Tag Archives: белорусский язык

Похвалить, что ли, здешнюю власть?

После того как я выпустил серию критических стрел в адрес Рыгорыча и системы, которую он представляет, меня пару раз упрекнули в необъективности. Порывшись в закромах памяти, вспомнил, что в начале 2019 г. и сам писал о достижениях Беларуси за четверть века (правда, ещё вопрос, в какой степени они достигнуты «благодаря», а не «вопреки»), и других приглашал.

Перевод фрагмента из текста 09.02.2019: «Если под конец существования СССР большинство жителей Беларуси отождествляло себя с Союзом, да и первое время после декабря 1991 г. сохранялася фантомная боль, и советских людей было здесь больше, чем белорусоцентричных (помню, за противостоянием Ельцина и Верховного Совета России осенью 1993 г. напряжённо следили, словно бы оно происходило в собственной стране…), то теперь пропорция изменилась. Подросло новое поколение, для которого Москва никак не ближе чем, допустим, Варшава или Вильнюс…»

Таки да, за 27 – теперь уже 28 – лет независимости общество в Беларуси обрело некую идентичность, пусть и несовершенную. Хвалить ли за это «режим»? Референдум 25-летней давности (май 1995 г.) в чём-то нанёс удар по белорусскому патриотизму, а в чём-то, напротив, подстегнул интерес к «запретным» историческим флагу и гербу, да и к «обесцененному» белорусскому языку. Хитрые манёвры «вождя» между Россией, ЕС, КНР и Ближним Востоком привели к тому, что государство сохранило свою валюту, международно-признанные границы, монополию на внутреннее насилие… короче говоря, суверенитет, провозглашённый ещё летом 1990 г. Cмысловое наполнение этого суверенитета – отдельная песня.

Более «частные» достижения 1990–2010-х годов тоже представляются мне заслуживающими внимания. Например, белорусские литераторы получили множество международных премий – следует вспомнить и Нобелевскую 2015 г., как бы я ни относился к взглядам и поступкам лауреатки. Комплекс провинциальности – если он у них и был – преодолели многие белорусские музыканты и художники, востребованные в разных странах. Год назад сослался на яркий пример – минчанин Андрей Дубинин оформил герб для Великого магистра Мальтийского ордена (увы, в апреле с. г. Джакомо Далла Торре ушёл из жизни).

Великий магистр (в центре) перед гербом ордена. Фото 2019 г. из твиттера президента Литвы Г. Науседы

Вообще, в мире Беларусь заявила о себе тысячами (если не миллионами) голосов, в т. ч. моим 😉 Скромно исполненные книги минского издательского товарищества «Шах-плюс», большей частью на идише и белорусском языке, хранятся в библиотеках США, Израиля, Нидерландов, РФ, а продаются, как минимум, в России и Чехии (правда, не знаю, кто выставил на продажу те издания, и «навара» от реализации не имею). Кто-то на моём месте добился бы большего, но, с другой стороны, как в том анекдоте, «могли бы и полоснуть» 🙂

Общественную активистку из Минска Ольгу Майорову радует «появление авторских скульптур и муралов в городах», которое «говорит о том, что человеческое измерение становится важным, несмотря ни на что». В статье 2016 г. – богатая коллекция образцов «уличного искусства».

Часть мурала-триптиха на минской ул. Притыцкого – осень 2019 г.

Увековечение памяти евреев, погибших в 1941–44 гг., – то, что разрешалось, а иногда и приветствовалось в независимой Беларуси с 1991 г. Установка памятников жертвам гетто и концлагерей активизировалась в 2000-х годах, как правило, при поддержке зарубежных спонсоров.

Открытие в Новогрудке Стены Памяти, с участием министра иностранных дел РБ, июль 2019 г. Снимки отсюда

Можно сомневаться в искренности чиновников, вещающих о вечной «дружбе народов», но похоже, что за 30 лет бытовой антисемитизм, шедший во многом «сверху», реально усох. Сейчас евреев и Израиль «демонизируют» куда меньше жителей Беларуси, чем на рубеже 1980-90-х гг. Люди сделались более прагматичными, а потому и более толерантными… или просто равнодушными к «этническим вопросам». Ясно, исключений хватает, и ксенофобия далеко не задушена в Беларуси (впрочем, и в Израиле без неё не обходится).

