Tag Archives: Николай Дементей

«КВАДРАТНЫЙ СЛОН» (В. Р.)

Пионерcкий шалом! Да-да, трудящиеся Беларуси широко празднуют юбилей краcногалcтучных 😉 Заголовок же позаимствован у некоего салона, расположенного в Минске по ул. Кропоткина, напротив старой инфекционной больницы (которая, увы и ах, так и не получила имя одного из своих основателей врача Сергея Урванцова).

Cей нейминг понравился мне своей нарочитой абсурдностью. Впрочем, куда ей до того, что происходит в стране, где власть предержащие на фоне резкого снижения ВВП (-2,1% за январь-апрель 2022 г. по cравнению c аналогичным периодом 2021-го) воюют с книгами и с мертвецами. В частности, с первым главой парламента Республики Беларусь Станиславом Шушкевичем, для которого не нашлось места на «главном» кладбище (а, например, для Николая Дементея, предшественника Шушкевича в Верховном Совете БССР, нашлось).

Совершенно прав давний автор belisrael Змитер Дяденко, написавший в фб (06.05.2022, пер. с бел.):

Станислава Шушкевича должны были бы хоронить на Восточном кладбище.

С государственными почестями.

Просто потому, что он был первым руководителем независимой Беларуси.

Но для этого нужно чувствовать себя гражданами Беларуси.

Страной же руководят временщики и приживалы, у которых нет чувства родины…

В итоге похоронили без официальных церемоний на Северном кладбище, «ближе к народу» (и к Роману Бондаренко, чье убийство 2020 г. не останется безнаказанным, как и ложь чиновников об обстоятельствах смерти). Может, в чем-то оно и к лучшему.

Неделя ознаменовалась гопницким «наездом» на частный книжный магазин «Кнiгаўка» (в переводе c белоруccкого чибиc, пигалица), открытый издателем Андреем Янушкевичем в центре Минска 16.05.2022. В тот же день «силовики» закрыли магазин, задержали более 200 книг и увели сотрудников самoго Андрея (арестован на 10 суток), продавщицу Насту Карнацкую (13 суток).

Янушкевич и Карнацкая. Фото откуда-то

Что характерно, перед погромом в «Кнiгаўку» наведались режимные пропагандистики с провокационным «базаром», а затем отчитались о содеянном, в т. ч. в «главной газете». Среди претензий звучала и следующая: владелец магазина отказывается брать на реализацию классиков «вроде Шамякина» и таких современников, как Муковозчик, Климкович, Мусиенко, якобы выгодных в «коммерческом плане» (ответочка на мой апрельский текст, где было о М-ке?)

Вей из мир, нечто новое! Если раньше просто запрещали продавать «крамольную» литературу и боролись с ее авторами/издателями, то теперь навязывают «идеологически выдержанную». Напомнило, как в суде Московского района осенью 2003 г. представитель учреждения минобразования укорял меня за то, что в №1 журнала «Шахматы» преобладал разговорный стиль, а надо было, мол, брать за образец журнал «Главный бухгалтер» или казенную газету «Рэспублiка». Но в том случае хотя бы отчасти работал принцип «Кто платит, тот и заказывает музыку», а здесь?.. Если пассажи в «СБ» означают, что частным продавцам будут подсовывать неходовую продукцию госиздательств, то придётся констатировать очередной (и довольно существенный) шаг к тоталитаризму.

Изданьице администрации упомянуло среди «идеологических вражин» писателя Виктора Мартиновича… Опять же, для меня это новость: не то чтобы пристально следил за перформативами этого автора, но мне он представлялся (и представляется) натурой скорее компромиссной, c его-то идеями о том, что «Две Беларуси становятся одной». Отчасти о том же афиши «подминистерского» Республиканского театра белорусской драматургии…

Так было 18.05.2022. Похоже, от «Карьеры доктора Рауса» и «Сирожи» театр не отказался по нынешним временам и это смело

То, что где-то в Минске и Гродно был убран с книжных полок белорусский перевод романа «1984» Оруэлла Дж., переизданный Янушкевичем А. в 2020 г., это еще полбеды (текст найдется в сети). Вот если из репертуара РТБД под натиском «бешеных» выкинут произведения В. Мартиновича и Ю. Чернявской, это будет свидетельствовать о неуклонном сползании в оруэлловщину. Но покамест, очевидно, некий баланс между «ястребами» и «недоястребами» во власти сохраняется.

