Tag Archives: «Чарнобыльскі шлях»

«Всё, что было не со мной – помню»

Общеизвестно: 35 лет назад в результате аварии на Чернобыльской атомной электростанции началась одна из крупнейших катастроф ХХ века. Менее известно, что в апреле-мае 1996 г., т. е. 10 лет спустя, в Минске проводился довольно крупный международный шахматный фестиваль, приуроченный к скорбной дате. Вот о нём и поговорим.

Уточню: сам я тогда за доску не садился, хотя, пожалуй, мог бы. Между студентами и администрацией франко-белорусского факультета Европейского гуманитарного университета не было непреодолимых барьеров, и на несколько дней меня б освободили от занятий. Но как-то фестиваль 1996 г., в отличие от «Минска-1993», пронёсся мимо. Даже за cпортивной прессой четверть века назад не следил – больше интересовало противостояние президента и Верховного Совета Беларуси, да и «Чарнобыльскі шлях», на который вышли десятки тысяч… Ныне восполняю пробел.

Газета «Прессбол» 24.04.1996 писала:

В программе фестиваля гроссмейстерский и open-турниры, состязания юных шахматистов. Гвоздем форума станет встреча Анатолия КАРПОВА и Бориса ГЕЛЬФАНДА, а также сеанс одновременной игры, который дадут знаменитые игроки. В гроссмейстерском турнире участвуют сильнейшие шахматисты Беларуси, а также гости из России, Украины, Швеции и Дании.

Не всё произошло так, как задумывалось, но об этом ниже. Любопытно посмотреть, кто считался сильнейшими шахматистами Синеокой в то время, какие у них были рейтинги, и многое ли изменилось с той поры:

Турнир XI категории ФИДЕ («гроссмейстерский»; по сведениям Абрама Ройзмана, был посвящён памяти Исаака Болеславского): C. Савченко – 2585, Ю. Круппа – 2580 (оба – Украина); В. Дыдышко – 2575, А. Фёдоров – 2540, А. Александров – 2535, Ю. Шульман – 2525 (все – Беларусь); В. Филиппов – 2530 (Россия); Ш. Шульскис – 2505 (Литва); П.-Х. Нильсен – 2495 (Дания); А. Рустемов – 2495 (Россия); В. Купрейчик – 2485 (Беларусь); П. Либерг – 2425 (Швеция).

В. Купрейчика уж нет, Ю. Шульман «далече», в США… В. Дыдышко, многократный чемпион Беларуси, сосредоточился на шахматной педагогике. А. Фёдоров и А. Александров, которым под 50, до сих пор не выпадают из первой десятки белорусских игроков.

В апреле 1996 г. воспитанник кобринской шахматной школы Алексей Александров ещё не был гроссмейстером, но взял первый приз – далеко не последний в своей карьере.

(«Прессбол», май 1996)

Финальная таблица расставила участников главного турнира в таком порядке:

  1. Александров – 7,5 из 11; 2.Рустемов – 7; 3-4. Савченко, Шульман – по 6,5; 5-6. Нильсен, Фёдоров – по 6; 7. Шульскис – 5,5; 8. Купрейчик – 5; 9-12. Дыдышко, Круппа, Лирберг, Филиппов – по 4.

Все 66 партий можно найти по ссылке. Некоторые из них познавательны, кое-какие вызывают вопросы (Филиппов – Шульскис, 1-й тур – ничья после 1.Кf3)…

В опен-турнире выступили 172 шахматиста, что являлось или рекордом для Беларуси, или показателем, близким к рекордному. Состав в «опене» тоже оказался довольно сильный – приехали российские гроссмейстеры Юрий Балашов и Евгений Глейзеров, их украинские коллеги Валерий Неверов, Георгий Тимошенко… Болельщиков порадовал успех молодого минского мастера Юрия Тихонова (1978 г. р.), который с семью очками в девяти турах поделил 1-6-е места с Сергеем Волковым, Максимом Ноткиным, вышеупомянутым Глейзеровым, Леонидом Тоцким и Игорем Захаревичем, а по дополнительным показателям вышел третьим. Призовой фонд, кстати, был для «лихих девяностых» вполне пристойным: первый призёр получал 2000 долларов, второй 1500, третий 1000, а всего призами были отмечены 25 человек.

Увы, позже Ю. Тихонов (на фото из «Википедии»), подававший в 1990-х большие надежды, несколько сбавил обороты. В 2006 г. он стал гроссмейстером, поучаствовал во Всемирной олимпиаде, но теперь «как тренер боле славится».