Транспортная сеть не идеальна ни в Минске, ни в Беларуси, но развитие метро и маршрутных такси улучшили сообщение между периферийными районами столицы. Относительным успехом считаю и то, что на многих остановках Минска в последние годы появились электронные табло, показывающие, сколько минут осталось до прибытия автобуса/троллейбуса.

В различных рейтингах развития экономики Беларусь и в конце 2010-х гг., после ряда кризисов, занимала не последние места; другое дело, что при более умелом управлении она могла бы стоять много выше.

А насчёт начальника страны… Склоняюсь к мысли о том, что «этот чиновник сломался, принесите нового». Тем не менее Александр Бурьяк, антипрогрессист и антилиберал, автор какой угодно, но не глупый, поискивает в нём положительное (и находит). Объясняя свои усилия так: «Когда видишь, какие жуки и жабы полезли на этот раз в президенты непутёвой Беларуси, так уже немножко начинает хотеться, чтобы всё осталось по-старому».

Полный список достоинств «Рыгорыча» по Бурьяку смотрите здесь; в нём полтора десятка пунктов. Приведу лишь те, которые считаю в той или иной степени релевантными… Скажем, «не курит» – отличное качество, когда речь идёт о соседе по коммунальной квартире, а высшему чиновнику иной раз не возбраняется и закурить (особенно если он – умом в Черчилля :)) Итак, Лукашенко:

не обделён здравым смыслом;

мало душит прекрасные порывы: вольнодумствующие индивиды имеют при нём хороший шанс на выживание не такой, как при Сталине (правда, они будут прозябать, но хотя бы на свободе);

чуть-чуть обучается и понемногу меняется (но надо бы больше и в более правильную сторону);

не насаждает и не поощряет культа своей личности (и его таки нету; кто сомневается, пусть напомнит себе про культ Сталина или династии Кимов; даже с Путиным носятся больше, чем с Лукашенко).

Здравый смысл, вероятно, заключается и в том, что все годы правления первый президент Беларуси уклонялся от втягивания сограждан в конфликты соседних (и не соседних) стран. Небезызвестная встреча европейских лидеров в Минске (февраль 2015 г.) – как ни крути, успех лукашенковской дипломатии. О «культе личности» спорно; благодарственные таблички с Ф. И. О. президента я видел, как минимум, в парках у Оперного театра и у Национальной библиотеки Беларуси. Официозные газеты часто начинаются с фотопортретов А. Л. и рассказов о том, куда он пошёл, с кем виделся. «Новостные» программы БТ – это зачастую «всё о нём и немного о погоде». Почтовую марку выпустили ещё в 1996 г…

Конверт первого дня с той самой маркой (источник: ay.by)

Да и портреты высшего чиновника висят в казённых кабинетах – где надо и не надо, к примеру, в частной «школе шахмат ФИДЕ».

Фото отсюда

Мне возразят, что речь идёт о «перегибах на местах», об усердии отдельных лизоблюдов. Так ведь и Виссарионыч сам не развешивал свои портреты, а в диалоге с Лионом ФейхтвангеромМосква 1937») жаловался, что в СССР его, Сталина, чересчур часто изображают… Вопрос же в атмосфере, которая царит в обществе при том или ином руководителе. Но я соглашусь, что «культ Лукашенко» относительно безобиден – могло быть и хуже 🙂

Привёл А. Бурьяк и ряд минусов «у рассматриваемого политика». Например:

неимоверно алчет быть главным;

некреативен;

концептуально не размашист, не стратег;

боится конкурентов, даёт «расти» в государстве по преимуществу шушере; в результате среди широко известных людей очень мало людей приличных (сходу и не назовёшь).

