Tag Archives: COVID-19 в Беларуси

Жыццё ідзе, кантора піша (В. Р.)

Прывітанне! Адразу папярэджу – «сенсацыйныя» гутаркі з удзелам сузаснавальніка «экстрэмісцкага» праекта «NEXTA» не глядзеў, бо не вельмі цікава, і наогул даўно не сачыў за целарухамі Пратасевіча, Пуцілы & Co. Пэўную ролю ў мабілізацыі пратэстнага электарату, асабліва сярод моладзі, праект адыграў у канцы 2019 – пачатку 2020 г.; далей куцця, здаецца, варылася ўжо сама па сабе. Важнейшым было абурэнне паводзінамі ўладаў у час першай хвалі COVID-19 (cакавік-чэрвень 2020 г.), – супярэчлівымі дзеяннямі і бяздзеяннямі, на якія наклаліся «перадвыбарныя» паскудствы, кшталту правакацыі ў Гродне 29.05.2020 з мэтай затрымання Сяргея Ціханоўскага.

Успомнім, як яно было

Маё кола зносінаў не ўключала ні людзей з «NEXTA», ні тых квазіпалітыкаў, што «ўпісваліся» за іх у Польшчы або Літве. Аддаю перавагу асобам, якія даводзяць свае справы – няхай сціплыя і малазаўважныя – да лагічнага завяршэння. Прынамсі, не сыплюць авантурнымі заклікамі кшталту «Даеш пяцігодку за тры гады усеагульную забастоўку ў Беларусі!».

Трапная заўвага ад Валерыя Забаўскага (15.06.2021): «Калi ты ябацька, то Пратасевiча няма чаго слухаць, бо ён тэрарыст. Калi ты “невераятны”, то Пратасевiча няма чаго слухаць, бо ён у заложнiках. Куды нi кiнь – усюды клiн».

На самай-та справе – нічога істотна новага. Андрэй Дынько ў 1999 г. напісаў эсэ «Дзе вы, Шапіра?», адштурхоўваючыся ад лёсу хлопца гадоў 25-ці, які на Брэсцкім абласным тэлебачанні ў сярэдзіне 1980-х «прасіў прабачэньня ў гуманнай савецкай дзяржавы за свае аблуды і злачынствы, за прапаганду чалавеканенавісьніцкага вучэньня сіянізму і павініўся ў сувязі з замежнымі спэцслужбамі. Твар у Шапіры быў зямлісты, пад вачыма — фіялетавыя мяшкі, а голас — зрэзыгнаваны». Хіба што, гледзячы па ўсім, у ХХІ ст., тутэйшыя нашчадкі Эдмундыча ўзялі на ўзбраенне чачэнскія прыёмы ды кітайскія тэхналогіі – можа, пры дапамозе Масквы, а мо і беспасярэдне.

Тое, што кадыраўшчына й кітайшчына больш-менш працуюць у рэпрэсіўна-каральнай сферы, стварае «наверсе» аблуднае ўражанне, што яны спрацуюць ва ўсім. І вось ужо «правая рука атамана Маруські» (выраз, які любіў ужываць св. пам. Якаў Гутман) «аўтарытэтна» заяўляе, што не трэба нам супрацоўніцтва з Захадам – народнай гаспадарцы хопіць таго, чым падзеляцца РФ і КНР.

Апыніся я там, дзе цяпер пан Галоўчанка, верагодна, таксама падтрымліваў бы стасункі з вотчынай Кітайскай камуністычнай партыі, нягледзячы на сістэматычныя парушэнні правоў чалавека ўрадам гэтай краіны; усё ж КНР – адна з найбуйнейшых эканомік свету, (патэнцыйны) фінансавы донар. Але ж адна справа – падтрымліваць, іншая – «прагінацца» і «класціся»… Нават аўтары аналітычнага дакладу «Беларусь – Кітай: дасягненні, праблемы і перспектывы стратэгічнага партнёрства» (верасень 2020 г.), якія мяркуюць, што пашырэнне кантактаў з Паднябеснай «ва ўмовах геапалітычнага ціску на Беларусь з боку Расіі» умацуе нашую незалежнасць (цуда-аптымісты, па-мойму), не адмаўляюць наяўнасці сур’ёзных праблем з кітайскімі праектамі на нашай зямлі. Трагікамічная гісторыя з заводам беленай цэлюлозы пад Светлагорскам у 2018 г. зрабілася пагалоскай. Выявілася (гл. с. 12-13 пазначанага дакладу), што недаправацалі кітайцы і ў Добрушы, дзе на 2018 г. планаваўся пачатак вытворчасці мелаванага кардону, а ўрэшце запуск завода перанеслі на 2020 г. «Накасячылі», вядома, і тутэйшыя… гэты казус разбіраўся на belisrael.info ў студзені 2021 г. Няйначай мае саркастычныя стрэлы прывялі да таго, што пару тыдняў таму шматпакутны завод на Гомельшчыне ўсё-такі быў здадзены ў эксплуатацыю 😉

Пяць год таму я разважаў пра «нястрашную Маскву». Мажліва, для вонкавых назіральнікаў яна і цяпер не надта страшная, але масквічам, асабліва тым, хто не гатовы моўчкі трываць свавольствы мэра, урада РФ і «вялікага Пу», наўрад ці стала больш утульна ў мегаполісе. Хтосьці за гэтую пяцігодку з’ехаў за мяжу – зусім або «напалову» (як Віктар Шэндэровіч, уладальнік ізраільскага грамадзянства з канца 2020 г.), кагосьці, як Дзмітрыя Быкава, труцілі агенты Крамля, хтосьці папаў за краты.

