Tag Archives: Игорь Борисов

Пачакайма, затрымаймася… (В. Р.)

Дзень добры! Загаловак вы, зразумела, не маглі не пазнаць 🙂 – гэта каліва пераробленая назва аўтабіяграфічнай аповесці Алены Васілевіч «Пачакай, затрымайся…», дзе пра перадваеннае жыццё беларускіх студэнтак (і студэнтаў). У снежні 2022 г. Алене Сямёнаўне споўнілася б 100 гадоў, але год таму, 08.08.2021, яна пайшла ў лепшы свет. Іранічна глядзяцца радкі з яе твора 1960-x гадоў:

На грудзях у мяне апрача значкоў ГСО і ПВХО яшчэ прыколаты значок МОПРа. Кожны месяц плачу я (і мне наклейваюць маркі) пяць капеек у фонд міжнароднай арганізацыі дапамогі рэвалюцыянерам. Мае ўзносы памагаюць гуртавацца міжнароднаму рэвалюцыйнаму руху. Недалёкі той час — кожны ў гэтым перакананы — калі міжнародны пралетарыят з’яднае свае шэрагі і пераможа сваіх уладароў-капіталістаў. Гэтак, як перамог пралетарыят у нашай краіне…

ГСО – «Гатовы да санітарнай абароны», ПВХО – «Гатовы да паветранай хімічнай абароны», МОПР – «Міжнародная арганізацыя дапамогі рэвалюцыянерам», бальшавіцкі аналаг «Чырвонага крыжа» (забаўна, што дагэтуль у Беларусі захаваліся вуліцы імя МОПРа – у Бабруйску, Брэсце…). Сумаваць савецкай моладзі ў канцы 1930-х – пачатку 1940-х адпаведныя органы яўна не дазвалялі.

А. Васілевіч і яе аповесць у перакладзе на рускую. Фота з адкрытых крыніц

Гэтым хуткаплынным летам і я не спаў у шапку. Сярод іншага, разважаў над наступным:

– ці з’яўляецца культура «гульнёй з нулявой сумай», а ў прыватнасці, варта арганізатарам імпрэзаў кшталту «Прадмова» адштурхоўваць удзельнікаў з Расіі або не варта (спойлер: не);

– адкуль растуць ногі ў прапагандных замалотаў пра «укранацызм» і нехарошую Літву, пра «шкодныя» грамадскія суполкі, якія да 2020 г. плённа працавалі ў Беларусі;

– спрыяюць рэпрэсіі папулярнасці «незалежнай беларускай культуры», альбо не надта;

– чаму рэалізацыя многіх будаўнічых праектаў (у Мінску і не ў Мінску) пакідае жадаць лепшага;

– як «дзяржаўныя людзі» РБ становяцца хадзячымі анекдотамі;

– наколькі ў тутэйшым урадзе пашырана «дзедаўшчына/бабаўшчына»;

– якія мэты крымінальнага пераследу ўдзельнікаў «беспарадкаў», што мелі месца два гады таму (дарэчы, у жніўні 2022 г. колькасць палітзняволеных у РБ перавысіла 1300);

– ці прыдатны прынцып «калектыўнай адказнасці» для кіравання сучаснымі жыхарамі Беларусі;

– што можна адказаць на наступ шэрасці ў літаратуры, навуцы, еtc.;

– куды прыйшла «шахматная супольнасць краіны» пасля адмовы ўрада РБ (лета 2020 г.) ад сусветнай шахалімпіяды.

На мой одум, усе тэмы заслугоўвалі ўвагі (крыху яшчэ і спяваў :)) Зваротная сувязь жа заставалася… хай сабе ранейшай. І шэрасць надалей крочыць па галовах краіне з «хітамі» кшталту «За агранома», выпрошваючы сабе прэміі ды медалькі, ствараючы інфармацыйны шум.

«Служыў Гаўрыла аграномам…»; «Хвароба гэта здароўе»

Заўтра яшчэ і «вясёлы» навучальны год пачнецца – з уніформай і жэстачайшай дысцыплінай, але без «нацменскіх» моў у праграме навучання. Малюнак… не помню, адкуль скапіяваў. Магчыма, з kasparov.ru

Цягам летніх месяцаў стаміўся ад усяго пералічанага. Таму, а таксама з іншых прычын, перадаю слова сваім карэспандэнтам.

Першы па ліку, але не па значнасці – чытач «НН», фізік, які даслаў мне ўрыўкі са свайго праекта перабудовы грамадства (шалом, Міхал Сяргеіч Гарбачоў, памерлы 30.08.2022), дадаўшы: «Трымаюся ананімнасці, бо жыву пад дыктатурай. Ваша ацэнка “бягучага моманту” блізкая да маёй. Як стары бэнээфавец, я не займаю пазіцыю назіральніка, а падтрымліваю ўсіх і ўсё, што працуе супраць дыктатуры ў межах сваіх магчымасцей. Сёння лёс Беларусі вырашаецца пад Лісічанскам і Херсонам. Вельмі шкада Васіля Парфянкова, з якім быў трошкі знаёмы».

Ідэі пана, які схаваўся пад псеўданімам shyn2010, заснаваныя на «Агульнай Тэорыі Сістэм». Урыўкі:

Чалавек – гэта біялагічны камп’ютар. Вядомыя усім камп’ютары сёння вырабляюцца на базе крышталяў крэмнія, а чалавек створаны ў асноўным на малекулах вады… Светапогляд па сваіх функцыях можна параўнаць з аперацыйнай сістэмай камп’ютара.

Свабода выкарыстання чалавекам біясферы мусіць быць абмежаваная, як і свабода размнажэння людзей (за 70 гадоў – 1945–2015 гг. – насельніцтва Зямлі павялічылася ў 3 разы).

Свабода выкарыстання сродкаў і метадаў пры канкурэнцыі людзей і краін таксама не можа быць бязмежнай, інакш узнікае рызыка глабальнага самагубства.

Варыянт стратэгіі, які б забяспечыў будучыню нашчадкам, — утварэнне пасёлкаў са шчыльнасцю да 2000 чалавек на кв. км, што дазваляе эканоміць на інфраструктуры, пры гэтым не вітаецца жыццё ў «тэрмітніках» — высокіх шматкватэрных дамах, жалезабетонных «бараках». Ад 30% да 50% плошчы кожнай краіны варта пакідаць у «дзікім стане», незабудаванай, незасеянай, закансерваванай для нашчадкаў.

Этнасаў на Зямлі некалькі тысяч, але дзяржаў толькі каля 200, таму большасць з іх шматэтнічныя, як Расейская Федэрацыя, дзе жыве больш 100 этнасаў. Прыкладам эфектыўнай дапамогі дыяспары развіццю сваіх нацыянальных дзяржаў ёсць дзейнасць жыдоўскай і кітайскай дыяспар. Кожная нацыя мае свае нацыянальныя інтарэсы, фармулёўка і ажыццяўленне якіх з’яўляецца галоўнай задачай эліты.

Да адкрытых ідэалогій, здольных да развіцця, можна аднесці лібералізм, нацыяналізм, сацыялізм (заходні) і, як ні дзіўна, кансерватызм. Апошні, у маім вызначэнні, базуецца на хрысціянскіх і дэмакратычных каштоўнасцях і ўлічвае негатыўныя вынікі гістарычных эксперыментаў, хаця часта тэрмін «кансерватызм» выкарыстоўваецца ў іншых значэннях. Рэлігіі варта разглядаць як ідэалогіі.

I сваеасаблівае рэзюмэ: «Калі чалавецтва не мае здольнасці развязваць глабальныя праблемы, тады Апакаліпсіс».

Усё гэта даволі цікава, тут я працытую «сябе любімага», узору 2017 г.: «Грамадства дагэтуль жыве збольшага “ад авансу да палучкі” або “ад пенсіі да пенсіі”, і важна, каб яно хоць калі-некалі зазірала за далягляд. Cапраўды, жыхары краіны заслугоўваюць лепшай долі; нават утапічныя праекты, якія падштурхоўваюць да роздумаў, памысныя ў гэтым плане». Але не магу сказаць, што рэцэпты лепшага жыцця ад shyn2010 мяне пераканалі… дый сам аўтар агаворваецца, што камп’ютар, у адрозненне ад чалавека, не валодае ні эмоцыямі, ні мараллю, ні падсвядомасцю. Тым не менш запрашаю чытачоў да дыскусіі.

Шашыст Віталь Аніська не імкнецца перарабіць увесь свет, а рупліва даследуе мінуўшчыну… і карысці ад гэтага, па-мойму, болей. Колькі дзён таму ён выявіў дакументы, датычныя навучання Ізі Харыка (на пачатку 1920-х – паэта яшчэ мала вядомага) у Беларускім дзяржаўным універсітэце.

Крыніца: НАРБ, ф. 205, воп. 1, спр. 943, 946, 95

Каментарый В. Аніські, 30.08.2022: «Заліковая картка студэнта медыцынскага факультэта БДУ Іцкі-Лейбы Давідавіча Харыка і частка спісу студэнтаў на 1921/22 акадэмічны год. Калі правільна разабраў, адрас Харыка – вул. Нова-Раманаўская, 33–2. Прозвішча Харыка яшчэ некалькі разоў сустракаецца ў дакументах медфака. 17 лютага 1922 года загадам ваеннага камісара факультэта яму быў прадастаўлены шасцідзённы водпуск для паездкі ў Зембін па сямейных абставінах. 4 сакавіка 1922 года 55 студэнтам трэба было прыйсці ў канцылярыю ваенкамата факультэта для праверкі адносінаў да воінскай павіннасці. Харык не прыйшоў; яго прозвішча разам з 30 іншымі фігуруе ў паўторным загадзе, выдадзеным пазней у сакавіку, з патрабаваннем наведаць ваенкамат ужо пад пагрозай прызнання дэзерцірам у выпадку няяўкі». Удакладненне краязнаўца Вадзіма Зелянкова: «Нова-Раманаўская потым была пераназваная ў Рэспубліканскую, а цяпер гэта, зважаючы на нумар дома, Кальварыйская». Апошняе спрэчна, бо Кальварыйская была і 100 гадоў таму, асобна ад Нова-Раманаўскай (гл. верхні радок у другім дакуменце). Хутчэй за ўсё, кватараваў Харык недзе ў раёне Юбілейнай плошчы.