Действительно, стратегия А. Л. заключается в отсутствии стратегии, а идеология – в отсутствии внятной идеологии 🙂 Где-то это даже и неплохо (мешает становлению тоталитарного строя), но со временем начинает раздражать. Желание руководителя быть «затычкой в каждой бочке» приводит к топтанию на месте, что довольно толково разъяснил в мае с. г. один из претендентов на президентское кресло (Валерий Ц.). В 1994 г., по словам Валерия, Лукашенко «был близок моей бабушке, потому что знал, сколько от свиноматки должно родиться поросят. Он понимал, сколько кур должен покрывать петух». Но сейчас, мол, следует уходить от этого: «Не надо [главе государства] заниматься коровами». Затем, на встрече с инициативной группой, было сказано: «Мы должны просто перевернуть страницу и оставить Лукашенко там, где он находится. А именно в истории, в этих традиционных сельских укладах, в том, что ему нравится: свинки там, коровки, экологически чистое молоко. Арбузы он собирает, по 4 мешка картошки в Кремль приносит… пусть этим занимается в одной из резиденций. Пусть живёт этим, потому что видно же, что он делает это с огромным азартом. А мы поведём Беларусь вперёд в будущее».

Чуть надуманная дилемма: «экологически чистое молоко» vs. «будущее». Но экс-помощник президента отнюдь не унизил своего бывшего шефа и даже занёс ему в актив первые 10 лет правления (перебрал, по-моему). Тем не менее выскочил «моралист» Игорь М-к – бывший «сенатор», а ныне большая шишка в нижней палате «парламента», и заголосил на сайте БелТА: «Зачем переходить на личность того, кто способствовал твоему росту, твоей личной карьере, того, кто был для тебя учителем и руководителем? Да ещё злобно посмеиваться над аграрной карьерой и деревенским воспитанием нашего Президента? Абсолютное большинство современных белорусов-горожан – деревенского происхождения. И не имеют ничего против ни картофеля, ни поросят…» (пер. с бел.).

Не везёт нам с М-ками. Один, по имени Андрей – лауреат казённых премий «Золотая литера» и «Золотое перо» – юзает псевдоцитаты (по поводу «никаких лекарств, даже больным детям» см. здесь) и не в курсе, кто такие мерчендайзеры. По его мненьицу, это «свободные и творческие личности», которые вместе с арт-директорами и дизайнерами «с жиру бесятся», а вот «народ» их кормит, в т. ч. выкладывая на полки «молочку и курятину»[1] 🙂 Другой транслирует замшелые формулы то ли 1940-х годов (о «космополитах» – «а сало русское едят!»), то ли 1970-х (о диссидентах – «родина его воспитала, дала профессию, а он…»). Ну, ехали бы М-ки поднимать сельское хозяйство, доля которого в ВВП Беларуси за 24 года правления их кумира упала более чем вдвое – с 13,59% до 6,4%… Несмотря на все магические заклинания 🙁

Aрхаика хороша, когда наблюдаешь со стороны, без необходимости «вариться» во всём этом. И ещё я думаю, что сельских жителей – как и городских – надо уважать, а не похваливать. В период «особой любви» к селянам «своего человека» (1994–2019 гг.) их число сократилось в Беларуси с 3,3 миллиона до 2,1 млн. человек, т. е. более чем на треть. Может, как раз при «либеральном технократе», не озабоченном навязчивой промоцией белорусской картошки, деревня воспрянула бы духом?!

Польза от нынешних властей ещё и в том, что они, как мне кажется, окончательно доказали на практике гиблость колхозно-совхозной формы хозяйствования. Подписался бы я за выдвижение в кандидаты фермера Юрия Ганцевича из-под Гомеля, который выживает в условиях реальной конкуренции (а не балуется в целях пиара перекидыванием арбузов, выращенных ради «благотворительности»)…

Заставка видео с участием Ю. Ганцевича, осень 2019 г.