Яшчэ і звесткі пра захворвальнасць на COVID-19 у «золатагаловай» аніяк не цешаць:

Крыніца: ncov.blog

Пры тым, што ў [Заходняй] Еўропе пандэмія апошнім часам ішла на спад, а, напрыклад, у Ізраілі з 15 чэрвеня знята пераважная большасць абмежаванняў для жыхароў і прадпрыемстваў.

Выглядае, вакцына «Спутник V» («галоўная зброя» супраць каранавірусу ў Расіі, у тым ліку і ў Маскве) далёкая ад ідэальнай, пра што папярэджвалі спецыялісты. Ці нам ганарыцца тым, што Беларусь летась была адной з першых краін, куды паставілі пробныя партыі «Спадарожніка», што ў канцы лютага 2021 г. на прадпрыемстве «Белмедпрэпараты» ўзяліся разліваць менавіта гэтую вакцыну? Сумняюся.

На жаль, і ў пачатку лета 2021 г. узровень смяротнасці ад кавіду ў Беларусі не тое каб зніжаўся параўнальна з канцом зімы…

Таблічка з вікіпедыі

Агульная колькасць памерлых у краіне сёння перавысіла 3000 – паводле афіцыйных звестак. Па стане на 28.02.2021 было 1976 смерцяў.

Руская мова, безумоўна, вялікая-магутная, і многа ёсць талентаў у рускім народзе (ОК, сярод насельніцтва РФ). Але да суседскіх тэхналогій заўсягды, яшчэ з часоў ляскоўскага Ляўшы, былі пытанні. Там і ў ХХІ ст. чысцяць умоўныя ружжы «тоўчанай цэглай», і вось парачка вынікаў:

– у адным з буйных гарадоў Іркуцкай вобласці (Усолле-Сібірскае, каля 75 тыс. жыхароў) з 2018 г. дзейнічае рэжым надзвычайнай сітуацыі праз вусцішнае экалагічнае становішча. Тое, што два гады таму туды для святкавання 3 ліпеня з’язджаліся беларусы аж «з усёй Іркуцкай вобласці», не адмяняе таго факта, што камбінат «Усоллехімпром», закрыты ў 2017 г., пакінуў пасля сябе сотні тон небяспечных адкідаў, якія атруцілі глебу, рэкі, паветра;

– тэхнагенная катастрофа з выцечкай звыш 20 тыс. тон дызельнага паліва адбылася 29.05.2020 (няшчасны дзень і для Беларусі, і для Расіі) у Нарыльску. «Заяўлялася, што праблема з абсталяваннем на прадпрыемствах Уладзіміра Патаніна мае сістэмны характар». Паведамлялі таксама, што 3 чэрвеня 2020 г. Пуцін згадзіўся з прапановай свайго міністра абвясціць надзвычайную сітуацыю федэральнага маштабу, хаця гэтае абвяшчэнне павінна было адбыцца ў дзень аварыі, і адпаведна закону, а не са згоды службовых асоб. Ну дык, ёлы-палы: на Ўсходзе (хутчэй у Азіопе, чым у Еўразіі) традыцыйна «часам не да законаў» 🙁

Не забыліся і запампоўка ў Беларусь з Расіі няякаснай нафты ў красавіку 2019 г., і паўтары сотні крымінальных спраў, звязаных з будаўніцтвам расійскага касмадрома «Усходні» ў 2010-х гадах… Карацей, тутэйшыя гора-чыноўнікі могуць, вядома, казырыцца, кляймуючы Літву «дзяржавай-пігмеем», сварыцца з Украінай, Польшчай і Захадам увогуле, але прыярытэтная стаўка на цяперашнюю Расію, дзе «палюбляюць» даследчыкаў-інаватараў аж да здушэння ў абдымках – бадай, шлях у цывілізацыйны тупік.

Годны вершык напісаў мінскі аршанец Зміцер Дзядзенка (05.06.2021):

«За намі – рускія, кітайцы,

Мы з імі будзем заадно», –

Паспеў сказаць ён, перш чым яйцы

Сталёвыя пайшлі на дно.

* * *

Мінула дзевяць сутак, як «Белпошта» атрымала маё пісьмо наконт газеты «Новы час». Пазіцыя адрасаткі пасля таго ўшчування наўрад ці змянілася – яна адлюстравана ў камюніке на сайце арганізацыі:

Чаго вартае меркаванне «геніяльнай пракуратуры», было паказана амаль паўмесяца таму (belisrael, 03.06.2021). Але ж высокапастаўленых асоб, якія жывуць у сваіх інфармацыйных бурбалках, даволі цяжка адтуль выкалупаць… І во сёння прыйшоў э-адказ ад намесніцы гендырэктара РУП «Белпошта» па эксплуатацыйнай дзейнасці Алены Васільеўны Драздовіч. З няпрошанай парадай: «Адносна распаўсюджвання газеты “Новы час” Вы можаце звярнуцца да рэдакцыі, на якую ўскладзены функцыі па распаўсюджванні ў адпаведнасці з Законам».

