Tag Archives: Алон Шогам

Послы и посольства. О корнях нынешних израильско-белорусских проблем

Да уж, ещё в той компании Израиль оказался. Вместе с Бангладеш, Камбоджей, КНР, Намибией, Пакистаном и Мальтийским орденом.

Ничего не мешало Израилю в сентябре 2020 г. не отправлять в Минск нового посла и подождать хотя бы до Нового года. Но всё пошло как обычно, да ещё с несомненной оглядкой на поведение Путина. А учитывая «успехи» всех руководителей посольства Израиля в Cинеокой, после первого посла Эли Валка (1993–96 гг.; бывший диссидент, выходец из Латвии, закончивший университет в Минске и знавший белорусский не хуже русского), там стоило бы ныне быть нерусскоговорящему.

Эли Валк

Впрочем, а чего хотеть, если Авигдор Либерман, став близким сябрам Лу более 20 лет назад, оставил после себя в МИДе Израиля надёжные, влиятельные кадры. И мало кто в Израиле возмутился, когда Либерман отправил послом в Беларусь своего назначенца Йосефа Шагала, который, не успев прибыть в Минск в январе 2012 г., показал, что будет верным холуем Луки, заявив собравшимся журналистам, что вечером 19 декабря 2010 г. после прошедших выборов на Плошчу в Минске вышли обычные бандиты. Это о десятках тысяч протестовавших против фальсификаций, из которых многие сотни были избиты омоновцами, арестованы и в дальнейшем отсидели месяцы и годы в кгбистских тюрьмах, подвергнувшись пыткам.

А поздравительная телеграмма «с уверенной победой на выборах и пожеланием дальнейших успехов», посланная диктатору в последних числах декабря того же 2010 г., когда весь мир обошли кадры из Минска? Она была отправлена от имени объединения выходцев из Беларуси в Израиле Михаилом Альшанским, многолетним председателем этого странного объединения, сросшегося с белорусской амбасадой, но многих ли это задело?

Позор, но и сейчас плевать Шагалам, Альшанским, как и многолетней лизоблюдке Луки бабе Софе, на которой печати негде ставить. Той самой Ландвер, близкой подруге и подельнице мошенника-рецидивиста Гриши Лернера, в защиту которого она поднимала людей в середине 90-х в Ашкелоне, возле виллы жулика, а затем свозила митинговать автобусами в Иерусалим тысячи из своего бездумного пенсионерского электората. Много чего можно вспомнить о той, которая по стечению израильских политических обстоятельств была ещё и министеркой, любившей наведываться в Минск и петь дифирамбы режиму. А почему бы и нет, если диктатор и его окружение бабла не жалели?

Поначалу у «новых израильтян» и властей РБ было взаимное недоверие, но после наказа «вождя» («Надо признать, слабовато мы ещё используем нашу белорусскую диаспору в Израиле» – интервью газете «Вести», декабрь 1999 г.) и особенно с 2004 г., когда председателем объединения стал Михаил Альшанский, всё наладилось. И вот уже в мае 2017 г. посол Скворцов вручил Альшанскому почетную грамоту министерства иностранных дел Беларуси за «активное содействие в реализации внешней политики Беларуси, весомый вклад в развитие белорусско-израильских отношений, деятельность по защите прав и интересов белорусской диаспоры в Израиле».

Читая ленту, где масса недоумения, а нередко и истерики, думаю, что сейчас, увы, мало кому интересно, как всё начиналось, контора какого чумного израильского деятеля, учившегося у Луки, 20 лет подыгрывает белорусскому сумасброду. Проще всего свалить все проблемы на Биби Нетаниягу. Несомненно, премьер-министр в ответе, но надо понимать внутриполитическое положение его самого в последние годы, непрекращающееся давление со стороны правоохранительной системы и левых СМИ, демонстрации чернофлажников, и ко всему учитывать ещё и свалившуюся «корону». А ведь Биби, когда вовсю «проявил» себя Шагал, хотел закрыть посольство Израиля в Минске. Тогда как раз для экономии закрывались несколько посольств и консульств, в том числе в городах Америки.

И будь это сделано, если бы хоть на время почистили «конюшню», то наверняка наступили бы перемены к лучшему. Но хорошо помню, как завопил тогда Либер и компания, сколько было статей и телепередач. Не жалели слов и денег, чтобы рассказать, какой плохой Биби, как он хочет предать евреев в Беларуси и Израиле, подрывая дружбу между белорусами и евреями. Собирали протестующих перед МИДом Израиля, возмущались и многие из тех, кто сейчас негодует.

Другое дело, что нынешний посол, не будь он безнравственным карьеристом, мог бы сразу после своего назначения, настойчиво объяснить в МИДе, что в нынешних условиях не поедет в Минск. Он не мог не понимать, к чему всё идет.

Хотелось бы напомнить историю открытия и работы посольств в Минске и Тель-Авиве.

Михаил Фарфель

Первым руководителем посольства – Временным Поверенным Беларуси в Израиле – был Михаил Фарфель (с августа 1992 по май 1996 гг.). Тогда посольство располагалось на 8-м этаже здания «Бейт-Текстиль» на набережной Тель-Авива. В октябре 1995 года у Михаила случился инфаркт. Ещё три месяца он продолжал возглавлять посольство в ранге поверенного, затем приехал посол Геннадий Лавицкий. Это было вполне естественно, и Михаил испытывал лишь досаду из-за собственного здоровья, но не из-за замены. Какое-то время Михаил оставался советником, в мае 1996 года уволился окончательно. Геннадий Лавицкий служил Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Беларусь в Израиле с 18 октября 1995 года по 21 января 2004 года. Запомнился как простой, дружелюбный человек. Затем наступила эра более правильных и активно лоббирующих диктатора послов, которую открыл Игорь Лещеня (16 мая 2006 — 28 сентября 2012). Тот самый, который вскоре после недавних «выборов», будучи послом Беларуси в Словакии, в августе 2020 г. сделал известное заявление:

На странице И. Лещени в фейсбуке – 15 снимков, относящихся ко времени его работы в Израиле. Он не нашел ничего лучшего, как поставить те, на которых запечатлены ежегодные встречи в лесу Бен-Шемен в последний день Песах. Там, помимо пожилой публики, бывших жителей Беларуси, привезенных из городов Израиля, заметна и либермановская команда. Кроме самого А. Либермана, на нескольких видим известную своей любовью к диктатору и его окружению, выступавшую на «Всебелорусском народном собрании» 2016 г. Софу Ландвер.

Посол Беларуси в Израиле Владимир Скворцов, Ландвер, Макей, посол Израиля в Беларуси Алон Шогам. Минск, 13 марта 2017

13 марта состоялась официальная встреча министра алии и интеграции Софы Ландвер (НДИ) с главой МИД Республики Беларусь – В.В Макеем. В Минске Софа Ландвер нахождится в качестве сопредседателя двустороннего Израильско-Белорусского комитета по экономическому и торговому сотрудничеству.

В ходе  встречи с министром Макеем Софа Ландвер поставила на повестку дня ряд вопросов. И, прежде всего, вопрос о выплате пенсий белорусской строной своим бывшим гражданам, которые проживают в Израиле. Глава МИД Владимир Макей отметил, что Белоруссия готова возобновить консультации с израильской стороной немедленно, поскольку в стране намечаются признаки экономической стабильности. Более того, есть готовность и провести консультативные встречи с представителями соцслужб России для получения информации и опыта.Очередной популизм и заведомая брехня с обеих сторон.

А так Ландвер в фейсбуке 12 августа нынешнего года отреагировала на известное видеозаявление Светланы Тихановской, сделанное ею после посещения ЦИКа Беларуси, после чего на следующий день была вывезена в Литву.

Принимал участие в тех встречах и Стас Мисежников, в то время министр туризма Израиля, также любивший прогуляться в Минск (в дальнейшем осужденный). Бывала там, конечно, и Фаина Киршенбаум, ныне ожидающая суда. Там же рядом с Лещеней и Либерманом можно увидеть бывшего посла Израиля в Беларуси (2004-2009) Зеэва Бен-Арье, запомнившегося скандалом, связанным с передачей Либерману секретного письма от израильских правоохранительных органов.

В 2000-х гг. диктатор не жалел денег как на создание лобби своих агентов в Израиле, так и на постройку в самом престижном центральном месте Тель-Авива, рядом с кикар Дизенгоф (пл. Меира Дизенгофа) здания посольства Беларуси, расположившегося на ул. Райнес, 3. Возле него и были проведены ряд акций протеста, включая запоминающиеся перформансы, показывающие захват и жестокие избиения мирных людей в Минске и по всей Беларуси.

Фото с акций протеста в Тель-Авиве и Иерусалиме

За 4 месяцев массовых демонстраций в Беларуси ни один ивритоязычных политик не высказался о ситуации в Беларуси и не осудил насилие. Что касается русскоязычных, то за годы лукашистской диктатуры, почти все они оказались хорошо прикормлены, потому и ожидать не следовало.