Я дык і не ведаў, што малады Ізі (Ісак Давідавіч) Харык меў двайное імя Іцка-Лейб і жыў на Нова-Раманаўскай – мяркую, у Мінску-2022 да архіўнай знаходкі ніхто не ведаў. Зрэшты, у біяграфіі паэта, нягледзячы на ягоную «культавасць», увогуле хапае «белых плямаў»; не адмаўлялася тое ні ў маёй лекцыі-2017, ні на «Штэтлфэсце»-2021.

***

Пакуль што ў Беларусі афіцыйна існуе 15 палітычных партый. Новыя не рэгіструюцца дзесяцігоддзямі, дый многія старыя, як абяцаюць чыноўнікі, вось-вось пойдуць «пад нож». Сярод кандыдатаў на ліквідацыю – «нелаяльныя» сацыял-дэмакраты, aka БСДП пад кіраўніцтвам 40-гадовага магістра палітычных навук Ігара Барысава. Далёкая ад мяне гэтая партыя; разам з тым, улічваючы ўсе акалічнасці, вырашыў перадрукаваць заяву ейнага ЦК «Аб захаванні і пашырэнні ўжытку дзяржаўнай беларускай мовы» ад 25.07.2022. Раптам улады спалохаюцца – і самі пяройдуць на беларускую, і школкі перавядуць? 🙂

Зыходзячы з таго, што беларуская мова з’яўляецца дзяржаўнай мовай, а таксама беларуская мова (вусная і пісьмовая) адносіцца да нематэрыяльнай культурнай каштоўнасці нашай дзяржавы, а таксама ўяўляе сабою каштоўнасць для ўсяго чалавецтва, то яна павінна быць захаваная як частка культуры чалавецтва.

ЦК БСДП пастанаўляе:

1) Развіццё, выкарыстанне, удасканаленне і шырокае распаўсюджванне беларускай мовы з’яўляецца прадметам клопату БСДП.

2) Партыя выступае за прыняццё новага закона аб мовах у Рэспубліцы Беларусь, які забяспечыць юрыдычныя і эканамічныя падставы для пашырэння і развіцця беларускай мовы і створыць умовы ўкаранення яе ва ўсіх дзяржаўных і недзяржаўных сферах і за межамі Беларусі.

3) БСДП прапануе стварыць міжведамасную навуковую ўстанову, якая б займалася захаваннем чысціні беларускай мовы, аховы яе ад засмечвання іншамоўнымі словамі і сінтаксічнымі канструкцыямі, пошукам беларускіх сінонімаў іншамоўным словам.

4) Партыя выступае за штогадовыя парламенцкія слуханні па пытаннях аб стане беларускай мовы і перспектывах яе развіцця.

5) Рэгіянальныя структуры партыі праводзяць работу дзеля адкрыцця ў сваіх рэгіёнах беларускамоўных дзіцячых садкоў, школ і гімназій.

Пакуль партыйцы тужыліся, нараджаючы & публікуючы гэткі магутны дакумент, даўні аўтар belisrael д-р Уладзіслаў Гарбацкі вандраваў па Літве. Яго здымкі:

Старыя могілкі ў Мусніках (Муснінкай), чэрвень 2022 г.

Сінагога і могілкі ў Жыжмарах (Жыжмарай), жнівень 2022 г.

Мястэчкі Муснінкай і Жыжмарай знаходзяцца недалёка ад Вільнюса, як ехаць у бок Балтыйскага мора.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

31.08.2022

w2rubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 31.08.2022  23:38

«Пахнет застарелой бедой»

Шалом! Продолжаю беззастенчиво юзать творчество лучезарного БГ (ср. «Бредёт приблизительный воин», август 2021). Впрочем, связи Борис-Борисыча с Беларусью крепче, нежели многие думают: по некоторым сведениям, он не только выступал в подземном переходе г. Минска вместе с Брайаном Финнеганом (декабрь 2015), не только предоставлял свои картины для выставки в Национальном художественном музее (январь 2019), но и посещал примкнувшую к г. Борисову деревню Пчельник, встретил в ней архетип мудрого старца и побеседовал с ним. Так родилась феминистская песня «Слово Паисия Пчельника» 🙂

Кроме шуток, возмущён тем, что в конце декабря 2021 г. упомянутого Финнегана не пустили в Россию, продержавши в каталажке несколько часов перед высылкой восвояси. Допустим, кремлёвской братве ныне везде мерещатся иностранные агенты, но чем помешал флейтист, acь? Футляр для флейты мал, там даже инструкции от ЦРУ толком не спрячешь… 😉 Теперь обиженный Брайан может и в Беларусь больше не приехать – у нас же с Путинлэндом вроде как «союзное государство».

Б. Г. и Б. Ф. в Минске-2015

Хорошо ещё, что Анжелику Агурбаш, певицу ртом и обладательницу российского паспорта, не выслали из Москвы в Минск, где на неё в июле 2021 г. были заведены уголовные дела… зато, с подачи «Белкоопсоюза», до неё доколупываются приставы по делу «экономическому» (вроде как индивидуальная предпринимательница Агурбаш не вернула особо ценные шубы, взятые на реализацию).

Ещё разик процитирую Гребенщикова: «Сначала ты надежда и гордость, потом о спину ломают аршин». То москвичку Агурбаш делегировали от Беларуси на «Евровидение», а куплеты с нехитрой рифмой «Белая Русь – молюсь» в её исполнении транслировались по каждому чайнику. То вдруг тутэйшыя пытаются опозорить даму, выступившую в 2020 г. против насилия, на весь мир… Анжеликины перипетии чем-то напоминают историю с Анастасией Сорокиной, экс-председательницей Белорусской федерации шахмат (см. здесь).

А. Агурбаш, А. Сорокина. Фото из открытых источников

Прошло полтора месяца со дня утверждения новой администрации БФШ, сопровождавшегося втаптыванием в грязь старой (Сорокина, её первый зам Шамко, редактор сайта Смелянский) – сильно лучше стало? В декабре 2021 г. шла уже речь о несоблюдении представителями БФШ и РЦОПа правил «первой лиги» чемпионата РБ, что могло нанести вред здоровью участников. Регламент высшей лиги, которая сейчас проходит в Минске, тоже не особо соблюдается.

Исходя из официального списка заплативших членские взносы за 2021–2022 гг., к турниру следовало не допустить минимум 5 участников из 12 (называть фамилии не хочу). Наблюдаем нечто вроде нормотворчества местной «конституционной комиссии»: в документ вписывается то, что наполовину не будет выполнено.

Почти из той же оперетты. В декабре министр спорта и туризма РБ приказом № 372 утвердил «Республиканский календарный план проведения спортивных мероприятий на 2022 год», имеющий странный вид, по крайней мере в шахматной части. Тренер из Бреста Владислав Каташук не мог не возмутить спокойствие на своём сайте (06.01.2022): «В группе тренеров [Брестской] области была просьба подать турниры для плана по образцу. Было сделано. Но “Зимней сказки” (Барановичи) в плане всё равно нет, а “Полесская горизонталь” (Пинск), которая уже несколько лет не проводится и в этом году не подавалась, есть. Отсюда логичный вопрос: кто составлял документ? Фамилия?»

Предположу, документ готовили прожжённые демагоги из исполкома БФШ, занявшие по 2-3 «хлебныe» должности. А что им? Председатель – человек новый и, вероятнее всего, временный (читаните здесь рассуждения о «временщиках»), всерьёз разбираться не будет.

Небезынтересен и вопрос, почему планом предусмотрено выступление в женском чемпионате Беларуси 12 участниц, а реально играют лишь 10. Вообще, состав «взрослого» чемпионата курьёзен: никого старше 2005 г. р., три перворазрядницы… Подробнее у могилёвского гроссмейстера Сергея Каспарова (08.01.2022).

Вот ещё эпизодик, немало говорящий о «плодотворной» работе федерации под усиленным контролем госорганов. 16 декабря поместили анонс белорусско-израильского онлайн-турнира, намеченного на 10.01.2022:

Минул месяц – ни турнира, ни объяснений. Эпизод очень в духе нынешней власти и её же средств массовой манипуляции – см. казусы Дороховича, Караника, Лукашенко и Турчина, БелТА, прочих «Советских Б.».

Между тем Беларусь в страновом рейтинге ФИДЕ скатилась даже не на 37-е место (36-й она была в прошлом году), а на 41-е, с дележом 42-го.

Припоминаю: когда в конце 2003 г. взялся редактировать журнал «Шахматы-плюс», Синеокая находилась выше строк на 20.

Отчасти даже удивительно, что на интернет-ресурсе БФШ до сих пор не опубликован отчёт об обсуждении проекта Конституции, а также не видно призывов голосовать за этот проект на референдуме 😉 Видно, разработчики всё же микитят, что шахматисты (не все, но большинство, пусть оно и слабо представлено в исполкоме федерации) относятся к идеологическим заморочкам властей… без энтузиазма. Люди шахмат, склонные мыслить на несколько ходов вперёд, способны проанализировать «сырой» текст и обнаружить в нём изъяны.

Спросите: «Если такой умный, чего ж сам не обратился в одну из многочисленных инстанций, собирающих мнения граждан о проекте?» На мой взгляд, опубликованное в конце прошлого года является продуктом третьего сорта, который не исправить частными предложениями, тем более в авральном режиме… Объясняя на грибах: проект – не боровик и не рыжик, а нечто из разряда условно-съедобных (строчок?). К тому же в октябре 2020 г., как только заработала «диалоговая площадка» при палате представителей, обращался к одной из её аниматорок Светлане Любецкой со своими безобидными предложениями по реформе Основного закона… Пять из семи были проигнорированы, а два «реализованы» в декабре 2021 г. с точностью до наоборот.

