Tag Archives: «Молодой фронт»

Привычка бороться (беседа Ольги Крученковой с Павлом Северинцем)

Праздники у Павла Северинца обычно заканчиваются арестом. Просто отмечает он их не в то время и не в том месте, и делает это вызывающе. Привычка дразнить власть стоит дорого – сумма штрафов у лидера «Молодого фронта» уже достигла 2,5 тысячи долларов. В августе [2002 г.] он опять сидел: дали 10 суток за празднование Дня независимости 27 июля. После отсидки Павел приезжал в Витебск навестить родителей и заглянул в редакцию «Курьера».

– Павел, ты не считал, сколько раз тебя арестовывали?

– Однажды попросили посчитать, рекомендовали меня на какую-то зарубежную правозащитную премию. Получилось 35 раз, но это на декабрь прошлого года. Уже в этом меня трижды задерживали и дважды сажали… Хотелось бы, конечно, обойтись без отсидок, но – милиция всегда на страже.

– Самый долгий срок?

– Два месяца и несколько дней в «Володарке» за срыв концерта, посвящённого дню Беларуси и России. Это дело, с которого, честно говоря, всё и началось. Меня обвинили в злостном хулиганстве за то, что я пел песню «Пагоня» и в такт музыке тряс кулаком. «Кому грозил кулаком?» – спрашивал меня прокурор. Довольно быстро стало ясно, что дело шито белыми нитками, заступились правозащитники, и власти решили меня выпустить.

– Зачем тебе всё это нужно?

– Ну, во-первых, кто, если не я? А вообще, в каком качестве вас Бог позвал – в таком и оставайтесь.

– Ты считаешь, что нашёл своё призвание?

– Бог привёл. Но не значит, что это навсегда. Вечно не будешь лидером «Молодого фронта». Мне уже 26-й год, а у нас уставное членство до 30 лет. Если говорить о будущем, то собираюсь много о чём написать. В сентябре я опубликовал в Интернете свою книгу «Пакаленне Маладога фронту». Перспективы есть, есть предложения.

– Как к твоим подвигам относятся родители?

– Поддерживают абсолютно. До первой серьёзной посадки относились скептически, а теперь я могу рассчитывать на родителей полностью. Часто друзья и коллеги так не помогут, как родители.

– Ты, наверное, был непослушным ребёнком?

– Что ты! Я был единственным отличником в параллели – просто мечта педагога. На дискотеку первый раз пошёл в 11-м классе. Для меня улица и двор ничего не значили. С детства интересовался наукой. Она в Советском Союзе занимала место философии и религии. И, решив, что это самое серьёзное, я собирался идти в науку, читал энциклопедические книги, участвовал в олимпиадах.

– Почему ты выбрал именно геологию?

– Видимо, тяга к земле сказалась. Ещё в школьном возрасте проявилось чувство родной земли – не только под подошвами ботинок. Находил, собирал камушки разные. У меня сейчас коллекция около 2000 камней, собранных по Витебской области. Много место облазил… Собирался поступить в Питер в Горный институт, но тут объявили независимость, и мне повезло – как раз в тот год, когда я поступал, в БГУ открыли факультет геологии.

– Ещё студентом ты занялся политикой. Что подтолкнуло?

– Когда мне было 16, я увидел выступление Зенона Позняка в Витебске. Он меня здорово впечатлил. После этого я решил, что сила – это и есть «Белорусский народный фронт», и стал интересоваться политикой. В 1995 году написал статью в «Знамя юности», в которой высказал своё мнение о референдуме и о национальной символике. Редактор эти моменты вырезал. Получив гонорар, я решил пустить деньги на святое дело: купил два бело-красно-белых флага и пошёл в штаб-квартиру БНФ. Попал на заседание молодофронтовской молодёжи. Туда ходило человек 20 студентов, обсуждали политическую ситуацию. Я быстро понял, что молодых людей там могло быть гораздо больше, если развернуть дело шире. Вначале взялся за культурные акции, а через год стал лидером минского отделения. Силы были, учёба сильно не напрягала, вот и занялся политикой… А потом уже – митинги, боевые друзья и легенды. Всё это затягивает.

– Думал ли ты о том, что один раз посадят и не выпустят?

– Могут. Но после того, как я поверил в Бога, это второстепенный вопрос.

– К вере пришёл давно?

– Четыре с половиной года назад, после совершенно сверхъестественных событий. В моей жизни были такие совпадения, при которых теория вероятности просто отдыхает. Это отдельная тема. Но могу сказать, что, имея в запасе довольно серьёзные знания, научный взгляд, я не просто верю в Бога – я знаю, что Он есть. Это сверхъестественное ощущение, его невозможно описать словами, но оно разрешает все вопросы и сомнения.

– В твоём кругу много верующей молодёжи?

– В моём кругу довольно много христиан, причём разных конфессий. Протестанты, католики, православные, униаты прекрасно находят общий язык. У нас это считается правилом хорошего тона. Вера – это стержень, который поддерживает человека. Ненависти, страхов и безразличия вокруг столько, что только верующие люди могут сейчас бороться до конца. Если нет веры в Бога – нет веры в себя, нет веры в страну. Не будет веры – не будет ни любви, ни правды, ни свободы. Именно поэтому в «Молодом фронте» много христиан. В своё время совмещение веры и политики вызвало много полемики, но в 2000 году один из наших соймов расставил всё по местам. Большинство молодофронтовцев выбрали национальное возрождение на христианских принципах. По Христу всякая власть от Бога, но это не означает, что нельзя бороться против тирании, против диктатуры, поскольку это уже явление. Мы боремся против явления, а не против конкретных людей.