Неделю назад Либерман на вопрос о том, что он думает о происходящем в Беларуси, сказал, что его это нисколько не интересует, поскольку для Израиля отношения с Беларусью важны не более, чем с Мали или с Берегом Слоновой Кости. Такие лицемерные рассуждения вызвали бурю возмущения у репатриантов из этой страны. При этом, работая на популизм и разжигая ненависть к Нетаниягу во время трех последних избирательных компаний, состоявшихся за последние 2 года, он смог удерживать электорат, среди которых было немало выходцев из Беларуси. На горизонте 4-е внеочередные выборы. Хочется думать, и об этом уже заявили бывшие “белорусы”, что они хорошо запомнят и не простят пособникам карательного режима.

 

АЛЕКСАНДР ЛУКАШЕНКО: «ВО ВРЕМЯ ВЫБОРОВ Я БОЛЕЛ ЗА НДИ» 04.06.2009

Шагал и многократный пересидент 

Можно предположить, что мнение Либермана по Беларуси является определяющим в решениях комиссии кнессета по иностранным делам и обороне, куда он входит как бывший министр иностранных дел Израиля, а в конце пребывания своей партии в  правительственной коалиции, и обороны, к тому же, говорящий по-русски, а, значит, серьёзно влияет на решения МИДа.

Ко всему выше сказанному еще один интересный факт. 21 июля израильское экономическое издание The Marker  опубликовало статью Гура Мегидо, в которой говорится о встрече лидера партии “Наш дом Израиль”, бывшего министра обороны Авигдора Либермана с бизнесменами из Беларуси Виталием Фишманом и Александром Зингманом.  (обновление см. внизу в присланном из Минска решении суда от 25.11.2021 о том, что В.Фишман не участвовал в той встрече – А.Ш. – 07.05.2022)

Эта встреча, на которой также присутствовали управляющий делами президента республики Беларусь Виктор Шейман и Амос Либерман (сын Авигдора Либермана), состоялась в холле отеля Ritz-Carlton в Герцлии в ноябре 2019 года.

Рекомендую посмотреть это короткое видео. В нём бывший мозырянин, гражданин Израиля Том Урецкий, эмоционально обращается к новому послу Израиля в Беларуси Алексу Гольдману-Шайману, вручившему верительные грамоты и пожавшему руку Лукашенко в ноябре с. г.

А. Шустин (г. Петах-Тиква)

От ред. belisrael

Приглашаю читателей к обсуждению затронутых в материале вопросов. Хотелось бы также услышать Игоря Лещеню. 

Опубликовано 08.12.2020  19:52

***

Израильский дипломат объяснил Тихановской, почему посол Израиля вручил верительные грамоты Лукашенко

Добавлено 10.12.2020  18:20

_____________________________________________________________________________________________________

Вчера поздно вечером получил такое письмо из Минска:

Добрый день, вас беспокоит адвокат Колесова-Гудилина Мария на вашем сайте опубликована статья https://belisrael.info/?tag=vitaliy-fishman , которая не соответствует действительности.

Вы в своей публикации ссылаетесь на статью ( Ко всему выше сказанному еще один интересный факт. 21 июля израильское экономическое издание The Marker  опубликовало статью Гура Мегидо, в которой говорится о встрече лидера партии “Наш дом Израиль”, бывшего министра обороны Авигдора Либермана с бизнесменами из Беларуси Виталием Фишманом и Александром Зингманом.)
 
Мой клиент Виталий Фишман никогда не участвовал в подобных встречах. Решением суда данная информация признана не соответсующей действительности. 
Предлагаем удалить из вашей статьи любые упоминания Виталия Фишмана немедленно
Я пересмотрел ряд израильских русскоязычных сайтов, в которых рассказывалось о той встрече, нигде имя В. Фишмана не убрано. Оно  также присутствует в более поздней статье (от 04/05/2021 ) на белорусском сайте.

Добавлено 28.04.2022  20:40 

***

 

Добавлено 07.05.2022  10:25

При закрученных гайках (В. Р.)

Менее четырёх недель осталось до белорусской спецоперации 9 августа. Не так давно я с долей оптимизма писал: «9,5 лет назад всё выглядело ещё хуже». Но последние три-четыре недели поистине отбросили Беларусь куда-то в январь 2011 г. – имею в виду прежде всего заведённые уголовные дела на «участников беспорядков». Как отметила «Вясна» в обзоре июньских событий: «Список политзаключённых в Беларуси вырос до 22 человек, что по количеству уже сопоставимо с ситуацией самого тяжёлого кризиса с правами человека в Беларуси в конце 2010–2011 гг.». Сергея Тихановского, захваченного ещё в конце мая, сажают в карцер по надуманным причинам, деморализуя Светлану – его супругу, бросившую вызов «первому лицу».

Попали под раздачу и до «выборов» вряд ли окажутся на свободе авторы belisrael – Павел Северинец, Сергей Спариш. Поступают сообщения о необычно жёстком прессинге «политиков» в ИВС/ЦИП (а попросту, в тюрьме) на пер. Окрестина в Минске. Визгливый тон здешних «вечерних мудозвонов» тоже намекает на обозлённость власть предержащих, чувствующих, что их время уходит, и цепляющихся за нагретые места. «Наехал» главный М-к «главной президентской газеты» даже на шумного, но маловлиятельного минского блогера: «Некий Евгений Липкович. Как, говорят, уверенно доказывают друг другу в тутбаевских курилках, это моссадовский проект. Хотели в геном человека добавить главные хромосомы скунса». Надо полагать, Моссад и Липкович могут гордиться рекламой от «БС» ¯\_(ツ)_/¯

Где-то в сети вычитал ироничное замечание о «выборах-2020»: мол, участвовать в них – «это как играть с голубем в шахматы – он раскидает фигуры, насрёт на доску и улетит всем рассказывать, как он тебя уделал». Собственно, это переделка известного анекдота о споре с дураком… оговорюсь, что в данном случае «голубь» – далеко не дурак, и не следует его недооценивать, как делалось четверть века в некоторых «интеллектуальных» кругах («лукашенкоед» В. Подгол не даст соврать).

Я не раз предостерегал от шапкозакидательства и недооценки «другой стороны» – в июне 2016 г.Что касается высших чиновников РБ – они с 1990-х годов привыкли прикидываться глуповатыми… Учитывая то, что сеанс коллективной туповатости длится третий десяток лет, не так уж глупа верхушка», как иногда хочет казаться») и в марте с. г. тоже. Но… имеем, что имеем; начиная с мая 2020 г., кое-кто на лихом коне с сабелькой снова и снова бросался на танковую колонну.

Бывший помощник Лукашенко В. Цепкало, отстранённый от выборов, 5 июля изъявил намерение жаловаться на нарушения в… Европейский суд по правам человека. Что с того, что власти Беларуси неподсудны ЕСПЧ (кандидат юридических наук сам об этом знает) – реально пожаловаться на них можно только в Комитет по правам человека ООН, и то победа в нём приносит лишь моральное удовлетворение. Пиар-ход? Но ведь не особо любят в народе «жалобщиков», даже если они кругом правы. Хотя бы так: сначала подал заявление, потом об этом рассказал…

Впрочем, идея провести референдум о возвращении к Конституции в версии 1994 г., высказанная другим претендентом, нравится мне ещё меньше. «Обнулёж» двадцати с лишним лет, прошедших после плебисцита 1996 г., – это очередная попытка вернуться в начало шахматной партии, уже клонящейся к эндшпилю. Уж лучше начать новую игру или придумать что-нибудь неожиданное, как Выливаха в короткевичской «Ладье Отчаяния»:

В стальном строе атакующих зияли теперь страшные бреши. Войско Смерти истекало кровью. И, однако, без обеих ладей, без визиря и слона, она всё равно была сильнее всякого игрока на земле. Потому что она предвидела все возможные положения фигур на поле боя и знала, чем завершится и как может развиться любой ход врага…

Делай неожиданное, делай, как не бывает, делай, как не делает никто, — и тогда победишь. Даже если ты слаб, как комар среди враждебного моря. Потому что только глупцы рассуждают всегда по правилам здравого смысла. Потому что человек только тогда человек, когда он дерзко рвёт унылое предопределение и плюет на «извечный» закон.

Поверхностный канадский автор, качество суждений которого в 2017 г. обсуждалось здесь, на прошлой неделе сказал, что «Бабарико — значительно более серьёзная проблема, чем традиционные оппозиционные фигуры, с которыми Лукашенко мог справиться и не раз доказал, что справился». А ещё, по мнению канадца, «похоже, что Лукашенко испугался». Историку метко возразил читатель «РС» Евгений Чапко (13.07.2020): «Пока что он только разозлился. Испугать таких людей можно только реальной и внятной силой. Этого нет». 14 июля местный Центризбирком просто не зарегистрировал В. Бабарико кандидатом в президенты – и подтвердил нерегистрацию В. Цепкало. Оба несостоявшихся кандидата намерены оспорить решение ЦИКа в суд – а способны ли они на «неожиданное», порвут ли «унылое предопределение»? Ближайшие недели покажут, я же что-то сомневаюсь…

Вероятно, в бюллетене на «президентских выборах» будет не одна, как в 2015 г., а целых две женских фамилии (Канопацкая, Тихановская). Этот феномен и собираются продать «Западу» в качестве прогресса – продвижения гендерного равенства, разнообразия в единстве… Тем более что Анна К. в марте 2020 г. «по-модному» позиционировала себя в качестве феминистки: «Боязнь с треском проиграть по-настоящему народному политику-женщине – страшный сон наших оппозиционеров в штанах… Спрятавшись за ширмой якобы секретности от умных и грамотных женщин, группа мужчин «по интересам» наделала очень много ошибок. Исправлять которые в будущем придется нашим женщинам».