Александр Моисеенко, в 1996 г. – резко набиравший высоту украинский мастер (с 1999 г. гроссмейстер), в 2021 г. вспомнил о шахматном фестивале в Минске: «Помню, что хорошая была организация. Чисто, красиво. Жили мы недалеко от турнирного зала. Была приятная атмосфера». Спасибо Арону Шустину, переславшему этот отклик.

Дополнительные, детские соревнования (информация из «Прессбола»)

По какой-то причине «имиджевая» встреча Карпова с Гельфандом в Беларуси не состоялась. Борис Тасман в «Прессболе» написал, что «якобы минчанин поставил перед организаторами заведомо невыполнимые финансовые условия». Выяснять, сколько в этих словах истины, я не возьмусь («овчинка не стоит выделки»), но к тому времени Б. Гельфанд уже на самом деле не весьма охотно шёл на контакт с Белорусской федерацией шахмат. В 1998 г. рейтинг-лидер белорусской сборной перебрался в Израиль.

В итоге Анатолий Карпов сыграл во Дворце шахмат и шашек показательный матч с Алексеем Чернушевичем из Лиды (1978 г. р.), чемпионом Европы среди юношей 1994 г. «В каждом из двух полублицев маэстро имел по 10 минут на партию, а его визави – по 15, – писал Б. Тасман, – Карпов дважды доказал своё превосходство, а потом, к удовольствию переполнивших зал поклонников Каиссы, прокомментировал ход игры».

Благодаря сотруднику Республиканского центра олимпийской подготовки по шахматам и шашкам Игорю Стрельцу сохранились фотографии матча:

Первая печаталась в газете «Спортивная панорама», две другие, насколько я знаю, публикуются впервые.

А здесь Анатолий Евгеньевич – на торжественном открытии фестиваля…

И среди представителей спонсоров.

Я попросил шахматистку и журналистку Эльмиру Хоровец, подготовившую цикл телепередач о фестивале 1996 г., вспомнить, «как это было». Вот что ответила уважаемая Эльмира:

Организаторы (оргкомитетом руководил бойкий уроженец Гомеля, мастер Владимир Полей 1965 г. р., президент Белорусской федерации шахмат в 1996–2002 гг. – В. Р.) нашли много спонсоров. Но само понятие «спонсорство» в то время было в диковинку. Во всем мире бизнесмены, жертвующие деньги на нужды спорта, имеют преференции от государства в виде льготного налогообложения. У нас к принятию этого закона так и не пришли. Какой был интерес у меценатов? Мелькнуть на большом экране, потешить самолюбие, раскрутить свою продукцию. Помнится, на открытии фестиваля директор текстильного предприятия «Сукно», подаривший стопку шерстяных пледов, не увидел в зале своей рекламной растяжки. Его возмущению не было предела! Но потом «младшего» спонсора усадили на сцену рядом с представителями Volvo и Zepter, по правую руку от самого Карпова – и обида забылась.

Имя 12-го чемпиона мира, конечно, действовало на всех магически. Как и фраза «ради детей»: итогом пребывания Анатолия Евгеньевича в Минске стали закупленные для школ 20 тысяч комплектов шахмат. И главное – Карпова принимали в «верхах». Кабы не это, такое количество логотипов по телевидению вряд ли пропустили бы. Взять хотя бы показательный матч с Алексеем Чернушевичем: рекламный цензор сегодня заметил бы не только студийную декорацию Volvo, но и бутылки Coca-Cola на столе. Много позже белорусские телевизионщики стали ездить за границу на топ-турниры. Они рассказывали, что при входе на стадион зрителям заклеивают лишние надписи не только на одежде, но и на ободке очков…

Съёмочная группа спортивной редакции Белорусского телевидения делала ежедневные дневники с фестиваля. При том, что программа мероприятия была очень насыщенной, примерно к четвёртому выпуску моя фантазия иссякла. Все-таки шахматы – нетелегеничный вид спорта. А большой жанр мы отдали на откуп популярному в те годы телеведущему Егору Хрусталёву – Карпов принял участие в ток-шоу «Карамболь». У коллеги всё прошло без сучка и без задоринки.