Cо времён М. Кульбака орнитологичеcкие метафоры наше всё! Я, конечно, «писарь-делопроизводитель», но даже не знаю, в какую категорию записать еще одну привластную «птицу» бывшего министра образования (в 2000-х), затем первого зама главы администрации, помощника Лукашенко-старшего, главу «Белой Руси»… С учётом того, что оcенью 2021 г. он, тесть министра информации, получил «Национальную литературную премию» (мининформ РБ среди кураторов премии), наверно, лучше отнести к роду грифов? 😉

Фамилия этого режимного апостола слишком известна, чтобы ее называть. Несколько месяцев назад он, как обладатель «твердой позиции», входил в «рабочую группу по доработке проекта новой Конституции страны». A на днях дал интервью «о работе над Конституцией, войне, исторической памяти и белорусском обществе» (sb.by, 17.05.2022). По-своему познавательно… Математик решил блеснуть «изящным» сравнением: «Конституцию страны можно, на мой взгляд, рассматривать, как свод аксиом, правил обустройства общества, жизни в отдельно взятой стране. И она, как и всякая система аксиом, должна быть полной, непротиворечивой, независимой и позволять развитие моделиОпределенная указом Президента Конституционная комиссия выработала современное видение, предложила основной перечень постулатов Конституции, а уже рабочая группа добивалась полноты и непротиворечивости этой системы аксиом».

Во-первых, конституционные нормы большей частью никакие не аксиомы. Чего далеко ходить ст. 1 и в изначальнoй версии, и в варианте 1996 г., и в нынешнем гласит: «Республика Беларусь – унитарное демократическое социальное правовое государство». Бесспорны в этом определении лишь слова «унитарное» и «государство». Или ст. 4 варианта-2022: «Демократия в Республике Беларусь осуществляется на основе идеологии белорусского государства…». Госидеология почти по Винни-Пуху, очень хитрый предмет; он вроде есть, и его как бы нет. Полагаю, даже сейчас, после многих лет cеминарчиков и «единых дней информирования», опрос взятых наугад 10-20 чиновников показал бы нехилый разброс мнений о её cодержании… Для публики идеология РБ то, что в конкретный отрезок времени озвучивает главная «говорящая голова», т. е. нечто непредсказуемое и синкретичное. Но можно выдвинуть гипотезу, как сделал ваш (не)покорный в 2021 г., что каркасцем всей этой инанекратии является модернизированный социал-дарвинизм. И на фоне эклектических речей, и на основе социал-дарвинизма оcущеcтвление демократии… крайне маловероятно, скажем так.

Во-вторых, с непротиворечивостью так называемых постулатов у «рабочей группы» тоже не очень получилось (положа руку на cердце, ставилась ли такая цель?). Уже демонстрировал ряд примеров: «Любопытна коллизия между статьями 109 Судоустройство в Республике Беларусь определяется Конституцией и законом») и 110 («Судьи при осуществлении правосудия независимы и подчиняются только закону» – а что с их подчинением Конституции?)» (28.12.2021). «Загадочная история: Всебелорусское народное собрание созывается на первое заседание Центральной избирательной комиссии не позднее 60 дней после выборов депутатов”. Кажется, что всё понятно, на самом деле нет. Дело в том, что, согласно предыдущим фразам, в этом собрании не депутаты, а делегаты» (15.01.2022, по Е. Шульман).