М. Я. Финберг (1947–2021), сказавший в августе 2020 г., что на улицы выходят «безответственные», добавил тогда:

Я удивлен нынешними молодыми людьми: куда они лезут? Они еще ничего не знают в этой жизни, как они могут делать какие-то выводы? Сначала надо окончить высшее учебное заведение, потом аспирантуру, чтобы что-то постичь в своем деле и своей профессии и только после этого получить право высказываться как профессионал и гражданин своей страны

Ну, окончил я аспирантуру (ещё в 2002 г.), написал два десятка научных работ, в т. ч. о политсистеме Беларуси, преподавал в вузе… послушали меня? Власть предержащим не угодишь: неучёный – куда лезешь поперёд идеологов и прочих лекторов общества «Знание»? Учёный – «ботан», оторвался от народа, «а ещё шляпу надел!» Всё, как в стихотворении Гирша Релеса, которое воспроизведу и в оригинале на идише, и в переводе на белорусский Феликса Баторина:

Из сборника Г. Релеса «Ицтэр азэй… / Цяпер так…» (Минск: Шах-плюс, 2013)

Мнение о проекте белорусской конституции от российского политолога-законоведа Екатерины Шульман (28.12.2021):

Очевидно, что следовали за российскими образцами во многом… Почему-то теперь написано отдельно, что Беларусь развивает ядерную энергетику, причем в той главе, которая про природу. Про поддержание исторической памяти – это долг каждого белоруса. Что родители должны готовить детей к общественно-полезному труду. И другие такого рода «пионерские зорьки».

Из сущностного, что обращает на себя внимание? Была фраза о том, что Беларусь является нейтральной страной, она ушла. Но появилась фраза о том, что Беларусь не допускает со своей территории военной агрессии по отношению к другим странам… Внесена оригинальная идея Всебелорусского народного собрания, нового представительного органа, который собирается раз в году. Который формируется непонятным образом (как он формируется, будет разъяснено в законе). Туда входит целый список людей по должности. Президент является членом этого Всебелорусского собрания, бывший президент, представители законодательной, судебной, исполнительной власти, представители местных советов депутатов, представители гражданского общества.

Предельная численность 1200 человек. Формируется на 5 лет. Дальше такая загадочная история: «Всебелорусское народное собрание созывается на первое заседание Центральной избирательной комиссии не позднее 60 дней после выборов депутатов». Кажется, что всё понятно, на самом деле нет.

Дело в том, что, согласно предыдущим фразам, в этом собрании не депутаты, а делегаты. Помните, у нас в «азбуке понятий» была разница между депутатом и делегатом? Вот там делегаты. Депутаты – это в двухпалатном белорусском парламенте.

Что делает это собрание. Оно утверждает основные направления внутренней и внешней политики, программу развития, премьер-министра заслушивает. Оно может Конституцию менять, предлагать референдумы, рассматривать вопросы о легитимности выборов, а также смещать президента с должности. То есть право импичмента передается этому собранию. А также можно вводить чрезвычайное положение.

Они судей избирают, между прочим, высших судов, и председателя, членов ЦИК. То есть тут полномочия, в том числе и кадровые. А также могут награждать президента государственными наградами.

Не реже раза в год собирается это загадочное собрание. Коллега мой Григорий Юдин назвал это «штатами». Как Генеральные Штаты во Франции, то есть институт сословного представительства, который забирает часть полномочий у парламента. Это несколько похоже на российский Госсовет и одновременно на российский Совет безопасности, только с кадровыми полномочиями.

Игорь Борисов, социал-демократ из партии «Грамада», на днях сравнил «Всебелорусское народное собрание» с «Всекитайским собранием народных представителей». Мне же пунктирно очерченный в проекте «хурал» напомнил, скорее, о Верховном Совете СССР доперестроечных времён – многочисленном (9-й созыв 1974 г. – 1556 депутатов) и недееспособном. Он тоже создавал иллюзию народовластия: раз в году фрезеровщик или доярка могли взять микрофон и рассказать о своей жизни всем-всем-всем… Что призвано было утешить десятки тысяч других фрезеровщиков и доярок.

И. Борисов, Е. Шульман

Г-жа Шульман сказала, что ей неясно, какое гражданское общество будет представлено в ВНС. Я-то догадываюсь: БРСМ, cоюз жэншчын, самые чэсныя профсоюзы из ФПБ и, конечно, объединение ветеранов. В случае принятия проекта несколько мест наверняка отжалеют руководству инвалидных организаций – тоже привычное с позднесоветских времён дело. Что-то перепадёт «конструктивно настроенным» партийцам (КПБ, ЛДПБ…) И лояльным бизнес-ассоциациям планируют, видимо, слово давать.

Забавно читать панегирики вроде: «В целом проект Конституции даже, наверное, сложно назвать апгрейдом. Это, я бы сказал, бриллиант, выточенный из алмаза» (Дмитрий Шевцов, генеральный секретарь Белорусского общества Красного Креста, sb.by, 12.01.2022). Мне казалось, что чуть ли не главный принцип «Красного Креста» – дистанцирование от всяких политических проектов. Ошибался, енто значить…

Вольф Рубинчик, г. Минск

15.01.2022

w2rubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 15.01.2022  23:15

В. Рубинчик. Добрый ли день?

Снова заштормило в наших палестинах. Ясное дело, в информационно-общественно-политической сфере – что до погоды, она для лета вполне себе приемлема.

Если честно, «закручивание гаек» лично меня особо не задевает. И раньше-то шёл по жизни, как законченный граф по минному полю, – ну, сейчас буду вести себя ещё более осмотрительно. А так… дальше Освеи не сошлют. Между прочим, в тех, северобелорусских краях Витебщины, в середине 2000-х работал на лесопилке Павел Северинец, осуждённый по делу о «массовых беспорядках» осени 2004 г. Остался жив, регулярно писал письма десяткам людей (мне тоже); отправлял корреспонденции в газету «Наша Ніва» – позже они сложились в книгу «Лісты зь лесу».

Названья говорят за себя

В 2021 г., после могилёвского процесса по делу о подготовке «массовых беспорядков», член Союза белорусских писателей, получивший семь лет колонии необщего режима (приговор ещё не вступил в силу), тоже пишет письма… и третью книгу романа «Беларусалим».

Между ссылками и отсидками Павел успел жениться. На фото Ольга Северинец, урождённая Шилак

Упоминал я о том, что во второй книге «Беларусалима», законченной и изданной весной 2020 г., встречаются удивительные совпадения с событиями, которые произошли позже… Вот ещё одно: в книге описываются нападки на православного митрополита Артемия, сочувствующего «белорусскому движению», которые завершаются его отставкой (с. 264–271, 522). 9 июня 2021 г. синод РПЦ отрешил от должности… cвященника Артемия, после августа 2020 г. публично заявлявшего о том, что в стране учиняется беззаконие, а идти путём приспособленчества церкви не пристало. Правда, книжный Артемий – митрополит Смоленский и Дорогобужский, а реальный – архиепископ Гродненский и Волковысский, но это уже детали.

В связи с майским материалом, где были воспроизведены два послания от покойного историка Евгения Анищенко, подумалось, что и я не вечен, и многие письма интересных людей, хранящиеся в моём архиве, могут пропасть. Поэтому, если вы не против (а куда деваться с «подводной лодки»? :)), буду потихоньку их публиковать. Для начала – «шахматный» ответ от проф. Александра Козулина, сидевшего в колонии № 3 посёлка Витьба:

Жаль, что после помилования и освобождения в августе 2008 г. профессор не принимал заметного участия в здешних политических процессах. Думаю, потому, что из-под него «вытянули» социал-демократическую партию… а может, просто уяснил, что «пророков нет в отечестве своём». Так или иначе, эндшпиль, о котором он писал из Витьбы, слишком уж затянулся – наверное, то был всё же миттельшпиль.

А тем временем передают, что Белорусская социал-демократическая партия (руководитель – Игорь Борисов) получила предупреждение от министерства юстиции за обложку своего партийного издания, вышедшего ещё в конце 2020 г. В малотиражном журнале были помещены разнообразные «креативы»; в чём-то нашли «неуважение» к государственным символам Беларуси, пропаганду «негативного отношения» к гербу и флагу.

Текстовка от журнала «Пазіцыя» (пер. с бел.): «Если говорить труднорисунок заменит слова! Здесь представлена лишь малая часть плакатов, которые можно найти на просторах интернета. Среди них произведения не только знаменитого дизайнера Владимира Цеслера, но и пока ещё не известных молодых художников».

На мой взгляд, министерия многовато на себя берёт… Беспристрастная экспертиза не выявила бы в этих рисунках ничего оскорбительного. Но, поскольку с такой экспертизой в Синеокой, как показали «дело Press Photo» 2013 г., «дело с книгами Зенона Позняка» 2016 г. и «дело регнумовцев» 2016–2018 гг., имеются некоторые временные трудности, не хочу рисковать. Изображения выше предложены в чёрно-белом цвете – при желании читатели сами домыслят, как выглядели оригиналы.

Сейчас меня, наверное, закидают виртуальными тапками, как зимой сего года пытались забросать Артёма Шрайбмана, обмолвившегося о том, что до лета 2020 г. сторонники бело-красно-белого флага оставались чем-то вроде «субкультуры». Я не раз писал о том, что этот флаг мне ближе, но с определённым уважением отношусь и к красно-зелёному… Всё-таки c 1995 г. к нему, несмотря на далеко не супергармоничное сочетание цветов, отчасти привыкли. Появились люди (не только чиновники), праздновавшие под ним свои успехи. Где-то, быть может, доходило и до сакрализации.

Боксёр-победитель Дмитрий Асанов гордо несёт красно-зелёный флаг на Европейских играх 2019 г. (что не помешало Дмитрию год спустя выступить против лжи и насилия, исходящих от «власти»)

С весны с.г. по указке идеологов «официальный» флаг вывешивают в Минске чуть меньше, чем везде – среди прочего и там, где старожилы никакой госсимволики не припомнят…

Каштановка-2021. Здание районной поликлиники у «Шахматного дворика»; да, и здесь флаг в мае тоже висел

Полагаю, сия кампания может вызвать лишь обратный эффект – насильно мил не будешь. Возможно, правы писатель Владимир Орлов, политаналитик Шрайбман, многие другие… и после смены режима бело-красно-белый флаг действительно вернёт себе права государственного, утраченные в 1995 г. Не то, чтобы я был против (см. выше), но для меня юридический статус – не самоцель. Солидарность общества, которое сейчас разделено в вопросе о символах, да и будет разделено ещё долго, представляется более важным фактором развития страны. Проще говоря, нужно то, что способствует единению, а системные беззакония под любым флагом, хотя бы и бело-красно-белым, мне не нужны.

