Tag Archives: борьба с коррупцией

Татьяна Лисиченко. «Дело Румаса» как вызов для «вертикали»

Газета «Новы час», 12.02.2021

Государственный Уроборос: «дело Румаса» как вызов для вертикали

Информация об аресте экс-премьера Беларуси Сергея Румаса не подтвердилась. Он уехал из страны к сыновьям, один из которых живёт в Италии, а второй в Великобритании. Правда, не факт, что на экс-чиновника не наденут наручники по возвращенииразумеется, если он вернётся. Вокруг «дела Румаса» сразу же возникло несколько трактовок.

Версий возможной опалы экс-премьера довольно много. Однако сам факт наличия этой информации — серьёзный повод задуматься прежде всего для тех, кого в Беларуси принято называть «элитами».

Политика?

Первое, что вспомнили комментаторы в связи со слухами об аресте Румаса, — это фото, которое выложила в соцсеть его жена Жанна. Чета Румасов сделала селфи на наблюдательной площадке здания Банка Развития (именно этим банком когда-то руководил Румас). С этой площадки отлично видна стела, и фото было сделано в один из дней, когда там проходил масштабный марш, — понятно, не «ябатек». Позже эта фотография была удалена, но всё равно замечена. В сентябре Лукашенко, говоря о чиновниках, поддержавших протест, отметил, что были и такие, кого «вовремя рассмотрели» и «отправили кого на покой, кому просто предложили заниматься бизнесом».

Это был явный намёк на Румаса, т. к. именно его отставка была принята со словами: «Больших претензий у меня к нему нет, но человек хочет заниматься бизнесом».

Претензий не было в июне, когда Лукашенко заменил Румаса на представителя «силовиков» Головченко — нынешний премьер пришёл из ВПК. А вот после августовских событий они появились.

Ещё до августа российский эксперт, замдекана факультета мировой экономики и мировой политики НИУ ВШЭ Андрей Суздальцев (стоит отметить, что сам Суздальцев в марте 2006 года был лишён вида на жительство в Беларуси и депортирован в Россию) заявил, что Румас «в свободном полёте» может присоединиться к оппозиции. Фото с крыши Банка Развития это как бы подтверждало.

Но таких шагов от Румаса не дождались. Впрочем, всё ещё может измениться, — в том случае, если путь на родину Румасу будет закрыт.

Сильно нужны деньги?

На самом деле всё может быть проще и банальнее. Режиму очень нужны деньги. Причём желательно наличными.

Эксперты, особенно в сфере экономики, не раз говорили: полицейское государство легко построить, но очень трудно удерживать. Силовые структуры могут весьма эффективно тратить ресурсы, но не могут их создавать.

Не прошло и полгода с начала белорусских протестов, а режим уже поднял налоги особо «денежным» отраслям экономики — Парку высоких технологий и операторам мобильной связи. Причём для последних налог на прибыль запредельный — аж 30%. Специалисты предупреждали, что такие налоги ведут лишь к созданию разных инструментов ухода от них и к «серым схемам» ведения бизнеса. И вместо роста сбора налогов мы увидим уменьшение собранных средств. Возможно, так и происходит.

В начале недели даже появилась новость, что кое-где (а конкретно — в Ганцевичском районе Брестской области) часть зарплаты на двух предприятиях выдали рыбными консервами. И это уже может быть первым звоночком, что денег не хватает катастрофически. Одно дело — читать, что в очередной раз снилизись золотовалютные резервы в Нацбанке, а другое — получить вместо денег ящик кильки в томате.

Как сообщали СМИ, по гипотетическому «делу Румаса» задержаны некоторые топ-менеджеры «Белагропромбанка», которым Румас руководил с 2005 по 2010 год. Некоторые телеграм-каналы сообщили, что допросы сотрудников банка были связаны именно с деятельностью Румаса — в частности, с выдачей кредитов Туровскому молочному комбинату.