Што ж, рэдакцыя «НЧ» не здаецца і насамрэч ужо тыдзень як збірае адрасы ахвотных для «альтэрнатыўнай падпіскі». А 15.06.2021 разрадзілася наступнай навіной:

У вольным доступе па-беларуску з’явілася кніга Тэадора Герцля «Яўрэйская дзяржава»

Поўная назва твора «Яўрэйская дзяржава. Спроба сучаснага вырашэння яўрэйскага пытання». Кніга была напісана ў 1896 годзе. Магчымасць чытаць яе па-беларуску з’явілася ўчора.

Учора ў публічны доступ быў выкладзены беларускі пераклад самай вядомай кнігі яўрэйскага літаратара і публіцыста, заснавальніка ідэялогіі сіянізму Тэадора Герцля.

Пераклад распачаўся некалькі гадоў таму, яго зрабіў Ігар Крэбс пры невялікай дапамозе Віталя Станішэўскага. Фрагменты перакладу друкаваліся ў часопісе «ПрайдзіСвет» у верасні 2018 года ў нумары «Габрэйскі акцэнт».

Цяпер поўны тэкст кнігі даступны на «Беларускай палічцы» ў вэб-фармаце і ў фармаце epub па спасылцы, а таксама на Google Дыску ў выглядзе PDF-файла.

Удакладню: пераклад з нямецкай з’явіўся ў вольным доступе ўжо ў нядзелю, 13 чэрвеня. Выклаў яго колішні госць Ізраіля, беларускі лінгвіст В. Станішэўскі, адрэкамендаваўшы твор Т. Герцля так: «Кніга, якая дэманструе волю і імпэт да стварэння нацыянальнай дзяржавы і настойлівасць у ажыццяўленні мары. Дзеля натхнення ўсім, хто верыць у сваю нацыянальную дзяржаву».

Герцль на ізраільскіх банкнотах 1960-70-х гг.

Тым часам тутэйшыя ідэолагі робяць выгляд, што вераць у «народнае адзінства». У пачатку чэрвеня на ўваходзе ў парк ля Камсамольскага возера (Нававіленскі завулак, 2) павесілі каравы білборд:

Падобныя ўзоры прапаганды сцябалі Ільф & Пятроў, паваенны пісьменнік Ілья Звераў… Пасля іх я б мо і пакінуў «крэатыў» без увагі, але кінулася ў вочы, што пітная крыніца ў парку стаіць бяздзейная (грошыкі, відаць, пайшлі на стэндзікі).

Сёння ў 8.00-8.15

Між тым у Мінску намячаецца спякотнае лета. Як патлумачыць шэфам гарвыканкама і адміністрацыі Цэнтральнага раёна, што народнае адзінства – гэта не марнаслоўе з білбордаў, а магчымасць для «левых», «правых» і цэнтрыстаў наталіць смагу? Баюся, у бліжэйшы час – ніяк (гл. вышэй тэзіс пра інфармацыйныя бурбалкі). З цягам часу, калі горадам будуць кіраваць пераможцы мясцовых выбараў, а не прызначэнцы, – можа быць, удасца.

Дапраўды народныя адказы на чынавенскі выклік. Даўгінаўскі тракт і «Арлоўка» (аўтары невядомыя; «не спрабуйце гэта паўтарыць» :)).

Думаю, што з расстаноўкай прыярытэтаў не памыляюся. Не памыліўся ж у ліпені 2020 г., калі ўзважваў будучыя крокі ўладаў у «поствыбарны» перыяд: «Верагодна, прадоўжацца спробы згуляць на полі “апазіцыі” – маю на ўвазе ўсялякія “Дні вышыванкі”, дый увогуле, працэс “мяккай беларусізацыі”». Так, у гэтым месяцы ладзіцца чарговы БРСМ-аўскі конкурс «Сэлфі & фота з вышыванкай», а ўчора ва Ўшачах былі ўсталяваныя помнікі-бюсты Васілю Быкаву (1924–2003) і Рыгору Барадуліну (1935–2014). Праўда, грошы на іх збіралі прыватныя асобы, але дазвол даваў райвыканкам… І што характэрна, падпісаны той дазвол быў 28.08.2020 – пасля «выбараў».

Крыніца фота

Чыноўнікаў не спыніла тое, што дзядзька Васіль і дзядзька Рыгор належалі да БНФ, крытыкавалі ўладу Лукашэнкі. «Мёртвыя не кусаюцца».

Вольф Рубінчык, г. Мінск

16.06.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 16.06.2021  22:41

Май драматычны і трывожны (В. Р.)

Шалом. У прынцыпе, загаловак – усё, што вам трэба ведаць пра маё самаадчуванне, дый пра далейшы тэкст. Але… Наконт «атмасферы татальнага страху» ў Беларусі паспрачаўся б – у прыватнасці, з «Еўрарадыё». Так, «оптам» прымаюцца манструозныя папраўкі ў заканадаўства, палітвязням за закрытымі дзвярыма судоў раздаюць драконаўскія прысуды (напрыклад, Паўлу Севярынцу і Сяргею Спарышу – сем і шэсць гадоў калоніі), у калоніі памёр палітвязень, партал tut.by прыдушаны «фінансавай міліцыяй» ды мінінфармам.