В своё время проводились параллели между лукашенковской РБ и режимом Франко… Так вот, с 1977 г. Испания официально отказалась от символов «каудильо», но и к флагу Второй республики не вернулась. Полюбопытствуйте:

Флаги 19311939 гг.; 19451977 гг.; после 1977 г.

Нынешний флаг Испании – некий «компромисс» между двумя предыдущими. Следует ли исключать, что и нас ждёт «третий путь»?

В рамках самодеятельного творчества уже сейчас выношу на обсуждение вариант флага новой Беларуси. Примерно такой:

Кубики, собранные вместе, могут трактоваться по-разному: и как кристаллы соли, питающей страну (всяко лучше, чем автомат Калашникова рисовать), и как символ единства, тяги к созиданию… Но, и чуть ли не главное, – они могут служить раскраской! При сохранении общего монохромного стяга, который будет использоваться, в частности, на международном уровне, на уровне местных сообществ должно быть официально дозволено раскрашивать грани кубиков. Таким образом, в Субботниках под Ивьем люди смогли бы вывесить такой флаг…

А, к примеру, в Александрии под Шкловом – такой:

Да, насколько знаю, аналогов государственного флага-раскраски в мире нет, однако всё ведь когда-то возникает впервыe 😉 Если идея вам кажется нелепой, словно инициатива старика Хоттабыча, выделившего по мячу каждому из футболистов на поле во время матча, то чего уж там, посмейтесь. Если написанное мною (необязательно, кстати, этот конкретный текст) сильно рассердило, перейдите к решительным действиям – скупите остатки тиража моих книг для сожжения в Севастопольском парке, я даже не очень обижусь 🙂

Чего не хотелось бы, так это раскручивания в Беларуси новой спирали противостояния, которая напоминала бы споры между остроконечниками и тупоконечниками у Дж. Свифта, он же Lemuel Gulliver.

О подобной же спирали и «сползании страны в воронку насилия» с некоторым надрывом, но в целом резонно год назад писал вышеупомянутый Шрайбман. Вряд ли я соглашусь с этим автором в том, что мем о «3%» сделался «одним из самых успешных политических мемов в современной истории страны» (и год назад бы не согласился, памятуя о прежних мыльных пузырях вроде выкриков «ШОС!»), но развивался Артём, прежде грешивший самоцензурой, в правильном направлении 🙂

Полагаю, спешный отъезд в Украину несколько дней назад, сразу после злополучного «интервью» ОНТ с человеком, похожим на Романа Протасевича, не сильно повредит А. Шрайбману как исследователю. Другое дело – бытовые трудности на новом месте… Во всяком случае, желаю, чтобы «экстремист-теоретик», как его на днях обозвали в «СБ» (в одном этом ярлыке от б/y КВНщика экстремизма больше, чем во всех прочитанных мною текстах А. Шp.), смог поскорее вернуться к родным пенатам.

Печально видеть, как логика гибридной войны захватывает, казалось бы, аполитичные организации вроде «Белпочты». Последняя давно существует в форме предприятия, т.е. призвана зарабатывать деньги, но поведение руководства «Белпочты» намекает на то, что преданность фантомной «идеологии» поважнее будет.

Справка по материалам википедии:

В августе 2020 года «Белпочта» перестала доставлять подписчикам негосударственную общественно-политическую газету «Народная Воля». Позднее «Белпочта» отказалась распространять «Народную Волю», подала в суд на эту газету и «Свободные Новости Плюс»

В ноябре 2020 года «Белпочта» не внесла 4 негосударственных газеты в свой подписной каталог на 2021 год. В апреле 2021 года «Белпочта» отказалась брать на реализацию в своих отделениях и включать в подписной каталог на 2-е полугодие 2021 года частное барановичское издание «Intex-press». В июне 2021 года гендиректор «Белпочты» заявила о невключении в подписной каталог на 2-е полугодие 2021 года ещё одной негосударственной газеты — «Новы Час», заподозрив издание в публикации материалов, нарушающих законодательство о СМИ.

Тут уж я, как постоянный читатель «Новага часу», не выдержал и написал электронное письмо-увещевание Юркевич Светлане Викторовне, 1976 г. р., которая стала «главпочтмейстеркой» в сентябре 2019 г., а до того более семи лет служила заместителем директора по идеологии. Копию письма отправил в редакцию «НЧ», не рассчитывая на публикацию, но в тот же день, 7 июня, оно было опубликовано (ну и пусть).

Меня могут упрекнуть в недостатке учтивости, но до уважения ли здесь?.. Мало того, что в августе 2020 г. выпускница академии управления при президенте являлась соучастницей «набега Орды», она, похоже, превратила «Белпочту» в филиал генпрокуратуры. Без суда и нормальной экспертизы люди в погонах рассуждают о нарушениях закона… Почтовое руководство берёт под козырёк и лишает читателей неказённых взглядов на мир (не у всех есть доступ в интернет), а почтальонов – заработка, который складывается в значительной части из денег за подписку. Стыдновато, Викторовна! 🙁

То, что другие руководители государственных («республиканских унитарных») предприятий ведут себя подобным образом, отнюдь не утешает, а наоборот. Наводит на мысль о том, что липкий страх, насаждавшийся четверть века, дал глубокие метастазы, и как бы не пришлось его искоренять ещё четверть века.

Но есть и хорошие новости. Так, сегодня сообщалось о разблокировке банковских счетов издательств «Кнігазбор» и «Янушкевіч» (до того госконтролёры почти полгода не давали нормально работать хорошим минским издателям).

Вольф Рубинчик, г. Минск

09.06.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 10.06.2021  00:48

Водгук ад мастака
Я б працягнуў думку — можна і “кубік-рубік” зрабіць: кубік-РэБік, дзе якраз тры пасы даюць магчымасць утвараць і БЧБ, і ЧЗ — два пасы зялёнага, адзін чырвонага, і на арнамент застанецца вертыкаль))) А само “РэБік” нясе ў сабе не толькі РБ, а яшчэ і мудрасць ад рэбе))
Андрэй Дубінін, г. Мінск   14.06.2021  19:49

Реабилитирует ли себя “оппозиция”?

В конце мая с. г. автор статьи, известный в Беларуси человек (историк, литературовед, активист социал-демократической партии), отправил статью об “оппозиции” своим однопартийцам, а также в некоторые негосударственные СМИ. “А в ответ – тишина”. Мы решили перевести эту статью с белорусского, дабы несколько расширить охват аудитории. Приглашаем читателей к дискуссии по затронутым проблемам. Итак…

Реабилитирует ли себя оппозиция?

Пишет Анатоль Сидоревич

Главный избиратель Беларуси и незаменимая счётчица голосов озвучили примерные даты выборов в Палату представителей. Они считают, что “выборы” должны состояться в этом году, в ноябре.

Реплика А. Сидоревича на учредительном съезде БНФ (Вильнюс, 1989). Фото из журнала ARCHE

Напомню один факт. Надлежащим образом оценив то, что состоялось 24 ноября 1996 г., демократическая оппозиция клялась и божилась, что она не признаёт и не будет признавать вновь созданный орган “законодательной власти”. В 2000 году на Конгрессе демократических сил было решено бойкотировать выборы. Саму Палату прозвали “палаткой”.

Напомню другой факт. В 2000 г. в стане демоппозиции нашлись штрейкбрехеры – Белорусская социал-демократическая партия (Народная Грамада). Если быть корректным, то IV съезд БСДП(НГ) принял постановление о неучастии в выборах. Но немцы (руководитель Консультационно-наблюдательной группы ОБСЕ в Минске Ханс-Георг Вик и посол Германии в Беларуси Хорст Винкельман) уговорили тогдашнего председателя партии Николая Статкевича плюнуть на решения Конгресса и Съезда. Они якобы договорились, что оппозиции, в том числе Статкевичу, будет выделено в палатке несколько мест.

Немцы правильно выбрали главного штрейкбрехера, т. к. разгадали статусную озабоченность Статкевича, который, в отличие от Александра Бухвостова, Сергея Калякина, Анатолия Лебедько и иных деятелей оппозиции, никогда не был депутатом.

Какими средствами Статкевич убедил большинство центрального комитета партии нарушить постановление Съезда, можно только догадываться.

Немцы помогли Лукашенко укрепить власть. Правда, потом, когда обнаружилось, что Лукашенко обдурил их, как щенят, они начали что-то вякать о правах человека и демократии. Тогда Вик стал персоной нон грата, а вскоре в Минске прикрыли и саму миссию ОБСЕ. Самым забавным для меня был эпизод с депутессой Бундестага Утой Цапф. Эта социал-демократка почему-то была уверена, что продвинет демократию в Беларуси посредством семинаров и диалога с “палаточниками”. Сколько ей ни говорили, что это пустое занятие, она стояла на своём. И достоялась. На “выборах” 2004 года её выгнали с избирательного участка чуть ли не пинком под зад. И тогда она закричала: “Diktatur”!

В 2004 году Статкевич уже мог утверждать, что его (и его сторонников из БСДП) штрейкбрехерство было правильным. Следом за БСДП в “избирательном процессе” в качестве спарринг-партнёров власти начали участвовать и иные демократические партии.

Что повлияло на смену позиции? Не секрет, что на “продвижении демократии” в Беларуси кормится множество разных западных институций (знатоки говорят, что до Беларуси доходит не более 10 процентов выделенных средств). Не последнюю роль здесь играют и “коллективные немцы”, а точнее то, что в польских кругах называется “Немецким Евросоюзом”. “Вы говорите, что выборы в Беларуси проходят с нарушениями стандартов ОБСЕ, что “палатка” нелегитимная. А докажите это”, – обращались к нашим оппозиционерам западные “гуру демократии”. Доказать же нарушения избирательного права и тезис о нелегитимности ПП оппозиционные партии могли только путём участия в “избирательном процессе”. Вот столько кандидатов в депутаты выдвинули мы, а столько – провластные организации. Вот столько зарегистрировано наших выдвиженцев, а вот столько – провластных. Столько кандидатов в избирательные комиссии выдвинули мы, а столько – провластные организации; столько наших выдвиженцев стали членами комиссий, а столько – выдвиженцев власти… Иначе доказать несправедливость “избирательного процесса” в Беларуси невозможно. Так Запад толкал демократическую оппозицию на участие в подтанцовке.

Своими требованиями Запад изрядно дискредитировал оппозицию в глазах немалой части демократически настроенных граждан Беларуси.