* * *

В прошлый раз я слегка посмеялся над тем, как тутэйшыя ищут западную «чудо-книгу» (словно папараць-кветку), которая даст ответы на все вопросы, и заглядывают в рот мимоезжим ораторам. Смеяться-то я смеюсь, но ведь и сам тутэйшы… Поcему предлагаю альтернативную версию того, что политизированной публике было бы полезно почитать из переводных изданий.

Вот полезная книга Тома Николса «Смерть экспертизы. Как интернет убивает научные знания», написанная в середине 2010-х (выпущена в переводе на русский Татьяны Платоновой в 2019 г.). Из главного:

Люди не просто верят глупостям, они активно сопротивляются процессу познания и не хотят отказываться от своих неверных убеждений.

У нас нет здорового скептицизма по отношению к экспертам: вместо этого мы активно возмущаемся ими. А большинство людей полагает, что эксперты неправы просто по факту того, что они эксперты. Мы освистываем «яйцеголовых» – бранное слово, вновь вошедшее в моду – когда учим наших врачей тому, какие лекарства нам нужны, или когда убеждаем учителей в том, что ответы наших детей в тестовом задании верны, даже если они допустили ошибки. Каждый из нас не только так же умен, как любой другой – мы все считаем, что мы самые умные люди на земле.

Боюсь, что сейчас мы наблюдаем процесс обесценивания экспертного знания в любой области; спровоцированное Google, Wikipedia и блогами стирание любых границ между профессионалами и дилетантами, студентами и преподавателями, знающими и просто любопытствующими – другими словами, между теми, кто достиг определенных успехов в какой-то конкретной области, и теми, кто этим похвастаться не может.

Многие из тех, кто выступает против традиционной системы знаний, в своей будничной жизни – умелые и успешные люди. В каком-то смысле это еще хуже, чем незнание: это безосновательная самонадеянность, озлобленность растущей культуры нарциссизма, не способной пережить малейшего намека на любого рода неравенство.

Американский профессор «умеет в занимательность». Но главное, что обозначенные им проблемы присущи также постсоветскому пространству – может быть, и в большей степени, чем США, т. к. у нас авторитет знаний дополнительно подрывается недофинансированием научных учреждений, массовым плагиатом, «освоением» разного рода званий и степеней крупными чиновниками вроде Путина В. В. (кандидат экономических наук), Мясниковича М. В. (доктор экономических наук, профессор), Лукашенко А. Г. (почётный доктор Киевского национального университета им. Т. Г. Шевченко и Бакинского славянского университета).

Чуть ли не единственное, что не понравилось у Николса, – его пренебрежение к изданиям за счёт автора. У меня несколько таких книг, три из них рецензированы кандидатами наук, и за рецензии никто не платил. Этими книгами интересовались профессионалы, на них ссылались… Так, восемь лет назад увидел свет мой научно-популярный сборник «З гісторыі Беларусі шахматнай» (Минск: Шах-плюс, 2012), одобренный Ю. Л. Авербахом, – отнюдь не идеальный, но, по-моему, у «конкурентов» по историографии шахмат в Беларуси ничего лучшего в 2012–2020 гг. не вышло. Был бы рад ошибиться…

Обложку оформил С. И. Веремейчик из аг. Залесье Сморгонского района

Тем временем посол Израиля в РБ занялся проблемой слонимской синагоги XVII века – 7 июля съездил в райцентр, пообщался с начальством, пообещал найти организацию, которая выкупит здание… Возможно, в его демаршах и обещаниях есть какой-то потайной смысл, но не исключено, что они сводятся к самопиару при некотором желании сделать «хорошую мину при плохой игре» (смотрите, Израиль, несмотря на трудную ситуацию с COVID-19, заботится о еврейском наследии в галуте…) Ещё в июне с. г. о намерении купить здание на повторном аукционе заявил британский фонд еврейского наследия.

Так или иначе, поездка Алона Шогама в Слоним даёт повод опубликовать несколько абзацев о полузабытом, хоть и присутствующем в википедии еврейском деятеле. Его «открыло» для белорусов краеведческое электронное издание «Слонімскі край» (№ 8, июль 2020). Пишет Геннадий Гурский:

Среди писателей и журналистов, уроженцев нашего города, незаслуженно забыто имя Шмуэля Гиршгорна. А это был интеллектуал, хорошо известный в межвоенной Польше. Гиршгорн родился в Слониме в 1876 году. Как и поэт Гальяш Левчик, уехал в Варшаву. Известно, что Гиршгорн окончил там коммерческую школу.

С юности Шмуэль Гиршгорн писал стихи — на идише и по-польски. Его увлечением были переводы. Между прочим, он переводил на польский язык произведения еврейской литературы (они вышли в сборнике в 1921-м).

А ещё Гиршгорн известен как журналист, который печатался в многочисленных еврейских изданиях. Он был автором исторической работы, посвящённой жизни и деятельности евреев в Польше в 1788-1914 гг. (она вышла на польском и идише в 1921 и 1923 годах).

Гиршгорн был и политиком. В 1903-м он участвовал в издании политической брошюры, посвящённой сионизму. Входил в городской совет Варшавы, избирался депутатом польского Сейма… Был лидером одного из течений в еврейском движении – народников.

Слонимчанин погиб 28 мая 1942 года. Во время ликвидации Варшавского гетто он окончил жизнь самоубийством. Гиршгорн в те жуткие дни вёл дневник, который, к сожалению, не сохранился.

Ш. Гиршгорн и С. Дубнов

Во многом биография Гиршгорна напоминает о судьбе другого нашего земляка – Семёна Дубнова, уроженца Мстиславля. Они наверняка были знакомы. Дубнов тоже был «народником», тоже пытался совмещать занятия политикой и наукой… и тоже погиб в гетто (Рижском). Депутатом Думы или Сейма Дубнов не избирался, а в историографии преуспел больше. Работа Гиршгорна «История евреев в Польше» («Historja Żydów w Polsce: od Sejmu Czteroletniego do wojny europejskiej (1788-1914)»), упомянутая Г. Гурским, доступна в интернете; она выглядит по-журналистски субъективной.

Вольф Рубинчик, г. Минск

14.07.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 14.07.2020  22:50

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (128)

Шалом! Ну, паехалі… Як ні круці, а зноў даводзіцца разграбаць бруд, бо «калі не я, то хто»? 🙂

Спыніўшы выданне бюлетэня «Мы яшчэ тут!» (2009), у пачатку 2010-х амаль не прыглядаўся да суплётаў у «яўрэйскай абшчыне»: раз на год хадзіў да «Ямы», а так займаўся перакладамі, выпускаў кніжкі, удзельнічаў у навуковых сходах, etc. Пасля выправы на ідышны семінар у Кіеў (верасень 2014 г.) зноў пачаў прыглядацца – мо і дарэмна, бо многія карцінкі наганялі сум, а важкай альтэрнатывы «левіншчыне» не вырысавалася.

Не хачу казаць, што з яўрэямі Беларусі нічога не будзе – хутчэй, будзе нічога, як у «Дні апрычніка» Уладзіміра Сарокіна. Гэта, па вялікім рахунку, і шлях Сінявокай – таптанне на месцы, вечнае захапленне міражамі. Аднак ва ўладных колах Беларусі ўсё ж часам заўважнаe разуменне таго, што варта спадзявацца перадусім на сваіх суайчыннікаў, прыслухоўвацца ў тым ліку і да «дысідэнцкіх» думак… На «яўрэйскай вуліцы» такое разуменне практычна адсутнічае – як адсутнічае самастойная ды самавітая супольнасць беларускіх яўрэяў, пра якую летуценіў у пачатку 2000-х гг. Cурагатная ж «абшчына» часцяком паводзіла сябе, бы той сабака на сене, таму пайшлі ў глум і мае мары 2016 г.: няма ні беларускай іудаікі як грамадска-запатрабаванай з’явы, ні «прасунутых» курсаў мовы ідыш. У верасні пайшоў у лепшы свет прафесар псіхалогіі, заслужаны дзеяч навукі Якаў Каламінскі (1934–2019), аўтар звыш 30 кніг. Днямі памерла адна з найбуйнейшых спецыялістак у гісторыі беларускіх яўрэяў, кандыдатка культуралогіі Вольга Сабалеўская (1974–2019), колькі год таму выціснутая з Гродзенскага дзяржуніверсітэта… Цяпер шанцаў на развой іудаікі будзе яшчэ меней.

 

Св. памяці В. A. Сабалеўская (фота з ok.ru) і Я. Л. Каламінскі (фота з koob.ru)

Яўрэйскі «афіцыёз» не падтрымаў (прынамсі пра чынную падтрымку ніц не ведаю) і сціплыя прапановы 2017–2019 гг.: усталяванне дошкі ў памяць пра часопіс «Штэрн» на вул. Рэвалюцыйнай, 2 у Мінску; выпуск канверта з выявай Мойшэ Кульбака да 125-гадовага юбілею пісьменніка ў 2021 г. Дзякуй асобным актывістам, такім як мінчукі Інэса Ганкіна і Алекс Фурс – хоць яны й не выходзілі са мной на сувязь у гэтых справах, але пашыралі згаданыя ідэі ў публічнай прасторы.

