Tag Archives: «декрет о тунеядцах»

Николай Дедок. Декрет уже не тот

Общество 04-12-2018 «Новы час»

Имитация борьбы с тунеядством может не вызвать внезапный революционный взрыв, но, безусловно, увеличивает его вероятность

Фото Владислава Рубанова

Обновленная версия Декрета №3 записала в базу «тунеядцев» полмиллиона белорусов. Из сообщений СМИ может показаться, что бюрократическая машина cнова пошла безжалостным шагом по головам и карманам людей, имея намерение тотально обчистить каждого гражданина, который уклоняется от «участия в экономике». Правда, на этот раз такое апокалиптическое видение как раз-таки довольно далеко от истины.

Прежде всего, откуда такие большие числа? Очевидно, власть, точнее разработчики декрета из министерства труда, решили пойти по принципу «пусть лучше останется, чем не хватит». Вместо того, чтобы вычислять тех, на кого указал перстом Лукашенко (идейных тунеядцев, которые сидят на шее у «трудящегося народа», ну и, конечно, у него лично), загребли в базу всех, о ком неизвестно, что они не тунеядцы. А вы уже, мол, доказывайте, что «не верблюды».

С белорусской спецификой число получилось гигантским. Ибо в него вошли и студенты, которые учатся за границей, и белорусы, которые за границей работают, и люди, которые работают в Беларуси, но неофициально. Зато в это число не попали те «тунеядцы», у которых нет своего жилья – то есть, которые не платят за жилищно-коммунальные услуги (ЖКУ). Этот факт придаёт новому закону вид скорее имитации, чем настоящей борьбы с «тунеядцами».

В то же время студенты, люди, которые не могут найти работу по специальности и люди, которые работают за границей – это те, кого ни с моральной, ни с экономической точек зрения тунеядцами назвать нельзя. И они, конечно, будут ощущать этот статус, которым их наградило государство, как явную несправедливость. Немалое (в абсолютном выражении) число людей пойдет по кабинетам выяснять, с какого перепуга их записали в базу, тем самым завалив рядовых сотрудников и сотрудниц исполкомов жалобами и бумажной работой. Мы услышим еще не об одном бюрократическом казусе вроде тех, что были в 2017-м, когда «письма счастья» приходили даже умершим. Разработчикам декрета, министрам, их заместителям и помощникам, впрочем, от этого не тепло и не холодно – это ведь не им разгребать горы бумажек и общаться с разгневанными гражданами!

Принимая во внимание огромные затраты времени на создание и формирование базы, можно высказать обоснованную догадку: как и в прошлый раз расходы на приведение в действие декрета или превысят, или будут примерно равны доходам, которые получит государство. Если верить подсчетам TUT.BY, средний «тунеядец»-собственник однокомнатной квартиры будет по жировке переплачивать, в сравнении с «не-тунеядцем», около 260 рублей в год. Прежний же налог на тунеядство составлял 460 рублей (на самом деле 360 – belisrael). Количество «тунеядцев» примерно одинаково (470 тыс. в 2017-м против 500 тыс. теперь). Так в чем же профит государства? И окупит ли он его имиджевые потери?

Што же касается социальных и политических последствий декрета – несмотря на то, что ряд оптимистов уже ждет новой волны протестов, этим надеждам вряд ли суждено сбыться.

Во-первых, важен психологический момент. Повышение суммы в жировке, да еще и постепенное, это совсем другое дело, чем нахальное одномоментное изъятие из твоего кармана 200 долларов. Если ты не платишь первое – у тебя растет задолженность. Если не платишь второе – тебя штрафуют либо сажают «на сутки». Разница очевидна, поэтому взрыва недовольства ждать не следует.

Во-вторых, незаметным бэкграундом является еще одна, хроническая проблема белорусского общества: неверие в собственные силы. Гражданское общество надлежащим образом не отрефлексировало даже результаты прошлых протестов. Тогда, за невиданной ранее волной репрессий, потерялся самый главный факт: мы победили. С оговорками, с нюансами, но победили. Декрет был сначала заморожен, а затем отправлен на переработку. Лишне и говорить, что без протестов этого бы не случилось вообще. Но за ежеминутными сообщениями о задержаниях и избиениях этот факт отошел на задний план, а потом вообще забылся. Таким образом, он не стал в массовом сознании белорусов подтверждением того, что при надлежащей смелости и решительности народ может принудить власть отступить. А для того, чтобы выходить на протесты, понимать это следует!

К чему декрет точно приведет, так это к еще большему напряжению в обществе – в виде классовой поляризации и роста недоверия или даже враждебности к государству. Очевидно, что некоторая часть из этих 500 тысяч роста цифр в жировке даже не заметит. А пострадают в первую очередь те, для кого дополнительные 20 рублей в месяц – это деньги. Значительная часть этих людей пойдет по кабинетам оспаривать свой статус, раз за разом сталкиваясь с равнодушием, формализмом, волокитой и хамством по отношению к себе. Реализация принципа «тунеядских комиссий», где чиновники будут прокурорами и судьями в одном лице, еще больше обострит эти, и без того неравноправные, отношения гражданина и власти.

Вполне ожидаемо повысится общая задолженность граждан по услугам жилищно-коммунального хозяйства: уже не только за счёт семей хронических алкоголиков и безработных, но и за счет тех, кто не может позволить себе оплатить жировку безотлагательно. Уже сейчас ежегодно за неуплату долгов по ЖКУ из квартир «в никуда» выселяют сотни граждан, отключают свет, газ и воду – десяткам тысяч. Можно не сомневаться, что с новым налогом эти суммы лишь вырастут.

Безусловно, все эти факторы, даже взятые вместе, не приведут к одномоментной революции или хотя бы к массовым протестам. Но они сыграют на существенное увеличение числа людей, придавленных государством. Пока многочисленными законами об экстремизме и атаками на независимые СМИ государству удается не дать недовольным политически организоваться и радикализироваться, но раньше или позже репрессивных возможностей на это может уже не хватить. И тогда, может статься, народ предъявит свой Декрет в адрес настоящих тунеядцев. И отбиться от него бумажками уже не получится.

Перевод с белорусского – ред. belisrael.info

Источник

Опубликовано 04.12.2018  23:03

* * *

Новую редакцию “антитунеядского” декрета комментирует писатель и политический активист Павел Северинец (см. здесь https://novychas.by/palityka/pavel-sevjarynec-rezymu-darmaedau-para-na-vyhad; перевод с бел. наш):

– До какого же дна подлости нужно дойти, чтобы, живя за народные деньги, этот самый народ обдирать до крови – и при этом тыкать ему, народу, «тунеядством».

Ведь не нужны Беларуси 50 тысяч чиновников, тысячи «бюджетных» БРСМовцев, идеологов, гэбистов, райисполкомы на 300-400 бюрократов, которые годами ищут или выдумывают гайки, чтобы закрутить еще парочку.

Сказал же вам, дармоедам, народ в прошлом году: уходите! Испугались, вывели на улицы милицию и войска, отползли, ибо зашатался трон. Отдышались. Нет, нужно доказать всем: мол, мы крутые, мы вас, гадов, всё равно прижмем.

Если вы такие крутые – кремлевских бандитов отсюда повыгоняйте. А народ оставьте в покое. И уходите.

Режиму дармоедов пора на выход!

Добавлено 05.12.2018  15:26

И. Халип. Радары Хартии настроены на прием

26.01.2018  10:29

Сегодня, как никогда, важна обратная связь.

Я сейчас в Беларуси, а Хартия’97 – во всем мире, кроме Беларуси. Не знаю, увижу ли я собственный текст. Попытаюсь, конечно, – пойду темными лесами, синими горами, прокси-серверами. Но те парни за компьютерами, что работают на режим, тоже ходят похожими тропами и ставят капканы и ловушки. Так что возникает ощущение, будто я сейчас кладу обычный лист бумаги с текстом в запыленную бутылку, запечатываю сургучом и бросаю в океан. Слышу плеск и не знаю, приплывет она к берегу или затеряется в волнах.

Океан, кстати, – хорошее сравнение с Интернетом. Тоже стихия, неподвластная государственным умам и живущая по собственным законам. Государственные умы могут, конечно, нагадить в Интернете, как в океане: разлить нефть, уничтожить редкий вид китов, вызвать цунами подводным ядерным взрывом. Но со стихией им все равно не совладать, как бы они ни пытались подчинить ее своим капризам.

Если Интернет сравним с океаном, то слово – такое же физическое явление, как свет или звук. Можно ли уничтожить слово? А можно ли уничтожить звук? Свет? Всемирное тяготение? Бесполезная трата времени и сил. Нет, конечно, если очень постараться, то, наверное, можно – вместе с планетой Земля. Но у белорусских чиновников на это силенок не хватит. Бодливой корове бог рог не дает, как известно.