Оппозиция дискредитировала себя и тем, что потакала само- и славолюбию некоторых своих деятелей, которым важно было порисоваться. И тем, что, идя на поводу у “коллективных немцев”, стала исповедовать олимпийский принцип: важно не побеждать, а участвовать. И тем, что не могла договориться о распределении округов, о выдвижении единого кандидата на должность президента.

А в 2010 году оппозиция и вовсе стала на путь обмана граждан. Имею в виду утверждения Григория, Алексея, Виталия и Николая, что за выдвижение каждого из них кандидатами на должность президента подписались более 100 тысяч граждан. Сомнительно, что 100 тыс. подписей собрал и Ярослав. В 2015 году эту “технологию” переняла бывшая моя однопартийка по БСДП Татьяна Короткевич, которая тоже немало сделала для дискредитации демоппозиции.

Самое же дно, на которое оппозиция опустилась, – это принятие в качестве подарка от “исполнительной” власти депутатского мандата в 2016 году.

Что-то подсказывает мне, что в следующий раз за “подарком” к главной счётчице голосов выстроится очередь…

При этом нужно особо отметить: ни БСДП, ни Объединённая гражданская партия, ни Партия БНФ, ни иные политические организации нигде и никогда не заявляли, что считают свою позицию, занятую в 1996-м, ошибочной. Во всяком случае я о таком заявлении не слышал и не читал.

Сейчас, когда руководство почти всех оппозиционных структур поменялось, следовало бы БСДП, ОГП, Партии БНФ, а заодно и партии “Справедливый мир”, по отдельности или совместно, объявить ошибочной позицию своих организаций, занятую после ноябрьских событий 1996-го. Замечательно было бы, если бы каждая партия в отдельности или совместно с другими подписалась под следующим: “Принятие Конституции в редакции 1996 г. создало правовую основу для динамичного развития общества и государства, эффективной работы каждой из ветвей власти (законодательной, исполнительной и судебной). Сегодня можно с полной уверенностью сказать, что Парламент Республики Беларусь сформировался как зрелый законодательный и представительный орган, занявший надлежащее место в конституционном механизме нашего государства” (цитата с официального сайта ПП НС). Можно добавить и третий пункт: а выборы в Беларуси прозрачные и справедливые, их результаты всякий раз на 100 процентов выражают волю народа.

Тяжело принять такое постановление? Нельзя? А нарушать, не отменив их, прежние клятвы, обещания и зароки можно?

А так можно?” (стоп-кадры из социальной рекламы “Минсктранса”, которую упорно крутят в общественном транспорте столицы)

В этом году у оппозиции появился шанс хоть немного реабилитироваться.

Озвучен оптимальный, с точки зрения “исполнительной” власти, срок так называемых парламентских выборов. Но “выборы”, если они действительно будут назначены на этот год, – незаконные, т. к. противоречат Основному Закону, который под нынешнюю власть и переписывали. Чтобы распустить ПП НС, нужно поискать какие-то причины и поводы, которые никого из наделённых способностью мыслить не убедят, т. к., повторю, ПП НС, состав которой был известен до дня голосования, – целиком послушный инструмент в руках “исполнительной” власти. Кто из членов оппозиционных партий верит в реальное разделение власти в нашей стране и в возможность реального конфликта между ветвями власти?

Послушная ПП НС может и самораспуститься, если те, кто в ней заседает, заявят о сложении своих полномочий. Но это будет нечто неслыханное в новейшей истории.

“Нормальные” выборы должны состояться не позже сентября 2020 года, когда заканчивается срок полномочий послушной ПП НС. И участие демократической оппозиции в выборах, которые будут назначены наперекор Основному Закону, – это участие в беззаконии.

Я не призываю к бойкоту. Бойкот – это активная акция, за бойкот надо агитировать. Впрочем, кого агитировать? Большинство избирателей уже давно не ходит на избирательные участки. И об этом отлично знает контора г-жи Ермошиной, которая уже не первый год рассылает нам эсэмэски с призывом идти на избирательные участки.

Получается интересная ситуация: граждане не идут на избирательные участки, а оппозиция, как и вышеупомянутая контора, выступает в роли зазывалы. Такая ситуация называется симфонией. Симфония власти и оппозиции.

Я не призываю к бойкоту. Я призываю к неучастию в “выборах”. В таком случае ни одна политическая организация, считающая себя сторонницей правового государства, не выдвигает своих кандидатов в депутаты. И не надо поддаваться давлению западных гуру демократии, “коллективных немцев”. И давлению тех у нас, в Беларуси, кто имеет определённые выгоды от участия оппозиции в “избирательных кампаниях”.

А. Сидоревич в наши дни, фото с bsdp.org

Оппозиции хоть раз за 15 лет надо показать, что она способна к решительным действиям.

Стоя на позициях правового государства, защищая его принципы, оппозиция, во всяком случае, может выдвинуть кандидатов в избирательные комиссии, направить наблюдателей на избирательные участки – хотя бы для того, чтобы убедиться, что и на этот раз в комиссии попадёт мизерный процент её выдвиженцев, что наблюдатели по-прежнему будут видеть не бюллетени, а зады членов участковых комиссий, что и на этот раз фреквенция (или, по-нашему, явка избирателей) будет низкая, и – я уверен в этом – даже ниже, чем в 2016 году.

Чтобы доказать недемократичность “избирательного процесса”, не обязательно принимать участие в подтанцовке, быть спарринг-партнёрами провластных кандидатов. Если же кто-то из оппозиционеров надеется получить мандат как подарок от “исполнительной” власти за лояльность, то это уже не оппозиционер, и партия, которая согласна на такой подарок, – не оппозиционная.

Анатоль Сидоревич

P.S. “Исполнительная” власть заинтересована в участии оппозиции в “избирательной кампании”. Вот и недавно главный избиратель признался, что ему хочется, чтобы выборы были признаны легитимными. Признаны Западом, конечно.

“Революционным” поступком оппозиции было бы, если бы она заявила о своём неучастии в “избирательном процессе”, т. е. о невыдвижении своих кандидатов, до того времени, пока её представители не попадут в избирательные комиссии всех уровней и не получат возможность реально наблюдать за процессом подсчёта голосов на избирательных участках, пока не будет ликвидирован институт пятидневного досрочного голосования, пока не перестанут ключи от избирательных участков на ночь отдавать работникам милиции.

Иной раз от тех, кто распинается за участие в “избирательной кампании”, можно услышать, что они-де получают возможность “работать с людьми”, выступать по радио и телевизору. Как будто с людьми не надо работать в другое время. Но я об ином. Любители подтанцевать довольствуются теми …цатью минутами, которые им даёт “исполнительная власть”. А мне помнится, что на саммите ОБСЕ 1999 г. кто-то обещал дать оппозиции 15 процентов эфирного времени независимо от “избирательных кампаний”. Или память мне изменяет?

Как было бы хорошо, если бы своё участие в “избирательных кампаниях” оппозиция обусловила и правом пользоваться СМИ, на содержание которых идут деньги всех налогоплательщиков, но они находятся в руках одной группы граждан.

И ещё меня интересует, доколе оппозиция будет соглашаться на роль умственно отсталых. Я имею в виду институт членов избирательных комиссий с правом совещательного голоса.

Если бы оппозиция обусловила своё участие в “избирательном процессе” реальным членством своих представителей в избирательных комиссиях, возможностью реально следить за подсчётом голосов на избирательных участках, ликвидацией института досрочного голосования, возможностью пользоваться на первый раз пятнадцатью процентами эфирного времени на радио и телевидении, доступом к бумажным государственным СМИ, ликвидацией института членов избирательных комиссий с правом совещательного голоса, – это был бы “революционный” поступок. Но совершить такой поступок может лишь оппозиционная оппозиция. И солидарная.

А. С.

От belisrael.info: мы не всегда разделяем взгляды наших авторов.

Опубликовано 12.07.2019  11:57

Отклики

“Основная проблема здешнего политикума, на мой взгляд, не в участии или неучастии в избирательных кампаниях, а в недостатке (или полном отсутствии) стратегического мышления, из чего вытекает непоследовательность… Подметил её уже в 2001 г., когда многие из тех, кто в 2000 г. призывал к бойкоту “парламентских выборов”, охотно участвовали в президентских, даром что последние устраивались по тем же правилам. Летом 2001 г. я задал большинству претендентов вопрос, смысл которого был следующим: “Когда Вы признали референдум и Конституцию РБ образца 1996 г.?” (упоминал этот эпизод здесь). Вразумительного ответа ни от кого не получил.

Уже лет 10 время от времени рассказываю, что необходимо “исправление имён”, что называться “оппозицией” альтернативным (или демократическим) силам не следует. Например, в 2017 г.: “мне не в кайф само слово “оппозиция”: принимая его, оппоненты режима заранее соглашаются, что их меньшинство”. Увы…” (Вольф Рубинчик, 12.07.2019)

“Разумныя рэчы кажа Сідарэвіч, але яго ніхто не паслухае. І самае смешнае, што партыя Сідарэвіча таксама будзе ўдзельнічаць у гэтай смешнай кампаніі, а ён партыю на знак пратэсту не пакіне” (Зміцер Дзядзенка, 19.07.2019)

«Позиция Сидоревича правильная и понятная. Но участие в парламентской кампании мы включили в стратегический план деятельности, и в решениях Центрального комитета: кто не хочет участвовать – пусть не мешает. Мы прекрасно понимаем, что выборов нет. Если партия не будет участвовать в кампании, то какой смысл в ее существовании как политической организации? У партии есть предвыборная платформа, есть программа действий, разработаны партийные месседжи, сейчас работаем над дизайном листовок и плакатов для кандидатов. Вполне естественно, что часть наших членов выступает против участия в кампании» (Игорь Борисов, председатель БСДП, 23.07.2019)

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (107)

Добры дзень, ён жа шалом. І – з месца ў кар’ер.

На ідэі наконт удасканалення Канстытуцыі ўхвальна адгукнуліся некалькі вядомых у Беларусі людзей (напрыклад, Кастусь Жукоўскі, Вольга Маёрава, Анатоль Сідарэвіч). Таццяна Севярынец – не апошняя ў «Беларускай хрысціянскай дэмакратыі» персона – 12.03.2019 напісала: «Я зацікавілася прапановай. Ау, кіраўнікі партый!»