Збянтэжыла, што адносна малады чалавек – мінспортаўскі начальнік нацыянальнай каманды па шахматах – узяў на ўзбраенне рыторыку 1930-х гадоў…

З ліста Ю. Борсука ад 12.05.2021, апублікаванага на openchess.by. Я б на месцы суддзі чэмпіянатаў РБ усё ж не выказваўся «ад імя і па даручэнні» шахматыстаў краіны

Трыста смерцяў ад COVID-19 штомесяц (паводле афіцыйных звестак) аптымізму таксама не дадаюць. І тым не меней запалоханасць грамадства дыскрэтная, а не татальная.

У ноч на 8 мая нейкія зухі, скарыстаўшыся з адсутнасці віжоў, аднавілі мурал на мінскай «Плошчы Перамен»… Але ўжо к 10:30 08.05.2021 ён быў зафарбаваны; неўзабаве ў дворык вярнуліся міліцэйскія патрулі. Было і стала

Ёсць такая думка – мяркую, тыповая: «У нас зараз антыжнівень, і пакуль што не зразумела, калі ён скончыцца. Розніца паміж антыжніўнем і жніўнем [2020 г.] у тым, што тады ўсе падзеі выклікалі спадзяванні на пазітыўныя перамены ў краіне. Навіны сёння – гэта контррэвалюцыя» (Аркадзь Несцярэнка, nmnby.eu, 26.05.2021). Ну, я-та не дужа зачароўваўся жнівеньскімі падзеямі, таму не расчараваны дазвання, і цяпер не так «балюча падаць». Вернемся на 9 месяцаў назад?

Пасля правалу перамоў аб зняцці кандыдатур Дзмітрыева і Чэрачня на карысць Ціханоўскай размовы пра тое, што «грамадства яднаецца», і без таго мала абгрунтаваныя, гучаць як летуценні… Да згуртавання альтэрнатыўных сіл у Сінявокай – як да Масквы пехатою (03.08.2020).

З нэймінгам у альтэрнатыўных сіл нешта зусім не бліскуча. Уцякач з Беларусі Валерый Цэпкала, які прапанаваў стварыць «Фронт нацыянальнага ратавання», няйначай настальгуе па сваёй дыпламацкай маладосці. Арганізацыя з такой назвай («Фронт национального спасения», ФНС) актыўнічала ў Маскве пачатку 1990-х, у ёй вялі рэй усялякія Зюганавы і Макашовы (13.08.2020).

Не я адзін апасаўся, што «каардынацыйная рада пры Ціханоўскай» будзе эвалюцыянаваць у бок чарговай гаварыльні (успомніўся «Нацыянальны выканаўчы камітэт» – «ценявы ўрад» Беларусі 1998 г.). Як склад прэзідыума рады, агучаны 19 жніўня, так і тое, што прэзідыум вырашыў не выбіраць сабе старшыню (усе сем чальцоў быццам бы раўнапраўныя), не пераканалі мяне ў адваротным (20.08.2020).

Вынікі палітычных баталій падводзіць пакуль што рана, але я схіляюся да думкі, што адміністрацыя РБ у цэлым адбіла пратэстныя хвалі… Прызнайма, што за апошні тыдзень рэакцыянеры скарысталі з памылак «прагрэсіўных колаў» і адваявалі сабе нямала прасторы (31.08.2020).

У катэгорыю ныцікаў/панікёраў мяне за тыя тэксты не запішаце, бо ўсцяж адзначаў і станоўчыя моманты. Справа не ў тым, што аўтар дужа праніклівы… Проста мне даўно за 40, і многае ў жыцці, на жаль ці на шчасце (хутчэй на шчасце, бо «што не забівае, тое робіць мацнейшым»), ужо здаралася. Напрыклад, гісторыя з пасадкай самалёта «Ryanair» у Мінску на фоне «пісьма ад салдат Хамаса» жыва нагадала… эпізод з перахопам аднаго майго сціплага праекта, а менавіта шахматнага часопіса.

Папраўдзе, не было і няма ахвоты заглыбляцца ў акалічнасці інцыдэнту 23 мая. Да афіцыйнай версіі (дакладней, версій, бо паведамленні службоўцаў розняцца) хапае пытанняў, але мяне найбольш уразіла тое, што электронны ліст пра ўяўнае мінаванне самалёта, паводле паштовага сэрвісу ProtonMail, быў адпраўлены ў аэрапорт «Мінск» праз 24 мінуты пасля таго, як з аэрапорта паведамілі пілотам «Ryanair» пра мінаванне. Што нямала гаворыць пра тое, cui bono i cui prodest.

Скажаце, буржуазныя паштары ўсё высмакталі з пальца? Ды наўрад ці. Гэта ж вельмі па-тутэйшаму: зрабіць штосьці пазней, чым трэба, без клопатаў аб прычынна-выніковых сувязях, у спадзеве, што ніхто нічога не будзе правяраць (самае брыдкае, па-мойму, – замоўленыя следчымі «экспертызы», скіраваныя на тое, каб апраўдаць і прадоўжыць арышт «экстрэмістаў»). І, калі што, спісаць праблему на «выпадковасць».