Бодливая корова пытается уничтожить слово уже давно. Вспомните, в каких условиях работал сайт в последние годы. Убийство Олега Бебенина, уголовное дело, хамская конфискация всей техники, допросы журналистов, после которых некоторые не выдержали и ушли, чтобы не оказаться в еще худшем положении. Те, кто не ушел, – оказались. В тюрьмах, в бегах, в изгнании. Казалось бы, теперь, когда редакция географически, юридически и физически недоступна, когда «отжать» компьютеры, избить, арестовать невозможно, – должны были признать поражение в борьбе с законами физики и перейти на другой уровень войны с Хартией. Пропагандой, например, – прямолинейной и туповатой, как положено на войне. Рассказами по телевизору о миллионных счетах журналистов и золотых унитазах в редакции. Но даже на золотые унитазы фантазии не хватило.

Третьи сутки многие недоумевают: почему сейчас? Тут ведь уже Макей в Брюсселе, и Лукашенко с представителем ПА ОБСЕ мирно беседует у комелька, и всех желающих поучаствовать в шоу «выборы в местные советы» зарегистрировали (по-моему, у них там вообще недобор случился, должны были прохожих хватать и записывать). В общем, все цветет и пахнет. Так почему? Может, кланы снова бьются насмерть, и младшенький Витек одолел просвещенного Макея?

Версия красивая, но неверная. Никто там не бьется друг против друга. Они, обитатели коттеджных резерваций, все вместе воюют против свободы, против народа, против слова. Против Беларуси, которой они смертельно боятся, – той Беларуси, которая выходила на улицы прошлой зимой и которая заставила их отменить тунеядский налог. Про ту Беларусь они уже никак не смогли бы рассказать по телевизору, что на улицы вышли «профессиональные оппозиционеры, протестующие на деньги Госдепа». И временно заткнулись.

А вчера тунеядский декрет вышел снова. Теперь налог не будут брать одной суммой, а замаскируют его под оплату субсидируемых государством услуг. И, поверьте, под этим прикрытием они намерены взять с людей гораздо больше. А так долго мусолили этот декрет, изображая обсуждение и консультации на местах, потому, что жадность нивелировалась трусостью: отобрать последнее у безработных хочется, но страшно: а если снова на улицы пойдут? Да еще и Хартия, самый читаемый сайт, самый популярный ресурс, который, кроме всего прочего, всегда заранее сообщает своим читателям, где и когда планируются акции протеста. Нет, нельзя допустить, чтобы Хартия существовала.

Бодливая корова прекрасно понимает, что уничтожить Хартию ей не под силу. Тем не менее удар нанесен серьезный, со всей дури. Причем удар этот – не только по сотрудникам и авторам Хартии, но и по ее читателям. Вернее, в первую очередь по читателям. Потому что самые упрямые, конечно, смогут читать сайт, используя анонимайзеры и прочие современные штучки-дрючки. А кому-то будет просто лень, и он перестанет читать Хартию. А еще кто-то, может, и готов продираться сквозь джунгли и расставленные капканы, да не получается. На это Дрозды и рассчитывают.

Поэтому сегодня, как никогда, важна обратная связь. Важно кричать: я с вами, я здесь, я вас слышу! Простые вещи: все-таки потратить немного времени на обход блокировки. Подписаться на страницу Хартии в социальных сетях. Делать репост публикаций. Сигналить: услышал, прочитал, принял. Хоть азбукой Морзе, хоть флажками. Радары Хартии настроены на прием.

А я отправляю рукопись в запыленной бутылке, запечатанной сургучом, в океан. Я не знаю, прибьет ли ее к берегу, увидят ли, прочитают ли. Но верю, потому что уничтожить слово невозможно. Вокруг бушует шторм и выбрасывает на берег искореженные корабли и искалеченные судьбы моих соотечественников. Друзья, вы слышите?.. Приём!

Ирина Халип, специально для Сharter97.org

Опубликовано 27.01.2018  03:33

***

27.01.2018  09:24

Блокировку сайта Сharter97.org прокомментировал Чрезвычайный и Полномочный посол Украины в Беларуси в 2010-2011 годах Роман Бессмертный:

– Первая человеческая реакция: почему Лукашенко так долго терпел, почему не заблокировали «Хартию-97» раньше? Я удивлен, как сайту Сharter97.org удавалось что-то говорить, рассказывать, протестовать, организовывать. На протяжении всей истории «Хартии-97» предпринимались попытки ее блокировки, ей пытались закрыть рот и так далее.

Несмотря на то, что многие говорили о «либерализации» (вспомним лето 2010 года, когда была попытка «перезагрузить отношения» ЕС и Минска), изначально было понятно, что власть Беларуси сделает все, чтобы заблокировать «Хартию-97».

Меня удивляет, что блокировка сайта происходит на фоне снятия санкций с Минска, которые, с моей точки зрения, сняты абсолютно ошибочно. Хочу предостеречь: думать о том, что за блокировкой стоит Министерство информации – означает не понимать политической ситуации в Беларуси, где всем заведует только один человек.

Последнее время я четко понимал, что «Хартия-97» очень сильно бьет по Лукашенко. Cайт Сharter97.org занимал абсолютно четкую позицию насчет снятия санкций с режима и возобновления экономического сотрудничества, которое является лишь продолжением агонии режима. «Хартия-97» – заноза для Лукашенко.

Во-вторых, я всегда заявлял, что продолжение сотрудничества Киева с Минском – издевательство над белорусским народом, а сегодня – тем более.

Маховик, который запущен из Москвы, может разделить белорусское общество, ведь часть белорусов поддерживает Украину, некоторые воюют на стороне ВСУ на Донбассе, а часть, по заданию КГБ, воюют на стороне России.

Не могу обойти тему нынешнего экономического сотрудничества между Украиной и Беларусью. Несмотря на то, что в нем есть составляющая оборонно-промышленного комплекса, я изначально понимал, что ничего в Беларуси не делается без соответствующего указа из Москвы.

***

Мнения читателей Хартии:

«Добро пожаловать в страну с «цЫфровой Иканомикой». Инвестиционный рейтинг страны с нищим населением и обилием вертухаев всех цветов и чиновничьим беспределом – ниже нуля… А после истории с «Хартией-97» (которая вошла в топ белорусских новостей в мире), ни один нормальный инвестор и цента не вложит в банановую диктатуру, стремительно скатывающуюся в северокорейский концлагерь…»

«Лука решил попробовать метод «с вилами на паровоз». Забыл бедолага, что на дворе 21 век и уже каждая вторая бабушка сидит в Инернете, не говоря о молодежи. Так что наш паровоз вперед летит. Вилы не заметили».

«Зря Лукашенко заблокировал Хартию, он лишил себя правдивой и честной информации о положении дел в Беларуси. И теперь он ее размножил! Партийные курсы марксизма-ленинизма – ума не дают!»

«Ведущие мировые издания освещают блокировку Хартии. А вот госCМИ вообще никто в нормальном мире не знает. Завидуете? :)»

«Я старый человек, живу давно. Помню, как глушили «Голос Америки», как запрещали А.И.СолженицинаВ.Войновича, запрещали мальчикам отращивать длинные волосы, девочкам запрещали носить мини. Запрещали носить узкие брюки, затем – брюки клеш. Запрещали надевать джинсы на работу. Так много всего запрещали. Все было напрасно.

Тот цирк уже уехал. Мир изменился. А клоуны остались. Только у клоунов мозгов нет понять, в эпоху интернета нет смысла запрещать. Плевала я на клоунов и их запрещения, у меня есть окно в мир – мой компьютер».

27.01.2018  21:45

 

Война юрисдикций: Запад vs Россия

О войне юрисдикций Запада и России и роли в ней бизнеса

Когда 7 мая 2009 года утверждалась Пражская Декларация Восточного партнерства, вряд ли кто мог тогда предположить, что через пять лет закрепленные в ней принципы взаимных интересов, обязательств и ответственности ждут серьезные испытания на прочность из-за военной российской агрессии против Украины. Правда, до этого была российско-грузинская война «08.08.08» и чрезвычайная сессия 1 сентября Европейского Совета, призвавшего ускорить работу над программой «ввиду потребности подать более четкий сигнал относительно обязательств ЕС в связи с конфликтом в Грузии и его последствиями в более широком масштабе».

Последствия эти мы сегодня наблюдаем и в Украине – аннексия Россией Крыма, война с тысячами жертв, на которой ­­ежедневно калечатся и гибнут люди, и на Западе – информационная война, кибератаки на инфраструктуру и демократические институты. Восточное партнерство – многостороннее измерение Европейской политики добрососедства, стало «раздираемым» соседством из-за геополитического противостояния ЕС и РФ.

Научный сотрудник Atlantic Council Питер Дикинсон в своей статье «Как война в Украине изменит ход истории» справедливо отмечает, что будущее международных отношений сегодня во многом зависит от судьбы Украины. Ее успешная трансформация при поддержке Запада в открытую демократию вдохнет новую жизнь в европейские ценности и глобальную привлекательность демократической модели, а ее провал вдохновит правителей Кремля к расширению гибридной войны в Европе и за ее пределами по разрушению международных институтов. Поддержка Украины, заключает автор, – это вопрос исключительно собственных политических интересов Запада.