Ніхто з адрасатаў Т. Севярынец на сувязь не выйшаў. І праўда, чаго мяне слухаць у справе паляпшэння тутэйшай сістэмы? Усяго-та 8 год вучыўся паліталогіі, 8 кніг выдаў (а іншыя ж выдаюць і па 28). ОК, гатовы лічыць «Катлеты & мухі»-106 эксперыментам, дзе адмоўны вынік – таксама вынік. З другога боку, за навуковыя доследы мне не плоцяць, таму я магу дазволіць сабе ўсялякія фокусы – напрыклад, пакпіць з паддоследных… Пастараюся быць лагодным, бы той дзед з анекдота, які, убачыўшы надпіс «Курыць сувора забараняецца!», закурыў мякка, па-добраму 😉

Сваё стаўленне да «Народнай грамады» Міколы Статкевіча і ацэнку перспектыў НГ выказваў у снежні 2018 г. Магчымасцей «зламаць сцэнар рэжыма» у кандыдата тэхнічных навук вобмаль, а шансаў наступіць на ранейшыя граблі – трохі болей. На міг засумняваўшыся (раптам усё ж я недаацэньваў патэнцыял экс-палітвязня?), 03.03.2019 адправіў «генсеку» ягонай партыі запыт – колькі нефармальных ячэек НГ з’явілася на буйных прадпрыемствах за апошні год, ці ва ўсіх раённых цэнтрах яна прадстаўлена…

З адказу Сяргея Спарыша, 18.03.2019: «Ячэйкі на дзяржпрадпрыемствах – добры жарт. Іх няма нават у прафсаюзаў, а вы патрабуеце, каб іх мела незарэгістраваная партыяСпісаў мы не вядзем. Магу толькі сказаць, што людзей у нас не менш, чым у іншых. Напрыклад, на з’ездах НГ і БСДП(Г), якія прайшлі амаль адначасова, была прыкладна аднолькавая колькасць удзельнікаў. Усе партыі перажываюць крызіс, таму што займацца палітыкай небяспечна, а фарбаваннем платоў – бессэнсоўна. Але ў нас ёсць Статкевіч, а ў іх няма».

Ды я не патрабую… Але без пярвічных суполак, створаных людзьмі, якія штодня бачаць працу адно аднаго, партыя рызыкуе прыпадобніцца да пятлюраўскага ўраду, калі «ў вагоне дырэкторыя, пад вагонам тэрыторыя». Пачынальнікі сацыял-дэмакратыі ў Расіі 1890-х, якія б ні былі, не грэбавалі чарнавой працай; той жа Ульянаў-будучы-Ленін пісаў лістоўкі для рабочых і каардынаваў страйкі, не ківаючы на прафсаюзы.

Мікола-палітык насцярожвае і тым, што ўсцяж крыўдуе на СМІ. Так, бываюць падставы, але вось як гэта прагучала тры месяцы таму на сайце НГ:

19 снежня 2010 году – гэта быў дзень годнасці, калі пад 100 тысяч беларусаў паказалі, што прагнуць свабоды, – кажа Мікалай Статкевіч. – Што датычыцца колькасці ўдзельнікаў пасля шэсця [ў цэнтры Мінска], то восем гадоў таму ў СМІ мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч чалавек. Але з кожным годам гэтая лічба ўсё больш і больш зніжалася ў так званай незалежнай прэсе. Навошта? Чаму?

Што 19.12.2010 паведамляла «Хартыя»: «21:39. Плошча Незалежнасці цалкам запоўнена людзьмі. Паводле розных ацэнак, тут ад 30 да 40 тысяч чалавек». «Радыё Свабода», 20.12.2010: «Каля 15-20 тысячаў чалавек (па іншых дадзеных да 40 тысяч) узялі ўдзел у акцыі пратэсту на Кастрычніцкай плошчы і плошчы Незалежнасьці ў Менску». Тутбай, 20.12.2010: «Увечары 19 снежня, пасля завяршэння галасавання на выбарах прэзідэнта Беларусі, у Мінску прайшла акцыя пратэсту прыхільнікаў апазіцыі, у якой узялі ўдзел каля 15 тысяч чалавек». Не помню СМІ, дзе «мінімальная ацэнка называлася ў раёне 85 тысяч». Калі ведаеце, дзе ў снежні 2010 г. публікаваўся такі лік, падзяліцеся 🙂

Іншы эпізод — пра (ня)ўменне расстаўляць прыярытэты. У студзені-лютым г. г. многія вадзіцелі мінскіх тралейбусаў публічна заяўлялі пра незадаволенасць умовамі працы; да сеціўнай петыцыі далучыліся і сотні пасажыраў. Свой тэрмін, кажа начальнік з Мінгарвыканкама, па стане на восень 2018 г. адпрацавалі 59% аўтобусаў і 43,5% тралейбусаў, што як бы намякае на абгрунтаванасць прэтэнзій… Нядаўняя, сакавіцкая навіна: «Кіраўніцтва “Мінсктранса” настойліва заклікае кіроўцаў тралейбусаў адклікаць свае подпісы пад калектыўнай петыцыяй са скаргай на ўмовы працы».

Здавалася б, каму, як не сацыял-дэмакратам, падтрымаць самаарганізацыю работнікаў? Але для М. Статкевіча 16.03.2019 важнейшым было распавесці, як яму дадзяваюць несамастойныя «лідары», і выпісаць агульныя рэцэпты: «Нам трэба быць больш актыўнымі, не глядзець на забароны, а крытыкаваць уладу, адкрыта змагацца супраць яе за правы людзей».

«Харашы» і канкурэнты НГ – Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя Ігара Барысава. Абаронай вадзіцеляў, калі меркаваць паводле «сайта прыхільнікаў БСДП», тожа не зацікавіліся, затое ў партыі працуе цэлая «канстытуцыйная камісія»! Апошняе можна было б і вітаць, каб не ўзровень… Чытайма «Зварот БСДП да грамадзян краіны з нагоды 25-й гадавіны Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь»: партыйныя мудрацы лічаць, што праўкі былі ўнесены ў Канстытуцыю тройчы, у 1995, 1996 і 2004 гг. (насамрэч двойчы; у 1995 г. – не).

«БСДП зыходзіць з таго, што Канстытуцыя 1994 года была і застаецца легітымным Асноўным Законам краіны, а папраўкі, якія былі ўнесеныя ў яе на рэферэндумах 1995, 1996 і 2004 гадоў, не маюць юрыдычных [sic] моцы ў сувязі з незаконнасцю згаданых рэферэндумаў…» Тут партыя трапляе ў пастку, якую я прыкмеціў яшчэ ўлетку 2001 г. Тады разаслаў усім патэнцыйным кандыдатам у прэзідэнты (за выняткам А. Лукашэнкі) электронны запыт наступнага зместу: «Ці прызнаяце Вы вынікі рэферэндуму 1996 г.? Калі не, то чаму ідзяце на гэтыя выбары?» Большасць адгукнулася, ніхто не сумеўся. Помню, М. Чыгір даў хітрамудры адказ тыпу: «Прызнаю на наступны дзень пасля Зянона». Нябожчык С. Домаш адрэагаваў так: «Не прызнаю, але ж дзеля перамен у краіне мушу ўдзельнічаць у гэтых выбарах – можаце прапанаваць нешта лепшае?» Кур’ёзна, але ў гэткім духу адказаў і С. Гайдукевіч.

Магчыма, дружная адмова палітыкаў ад удзелу ў «выбарчых кампаніях» і прывяла б на пачатку ХХІ ст. да ўнясення ў Канстытуцыю часткі тых карэктываў, якіх цяпер прагнуць БСДП і д-р М. Пастухоў… Але ж гульня паводле правілаў улады (у прыватнасці, масавы ўдзел «апазіцыянераў» у прэзідэнцкіх выбарах 2001 г., мясцовых 2003 г., парламенцкіх 2004 г.) легітымізавала версію, прынятую на рэферэндуме ў лістападзе 1996 г., ператварыўшы развагі пра незаконнасць таго рэферэндуму ў чыста інтэлектуальнае практыкаванне.

Перафразую тое, што пісаў 11.03.2019, нават падкрэслю: зараз трэба думаць пра тое, як захаваць лепшае з тэксту, прызнанага Лукашэнкам, дый пра тое, як перамагчы аўтакратаў на іхняй пляцоўцы. Марыць жа пра вяртанне на 25 год назад, як мінімум, бескарысна. Кажучы словамі Алеся Чобата, гэта «спроба вярнуць час, якога даўно няма, які страчаны бяздарна і па-пустому. Нібы ў дзіцячай гульні ў шахматы: “Дай мне перахадзіць, бо я ня так падумаў!”»

…Але зноў пра сацыял-дэмакратаў. Калі хто не ведаў, ёсць жа ў Беларусі і трэцяя «іхняя» партыя! У ёй (паводле партыйнага сайта) амаль 3000 членаў.

Летась БСДГ стварала інфармацыйныя нагоды дзякуючы свайму кіраўніку Станіславу Шушкевічу, 1934 г. нар., які то сыходзіў з пасады, то не сыходзіў. У лістападзе 2018 г. С. Ш. такі ператварыўся ў «ганаровага старшыню», а яго месца заняў бізнэсовец Сяргей Чэрачэнь, 1985 г. нар., які будзе казаць, што «многія выдаткі, якія нясе партыя – гэта траты з майго асабістага бюджэту». Мінула звыш 100 дзён з яго абрання; рэальнай актывізацыі БСДГ не заўважана. Праўда, у студзені партыйцы пастанавілі ўдзельнічаць у кампаніі па запаўненні палаты прадстаўнікоў, бо, як сцвярджае лідар, «калі мы не ўдзельнічаем у гэтых выбарах – нас проста няма». Відавочна, і гэтай групоўцы не да мінскіх вадзіцеляў… Навіна на сайце ад 16.02.2019: «Літва ўзнагародзіла Станіслава Шушкевіча медалём». Потым больш за месяц нічога не было.

Выявілася, што ў Цэнтральную раду БСДГ уваходзяць мой даўні знаёмец, аматар шахаў Міхась Булавацкі, і вядомы паэт Сяргей Законнікаў. Яго свежы артыкул з газеты «Свободные новости плюс» сёе-тое гаворыць пра стан суполкі.