После «Карамболя» Анатолий Карпов дал интервью корреспонденту «Спортивной панорамы» Петру Рябухину. Последний спросил, среди прочего: «Вы довольны поездкой в Беларусь?» Ответ был таким:

– Безусловно. Здесь я уже не в первый раз. Правда, походить пешком по городу мне особо не дают, в основном передвигаемся на машине. В прошлый мой приезд удалось прогуляться немного по центру…

Что касается мероприятий, то вся программа очень насыщена, и всё служит одной цели – популяризации шахмат как среди взрослых, так и среди детей. Я рад, что в Минске ещё сохранился Дворец шахмат и шашек, и он выполняет свою первоначальную функцию, которая когда-то планировалась при его открытии, кстати, с моим участием.

Фото из «СП», 04.05.1996: А. Карпов на приёме у А. Лукашенко; Карпова в аэропорту встречает министр спорта и туризма Владимир Рыженков

Нужно отдать должное организаторам фестиваля: приглашение в Минск 12-го чемпиона мира, популярного и среди чиновников, и среди любителей, было сильным тактическим ходом. Под имя Карпова удалось привлечь тех самых спонсоров, а ещё через него была передана просьба к президенту Беларуси – позаботиться о Дворце шахмат и шашек, открытом осенью 1985 г. в самом центре Минска. Позже Карпов сообщил в российской газете «Шахматная неделя», что Лукашенко пообещал ему примерно следующее: «Пока я президент, здание будет служить шахматистам». Впрочем, название «Дворец», дорогое Виктору Купрейчику (см. здесь с 33:29) и другим активистам, чиновники всё-таки отняли. РДШШ «16.01.1997 приказом № 53 Министерства спорта и туризма Республики Беларусь [был] реорганизован в Национальный центр шахмат и шашек, а 18.08.2000 решением Мингорисполкома № 931 переименован в учреждение “Республиканский центр олимпийской подготовки по шахматам и шашкам».

У входа в РЦОП по шахматам и шашкам (после реконструкции, июль 2020 г.) Источник

«Многостаночник» Карпов съездил ещё и в Молодечно, где дал сеанс одновременной игры для бизнесменов и их детей. Игроки, по сообщению Б. Тасмана, платили по 200 долларов за участие… В результате встреч Карпова, уже как председателя совета международной организации «Чернобыль – помощь», с официальными лицами, было решено создать белорусский филиал шахматной школы «Дети Чернобыля». Смысл был в том, чтобы юные шахматисты из Беларуси ездили на тренировки в Москву… По-моему, идея «не взлетела».

Российский журнал «64-Шахматное обозрение», умолчав о шахматных турнирах в рамках минского фестиваля, в № 5 за 1996 г. рассказал, однако, что «чемпион мира ФИДЕ сам преподнёс шахматную доску с фигурами… президенту А. Г. Лукашенко». Издание отметило, что за оказанное содействие город Молодечно назвал А. Е. Карпова своим почётным гражданином. Полагаю, здесь не обошлось без любителя шахмат, доктора технических наук Геннадия Карпенко (1949–1999), председателя Молодечненского горисполкома в 1991–1994 гг. По состоянию на весну 1996 г. он был заместителем председателя Верховного Совета, относился к «оппозиции», но некоторое влияние в городе сохранял…

В целом фестиваль 1996 г. и визит в Беларусь Анатолия Карпова сыграли определённую роль в укреплении инфраструктуры, дали кое-кому возможность заработать, помогли «встать на крыло» ряду молодых шахматистов. «Шахматную лихорадку» в Беларуси эти мероприятия всё же не вызвали; эмиграция квалифицированных игроков и тренеров из нашей страны в конце 1990-х – начале 2000-х продолжилась. Но вглядеться в прошлое, вспомнить о том или ином ярком событии всегда полезно.

Подготовил Вольф Рубинчик,

г. Минск, 26.04.2021

От ред. belisrael

Печальная судьба вскоре ждала встречавшего Карпова Владимира Рыженкова.

На митинге в 1996 году Лукашенко говорил в своем стиле – разносил всех. Так в 1997 году он потребовал вернуть народу все спортивные сооружения страны. Досталось и  Рыженкову, которому было поручено вернуть лучших белорусских спортсменов «всех до одного человека». Кроме того, министр должен был до Нового года вернуть всех учителей физкультуры в школы под угрозой, что в противном случае он пойдет вести  уроки лично вместе с министром образования Василием Стражевым. «Вернуть в спорт все то хорошее, что было в советские времена. А плохого там не было», – сказал Лукашенко, срывая аплодисменты.