Затое ў «лідараў» сёлета хапіла імпэту на вэрхал вакол барысаўскага гурта «Жыдовачка»… Зрэшты, на гэтую тэму выйшла пара іранічных матэрыялаў, праз якія дастаў новую жменю цэтлікаў ад людзей з паралельнай рэальнасці (напрыклад, выхваляюцца сваім веданнем белгісторыі – і тут жа пішуць аб працы ў 1926 г. Беларускай акадэміі навук, утворанай на 2 гады пазней). Акей, хлопцы-дзеўкі; калі б вы мяне хвалілі, я б насцярожыўся і падумаў, што нешта рабіў не так.

Верасень 2019 г., fb-старонка галоўнага рабіна Іудзейскага рэлігійнага аб’яднання ў РБ. На месцы нашчадкаў Самуіла Плаўніка (Змітрака Бядулі) запхаў бы армяна-яўрэйскаму маргіналу абразу ў глотку…

В. А., знаны таксама цэнзураваннем «вікіпедыі», што зачапіла Алеся Астравуха, – дагэтуль не абы-хто, а трэцяя асоба ў «Саюзе бел. яўр. абшчын» (як мінімум, лічыцца такім на сайце арганізацыі).

 

Цікава, што ў сярэдзіне 2000-х «Саюз» падтрымаў выданне зборніка твораў Бядулі, дзе быў і «нехарошы» нарыс «Жыды на Беларусі» (гл. фотку справа). Дэлегацыя «чэсных яўрэяў» у 2006 г. ездзіла святкаваць 120-годдзе пісьменніка на яго радзіму ў Пасадзец.

Усё-такі ў часы кіравання Леаніда Левіна рабілася нешта карыснае – вунь у 2004 г. дапамаглі выдаць кнігу Гірша Рэлеса ў арыгінале, аф ідыш. Офісы на В. Харужай, 28 – агмень адмоўнага адбору? 🙁

Дарэчы, у верасні 2019 г. у музеі гісторыі беларускай літаратуры была адкрыта выстава, прысвечаная Л. М. Левіну, – даведаўся пра яе з той самай fb-старонкі рава Мардэхая Райхінштэйна.

Чаму на выстаўцы паказалі зборнік 2011 г. Рыгора Барадуліна з чыімсьці надпісам, не саўсім ясна. У народнага паэта Беларусі почырк быў крыху іншы (гл. справа).

Але пару слоў пра Змітрака Бядулю, які цяпер успрымаецца як адзін з першых пасярэднікаў паміж беларускай і яўрэйскай культурамі (без яго, магчыма, не было б і мінскага музея, каторым у 2012–2019 гг. кіраваў «удзячны» абаронца «рускага свету»). У 1918 г. Бядуля насамрэч пісаў у сваім нарысе: «Наш народ нічога кепскага не рабіў жыдом», як бы аддзяляючы сябе ад яўрэяў (гэта, відаць, тлумачыцца яго палітычнай пазіцыяй – падтрымкай нованароджанай БНР, якая абапіралася найперш на беларусаў – і жаданнем прадухіліць пагромы, магчыма, неўсвядомленым). Тым не меней Бядуля не выракаўся яўрэйства, не хрысціўся, дарма што ў рэдакцыі «Нашай Нівы» 1910-х гг. яму паступалі прапановы.

Наведаўшы ў Іерусаліме паэтку Рахіль Баўмволь (1914-2000; яна ведала Бядулю, калі жыла ў Менску да вайны), у верасні 1998 г. я чуў ад яе такія словы: «Он был очень добрый, еврейственный…» Сябравалі з Бядулем ідышныя пісьменнікі, той жа Ізі Харык. Самуіл Плаўнік паўдзельнічаў у складанні першага ідыш-беларускага слоўніка (1932), перакладаў Шолам-Алейхема ды шмат каго яшчэ.

Так, Бядуля/Плаўнік (1886–1941) з 80-90-гадовай адлегласці можа выглядаць як слабы і грэшны чалавек: паддаўся бальшавікам, у 1930-х падпісваў звароты супраць ахвяраў сталінскага тэрору… Аднак ён пакінуў пасля сябе выдатныя творы, з якіх можна даведацца пра быт беларуска-яўрэйскіх мястэчак на рубяжы ХIХ-ХX cт. («У дрымучых лясах»), становішча яўрэяў на пачатку Першай сусветнай вайны («Жыды», «Набліжэнне») і ў Беларусі 1920-х гадоў («Язэп Крушынскі», т. 1). Што застанецца ад яго цяперашніх «крыўдзіцеляў»? Пытанне рытарычнае.

Няйначай у выніку працы такіх «адукатараў», як пан Акапян і яго калегі па «Саюзу», Жанна-«Авіталь», яшчэ не старая жыхарка другога па памерах горада Беларусі, пасля 20-гадовага наведвання «абшчыны» і паездак на розныя «Лімуды» не здольная прачытаць элементарны тэкст на ідышы (дый увогуле паблытала ідыш з іўрытам). Затое ў ліпені 2019 г. гомельская медсястра была ўпэўнена, што ў славян «генетычна закладзена нянавісць да яўрэйскага народу». Пасмешышча і фэйспалмішча.

Не ўсе тут падобныя да Ж. П., але такіх шмат, і яны «выносяць мозг» цягам усіх 30 гадоў «адраджэння яўрэйскага жыцця» ў краіне. Дзіва што няма абяцанай у 1998 г. мемарыяльнай пазнакі на «Рускім тэатры», а пахаванні на зараўнаваных яўрэйскіх могілках у раёне мінскай вул. Калектарнай рэгулярна ўскрываюцца з 2000-х гг. Штораз рэакцыя «прафесійных яўрэяў» рэзюмуецца словамі: «Ніколі не было, і вось ізноў». Цяпер во пасла Алона Шогама падцягнулі; у прынцыпе, яго слова магло б нешта значыць, але не на фоне дыпламатычнага канфлікту ў сувязі з масавым нядопускам беларусаў у Ізраіль.

Планы 2000 г., ад якіх застаўся толькі буклет. І Шыцік (aka Данькоў), і Дорн потым сядзелі за кратамі.

Больш-менш эфектыўна тутака працуе хіба служба дагляду старых і нямоглых – «Хэсэды» & «Рахамімы». Настолькі эфектыўна, што адна сацыяльная работніца з Бабруйска, беспартыйная Таццяна Гутарава, 1965 г. нар., сёлета пажадала стаць дэпутаткай «парламента» – і, што цікава, яе зарэгістравалі ў акрузе № 78 (разам з васьмю іншымі кандыдатамі).

Але, на РБ няўхільна падаюць імклівым дамкратам «парламенцкія выбары» 17.11.2019. Алену Анісім і Ганну Канапацкую 17.10.2019 не зарэгістравалі ў якасці кандыдатак у «палатку»: быццам бы подпісы выбарцаў «не тыя». Без аніякай злараднасці заўважу: лепей бы шаноўныя дамы ў свой час паслухалі мяне і паспрабавалі скасаваць указ аб прызначэнні «выбараў» на лістапад 2019 г. (замест жніўня-верасня 2020 г.). Нагадаю, што ўвосень 2002 г. Якаву Гутману за колькі тыдняў удалося сабраць подпісы канстытуцыйнай большасці дэпутатаў (75) пад петыцыяй у абарону гісторыка-культурнай спадчыны. Як выяўляецца, ад тактыкі «гучныя словы, мінімум рэальных крокаў», прынятай працягнутай увесну-улетку 2019 г., «альтэрнатыўныя» дэпутаткі мала што выйгралі.

Можа, у Мінгарвыканкаме прыслухаліся акурат да мяне, дый ліквідавалі «даўгабуд» на вуліцы Прытыцкага, а мо проста прыемнае супадзенне… Так ці іначай, гектар зямлі вярнуўся мінчукам.

Было ў красавіку 2018 г. і стала ў кастрычніку 2019 г.

Нейкія палавінчатыя крокі ў слушны бок зрабіла таксама міністэрства спорту і турызму РБ. У жніўні 2018 г. Уладзіслаў Каташук – вопытны трэнер з Брэста, 30.07.2018 па надуманых прычынах выключаны з Беларускай федэрацыі шахмат – атрымаў права на вышэйшую катэгорыю (бо яго вучаніца Аляксандра Тарасенка заняла 3-е месца на чэмпіянаце Еўропы). БФШ тармазіла працэс прысваення, што, безумоўна, біла па кішэні педагога… Але праз год (!) Каташук усё ж зрабіўся трэнерам вышэйшай катэгорыі.

Праўда, вельмі па-казённаму піша той намміністра – ні «дабрыдзень», ні «паважаны». І так, рашэнне было прынятае 02.09.2019, паведаміць пра яго кваліфікаванаму шахтрэнеру (якіх у Беларусі адзінкі) расчухаліся толькі 04.10.2019, а ў абласное ўпраўленне спорту і турызму загад паступіць пазней… Маўляў, цярпеў год, пацярпі яшчэ месяц-паўтара? Не ведаю, як у вас, шаноўныя, а ў мяне пасля гэтай гісторыі не пабольшала жадання звязвацца з тутэйшым мінспорту. Зрэшты, маё нежаданне многіх тутэйшых дзяржаўных (дый недзяржаўных) устаноў датычыцца. Найперш тых, якія, нібыта робячы вялікую ласку, аддаюць табе тваё ж.