Но 31 мая на Комаровке людей Ганцевича не было – а если и были, то я их не нашёл. ¯\_(ツ)_/¯

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

02.06.2020

[1] Если кто-то не понял, в чём прикол: именно мерчендайзеры отвечают за раскладку товаров на магазинных полках. В Беларуси этих специалистов уже не один год готовят государственные колледжи. Всяко более полезная работа, чем обзывать людей «гнидами» на sb.by…

Опубликовано 02.06.2020  23:01

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (101)

Шалом-беларускі! «Эх, скручу я дудку…» Постюбілейны выпуск закарцела насыціць пазітывам – між іншага і таму, што летась некаторыя чытачы закідалі мне «ачарненне рэчаіснасці». На самай справе яны блыталі крытыку/сатыру з ачарненнем, аднак асадак застаўся, хочацца змыць… І тут падвярнуўся блог Галіны Айзенштадт, выпускніцы журфаку БДУ 1964 г., адстаўной супрацоўніцы белслужбы «Радыё Свабода» (у 1990-х; з пачатку 2000-х жыве ў ізраільскай Тверыі). Разважаючы на тэмы правінцыйнасці, Г. А. 04.02.2019 напісала пра Сінявокую: маўляў, «як частка СССР яна падсілкоўвалася Масквой, а галоўнае – рускай культурай». Цяпер жа «нікому гэтая краіна ў Еўропе не патрэбна і нецікава, дый нечага значнага яна так і не здзейсніла... Паводле знешніх атрыбутаў Беларусь – сучасная дзяржава, а паводле ўнутраных, на жаль, глухая правінцыя». Думаю, ніхто не закіне мне залішнюю філантропію, пагатоў шушкевічафілію ды лукашэнкафілію, але гэткія развагі – занадта і для мяне. Не адчуваю сябе ў Мінску жыхаром правінцыі, а вось у познім СССР – такi адчуваў.

Але, можа, я адзін такі? Вось і чалавек з іншым бэкграўндам, чым Галіна А. – доктар гістэрычных гістарычных навук Леанід Лыч, якому 8 лютага споўнілася 90, – сцвярджае: «Дзяржаўная суверэннасць нічога нам не дадала ў нашай этнакультурнай самабытнасці. Больш за тое, яна забрала ў нас тое, што захоўвалася пры савецкай уладзе. Я лічу апошнія 25 гадоў самымі хмарнымі, бо тых этнакультурных стратаў, якія мы панеслі за гэты час, мы не ведалі за ўсю нашу гісторыю». Прафесар, чый праект беларускамоўнай рэзервацыі сур’ёзна абмяркоўваўся два гады таму, відаць, не давярае «сваім»: «цяпер у нашага народа такое ўражанне, што ў нас няма нічога свайго, што беларуская мова і культура — гэта выдумка, што мы — рускія. Не дай Божа, калі сюды прыйдуць рускія войскі. Хоць Лукашэнка і кажа, што кожнаму беларусу дадуць па аўтамату — кожны беларус выкіне яго і скажа: Дык ідуць да нас нашыя людзі!»

Далёкі ад падобных заяў, праз FB-акаўнт Арона Шусціна я звярнуўся да чытачоў незалежнага ізраільскага сайта, сярод якіх нямала маіх суграмадзян. Папрасіў іх адказаць на досыць наіўнае пытанне: «Што добрага вам помніцца за 27 гадоў існавання Рэспублікі Беларусь; чым, створаным у Сінявокай за гэты час, рэальна можна ганарыцца? Называйце што заўгодна: творы мастацтва, літаратуры, навуковыя адкрыцці, паспяховыя бізнэс-праекты…» Спадзяваўся, што з адказаў складзецца пазл, і будзе рэальная карціна дасягненняў Беларусі, убачаная не праз ідэалагічныя акуляры. У нейкай ступені так і выйшла.

Дзякуй чытачам за адказы кшталту «Людзі ёсць добрыя [ў Беларусі]», але мелася на ўвазе крыху іншае, на што намякае слова «створаным» у пытанні 🙂 Добрыя людзі былі і «за саветамі», мо’ нават у большай колькасці…

Піша Уладзь Рымша: «Сумнае і радаснае дасягненьне: за 27 год Беларусі беларуская мова робіцца ўжытковай і ў бізнэсе, і ў вытворчасьці, і на вуліцах гарадоў». Вось ужо нешта… Да таго ж мінчук Рымша сам займаецца бізнэсам і вытворчасцю, таму ведае, што кажа. Дадам, што чыноўнікі ды іншыя адказныя асобы ўсё часцей адказваюць па-беларуску на белмоўныя звароты; сем год таму гэта ўвайшло ў закон, і норма больш-менш дзейнічае.

