Tag Archives: дом Шагала в Витебске

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (72)

Другая серыя новага сезона… Нагадаю, цытатак у ім будзе болей, а ўласных мудраванняў – наадварот. Але сёння трохі памудрую…

Колькі дзён таму актывіст Аб’яднанай грамадзянскай партыі Мікалай Уласевіч (на фота) распавёў журналістам пра сур’ёзны пажар на будоўлі Астравецкай АЭС у лютым 2018 г. Міністэрства па надзвычайных сітуацыях ды адміністрацыя будоўлі кінуліся абвяргаць заяву аб тым, што выгарэла ўся электрашчытавая: аказваецца, у дзень, названы актывістам (17.02.2018) адбылося «ўсяго» кароткае замыканне сілавога кабеля.

Здымак з westki.info (via spring96.org)

Калі ўспомніць, што адміністрацыя ўжо была заўважана ў замоўчванні трагедый на будоўлі, у тым ліку са смяротнымі вынікамі, то пазіцыю сп. Уласевіча (які вырашыў «бухнуць у званы», не праверыўшы ўсе акалічнасці – дый як іх праверыш без уладных паўнамоцтваў?) можна зразумець.

Афіцыйная Літва ўручыла ноту беларускаму паслу з патрабаваннем даць поўную справаздачу пра інцыдэнт. Літоўскі ўрад – які засядае за 50 км ад яшчэ не запушчанага рэактара – занепакоіўся правільна. Дарэчы, у свеце рэкамендуюць будаваць атамныя электрастанцыі (калі ўжо выпадае іх будаваць) не менш чым за 100 км ад cталічных гарадоў. Але для тутэйшых чыноўнікаў, якія лёгка ігнаруюць Канстытуцыю і рашэнні Камітэта па правах чалавека ААН, абмінуць рэкамендацыі – як два пальцы аб…

Супрацоўнікі ў беларускім міністэрстве замежных спраў бываюць ветлівыя, часам нават «блізкія да народу» (помню, як у 2012 г. мы з адным германістам латашылі закінутую яблыню недзе ў Вілейскім раёне :)) Аднак рэакцыю МЗС РБ на ноту Літвы іначай як «днішчам» не назавеш. Арыгінальная цытата: «…очевидно, что информация о неком „пожаре“ и сопровождающие ее домыслы были специально припасены к годовщине трагической катастрофы на ЧАЭС и используются в откровенно политических и пропагандистских целях». Так адрэагаваць мог толькі… не вельмі разумны чалавек.

Блізу такі самы «геніяльны» адказ я атрымаў у жніўні 2005 г. на форуме «беларускага зямляцтва ў Ізраілі», калі звярнуўся да прысутнага там супрацоўніка пасольства РБ. Прашу прабачэння за доўгае самацытатаванне, але тут яно патрэбна:

Экс-пасол Беларусі ў Ізраілі Г. Лавіцкі расказваў ізраільцянам, як ён ратаваў ад знішчэння домік Шагала ў Віцебску, а віцебскі краязнаўца А. Падліпскі потым даказаў, што планаў знішчыць гэты домік і не было. М. Бань, былы Часовы Павераны ў справах Беларусі ў Ізраілі, у 2004 г. апублікаваў у газеце «Новости недели» артыкул «Есть реакция», дзе многія факты, мякка кажучы, не адпавядалі рэчаіснасці. У 2005 г. М. Бань заявіў, што «з асаблівай нецярплівасцю 130 тысяч выхадцаў з Беларусі, якія жывуць у Ізраілі, чакаюць штомесяц выпуску рускамоўнага дадатку “Голасу Радзімы” – “Дыялога”, які дазваляе ім падтрымліваць непарыўную сувязь са сваёй Радзімай» («Голас Радзімы», № 13-14, 2005). Маё міні-апытанне паказала, што многія выхадцы з Беларусі і не чулі пра гэты “Дыялог”, не тое каб падтрымліваць праз яго “непарыўную сувязь са сваёй Радзімай”. Паўстаюць пытанні да работнікаў пасольства: па якіх якасцях вас туды падбіраюць? Чаму вашы калегі так часта хлусілі публічна? Хіба гэта ўваходзіла ў іх службовыя абавязкі?

Работнік пасольства адпавёў: «Што Ваша мэта, што мэта спадара Буша з парачкай-тройкай крыкуноў-палякаў, даўно вядомы нам, беларусам. І не дачакаецеся Вы аранжавых і іншых каляровых рэвалюцый» 🙂 Ну, ён хоць пасаромеўся адкрыць свой лычык сваё «лічыка», а ў 2018 г. Мірончык не сумеўся… Дадам, што высеры на тэму «наўкол ворагі» – заляжалы тавар, які прадаецца так сабе, а будзе прадавацца яшчэ горай…