Жэстачайшэ жартаваў сайт адміністрацыі Кастрычніцкага раёна г. Мінска яшчэ 10 дзён таму (цяпер гэтая старонка выдалена, што нагадала гісторыю з «Авивам»):

Загаловак пра «лішкі свабоды» – 2013 года, але ж і сёлета мог бы служыць цынічненькім дэвізам для ўсёй дзяржавы. Нават і для адной суседняй.

Збольшага парадавала новая кніга Алеся Карлюкевіча, якога лічу нягеглым чыноўнікам (як міністр інфармацыі РБ ён «вагаецца з лініяй партыі», дый карысць ад існавання яго міністэрства ўвогуле невідавочная), але неблагім краязнаўцам. У сваёй новай кнізе («Роднымі сцяжынкамі», 2019) піша і пра яўрэяў, у тым ліку пра вялікага акцёра. Цытуе майго старога знаёмца Іллю Рэзніка: «На мінскай маставой… паміраў кароль Лір – Міхоэлс».

Ды з якога перапуду Мацвей Гейзер са сваёй «шчымлівай кнігай пра Міхоэлса» стаў у Карлюкевіча «Глейзерам»? 🙂

Здаецца, дзяржава ўсё ж істотна абмяжуе распаўсюд рэкламных улётак па паштовых скрынях у пад’ездах (намер, з якога я кпіў год таму). «Наверсе» – свавольствы аж да сістэматычных парушэнняў Канстытуцыі, «унізе» – навязванне тупых дробязных правілаў, рэгламенцёж… Усё заканамерна.

Мінабароны РБ вучыцца піярыць сябе… Пры дапамозе бландзінкі-маёра, праз «незалежныя» СМІ.

Фота з nn.by

Можа, і чаго іншага міністэрыя навучыцца – каб не здаралася такіх трагедый, як крывавы салют 03.07.2019 і cмерць салдата 2 гады таму. Праўда, меў тады рацыю Мікола Дзядок: «змяніць войска як інстытуцыю немагчыма, не змяніўшы ўсё грамадства, яго маральныя ўстаноўкі і схемы функцыянавання».

Мінскія навіны. 23.10.2019 ахвотныя пойдуць у «Jewish Museum» на дыскусію «Якая яўрэйская кніга патрэбна Беларусі?» (мяне там не будзе; анансую толькі дзеля сябра, каторы мае выступіць). 27 кастрычніка – вечарына ў кафэ «Грай», прысвечаная забітым у 1930-я гады беларускім літаратарам, у тым ліку і яўрэям. 11 лістапада ў Палацы мастацтва (17:00) адчыніцца ІІІ выстава «Праўда пра Курапаты». Адзін з арганізатараў, Марат Гаравы, паведамляе, што выстава будзе працаваць да 22.11.2019.

(27.10.2019 М. Гаравы ўдакладніў, што адкрыццё выставы “Праўда пра Курапаты” перанесена на 13 лістапада 2019 г., 17:00. Адрас той жа: Мінск, вул. Казлова, 3. – belisrael)

Уваход паўсюль больш-менш вольны.

Гэта апошняя серыя «Катлет & мух» – серыяла, які існаваў больш за 4 гады, з лета 2015 г. Дзякуй усім, хто быў побач.

Цытатнік

«Позна стукаць па стале, калі ты ўжо з’яўляешся толькі стравай»; «Трэба мець вялікую цярплівасць, каб ёй навучыцца»; «Я трапіў не ў мішэнь? Менавіта туды і цэліўся» (з «Непрычасаных думак» Станіслава Ежы Леца ў перакладзе Міхася Мірановіча, «Дзеяслоў», № 101).

«Свет, верагодна, выратаваць ужо не ўдасца, але асобнага чалавека — заўсёды можна» (Іосіф Бродскі, 1987)

«Ультраправыя погляды многіх выхадцаў з былога СССР у Ізраілі, ЗША і Германіі – не вынік абставінаў або цяжкасцей інтэграцыі ў новае грамадства, а яўны вынік постсавецкага канцэптуальнага і культурнага багажа, які яны прывозяць з сабой і які працягвае вызначаць іх стаўленне да грамадзянскіх і нацыянальных пытанняў» (Дзмітрый Шумскі, кастрычнік 2019)

«Бадай, не будзе залішнім прызнаць, што, як усе людзі падзяляюцца на мужчын і жанчын, гэтак яны падзяляюцца ў адносінах да свабоды: на людзей свабоды і людзей несвабоды. Першыя адрозніваюцца ад другіх тым, што для іх існуе само паняцце свабоды. Для другіх не: для іх гэта абстрактная, мутная, збыткоўная ідэя». (Алег Дорман, 17.10.2019)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

21.10.2019

wrubinchyk[at]gmail.com

 

Апублiкавана 21.10.2019  13:55

От редактора belisrael

Не со всем, о чем  писал в длиннющей авторской серии В. Рубинчик, можно соглашаться, но каждый материал затрагивал важные темы и  был интересен.

Леон Агулянский. Никто не сделает как мы

За стеклом на книжной полке двадцать томов дневников с 2009 года. Пишу каждый день. Так спокойнее. Так надежнее. Так вернее. Мы не помним дни, мы помним мгновения. Их тоже много. События-факты, события-факты. Главное – зафиксировать эмоцию, если не в словах, то между ними.

Как странно. Пятьдесят лет жизни потрачены на “быть как все”, ненужные цели, ложные ценности, чужие лозунги. Это социум творит с нами. Ему так удобнее.

Как странно. Полвека – “ёжик в тумане”. Неизвестно куда, неизвестно зачем, натыкаясь на камни и разбивая коленки. Бесплодные встречи с ненужными людьми. Ложь на лицах, ложь в словах и ложь в сердцах.

Как странно. За девять последних лет впечатлений и эмоций больше, чем за предыдущие пятьдесят. Занятие творчеством и особенно театром привело к подножью Горы Познания. Шаг за шагом. Все выше и выше. Туман остался позади. С высоты видно яснее и дальше. Событийный хаос оказывается хорошо прописанным сценарием, а горная тропа еще неведома, но уже существует.

Как странно. Рюкзак за спиной с эмоциями и знанием все тяжелее, а идти все легче.

Нет. Брожения в тумане больше не будет. Всевышний посылает навстречу Ангелов – открыть новое знание, указать новую дорогу, зажечь новую звезду. Спасибо за это! Спасибо!

Здесь речь об одном из них, Ангелов. Как хорошо, что есть дневники. Если откажет память, они останутся. Итак.

Здесь это писалось

Февраль 2009 года. В Минске ветрено, зябко, мокрый снег. Находясь в составе международной делегации врачей, хожу по кабинетам театральных худруков, заношу свои пьесы. Встречают тепло. Только, как это принято говорить: “Хорошая пьеса, но пусть ее поставит кто-то другой”. Надежда тает с каждым днем. И вот очередная встреча, организованная руководителем Минского ХЭСЕДа, Софьей Абрамовой. Валерий Данилович Анисенко, тогда директор-художественный руководитель Республиканского театра белорусской драматургии, приехал сам. Этот человек светился энергией, красотой, добротой. Нас представили. Я почувствовал, это он – собеседник, соратник, единомышленник. У нас общие ценности, у нас общие взгляды на жизнь. И не встретиться мы просто не могли. Благородная седина, высокий лоб, бездонно-голубые глаза, аккуратная бородка и две вертикальных морщинки над переносицей, будто напевает красивую песню…

Взял пьесы. Обещал прочитать.

Позже Валерий Данилович оказался на больничной койке с моей пьесой “На что жалуемся?” в руках. Вот тогда и случилось оплодотворение режиссера автором. Еще до выписки они с помощником поехали снимать на видео ночной Минск для спектакля.

Набирая минский номер Валерия Анисенко, я еще ничего об этом не знал. Просто какой-то телепатический сигнал велел позвонить. Уже ни на что не надеялся. Придумал что ответить, услышав отказ. Но, о, чудо!

“Поставили в план “На что жалуемся?” – голос режиссера звучал уверенно, бодро. “Играем на русском! Премьера 13.01.11 на Старый Новый год”. Из услышанного наибольшее уважение вызвало слово “план”. Начертанное на бумаге и заверенное печатью, вроде как, надлежит выполнять. От идеи – раструбить удерживала желчная мыслишка: от декларации до сцены еще ох как далеко. Еще усвоил, занимаясь творчеством: никого, кроме жены и сына эта новость порадовать не может. Не может по определению. Об этом нельзя забывать. С этим надо учиться жить. Я учусь.

Назавтра  Валерий Данилович позвонил сам. Просил написать несколько текстов песен для спектакля “На что жалуемся?”

Не забуду этот разговор, каждое слово, каждую паузу: “Леон, соберитесь, напишите. Нужны свои песни для спектакля, чтобы с авторскими правами не заниматься. Не тяните, только. Пока”.