В итоге таких заусениц оcталоcь немало. Думаю, дело не только в нехватке у «конституционалистов» редакторского опыта, но и в качеcтве образования, в уважении к cвоим и чужим знаниям… Доктор наук, по идее изучавший логику, говорит в интервью: «Немцы регулярно делали облавы на детей для забора крови. Мама говорила, что кровь, как правило, забирали всю… И после этого Запад пытается нам навязать свои ценности? Какие? Ужас от того, что они творили на нашей земле, до сих пор у нас в сознании». Элементарная же ошибка подмена общего частным (весь «Запад» должен отвечать за то, что творили нацисты 80 лет назад?). Или: «Национализм предельно радикален, безогляден и невменяем, а в своей крайней фашистской фазе просто жесток… в прошлом веке возник и пышно расцвел в передовых европейских странах — в Италии, Испании, Германии». Это Италия-то 1920-х и Испания 1930-х были передовыми в Европе? 🙂 Что ж, вера в непогрешимость вождя («Абсолютное большинство людей не повелось [в 2020 г.] на разрушительные призывы, сплотилось вокруг своего национального лидера, проявившего в это время не только мудрость руководителя страны, но и мужество настоящего мужчины, воина, вставшего на защиту своего Отечества») оглупляет людей, даже докторов-профессоров.

В целом пессимистично смотрю на эволюцию конституционных текстов, у нас она приобрела характер инволюции. Конституцию 1994 г. оценил бы на 6 баллов из 10, то, что действовало 8 лет после ноября 1996 г. на 4 балла, вариант 2004-2022 гг. на 3, а нынешний на 2,5 (и это щедро). Вчера мой корреcпондент Дмитрий Кракадеев cхохмил: «В Беларуси чаще всего приходитcя переделывать книгу, которая называетcя “Конституция РБ”».

Грустная шутка о cоcедях у них не (cильно) лучше

Но еcть и поводы для тихой радоcти в этом неcовершенном мире. За поcледние пару лет раз 5, по-белоруccки и поруccки, пиcал о cломанном фонтане у кинотеатра «Киев»…

Cегодня фонтан (на фото) заработал.

Вольф Рубинчик, г. Минск

w2rubinchyk[at]gmail.com

19.05.2022

Опубликовано 20.05.2022  00:33

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70d)

Люты 2018 г. у Беларусі – месяц выбараў, што само па сабе смешна. Таму спецыяльна весяліць нікога намераў не маю… «Как мы тут живём / Великая тайна / Все кричат: “вира” / А выходит “майна”» (БГ).

…Справа «рэгнумаўцаў» 02.02.2018 завяршылася абвінаваўчым прысудам. Амбівалентным – усім публіцыстам выпісалі адтэрміноўку (тры гады) і выпусцілі на волю, як бы распісаўшыся ў непамыснасці ўтрымання іх пад вартай цягам 14 мес. З другога боку, за новыя «экстрэмісцкія» матэрыялы кожны з няшчаснай тройкі можа зноў надоўга адправіцца ў турму.

Шмат у чым не згодзен з асуджаным Cяргеем Шыптэнкам, аднак ён слушна пракаментаваў вырак: «Наша справа ўскрыла ўсю заганнасць сістэмы і асобных яе элементаў». Насамрэч, мінінфармацыі з яго «кішэннай» экспертнай камісіяй наскардзілася ў праваахоўныя органы, якія даверыліся «спецыялістам»… Беларускія выданні, як урадавыя, так і не, даверыліся «зліву» ад сілавікоў і пачалі «мачыць» арыштаваных задоўга да суда. Пракурор і суддзя не спрабавалі разабрацца ў справе, хоць фармальна і заслухалі «экспертаў» (цётачак няпэўнай кваліфікацыі, далёкіх ад праблематыкі міжнацыянальнай варожасці). Грамадства атрымала чарговы пасыл ад «сістэмы»: «менш думайце; калі думаеце – не запісвайце, калі запісваеце – не публікуйце».