В такой поддержке сегодня нуждаются все постсоветские страны, оказавшиеся на передовой российской гибридной войны или войны «управляемого» хаоса. Понимает ли Запад свою ответственность за ее развязывание Россией? И где же истоки данной войны?

В декабре 1994 года на саммите СБСЕ в Будапеште была официально подтверждена правопреемственность России от СССР, что де-юре означало окончание Холодной войны противостояния идеологий. В своем новом статусе она совместно с США и Великобританией предоставила по Будапештскому меморандуму гарантии безопасности Украине, Беларуси и Казахстану в ответ на их отказ от ядерного оружия. Тогда же была принята Декларация «На пути к подлинному партнерству в новую эпоху» с Кодексом поведения, касающимся военно-политических аспектов безопасности, который закрепил взаимосвязь между поддержанием мира и уважением прав человека и основных свобод.

 5 декабря 2014 года – 20 лет Будапештскому меморандуму

К сожалению, в дальнейшем Запад выстраивал свою политику в отношениях с Россией так же, как и в прошлом с СССР. Это вдохновило Кремль на принятие доктрины «зоны привилегированных интересов» с ее распространением на суверенные постсоветские республики.

В ноябре 1996 года Российская Федерация нарушает Будапештский меморандум в отношении Беларуси – ее экономическая зависимость от восточной соседки трансформируется в подчинение российским интересам осуществление прав, присущих ее государственному суверенитету. Россия срывает импичмент Александру Лукашенко за нарушение им Конституции и дает ему возможность через референдум изменить конституционный строй страны. Российское вмешательство обеспечило ему единоличное правление по сей день и участие Беларуси в «евразийском» геополитическом проекте.

С этого момента перестают действовать принципы ОБСЕ, распространение которых на Беларусь и Украину гарантирует Будапештский меморандум, и начинается эпоха российской войны «управляемого» хаоса. Военная оккупация территорий Грузии и Украины, бессилие США и Великобритании в ответ на аннексию РФ Крыма повлекло за собой замену международного права «евразийским» («план Саркози», «минские соглашения»). При заключении такого рода «договоренностей» Кремль искусно использует тактику «бой ради политики» (война «08.08.08», Иловайск – Минск-1, Дебальцево – Минск-2).

Экспансия «евразийской» юрисдикции – основного оружия гибридной войны, будет и далее заполнять вакуум в отсутствии «будапештских гарантий», расширяя российскую «зону привилегированных интересов» на весь регион ОБСЕ. Не трудно предугадать, как далеко может зайти руководство ядерной державы, вышедшее из под контроля международного права, если на его основе не будут предприняты ответные контрмеры соизмеримого характера. Сегодня они продвигаются гражданским обществом в рамках Стратегии «Восточное партнерство: информационное общество вместо войны».

11 июня 2015 года в Люксембурге утверждена Совместная Декларация по цифровой экономике стран ЕС и ВП, в которую вошло предложение Форума гражданского общества Восточного партнерства по присоединению стран-партнеров к Европейской декларации по электронному правительству (программа eUnion). Эта инициатива направлена на выполнение рекомендации резолюции ПАСЕ от 9 апреля 2014 года №1988(2014) «Последние события в Украине: угрозы для функционирования демократических институтов». Указав на риск дестабилизации и ухудшения режима безопасности всего региона в случае дальнейшей российской военной агрессии против Украины, ПАСЕ рекомендует странам-гарантам по Будапештскому меморандуму и другим заинтересованным европейским государствам рассмотреть возможность заключения новых соглашений, гарантирующих независимость, суверенитет и территориальную целостность Украины.

Соглашение по eUnion отвечает рекомендации ПАСЕ. Так почему же по прошествии двух лет Украина не инициировала его подписание и не сменила переговорный формат с «Нормандского» на «Женева плюс»? Из-за «евразийства» Петра Порошенко: «Альтернативы МИНСКУ – НЕТ!».

Проблема в том, что в наших странах рентную экономику контролируют и соответственно определяют политику олигархи – в Беларуси такой один, в Украине их группа с президентом во главе. Установленный ими «порядок ограниченного доступа» сегодня является основной преградой в восстановлении прежнего режима безопасности в регионе ОБСЕ. Эту проблему сейчас должен устранить бизнес продвижением принципов цифровой экономики.

В ходе интеграции стран-партнеров в информационное общество ЕС должны быть решены две основные проблемы – обеспечение цифрового доступа и ликвидация цифрового разрыва между странами ЕС и ВП. В первом случае речь идет о доступе бизнеса и граждан к Единому цифровому рынку ЕС, в том числе, и с временно оккупированных РФ территорий. Целостность информационно-коммуникационной инфраструктуры (основа цифрового рынка) неразрывно связана с целостностью территориальной. Реализация «дорожной карты» (eUkraine + eUnion) и ей подобных в странах-партнерах открывает путь к разрешению военных и «замороженных» конфликтов в Восточном партнерстве на принципах ОБСЕ.

Цифровой разрыв будет ликвидирован проведением в странах-партнерах институциональных реформ реализацией мер по достижению верховенства права (реабилитация, реституция, люстрация) и демократии (противодействие нарушениям избирательных прав граждан).

По «дорожной карте» (eBelarus + eUnion) и в целом по Совместной Декларации депозитарием является Беларуский Документационный центр с регистрацией в Вильнюсе. С принятием им политико-правовой системы координат созданы условия по противодействию распространения «евразийской» юрисдикции, как в Беларуси, так и за рубежом.

В качестве примера можно привести противодействие попытке создания в Беларуси подконтрольной Александру Лукашенко схемы офшоринга в ИТ-отрасли на базе госучреждения «Администрация Парка высоких технологий» (ПВТ). Для привлечения зарубежных инвестиций президентским «декретом для ПВТ» намечается ввести в границах ПВТ действие отдельных институтов «английского права».

Правомочность инвестиционных договоров с резидентами ПВТ с юридической точки зрения западными судами будет признана ничтожной. Ведь согласно заключению последнего всенародно избранного парламента референдум 24 ноября 1996 года по изменению конституционного строя страны и установлению в Беларуси режима единоличной власти Лукашенко является длящимся во времени уголовным преступлением. Ответственность по нему на данный момент предусмотрена по ч.3 ст.357 УК Республики Беларусь за захват и удержание государственной власти неконституционным путем, сопряженным с внесудебными казнями его политических оппонентов и политически мотивированными репрессиями. Не думаю, что в юрисдикции английского права будет создан прецедент по легализации «последнего диктатора Европы».

Далее по «английскому праву» будут решаться и внутренние проблемы, в первую очередь, профсоюзами по одиозному декрету «о тунеядцах», который ввел налог на безработных и стал причиной уличных акций протестов и репрессий. Правовая ничтожность данного декрета – это выполнение Беларусью международных обязательств по запрету на принудительный труд.

Но чрезвычайно важной на пути к eUnion должна стать роль бизнеса Украины и Беларуси. Совместное решение в наших странах проблем защиты прав собственности и реституции, контроль над институциональными реформами, влияние на санкционную политику Украины в отношении беларуских предприятий, поставляющих свою продукцию на временно оккупированную территорию, и многое другое позволит организовать совместное взаимодействие в противодействии распространению «евразийской» юрисдикции. При этом бизнес должен четко придерживаться Руководящих принципов ООН предпринимательской деятельности в аспекте прав человека.

Подводя итог, необходимо подчеркнуть, что поддержка Западом реформ в Украине в «исключительно собственных политических интересах» – это, в первую очередь, выполнение США и Великобританией своих обязательств по Будапештскому меморандуму, это возврат к принципам ОБСЕ. Уважение странами-гарантами права украинцев на жизнь в условиях российской военной агрессии, неуклонное следование нормам Кодекса поведения ОБСЕ, касающегося военно-политических аспектов безопасности, является непременным условием прекращения войны «управляемого» хаоса и восстановления прежнего миропорядка.

Игорь Ледник, представитель ФГО ВП в Группе по гармонизации цифровых рынков (HDM Panel) при DG Connect Еврокомиссии

Оригинал

Специально для сайта belisrael.info прислано Игорем Ледником 13 августа.

Опубликовано 13.08.2017  20:45

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (46)

Вясна вярнулася ў цэнтральнаеўрапейскія прасторы, а паралельна прачнуліся хобіты і оркі грамадзяне і вышэйшае чынавенства. Дробнае чынавенства вагаецца, але ўсё часцей яно – з народам, бо не хоча быць крайнім пасля «сацыяльных экспэрыментаў», дый у любым разе яно часцей трапляе пад «ператрахванне», чым… Ладна, не будзем пакуль пра самых чэсных міністраў, шэфаў адміністрацыі, etc.

Не паспеў Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі распаўсюдзіць «шляхаводнік па Дэкрэце № 3» (ацаніце сумны гумар сітуацыі – у суседзяў выдаюцца шляхаводнікі па гарадах, крамлях і палацах, у нас – па бюракратычных пісульках), як усё нафіг састарэла. 9 cакавіка, пасля масавых пратэстаў – не толькі ў Мінску, а і ў абласных ды некаторых раённых цэнтрах – раптам выявіліся вапіюшчыя «перагіны на месцах» (С). Аказваецца, дзеянне «ідэалагічнага, маральнага дэкрэта» (прыметнікі ад таго, хто яго падпісаў) можна адтэрмінаваць на год, а спагнаныя «за дармаедства» грошы вярнуць тым, хто іх заплаціў. Праўда, не цяпер, калі-небудзь потым… У духу кінчаўскай песні: «Тоталитарный рэп – это абстрактный пряник / Или совершенно конкретный кулак».