Даўняя аўтарка сайта Інэса Ганкіна, таксама з Мінска: «Новы будынак бібліятэкі. Магчыма, можна было лепей, але ў гэтай бібліятэцы рэальна можна працаваць. (Хуткасць доступу да фондаў і г. д.). Нармальны сучасны вакзал, хаця б не сорамна сустракаць гасцей, культурныя музычныя праекты каля ратушы. Вось тры першых рэчы, якія прыходзяць у галаву і якімі актыўна рэгулярна карыстаюся. Яшчэ помнікі на месцах знішчэння ахвяр Халакосту з нармальнымі надпісамі і догляд за імі дбаннем мясцовых школьнікаў. Такіх месцаў многа...».

Вольга Маёрава (грамадская актывістка, Мінск): «З’яўленне аўтарскіх скульптур і муралаў у гарадах. Гэта гаворыць пра тое, што чалавечае вымярэнне становіцца важным, нягледзячы ні на што». Дапраўды, шмат чаго карыснага ў сучаснай Беларусі робіцца не «дзякуючы» (уладам, грамадскай думцы), а «насуперак»… Але ж робіцца.

Партрэт М. Шагала на віцебскай трансфарматарнай будцы – з’явіўся ў 2015 г., да 100-годдзя шлюбу Марка і Бэлы (фота адсюль); «Дзяўчына ў вышыванцы» ад брытанца Гвіда ван Хелтэна, каля мінскага ўніверсітэта культуры (2015, адсюль)

Cцвярджэнне яшчэ адной актывісткі Таццяны Севярынец, экс-настаўніцы з Віцебска, маці траіх вядомых у Беларусі людзей – «я ўсвядоміла сябе беларускай і прыйшла да Госпада» – быццам бы чыста асабістае. Аднак і яно паказвае, што не ўсё так пагана ў нас, як малююць некаторыя…

Устаўлю сваю грыўню. Калі пад канец існавання СССР большасць жыхароў Беларусі атаясамлівала сябе з Саюзам, дый першы час пасля снежня 1991 г. захоўваўся «фантомны боль», і «савецкіх» людзей было тут больш, чым беларусацэнтрычных (помню, якую рэакцыю ў Мінску выклікала процістаянне Ельцына ды Вярхоўнага Савета Расіі ў 1993 г. – за ім напружана сачылі, быццам бы яно ішло ва ўласнай краіне, і нават Васіль Быкаў, на той час – актывіст «незалежніцкага» БНФ, падпісаў ад імя расійскай інтэлігенцыі несамавіты «ліст 42-х»), то цяпер, у 2010-х, прапорцыя памянялася. Падрасло новае пакаленне, для якога Масква ніяк не бліжэйшая за, дапусцім, Варшаву або Вільнюс. Мяне, калі браць сталіцы постсавецкай прасторы, у 2013–2014 гг. найбольш грэў Кіеў… Пасля забойстваў Алеся Бузіны і Паўла Шарамета, нераскрытых, адпаведна, з красавіка 2015 г. і ліпеня 2016 г., цягацца туды няма ахвоты, але і Крэмль з Маўзалеем мала вабяць.

Карацей, за 27 гадоў незалежнасці грамадства ў Беларусі набыло адпаведную ідэнтычнасць, няхай недасканалую. І пацаватыя спробы шукаць у нас «цэнтр Еўропы», папулярныя тутака ў 1990–2000-х гадах, свой станоўчы ўплыў, пэўна, мелі.

Яшчэ адзін «цэнтр» – знак «Пачатак дарог» на Кастрычніцкай плошчы Мінска. Пастаўлены ў 1998 г.