– «Молодой фронт» до сих пор не зарегистрирован. Что, по-твоему, будет дальше?

– Мы трижды пытались регистрироваться, опротестовывали отказы в Верховном суде, но это бессмысленно. Власти боятся нашей легальной деятельности, которая будет более масштабна. Но это не беда – мы ставим перед собой цель: когда придут к власти нормальные силы, развернуть молодёжное движение ещё сильнее, чем это пытается сделать БПСМ (лояльная к власти организация, осенью 2002 г. преобразованная в БРСМ. – belisrael). Я уверен, что современное поколение молодёжи, уникальное по своему опыту, сможет поднять страну. Заряд у них очень мощный: они пережили перестройку, крах коммунизма, объявление независимости Беларуси, режим Лукашенко… Беларуси сейчас нужен не просто толчок, а глобальные реформы – экономические, политические, социальные, духовные. Это будет своеобразный перелом от совковой Беларуси к новой европейской стране. И совершит его именно молодёжь. Мы уже разрабатываем модели, законы, концепции, которые понадобятся тогда, когда страна начнёт подниматься с колен. Видимо, поэтому мы и называемся «Молодой фронт». Мы не по мелочам действуем – где-то флаг повесили, что-то на стене написали. Мы готовы менять всё широким фронтом. Вот как приходит атмосферный фронт, и в Беларуси сразу становится тепло и солнечно.

– За чей счёт живёт «Молодой фронт»? Насколько мне известно, вы категорические противники западного финансирования.

– Живём практически за собственный счёт. Что касается западных денег… До 2000 года мы ни копейки не взяли у западных фондов. «Молодой фронт» гордился, что мы боремся только за идею. Тогда нам помогали белорусские предприниматели, да и сами что-то зарабатывали. С 2000 года, когда пошла кампания по выборам и стало ясно, что в масштабах всей страны нашими ресурсами не обойтись, нам удалось получить кое-какие деньги через систему негосударственных организаций. Сейчас «Молодой фронт» опять без денег, но с такой идеей, которая стоит больше денег. Нас опять поддерживают предприниматели. Не очень уж крупные бизнесмены – такие боятся, потому что много на кону.

– На твой взгляд, чего больше в последних высказываниях Путина о российско-белорусской интеграции: политической игры или серьёзных планов?

– Как не бывает в политике пустых бумаг, так не бывает и пустых слов на таком уровне. Путин озвучил тот вариант, который нужен России – она претендует на звание супердержавы. И ясно, что Путин будет добиваться именно этого варианта, а не какого-то промежуточного. Александр Григорьевич доигрался. Конечно, жалко смотреть на всё это. Россию мы поддержали бы, если бы она в самом деле была демократической страной и перестала бы болеть имперскими комплексами. А Лукашенко мы бы поддержали, если бы он не только защищал суверенитет страны ради себя, а ещё и отыскал пропавших, реформировал экономику, перестал душить прессу, [белорусский] язык, интеллигенцию… Похоже, в ближайшее время придётся воевать на два фронта. Но нам не привыкать.

– Ты так уверенно говоришь о переменах, как будто видишь их наяву. Мне всё же кажется, что в обществе преобладает ощущение усталости и апатии…

– Семь лет за это боремся, понимаешь? Для молодёжи это огромный срок. И я знаю: Бог не даёт испытаний выше наших сил. Вспоминайте об этом каждый раз, когда кажется, что хуже не бывает. Завтра будет лучше, только если мы в это поверим.

Беседовала Ольга КРУЧЕНКОВА

(перевод с белорусского)

Справка «ВК». Павел Северинец родился в 1976 году в Орше. Отец – известный журналист, мать – учительница. Рос и учился в Витебске, выпускник СШ №25. В 2000 году закончил географический факультет БГУ по специальности инженер-геолог. С 1997 года – лидер «Молодого фронта» (летом с. г. избран на очередной двухлетний срок), с 1999 – заместитель председателя БНФ «Адраджэньне». В этом году раскрутил кампанию «Беларусь в Европу», провёл несколько акций, написал книгу.

На фото Владимира Базана – П. Северинец в августе 2002 г.

«Витебский курьер», 27.09.2002

От belisrael. Увы, Павел Северинец находится за решёткой и двадцать лет спустя (с июня 2020 г.; в мае 2021 г. приговорён к семи годам колонии), а Лукашенко и Путин – на своих местах. Так что всё довольно актуально. Читайте также:

Ждем Павла С. на свежем воздухе

Ждем Павла на свежем воздухе (2)

Опубликовано 13.10.2022  13:01

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (90)

Шалом(чык)! Пасля кароткага перапынку – зноў пра ўсялякае-рознае. Cпачатку пра шахматныя падзеі, як тое ні дзіўна пасля дзвюх ранейшых серый…

Сайт «Адкрытыя шахматы» 22.10.2018 анансаваў адкрыты чэмпіянат Віцебскай вобласці, прысвечаны 60-годдзю, як там пішуць, «васьміразовай чэмпіёнкі Рэспублікі Беларусь і шматразовай чэмпіёнкі Віцебскай вобласці МГ Р. Эйдэльсон». МГ = міжнародная гросмайстарка, а Р. – значыць Рахіль. У тутэйшай прэсе шахматыстку почасту менавалі «Раісай», нават у постсавецкі перыяд, калі дазволена стала не баяцца «экзатычнага» імя (на іўрыце Рахіль – «бяскрыўднае слова “авечка”»).