Дзясяткі тысяч людзей да 20.02.2017 заплацілі дзяржаве грошы – ці то са страху, ці то з аблудна зразуметай законапаслухмянасці (а хтосьці так расхваляваўся ад ліста з падатковай, што звёў рахункі з жыццём)… Грошы, паводле афіцыёзнага тлумачэння на pravo.by, мусілі быць накіраваныя на «рашэнне задач па комплексным эканамічным і сацыяльным развіцці адпаведнай тэрыторыі, якія стаяць перад мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі». Але такое тлумачэнне не задаволіла пратэстоўцаў. Тады «галоўны» прапанаваў іншую версію: «Усе гэтыя грошы да капейкі павінны быць накіраваны на ўтрыманне дзяцей. Толькі дзецям!»

Калі нешта ідзе не так, то заўсёды можна прыкрыцца інтарэсамі дзяцей – лалітыка, у натуры… Ну і ёсць жа даўняя майса, прыведзеная (анты)савецкім сядзельцам Эдуардам Кузняцовым у кнізе «Шаг влево, шаг вправо…» (Іерусалім, 2000)

Заб’еш аднаго чалавека – атрымаеш працяглы тэрмін зняволення. На роўным месцы падпсуеш жыццё тысячам сваіх суграмадзян, забраўшы ў кожнага, магчыма, год-два жыцця – і нічога… Пакуль – нічога. Дэкрэт фармальна не адменены, так што рана баналізаваць падзеі, збліжаючы беларускія пратэсты з замежнымі «па матывах і дынаміцы», як гэта зрабіў адзін фацэт з «Радыё Свабода». Ён жа прыпісаў пратэстоўцам «савецкае» разуменне справядлівасці, што зусім абсурдна праз 25 гадоў пасля скону СССР. Можа, у каго са старэйшых работнікаў яно захавалася, але ж не яны зараз «робяць пагоду».

У чым я, выпускнік ЕГУ, згодзен з фізматаўцам Юрыем Дракахрустам, дык гэта ў тым, што «выкалупванне правакатараў» (завадатараў), як разынак з булкі, не дасць эфекту, пажаданага для ўладаў. Ну, пасадзілі на суткі Губарэвіча, Лябедзьку, Рымашэўскага і «прымкнуўшую да іх» Вольгу Кавалькову – на іх месца прыйдуць іншыя. Як той спяваў, «прежде путал народ, кто здесь друг, а кто враг, а теперь сам народ – “враг народа”!» Дый Сібіры ў нас няма, так што, «адкінуўшыся» з чарговага Акрэсціна, актывісты зноў зоймуцца сваёй справай, умела або няўмела.

На час падрыхтоўкі гэтай серыі ў бальніцах памерлі тры з пяці жанчын, якія атрымалі цяжкія апёкі (звыш 50% паверхні скуры) у час выбуху на Скідзельскім цукровым камбінаце. Недахоп грошай на прадпрыемствах – што звязана і з адметным інвестыцыйным кліматам, створаным за апошнія 15-20 гадоў – штурхае эканоміць на ахове працы.

Яшчэ ў маі 2004 г. аўтары даклада «Нацыянальная стратэгія ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на перыяд да 2020 года» з сумам канстатавалі: «Тэхнічная база прамысловасці састарэла… Знос актыўнай часткі асноўных прамыслова-вытворчых фондаў па прамысловасці ў цэлым дасягнуў 80,2%, то бок намнога перавысіў крытычна дапушчальны ўзровень» (гл. п. 3.6). Неяк сумнеўна, што былі зроблены слушныя высновы – адно супрацоўніца інстытута мінэканомікі Целеш Ірына Леанідаўна, 1969 г. нар., без аніякіх спасылак перапісала абзацы з даклада ў свой «артыкул». Цяпер яна – кандыдатка эканамічных навук і разважае на канферэнцыях пра «інавацыйную структуру беларускай прамысловасці». Не выключана, што такія «інаватаркі» і падалі ўраду «суперідэю», дазволіць прадпрыемствам не налічваць амартызацыю, г. зн. рабіць выгляд, што сродкі вытворчасці не старэюць…

Мушу прызнаць, сам у час працы на дзяржаўным прадпрыемстве (2009–2011 гг.) ішоў на рызыку, парушаў асобныя нормы, каб зрабіць усё хутчэй і не «адрывацца ад калектыву»… Зрэшты, інструктажы па тэхніцы бяспекі (і ўводны, і наступныя) мала што мянялі. Першы ўклаўся ў 5-10 мінут – пры норме, здаецца, 30-40 – іншыя зводзіліся да роспісу ў журнале. Добра, што вытворчасць была не самая апасная, РУП «Белпошта».

Цяпер я належу да іншай арганізацыі – Саюза беларускіх пісьменнікаў, СБП. Клікалі туды яшчэ пасля выхаду кніжкі «Жывуць вольныя шахматы» (2010), аднак падаць заяву я наважыўся толькі ў канцы 2014 г., калі выйшаў шосты па ліку аўтарскі зборнік – «Нарысы шахматнай мінуўшчыны і будучыні». Атрымаў тры рэкамендацыі, прайшоў прыёмную камісію, і 31.03.2015 на пасяджэнні Рады СБП заява была задаволена.

Чацвёртага сакавіка 2017 г. у мінскім Палацы мастацтваў здарыўся з’езд СБП. На ім я прысутнічаў упершыню… дакладней, упершыню ў якасці паўнапраўнага ўдзельніка, бо ў 2002 г. дзякуючы добрай Алене Кобец-Філімонавай гасцяваў на падобным сходзе ў Доме літаратара, а заадно збіраў подпісы за «Дзень праведнікаў».

Некаторых падпісантаў сустрэў у кулуарах праз 14 з паловай гадоў; напрыклад, Алесь Бяляцкі паспеў за гэты час «посидеть и поседеть». Пасядзець у турме і пасівець.

Постфактум сёй-той параўноўваў з’езд СБП з мерапрыемствам брэжнеўскіх часоў – маўляў, адзінай мэтай было перавыбраць старшыню (Барыса Пятровіча), у якога, да таго ж, не аказалася канкурэнтаў. Усёй перадз’ездаўскай «кухні» не ведаю, але, паводле маіх назіранняў і адчуванняў, з’езд прайшоў даволі дэмакратычна. Альтэрнатыўных кандыдатаў на пасаду старшыні можна было прапанаваць і 4 сакавіка – іншая справа, што ніхто не пажадаў лезці на ражон «даходнае месца». У канцы лютага стала вядома, што міністэрства культуры не ўключыла СБП у пералік творчых саюзаў Беларусі, а на саму імпрэзу ніводзін дзяржаўны орган не прыслаў сваіх прадстаўнікоў… Між іншага, «пастанову № 7», дзе зроблена спасылка на артыкул 58 Кодэкса аб культуры, міністр наогул 30.01.2017 не меў права падпісваць, бо арт. 58 уступіў у сілу толькі праз некалькі дзён – фальстарт-с 🙂

Адбыліся выбары не толькі старшыні, але і Рады – ключавога органа ў Саюзе паміж з’ездамі, яго «ЦК». У сувязі з колькасным ростам СБП (каля 470 чалавек, а ў зале прысутнічала дзве з паловай сотні) склад Рады быў павялічаны да 39 чалавек. Я адкрыта галасаваў супраць такога рашэння (па-мойму, хапіла б і 29), але застаўся ў яўнай меншасці. Затое, калі надышоў час вылучаць непасрэдна кандыдатаў, і на 39 месцаў вылучылі 43 чалавекі, то «мой» кандыдат якраз прайшоў сіта адбору.

Супраць Б. Пятровіча галасавалі 8 удзельнікаў, а былога старшыню рэвізійнай камісіі ўвогуле забалатавалі пры таемным галасаванні, і ён не стаў нават шараговым яе сябрам. Такім чынам, няма ў саюзе жэстачайшай стабільнасці аж да стагнацыі. Такі ёсць з чым параўноўваць: Леаніда Левіна ў 2000-х гадах кіраўніком «яўрэйскай абшчыны Беларусі», як правіла, выбіралі аднагалосна.

Арганізатары з’езда памыліліся, не адразу пусціўшы ў залу экс-намесніка старшыні СБП Эдуарда Акуліна, які, пасварыўшыся з Пятровічам, у 2012 г. падаў заяву аб «прыпыненні паўнамоцтваў»: такога паняцця няма ў статуце, г. зн. дэ-юрэ Акулін заставаўся паўнапраўным членам Саюза. Скандальчык раздзьмухала «жоўтая» газета, і тут кіраўніцтва СБП зноў дапусціла памылку: напісала ў камісію па этыцы Беларускай асацыяцыі журналістаў скаргу на журналістку, якая «тэндэнцыйна асвятліла» і г. д. Аднак памылкі гэтыя не фатальныя: рэпутацыі суполкі яны істотна не шкодзяць.