Параллельно с «делом Румаса» стало известно о задержании директора столичного ГУМа Александра Крепака — якобы за взятку. А ещё раньше Следственный комитет сообщил, что расследует коррупционное дело в отношении должностных лиц сразу нескольких крупных предприятий — Минского завода колёсных тягачей, БелАЗа, Минского тракторнага завода и [Кузнечного] завода тяжёлых штамповок.

«Коррупционные» статьи белорусского Уголовного кодекса имеют одну характерную особенность: по ним всегда можно «договориться», выплатить «ущерб государству» в трёхкратном размере, и – свободен. Об этом неоднократно заявлял и сам Лукашенко. Вероятно, именно таким немудрёным способом власти решили «постричь» бизнесменов и топ-менеджеров банков, – чтобы как-то подлатать огромные дыры в бюджете.

Сколько можно «состричь с топов» – другой вопрос. Очевидно, не миллиарды долларов. Но в сложившейся ситуации даже сотня тысяч долларов будет кстати. Как минимум, этого хватит, чтобы выплатить зарплату в рыбхозе «Локтыши», где часть зарплаты выдают консервами аж с мая 2020 года.

Передел рынка?

Ещё одно объяснение «дела Румаса» предложил в своём телеграм-канале аналитик Пётр Кузнецов. Он предполагает, что «громкие дела» — это не что иное, как «передел сфер влияния» на фоне нестабильности власти. «Ситуация, в которой силовики получают чрезмерное влияние, а верховный правитель, наоборот, всё больше попадает от них в зависимость, — идеальна для того, чтобы или они сами, или кто-то, но их руками, начал внутреннюю войну за передел влияния в экономической и бизнес-сферах. Вот Румас не так сфоткался: “шепнуть”, согласовать, накатить — проще простого», — пишет Кузнецов.

П. Кузнецов. Фото из ВК

Следует отметить, что «Белагропромбанк», через который проходят огромнейшие деньги для агропромышленного комплекса, а также МЗКТ и БелАЗ (при всей стагнации последнего, загибающегося не из-за неумения производить продукцию, а из-за неумения её продавать) являются довольно весомыми кусками для такого передела. Или для «расчистки территории» под приход нового собственника.

Почти одновременно с «коррупционными арестами» исполнительный директор Creative Politics Hub Николай Халезин поделился в своём телеграм-канале информацией о том, что режим начал подготовку к большой распродаже флагманских активов в экономике. По его словам, начались переговоры по трём структурам, которые для Беларуси являются бюджетообразующими: БМЗ, «Беларуськалий» и «Гродно-Азот».

А там, где могут пойти на продажу «бюджетообразующие», могут «сменить собственника» и другие, пусть не такие крупные. Тот же МЗКТ обеспечивает тягачами «ядерный щит» России. БелАЗ — тоже может быть «золотым дном», если обеспечить ему соответствующий менеджмент. Так что версия Кузнецова имеет право на существование.

При этом большой вопрос, как отнесутся к «переделу рынка» те, кто этим бизнесом распоряжается теперь. Вряд ли они сдадут позиции без боя.

История ничему не учит?

Впрочем, какими бы ни были реальные или мнимые предпосылки для «дела Румаса», всё получается так, как предупреждали историки. Репрессивная машина не может остановиться в своём развитии, и, разочек попробовав вседозволенности и крови, она будет требовать всё новых и новых жертв.

Уроборос — это мифический змей (или дракон), скрученный в кольцо, который поедает свой хвост. Ему приписывают разные значения, но в нашей ситуации нынешняя белорусская власть начинает напоминать именно этого змея. «Полицейское государство» не может без репрессий, и власть начинает пожирать сама себя — голова ест хвост.

О том и говорили сведущие люди: те, кто поддерживал переворот и «полицейское государство», в конце концов сами оказываются жертвами этого силового государства. Так было в гитлеровской Германии, когда Гитлер расправился со своими же соратниками в «Ночь длинных ножей». Или в СССР, когда Ягоду расстрелял Ежов, вынудив перед этим признаться в «подготовке государственного переворота», а затем Ежова расстрелял Берия — по тому же обвинению.