Аўтограф чэмпіёнкі для чытачак часопіса «Шахматы-плюс» (Мінск, сакавік 2004); фота з газеты «Спортивная панорама», той жа год.

Рахіль Саламонаўну паважаю, аднойчы згуляў з ёй партыю на адкрытым спаборніцтве ў Балгарыі (Албена, лета 1991 г. – звёў унічыю). Дый Віцебск у шахматным плане не чужы мне горад – там увосень 1989 г. выканаў першы разрад на мемарыяле Еўфрасінні Зяньковай. Карацей, мо’ знайшоў бы сілы – і ў лістападзе 2018 г., пасля турнірчыку ў Саюзе беларускіх пісьменнікаў, запланаванага на 03.11.2018, выбраўся б на першынство Віцебшчыны. Аднак арганізатары зрабілі ўсё, каб не выбраўся.

Найперш: «Неабходнай умовай удзелу з’яўляецца для беларускіх шахматыстаў абавязковае членства ў БФШ і адсутнасць запазычанасці па членскіх унёсках». Хто б патлумачыў, чаму для ўдзелу ў адкрытым чэмпіянаце тэрытарыяльнай адзінкі Рэспублікі Беларусь (у рамках права на заняцце фізічнай культурай і спортам, прадугледжанага Законам РБ № 125-З ад 04.01.2014) трэба членства ў грамадскай арганізацыі, якой з’яўляецца Беларуская федэрацыя шахмат? Тут якраз тое «дакучлівае памкненне ўсё кантраляваць», пра якое вялося ў 89-й серыі. Да таго ж агаворка пра беларускіх шахматыстаў – дыскрымінацыя «сваіх», якая супярэчыць арт. 4.3 названага Закона: «Замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь карыстаюцца правамі ў сферы фізічнай культуры і спорту нароўні з грамадзянамі Рэспублікі Беларусь». Выходзіць, што замежнікі заплоцяць толькі 15 рублёў за права ўдзелу, а беларусы, якія не з БФШ, – амаль 40 рублёў (15+24,5).

Раю Аляксандру Сарбаю & Со. пайсці далей: калі дзеля змагання за прыз 250 рублёў (блізу 120$) завітае ў Віцебск, напрыклад, Ілья Смірын, добраахвотна-прымусова прыняць яго ў БФШ, дый годзе. Агулам, усіх шахматыстаў-выхадцаў з Беларусі, якія цяпер жывуць за мяжой і выступаюць за іншыя федэрацыі, лічыць членамі БФШ з усімі выцякаюшчымі… Не раўнуючы, хуацяо з іхнім вечным маральным доўгам перад Кітаем 🙂

Зрэшты, юрыдычныя і маральныя праМблемы шахістаў Беларусі мала што значаць у параўнанні, напрыклад, з будоўляй АЭС пад Астраўцом. Апошнім разам я звяртаўся да гэтай балючай тэмы паўгода таму, але яна не перастала мяне хваляваць. Пагатове за гэтыя месяцы, 16.07.2018, на той будоўлі загінуў яшчэ адзін чалавек.

Пра этыку працы ў Беларусі, асабліва ў сферы будаўніцтва, нямала сведчаць падборкі ад tut.by з цыклу «Дошка ганьбы»: напрыклад, тут і тут. Што ж – у шматлікіх кантрольных органах таксама людзі, большасці з іх не хочацца сварыцца з будаўнікамі і дарожнікамі… Праўда, потым народ задае пытанні тыпу: «Калі яны дзве дарожкі злучыць не могуць, як яны АЭС будуюць?»

Даводзіцца зноў канстатаваць, што «дырэктыва № 1» аб «жэстачайшай дысцыпліне» на вытворчасці, падрэдагаваная ў кастрычніку 2015 г. (ураду было даручана, сярод іншага, да 1 студзеня 2016 г. «пашырыць паўнамоцтвы службовых асоб на ажыццяўленне кантролю над выкананнем работнікамі заканадаўства аб ахове працы», «у сувязі з чым могуць пачасціцца праверкі ў сферы аховы працы»), сябе не апраўдала. У 2016–2018 гг. смяротных выпадкаў на працы наўрад ці стала меней: зважаючы на навіны, хутчэй наадварот, дый нават афіцыйная, сумнеўнай вартасці статыстыка як бы намякае. Два загалоўкі за адзін дзень, 23.10.2018: «На бабруйскім ФанДОКу загінуў слесар – ён трапіў пад колы пагрузчыка»; «Рабочы загінуў на тэрыторыі вайсковай часці ў Асіповіцкім раёне». З нядаўніх трагедый успамінаюцца выбух на «Магілёўдрэве» 25.09.2018, дзе пацярпелі 6 чалавек (адна жанчына потым памерла), магутны выбух і пажар на заводзе «Алкід» пад Мінскам 22.05.2018 (пацярпелі чацвёра, праз некалькі дзён адзін з іх памёр у рэанімацыі). У гэтым плане Беларусь і Ізраіль маюць больш супольнага, чым здаецца на першы погляд, і чым хацелася б. «З пачатку 2018 года на будоўлях і прадпрыемствах Ізраіля загінулі 37 рабочых. Толькі за мінулы тыдзень [у сярэдзіне кастрычніка] загінулі чацвёра», – паведаміў сайт легендарнай газеты «Вести» (якая, дарэчы, з пачатку 2019 г. плануе спыніць выхад на паперы).