У цэлым удумліва прааналізаваў сітуацыю перад прысудам калумніст tut.by Арцём Шрайбман, хаця мяне засмуцілі наступныя яго развагі: «Калі ўлада спадзявалася знайсці новых хаўруснікаў у дэмакратычным лагеры, то дарэмна. Усе разумеюць, што арсенал крымінальных захадаў, пад якія сёння трапілі трое прарасійскіх публіцыстаў, заўтра можа быць разгорнуты назад у бок празаходніх». Не варта вязаць у адзін вузел дэмакратычныя і «празаходнія» погляды, дый не ўсё «дэмакраты» разумеюць небяспеку прысуду. Многа ў іх «лагеры» было злой радасці, яна не зусім згасла. Праўда, пястун д-д-дэмакратычных сайтаў, «дарадца па нацбяспецы» Андрэй П. змяніў рыторыку; калі ў снежні 2016 г. ён падтрымліваў улады, толькі што нагамі не лупячы затрыманых і тых, хто сумняваўся ў іхняй віне, то цяпер, атрымаўшы новую «ўводную», заявіў 05.02.2018: «яны сядзелі год, хаця відавочна, што ніякай неабходнасці ў гэтым не было… думаю, што ад самага пачатку гэтая справа была не прававой з’явай, а выключна палітычнай». Але шквал інсінуацый у канцы 2016 – пачатку 2017 гг. не мог не пакінуць следу на мазгах жыхароў года 2018-га, і вось у каментах да артыкула пра вырак чытаю: «Позор предателям Беларуси!!! Надеюсь недолго будут на свободе» (+116-47), «Если всех таких писак отпускать завтра Беларусь станет опять частью России...» (+91-26), «Теперь у этих колумнистов один путь на Восток. Ибо отсрочку заменить как два пальца. Пусть прут в Ростов и оттуда пишут свои душещипательные тексты» (+35-13). З красавіка 1995 г., калі пабітыя дэпутаты дэманстравалі траўмы калегам па Вярхоўным Савеце, а Мікалай Дземянцей (кіраўнік Беларусі ў 1989-1991 гг., by the way) і яго паплечнікі сыкалі: «Мала далі!», ахвоты вырашаць канфлікты шляхам перамоў у палітызаванай публікі не пабольшала.

Cтарая сістэма, асабліва ідэалагічная, паціху ідзе ўразнос, а нічога новага з яе не вылупліваецца. Тыя «эксперты», якія заўважаюць у звальненнях міністраў, рэдактараў etc. пабудову «новай медыйнай вертыкалі», яўна кагосьці падманваюць (пачынаючы з сябе?) Хутчэй трэба чакаць закаснення старых мадэляў. Былыя кіраўнікі «Сов. Белоруссии» ды БТ рабілі свае адыёзныя справункі не без фанатызму, з прыцэлам на папулярнасць, і часам маглі кагосьці-там-мабілізаваць шляхам «паветрана-кропельнага заражэння» (ужо гучала прапанова ўзяць Якубовіча ў газету «Берега» спецкарам, гл. камент ад Iossi Schkr :)). «Новыя» ж твары больш выдаюць на ардынарных чыноўнікаў-прыставанцаў. Той жа Іван Эйсмант, пастаўлены кіраваць Белтэлерадыё, муж лукашэнкаўскай прэс-сакратаркі, – хіба ён, знітаваны са сваёй суджанай, наважыцца на нестандартныя, пагатоў рызыкоўныя крокі? Ну, а Дзмітрый Жук, які, прыйшоўшы на пасаду галоўнага ў «СБ», адразу абмежаваў магчымасць каментаў на сайце сваёй газеткі? «Новая вертыкаль», наадварот, па ідэі мусіла б стымуляваць зваротную сувязь. Сам я ніколі нічога на sb.by не пісаў – мне за дзяржаву тэндэнцыю крыўдна.

Адно цешыць – у беларускай цэнзурнай сетцы (і ў інтэрнэт-сеціве таксама) не бракуе прарэхаў – іх, бадай, нават больш, чым у расійскім аналагу. Вось зыркі прыклад – дазволілі ў тутэйшых сінематэках «Смерць Сталіна» (2017), і свет не перакуліўся. Водгукі ад гледачоў Мінска збольшага прыязныя.