Интересное дело. Первое и последнее стихотворение я написал в пятом классе. Хорошо, что его никто не читал. Так Валерий Данилович, может, сам того не подозревая, открыл новую страницу моего творчества.

Последние предрассветные часы спал поверхностно. Когда проснулся, понял: из меня прут строки стихов. Наскоро выпил кофе, рюмку виски, и – за компьютер. Пошло удивительно легко. Один за другим от завтрака до обеда написал тексты для трех песен: “Суп с котом”, “Песенка водилы”, “Ой, да ты…” Отправил композитору Аркадию Хаславскому. Тот похвалил.

Через день наброски песен были готовы. Незабываемое ощущение – впервые слышать свои тексты, положенные на музыку. Получилось! Потом написали еще две песни. Все вошли в спектакль.

С тех пор, с подачи Валерия Даниловича, мы написали с Аркадием Хаславским более пятидесяти песен. Составили из них концертную программу и гастролировали в СПб, Германии, Америке. Одну из песен, романс “Скажите мне” Валерий Анисенко недавно записал в своем великолепном, кстати, исполнении под гитару.

В последние годы я не пишу стихов. В работе над пьесой “Я жив” (ее Валерий Данилович собирался поставить на сцене Республиканского театра белорусской драматургии, но не сложилось) прикоснулся к творчеству поэта Серебряного века Бориса Поплавского. Читаю у него:

Снег летит с небес сплошной стеною,

Фонари гуляют в белых шапках.

В поле с керосиновой луною

Паровоз бежит на красных лапках.

И понимаю: нет, и не будет у меня таких красок, такой глубины и такой независимости от читателя. Еще понимаю, что хорошие читатели не менее важны, чем хорошие авторы.

Спектакль окрестили по-белорусски “Што балiць?”

К тому времени в израильском театре “Матара” шли два спектакля по моим пьесам: “Деревянный театр” и “Гнездо воробья”. Но театр еще не был муниципальным, не имел репертуарного плана и существовал, что называется, вопреки. И вдруг, руководитель зарубежного репертуарного театра, мэтр, берет мою пьесу и ставит спектакль. Еще не проходит опасение, что все может сорваться, отмениться. Но в Интернете появляется анонс премьеры “Што балiць?”.

Стоял мороз. В день премьеры выглянуло солнце.

В отличие от Израиля, не надо обзванивать друзей и знакомых, иными словами, загонять публику в зал. Был аншлаг. Автомобиль-багги -“скорая” не ездил. Аккумулятор забыли подзарядить. Но ребята играли хорошо. Публика смеялась до слез. Я сам не сдержался, смеялся до боли в животе. После монолога Степы о Минске аплодировали. Последняя сцена  получилась как самая сильная…

Так родился спектакль, который любила публика и ненавидели критики. Его полоскали в соцсетях, а он жил. Жил и собирал полные залы.

Накануне гастролей Валерий Анисенко прилетел к нам в Израиль. Посмотрел залы, выступил на радио и ТВ, заручился поддержкой Посла РБ в Израиле. Я показал ему электромобиль, который будет арендован для спектакля. Не осталось времени на купание в море и посещение святых мест. Это стиль работы, самоотдача.

Тогда была популярна вечерняя развлекательная передача на русском “Семь сорок”. В одном из выпусков Валерий Анисенко исполнил песню “Я спросил у ясеня”. Особое глубокое драматическое исполнение без любования собой, без демонстрации вокальных данных, без желания понравиться. Прошли годы, но я и теперь люблю смотреть это видео в Интернете.

Республиканский театр белорусской драматургии показал “Што балiць?” в четырех городах Израиля. Каждый из показов чем-то запомнился. Так, в городе Петах-Тиква на первых минутах две зрительницы начали громко хохотать и завели весь зал. Артистам пришлось брать длинные паузы, чтобы не потерять текст и самим не расхохотаться. Валерий Данилович тоже оказался под влиянием. Пытался снять спектакль на видеокамеру. Но руки сотрясались от смеха, и ничего не получилось.

Перед спектаклем в городе Холон подвесили декоративный знак “стоп” не совсем ровно. Никто не заметил, а Валерий Анисенко отказался начинать спектакль, пока неточность не устранят. Устранили.

В процессе подготовки спектакля в городе Ришон ле-Цион я увидел, что такое режиссер – настоящий проффи. Валерий Данилович тихо, ненавязчиво обратился к мастеру по свету (тот говорил по-русски): “Ты, ведь, профессионал. Аппаратура прекрасная. Посмотри на сцену. Это не освещение. Лица плоские как на фотографии”. Я посмотрел, но ничего особенного не заметил. “А что делать?” – спросил молодой человек, ничуть не обидевшись. Они пошли к пульту управления и за пять минут выставили свет по-новому. Взглянув на сцену, где актеры прогоняли отрывок, я был потрясен. Объемность, наполненность, трехмерность, глубина, – все это подняло происходящее на сцене на качественно другой уровень.

В один из выходных поехали в Иерусалим. Событие для каждого из участников гастролей. В Храме “Тайной вечери” я показал группе сохранившиеся в полу древние, отшлифованные миллионами ног, камни в комнате, где за столом восседали Иисус и его двенадцать учеников. Объяснил, что именно здесь было произнесено: “Не успеет прокричать и первый петух, как ты трижды от Меня отречешься”. Услышав это, Валерий Данилович сказал: “Вот так и вы отречетесь от меня”. Он знал, что говорил. Вскоре после этих гастролей Валерию Анисенко пришлось оставить РТБД. Он возглавил НАДТ им. Я.Коласа в Витебске. Вместе с режиссером в Витебск переехал и “Што балiць?” Только игрался теперь на белорусском.

 

Я имел счастье видеть этот спектакль и провести организованный Валерием Анисенко мой творческий вечер в фойе театра.

Спектакль был хорош по-своему, хотя во многом уступал предыдущей версии (в Республиканском театре белорусской драматургии). Но Юрий (Юрась) Цвирко был просто великолепен в главной роли. На нем держался весь спектакль. И правильно. Повествую в прошедшем времени. Спектакль радовал зрителя пять лет и был снят с репертуара. Что делать? Спектакли, как люди, рождаются, живут и умирают.

Весной 2017 года стало ясно, что следующий театральный сезон НАДТ им. Я.Коласа начнет с новым художественным руководителем. Однако в мае Валерий Анисенко выпустил спектакль по моей пьесе “Глоток чужого виски” (“Глыток чужога вiскi”). На премьеру попасть не удалось. Смотрели вместе на видео во время его очередного визита в Израиль. Интересная режиссерская работа и снова блестящая игра Юрия Цвирко. Спектакль был снят с репертуара вскоре после ухода его создателя. “Подчищают мои следы”, – сказал Валерий Анисенко совершенно без обиды.

Наверное, это судьба, назначение: прийти, создать, построить, склеить коллектив и быть в итоге им же отторгнутым. Это нормально, если человек сначала думает о деле, а не о себе…

Но Валерий не из тех, кто опускает руки. Крестьянская закалка не дает сидеть без дела, впадать в меланхолию и жаловаться на судьбу. В свои семьдесят четыре он ищет материал для новой постановки: “Я должен вернуться в Минск (из Витебска) и прозвучать” – заявляет он. Обращает внимание на мою монопьесу “Дирижер”. И тут происходит присвоение материала: “Это обо мне. Моя история”, – заявляет маэстро и в течение целого года работает над постановкой. Спектакль под тем же названием выходит в Минском областном драматическом театре в Молодечно, где Валерий Анисенко ныне художественным руководителем, играется на Международном театральном фестивале “Смоленский ковчег” и на гастролях в Израиле. С каждым показом спектакль заметно прибавляет, четче акценты, яснее главное.

После гастролей в Израиле Валерий Данилович высказывает идею, которая на первый взгляд слишком грандиозна, чтобы осуществиться. Непростой подготовительный период, напряженное ожидание, и Белорусско-французско-израильский проект становится реальностью. В Госбелфилармонии его называют Мировой премьерой. В первом отделении – моноспектакль “Дирижер” – исповедь Валерия Анисенко. Во втором всемирно известный дирижер Маэстро Миша Кац, которому посвящена пьеса, исполняет “Кармен-Сюиту” Бизе-Щедрина, произведение, которое пронизывает пьесу.

Накануне премьеры Маэстро Миша Кац – герой пьесы и Валерий Анисенко – режиссер и исполнитель спектакля встретились воочию.

Вечером отправились на ужин, организованный Послом Франции по поводу премьеры. Приехали раньше. Прижались на обочине. Темно. Тихо. Тревожно. Таинственно. Далекий лай собак… В машине Валерий Анисенко, Миша Кац с Анитой-супругой и мы со Светой-моей женой. Говорим о Бытие, Всевышнем и звездах. В маленьком пространстве автомобиля – целый мир. Чего еще желать?!

Холодным пасмурным вечером премьера состоялась. В зале Белгосфилармонии был аншлаг. С приветственным словом выступили Посол Франции в РБ, господин Дидье Канесс и Посол Израиля в РБ, господин Алон Шогам. Зрители не забудут этот вечер. Как можно забыть исповедь актера и режиссера Валерия Анисенко, его абсолютную правду на сцене. Подача из глубины, посыл, жест, опять без любования собой, опять без желания понравиться, правда и только правда. Вот почему филармонический, огромный для моноспектакля зал, не шевелился и не дышал, внимая исповеди актера.