Тутэйшаму «высокаму начальству» разумна было б адмовіцца ад заканчэння будоўлі БелАЭС – калі што якое, дык там не адзінкі пацерпяць… Тым болей што электраэнергія з атамнай станцыі суседзям, мякка кажучы, не дужа патрэбная: Літва і Польшча ёй грэбуюць, наўрад ці зацікаўленыя і Латвія з Эстоніяй ды Фінляндыяй… Тэарэтычна, можна было б развіваць масавую вытворчасць электрамабіляў у Беларусі, ды як гэта стасуецца з навязлівым прасоўваннем беларуска-кітайскіх «Geely», якія ўсё-ткі на бензіне працуюць?

Пакуль што ўражанне такое, што БелАЭС – адзін з «траянскіх коней» суседняй дзяржавы, дадатковы рычаг для ціску на кіраўніцтва РБ. I, мяркую, апошняе ўсё разумее, ды змяніць ужо нічога не можа. Або – не хоча, бо сілы не тыя.

Агулам, на жаль, сіла і блеф вырашаюць на постсавецкай прасторы і ў свеце ўсё больш, а розум і здаровыя глузды – усё менш. Не пра тое я марыў у 1990-х… Паказальна, што нацболаўскія лозунгі кшталту «Так, смерць!» у 2010-х гадах пераймае істэблішмент. То мітрапаліт праваслаўнай царквы ў снежні 2011 г. ад імя Расіі ялейным галаском гразіўся Захаду атамнай і бактэрыялагічнай зброяй: «у роспачным стане нам нічога не застанецца, як адкрыць чарнобыльскі кранік». ИЧСХ Што характэрна, праз два гады яго перакінулі сюды, у Мінск. То цяпер «галоўны» па Крамлі разважае, што «мы» (Расія), калі скарыстаем ядзерную зброю, то, як пакутнікі, трапім у рай, а ворагі «проста здохнуць». Афігенная «алегорыя» 🙁

Ясна, што і гаспадар мясцовага «Чырвонага дома» схільны ставіць на сілу, гвалт. Чамусьці мяркуе, што студэнты занадта вольна жывуць; амаль перафразуе грыбаедаўскага Скалазуба («Фельдфебеля ў Вальтэры дам»), прапануючы ўвесці вайсковыя зборы на «пару месяцаў» у час студэнцкіх вакацый. І панеслася: «Мужык павінен умець размаўляць са зброяй», «наша функцыя – бараніць і памерці дзеля жанчыны». Гістарычны досвед паказвае, што тыя, хто больш за ўсіх крычыць пра абарону і смерць, падчас рэальнага канфлікту аказваюцца ў глыбокім тыле або ўвогуле пераходзяць на іншы бок… Дый не працуе больш падобная «мужыцкая» прапаганда; у СССР або цяперашняй Расіі яшчэ можна (было) падахвоціць грамадзян на смерць за камунізм або імперыю, а ў Беларусі за «стабільную і квітнеючую», якая да таго ж, паводле меркавання ідэолагаў, зарадзілася толькі ў 1994 г., нямногія захочуць паміраць. Таму зараз важна не колькасны склад арміі нарошчваць, а мацаваць салідарнасць у грамадстве.

Як бы ні было, Беларусь на цяперашнім этапе не можа мець амбіцый планетарнага маштабу – хіба што ў некаторых галінах навукі. Развязваць канфлікты беларусаў з атачэннем мусяць найперш юрысты, эканамісты і дыпламаты, не вайскоўцы. Трызненні ж пра раздачу насельніцтву «сямі мільёнаў адзінак зброі» толькі паслабляюць прэстыж дзяржавы. Некаторыя з людзей, народжаных у 1950-х і сфармаваных на савецкіх міфах 1960–70-х пра «ўсенародны супраціў» захопнікам у Вялікую Айчынную вайну, змаглі перабудавацца, некаторыя – не. 🙁

У адрозненне ад ізраільскай тэрыторыі, на беларускую зараз ніхто (адкрыта) не прэтэндуе, і няма такога стаўлення да прадстаўнікоў нацменшасцей, якое магло б стаць зачэпкай для ўварвання. Спытаецеся: а што Расія? Сапраўды, пачасціліся несуцяшальныя для нас прагнозы. Мае рацыю Мікола Дзядок: увосень 2018 г. «алармісцкія заявы пасыпаліся як з вядра». Хтосьці кажа, што «аншлюс» адбудзецца цягам шасці месяцаў, нехта – што цягам двух гадоў… Расіянін Іларыёнаў, экс-дарадца Пуціна, ужо не першы год пужае магчымай агрэсіяй РФ супраць РБ (напрыклад, тут, тут).