У свеце Беларусь заявіла пра сябе тысячамі (калі не мільёнамі) галасоў, у тым ліку маім 🙂 Сціпла выкананыя кнігі мінскай выдавецкай суполкі «Шах-плюс», пераважна беларуска- ды ідышамоўныя, захоўваюцца ў бібліятэках ЗША, Ізраіля, Нідэрландаў, Расіі; прадаюцца, як мінімум, праз два расійскіх і адзін чэшскі сайт. (Спецыяльна для ахвотных дакалупацца да «Шах-плюс» пасродкам падатковай службы; на жаль ці на шчасце, не ведаю, хто выставіў на продаж тыя выданні, і «навару» ад гэтай рэалізацыі не маю.)

Беларускія пісьменнікі здабылі безліч міжнародных прэмій – варта згадаць і Нобелеўскую 2015 г., як бы я ні ставіўся да поглядаў лаўрэаткі. Што паробіш, не ўсе еўрапейцы ў курсе, што «гэтая краіна» нікому не патрэбная, не цікавая… Але эмігрантцы з берагу Кінэрэта (гл. пачатак серыі), вядома, відаць лепей. ¯\_(ツ)_/¯

Комплекс правінцыйнасці – калі ён у іх і быў – пераадолелі многія беларускія музыкі, запатрабаваныя на Захадзе і Ўсходзе, Поўначы і Поўдні. Адразу назаву этна-трыа «Троіца» і кабарэ-бэнд «Серебряная свадьба». Апошні, праўда, з 2016 г. ужо не грае, аднак 10 год ён «руліў»! Дый пазнейшыя праекты экс-удзельнікаў цікавыя людзям (пра гастролі «мікракабарэ» ў Ізраілі гл. тут).

Важным праектам у 1990-х быў Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт у Мінску, заснаваны ў 1992 г. – не адно месца навучання, а і агмень для інтэлектуалаў з розных краін. Так, у 2004 г. ЕГУ выселілі з Беларусі, i ў Вільні ён ужо «не торт», але закладзенае ў пачатку працягвае турбаваць розумы. Напрыклад, уладальнік культавай кнігарні «Логвінаў» наўрад ці здолеў бы «раскруціцца» без папярэдняй працы ў ЕГУ (начальнікам рэдакцыйна-выдавецкага аддзела).

Згодзен з Інэсай Ганкінай у тым, што Нацыянальная бібліятэка – хутчэй у плюс незалежнай Беларусі, колькі б ні гучала кпінаў з гэтага «чупа-чупса». Доўгі час я не наведваў новы будынак праз незадаволенасць «кампанейшчынай» з яго стварэннем – дый тое, што на будоўлю 500 тыс. долараў ахвяраваў быў Садам Хусейн, энтузіязму не абуджала… А потым я вырашыў, што мухі асобна, катлеты асобна. З канца 2000-х час ад часу заязджаю ў НБ – і ў цэлым не шкадую, дарма што недахопаў у працы тамтэйшай адміністрацыі нямала (прыклад; праблема не вырашана дагэтуль).

Новы чыгуначны вакзал у Мінску, адкрыты гадоў на пяць раней за бібліятэку (у самым канцы 2000 г.), не здаецца мне такім ужо цудоўным, але я гатовы згадзіцца, што яго дызайн – крок уперад у параўнанні з ранейшым. Калі ўжо казаць пра навабуды, то больш цешыць метро, якое ў час незалежнасці вырасла прыкладна ўдвая – як паводле колькасці станцый, так і водле працягласці ліній.

Увекавечанне памяці загінулых пад акупацыяй 1941–44 гг. – тое, што дазвалялася і віталася ў незалежнай Беларусі з першых дзён яе існавання (гэта не ліпеньскія дні 1994 г.). Усталяванне помнікаў яўрэям, ахвярам гетаў і канцлагероў, актывізавалася ў 2000-х гадах – шмат у чым дзякуючы замежным фундатарам. Галоўнае, за 30 гадоў зменшыўся побытавы антысемітызм. Калі верыць адчуванням, то цяпер «дэманізуе» яўрэяў/Ізраіль куды меншая частка жыхароў Беларусі, чым на рубяжы 1990-х гадоў. Людзі зрабіліся больш прагматычныя, а праз тое талерантныя… ці проста абыякавыя да этнічных пытанняў. Хаця, вядома, выняткаў хапае, і ксенафобія не прыдушана ў краіне.

