ў 1993 г. – за ім напружана сачылі, быццам бы яно ішло ва ўласнай краіне, і нават Васіль Быкаў, на той час – актывіст «незалежніцкага» БНФ, падпісаў ад імя расійскай інтэлігенцыі несамавіты «ліст 42-х»), то цяпер, у 2010-х, прапорцыя памянялася. Падрасло новае пакаленне, для якога Масква ніяк не бліжэйшая за, дапусцім, Варшаву або Вільнюс. Мяне, калі браць сталіцы постсавецкай прасторы, у 2013–2014 гг. найбольш грэў Кіеў… Пасля забойстваў Алеся Бузіны і Паўла Шарамета, нераскрытых, адпаведна, з красавіка 2015 г. і ліпеня 2016 г., цягацца туды няма ахвоты, але і Крэмль з Маўзалеем мала вабяць.

Карацей, за 27 гадоў незалежнасці грамадства ў Беларусі набыло адпаведную ідэнтычнасць, няхай недасканалую. І пацаватыя спробы шукаць у нас «цэнтр Еўропы», папулярныя тутака ў 1990–2000-х гадах, свой станоўчы ўплыў, пэўна, мелі.

Яшчэ адзін «цэнтр» – знак «Пачатак дарог» на Кастрычніцкай плошчы Мінска. Пастаўлены ў 1998 г.

У свеце Беларусь заявіла пра сябе тысячамі (калі не мільёнамі) галасоў, у тым ліку маім 🙂 Сціпла выкананыя кнігі мінскай выдавецкай суполкі «Шах-плюс», пераважна беларуска- ды ідышамоўныя, захоўваюцца ў бібліятэках ЗША, Ізраіля, Нідэрландаў, Расіі; прадаюцца, як мінімум, праз два расійскіх і адзін чэшскі сайт. (Спецыяльна для ахвотных дакалупацца да «Шах-плюс» пасродкам падатковай службы; на жаль ці на шчасце, не ведаю, хто выставіў на продаж тыя выданні, і «навару» ад гэтай рэалізацыі не маю.)

Беларускія пісьменнікі здабылі безліч міжнародных прэмій – варта згадаць і Нобелеўскую 2015 г., як бы я ні ставіўся да поглядаў лаўрэаткі. Што паробіш, не ўсе еўрапейцы ў курсе, што «гэтая краіна» нікому не патрэбная, не цікавая… Але эмігрантцы з берагу Кінэрэта (гл. пачатак серыі), вядома, відаць лепей. ¯\_(ツ)_/¯

Комплекс правінцыйнасці – калі ён у іх і быў – пераадолелі многія беларускія музыкі, запатрабаваныя на Захадзе і Ўсходзе, Поўначы і Поўдні. Адразу назаву этна-трыа «Троіца» і кабарэ-бэнд «Серебряная свадьба». Апошні, праўда, з 2016 г. ужо не грае, аднак 10 год ён «руліў»! Дый пазнейшыя праекты экс-удзельнікаў цікавыя людзям (пра гастролі «мікракабарэ» ў Ізраілі гл. тут).

Важным праектам у 1990-х быў Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт у Мінску, заснаваны ў 1992 г. – не адно месца навучання, а і агмень для інтэлектуалаў з розных краін. Так, у 2004 г. ЕГУ выселілі з Беларусі, i ў Вільні ён ужо «не торт», але закладзенае ў пачатку працягвае турбаваць розумы. Напрыклад, уладальнік культавай кнігарні «Логвінаў» наўрад ці здолеў бы «раскруціцца» без папярэдняй працы ў ЕГУ (начальнікам рэдакцыйна-выдавецкага аддзела).

Згодзен з Інэсай Ганкінай у тым, што Нацыянальная бібліятэка – хутчэй у плюс незалежнай Беларусі, колькі б ні гучала кпінаў з гэтага «чупа-чупса». Доўгі час я не наведваў новы будынак праз незадаволенасць «кампанейшчынай» з яго стварэннем – дый тое, што на будоўлю 500 тыс. долараў ахвяраваў быў Садам Хусейн, энтузіязму не абуджала… А потым я вырашыў, што мухі асобна, катлеты асобна. З канца 2000-х час ад часу заязджаю ў НБ – і ў цэлым не шкадую, дарма што недахопаў у працы тамтэйшай адміністрацыі нямала (прыклад; праблема не вырашана дагэтуль).

Новы чыгуначны вакзал у Мінску, адкрыты гадоў на пяць раней за бібліятэку (у самым канцы 2000 г.), не здаецца мне такім ужо цудоўным, але я гатовы згадзіцца, што яго дызайн – крок уперад у параўнанні з ранейшым. Калі ўжо казаць пра навабуды, то больш цешыць метро, якое ў час незалежнасці вырасла прыкладна ўдвая – як паводле колькасці станцый, так і водле працягласці ліній.