Вечером 3 декабря 1996 года у Рыженкова случился инсульт. В течение девяти дней чиновник пролежал в реанимации без сознания, но его состояние не улучшилось. 12 декабря в возрасте 51 года уроженец Добруша скончался.

Его сын Максим (род. в 1972) давно стал одним из самых приближенных Лукашенко.

Геннадий Карпенко 19 ноября 1996 был одним из инициаторов процедуры импичмента Лукашенко, которую начали депутаты Верховного Совета. Он скончался от кровоизлияния в мозг утром 6 апреля 1999 года в возрасте 49 лет. Это произошло за месяц до альтернативных президентских выборов, сторонники проведения которых отказались признать навязанные Лукашенко изменения в Конституции, означавшие продление срока его полномочий на президентском посту.

Истинные причины смерти Геннадия Карпенко до сих пор неизвестны. Он никогда не жаловался на свое здоровье. Родственники и представители оппозиции сомневаются в естественных причинах смерти и полагают, что к ней причастны белорусские власти.

Жена и дети оппозиционного политика из-за постоянного преследования и прессинга со стороны режима вынуждены были уехать в Германию, где получили статус политических беженцев.

PS.

Не забывайте поддержать автора шахматных и многих др. публикаций.

Опубликовано 26.04.2021  15:01

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (114)

Усім і кожнаму – шалому! Мадам, якую мы абсмяялі ў той серыі, ужо, здаецца, сцеле сабе прафілактычную саломку. Прызнала, што парламенцкія выбары ў лістападзе будуць (калі будуць…) датэрміновымі, але яна «ні пры чым»: «Я б, можа быць, і апасалася рэакцыі, калі б гэта было рашэнне ЦВК. У дадзены момант мы з’яўляемся выканаўцам, тэхнічным органам». Тут напрошваецца пытанне, ці не замнога ў такім разе брала на сябе прадстаўніца тэхнічнага органа, калі разважала, напрыклад, пра «выхаванне выбаршчыкаў» праз адміністратыўны рэсурс? Але пры цяперашнім раскладзе яно будзе рытарычным. Зрэшты, сістэма крышыцца на вачах: нават Павел Ізотавіч ад яе адгроб, прынамсі ў курапацкім разрэзе… Мо і Лідзія-як-яе-там скора дасць інтэрв’ю, у якім раскрытыкуе «генштаб»?

Калі затрымліваюцца па падазрэнні ў хабарніцтве экс-начальнік службы аховы прэзідэнта, ён жа – нам. старшыні Савета бяспекі, і гендырэктар «Белтэлекама», гэта значыць, што ключавыя пасады праз 24 гады пасля «вялікай перамогі Лукашэнкі» (і праз 16 гадоў пасля «канцэптуальнага павароту» – дэкларацый пра існаванне дзяржаўнай ідэалогіі) займаюць, мякка кажучы, не зусім тыя… На іх накінуліся несправядліва? Лішні доказ таго, што цвіль яшчэ вышэй. Чакаць паляпшэнняў пасля пятых «перавыбараў» палітыка, якому к таму часу грукне 66? Пазбаўце.

Міжволі тут задумаешся, хто прыйдзе на змену. Чытачы серыяла ведаюць, які я пераборлівы: звяртаў увагу на заганы як сацыял-дэмакратаў, так і правацэнтрыстаў (АГП, рух «За свабоду»). Зараз – колькі слоў пра яшчэ адзін элемент «правацэнтрысцкага блоку», Беларускую хрысціянскую дэмакратыю; дакладней, пра яе лідараў.

Паводзіны сустаршыні БХД Вольгі Кавальковай у сувязі з «Чарнобыльскім шляхам» (месяц таму разам з іншымі актывістамі падрыхтавала ў Мінгарвыканкам заяўку на шэсце 26 красавіка ў Мінску; калі «раптоўна» высветлілася, што трэба плаціць за паслугі міліцыі, еtc., аргкамітэт 25.04.2019 адклікаў заяўку, а Вольга распавяла: «Цяперашні фармат “Чарнобыльскага шляху” зжыў сябе») дужа нагадваюць пра лісу і вінаград з вядомай байкі Крылова. Але, можа быць, нейкі патаемны сэнс ва ўсіх гэтых кроках быў? Як той казаў: «Вайна – фігня, галоўнае – манёўры».