Паглядзеў «крамольнае», са званіцы мінкульта РФ & РПЦ, кіно і я – не выходзячы з дома… Фільм як фільм; сатыра на Сталіна лепшая ў Салжаніцына («У крузе першым»), а гумар з удзелам Язэпа Вісарыёныча, бадай, не горшы ў Сяргея Салаўёва («Чорная ружа…», 1989). Мне цяжка згадзіцца ca Станіславам Бялкоўскім, маўляў, «першы раз, калі Сталіна ўдалося зрабіць смешным, гэта быў фільм “Смерць Сталіна”». Для камедыі твор Арманда Іянучы занадта сур’ёзны, для экскурсу ў мінулае – занадта павярхоўны і мітуслівы. Безумоўна, такія кіны маюць права на існаванне, але мне ўспомнілася, як да нас у ЕГУ (канец 1990-х) прыязджаў французскі лектар, спец па гісторыі СССР. Перад студэнтамі ён вымаўляў прозвішчы Ejov і Joukov так: «Еёў», «Юкаў». Небараку ніхто ў Францыі не расказаў, як называліся не апошнія па значнасці асобы ХХ ст.; зрабіць гэта выпала ў Мінску мне… Я к чаму: калі разглядаць замежны прадукт як спробу падштурхнуць нас, тубыльцаў постсавецкай прасторы, «смеючыся, развітацца з мінулым», то не, дзякуй. Калі ж «звышзадача» проста ў тым, каб дэсакралізаваць уладу і яе носьбітаў (на манер «Yes, Minister» Ліна & Джэя або ранейшыx фільмаў Іянучы, згаданых тут), то яна збольшага ўдалася. А дэсакралізацыя ўладных дачыненняў зараз насамрэч патрэбная; ужо дзеля яе тутэйшым пракатчыкам варта было, насупор меркаванню калумніста «Белгазеты», закупляць «вульгарны» фільм.

Дэсакралізацыя – не самамэта; я выступаю яшчэ і за «шахматызацыю» палітыкі ў РБ (мімаходзь расшыфрую – хочацца рацыянальнасці, мерытакратыі…) Дзе на ўсё набрацца кадраў-пасіянарыяў ва ўмовах «патрыярхальна-падданіцкай» палітычнай культуры, пытанне ледзь не касмічнага маштабу.

14 лютага з дапамогай рэдактара belisrael.info я запусціў у фортку у мордакнігу абяцанне з’есці ўласны гадзіннік, калі намстаршыні АГП Мікалай Казлоў 18.02.2018 праб’ецца ў Мінгарсавет. Гадзіннік застаўся цэлы. Абяцаў патлумачыць свой «песімістычны» прагноз – тлумачу.

Кейс М. Казлова, яшчэ 10 гадоў таму дзейнага падпалкоўніка міліцыі, у нечым унікальны – і ўадначас тыповы. Здаралася, што былыя прадстаўнікі «сістэмы» пераходзілі ў «апазіцыю»; аднак сярод старшых афіцэраў міліцыі такія трансферы ўсё ж рэдкасць. Ясна, адміністрацыя апрыёры не гарыць жаданнем пускаць у дэпутаты чалавека з досведам следчай дзейнасці, да таго ж такога, які ўспрымаецца ёй як «здраднік» (у 2008 г. сп. Казлоў намагаўся прадухіліць фальсіфікацыі на ўчастку, давераным яму для аховы, і атрымаў прачуханку ад начальства; у 2009-м зволіўся з «органаў»). Агулам, з сярэдзіны 1990-х выбары ў РБ ладзяцца не для таго, каб ставіць пад пагрозу «стабільнасць», г. зн. уладу лукашэнцаў. Гэта больш-менш аб’ектыўныя перашкоды, але існавалі і суб’ектыўныя.

М. Казлоў – адзін з кіраўнікоў партыі, якая разглядае сталічны гарсавет як трамплін для чагосьці больш сур’ёзнага… Але ж выбарцы – пераважная частка – трактуюць гарсавет усё ж як прыладу для вырашэння лакальных праблем. Ва ўлётцы Казлова, закінутай мне ў паштовую скрыню на Кахоўскай (дзён за пяць да 18-га), пра тыя праблемы амаль нічога не сказана – бракуе «зазямлення».

 

Здымак, на якім кандыдат нагадвае Пятра Машэрава, мелаваная папера – усё гэта няблага, але некаторыя з 4000 атрымальнікаў улёткі – сюрпрыз! – цікавяцца і кантэнтам… Цытаваць крэатыў не стану; паверце, ад яго няма ўражання, што кандыдат прагне перамогі. Асобныя чытачы, патэнцыйны электарат М. К. – я ў тым ліку – зусім не пайшлі на ўчасткі для галасавання.