Вядомы пісьменнік Б., які ў 2011 г. са скандалам пакінуў Саюз, у 2017-м кінуўся разважаць пра яго: «Ерархічны да непрыстойнасьці: аблізваць старых і падазрона ставіцца да любых праяваў іншадумства тут закон і норма», «Палітычна саюз белпісьменьнічкаў — выразна права-кансэрватыўны». Магчыма, у 1990-х гадах у гэткім апісанні мелася доля ісціны, зараз жа проста сумна чытаць, настолькі ўсё «міма». Няма ў СБП выразнай палітычнай лініі, дый ці павінен творчы саюз яе дэклараваць?.. Прапанову экс-кандыдата ў прэзідэнты Уладзіміра Някляева далучыцца да яго малавядомага «руху за дзяржаўнасць і незалежнасць», які ствараецца з 2015 г., удзельнікі з’езда адкінулі. Ніхто ніколі не прымушаў мяне «аблізваць старых», і я не хаваў крытычнага стаўлення да некаторых знакавых асоб СБП (Святлана Алексіевіч, той жа Някляеў…). Наўрад ці Віктару Жыбулю – чалавеку майго пакалення, якога сёлета зноў выбралі ў Раду – нехта ў Саюзе рабіў вымовы за «хуліганскія» вершы. І г. д.

В. Жыбуль вядзе прэзентацыю белмоўнага выдання Л. Кэрала «Скрозь люстэрка, i што ўбачыла там Аліса». Справа – перакладчыца Вера Бурлак, злева – выдавец Зміцер Вішнёў. Мінск, Няміга-3, 12.03.2017.

У Палацы мастацтваў прадаваліся цікавыя кнігі, а сёе-тое раздавалася задарма, напрыклад, згаданы ў пазамінулай серыі фаліянт гісторыка-гумарыста «З дазволу караля і вялікага князя».

Як абяцаў, прывяду пару старадаўніх анекдотаў:

* * *

Блазан старога караля, назіраючы, як таму падчас хваробы ставілі п’яўкі, заўважыў: «Вось гэта сапраўдныя прыдворныя і прыяцелі яго вялікасці».

* * *

Караль Радзівіл растрачваў вялізныя сумы на сваё разгульнае жыццё і ўтрыманне шматлікай зграі дармаедаў, што складала яго пастаянную світу. З гэтай прычыны Шыдлоўскі, кашталян з Жарнова, заўважыў:

– Калі так пойдзе далей, то, Пане Каханку, страціць можна ўвесь маёнтак.

– А ты, пане каханку, не страціш нічога, бо нічога не маеш! – разгневаўся Радзівіл.

Шыдлоўскі працягваў сваё:

– Князю, жывеш па-каралеўску, а кароль, між тым, на ўсім эканоміць.

– Я жыву па-радзівілаўску, а кароль так, як можа… Кароль сапраўды эканоміць на ўсім, нават блазнаў не трымае пры двары, бо мае іх бясплатна ў сенаце.

* * *

Шкада, што вышэйшыя чыноўнікі не завіталі на з’езд – даведаліся б нямала карыснага, можа, абразнастаілі б сваё панылае існаванне… Дальбог, няпраўда тое, што «свет абыдзецца без літаратуры, ужо зусім хутка».

Тым часам ізраільцы не спяць у шапку. Прачытана ў фэйсбуку пасольства Ізраіля ў Мінску:

21 лютага 2017 г. у Міністэрстве замежных спраў Рэспублікі Беларусь з удзелам кіраўнікоў і прадстаўнікоў дыпламатычнага корпуса адбылося ўрачыстае мерапрыемства «Я нясу вам дар», арганізаванае супольна з дзяржаўным літаратурным музеем.

Намесніца кіраўніка місіі Юлія Рачынскі-Співакоў прачытала верш Янкі Купалы “А хто там iдзе”, які адмыслова дзеля гэтай падзеі быў перакладзены на іўрыт дбаннем Шауля Рэзніка пры садзеянні Сяргея Шупы.

Той самы пераклад. Крыніца: https://www.facebook.com/siarhej.shupa/posts/10154484937368763?pnref=story

Чамусьці «роднае» радыё С. Шупы не адзначыла гэты, безумоўна, важны для культуры чын Ш. Рэзніка. Верш «А хто там ідзе?» часоў першай расійскай рэвалюцыі па-свойму класічны, ён пераствараўся на дзясятках моў (ёсць ідышная версія Зэліка Аксельрода). Хочацца, каб перакладаліся і больш сучасныя творы. Гадоў 10, напрыклад, мару, каб з’явіўся іўрыцкі варыянт верша Уладзіміра Караткевіча «Яўрэйцы», прасіў сяброў знайсці ў Ізраілі годнага перакладчыка, але… Ну, можа, зараз нешта зрушыцца з мёртвай кропкі.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

12.03.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 12.03.2017  17:50

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (43)

Добрага чаго-та там! «Что мы знаем о лисе? Ничего! И то не все» (С). Што я, просты смяротны, не дасведчаны ў іспанскай мове, знаў пра Уга Чавеса да XXIV Міжнароднай кніжнай выставы ў Мінску, дзе мне ля венесуэльска-кубінска-эквадорскага стэнду ўручылі пару кніг, брашурку і буклецік?! Здагадваўся, што карані гэтага дзядзькі – у Чавусах, што на Магілёўшчыне (Беларусь жа – радзіма сланоў і мамантаў, а таксама чылійскага героя Дамейкі, дык чаму ёй не даць свету і прэзідэнта Венесуэлы? :)) А калі больш сур’ёзна, то прыпамінаў, што У. Чавес на піку сваёй славы ў 2006 г. прыязджаў у Мінск, што пазней, пасля яго смерці, у «маім» Фрунзенскім раёне адкрылі парк яго імя… Пагартаў «раздатачныя матэрыялы» не без цікавасці.

 

Адразу насцярожылі некаторыя дэталі. Па-першае, у кнізе 2016 г., аўтарам якой пазначаны Хасэ Багіяна, яго «пяру» належыць хіба 10–15% тэксту. Асноўная частка – матэрыялы таго самага Педра Артэгі Дыяса, падрыхтаваныя ў мінулым стагоддзі. Ну, мне, дапусцім, падабаецца твор Майсея Кульбака «Зельманцы», у свой час я пару старонак накрэмзаў пра гэты раман і яго аўтара – стаў бы выдаваць фаліянт пад назовам «Актуальнасць “Зельманцаў”…», уціскаючы туды ўвесь тэкст Кульбака і ставячы на вокладку сваё прозвішча? Не, я б пасаромеўся.

«Сакрэт фірмы» аказаўся просты: Х. Б. – не нейкі там графаман, а «Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Баліварыянскай Рэспублікі Венесуэла, віцэ-адмірал флота». Напэўна, такому важнаму чалавеку – можна. Тут я знянацку ўспомніў, як цяперашняя міністарка інфармацыі РБ у 2003 г. «прыбудавалася» да кнігі кандыдата філалагічных навук 2002 г., зрабіўшыся яе фармальнай сааўтаркай.

 

Розніца паміж зместам першай кнігі і другой – у спісах беларускіх выдаўцоў, правайдэраў ды інш., узятых з даведніка (правайдэры тыпу ТДА «Айчына» названы… «інтэрнэт-рэсурсамі»). Творчай працы, укладзенай у другую кнігу, не прыкмеціў: мо камусьці пашанцуе болей? Здаецца, тагачасная намміністра таксама лоўка скарыстала сваё службовае становішча.

Венесуэльцы вабяць чорнай вокладкай і бел-чырвоным слоганам: «Смерць тыраніі! Жыве свабода!» Больш за тое, ад імя віцэ-адмірала чытачам у пачатку кнігі задаюцца пытанні, быццам у «Маскве-2042» Уладзіміра Вайновіча. Помніце плакат у маскарэпаўскай лазні: «Ты змарнаваў лішнюю ражку?» Вось і ў пасла на с. 13: «Хіба мексіканец – не амерыканец? Хіба венесуэлец – не амерыканец?.. Тады чаму ж ты, паважаны чытач, не называеш іх амерыканцамі?» Гэта хто на што вучыўся: у маёй школе № 79 заўсёды ведалі, што Мексіка і Венесуэла знаходзяцца ў Амерыцы, адна ў Паўночнай, другая ў Паўднёвай… Карацей, прэтэнзіі да «паважанага чытача» вычварныя ад слова «зусім»; яго правасхадзіцельства ў поўным сэнсе «адкрывае Амерыку». Імкнецца зрабіць беларускіх чытачоў без віны вінаватымі, каб ямчэй маніпуляваць?