Тым не менш я гатовы ісці ў заклад на прымальную суму, што па стане на 31.12.2020 агульнай дзяржавы з адзіным цэнтрам кіравання ў Маскве не будзе, і ад памежных абласцей Беларусі Расія нічога не адкусіць. Мажліва, я зноў недаацэньваю Расію, але ёй бы Крым «асвоіць»… Да таго ж буферная РБ пакуль яшчэ выгадная і Крамлю, і Захаду – і як дыпламатычная пляцоўка, і як своеасаблівая афшорная зона для розных гешэфтаў. Чакаю ад чытачоў выклікаў на гэткі заклад да 25.11.2018. Гатовы рызыкаваць не толькі грашыма, але і сваёй прафесійнай рэпутацыяй… А я даражу ёй, чаго не скажаш пра «тожа-палітолага» Паўла У., які назваў адну з шараговых заяў Лукашэнкі (12.10.2018, пра Магілёў) «дзяржаўнай здрадай». Так яе мог бы кваліфікаваць палітык, але не эксперт.

Не раз заўважаў, што сістэма дзяржаўнага кіравання паціху ідзе ўразнос (напрыклад, тут), што, безумоўна, аслабляе суверэнітэт Беларусі. Аднак запас трываласці ў гэтай сістэмы яшчэ ёсць, і на два гады яго дакладна хопіць. Пісаў і пра тое, што яна рэагуе на знешнія сігналы, асабліва на лакальным узроўні. Так, у 2017–2018 гг. удалося дабіцца змен надпісаў у адпаведнасці з нормамі арфаграфіі ў трох месцах: мінскі чыгуначны вакзал, вул. Прытыцкага насупраць Кальварыйскіх могілак, выезд са Шчучына. Нядаўна да іх дадалося і чацвёртае: Каменная Горка, паварот з Прытыцкага на вул. Акадэміка Жэбрака.

Было ў 2017 г. і стала ў 2018-м. Прадстаўнікі адміністрацыі вырашылі не звязвацца з прозвішчам акадэміка і пазначылі паварот на іншую вуліцу, Скрыпнікава. Дасціпна!

Цырымоніі да 75-годдзя знішчэння Мінскага гета прайшлі як прайшлі – не без піяру ад беларускіх ды ізраільскіх чыноўнікаў. Магло быць і горай… Яны наклаліся на 30-годдзе заснавання БНФ. Пра апошняе пісалі менш; інфармацыйнай нагодай стала хіба што адкрыццё выставы на сядзібе БНФ у Мінску. Зараз фронт «ужо не торт», але на маю просьбу Якаў Гутман, прэзідэнт Сусветнага згуртавання беларускіх яўрэяў (ЗША), узгадаў пару падзей з жыцця арганізацыі, заснаванай у кастрычніку 1988 г.: «24 гады таму Лявон Баршчэўскі і іншыя дэпутаты арганізавалі маё выступленне ў Вярхоўным Савеце. Паводле дыпламатычнага пратаколу – гэта найвышэйшая ступень з боку дзяржавыУ 1991 г. дэпутаты ад БНФ у Народнай газеце выступілі супраць пагрому на яўрэйскіх могілках у Барысаве. У 2001 г. мы з Паўлам Севярынцам спрабавалі прайсці шляхам Машы Брускінай». Удакладню, што 26.10.2001 ад турмы на вул. Валадарскага шляхам павешаных у 1941 г. ішло чалавек 10-12; большасць неўзабаве разагналі-затрымалі АМАПаўцы. І шэсце тое ладзіў не так БНФ, як аўтаномны «Малады фронт», хоць тагачасныя лідары МФ, Павел Севярынец і Аляксей Шэін, былі адначасова і актывістамі БНФ. У кастрычніку 2003 г. шэсце паўтарылася пад кіраўніцтвам «маладафронтаўца» Артура Фінькевіча, «ад яўрэяў» ішлі мы з Веніямінам Галубчыкам. Тым разам нікога не затрымлівалі – усе дабраліся з Валадарскага на вул. Кастрычніцкую.

«Вольфаў цытатнік»

«Калі маўчанне ёсць золатам, то і мы, безумоўна, старацелі» (Аляксандр Галіч, 1918–1977)

«Праблема свету ў тым, што разумнікі поўныя сумневаў, а ёлупні цалкам упэўненыя ў сабе» (Чарлз Букоўскі, 1920–1994)

«Варта было б збіраць групы вельмі таленавітых студэнтаў, накіроўваць іх за кошт дзяржавы ў лепшыя ВНУ свету – з умовай іх вяртання ў Беларусь, і ўжо ў Беларусі паціху рабіць эканамічныя пераўтварэнні, каб паставіць краіну на нармальныя рэйкі» (Генадзь Фядыніч, 24.10.2018)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

25.10.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 25.10.2018  14:11

***

Водгук на першыя абзацы серыі ад Уладзіслава Каташука – рэдактара сайта brestchess.ucoz.ru, аднаго з найбольш вопытных трэнераў Брэсцкай вобласці, улетку 2017 г. выбранага старшынёй гарадской шахматнай федэрацыі Брэста:

«Тема поднимается уже несколько последних лет. На заседаниях детско-юношеской комиссии Белорусской федерации шахмат я и представители нашей области выступали резко против. Те, кто хочет заставить всех участников детских первенств области платить взносы в БФШ, пытаются доказать, что раз первенства области отборы на первенства страны, то и участвовать там должны оплатившие взносы. Наша позиция как проводить область, это внутреннее дело, тем более что именно область дает деньги на проведение этого турнира».