Конечно, сейчас не сталинские времена: чиновникам есть что терять и есть куда бежать — пример Румаса тому наглядное подтверждение. Но именно логику и поведение сталинизма стремится навязать обществу Лукашенко. При этом он не может дать «пряник» хотя бы в виде надежды на «светлое будущее» и «коммунизм». У него осталось, фактически, лишь два орудия для сохранения управляемости «вертикали». Первая – это страх. Страх, что за тобой «придут», как за Румасом, например. И второе – попытка «повязать ответственностью», тем же участием чиновников во «Всебелорусском народном собрании». И вы, мол, ответственны за то, что натворили силовики в августе 2020-го.

Насколько это сработает в новых условиях? Особенно когда «силовики» приходят к чиновникам независимо от того, боятся они или нет? И когда каждый из «вертикальщиков» может стать «наглядным пособием» для своих коллег? Так же, как и каждого могут запятнать поддержкой самопровозглашённого руководителя страны. При этом предложить вертикали равноценный «пряник» Лукашенко уже не может. Более того, вероятно, намеревается забрать последнее.

Все три сценария симптоматичного «дела Румаса» не обещают властной вертикали ничего хорошего. При любом раскладе чиновники остаются в проигрыше. Тот же Пётр Кузнецов считает, что это как раз и станет основой для раскола элит и распада властной вертикали. Ибо сохранить если не своё положение, то хотя бы свободу она может лишь одним способом – отмежевавшись от Лукашенко.

А для этого надо всего лишь преодолеть страх, как это в массе своей уже сделал народ. Лишь в таком случае нынешние чиновники смогут как-то выгрести из этой непростой ситуации. Причём с наименьшими потерями.

Перевод с белорусского: belisrael.info

Оригинал

Примечание политолога

К опусу Т. Лисиченко где-то можно придраться – мне не хватает в нём аналитической глубины – тем не менее как журналистский материал статья приемлема. Добавил бы, что А. Лукашенко, как показал первый день «Всебелорусского народного собрания», пытается особо прочно «повязать» глав областей Беларуси, поведав об их участии в фальсификации итогов «президентских выборов»: «У наших же губернаторов есть привычка — показать, у кого лучше. И кто-то там полпроцента-процент-два мог дописать. Ну нельзя же нарисовать 80%. Ну хорошо, не 80%, пусть будет 76%. Пусть даже будет 68%, как в среднем сейчас по анкетам, или 74,5% по опросам. Пускай. Но всё равно мы победители».

Весьма сомнительно, что люди, руководившие облисполкомами 9-14 августа 2020 г. (напомню, Брестским руководил Анатолий Лис, Гродненским – Владимир Кравцов, Витебским – Николай Шерстнёв, Могилёвским – Леонид Заяц, Гомельским – Геннадий Соловей, Минским – Александр Турчин, первые двое уже заменены), в ближайшее время отреагируют на то, что их делают «крайними». Старожилы помнят, что в 2004 г. председатель Минского облисполкома Николай Домашкевич резко ответил «шефу» на претензии по поводу приобретения импортных комбайнов: «Я честный человек, и нечего меня на всю страну полоскать». Но многолетняя отрицательная селекция сыграла свою роль… В 2021 г. бывший топ-чиновник, чьи дети находятся за рубежом, даже спустя 8 месяцев после отставки боится публично высказаться в поддержку своих бывших коллег.

Возможно, С. Румас, уходя в начале июня 2020 г. (а не в августе, как cообщило 10.02.2021 великоразумное «Радыё Свабода»), дал «подписку о неразглашении» того, что наблюдал в правительстве и администрации президента. Но правил элементарной человеческой порядочности вроде как никто не отменял…

Вольф Рубинчик, г. Минск

12.02.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 12.02.2021  14:12

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (80)

Ізноў-такі шалом! Час бяжыць, нештачкі мяняецца да лепшага, нешта – да горшага, нешта зусім не мяняецца. Вось і серыял у 2015–2018 гг. прэтэндаваў быў на тое, каб быць выспачкай стабільнасці. Удала ці не, вырашаць чытачам-гледачам.