Вось як было з адным звальненнем у пачатку стагоддзя… Паводле Працоўнага кодэкса, наймальнік абавязаны быў пісьмова паведаміць прычыны, з якіх звальняе, але мне падсунулі на подпіс «голы» загад, што само па сабе з’яўлялася падставай для аднаўлення на працы і выплаты кампенсацыі. Калі я звярнуўся з іскам у раённы суд, адказчык прынёс паперку з «абгрунтаваннем» звальнення, змайстраваную постфактум, з якой у дзень звальнення работнік быццам бы адмовіўся знаёміцца. Мае пратэсты не ўразілі ні пракурора, ні суддзю, ні вышэйшыя інстанцыі.

Маладую юрыстку, якая заднім чыслом падпісала акт аб адмове і «вызывающем поведении» (так, гэтае клішэ ўжо тады цыркулявала ў дзяржустановах), неўзабаве таксама зволілі. Знайшоў беспрацоўную, пагутарыў… Ёй было няёмка, але ж адклікаць свой подпіс не пажадала, спаслаўшыся на цяжарнасць і нежаданне «зноў лезці ў бруд з гэтым выдавецтвам». Як той казаў, «я чалавек незлапамятлівы – зраблю зло і забудуся». Бог табе суддзя, Юля Чэ… Прынамсі дзякуючы табе і тваім калегам я лепей зразумеў дробязнасць і помслівасць сістэмы.

Паводле заявы мінадукацыі, мяне ў 2003 г. выпадкова ўзялі на працу ў створаны мною ж часопіс. Загадчык кафедры, былы генпракурор і старшыня канстытуцыйнага суда, у 2015 г. выпадкова праліў каву на ведамасць, пасля чаго была выпраўлена «тэхнічная памылка» ў дачыненні да асоба цэннага студэнта («не залічана» ператварылася ў «залічана»). Калі ў жніўні 2020 г. «Комсомольская правда» крыху асмялела і пачала актыўна асвятляць масавыя пратэсты, у буйной друкарні, падначаленай мінінфармацыі, раптоўна зламаліся машыны для тыражавання газеты. Чамусьці менавіта ў «пратэстным» мікрараёне «Новая Баравая» (не так даўно пабудаваным) знікалі вада і ацяпленне – у лістападзе 2020 г., а потым у студзені 2021 г. Асуджаны закрытым судом Вітольд Ашурак ні з пушчы ні з поля валіўся на падлогу ў шклоўскай калоніі, а 21 мая ўзяў ды памёр у 50-гадовым узросце. У «Боінгу», прыземленым у Мінску 23.05.2021, зусім выпадкова апынуліся Раман Пратасевіч і Софа Сапега, да якіх у КДБ РБ была парачка пытанняў.

Р. Пратасевіч, С. Сапега. Крыніца

Гібрыдная вайна з іншадумствам? Ладна, рабяты, але тады не абурайцеся, што ў вашых «залатых пёраў» выпадкова знікаюць мікрафоны на кніжнай выставе – гэта шчэ паўбяды. Горай будзе, калі ў затуканых вашай сістэмкай дактароў выпадкова не акажацца патрэбных вам прэпаратаў, або медычны транспарт захрасне ў дарозе, або… Не пагражаю, а разважаю – «эфект бумерангу», ён такі. Дарэчы, а ў кнізе прарока Асіі (8:7) што было сказана?

В. М. Ашурак (19702021). Фота адсюль

Нават не буду, на манер небезвядомых персанажаў, лемантаваць «Спыніцеся!» Каб спыніцца, трэба мець спраўныя тармазныя прылады, а я не ўпэўнены ў іх наяўнасці на нашым «Тытаніку»… хай будзе «караблі».

Усяго толькі мульцік, павучальны мульцік з пародыяй на «My heart will go on»

У парадку інфармацыі: капітан «Тытаніка» Эдвард Сміт, які ў красавіку 1912 г. загінуў разам з ім, к таму часу прыблізна чвэрць стагоддзя кіраваў рознымі пасудзінамі, яму было за 60, збіраўся быў пайсці ў адстаўку… Не-не, ні на што не намякаю 🙂

Паслухайце яшчэ адно выкананне кшталту «Lo-Fi», пачытайце апісанне.

На ютуб-канал ніколі насамрэч не рабіў стаўку, ды «няхай будзе».

***

Сумна ад таго, што ў маі наш свет пакінулі двое беларускіх гісторыкаў, якія, між іншага, мелі дачыненне і да іудаікі. З Яўгенам Анішчанкам (27.10.1955 – 16.05.2021) некалі перамаўляўся па тэлефоне, калі ён быў чытачом газеты «Анахну кан»/бюлетэня «Мы яшчэ тут!». Мае самвыдавецкія намаганні спецыялісту падабаліся; прыйшло ад яго пару лістоў…

Яшчэ ў тым стагоддзі я занураўся ў кнігу Я. Анішчанкі, прысвечаную тутэйшым яўрэям: «Черта оседлости. Белорусская синагога в царствование Екатерины II» (1998). Але, каб яе асіліць, пажадана ўсё ж мець адмысловую падрыхтоўку, якой тады не меў. Зараз прапаную спасылку на іншае, больш актуальнае выданне «Эвакуацыя апазіцыі», укладзенае апальным гісторыкам пазней.