Появление на сцене героя пьесы во втором отделении стало приятным сюрпризом для публики. Затем последовало филигранное звучание Кармен-сюиты под взмахом дирижерской палочки Маэстро Миши Каца.

Об этом немало говорили, писали и продолжают говорить. Но для каждого из нас троих эта премьера стала знаковой, этапом жизни, вехой на пути.

25 февраля 2019 мне предстоит увидеть еще одну премьеру Минского областного драматического театра – спектакль друга, соратника, наставника, Валерия Анисенко по моей пьесе “Любовь.Собак@Точка.RU“. Спектакль по этой пьесе ставил театр “Матара” (режиссер Геннадий Юсим) и Московская театральная компания “Маскарад” с участием Марии Ароновой и Андрея Урганта (режиссер Роман Самгин). Он собирал и продолжает собирать в новой версии с участием Анны Банщиковой и Марата Башарова тысячные залы. Но Валерий Анисенко нашел в этой пьесе грусть, слезу, проступающую сквозь смех. Добился от актеров Людмилы Рощиной и Сергея Корзея открытия личного в этой истории и игры от себя. Надо смотреть.

Должен признаться, меня всегда настораживают сообщения о театральных шедеврах режиссеров, которым еще нет тридцати. Ведь, для того, чтобы толкнуть дверь, надо, как минимум до нее дойти. На какой ступени восхождения на Гору Знаний находится триумфатор? Сколько выстраданного и накопленного у него за спиной? С каким домашним заданием ухожу домой?

Моему другу и соратнику, режиссеру и актеру Валерию Анисенко 5 июня исполняется 75. Пожелаю ему быть в кругу единомышленников, пожелаю сил и здоровья. То, что мы делаем, конечно, важнее здоровья. Но, если не будет нас, никто не сделает это как мы.

 

Для belisrael.info   Леон Агулянский

Писатель-драматург

Член Гильдии драматургов России и Америки

Член Союза писателей России и Израиля

Лауреат премии им. А.П.Чехова

 

Опубликовано 10.01.2019  23:28

От belisrael.info. Мы вкладываем немало усилий и времени для наполнения сайта интересными и актуальными материалами, перевода некоторых на др. языки, поиска и привлечения новых авторов. Крайне важно ощущать поддержку сайта

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (80)

Ізноў-такі шалом! Час бяжыць, нештачкі мяняецца да лепшага, нешта – да горшага, нешта зусім не мяняецца. Вось і серыял у 2015–2018 гг. прэтэндаваў быў на тое, каб быць выспачкай стабільнасці. Удала ці не, вырашаць чытачам-гледачам.

Бянтэжыць апошнім часам раз… гільдзяйства па-ізраільску, калі левая рука не ведае, што робіць правая. У сакавіку свет абляцела навіна пра тое, што загадчыца гаспадаркі ізраільскага пасольства ў Паўднёва-Афрыканскай рэспубліцы пазбавілася ад металічнай скульптуры, якая каштавала мінімум 100 тыс. долараў, без згоды кіраўніцтва… Шмат у чым расчароўвае і якасць працы пасольства ў Мінску: Алон Шогам, які працуе тут паўтара года, наўрад ці горшы за свайго папярэдніка Шагала (цяжкавата быць горшым…), аднак і ён дапусціў нямала, мякка кажучы, спрэчнага.

Сёлета, дый летась, нямала беларусаў, ахвотных трапіць у Ізраіль, каб наведаць сваякоў ці проста пабачыць блізкаўсходнія цікавосткі, атрымалі «халодны душ». Некаторыя нават сядзелі ў «малпоўніку» аэрапорта Бен-Гурыёна не адны суткі, перш чым іх адправілі назад. Гэта ценявы бок бязвізавага рэжыму: зараз рашэнне, пускаць або не пускаць турыстаў у краіну, спехам прымаецца афіцэрамі пагранічнай службы.

У маі беларускія дыпламаты мелі, здаецца, сур’ёзную размову з ізраільскімі, нейкі пратэст быў заяўлены на ўзроўні віцэ-прэм’ера РБ… І вось надоечы пасол Ізраіля ў Мінску вымушаны быў даць тлумачэнне: «У Ізраіль едзе нямала людзей, зацікаўленых там працаваць. Таму ізраільская памежная служба часам забараняе ўезд. Нават, прызнаюся, памылкова, людзям, якія не хацелі туды ехаць працаваць. Але што рабіць… Падалося службоўцам, што так і было» (tut.by, 09.07.2018). Натуральна, такія меланхалічна-адстароненыя развагі не задаволілі ні дэпартаваных, ні большасць патэнцыйных турыстаў. Наведвальнікі пачалі кідаць кпіны кшталту: «Трэба і нам пры ўездзе кожнага другога яўрэя на Акрэсціна завозіць, правяраць на тэрарызм» (рэйтынг камента: +106-10), «Што значыць падалося? Калі падаецца – маліцца трэба. На такіх пасадах павінны працаваць прафесіяналы» (+74-1). Рэзюмаваў «Цар» з Беларусі: «Заўсёды лічыў Ізраіль разумнай дзяржавай, з развітай прававой сістэмай, а тут такое. Ну дык трэба туды і не ездзіць…» (+72-1).

Міжведамасныя канфлікты (у гэтым выпадку – паміж міністэрствамі замежных спраў і турызму, з аднаго боку, і ўнутраных спраў, з другога) – звычайная справа ў Ізраілі. І падобна, што нават прэм’ер-міністр не мае паўнамоцтваў, а мо жадання, каб іх развязаць. Свежая інфа пра кіраванасць краіны: 9 ліпеня Нетаньягу заяўляе, што разам з Ліберманам вырашыў неадкладна закрыць КПП «Керэм Шалом» (паміж Ізраілем і сектарам Газа); назаўтра пункт працуе, як нічога ніякага.

Няўзгодненасць дзеянняў, што вынікае з не(да)кампетэнтнасці службовых асоб, можа мець і трагічныя вынікі. Адна з трагедый адбылася не ў сутычках з палесцінцамі, а ў «мірнай» пустыні Арава. Нагадаю: інструктар курсаў перадармейскай падрыхтоўкі не меў ліцэнзіі, і кіраўніцтва пра гэта ведала. Старшакласнікаў, пераважна дзяўчат, не папярэдзілі пра рэальную небяспеку паходу па рэчышчы Нахаль-Цафіт і пра зменлівае надвор’е, 26.04.2018 яны трапілі ў пастку… Паводка ўнесла 10 маладых жыццяў.

17-гадовы Цур Альфі мог бы выбрацца са смяротнага рэчышча, аднак ратаваў іншых і спазніўся… Ён загінуў як герой; зрэшты, краіну, якая «на роўным месцы» мае патрэбу ў героях, шчаснай не назавеш.

Звонку выглядае, што Біньямін Нетаньягу, 1949 г. нар., пры ўсіх яго станоўчых якасцях, усё ж «заседзеўся» на сваёй пасадзе, якую займае з сакавіка 2009 г. Тое, што ён не толькі прэм’ер-міністр, а і міністр замежных спраў (з 2015 г.), наўрад ці ідзе на карысць тым самым справам. Гэтая георгіеўская стужка 9 мая, «вась-вась» з Пуціным… Ужо даўнавата, відаць, дзейнічае прынцып Пітэра.

Іншы палітычны доўгажыхар нядаўна адзначыў 24 гады ва ўладзе. Дакладней, «Рыгорыч» у ёй акурат чвэрць стагоддзя: калі дэпутата Лукашэнку з падачы старшыні Вярхоўнага Савета ў чэрвені 1993 г. выбралі старшынёй часовай камісіі, ён атрымаў рэальныя рычагі ўплыву на чыноўнікаў, да яго пацягнуліся актывісты з КДБ, МУС… Задачай той камісіі было змаганне з карупцыяй, пад гэтым жа сцягам яе старшыня выйграў выбары 1994 г. Наколькі паспяхова змаганне вялося ўвесь гэты час, можна скеміць нават з апошніх навін. Бяруцца пад варту кіраўнікі сярэдняга звяна і «крыху вышэйшага за сярэдняе» (дырэктар Палаца спорту, старшыня райвыканкама, намеснік міністра, а то і экс-міністр), не кажучы пра бізнэсоўцаў, і канца-краю гэтаму не відаць. Напрошваецца выснова – у Беларусі, нягледзячы на ўсе пагрозлівыя варушэнні вусамі, за 20 з гакам гадоў так і не створана сістэма эфектыўнага падбору кадраў ды іхняга стымулявання.

Рыба псуецца з галавы. Калі Канстытуцыя перапісваецца пад аднаго чалавека, калі дзеці адной службовай асобы заранёў маюць прывілеi ды лезуць шпунтамі пад усе бочкі, то цяжка чакаць самаадданасці ад падначаленых. Які сэнс потым жаліцца, што нават у адміністрацыі прэзідэнта нейкі начальнік аддзела «злоўжываў службовым становішчам»… У 2005 г. я атрымаў паперку аб заканчэнні першых «антыкарупцыйных» курсаў у Рэспубліканскім інстытуце вышэйшай школы, так што ведаю, пра што разважаю 🙂

Калі сур’ёзна, то не пераацэньваю вартасці тых сумбурных курсаў. І без іх наступствы адмоўнага адбору ў дзяржаўнай сістэме – а таксама ў «трэцім сектары» – кідаліся б у вочы.