Бянтэжыць апошнім часам раз… гільдзяйства па-ізраільску, калі левая рука не ведае, што робіць правая. У сакавіку свет абляцела навіна пра тое, што загадчыца гаспадаркі ізраільскага пасольства ў Паўднёва-Афрыканскай рэспубліцы пазбавілася ад металічнай скульптуры, якая каштавала мінімум 100 тыс. долараў, без згоды кіраўніцтва… Шмат у чым расчароўвае і якасць працы пасольства ў Мінску: Алон Шогам, які працуе тут паўтара года, наўрад ці горшы за свайго папярэдніка Шагала (цяжкавата быць горшым…), аднак і ён дапусціў нямала, мякка кажучы, спрэчнага.

Сёлета, дый летась, нямала беларусаў, ахвотных трапіць у Ізраіль, каб наведаць сваякоў ці проста пабачыць блізкаўсходнія цікавосткі, атрымалі «халодны душ». Некаторыя нават сядзелі ў «малпоўніку» аэрапорта Бен-Гурыёна не адны суткі, перш чым іх адправілі назад. Гэта ценявы бок бязвізавага рэжыму: зараз рашэнне, пускаць або не пускаць турыстаў у краіну, спехам прымаецца афіцэрамі пагранічнай службы.

У маі беларускія дыпламаты мелі, здаецца, сур’ёзную размову з ізраільскімі, нейкі пратэст быў заяўлены на ўзроўні віцэ-прэм’ера РБ… І вось надоечы пасол Ізраіля ў Мінску вымушаны быў даць тлумачэнне: «У Ізраіль едзе нямала людзей, зацікаўленых там працаваць. Таму ізраільская памежная служба часам забараняе ўезд. Нават, прызнаюся, памылкова, людзям, якія не хацелі туды ехаць працаваць. Але што рабіць… Падалося службоўцам, што так і было» (tut.by, 09.07.2018). Натуральна, такія меланхалічна-адстароненыя развагі не задаволілі ні дэпартаваных, ні большасць патэнцыйных турыстаў. Наведвальнікі пачалі кідаць кпіны кшталту: «Трэба і нам пры ўездзе кожнага другога яўрэя на Акрэсціна завозіць, правяраць на тэрарызм» (рэйтынг камента: +106-10), «Што значыць падалося? Калі падаецца – маліцца трэба. На такіх пасадах павінны працаваць прафесіяналы» (+74-1). Рэзюмаваў «Цар» з Беларусі: «Заўсёды лічыў Ізраіль разумнай дзяржавай, з развітай прававой сістэмай, а тут такое. Ну дык трэба туды і не ездзіць…» (+72-1).

Міжведамасныя канфлікты (у гэтым выпадку – паміж міністэрствамі замежных спраў і турызму, з аднаго боку, і ўнутраных спраў, з другога) – звычайная справа ў Ізраілі. І падобна, што нават прэм’ер-міністр не мае паўнамоцтваў, а мо жадання, каб іх развязаць. Свежая інфа пра кіраванасць краіны: 9 ліпеня Нетаньягу заяўляе, што разам з Ліберманам вырашыў неадкладна закрыць КПП «Керэм Шалом» (паміж Ізраілем і сектарам Газа); назаўтра пункт працуе, як нічога ніякага.

Няўзгодненасць дзеянняў, што вынікае з не(да)кампетэнтнасці службовых асоб, можа мець і трагічныя вынікі. Адна з трагедый адбылася не ў сутычках з палесцінцамі, а ў «мірнай» пустыні Арава. Нагадаю: інструктар курсаў перадармейскай падрыхтоўкі не меў ліцэнзіі, і кіраўніцтва пра гэта ведала. Старшакласнікаў, пераважна дзяўчат, не папярэдзілі пра рэальную небяспеку паходу па рэчышчы Нахаль-Цафіт і пра зменлівае надвор’е, 26.04.2018 яны трапілі ў пастку… Паводка ўнесла 10 маладых жыццяў.