В. Рубінчык: «Кур’ёзна, што ў палажэнні аб адкрытым чэмпіянаце Віцебскай вобласці не сказана, што гэта – адборачны турнір да чэмпіянату Беларусі. Г. зн. на сёння, 26.10.2018, нават сумнеўнай “адмазкі” пра адбор у віцебскіх арганізатараў няма. Карацей, “Добро пожаловать, или Посторонним вход воспрещён”».

Дадана 26.10.2018  13:14

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70h)

Шалом-бай! Колькі слоў пра выбары-дурыбары ў адной суседняй краіне, дарма што маё стаўленне да іх аптымальна перадае чыйсьці гумарны відэаролік…

Уразілі «скрэпненькія» лічбы – больш як 76% «за Пу» на фоне яўкі 67,5%… Сам Лукашэнка ў верасні 2001 г., калі ўжо кантраляваў усе рычагі ўлады, паводле афіцыйных звестак не набраў 76% (адно 75,65% :))

Слушна заўважыў Павел Севярынец, што яўка ў Расіі наганялася для таго, каб забяспечыць «галоўнаму кандыдату» галасы звыш паловы выбарцаў (усіх, а не толькі тых, хто памеціў участкі). У той жа час не блізкі мне фаталізм Анатоля Шумчанкі: «Крэмль зацікаўлены ў захаванні цяперашняй улады ў Беларусі і не дапусціць ніякіх перамен. Мы працягнем стагніраваць разам з нашым хаўруснікам і пажынаць усе прыгажосці яго процістаяння з цывілізаваным светам. “Віншую” ўсіх з тым, што як мінімум яшчэ 6 гадоў наша палітыка не зведае зменаў».

Гісторык Андрэй Кіштымаў яшчэ ў 1996 г. («Пісьмы рускага беларуса») мудра адзначаў: «Па-сапраўднаму незалежнай Беларусь стане тады, калі перастане мераць сябе расійскай лінейкай. Тады, калі я адкрыю любое беларускае выданне і там не будзе ні слова пра Расію: ні добрага, ні кепскага, а будзе адна Беларусь». Але ж, як і даўней, адныя захапляюцца, іншыя клянуць у сырыя камяні…

Адзін з рухавікоў будучага «Дня Волі» ў Мінску 25 сакавіка 2018 г. – якраз патрэба давесці «ім», што «мы» не лыкам шытыя. Нагадаю: частка альтэрнатыўных сіл гатовая задаволіцца «сініцай у руках» (дазволеным канцэртам ля Опернага тэатра), частка настойвае на тым, што шэсце па цэнтры горада – неад’емны атрыбут святкавання.

Афішка з сайта М. Статкевіча

Не буду зараз высвятляць, хто мае рацыю. Шкада, што «альтэрнатыўнікі» не пайшлі трэцім шляхам, яшчэ год таму апісаным у «Катлетах & мухах», – невялікія шэсці ў мікрараёнах сталіцы падкрэслілі б укаранёнасць свята, надалі б яму «хатняе» адценне.

Мікола Статкевіч, заклікаючы да маршу ад плошчы Якуба Коласа, спадзяецца на «прыніжаны і абражаны» люд паспаліты, у тым ліку на кіроўцаў маршрутак, якім стала цяжэй працаваць з канца лютага. Вячаслаў Сіўчык, паплечнік М. С. па «Беларускім нацыянальным кангрэсе», адзін з першых палітзняволеных РБ (увесну 1996 г. ён тры тыдні трымаў галадоўку за кратамі), як вынікае з яго відэазвароту, робіць стаўку на «беларускіх нацыяналістаў».

Паважаю В. Сіўчыка за тое, што ўвосень 2001 г. ён адзіны з беларускіх палітыкаў прыйшоў у суд Маскоўскага раёна на пасяджэнне, дзе разглядалася мая справа (скончылася арыштам). Праз некалькі гадоў ён – зноў жа адзіны з вядомых дзеячаў – асабіста пазваніў нам у дзверы і прапанаваў падпісацца за незалежнага кандыдата, у групе якога тады працаваў. Але зараз, баюся, В. С. трошкі «выпаў з кантэксту». Дзе тыя «нацыяналісты», здольныя выйсці на недазволенае шэсце? Нехта з’ехаў, іншыя адышлі ад палітыкі, а хтосьці ловіць вышэйзгаданую «сініцу»… Прынамсі «Малады фронт» («хросным бацькам» якога і быў В. Сіўчык) ды БНФ з яго маладзёжнай арганізацыяй у канцы лютага 2018 г. адмовіліся ад традыцыйнага шэсця 25 сакавіка на карысць «святочнай акцыі» з непазбежным міліцэйскім надглядам. «Пазнякоўцы» ж таксама не пойдуць за Сіўчыкам: у іх свая «дзвіжуха», 24.03.2018 ля кінатэатра «Кіеў». Месца сапраўды знакавае: 28 гадоў таму бачыў там самога Зянона Станіслававіча 🙂