З Вольгай К. асабіста не знаёмы, а вось прэтэнзіі Паўла Севярынца – яшчэ аднаго сустаршыні БХД, якога цаню як пісьменніка – да Беларускага ПЭН-цэнтра, зачапілі болей. Нагадаю: нервовы эмацыйны пост П. С. з’явіўся ў фэйсбуку 22.04.2019 і ўзняў хвалю каментароў – і спачувальных, і не.

Я ніколі не імкнуўся далучыцца да ПЭН-цэнтра (хапае Саюза беларускіх пісьменнікаў). Тым не менш сёе-тое карыснае ў дзейнасці ПЭНа не мог не прыкмеціць: хаця б арганізацыю конкурсу «Кніга году». Летась на раздачу прэмій мы з жонкай завіталі, заспеўшы там і Паўла.

Як вынікае з вышэйзгаданага допісу П. Севярынца, з 2014 г. ён «прынцыпова» не плаціў узносы ў ПЭН-цэнтр «пасьля выставы камінг-аўтаў у офісе ПЭНу і мерапрыемстваў, зьвязаных з прапагандай гамасэксуальнага ладу жыцьця пад эгідай арганізацыі». Але ў Статуце ПЭНа (так, часам пачытваю статуты) чорным па белым сказана: «3.8. Кожны член РГА “Беларускі ПЭН-цэнтр” абавязаны: а) плаціць штогадовыя ўзносы ў памеры, які вызначаецца Радай, на фінансаванне дзейнасці РГА “Беларускі ПЭН-цэнтр”»

Ёсць у Радзе ПЭН-цэнтра «гей-лобі» ці не (4 чалавекі з 7, паводле П. С.), а калі ёсць, то хто ў яго ўваходзіць – гэтыя пытанні ніколі мяне не займалі. Пры вялікім жаданні «прапаганду» ЛГБТ-каштоўнасцей можна закінуць і СБП. Бачыў на сайце арганізацыі: «11 снежня 2018 г. інтэрнэт-часопіс ПрайдзіСвет і Саюз беларускіх пісьменнікаў зладзілі сумесны круглы стол, прысвечаны пытанню рэпрэзентацыі негетэранарматыўнай сексуальнасці…» Але – сэнс прыпадабняцца да персанажа барадатай показкі, які залазіў на шафу, каб убачыць голыя целы ў лазні насупраць і паскардзіцца на распусту? Я к таму, што на падобныя імпрэзы гвалтоўна не цягнуць: і ў СБП, і ў ПЭНе ёсць з чаго выбраць…

Не маралізую, але… Той, хто добраахвотна ўступіў у суполку, мусіць выконваць яе асноватворныя дакументы – pacta sunt servanda. Мне цяжка сабе ўявіць, што заставаўся б у суполцы, да якой дабраахвотна далучыўся (тым жа СБП), і цягам некалькіх гадоў не ўносіў бы грошы на яе дзейнасць. Агулам, каб у Беларусі існавала аўтаномія «трэцяга сектару», пажадана, каб асноўныя крыніцы фінансавання грамадскіх аб’яднанняў знаходзіліся ўнутры краіны, і членскія ўзносы маюць быць адной з найважнейшых крыніц. Не даспадобы мне залежнасць нізавых ініцыятыў ні ад дзяржавы, ні ад буйных карпарацый (фондаў).

Павел-палітык, на жаль, проста сячэ сук, на якім сядзіць, яшчэ да заваёвы ўлады пераймаючы несамавітую пазіцыю: «Усе роўныя, але некаторыя раўнейшыя». Наўрад ці з такім падыходам можна перамагчы «рэжым», дый нават скінуць кіраўніцтва ПЭН-цэнтра на чарговым Агульным сходзе ўвосень г. г. Лёгка спрагназаваць, што намер вызваліць «добрых людзей» (П. С.: «у ПЭНе ж большасць добрыя людзі. І гэта ня дзейнасьць ПЭНу, а дзейнасьць пэўнай групы, якая ўзяла на сябе права “караць і мілаваць”. Варта мяняць Раду. ПЭН не заслужыў такога кіраўніцтва») скончыцца пшыкам, бо: а) Павел ужо прысутнічаў на сходзе 2017 г., а змены Рады не дабіўся; б) мала шансаў, што пэнаўцы сёлета прыслухаюцца да бунтара, няхай аўтарытэтнага пісьменніка ды экс-палітвязня, які доўга і ўпарта ігнараваў статут.