17-гадовы Цур Альфі мог бы выбрацца са смяротнага рэчышча, аднак ратаваў іншых і спазніўся… Ён загінуў як герой; зрэшты, краіну, якая «на роўным месцы» мае патрэбу ў героях, шчаснай не назавеш.

Звонку выглядае, што Біньямін Нетаньягу, 1949 г. нар., пры ўсіх яго станоўчых якасцях, усё ж «заседзеўся» на сваёй пасадзе, якую займае з сакавіка 2009 г. Тое, што ён не толькі прэм’ер-міністр, а і міністр замежных спраў (з 2015 г.), наўрад ці ідзе на карысць тым самым справам. Гэтая георгіеўская стужка 9 мая, «вась-вась» з Пуціным… Ужо даўнавата, відаць, дзейнічае прынцып Пітэра.

Іншы палітычны доўгажыхар нядаўна адзначыў 24 гады ва ўладзе. Дакладней, «Рыгорыч» у ёй акурат чвэрць стагоддзя: калі дэпутата Лукашэнку з падачы старшыні Вярхоўнага Савета ў чэрвені 1993 г. выбралі старшынёй часовай камісіі, ён атрымаў рэальныя рычагі ўплыву на чыноўнікаў, да яго пацягнуліся актывісты з КДБ, МУС… Задачай той камісіі было змаганне з карупцыяй, пад гэтым жа сцягам яе старшыня выйграў выбары 1994 г. Наколькі паспяхова змаганне вялося ўвесь гэты час, можна скеміць нават з апошніх навін. Бяруцца пад варту кіраўнікі сярэдняга звяна і «крыху вышэйшага за сярэдняе» (дырэктар Палаца спорту, старшыня райвыканкама, намеснік міністра, а то і экс-міністр), не кажучы пра бізнэсоўцаў, і канца-краю гэтаму не відаць. Напрошваецца выснова – у Беларусі, нягледзячы на ўсе пагрозлівыя варушэнні вусамі, за 20 з гакам гадоў так і не створана сістэма эфектыўнага падбору кадраў ды іхняга стымулявання.

Рыба псуецца з галавы. Калі Канстытуцыя перапісваецца пад аднаго чалавека, калі дзеці адной службовай асобы заранёў маюць прывілеi ды лезуць шпунтамі пад усе бочкі, то цяжка чакаць самаадданасці ад падначаленых. Які сэнс потым жаліцца, што нават у адміністрацыі прэзідэнта нейкі начальнік аддзела «злоўжываў службовым становішчам»… У 2005 г. я атрымаў паперку аб заканчэнні першых «антыкарупцыйных» курсаў у Рэспубліканскім інстытуце вышэйшай школы, так што ведаю, пра што разважаю 🙂

Калі сур’ёзна, то не пераацэньваю вартасці тых сумбурных курсаў. І без іх наступствы адмоўнага адбору ў дзяржаўнай сістэме – а таксама ў «трэцім сектары» – кідаліся б у вочы.

…Некаторыя будуць дзівіцца, адкуль «растуць ногі» ў падвышэння(ў) пенсійнага ўзросту і ў «антыдармаедскіх» дэкрэтаў. Ну, трэба ж кімсьці заткнуць дзіркі, якія вылазяць у бюджэтах, не? 🙁 Дапускаю, нехта даўмеўся ўжо і да хітрай схемы: падштурхнуць сотні тысяч беспрацоўных – пад пагрозай занясення ў спіс «дармаедаў» – да рэгістрацыі ў якасці індывідуальных прадпрымальнікаў. Потым можна паказаць графік з ростам долі малога бізнэсу ў Беларусі экспертам з МВФ і Сусветнага банка, дастаць новыя крэдыты… Няўжо забугорныя эксперты пойдуць правяраць, працуюць насамрэч тыя ІП або не? 😉

Нямала ў свеце й пазітываў. Кітайскія ўлады выпусцілі з-пад хатняга арышту ўдаву нобелеўскага лаўрэата Лю Сяабо, якую зваць Лю Ся, і дазволілі ёй выехаць за мяжу (у час арышту бедная Люся зарабіла сабе масу хваробаў). Яе вершы – «сумесь шоўка і жалеза» (С).