Застаецца незарэгістраваны ў Беларусі рух салідарнасці «Разам», які да 2016 г. і ўзначальваў В. Сіўчык. Як відно нават з гэтага рэпартажа ды акаўнта «ВКонтакте», масавасцю рух не адрозніваецца. Ну, магчыма, возьмуць «не числом, а уменьем»…

На жаль ці на шчасце, зараз у беларускім палітыкуме (не блытаць з усёй Беларуссю) час не змагароў, а апартуністаў; больш канкрэтна, не Сіўчыка, а Зісера. Юрыя Анатольевіча запрасілі выступіць на «мерапрыемстве ў гонар БНР» ля Опернага, і ён паясніў «свайму» інтэрнэт-парталу, што «вырашыў згадзіцца». Прамаўляць будзе, калі верыць яго словам, па-руску і без воклічу «Жыве Беларусь!»

Мяркую, у прыняцці рашэння выступіць перад (шмат)тысячнай публікай асноўную ролю адыграла жаданне павялічыць сваю капіталізацыю, натуральнае для бізнэсмена. У тым, што Ю. З. прагне данесці да народных мас уласныя суперкаштоўныя думкі пра нацыянальную ідэнтычнасць, я сумняюся. Па адукацыі ён інжынер.

Арганізатары не пыталіся, каго запрасіць, і наогул не кантактавалі са мною. Тым не меней ахвярую ім бясплатную параду – запозненую, але гістарычна абгрунтаваную. Кандыдатка гістарычных навук Іна Герасімава, згаданая ў мінулым выпуску, разважаючы пра Першую і Другую ўстаўныя граматы БНР, падкрэслівала, што «тэксты гэтых фактычна канстытуцыйных актаў Беларусі друкаваліся не толькі на беларускай і польскай мовах, але і на ідышы».

Карацей, рабяты, калі ўжо «пайшлі насустрач» тутэйшым яўрэям, то запрасіце чалавека, здольнага прывітаць натоўп (або прачытаць верш, або праспяваць песню) на мове ідыш. Гэтак вы хаця б паспрабуеце аднавіць «сувязь часоў»… дый зробіце добрую справу для мовы, яшчэ больш уразлівай, чым беларуская.

Зразумела, хто там выступіць/не выступіць 25.03.2018 (шанаваны мною Аляксандр Кулінковіч адмовіўся не без скандалу), праблема даволі дробная. Куды больш непакоіць будаўніцтва Астравецкай АЭС, а ў звязку з ім – тлумачэнні намесніка міністра энергетыкі РБ. Ужо тое, як таварыш «супакойваў» літоўцаў: «Сёння ў свеце няма ніводнай [атамнай] станцыі, якая змагла б вытрымаць удар буйнога самалёта» (беларуская, маўляў, не выключэнне). Толькі вось чамусьці афіцыйны сайт БелАЭС у 2014 г. абяцаў, што «Двайная абалонка рэактарнай пабудовы… служыць фізічнай абаронай ад прыроднай і тэхнагенных знешніх уздзеянняў, уключаючы землятрус, ураганы, падзенне самалёта». Журналіст «Еўрарадыё» адшукаў і іншыя прыклады «абяцанак-цацанак». Хтосьці з адказных асоб зманіў, і гэта вымушае думаць, што падзенне корпусу рэактара ў ліпені 2016 г. не было «безадказнасцю аднаго чалавека», як настойвае намміністра.

У чынавенскіх колах небяспека ад АЭС недаацэньваецца. Яна відавочная яшчэ і таму, што этыка працы ў РБ, пра якую выпала пісаць у лютым 2017 г., дагэтуль кульгае на абедзве нагі. Толькі самыя гучныя эпізоды, адзначаныя ў СМІ за апошнія месяцы:

– на «мадэрнізаваным» «Пінскдрэве» не раз гінулі рабочыя: 19.01.2018, у пачатку сакавіка

– у студзені 2018 г. будаўнікі падалі і разбіваліся насмерць у Жабінцы і Мінску

– смяротныя траўмы ад абсталявання атрымлівалі працоўныя ў Бабруйскай бальніцы і на Радашковіцкім керамічным заводзе (адпаведна, у студзені і сакавіку 2018 г.)…

Адзін з найбольш трагічных выпадкаў здарыўся на «паспяховым» салігорскім «Беларуськаліі» 09.03.2018; дваіх шахцёраў заваліла ў эксперыментальнай ходцы. Іхнюю згубу цяжка цалкам спісаць на небяспекі прафесіі, бо і раней прадпрыемства не вылучалася павагай да аховы працы (казусы Праскаловіча, Грынюка).