Пад шумок некаторым карціць намоцна прывязаць тутэйшых яўрэяў да тутэйшага ўраду: маўляў, альтэрнатыва Лукашэнку ў Беларусі – толькі злыя нацыяналісты. Не паспеў гісторык Алесь Б. выступіць з памыснай ініцыятывай (вуліца Цыўі Любеткінай у Быцені), як ён жа распачаў малакарысную дыскусію – між іншага, у фэйсбучнай групе «Беларускія яўрэі». Нагодай стаў выступ Ніны Стужынскай у Гомелі, коратка пераказаны беларускай службай «Радыё С.» Стужынская нібыта (чаму «нібыта»? – бо летась гэтае радыё сказіла заяву Якава Гутмана, зробленую таксама ў Гомелі) мовіла так:

Удалося знайсьці дакумэнт пра габрэйскі пагром у Хойніках падчас паходу на Палесьсе Булак-Балаховіча. Балахоўцаў падчас пагрому было толькі васьмёра. Яны прыйшлі ў Хойнікі і пайшлі. Пагром і забойствы ўчынялі ў асноўным жыхары навакольных вёсак. Падавалі прыклад рабаўніцтва міліцыянты зь ліку былых чырвонаармейцаў ды розныя савецкія пасадоўцы. Нявінныя людзі цярпелі за тое, што ўлада ў Крамлі была, як казалі, габрэйская.

Яе апанент напісаў: «Нацыяналісты кажуць, што за Булак-Балаховіча быў усяго адзін пагром. Вашынгтонскі абкам прыкрывае гэтую хлусню сваім аўтарытэтам». І спаслаўся на кнігу «прафесара» Смілавіцкага «Евреи в Турове», дзе гаворыцца пра сотні забітых і сорак тысяч абрабаваных (аўтар кнігі, кандыдат навук, не мае тытулу прафесара).

Праблема з абяленнем Булак-Балаховіча ў інфармацыйнай прасторы Беларусі існуе – з 2000-х гадоў назіраю спробы прыменшыць яго лютасць у 1920–1921 гг., выдаць за «строгага, ды справядлівага» беларускага ваяра. Шматкроць пісаў пра гэта і спрачаўся з шанавальнікамі «бацькі». Разам з тым, прыпісваць прагу (ці апраўданне) пагромаў «уяўленай супольнасці» нацыяналістаў, ужываючы довады ў стылі «Белорусской военной газеты», я б не стаў.

Так, не ўсе тутэйшыя, у т. л. і яўрэі, бачаць за дрэвамі лес. Напрыклад, мінскі яўрэйскі актывіст Кірыл К., які прызнаўся, што кепска ставіцца да Булак-Балаховіча, рахмана заўважыў: «Камуністы столькі гадоў штурхалі ўперад Будзёнага, таму няхай нацдэмы каго-небудзь таксама паштурхаюць у аўдыторыі на 50-60 чалавек… лекцыі на 50-60 чалавек не маюць значэння». Але пераконваць у небяспечных тэндэнцыях трэба з фактамі ў руках, а не з камланнямі пра «вашынгтонскі абкам». Пакуль жа ў Алеся Б., які з канца 2000-х займаецца бізнэсам, заўважаю ахвоту папіярыцца і зарабіць… калі не грошы, дык лайкі-падабайкі. Мае права. Я ж лепей прывяду выказванні пра Булак-Балаховіча ягоных сучаснікаў, паводле «Пратаколу паседжаньняў Беларускай Нацыянальна-палітычнай нарады ў Празе, 26-30 верасьня 1921 г.» Можа, хоць гэты пратакол астудзіць «гарачыя голавы» маладафронтаўцаў, дый не толькі…

* * *

Старшыня адчыняе дыскусію па пытаньню аб адносінах да жыдоўскіх пагромаў, меўшых мейсца на Беларусі.

К[лаўдзій] Душэўскі, прадстаўнік Рады [Беларускай Народнай] Рэспублікі, кажа, што да самога пачатку вайны на Беларусі жылі мірна два народы беларускі i жыдоўскі, i ўся пагромная агітацыя, вёўшаяся i раней, была дарэмнай. Але бальшавіцкі пераварот пасунуў рожных авантурнікаў уступіць на шлях змаганьня з саветамі пад лёзунгам жыдоўскіх пагромаў. Створаныя гэтымі авантурнікамі, Савінкавым, Балаховічам i іншымі, банды, зложаныя з чужацкіх беларускаму народу элемэнтаў, прынясьлі з сабой на Беларусь жахі жыдоўскіх пагромаў i стараліся апаганіць беларускае імя, скінуўшы на яго абвінавачаньні ў гэтым. Але беларускія працоўныя масы, т.е. народ беларускі, векавое жыцьцё якога побач з народам жыдоўскім ніколі не ацемралася ніякімі эксцэсамі, у гэтых пагромах нявінны…

[Самуіл] Жытлоўскі. Я трэбую грамадзкага суду над Балаховічам, бо ён пагромшчык.

[Язэп] Мамонька. З Польшчай i балахоўшчынай нам не па дарозе.

* * *

Яшчэ прыклад таго, як «лес» раптам рассыпаецца на асобныя дрэвы: гэты выпадак нарабіў шуму на мінулым тыдні… Відэаролік 2013 г. аўтарства знанага фатографа і педагога Віктара Малышчыца «прысабечыла» Нацыянальнае агенцтва па турызму – і заняло з ім 2-е месца на кангрэсе «Індустрыя гасціннасці. Тэрытарыяльны маркетынг і брэндынг» у красавіку 2017 г. Пра ўзровень «кангрэса» сёе-тое кажа той факт, што на іхняй старонцы дасёння фігуруе «маркетиг» і няслушная атрыбуцыя роліка.