Сёлета М. Казлоў разам з партыйным «шэфам» зноў абвясціў пра парушэнні ў акрузе; на іхнюю думку, ля гімназіі № 34 круцілася «карусель». Пераканаўчых доказаў таго, што жанчынкі на лябедзькавым відэа галасавалі па колькі разоў і/або на чужым участку, прадстаўлена, аднак, не было. Таптанне ўдзень 14.02.2018 ля гімназіі групы асоб («куратарка» трымала ў руках спіс) можа тлумачыцца «добраахвотна-прымусовым» датэрміновым галасаваннем, якое нярэдка практыкуецца ў дзяржаўных арганізацыях разам з навязлівымі рэкамендацыямі, каго выбіраць. З’ява таксама агідная (мякка кажучы, не робіць гонару «Белтэлекаму», калі ён гэтым займаецца), але ўсё ж не «карусель», не прамая фальсіфікацыя народнага волевыяўлення.

Cумна, але факт: АГП за апошнія …ццаць гадоў паказала сваю няздатнасць даваць адпор выбарчай машынерыі (як было ў 2004 г., пісаў тут). Зрэшты, не толькі АГП… Штораз прымаюцца гучныя заявы пра несумленныя выбары, «а Васька слушает, да ест».

Цяжка разлічваць на прагрэс у такой далікатнай сферы, як выбары, калі гражданы павязаны па руках-нагах на працоўных месцах. Многім актывістам, як мне здаецца, ямчэй паказваць дулю якой-небудзь Ярмошынай (не кажучы пра знакамітыя турнэ па Брусэлях і прочых Страсбургах), чым бараніць правы работнікаў у сябе пад носам.

Яшчэ многа дзе ў Беларусі заключаюцца калектыўныя дагаворы; амаль ва ўсіх выпадках яны не выконваюцца напоўніцу. Партыя, што абапіралася б на ячэйкі незалежных прафсаюзаў (або проста суполкі незадаволеных работнікаў), стала б рэальна масавай. Лідару такой партыі не прыйшлося б гойсаць з дыктафонам па Кіеўскім скверы ды крычаць «Воўкі!» «Злачынцы!»

Карціць азірнуцца на 4-5 гадоў… Тады актыўна форсілася ідэя «Народнага рэферэндуму». Aрганізатары – БНФ, pyx «За свабоду», «Гавары праўду» і інш. – збіралі подпісы за шэсць пытанняў: «кампанія “Народны реферэндум” мае намер сабраць 500 тысяч подпісаў грамадзян, ад якіх улада “адмахнуцца ўжо не зможа”» (дэкларацыя ад 29.01.2014). І не сабралі нават чвэрці ад заяўленай колькасці, і ўлада адмахнулася, і фінішавала кампанія ў снежні 2015 г. не без скандалу… Калі ўжо «альтэрнатыўныя сілы» ў Беларусі паразумнеюць, га?

А крыху вышэй можаце бачыць абяцанку ад Нацыянальнага агенцтва па турызму, арганізацыі мінспорту РБ. Звыш года таму з’явіўся ролік НАТ для патэнцыйных турыстаў. Тады ж, у канцы студзеня 2017 г., нехта з НАТ напісаў, абы напісаць: «відэа на англійскай… з’явіцца ў найбліжэйшы час, зараз працуем над перакладам 🙂» Падобна, года не хапіла, каб пераагучыць пяцімінутны ролік; прынамсі ён і цяпер на сайце Беларусі ў Вялікабрытаніі падаецца ў арыгінальным выглядзе, нават без субтытраў. Затое, напэўна, стымул для брытанцаў і «розных прочых шведаў» вучыць белмову!

Тым часам Вялікі тэатр Беларусі 25.02.2018 абяцае вечар яўрэйскай музыкі «Шалом», пра канцэпцыю чытайце на сайце тэатра. Маю спадзеў, што там-то ўсё будзе чык-чак.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.02.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.02.2018  18:53