Нехта заўсёды будзе дзяўбці: «тут не сістэма, а асобныя выпадкі». Аднак нежаданне чынавенства і няўменне люду паспалітага «бачыць лес за дрэвамі» не касуе таго факта, што цяперашні ўзровень вытворчай дысцыпліны робіць развіццё атамнай энергетыкі ў Беларусі надта рызыкоўным. Можа быць, не позна адмовіцца ад запуску першай чаргі АЭС, запланаванага на пачатак 2019 г. Тым болей што, як паказана тут, ніхто з суседзяў не становіцца ў чаргу па «танную электрычнасць», а для Беларусі энергія з АЭС будзе збыткоўнай.

Шчырае і ўчаснае прызнанне памылкі, праз якую была выкладзена безліч грошай, пэўна, падвысіла б аўтарытэт жыхароў Беларусі ў свеце. Так, аўтарытэт ды імідж на хлеб не намажаш, але без іх наўрад ці многае заробім… Вось і ў любімага дзецішча Лукашэнкі, аўтамабільнага завода «Белджы», назіраюцца «асобныя недахопы». А пачыналася ўсё таксама з дурнавата-аптымістычных заяў намесніка міністра (толькі не энергетыкі, а прамысловасці).

Выглядае, «элітам» РБ трэба ўжо адваёўваць павагу не тое што на «Захадзе», а і ў Кітаі. Штрышок: у лютым 2018 г. са скандальнай будоўлі завода пад Светлагорскам (выкіды з якога перад тым засмуродзілі ўсю акругу) кітайскія работнікі масава паехалі святкаваць «свой» Новы год на радзіму і… не паведамілі беларускім партнёрам, калі іх чакаць назад. Прэс-сакратарка канцэрна «Беллесбумпрам» тлумачыла так: «Яны ж людзі вольныя, мы не можам імі кіраваць. Выехалі – абяцалі вярнуцца». Тутэйшыя, атрымліваецца, паднявольныя 🙁 Хіба і таму з 2012 г. колькасць працоўнай сілы ў РБ, як сведчыць Белстат, павольна, але няўхільна змяншаецца?

Доўгі час змяншаліся тутака і даходы насельніцтва. Сёлета, здаецца, яны растуць, што цешыць. Праўда, і сумнавата ад таго, што рост выкліканы хутчэй знешнімі фактарамі (падаражэнне нафты ў свеце), чым унутранымі. І як тыя даходы размяркоўваюцца?..

Дальбог, цікава было б пачытаць даклад-расследаванне пра Сінявокую і яе кіраўнікоў, накшталт расійскага «Путин. Итоги. 2018». Асобныя каштоўныя звесткі можна знайсці ў справаздачах «Белорусского ежегодника» і на сайце «Ідэі», але стракатасць падыходаў, недакампетэнтнасць або звышасцярожнасць многіх аўтараў ускладняюць успрыманне пазіцыі «экспертнай супольнасці». Між тым даўно надышоў час, калі даклады пра падзеі/тэндэнцыі ў краіне за «справаздачны перыяд» мусяць адрасавацца не спонсарам, а шараговым грамадзянам РБ, якія не страцілі ахвоту да крытычнага мыслення. Тады, магчыма, і пачнецца грамадскі дыялог, дэклараваны «вялікімі дэмакратамі» з «Народнай волі» ды падобных пляцовак. Пакуль жа «Белгазета» трапна адзначае: «Беларусам прасцей размаўляць з катамі і сабакамі, чым паміж сабою». Ну і… «жыццё мінае, а шчасця няма»: у сусветным рэйтынгу «шчасця» (дабрабыту) Беларусь за 2015–2017 гг. апусцілася з 59-га месца на 73-е (са 156). Для параўнання – Ізраіль у 2016–2017 гг. замацаваўся на 11-й пазіцыі.

Адказным за сацыяльную рэкламу ў сталічным Фрунзенскім раёне, як і мне, хочацца харошага жыцця, таму, відаць, яны і не мяняюць білборд з педагогамі… Паглядзеў – быццам бы вярнуўся ў «шчасны» 2014-ы 🙂

На рагу вуліцы Альшэўскага і праспекта Пушкіна, 20.03.2018

А хтосьці, дзякуй Б-гу, жыве тут і цяпер, варушыцца, стварае смяхотныя белмоўныя песні… Не паспеў я падтрымаць Вольгу Нікалайчык у яе памкненні зрабіць «свой кліп», як высветлілася: «наша» альтэрнатыва Галыгіну & Шнуру ў сеціве ёсць! Можа, папса, а мо ў нечым і пародыя на папсу…

https://www.youtube.com/watch?v=E-mL7Wo7Pzk

Мелодыя так сабе, але як «першы блін» – крэатыў вельмі годны. Падчас перапіскі аўтары паабяцалі, што наступны кліп акажацца яшчэ больш разняволены.

З іншых пазітыўчыкаў – завершаны новы пераклад на беларускую галоўнага рамана Мойшэ Кульбака «Zelmenyaner» (на днях), а Беларускі фонд культуры падтрымаў ідэю з дошкай у гонар мінскага ідышнага часопіса «Штэрн» (яшчэ ў лютым г. г.). Чакаецца «яўрэйскі» нумар выдання «ПрайдзіСвет». Сачыце за рэкламай!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

20.03.2018

Апублiкавана 20.03.2018  18:35