20.04.2018 фотамастак выплюхнуў у фэйсбук масу крыўдаў на агенцтва: выявілася, яго здымкі і раней выкарыстоўвалі без дазволу, на заўвагі рэагавалі неадэкватна… А «спачатку яны стварылі сайт belarus.travel за дзікія 28000 рублёў… Згодна з матэрыяламі тэндэра, павінен быў атрымацца партал на беларускай, рускай, англійскай, нямецкай і польскай мове. Можаце зайсці па гэтым адрасе і пераканацца, што гэта зусім невялікі сайцік на рускай і быццам бы англійскай мовах. Але большасць спасылак у англійскай версіі альбо бітыя, або вядуць не туды».

Ад сакавіка 2016-га да красавіка 2018-га дырэктаркай агенцтва працавала Вераніка Дарожка. Натуральна, сам В. Малышчыц і яго чытачы не ўтрымаліся ад крытыкі ў яе бок. На помач Вераніцы прыйшла «цяжкая артылерыя» ў асобе Юліі Чарняўскай: «Ведаю яе гадоў 15 – з яе студэнцтва, аспірантуры і г. д. Вельмі мяккі, карэктна-стрыманы чалавек… Адзінае, што магло быць – што Вераніцы проста падсунулі гэтыя здымкі… Упэўнена, што ў яе было шмат спраў і сайт – не яе епархія. Калі гэта начальнік займаецца сайтамі?»

Ці то гэтая «кругавая абарона», ці то стрыманае прызнанне віны цяперашнім кіраўніцтвам НАТ («ускоснай» – маўляў, проста недагледзелі, калі адпраўлялі файлы на конкурс) прывялі да таго, што ўжо 24.04.2018 сп. Малышчыц, які планаваў звяртацца ў суд, напісаў: «На гэты раз нам удалося нармальна паразмаўляць. І стала зразумела, што хоць парушэнняў было нават некалькі, усе яны адбыліся выпадкова, ненаўмысна. І самі яны вельмі шкадуюць, што так атрымалася. Дык мы ж не будзем лютаваць і патрабаваць кары за такое, праўда?»

У выпадковасць парушэнняў не дужа веру і заяву НАТ «Мы паважаем правы аўтараў» успрымаю з асцярогай. На В. Харужай, 28, дзе доўгі час шчыравала Вераніка, павага да аўтарскіх правоў была, скажам так, фрагментарная – што ў музеі, што ў левінскім саюзе, што ў газеце «Авив»… Дакладней, існавала селектыўная іх абарона; здабыткі «аўтсайдэраў» рэзідэнты Абшчыннага дома без залішніх згрызотаў сумлення падграбалі пад сябе. Адзін прыклад:

З кніг Гірша Рэлеса пра яўрэйскіх савецкіх пісьменнікаў – на ідышы (выдавецтва Логвінава, 2004) і рускай (выдавецтва Коласа, 2006). У першай прозвішча аўтара фота пазначана, у другой рэдактар – ён жа шматгадовы начальнік «Авива» – «забыўся».

Другі прыклад адносіцца да пачатку 2010-х, калі дзеяў сайт «галоўнай яўрэйскай арганізацыі» beljews.org. Адказвала за яго прэс-сакратарка Вераніка Дарожка (тады яшчэ Русакова). Быў на сайце хітра зроблены раздзел «Издания» з укладкамі «Газета “Авив”», «Газета “Карлин”», «Журнал Мишпоха”». Тое насамрэч выданні Саюза, а вось «Книги»… На гэтай старонцы аўтары сайта сабралі тое, да чаго іх арганізацыя часцяком (хіба ў палове выпадкаў) не мела датычнасці.

Выгляд старонкі beljews.org/articles352.html па стане на 2013 г.

Карацей, надзвычайнай далікатнасцю ў абыходжанні з чужым кантэнтам дама, якая два гады кіравала дзяржаўным агенцтвам, і раней не вылучалася. Нічога асабістага супраць Веранікі Леанідаўны – тут, хутчэй, сістэма («лес»)… Гл. па спасылцы перадапошні кейс.

Пад канец – пару абяцаных цытат. З «Рэха Масквы», у перакладзе з рускай. Пра Расію, але ці толькі пра яе?

«Людзі бываюць усялякія, у тым ліку зусім пазбаўленыя сумлення. Чаму ж так атрымалася, што іменна яны рэкрутуюцца ў нас ва ўладу і пішуць для нас законы?» (Леанід Гозман, 25.04.2018)

«Вулічныя акцыі будуць дарэчныя толькі тады, калі вялікая маса людзей адначасова востра адчуе сябе падманутай, абкрадзенай, абражанай, апляванай – адчуе сябе дыванком, аб які старанна выціраюць брудныя боты» (Антон Арэх, 27.04.2018).

Вольф Рубінчык, Мінск

29.04.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 29.04.2018  21:41