С. Законнікаў крытыкуе інтэрв’ю Н. Эйсмант на АНТ (07.03.2019):

Прэс-сакратар заявіла: «Диктатура – наш бренд!»… У нармальнай краіне пасля такой правакацыі на вуліцу выйшлі б сотні тысяч грамадзян, а на службовую асобу, якая агучвае замах на Канстытуцыю, была б заведзена крымінальная справа.

Як быццам развагі (тут з 18:00 – «мне здаецца, мы так часта вымаўляем гэтае слова, што дыктатура – гэта ўжо наш брэнд!») страшнейшыя за саму дыктатуру… Не бачу прычын для крымінальнага пераследу за меркаванне, і чым болей будзе падобных прапаноў – заводзіць справы за выказванні, хай неразумныя і брыдкія – тым далей мы апынемся ад «нармальнай краіны», што б гэта ні значыла…

С. З.: «Магчымасць пратэставаць супраць здзеку над галоўным артыкулам Канстытуцыі, над незалежнасцю краіны, нашай нацыянальнай і чалавечай годнасцю ёсць. Скажам, не пашкадаваць грошай на канверт і выказаць сваю пазіцыю. Хай дыктатура захлынаецца ў папяровым віры так, як людзі ў несвабодзе і нястачы!»

Пераход, вядома, рэзкаваты: ад крымінальнай справы да пратэсту ў канверце. Няўжо за столькі гадоў не ўсе высветлілі, што эмацыйныя звароты ў «Чырвоны дом» не даюць плёну аўтарам (іх проста футболяць), затое адміністрацыя потым хваліцца зваротнай сувяззю як знакам даверу да «вышэйшай улады»? Апрача таго, з’яўляюцца падставы наймаць дадатковых клеркаў для апрацоўкі карэспандэнцыі – здагадайцеся з аднаго разу, за чый кошт.

Характэрна, што член Цэнтральнай рады не дабіўся ад сваёй партыі, каб тая асудзіла заявы Н. Эйсмант, не прапанаваў чытачам газеты, якім дадзявае дыктатура, мацаваць салідарнасць на мікраўзроўні… А мо спадзеў на «папяровы вір» – усё, на што здольная БСДГ тут і цяпер? 🙁

О так, ёсць у Сінявокай істотны запыт на сацыял-дэмакратычныя ідэі – ды цяперашнія партыі наўрад ці яго задаволяць. Каб жа ўсё жывое з трох названых арганізацый сабралося ў адну суперсуполку? Не выключаю і таго, што на грунце нізавых ініцыятыў паўстане новая палітгрупоўка – з частковым дубляваннем прафсаюзных функцый (як некалі Беларуская партыя працы).

Ні разу не блізкая мне пазіцыя «аналітыка» Валера К., якому не верыцца, што Рыгорыч сыйдзе ў 2025 г.: «Баюся, ня з нашым шчасьцем». Казаць так = недаацэньваць суайчыннікаў ды ігнараваць логіку падзей. Капіталізм у РБ напірае; многім бізнэсоўцам абрыдлі «кропкавыя пасадкі», і яны фінансуюць (пара)палітычныя «мерапрыемствы» ў большай ступені, чым у 2000-х. У 2020-х іх палітызацыя праявіцца яшчэ больш выразна.

Апрача паўналецця «нашчадка Туцці», у наступную пяцігодку сістэму чакае яшчэ адно выпрабаванне – адыход ад спраў вернай Ярмошынай. Гэтая дама апошнім часам брала на сябе мнагавата (выказванні тут і тут) – так бывае напярэдадні адстаўкі. У любым разе, як бы яна ні казырылася, гады-гады бяруць сваё, і ў 70 Лідзія Міхайлаўна не здолее выконваць сваю… ну, не зусім чыстую работу з такім жа імпэтам, як у 50.

* * *

Віктар Клімчук такі паставіў спектакль пра Шагала (Марка, а не экс-пасла Ізраіля) ў віцебскім лялечным тэатры. Назва – «Мастак. Вяртанне ў Віцебск», падзагаловак: «Рэмінісцэнцыі pro domo sua». Мудрагеліста…

Скрын з megavenue.by

Крыху болей пра задуму рэжысёра + эпізоды з пастаноўкі – на сайце «Радыё Рацыя».

«Вольфаў цытатнік»

«Рок-музыка ў Беларусі, дый у прынцыпе музыка ў гэтай краіне – гэта разменная манета. Ты часта не можаш проста пісаць і спяваць. Усім з усіх бакоў здаецца, што ты нешта павінен менавіта ім. Прытым што звычайна сітуацыя якраз адваротная» (Аляксандр Памідораў, 09.03.2019).

«Беларусы ні за якія тульскія пернікі не адмовяцца ад сваіх родных дранікаў» (Аляксандр Лукашок, 14.03.2019).

«Пра любы досвед улязання ў чужую скуру забываеш праз пяць мінут, калі жывеш у свеце, які перажывае крызіс чалавечнасці, у свеце, дзе кожны другі не хоча зразумець кожнага першага» (Марына Ярдаева, 16.03.2019).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.03.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.03.2019  20:06 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (100)

Шалом! Ну во, дажыліся – кшталт «вялікага юбілею»… Хацеў бы назваць тых, каторыя не адмаўляліся супрацоўнічаць з серыялам «Катлеты & мухі» (est. 2015). Гэтыя людзі давалі каментарыі, слалі водгукі і/або матэрыял для будучых серый, цытавалі асобныя выпускі, бывала, зацята спрачаліся з аўтарам: Маргарыта Акуліч, Уладзімір Бараніч, Сяргей Будкін, Інэса Ганкіна, Юрась Гарбінскі, Уладзімір Гінзбург, Якаў Гутман, Зміцер Дзядзенка, Андрэй Дубінін, Алена Ждановіч, Фёдар Жывалеўскі, Алег Зелянцоў, Ігаэль Іегудзі аka Косця Лук, Леў Казлоў & Галіна Кур’яновіч, Сяргей Каспараў, Павел Касцюкевіч, Уладзіслаў Каташук, Васіль Кісляк, Зміцер Левіт, Дзмітрый Лыбін, Антон Лявіцкі, Людміла Мірзаянава, Гена (Гдалія) Пекер, Ігар Пушкін, Аляксандр Розенблюм, Дзмітрый Рослаўцаў, Святлана Рубінчык, Уладзь Рымша, Пётр Рэзванаў, Алесь Рэзнікаў, Павел Севярынец, Анатоль Сідарэвіч, Іна Соркіна, Сяргей Спарыш, Анатоль Старкоў, Віктар Сяргейчык, Юрый Тэпер, Аліна Федарэнка, Васіль Фрэйдкін, Алекс Фурс, Фелікс Хаймовіч, Віталь Цыганкоў, Раман Цыперштэйн, Андрэй Шуман, Ганна Янкута… Усім і кожнаму – мех падзяк! І два мяхі – рэдактару belisrael.info Арону Шусціну, які звыш сарака месяцаў церпіць гэта во ўсё :-/

Былі поспехі, мільгалі няпоспехі – да прыкладу, няспраўджаныя прагнозы. Суцяшаю сябе трывіяльна: маўляў, з кожным здараецца (а як яшчэ?). «Жырыноўскі па ўсіх параметрах не дацягвае да палітычнага лідара. І таму ў яго няма будучыні», – казаў пасол Расіі ў Ізраілі Аляксандр Бовін у інтэрв’ю «Новостям недели» (красавік 1994). І ў сваім дзённіку 1993 г. «чалавекавед» Бовін (1930–2004) занатаваў пасля першых выбараў у Дзярждуму: «Упэўнены, што за межы ХХ стагоддзя ён не выйдзе. Як палітычны лідар, зразумела». «Несапраўднага пасла» няма, а палітык на літару «Жэ» ёсць – летась атрымаў на расійскіх прэзідэнцкіх выбарах мільёны галасоў, трапіўшы ў тройку, як тое ўжо здаралася ў 1991 і 2008 гадах… ЛДПР выглядае – не скажу, што стала – амаль рэспектабельнай партыяй, і сёлета Аляксей Навальны ўжо гатовы падтрымаць яе кандыдата ў Піцеры (кажа, абы не ад «Адзінай Расіі»).

Ва ўсіх сэнсах бліжэйшы да нас прыклад – з Вадзімам Іосубам, папулярным у СМІ аналітыкам нейкага фінансавага агенцтва. Будзе казаць 28.01.2019: «На тыдні, які пачаўся…, еўра можа патаннець, знізіцца да 2.42» А паглядзіце, як на тыдні мяняўся курс:

Інфа з https://myfin.by/currency/eur (28.01.2019 – 03.02.2019). Cіняя лінія – курсы куплі, чырвоная – продажу. Еўра з 2.45 падаражэў да 2.47 руб., г. зн. амаль на 1%.

«Геапалітычных» прагнозаў апошнім часам таксама ў нас робіцца – хоць экспартуй іх аўтараў, хоць мяняй на коз, як летась зрабілі ў Турцыі з футбалістамі… Адзін фацэт варожыць, што Расія наўрад ці праглыне Беларусь, другі – што пагроза рэальна існуе, і жаліцца, што ў яго магчымасці расплюшчыць людзям вочы на пагрозу ў 100 разоў меншыя, чым у першага. То звярнуўся б на belisrael.info, чо 🙂 А папраўдзе, усе гэтыя накіды – ва ўмовах высокай ступені нявызначанасці ды недахопу інсайдэрскай інфы – нагадваюць эпізод з бессмяротнага гогалеўскага твору («даедзе кола да Масквы альбо не»).

Карацей, няма чаго быць мудрацом у вачах сваіх. Я-то не толькі да псеўдаэкспертаў, я і да сябе з іроніяй стаўлюся; яны – не ведаю.

Наказы в. а. цара наконт чарговага «ператрахвання» школьных праграм – гэта чысты Фанвізін, «Недарасль». Да таго ж касец, жнец і на дудзе ігрэц папракае настаўнікаў высокімі заробкамі – «ужо за 900 рублёў у сярэднім». Добра, што я не ў сістэме ды не мушу падпарадкоўвацца дурным загадам; уціск, відаць, такі, што і зорка «Радыё Свабоды» Ганна С. вырашыла для сябе «ненавідзячы, падпарадкоўвацца».