Хацеў бы звярнуць увагу і на «пячатку» ў правым ніжнім куце апалагетычнай кнігі «Наш Чавес». Там напісана (па-руску): «Кніга задарма. Продаж гэтай кнігі з’яўляецца контррэвалюцыйным актам». Я аж спалохаўся – прадаваць намеру не меў, ды раптам кніга сапсуецца, як потым тлумачыць венесуэльскаму КДБ, што незнарок?.. Але потым падумаў: калі што якое, то нашы доблесныя спецслужбы абароняць ад «доўгіх рэвалюцыйных рук» з Каракаса.

Зусім збянтэжылі звесткі пра бітву пры Карабоба 1821 г., дзе нібыта «было разгромлена пераможнае войска Напалеона Банапарта». Ізноў жа, мяне вучылі, што пасля Ватэрлоа (1815 г.) Напалеон І ні ў якіх бітвах не ўдзельнічаў… Не кажучы пра тое, што да «каланіяльнага прыгнёту з боку Іспаніі», ад якога вызвалілася Венесуэла, Францыя мела дужа ўскоснае дачыненне: лацінаамерыканцаў прыгнятаў кароль Фердынанд VII, з якім Банапарт зусім не сябраваў… Ну, камусьці закарцела прыцягнуць за вушы «агульныя рысы» ў гісторыі беларусаў і венесуэльцаў: маўляў, і тыя, і другія гнілі ў адных акопах пакутавалі ад Напалеона.

Напэўна, у «чавізме» былі і ёсць здаровыя элементы, аднак, гледзячы на друкаваную прадукцыю пасольстваў Венесуэлы ў РБ і РФ, гэтага не скажаш. Ужо згадвалася, што ў лютым 2017 г. паўднёваамерыканскія агітатары пашыралі брашуры cямігадовай даўніны.

У ліпені 2006 г. кіраўнік Венесуэлы «падчапіў» першага прэзідэнта РБ, раўналетка, на чэгеварскую рамантыку іхняга юнацтва. Паміж імі адбыўся такі дыялог. У. Чавес: «Мы ў Гаване, калі сустрэнемся, падпішам афіцыйны дакумент аб стварэнні змяшанай камісіі. Я б хацеў, каб мы з табой такі дакумент стварылі, як ваенную дырэктыву – з чоткім вызначэннем адказных, графікаў, падкамісій… А ў канцы напішам: “Радзіма або смерць!”» А. Лукашэнка: «Згодзен!»

Так, у другой палове 2000-х гг., на фоне адноснай эканамічнай стабільнасці, Беларусь магла сабе дазволіць геапалітычныя эксперыменты – заваёўваць плацдарм у Лацінскай Амерыцы праз Венесуэлу і г. д. – але, здаецца, усё даўно атавізьмъ. Паводле «Еўрарадыё», к сярэдзіне 2010-х з распрацоўкай радовішчаў нафты, дый з тавараабаротам, меліся вялікія праблемы. Пры ўсёй павазе да «Баліварыянскай рэвалюцыі», лепей бы афіцыйная Беларусь 10 год таму гэтак жа імпэтна мацавала сяброўскія адносіны з суседнімі краінамі, а то і ў 2017-м адбывалася, между протчым, туруканне з Літвой («У вас засталося мала суверэнітэту!» – «Самі вы дурні!»). Суседзям, магчыма, бракуе лацінаамерыканскага тэмпераменту ды харызмы, якую цэніць «галоўны хакеіст», але ж прадказальнасць – яна даражэйшая.

Дзейкаюць, гісторыя не мае ўмоўнага ладу… І ўсё-такі: што замінала адкрыць бязвізавы ўезд для развітых краін свету не цяпер, а тады, у 2000-х? Баяліся варожага ўплыву на стэрыльна-чысты «цэнтр Еўропы»? Усё роўна ж цяпер ліхаманкава даводзіцца шукаць дадатковыя сродкі, «пераабуваючыся ў палёце». За студзень 2017 г. валавы ўнутраны прадукт Беларусі ўпаў на 0,5% (за 2016 г. – на 2,6%). Цешыцца няма з чаго; я і не цешуся. Заўважу толькі, што ва Украіне намячаецца рост ВУП, актывізуецца вытворчасць, так што на месцы калегі Прэйгермана я б не выказваўся гэтак катэгарычна: «Да саюза з Украінай у нас няма перадумоў».

Тут нядаўна намеснік з адміністрацыі (п)рэзідэнта не без гордасці адказваў на заклік дэпутаткі Ганны Канапацкай адмяніць «антыдармаедскі» дэкрэт 2015 г.: «На прадпрыемствах Беларусі запаволілася цякучасць кадраў, былі запоўнены многія незапатрабаваныя раней вакансіі». У перакладзе з бюракрацкай на чалавечую гэта значыць: цяпер наёмныя работнікі яшчэ больш баяцца запярэчыць начальству, ідуць, куды скажуць… Адпаведнай становіцца і прадукцыйнасць працы ў РБ.

Не ведаю, якія маніторынгі наконт «падтрымкі» дэкрэта № 3 прадстаўнікамі «рэальнага сектару» ладзілі ў адміністрацыі, дый ці ладзілі ўвогуле. Як па мне, то пра многае гаворыць масавае галасаванне (+319-2) на talks.by за камент чытача ад 06.02.2017: «Трэба з 8 да 17 адбыць на працы? Чалавек адбудзе гэты час. Іменна адбудзе, ну і, магчыма, адпрацуе тыя 200 рублёў, якія вы яму плаціце. А можа, і скрадзе на 300. Дачакаецеся, што ў маторы пачнуць пясок сыпаць, а піламі камяні рэзаць».

Многіх работнікаў дэмаралізуе і тое, што выхад на пенсію для іх адкладваецца згодна з панскім указам 2016 г. Да таго ж летась служкі таварыша Напалеона чыноўнічкі рабілі празрыстыя намёкі, што падвышэнне пенсійнага ўзросту ў Беларусі на тры гады – гэта толькі пачатак. Каму ахвота паўтараць лёс каня Баксёра з класічнай казкі-антыўтопіі Джорджа Оруэла?.. Мазахістаў/мазахістак у Беларусі хапае, але каб яны пераважалі – з гэтым, бадай, не згаджуся.

Тым часам асобным маладым паўсюль у нас дарога. Па-свойму бліскучую кар’ерку робіць Наталля Эйсмант, якая нядоўга працавала акцёркай у музычным тэатры, потым гадоў восем вяла перадачы на БТ… У канцы 2014 г. яе прызначылі прэс-сакратаркай Лукашэнкі, і во ў пачатку 2017 г. паўнамоцтвы істотна пашыраюцца; калі верыць указу № 40, то Наталля будзе не толькі «языком», а і «вачыма» ды «вушамі» Рыгоравіча. Прывабная 33-гадовая дама ўвойдзе, умоўна, у сямёрку самых уплывовых дзяржаўных службоўцаў, хоць дагэтуль наўрад ці трапляла ў дваццатку.

Місія «прахадной пешкі» – тлумачэнне і прапаганда асноўных кірункаў унутранай і знешняй палітыкі… Не, хутчэй, прапаганда – на першым месцы; нездарма ж адна з асноўных задач чыноўніцы фармулюецца так: «фармаванне праз СМІ грамадскай думкі пра дзейнасць прэзідэнта».

Сумняюся, што ў акадэміі мастацтваў і на тэлебачанні давалі глыбокія веды ў сферы ўнутранай і знешняй палітыкі, дый менеджменту («каардынацыя дзейнасці буйных дзяржаўных СМІ»). Калі Н. Э. сапраўды «чалавек адказны», то лепей бы ёй элегантна адмовіцца ад новых паўнамоцтваў, а мо ад працы ў адміністрацыі ўвогуле… Кепска выйшла ў Наталлі нават арганізацыя «Вялікай Размовы з Прэзідэнтам» 03.02.2017; ну, якую «аналітычную і іншую інфармацыю пра дзейнасць дзяржаўных органаў» яна зможа рыхтаваць? Прэс-сакратары Ельцына і Пуціна, як бы да іх ні ставіцца, былі дыпламатамі, спецыяльна абучанымі людзьмі; адна з папярэдніц Эйсмант – кандыдаткай юрыдычных навук (Пяткевіч).

Калі абстрагавацца ад канспіралагічнай версіі, паводле якой Наталлю ўзвышаюць, каб потым рэзка скінуць, і ад непазбежных думак «пра гэта», то сэнс указа чытаецца так. Па-першае, экс-супрацоўніца БТ умее маляваць начальству прыгожыя карцінкі так, што апошняе верыць, што і народ у іх верыць (піяр, яшчэ больш піяру і лалітыкі, з Колем ці без…) На фоне працяглага крызісу, калі маршы ў Мінску і абласных цэнтрах супраць «падатку на дармаедства» прадвяшчаюць перамены, так хочацца адгарадзіцца ад праМблем! Па-другое, недалёкасць падначаленай часам бывае перавагай, гл. «феномен Псакі»: «З дапамогай некампетэнтнай Дж. Псакі дзяржаўны дэпартамент ЗША выйграваў час для поўнага аналізу той ці іншай сітуацыі… яны прапаноўвалі свету слухаць Псакі, словы якой усур’ёз не ўспрымаліся».