Ганаровы архівіст Беларусі Сяргей Жумар (10.11.1958 – 19.05.2021) ведаў пра маё існаванне, але на кантакт не выходзіў, а я не напрошваўся, пры тым, што чытаў і цаніў некаторыя яго тэксты. Лепей пра асобу гісторыка распавядзе мінчанін Пётр Рэзванаў, які працаваў з C. Жумарам у адной установе:

Ён усё збіраўся павандраваць па Ірану (увогуле любіў падарожжы і іх абмяркоўваць). У Ізраілі быў каля 20 гадоў таму на нейкай канферэнцыі ў «Яд-Вашэме»; сказаў, што з пункту гледжання архівазнаўства нічога цікавага не было…. Пра Веру баха’і мы з ім таксама размаўлялі, але неяк «па перыметры» (у т. л. і таму, што яна звязана з абедзвюма названымі краінамі). Сяргей Жумар прыгадваў свае турэцка-татарскія карані. Ён не хацеў быць намеснікам дырэктара ў нашым інстытуце, але яго прымушалі. Спрабаваў захаваць нашу бібліятэку.

Я. К. Анішчанка, С. У. Жумар

Д-р Уладзіслаў Гарбацкі, каторы працуе ў ЕГУ і піша ў «Новы час» (напрыклад), пабываў у літоўскай вёсцы Вялючоны, яна ж Вялючоніс, і падзяліўся фотаўражаннямі:

 

Ну, а мне ўдалося пабываць у Мінску на Даўгінаўскім тракце, па каторым смела крочыў у светлую калгасную будучыню дзядзька Юда, адзін з «Зельманцаў» Мойшэ Кульбака. На суседнім Смаргоўскім завулку натрапіў на пасольства Паўночнай Карэі, адкрытае гадоў пяць таму… Не выпінаецца яно, але і не дужа хаваецца – нават сцяг над ім лунаў.

Фотa 17.05.2021

Калі ў Беларусі ўсё пойдзе, як ідзець, то як бы не давялося прасіць тамака палітычнага прытулку 😉

А на вул. Шчадрына па вільготным асфальце поўзаў слімак, які вёз на сабе слімачаня.

Цяпер я бачыў усё?..

Нагадаю: Святлана Ціханоўская і яе офіс-менеджары ў лютым-сакавіку мудра прадугледжвалі, што ў траўні г. г. пачнуць перамовы з уладамі РБ – пад эгідай «міжнародных партнёраў», такіх як ЕС, ЗША і Расія. З перамовамі штось выпадкова не склалася – ну, затое Святлана Георгіеўна анансавала канферэнцыю па беларускіх праблемах і атрымала званне «Чалавек года» паводле версіі паважанай польскай газеты. «У любой незразумелай сітуацыі ладзь анлайн-канферэнцыю»… Яшчэ ўспомніўся барадаты анекдот пра тое, што на 1980-ы год Хрушчоў запланаваў пабудову камунізму ў СССР, але партыя і ўрад далі адлуп кукурузніку-валюнтарысту, вырашыўшы правесці Алімпійскія гульні.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

30.05.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 30.05.2021  17:36

Страхи и надежды двадцатого года (1)

(Заметки интеллигента)

Вступление

Празднуя в семейном кругу наступление 2020 года, размышляя о своих личных творческих планах, желая здоровья и радости родным и друзьям, я даже не могла предположить, какого уровня вызовы встанут перед человечеством и, в частности, перед гражданами Беларуси. Сегодня, в тревожном августе, когда день начинается и заканчивается чтением новостей, я поняла, что мои крайне субъективные, но честные заметки могут стать одним из свидетельств эпохи.

Про эпидемию, протесты медиков и актуальные события

 Эпидемия, точнее пандемия, вползала в страну постепенно. Телевизионные новости сначала из Китая, а потом из Италии и Испании были непредставимы и непонятны… У меня, как у человека исторически образованного, они вызывали ассоциации с европейским Средневековьем, «Декамероном» Боккаччо, холерным карантином, в котором оказался Александр Пушкин, и т. п. Главное ощущение первых месяцев было – вот-вот найдут вакцину и весь этот ужас закончится.

В противовес пугающим зарубежным новостям и карантинам, февраль в Минске был культурно насыщенным: открытие выставок, книжная ярмарка и Бог знает что еще отвлекало от грустных мыслей… А тут – первый случай коронавирусной инфекции в Беларуси! Правда, у приезжего студента из Ирана, в лёгкой форме и т. д. Под это дело, кстати, был закрыт на «карантин» огромный Белорусский национальный технический университет со всеми его многочисленными корпусами…

Проверив контакты первого уровня и изолировав «кого надо», медики разрешили возобновить занятия. Затем медики стали работать более прицельно, закрывая на карантин отдельные группы, студенческие общежития, а в разгар эпидемии просто перевели большинство студентов на удалёнку. Следует отметить, что, воспользовавшись такой «свободой», молодежь радостно тусовалась в кафе и других общественных местах.

После первого случая кольнула игла страха, ведь буквально за пару дней до этой новости были с мужем на открытии иранской выставки, смотрели документальный фильм про мой любимый Персеполь (писала о нём в своей книге «Культура древних цивилизаций», а тут представилась возможность «сверить часы»; кстати, убедилась, что всё в книге написала корректно). Так в моем сознании впервые не теоретически, а практически поселилась напряженность. Но человек, поверьте мне, такое существо, что об опасности думает в последнюю очередь. Поэтому радостно продолжали с мужем ходить на выставки, в музеи, общаться с друзьями. И, кстати, делать на этих мероприятиях целые серии фотографий.