У Віцебску па вуліцы Шагала, 5а, адкрылі выставу «Осіп Цадкін. Вяртанне», якая прадоўжыцца да 18 ліпеня, у Барысаве, як нагадвае Аляксандр Розенблюм з Ізраіля, пяць год ужо дзейнічае экспазіцыя «Барысаў яўрэйскі» (арганізатар – мецэнат Уладзімір Слесараў). У Бабруйску пенсіянеры вывучаюць – або ўспамінаюць – ідыш, а рабін Шауль гатуе макарону і ратуе сцены старой сінагогі.

Памяркоўны гумар: «Пагонi» з макароны і бульбы, створаныя нейрасецівам. Фота адсюль.

Ёсць неблагія шансы на тое, што ў кастрычніку 2018 г. на будынку музея ў Мсціславе за кошт фундатараў будзе ўсталявана мемарыяльная дошка ў гонар земляка, мастака Ізраіля Басава (1918–1994). Калі за справу ўзяўся сам дырэктар Магілёўскага абласнога мастацкага музея Аляксандр Хахракоў, яна, дальбог, проста не можа не скончыцца поспехам!

Праславіліся і Калінкавічы – у горад на Гомельшчыне завітала група акцёраў з Купалаўскага тэатра, паказалі спектакль па кнізе «Радзіва “Прудок”» Андруся Горвата. Між іншага, у гэтай кнізе ёсць і «яўрэйскія» згадкі: «У 1920 годзе Прудок быў уцягнуты ў савецка-польскую вайну, і мой прадзед схаваў у пограбе сям’ю габрэяў… Каб даведацца, што габрэяў, якіх хаваў у пограбе мой прадзед, звалі Зэльдай і Ізыкам, мне давялося сёння выпіць сто грам самагонкі з інфарматарам», etc.

У Мінску Андрэй Хадановіч апублікаваў новы пераклад з Мойшэ Кульбака – гэты верш даступны ў «Нашай Ніве» (дадам, за саветамі яго перакладаў Генадзь Кляўко). Выдавец Раман Цымбераў задумаў «габрэйскую серыю», дзе першым пунктам – Кульбакавы «Зельманцы» ў новым, завершаным ужо перакладзе Андрэя Дубініна.

А вось мінская прэзентацыя кнігі французска-брытанскай даследчыцы Клер Ле Фоль у канцы чэрвеня 2018 г., лекцыя гэтай доктаркі навук пад эгідай пасольства Францыі, яе інтэрв’ю выклікаюць змяшаныя пачуцці. З аднаго боку, кажуць, кніга 2017 г. напісаная паводле дысертацыі, якую я чытаў у 2006 г. і збольшага ўпадабаў. З другога… бясспрэчна таленавітая аўтарка, нягледзячы на мае з ёй дыскусіі (напрыклад, тут), так і не пазбавілася ад фанабэрліва-паблажлівага стаўлення да калегаў, і гэта псуе ўвесь «кампот». У інтэрв’ю: «Беларусь проста ігнаруе праблему [датычнасці беларусаў да Катастрофы яўрэяў], нібыта яе няма. Гэта яшчэ савецкі падыход. Былі і праведнікі, якія ратавалі габрэяў падчас вайны, і былі калябаранты — і ў Беларусі, і ў Літве, і ў Польшчы. У Беларусі, напэўна, у меншай ступені, але ніхто гэтага не вывучаў». Так ужо і «ніхто»? Таксама не спецыяліст у гісторыі Другой сусветнай вайны, з ходу (à brûle-pourpoint) згадаю, аднак, тутэйшых гісторыкаў Аляксея Літвіна, Ігара Сервачынскага, Алеся Белага… Шчэ ў пачатку 1990-х гадоў падрабязна распавядаў пра юдафобію ў калабаранцкіх выданнях Сяргей Жумар.