На жаль, у доўгатэрміновым перыядзе і густы піяр, і праявы недакампетэнтнасці гуляюць «на паніжэнне» краіны. А можа, насамрэч усё не так, як на самай справе, і першай асобе проста маркотна? У такім разе не дапамогуць ні прэс-сакратары, ні аналітыкі: лепей наняць блазна. Мяркую, Яўген Крыжаноўскі, які ведае звыш 1000 показак, не адмовіўся б пайсці на такую пасаду. Ці кандыдат філасофскіх навук Уладзімір Падгол – чым ён тут не блазен са сваёй «анексией» [sic]?

Ад сябе рэкамендую пацыенту патэнцыйнаму кліенту пачытаць зборнікі кандыдата гістарычных навук Льва Раманавіча Казлова: «Большой музей остроумия» (Мінск: АРТИ-ФЕКС, 1999), «З дазволу караля і вялікага князя» (Мінск: Галіяфы, 2016). Смешна й павучальна; хіба ў наступных серыях нешта працытуем.

І па-добраму пра міністра МУС Украіны. Яго можна і трэба ганіць за нераскрытыя забойствы Алеся Бузіны, Паўла Шарамета, за смяротную перастрэлку падначаленых у Княжычах, многае іншае, але ў гісторыі з Аляксандрам Лапшыным ён павёў сябе годна: адмовіў афіцыйнаму Азербайджану ў выдачы. Ды потым Лапшын апынуўся ў Абсурдыстане, дзе адзін міністр («унутраных спраў») не ўмее адрозніваць мух ад катлет, аліеўскія «хацелкі» ад запыту Інтэрпола… А іншы міністр («культуры») лічыць, што сваёй пастановай здольны вызначыць, якая суполка творчая, якая не. Чаво, СБП, заснаваны ў 1934 г., куды ўваходзяць усе самыя вядомыя пісьменнікі краіны? Не, куды яму да саюзa журналістаў!

* * *

Сёння атрымаў пісульку з мінінфармацыі, дзе А. Карлюкевіч (паказаны ў мінулай серыі) фактычна пацвердзіў наяўнасць цэнзуры на Мінскай кніжнай выставе: «Мелі месца спробы асобных экспанентаў выставіць у першы дзень на паліцы кнігі няпэўнага зместу, якія былі адразу спынены арганізатарамі выставы». Тое, што «пад раздачу» трапілі творы А. Бузіны, намеснік міністра не прызнаў, але і не абверг. Свежае слова ў юрыспрудэнцыі: «кнігі няпэўнага зместу»…

Вольф Рубінчык, г. Мінск

21.02.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 21.02.2017  23:59

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (42)

Усім шалому з алэйхемам! Зласлівасць ды ідыятызм крочаць па Расіі, даючы метастазы ў заканадаўчых органах. Не паспеў сціхнуць скандал з Пятром Т., як вылез яшчэ адзін «прыгажун», дэпутат Віталь М. (у 1990-х памочнік разважлівай даследчыцы-палітыкіні Галіны Старавойтавай, якая заўжды агітавала за мірнае вырашэнне міжэтнічных канфліктаў; на жаль, сваё атачэнне пераканаць не здолела). М. выказаўся ў тым сэнсе, што актывісты (для ілюстрацыі выбраў акурат яўрэяў Барыса Вішнеўскага і Максіма Рэзніка), якія выступаюць супраць перадачы Ісакіеўскага сабора праваслаўнай царкве, – нашчадкі тых, хто варыў у катлах і аддаваў на ежу звярам першых хрысціян, etc. Потым, як і Т., прынёс прабачэнне, ухілістае і непераканаўчае.

У 2004 г., паназіраўшы за тым, як разгортваўся суд па справе «Обозревателя» (раённы суддзя пастанавіў, што гэтая мінская газета не абразіла дэпутата Валерыя Фралова, беспадстаўна запісаўшы яго ў антысеміты; здаецца, Фралоў, цяпер ужо нябожчык, не аспрэчыў рашэнне ў вышэйшых інстанцыях), я пакпіў у артыкуле для амерыканскага выдання: маўляў, быць антысемітам у Беларусі не ганебна. І меў падставы: на пачатку 2000-х нямала такога дабра, як Віталь М., сядзела сярод «лепшых людзей краіны». Найчасцей выступаў Сяргей К. з палаты прадстаўнікоў, чаго вартыя яго словы 2002 г.: «у нас славянская страна, а не еврейская и жидомасонская. Америка полностью сионо-фашистское государство, теперь это надо сделать с Беларусью?.. Поэтому плевал я на все эти синагоги…».

Аднак трэба прызнаць, што шчырых юдафобаў хітруны з адміністрацыі прэзідэнта паступова павыціскалі з першых пазіцый, пазамянялі на «пластылін», людзей, гатовых сябраваць хоць з Ізраілем, хоць з Іранам, хоць з Суданам, абы грошы капалі. У Расіі ж, выглядае, тэндэнцыя процілеглая… Напэўна, у ліпені 2016 г. пераацаніў я памяркоўнасць расійцаў, калі пісаў пра «нястрашную Маскву». У 2017 г. нешта мнагавата сярод іх прыхільнікаў Сталіна, Івана Жахлівага, увогуле такіх, што кладуцца ў характарыстыку Леаніда Філатава з казкі пра Фядота-стральца: «Может, он и безопасный, но пущай за ним следят!». Калі верыць Аляксею Навальнаму – а ў гэтым выпадку яму няма прычын не верыць – то і хлуслівая лалітыка на ўсходзе квітнее.

Расійцам расійскае, а мне тут дагэтуль брыдка ад паводзін калісьці рэспектабельнай «Нашай Нівы» на фоне міжнароднага кніжнага кірмашу. Газетчыкі ўбачылі кнігі са «страшнымі» назвамі («Шырока прадстаўленыя кнігі ўжо нябожчыка Алеся Бузіны – «Вурдалак Тарас Шаўчэнка», «Саюз плуга і трызуба: як прыдумалі Украіну». Назвы гавораць самі за сябе»), прычапілі ім цэтлік «антыўкраінская літаратура», паскардзіліся… Гледзячы па ўсім, на наступны дзень, 09.02.2017, арганізатары кірмашу націснулі на прадаўцоў, каб тыя знялі «кніжкі сумнеўнага зместу», бо, маўляў, «у Беларусі ёсць спіс экстрэмісцкай літаратуры, забароненай» (якім бокам ён, напрыклад, да твораў Бузіны?) Аўтары «НН» яшчэ і пахваліліся, што пасля іх публікацыі кнігі прыбралі са стэндаў.

   

«Экстрэмісцкія» кнігі А. Бузіны (19692015). Забойцы аўтара дагэтуль не знойдзены.

У заметцы для ўкраінскага сайта я «па гарачых слядах» адзначыў, што ў Беларусі прыярытэт усё ж павінна мець Канстытуцыя, дзе ў арт. 33 сказана ясна: «Кожнаму гарантуецца свабода поглядаў, перакананняў і іх свабоднае выказванне. Ніхто не можа быць прымушаны да выказвання сваіх перакананняў або адмовы ад іх. Манапалізацыя сродкаў масавай інфармацыі дзяржавай, грамадскімі аб’яднаннямі або асобнымі грамадзянамі, а таксама цэнзура не дапускаюцца». Абзываць тое, што не падабаецца, «антылітаратурай», цешыцца з пазасудовай забароны – прамы шлях у 1937-ы, або, прынамсі, у 1958-ы, калі Пастарнака не чыталі, але асуджалі. Трэба сказаць, што ў апошнія дні выставы здаровыя глузды, здаецца, перамаглі, творы Бузіны вольна прадаваліся… Праўда, 12.02.2017 я не знайшоў яго кніг на «Белэкспа»; не падказала, дзе іх знайсці, і Іна Ч., намесніца гендырэктара фірмы-арганізатаркі, якая ўзяла 3 р. 50 к. за зборнік показак ад Крыжаноўскага.

Зразумела, «НН», дзе адны адчуваюць сябе на інфармацыйнай вайне, а другія імі маніпулююць, не змяніла сваёй пазіцыі, і ўжо праз дзень зноў стала ў позу «грамадскага абвінаваўцы»: «Антыбеларускім аўтарам “Рэгнума” выстаўлена мякчэйшае абвінавачанне». Нагадаю, Алімкін, Паўлавец, Шыптэнка сядзяць за свае публікацыі трэці месяц; суда, які прызнаў бы іх вінаватымі ў распальванні і г. д., не было. Некаторыя альтэрнатыўна адораныя «патрыёты» самасцвярджаліся за кошт вязняў у снежні 2016 г.; відаць, і ў лютым 2017 г. няма спакою ***банутым. Сітуацыя ўскладняецца тым, што амаль ніхто не ведае, якія менавіта публікацыі ставяцца ў віну кожнаму з падазраваных, але, напрыклад, артыкул эканаміста Сяргея Шыптэнкі ад 02.11.2016 змяшчаў тэзісы, у якіх нямала слушнага (перакладу з рускай):

Цягам 25 год незалежнасці ў Беларусі папросту праядалі савецкую спадчыну, пачынаючы з прамысловасці і сельскай гаспадаркі, канчаючы медыцынай і адукацыяй. Сёння настаў момант, калі ўжо немагчыма схаваць фатальнае адрахленне беларускай прамысловасці… Вядомыя ва ўсіх краінах былога СССР маркі тэлевізараў, грузавых аўтамабіляў, матацыклаў, веласіпедаў і іншых вырабаў, якія, здавалася б, лёгка можна было ператварыць у абноўленыя брэнды запатрабаваных сучасных тавараў, бясслаўна зыходзяць у мінулае.