За ўсімі мітрэнгамі апошніх тыдняў неяк у цень адышоў праект бізнэсоўца Пракапені & Co., а менавіта «міністэрства лічбавай эканомікі» (35-40 супрацоўнікаў, якія маюць курыраваць Акадэмію навук, дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях, а нават і міністэрства транспарту). Паведамлялі, што «новае міністэрства прапануюць абараніць ад уздзеяння сілавых структур» – пэўна, ініцыятары ўлічваюць досвед ураджэнца Мінска Міхаіла Абызава, які даслужыўся ў Маскве да «міністра па каардынацыі дзейнасці “Адкрытага ўраду”» (2012-2018), але ў сакавіку 2019 г. быў арыштаваны па падазрэнні ў крадзяжы нейкіх дзікіх мільярдаў.

Гаворка пра новы ўрадавы орган – прычым фінансаваць яго плануюць за кошт ІТ-фірм, што адразу выклікае сумневы – вядзецца ўжо больш за год. У гэтым квартале рашэнне, відаць, будзе прынятае, і два супраць аднаго, што яно акажацца станоўчым… Але я не бачу патрэбы ў такім органе, з некалькіх прычын. Па-першае, дзяржаўны апарат і без яго перагружаны – 24 міністры, агулам чатыры дзясяткі членаў ураду (пяць намеснікаў прэм’ер-міністра, адзін з іх першы), а існуюць жа паралельна адміністрацыя прэзідэнта ды розныя саветы бяспекі, куды трапляюць яшчэ тыя прыгажуны (гл. вышэй). Па-другое, не формы зараз хвалююць найперш, а змест грамадска-палітычнага жыцця; між тым «электронны ўрад» – форма, якая прыхоўвае той факт, што рэальны ўрад падкантрольны вузкаму колу, блізкаму да сям’і «самі-ведаеце-каго». Па-трэцяе, як бы новае міністэрства не выявілася «траянскім канём», што надалей абмяжуе свабоды грамадзян.

Наіўна cпадзявацца, што ўсе рэзідэнты Парка высокіх тэхналогій маюць піетэт да правоў чалавека. Прынамсі частка з іх у спрыяльных для сябе ўмовах будзе паводзіцца так, як «Сфера» ў аднайменнай кнізе Дэйва Эгерса (рэкамендую). Уласна, той факт, што ў снежні 2018 г. фонд тав. Пракапені зрабіў «падарунак» школьнікам Аршанскага – планшэты з убудаванай праграмай, якая мнагавата фіксіруе вакол сябе (напрыклад, міміку карыстальнікаў), як бы намякае… Дзіва што некаторыя бацькі адмовіліся браць «данайскі дар».

Проста пакіну ўзор дакумента аб згодзе на апрацоўку асабовых звестак для цьмянай фірмы «Фэйсметрыкс» тут, бо такія паперкі, бывае, знікаюць з агульнага доступу:

Часам бачу, што «ў інтэрнэце хто-та няпраў»; і хацелася б прамаўчаць, але… Вось паважаны ізраільскі калумніст Пётр Межурыцкі на kasparov.ru праводзіць аналогіі паміж абраннем ва Украіне-2019 Уладзіміра Зяленскага і ў Ізраілі-1999 – Эгуда Барака: маўляў, абодва эпізоды – задавальненне народнага попыту на «добрага цара», але чароўная казка хутка развейваецца… Усё б нічога, ды П. М. занадта ўжо драматызуе: «Такога жаху, які неўзабаве пасля абрання Барака абрынуўся на Ізраіль, не чакаў ніхто. Літаральна дня не праходзіла, каб не адбылося тэракту са шматлікімі чалавечымі ахвярамі ў розных грамадскіх месцах: у кафэ, на дыскатэках, у крамах, у транспарце. Вуліцы ізраільскіх гарадоў апусцелі». Э. Барак быў прэм’ер-міністрам з сярэдзіны 1999 г. да пачатку 2001 г. Улетку 2000 г. я гасцяваў у Ізраілі 6 тыдняў (Іерусалім, Цфат, Нетанія…) – істотных адрозненняў у параўнанні з 1996 і 1998 гадамі не заўважыў, вуліцы не пусцелі. Табліца «Спіс тэрактаў супраць ізраільцаў і яўрэяў» таксама не пацвярджае, што пры новым кіраўніку ўрада яны адбываліся ў Ізраілі штодня і «са шматлікімі чалавечымі ахвярамі». Хвалі тэрактаў уздымаліся і да «летуценніка» Барака, і пасля яго 🙁