Увекавечанне памяці загінулых пад акупацыяй 1941–44 гг. – тое, што дазвалялася і віталася ў незалежнай Беларусі з першых дзён яе існавання (гэта не ліпеньскія дні 1994 г.). Усталяванне помнікаў яўрэям, ахвярам гетаў і канцлагероў, актывізавалася ў 2000-х гадах – шмат у чым дзякуючы замежным фундатарам. Галоўнае, за 30 гадоў зменшыўся побытавы антысемітызм. Калі верыць адчуванням, то цяпер «дэманізуе» яўрэяў/Ізраіль куды меншая частка жыхароў Беларусі, чым на рубяжы 1990-х гадоў. Людзі зрабіліся больш прагматычныя, а праз тое талерантныя… ці проста абыякавыя да этнічных пытанняў. Хаця, вядома, выняткаў хапае, і ксенафобія не прыдушана ў краіне.

Я не супраць прадоўжыць тэму «пазітываў» у наступнай серыі «Катлет…». Шаноўныя, а раскажыце пра вашы ўласныя грамадска значныя дасягненні ў 1992–2019 гг.! Калі не мы, то хто? 🙂

«Вольфаў цытатнік»

«Ёсць шмат прыкмет таго, што ў найшырэйшых пластах народу, перадусім у рабочым асяроддзі, адчуваецца патрэба ў ідэалогіі, на якую магло б абаперціся негатыўнае стаўленне да рэжыму і яго афіцыйнай дактрыны… Навукоўцы паводле свайго складу працы, становішча ў нашым грамадстве і ладу мыслення ўяўляюцца мне найменш здольнымі да актыўнага дзеяння. Яны ахвотна будуць “разважаць”, але вельмі нерашуча дзейнічаць» (Андрэй Амальрык, «Ці праіснуе Савецкі Саюз да 1984 года?», 1969)

«Дамінаванне запыту на сацыяльную справядлівасць [у Расіі] пакуль што не дазваляе казаць пра “левы паварот”, “левую альтэрнатыву”. Для гэтага трэба зафіксаваць, прынамсі, запыт на салідарнасць – гатоўнасць да калектыўных дзеянняў у адстойванні права на працу і годнае ўзнагароджанне за працу. Гэткі запыт мае перадумовай актывісцкую ўстаноўку – імпэт, які шукае выйсця ў калектыўных пратэстных дзеяннях. І не проста імпэт, а спантанную арганізацыю ў форме прафсаюзаў і камітэтаў прамога дзеяння.

Цяперашні запыт суправаджаецца пасіўнай устаноўкай – хтосьці, а не сам суб’ект, павінен прыйсці і выправіць непрыемную сітуацыю. Хтосьці, не сам суб’ект, павінен узяць на сябе адказнасць за дзеянні па выпраўленні становішча. Слабасць масавых калектыўных дзеянняў…, кажа аб тым, што атамізацыя выбаршчыкаў зусім не пераадолена, а хутчэй наадварот – іменна атамізацыя вызначае логіку паводзін. І яна ж вызначае вобраз агульнай будучыні, дакладней яго адсутнасць». (Лявонцій Бызаў, 19.01.2019).

«Грамадскае меркаванне, даследаванае ў ходзе апытанняў, і рэальныя грамадскія паводзіны ніколі не супадаюць». (Аксана Шэлест, 21.01.2019)

«У нас шмат мудрацоў, якія ведаюць, чаму мы кепска жывём, але вельмі мала з іх здольных быць шчырымі і нястомнымі Майсеямі. У гэтым, мяркую, на сёння наша галоўная праблема» (Мікалай Анісавец, 05.02.2019)

«Мы з вамі не павінны быць ні залатымі рыбкамі, у якіх памяць захоўваецца паўтары хвілі, ні шчанюкамі, якія кожныя паўтары хвілі адхіляюцца на новы раздражняльнік». (Аляксей Навальны, 05.02.2019)

«Ідэя “прымусовага шчасця” ўсё больш авалодвае масамі» (Ілья Канстанцінаў, 05.02.2019)

Вольф Рубінчык,

г. Мінск 09.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 09.02.2019  21:04

Водгук ад д-ра Ю. Гарбінскага (11.02.2019):
“Правінцыяльнасць” мыслення тых, хто думае і піша пра Менск і Беларусь як “правінцыю” (у розных семантычных канфігурацыях) сведчыць як мінімум пра комплекс постсавецкасці. Хвароба сур’ёзная. Але, на шчасце, – не смяротная… :))) Важна, хто, чым і як хутка будзе яе лячыць.