Я не адвакат грамадзяніна Шыптэнкі, дый далёка не з усімі яго выказваннямі згодны (не думаю, што варта паглыбляць саюз з Расіяй дзеля «ўз’яднання штучна падзеленага народа» – хутчэй патрэбен хаўрус Беларусі з Літвой і Украінай), але адчуў у аналітыка боль за беларускую прамысловасць, за краіну ўвогуле… Дакажыце, што гэтага ў яго тэксце няма, «незалежнікі», ахвочыя да бюджэтных датацый.

Катэгарычна сцвярджаць, што А., П. і Ш. ні ў чым не вінаватыя, я на сёння не маю права, аднак вельмі верагодна, што іх справа высмактана з пальца. А што, калі «рэгнумаўцаў» апраўдаюць па ўсіх пунктах, і нехта з іх у сваю чаргу падасць у суд на зласціўцаў, якія віртуальна «білі нагамі» ляжачых вязняў? Так, «антыбеларускі аўтар» – дэ-юрэ, можа, і не абраза, але замах на дзелавую рэпутацыю, кажу як былы выкладчык курсу «Асновы права».

Перастаў пісаць у «Нашу Ніву» ў 2007 г., але яшчэ гадоў сем таму ў вольны час падказваў, як пазбегнуць непрыемнасцей. Пару разоў рэдакцыя прыслухоўвалася і мяняла зусім ужо скандальныя загалоўкі, за якія яе элементарна маглі прыцягнуць да адказнасці (у адным выпадку – БРСМ, у другім – не-помню-хто). Больш раіць гэтым людзям нічога не стану; хочацца камусьці быць «вершнікамі без галавы» – на здароўе.

Праблема яшчэ ў тым, што адна з канстант беларускага жыцця – мазахізм, які ў побыце выражаецца формуламі «чым горш, тым лепш», «мышы плакалі, калоліся, але працягвалі жэрці кактус». Хто слухаў гурт «Аліса», успомніць і трапнае: «Моё поколение чувствует боль, но снова ставит себя под плеть». Ад спаткання Сярэдзіча з Лукашэнкам, згаданага ў мінулай серыі, акурат мазахізмам і патыхае; не кажу нават пра асобныя ўчынкі нобелеўскай лаўрэаткі. З апошніх забаўных казусаў – абяцанка зноў запрасіць у свой інтэлектуальны клуб «філосафа» М., які ў снежні і студзені дэманстратыўна сыходзіў.

Пашыранасць з’явы і яе аднаўляльнасць, напэўна, звязана з наяўнасцю ў сем’ях мноства «хатніх тыранаў», асабліва п’яніц, і сузалежных ад іх партнёраў. Мяркую, аналагічная песня ў Расіі (дзе, кажуць, зроблены рашучыя захады па легалізацыі сямейнага гвалту), і нездарма ж Алесь Бузіна пісаў, што «Расія – гэта краіна садамазахізму». Калі заглыбіцца ў этымалогію, то граф Захер-Мазох – ён родам з Усходняй Еўропы, са Львова… Ды мне бліжэй тое, што адбываецца ў краіне Тутэйшыі.

Лішне казаць, што ахвяра мазахізму, якая імкнецца вылезці з яго цянётаў, часцяком кідаецца ў садызм. Ці не тут крыніца паводзін хлопца з сякерай і бензапілой, якога вось-вось асудзяць у Мінску? Паводле маіх суб’ектыўных уражанняў, нармальныя чалавечыя адносіны, пабудаваныя на эмпатыі, даверы, узаемапавазе, сустракаюцца ўсё радзей. Гэта, дарэчы, адна з прычын, чаму ў мяне знікла ахвота займацца грамадскай дзейнасцю: інтарэсанты ў Беларусі або займаліся самапрыніжэннем («разжуй нам усё і вядзі, а мы мала што разумеем»), або імкнуліся падпарадкаваць і прынізіць («прыйдзі-папрацуй, а навошта – не твая справа»).

Не бяруся казаць, што ўсе ўдзельніцы скандальнага чэмпіянату свету сярод жанчын у Іране (пачаўся 10.02.2017) паехалі туды праз мазахісцкія схільнасці – заўсёды хапала і цалкам цынічных дам, якім абы грошы – аднак доля віктымнасці ў тых, хто згадзіўся гуляць у шахматы ў хіджабах, безумоўна, прысутнічае. Наколькі ведаю, толькі амерыканка Назі Паікідзэ і ўкраінка Марыя Музычук (экс-чэмпіёнка свету) рашуча адмовіліся выступаць у хустах мусульманскага стылю, а дзясяткі шахматыстак з усіх кантынентаў плюс суддзя з Беларусі паддаліся на прынаду. Калі б гэта было таварыскае спаборніцтва – справа іншая, асабістая, а тут жа афіцыйны чэмпіянат пад эгідай сусветнай федэрацыі, якая быццам бы «адпрэчвае дыскрымінацыю па нацыянальных, палітычных, расавых, сацыяльных або рэлігійных прычынах»… 17 тыс. подпісаў пад пратэстам не змусілі ФІДЭ адмовіцца ад ганебнай імпрэзы.

М. Музычук (злева) і чэмпіёнка ЗША Н. Паікідзэ-Барнс.

У шахматы даўно вырашыў гуляць толькі як аматар, і сёлета яшчэ раз пераканаўся ў слушнасці свайго шляху: сёння прымушаюць жанчын закрываць валасы ў турнірнай зале (не ў мячэці!), заўтра прапануюць мужчынам замацаваць у носе кальцо, бо ў якой-небудзь афрыканскай краіне так прынята… Нават таталітарны Савецкі Саюз у 1930-х гадах, ладзячы міжнародныя турніры за свае грошы, не патрабаваў ад замежнікаў, каб яны надзявалі ў час гульні будзёнаўкі або махалі сцяжкамі з сярпом і молатам.

* * *

Апошнія два месяцы ў адміністрацыі Лукашэнкі спрэс перастаноўкі: замянілі медыка Косінца на інжынерку-вадаправодчыцу Качанаву, першым яе намеснікам паставілі Рыжанкова-малодшага, каторы ў канцы 1990-х служыў у пасольстве Беларусі ў Ізраілі, аднак мала чым запомніўся, зволілі намесніка Бузоўскага («мудры эксперт» Раман Я. за пару дзён да звальнення Б. прадказваў рост палітычнай вагі «маладога ідэолага рэжыму»…) Усё гэта cамо па сабе мяне турбуе; ліхаманкавыя, cупярэчлівыя крокі ўрадоўцаў – 11.02.2017 спярша абвясцілі пра высылку з Беларусі ўкраінскага літаратара Сяргея Жадана, праз некалькі гадзін скасавалі сваё рашэнне – пацвярджаюць, што давяраць «новым тварам» няма падстаў. Адбываецца соўганне напарсткамі перад вачыма наіўных, якія і на 23-м годзе кіравання вераць у «добрых чыноўнікаў»… Хіба для таго кіраўнікам адміністрацыі і «дэкрэт № 3», каб паказаць сваю «дабрыню» – узяць спраўкі ды вызваліць бедакоў ад збору на «дармаедства»?! (Амаль паводле Някрасава: «И – недоимку дарю!..»)

Злева направа: Р. Барадулін, Г. Рэлес, А. Карлюкевіч.

Тым не менш пабуду на хвілю наіўным і я. У снежні 2016 г. хваля вынесла наверх краязнаўцу, літаратара Алеся Карлюкевіча, экс-рэдактара «Чырвонай змены» і «Звязды» – ён стаў намеснікам міністра інфармацыі. У 2003 г. Рыгор Барадулін, светлая яму памяць, нахвальваў мне Карлюкевіча. Зважаючы на яго ранейшыя публікацыі, А. К. мае пэўны сантымент да яўрэйскага пісьменства (браў інтэрв’ю ў Гірша Рэлеса) і моваў. Не пацярпела б дзяржава сінявокая, калі б пры падтрымцы міністэрства ў ёй выйшаў, напрыклад, зборнік ідышных вершаў аўтарства кагосьці з ураджэнцаў Беларусі, таго ж Фелікса Баторына, які ў інтэрв’ю А. К. чамусь ператварыўся ў іўрытамоўнага паэта. Паведамляюць, што «ідыш вяртаецца ва Украіну», а мінкультуры колькі год таму падтрымала выхад вялікага ідыш-украінскага слоўніка. Чым Беларусь горшая? 🙂

Вольф Рубінчык, г. Мінск

17.02.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 17.02.2017  22:39