Когда позже я начала выставлять эти снимки в своей ленте, то «отхватила» от чересчур бдительных фэйсбучных френдов целый поток чуть ли не проклятий за неправильное поведение… Мол, мы везде ходим и инфекцию распространяем… А я специально ставила эти снимки в ленту, так как знаю, что нельзя жить одним страхом, ибо это снижает иммунитет и повышает вероятность заболеть любой дрянью, в том числе и вирусной… Но это я забежала вперед, а надо двигаться по порядку…

Кольцо напряженности смыкалось постепенно, приходилось менять свои привычки и стиль жизни. В последнюю неделю марта у меня случился очередной день рождения; я не только отпраздновала его с лучшей подругой, но и сходила с ней и мужем в наш любимый Оперный театр… Число официально выявленных заболевших на тот день было не очень велико.

Анна Канопацкая на пикете возле Дома правительства, 16.03.2020

А после настали апрель, май, июнь, когда ежедневно выявлялось около тысячи новых случаев по стране… Мы перестали ходить в общественные места, постоянно пользуясь услугой доставки продуктов (благо эту возможность я и раньше любила), прекратили приглашать в дом друзей. А ещё я начала каждый день смотреть сводки по численности заболевших…

Цифры нарастали как снежный ком и грозили накрыть с головой… В жизнь вошла новая привычка – регулярно обзванивать близких людей разного возраста и интересоваться их здоровьем. Как ни странно это звучит, но меня немного отпустило, когда общалась с семьёй друзей (фактически ровесников), которые оказались в больнице с той самой пневмонией… Спокойный и уравновешенный голос Ирины, рассказавшей, что лечат нормально, следят внимательно, а главное, каждый день выписывают выздоравливающих, немного меня успокоил. Конечно, её совет от «первого лица» вести себя осторожно и стараться туда, т. е. в больницу, не попасть, был уместен.

Когда друзей после двух недель лечения выписали домой, я написала свой первый пост в ленте, где попросила людей делиться не только историями и соображениями под условным названием: «все мы умрем…», но и случаями благополучного выздоровления. Реакция на пост была бурная, нескольких особо ретиво проклинавших меня за «непонимание ситуации» пришлось удалить из друзей. С другой стороны, многие – знакомые и незнакомые – стали делиться конкретной информацией о выздоровлении своих близких.

У каждого из нас в ситуации пандемии был близкий человек, о котором беспокоишься больше, чем о других. Для нашей семьи это мама моего мужа… Она честно отсидела дома примерно три недели, а потом погода наладилась, она запаслась масками и начала выезжать вместе с подругой на ее машине в многочисленные парки города. Маску она надевает только когда спускается со своего пятого этажа по лестнице к машине, а также в магазинах; на прогулке, естественно, маской не пользуется. Решение о таком стиле жизни она приняла сама и очень меня обрадовала. Ведь пожилому человеку невозможно не двигаться – обострятся все хронические заболевания. Поэтому я с трудом представляю себе жизнь в тотальном карантине, предложенную своим гражданам правительствами других стран. Т. е. «жизнь»-то я представляю, а вот её последствия для психического и физического здоровья…

Кстати, в разгар эпидемии многие службы, в т. ч. государственные, перешли на удалёнку, так что говорить, что в Беларуси не было никаких мер по социальному дистанцированию, будет неверно. Мы видели непоследовательную, постоянно меняющуюся позицию на фоне бодрых репортажей государственного телевидения.

Ещё мне, профессиональному детскому психологу, очень жаль детей, которых родители не просто не пустили в школу, что было оправдано и полезно для них самих, их родителей и одноклассников (ведь таким образом в классах уменьшилось количество учеников, которых можно было рассадить правильно), но и месяцами не выводили на прогулку. С другой стороны, поражала толпа детей в парке Горького на общих аттракционах… Так противоречиво, но честно выглядят мои личные «полевые наблюдения».

Сейчас о другом… С первых дней эпидемии я активно читала ленту и не могла поверить, что врачи-профессионалы не обеспечены всеми средствами индивидуальной защиты. Это казалось каким-то дурным сном. Но реальные истории из проверенных источников заставили осознать всю остроту проблемы.

Помочь я, увы, мало чем могла. Оставалось восхищаться активистами гражданского общества, которые проявили удивительное неравнодушие: собирали деньги на средства защиты, бесплатно кормили медработников, особенно работающих в «красных зонах». Список подключившихся к решению проблемы фирм, организаций и просто неравнодушных людей огромен…

Самой больной темой в начале эпидемии было объявление/необъявление карантина. Сторонников той и другой позиции было достаточно. Каждый приводил свои доводы, а главное, каждый человек «видел» эту ситуацию со своей точки зрения.

А. Лукашенко заявил, что для общего карантина в стране нет экономической «подушки безопасности». Это заявление могло быть воспринято даже с некоторым пониманием, но форма, в которую оно было облечено, а также не просто отсутствие сочувствия к первым умершим, но и попытка обвинить их в лишнем весе и хронических заболеваниях, фактически «отвернули» от Лукашенко многих людей из его недавнего электората. Народ и власть начали отъезжать друг от друга, как две льдины. Хотя ещё раз подчеркну, что государственная медицина неплохо показала себя в условиях пандемии: выявляла контакты, обеспечивала лечение, ограничила приход в поликлиники хронических больных, перепрофилировала больницы, постоянно наращивала количество тестов.