Калі каспараўцы хацелі кагосьці напужаць, параўнаўшы Зяленскага з ізраільскім «прэм’ер-міністрам для ўсі-і-іх», то не выйшла (рабяты, паспрабуйце яшчэ). Ну, а шоўмэну – «цёмнаму коніку» – можна толькі пазычыць поспеху на новым шляху, і каб яго 73% праз год не ператварыліся ў 7,3…

Кур’ёзнае супадзенне: варта было напісаць пра ІІ Еўрапейскія гульні (Мінск, чэрвень 2019), як мяне запрасілі на адкрыццё выставы «Спорт у жыцці пісьменніка» (29.04.2019) у музей гісторыі беларускай літаратуры. Сёе-тое распавёў прысутным – не пра ўвесь «спорт», дык пра шахматы ў жыццях Зэліка Аксельрода, Якуба Коласа, Кандрата Крапівы, Янкі Купалы і іншых. Выказаў спадзеў, што да традыцыйных турніраў, што ладзяцца ў СБП, далучацца і прадстаўнікі іншага пісьменніцкага саюза (СПБ). А прамова паэта Васіля Жуковіча будавалася вакол яго вершаў, прысвечаных спартсменам.

Шахматы-«матрошкі», якія належалі К. Крапіве; выступае ўнучка байкара Алена Атраховіч

*

Аліна Федарэнка пераслала прэс-рэліз. Што пішуць: «3 мая 2019 г. у 11.00 у Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь адбудзецца прэзентацыя выставы “Іцхак Шамір”, прысвечанай жыццю і дзейнасці сёмага прэм’ер-міністра Дзяржавы Ізраіль, ураджэнца Беларусі…» Выстава ладзіцца ў рамках «Міжнароднай канферэнцыі “Лімуд Беларусь 2019”, якая пройдзе ў Мінску з 3 па 5 мая 2019 года і збярэ звыш 500 удзельнікаў з 12 краін свету». І шо на гэта скажаш? «У полі трактар дыр-дыр-дыр, / Хай жыве Іцхак Шамір!» Але, бядак, памёр выхадзец з Ружан у чэрвені 2012 г. Усяго 23 гады і 3,5 месяцы не дажыў да 120.

*

Здаецца, я раскрыў таямніцу капелюша Кім Чэн Ына. Модны карэец проста нагледзеўся (а можа, абгледзеўся) нугманаўскага фільма «Ігла», і ў яго падсвядомасць увайшоў вобраз аднаго з негалоўных персанажаў.

Кадр з «Іглы» (1988); Кім у Расіі (2019)

«Вольфаў цытатнік»

«Можна сцвярджаць: пачатак 2000-х гадоў будзе адзначаны прыкметным паляпшэннем кліматычных умоў. Не выключана, што ўжо ў ХХІ стагоддзі Арктычны басейн упершыню з часоў вікінгаў вызваліцца з лядовага палону» (Леанід Булыгін, зб. «Фантастыка-77», 1977)

«Ромы жывуць у Беларусі. Але ў той жа час іх тут быццам бы няма. У нас афіцыйныя ўлады робяць выгляд, што няма такога народа» (Мікалай Калінін, газета «Згода», красавік 2005).

«Калі для кіруючага класа залежнае становішча краіны ў цэлым не з’яўляецца перашкодай у справе атрымання прыбытку, то шараговаму насельніцтву яно пагражае загранічна нізкім узроўнем жыцця і адсутнасцю перспектыў для развіцця» (Ціхан Закаменеў, 2019)

«Палітыка, якую зусім выгналі былі з рэальнасці, вяртаецца праз мастацтва… Цяпер зразумела, што галоўным пастаўшчыком новых палітычных фігур стане менавіта шоўбізнэс: не толькі таму, што людзям патрэбнае шоў, але найперш таму, што гэта справа адносна сумленная» (Дзмітрый Быкаў, 30.04.2019)

«Мясцовыя ідэнтычнасці надзвычай жывучыя. Яны могуць спаць доўга, і здаецца, што іх ужо зусім няма, але калі надыходзіць патрэбны палітычны момант, яны вельмі хутка і лёгка прачынаюцца і аб’ядноўваюць людзей» (Кацярына Шульман, 30.04.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.05.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.05.2019  14:21