Даволі павярхоўна трактуе даследчыца з Саўтгемптана і больш знаёмыя ёй праблемы: «Я вывучала спадчыну Зьмітрака Бядулі, гэта клясык, і гэта ён стварыў ідэю дружбы паміж габрэямі і беларусамі, міт аб талерантнасьці беларусаў». Можа быць, тут цяжкасці перакладу або наўмыснае спрашчэнне ад «Радыё Свабоды»… Насамрэч ідэя «дружбы народаў» закладвалася ў беларускіх нацыянальных колах перад першай расійскай рэвалюцыяй – сярод іншага, з мэтай больш эфектыўна процістаяць імперскаму ўціску. З першых выпускаў газета «Наша Ніва» (заснаваная ў 1906 г.) усцяж прапагандавала, калі ўжываць сучасную тэрміналогію, талерантнасць беларусаў да яўрэяў, пра што пісалі Іна Соркіна… і мая жонка Святлана Рубінчык. Змітрок Бядуля, пры ўсёй да яго павазе, пазнаёміўся з газетай толькі ў 1909 г., пачаў жа рэальна ўплываць на грамадскую думку прыкладна ў 1912 г. – так што не стварыў ён ідэю, а падтрымаў і зрабіўся ейным «жывым увасабленнем».

На жаль, для К. Ле Фоль, як і для многіх іншых замежных госцяў, сімвалы/жэсты часцяком апынаюцца важнейшымі за рэальнасць («грамадства спектаклю» руліць 🙁 ). Іначай мне цяжка сабе патлумачыць, чаму яна лічыць «самым высокім момантам у беларуска-габрэйскіх стасунках» пачатку ХХ ст. дэкларацыі Самуіла Жытлоўскага 1921 г. На той час міністр нацыянальных меншасцей Беларускай народнай рэспублікі прадстаўляў хіба купку сваіх знаёмцаў, дый сама БНР перайшла ў разрад эмігранцкіх летуценняў. Рэальна пік названых стасункаў выпаў на перыяд з лета 1917 г. да вясны 1918 г., калі яўрэі і беларусы стварылі адзін спіс перад выбарамі ў Менскую думу, калі ва Усебеларускім сходзе ўдзельнічалі і яўрэйскія дэлегаты, калі ў протаўрад БНР (Народны сакратарыят) увайшлі даволі ўплывовыя прадстаўнікі «абшчыны», Белкінд і Гутман, калі ўстаўныя граматы БНР рэдагаваліся і па-беларуску, і на ідышы…

Няма сувязі паміж малапаспяховымі міжнароднымі захадамі Жытлоўскага (1921–1923 гг.) і тым, што «ідыш быў прызнаны дзяржаўнай мовай у БССР». Калі каму і дзячыць за афіцыйнае прызнанне ідыша ў 1920–30-х гадах, дык падпісантам Дэкларацыі аб абвяшчэнні незалежнасці ССРБ (31 ліпеня 1920 г.), дзе гаварылася пра роўнасць чатырох моў, – у прыватнасці, бундаўцу Арону Вайнштэйну, старшыні Менскай гарадской думы ў 1917–1918 гг.

«Вольфаў цытатнік»

«Гламурызацыя вайны часта правакуе яе пачатак, таму што людзі не вельмі разумеюць, што такое на самай справе вайна» (Ірына Прохарава, 11.04.2018)

«Бясконцая множнасць крыніц абясцэньвае інфармацыю як такую, а таксама абнуляе маральнае ўздзеянне любой падзеі». (Дзмітрый Быкаў, 10.07.2018)

 

Вольф Рубінчык, г. Мінск

11.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 11.07.2018  15:49

Водгук д-ра Ю. Гарбінскага (12.07.2018):
Чарговы выдатны тэкст. З глыбокай – і таму «жывой»  аналітыкай.