Ввиду падения доверия к государству в обществе возникала постоянная тема о недостоверности проводимого тестирования. Недавно на акции протеста медиков встретила свою выпускницу, которая работает в лаборатории, где проводилось основное количество тестов на ковид. Она меня заверила как профессионал и честный человек, что количество положительных тестов никогда не занижалось, даже в самый разгул эпидемии… Просто цифры обновлялись с опозданием.

Сейчас количество проводимых тестов резко уменьшилось. Насколько это повлияет на эпидемиологическую ситуацию в стране, покажет время. Так от эпидемии, которая никуда не делась, а лишь ослабла, можно перейти к современной политической ситуации и динамике протестного движения.

Что заставило медиков, которые, казалось бы, могли просто расслабиться после месяцев адской работы, выйти на мирные протестные акции? (Для читателей не из Беларуси поясню, что на данный момент ситуация с пандемией у нас относительно благополучная… Возможно, осенью нас ожидает вторая волна. Но сегодня перепрофилированные под ковид больницы Минска вернулись к основной деятельности, чему несказанно обрадовались онкологические и другие хронические больные…)

Итак, посмотрим на здание Министерства здравоохранения, возле которого проходила акция медицинских работников и других неравнодушных граждан. О не очень хорошем управлении медицинской отраслью в начальный период пандемии я упоминала выше. Сюда же добавились отдельные, но шумные увольнения медиков, честно рассказывавших об отсутствии средств индивидуальной защиты и о других невидимых миру слезах белорусской медицины.

Моя выпускница – она же эксперт – подчеркнула, что специалисты-инфекционисты сразу предлагали Министерству здравоохранения и его тогдашнему главе Владимиру Каранику принимать более решительные меры по профилактике эпидемии. Но, как она отметила, «примерно две недели были потеряны…». Я не думаю, что это было сделано умышленно, и не уверена, что нас спас бы всеобщий карантин, но запаздывание в принятии адекватных мер в этой ситуации было, безусловно, серьёзной ошибкой.

Но вернёмся на площадь, где я встретила множество людей разных профессий. Моей задачей было пообщаться с профессионалами, которые достаточно охотно шли на контакт.

Итак, почему медики вышли на мирные протесты? Во-первых, их, как и многих других людей, возмутили нарушения при подсчёте голосов; во-вторых, они столкнулись не просто с невозможностью оказывать медицинскую помощь участникам протестов, но даже сами пострадали от действий ОМОНа во время исполнения своих непосредственных обязанностей, когда хотели отправить пострадавших на лечение в больницы; в-третьих, министр здравоохранения Караник вместо того, чтобы поддержать медицинское сообщество, объяснял, что он ничего не может сделать и МВД ему не подчиняется.

В. Караник на фоне протестов у минздрава, 17.08.2020. Источник

Женщина средних лет рассказала мне, что в её врачебной практике был случай, когда она спасала жизнь пациенту с уголовной статьей, за которую грозила высшая мера наказания (смертная казнь). В ее голове просто не укладывается ситуация в белорусском обществе, когда калечат и не позволяют лечить задержанных за административное правонарушение…

Две очаровательныe девушки – молодые врачи из государственных лечебных заведений – сказали, что прекрасно понимают, что cейчас, даже в случае смены власти, их материальное положение резко не улучшится, но всё равно они пришли поддержать коллег.

Меня очень растрогал мужчина средних лет в спецодежде работника скорой помощи. Я знаю, какой напряжённый график у работников скорой, и как хочется отдохнуть после многих часов работы. Он сказал: «Как можно молчать, когда такое происходит?!».

Этой фразой я планировала закончить свои субъективные заметки, но каждый день приносит новые сюрпризы. 27 августа из-за своей гражданской позиции был уволен директор Республиканского научно-практического центра «Кардиология» Александр Мрочек. Поводом для увольнения стало то, что сотрудники РНПЦ выходили на пикеты против насилия со стороны силовиков, а также написали письмо на имя министра внутренних дел с просьбой освободить своего задержанного коллегу Олега Черноокого.

Олег Черноокий

Александр Мрочек – доктор медицинских наук, профессор, академик НАН Беларуси – ясно и публично высказался против насилия. РНПЦ «Кардиология» – важнейший медицинский центр, успешно проводящий операции на уровне лучших мировых клиник. Верно заметил один из комментаторов: «таким увольнением одного человека можно разрушить целую научную школу…»

https://www.youtube.com/watch?v=BSSX9Wrim_Y

А. Мрочек руководил РНПЦ «Кардиология» 12 лет. Источник

А что же господин Караник? Он на днях получил новую должность (главы Гродненской области) и старательно продвигает правильную идеологию на готовых к забастовке предприятиях города. А ведь до сих пор многие пациенты благодарны ему за жизнь и вспоминают как прекрасного практикующего хирурга-онколога. Так жизнь разводит людей по разные стороны баррикад, и «льдины» в белорусском обществе разъезжаются всё дальше и дальше.

Сейчас отдельные врачи заявляют, что не хотят лечить работников силовых ведомств и членов их семей… Как говорится, дальше – тишина.

Инесса Ганкина, г. Минск

Опубликовано 28.08.2020  18:58