Я не супраць прадоўжыць тэму «пазітываў» у наступнай серыі «Катлет…». Шаноўныя, а раскажыце пра вашы ўласныя грамадска значныя дасягненні ў 1992–2019 гг.! Калі не мы, то хто? 🙂

«Вольфаў цытатнік»

«Ёсць шмат прыкмет таго, што ў найшырэйшых пластах народу, перадусім у рабочым асяроддзі, адчуваецца патрэба ў ідэалогіі, на якую магло б абаперціся негатыўнае стаўленне да рэжыму і яго афіцыйнай дактрыны… Навукоўцы паводле свайго складу працы, становішча ў нашым грамадстве і ладу мыслення ўяўляюцца мне найменш здольнымі да актыўнага дзеяння. Яны ахвотна будуць “разважаць”, але вельмі нерашуча дзейнічаць» (Андрэй Амальрык, «Ці праіснуе Савецкі Саюз да 1984 года?», 1969)

«Дамінаванне запыту на сацыяльную справядлівасць [у Расіі] пакуль што не дазваляе казаць пра левы паварот, левую альтэрнатыву. Для гэтага трэба зафіксаваць, прынамсі, запыт на салідарнасць гатоўнасць да калектыўных дзеянняў у адстойванні права на працу і годнае ўзнагароджанне за працу. Гэткі запыт мае перадумовай актывісцкую ўстаноўку імпэт, які шукае выйсця ў калектыўных пратэстных дзеяннях. І не проста імпэт, а спантанную арганізацыю ў форме прафсаюзаў і камітэтаў прамога дзеяння.

Цяперашні запыт суправаджаецца пасіўнай устаноўкай хтосьці, а не сам суб’ект, павінен прыйсці і выправіць непрыемную сітуацыю. Хтосьці, не сам суб’ект, павінен узяць на сябе адказнасць за дзеянні па выпраўленні становішча. Слабасць масавых калектыўных дзеянняў…, кажа аб тым, што атамізацыя выбаршчыкаў зусім не пераадолена, а хутчэй наадварот іменна атамізацыя вызначае логіку паводзін. І яна ж вызначае вобраз агульнай будучыні, дакладней яго адсутнасць». (Лявонцій Бызаў, 19.01.2019).

«Грамадскае меркаванне, даследаванае ў ходзе апытанняў, і рэальныя грамадскія паводзіны ніколі не супадаюць». (Аксана Шэлест, 21.01.2019)

«У нас шмат мудрацоў, якія ведаюць, чаму мы кепска жывём, але вельмі мала з іх здольных быць шчырымі і нястомнымі Майсеямі. У гэтым, мяркую, на сёння наша галоўная праблема» (Мікалай Анісавец, 05.02.2019)

«Мы з вамі не павінны быць ні залатымі рыбкамі, у якіх памяць захоўваецца паўтары хвілі, ні шчанюкамі, якія кожныя паўтары хвілі адхіляюцца на новы раздражняльнік». (Аляксей Навальны, 05.02.2019)

«Ідэя “прымусовага шчасця” ўсё больш авалодвае масамі» (Ілья Канстанцінаў, 05.02.2019)

Вольф Рубінчык,

г. Мінск 09.02.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 09.02.2019  21:04

Водгук ад д-ра Ю. Гарбінскага (11.02.2019):
“Правінцыяльнасць” мыслення тых, хто думае і піша пра Менск і Беларусь як “правінцыю” (у розных семантычных канфігурацыях) сведчыць як мінімум пра комплекс постсавецкасці. Хвароба сур’ёзная. Але, на шчасце, – не смяротная… :))) Важна, хто, чым і як хутка будзе яе лячыць.