З другога боку, амбіцыі грамадскіх дзеячаў – тых, якія заяўляюць пра прэтэнзіі на галоўны фатэль краіны – таксама вылазяць аднекуль з паралельнай рэальнасці. У пачатку 2019 г. «адзначыліся» Мікола Статкевіч, ягоны цёзка Казлоў (нават не старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі, а в. а.), Алена Анісім, якая замахнулася ажно на 40% галасоў выбарцаў… Пра ўсіх названых ужо разважаў: у прыватнасці, тут, тут і тут. Пільныя чытачы лёгка здагадаюцца, як я трактую шансы гэтых «кандыдатаў у кандыдаты» на наступных «выбарах». Ну, прынцып «не дагонім, дык хоць сагрэемся» ніхто не скасоўваў 🙂

Разумею тых, хто кажа, што выбараў няма. Дапраўды, апошні раз вылучэнне кандыдатаў мела нейкі сэнс у 2001 г., калі «вертыкаль» і Ліда Я. вырашалі меней (мелася больш-менш незалежная федэрацыя прафсаюзаў, не было амаль усёахопнай кантрактнай сістэмы, сеціва ідэолагаў; многія захоўвалі спадзевы на расійскіх дэмакратаў і Захад, на «еўрапейскія каштоўнасці» ўвогуле). І ўсё-такі… сітуацыя непрадказальная. Хто ў лютым 1989 г. прадбачыў, што ў сакавіку 1990 г. з Канстытуцыі СССР выкінуць артыкул пра «кіруючую ролю» КПСС, а ў ліпені кансерватыўны ў цэлым Вярхоўны Савет БССР заявіць пра суверэнітэт Беларусі? Цяжка мне пагадзіцца з Сяргеем Спарышам, які заранёў ацэньвае прэзідэнцкую кампанію у РБ-2020: «[Ігар] Барысаў або [Ганна] Канапацкая дакладна не будуць буяніць».

Дарэчы, канструктыўная ідэя (нават дзве), як папярэдне адбіраць кандыдатаў – і кандыдатак – на вышэйшую пасаду. Трэба, каб яны прачыталі Біблію, прынамсі Пяцікніжжа, і здалі іспыт на разуменне прачытанага. Вернікамі быць ніхто не прымушае, аднак Біблія – збор тэкстаў, на якія абапіраецца палова чалавецтва, дык трэба, каб тутэйшыя хоць бы збольшага сяклі паляну арыентаваліся, каб на самітах было пра што размаўляць…

Ну, асабіста я пускаў бы ў белпрэзідэнты толькі тых, каторыя чыталі мае кнігі і сёе-тое ў іх зразумелі 🙂 Дальбог, «Выйшла кніга» (2017) & «Выбраныя катлеты і мухі» (2018) таксама здольныя служыць «шыбалетам», гэткім пропускам у вялікую палітыку. Ведаю, што крыху перабольшваю, але з нагоды юбілейчыку – дапушчальна. Дый пісьменнік Максім Клімковіч зацікавіўся «Выбранымі катлетамі…», а чым ён горшы за палітыкаў? 😉

М. Клімковіч у час аўтограф-сесіі Андрэя Федарэнкі; сам А. Федарэнка. Фота В. Р. і racyja.com, Мінск, 31.01.2019

Усё яшчэ ёсць ахвотныя ўспомніць пра далукашэнкаўскую Рэспубліку Беларусь (гл. ранейшыя згадкі ад Ю. Тэпера, П. Рэзванава, А. Рэзнікава…). Зараз эстафетка перадаецца мінскаму мастаку.

Андрэй Дубінін (1963 г. нар.):

Асаблівых сігналаў са знешняга свету ў маім дзённіку не зафіксавана ў тыя гады. Я выкладаў у ліцэі, быў паглыблены ў працу… Да таго ж у 1992 годзе нарадзіўся першы сын, і часу было вобмаль. Але, мабыць, галоўная прычына апалітычнасці – мы (купа рэстаўратараў) свой пік прайшлі ў 1990 годзе, калі шчыльна ўлучыліся ў выбарчую кампанію ў Вярхоўны Савет па Фрунзенскім раёне Мінска, я стаў даверанай асобай работніцы Белрэстаўрацыі Элеаноры Вецер, мы ў майстэрні ўручную рабілі ўлёткі з анёлам і тэкстам «Будзе песьня – будзе і хлеб» (тады камуністыя ўсё казалі «будзе хлеб – будзе і песня»; маўляў, спачатку дайце кіўбасы людзём, а тады і мова падцягнецца). Штовечар абыходзілі кватэры па ўсім раёне, я асабіста амаль усе дамы абышоў і тлумачыў-усміхаўся-жартаваў-абаяў-агітаваў… Дамоў вярталіся апоўначы. Нашым праціўнікам быў Генадзь Карпенка, памятаю сходы па школах, асабліва запаў выступ Уладзіміра Папругі – таленавіты прамоўца быў. Мы крыху саступілі Карпенку, але з нашым рэсурсам – проста рамантычны палёт і ніякіх грошай, плюс мастацкае ўкладанне – гэта была перамога. Мы тады так улезлі з вушамі ў гэтую справу, што пасля ўжо, відаць, была адваротная рэакцыя – замкнуцца ў сваёй Вежы-Басталіі.

Толькі ўскосна на семінарах наш настаўнік Алег Хадыка часам чапляў актуаліі. Напрыклад, 5 лютага 1992 г. ён казаў: «Мы знявечаны тым, што не было сецэсіі, буржуазнага перыяду. Чурлёніс (у літоўцаў) а ў нас толькі Чуркін. І трэба ўзнавіць Міцкевіча, сентыменталізм, сентыментальны беларускі план. Данчык можа зрабіць больш за ўсіх. Самыя страшныя для беларускага народа беларускія прадаўшчыцы (гэта быў цэлы клас людзі пры размеркаванні ядомага). Пазняк хацеў беларусізаваць прадаўшчыц, а яны толькі вырваліся (з вёскі ў рускамоўную цывілізацыю)… Прадаўшчыц зараз можа адзін Данчык уработаць…»

* * *

Даволі годна прайшлі «міжнародныя дні Халакосту» ў Беларусі: традыцыйны канцэрт «Жоўтыя зоркі» ў дзяржфілармоніі, сюжэт на тэлебачанні з інтэрв’ю былых вязняў Мінскага гета Якава Краўчынскага і Фрыды Лосік (Рэйзман)… А найбольш крэатыўна, здаецца, павялі сябе актывісты ў Гродне – зладзілі «анімацыйную экскурсію» па тэрыторыі гета № 1.

Хто чытаў і канспектаваў «Катлеты з мухамі», той ведае: да тутэйшых сацыялагічных выбрыкаў я доўга ставіўся або скептычна, або… монапенісна. Але ж надоечы прачытаў інтэрв’ю дырэктара акадэмічнага інстытута сацыялогіі – прызначанага з паўгода таму – і нутром адчуў, што не ўсё яшчэ страчана. Кандыдат навук, якому ў сакавіку 2019 г. споўніцца 40 год, «шарыць» не толькі ў анкетах; яго не без падстаў раскручваюць як галоўнага драконазнаўцу Сінявокай. Агулам, чалавек, дарма што намагаецца «падфарбаваць» дзяржаўную ідэалогію (паклаўшы ў яе падмурак міфалогію беларусаў) транслюе разумныя думкі, напрыклад:

Беларусы глыбока ўсведамляюць сябе як асобную нацыю са старажытнай гісторыяй і самастойнай дзяржавай. Успрыманне сябе як малодшых братоў расійцаў або палякаў – чужы, навязаны звонку стэрэатып…

Ад навукоўцаў патрабуюць хуткага выніку. Усё гэта вельмі негатыўна адбіваецца на навуцы як на сферы прадукавання новых ведаў, таму што досвед паказвае: са 100 заяўленых даследаванняў толькі 10 даюць вынік. З гэтых 10 актуальную выгаду прыносіць толькі адно. Але, калі не фінансаваць усе 100, то і аднаго прарыву (у БССР 192030-х «прарывам», у адрозненне ад «пералому», называўся правал, у цяперашняй РБ – поспех; значэнне слоў з цягам часу мяняецца – В. Р.), здольнага акупіць усе выдаткі, не будзе.

Да таго ж новы дырэктар не без гумару: у сваім блогу посціў нямала «вясёлых карцінак», праўда, перад тым, як заняў адказную пасаду. Пра радыё і папоў – не новая, сустракаў яе гадоў трох таму ў Аляксея Вішні (між іншага заўважу: з такімі «сябрамі», як Вішня, Віктару Цою і ворагаў не трэ’ было мець). Тым не менш:

«Недзе на раёнчыку»; «Суб’ект-аб’ектная інверсія» (узята адсюль)

«Вольфаў цытатнік»

«Культура – гэта сістэма табу, а мастацтва – гэта сістэма пераадолення табу» (Міхаіл Швыдкой, 24.02.2018).

«Брак даверу да медыяў, спалучаны з пачуццём бездапаможнасці ў вырашэнні ўсё вастрэйшых эканамічных, сацыяльных і палітычных праблем, паспрыяў распаўсюду тэорый змовы па ўсім свеце» (Мана Неестані, iranwire.com, 27.11.2018)

«Дарога – гэта сіла, у якой няма канца» (БГ, песня пра «смарагдавыя дні», 2019)

«Агульны прынцып: у публічнай прасторы найбольш выгадныя актывы заўсёды маскіруюцца пад стратныя… Смецце — гэта рэсурс XXI стагоддзя» (Кацярына Шульман, 15.01.2019)

«Каб цешыцца з перамен, трэба, каб было нязменнае: велічэзная тоўшча жыцця, якая паўтараецца, рэпрадукуе сябе» (Уладас Павілайціс, 22.01.2019)

«Барацьба за падвышэнне зарплат — гэта барацьба з карупцыяй. Проста знізу» (Аляксей Навальны, 24.01.2019).

«Быць беларусам у Еўразвязе – гэта ўсё роўна што быць габрэйскім хлопчыкам у савецкай школе. Намагаешся быць лепшым, каб даказаць, што ты як усе» (Paval Kasciukevič, 24.01.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

03.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 03.02.2019  18:47

***

Поддержать сайт