…Некаторыя будуць дзівіцца, адкуль «растуць ногі» ў падвышэння(ў) пенсійнага ўзросту і ў «антыдармаедскіх» дэкрэтаў. Ну, трэба ж кімсьці заткнуць дзіркі, якія вылазяць у бюджэтах, не? 🙁 Дапускаю, нехта даўмеўся ўжо і да хітрай схемы: падштурхнуць сотні тысяч беспрацоўных – пад пагрозай занясення ў спіс «дармаедаў» – да рэгістрацыі ў якасці індывідуальных прадпрымальнікаў. Потым можна паказаць графік з ростам долі малога бізнэсу ў Беларусі экспертам з МВФ і Сусветнага банка, дастаць новыя крэдыты… Няўжо забугорныя эксперты пойдуць правяраць, працуюць насамрэч тыя ІП або не? 😉

Нямала ў свеце й пазітываў. Кітайскія ўлады выпусцілі з-пад хатняга арышту ўдаву нобелеўскага лаўрэата Лю Сяабо, якую зваць Лю Ся, і дазволілі ёй выехаць за мяжу (у час арышту бедная Люся зарабіла сабе масу хваробаў). Яе вершы – «сумесь шоўка і жалеза» (С).

У Віцебску па вуліцы Шагала, 5а, адкрылі выставу «Осіп Цадкін. Вяртанне», якая прадоўжыцца да 18 ліпеня, у Барысаве, як нагадвае Аляксандр Розенблюм з Ізраіля, пяць год ужо дзейнічае экспазіцыя «Барысаў яўрэйскі» (арганізатар – мецэнат Уладзімір Слесараў). У Бабруйску пенсіянеры вывучаюць – або ўспамінаюць – ідыш, а рабін Шауль гатуе макарону і ратуе сцены старой сінагогі.

Памяркоўны гумар: «Пагонi» з макароны і бульбы, створаныя нейрасецівам. Фота адсюль.

Ёсць неблагія шансы на тое, што ў кастрычніку 2018 г. на будынку музея ў Мсціславе за кошт фундатараў будзе ўсталявана мемарыяльная дошка ў гонар земляка, мастака Ізраіля Басава (1918–1994). Калі за справу ўзяўся сам дырэктар Магілёўскага абласнога мастацкага музея Аляксандр Хахракоў, яна, дальбог, проста не можа не скончыцца поспехам!

Праславіліся і Калінкавічы – у горад на Гомельшчыне завітала група акцёраў з Купалаўскага тэатра, паказалі спектакль па кнізе «Радзіва “Прудок”» Андруся Горвата. Між іншага, у гэтай кнізе ёсць і «яўрэйскія» згадкі: «У 1920 годзе Прудок быў уцягнуты ў савецка-польскую вайну, і мой прадзед схаваў у пограбе сям’ю габрэяў… Каб даведацца, што габрэяў, якіх хаваў у пограбе мой прадзед, звалі Зэльдай і Ізыкам, мне давялося сёння выпіць сто грам самагонкі з інфарматарам», etc.

У Мінску Андрэй Хадановіч апублікаваў новы пераклад з Мойшэ Кульбака – гэты верш даступны ў «Нашай Ніве» (дадам, за саветамі яго перакладаў Генадзь Кляўко). Выдавец Раман Цымбераў задумаў «габрэйскую серыю», дзе першым пунктам – Кульбакавы «Зельманцы» ў новым, завершаным ужо перакладзе Андрэя Дубініна.

А вось мінская прэзентацыя кнігі французска-брытанскай даследчыцы Клер Ле Фоль у канцы чэрвеня 2018 г., лекцыя гэтай доктаркі навук пад эгідай пасольства Францыі, яе інтэрв’ю выклікаюць змяшаныя пачуцці. З аднаго боку, кажуць, кніга 2017 г. напісаная паводле дысертацыі, якую я чытаў у 2006 г. і збольшага ўпадабаў. З другога… бясспрэчна таленавітая аўтарка, нягледзячы на мае з ёй дыскусіі (напрыклад, тут), так і не пазбавілася ад фанабэрліва-паблажлівага стаўлення да калегаў, і гэта псуе ўвесь «кампот». У інтэрв’ю: «Беларусь проста ігнаруе праблему [датычнасці беларусаў да Катастрофы яўрэяў], нібыта яе няма. Гэта яшчэ савецкі падыход. Былі і праведнікі, якія ратавалі габрэяў падчас вайны, і былі калябаранты — і ў Беларусі, і ў Літве, і ў Польшчы. У Беларусі, напэўна, у меншай ступені, але ніхто гэтага не вывучаў». Так ужо і «ніхто»? Таксама не спецыяліст у гісторыі Другой сусветнай вайны, з ходу (à brûle-pourpoint) згадаю, аднак, тутэйшых гісторыкаў Аляксея Літвіна, Ігара Сервачынскага, Алеся Белага… Шчэ ў пачатку 1990-х гадоў падрабязна распавядаў пра юдафобію ў калабаранцкіх выданнях Сяргей Жумар.

Даволі павярхоўна трактуе даследчыца з Саўтгемптана і больш знаёмыя ёй праблемы: «Я вывучала спадчыну Зьмітрака Бядулі, гэта клясык, і гэта ён стварыў ідэю дружбы паміж габрэямі і беларусамі, міт аб талерантнасьці беларусаў». Можа быць, тут цяжкасці перакладу або наўмыснае спрашчэнне ад «Радыё Свабоды»… Насамрэч ідэя «дружбы народаў» закладвалася ў беларускіх нацыянальных колах перад першай расійскай рэвалюцыяй – сярод іншага, з мэтай больш эфектыўна процістаяць імперскаму ўціску. З першых выпускаў газета «Наша Ніва» (заснаваная ў 1906 г.) усцяж прапагандавала, калі ўжываць сучасную тэрміналогію, талерантнасць беларусаў да яўрэяў, пра што пісалі Іна Соркіна… і мая жонка Святлана Рубінчык. Змітрок Бядуля, пры ўсёй да яго павазе, пазнаёміўся з газетай толькі ў 1909 г., пачаў жа рэальна ўплываць на грамадскую думку прыкладна ў 1912 г. – так што не стварыў ён ідэю, а падтрымаў і зрабіўся ейным «жывым увасабленнем».

На жаль, для К. Ле Фоль, як і для многіх іншых замежных госцяў, сімвалы/жэсты часцяком апынаюцца важнейшымі за рэальнасць («грамадства спектаклю» руліць 🙁 ). Іначай мне цяжка сабе патлумачыць, чаму яна лічыць «самым высокім момантам у беларуска-габрэйскіх стасунках» пачатку ХХ ст. дэкларацыі Самуіла Жытлоўскага 1921 г. На той час міністр нацыянальных меншасцей Беларускай народнай рэспублікі прадстаўляў хіба купку сваіх знаёмцаў, дый сама БНР перайшла ў разрад эмігранцкіх летуценняў. Рэальна пік названых стасункаў выпаў на перыяд з лета 1917 г. да вясны 1918 г., калі яўрэі і беларусы стварылі адзін спіс перад выбарамі ў Менскую думу, калі ва Усебеларускім сходзе ўдзельнічалі і яўрэйскія дэлегаты, калі ў протаўрад БНР (Народны сакратарыят) увайшлі даволі ўплывовыя прадстаўнікі «абшчыны», Белкінд і Гутман, калі ўстаўныя граматы БНР рэдагаваліся і па-беларуску, і на ідышы…

Няма сувязі паміж малапаспяховымі міжнароднымі захадамі Жытлоўскага (1921–1923 гг.) і тым, што «ідыш быў прызнаны дзяржаўнай мовай у БССР». Калі каму і дзячыць за афіцыйнае прызнанне ідыша ў 1920–30-х гадах, дык падпісантам Дэкларацыі аб абвяшчэнні незалежнасці ССРБ (31 ліпеня 1920 г.), дзе гаварылася пра роўнасць чатырох моў, – у прыватнасці, бундаўцу Арону Вайнштэйну, старшыні Менскай гарадской думы ў 1917–1918 гг.

«Вольфаў цытатнік»

«Гламурызацыя вайны часта правакуе яе пачатак, таму што людзі не вельмі разумеюць, што такое на самай справе вайна» (Ірына Прохарава, 11.04.2018)

«Бясконцая множнасць крыніц абясцэньвае інфармацыю як такую, а таксама абнуляе маральнае ўздзеянне любой падзеі». (Дзмітрый Быкаў, 10.07.2018)

 

Вольф Рубінчык, г. Мінск

11.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 11.07.2018  15:49

Водгук д-ра Ю. Гарбінскага (12.07.2018):
Чарговы выдатны тэкст. З глыбокай – і таму «жывой»  аналітыкай. 

 

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (66)

Чытачам – шалом, нечытачам – паўшалому! Насоўваецца свята Ханукі, якое з года ў год нейк адметна грэе. Дрэйдла праз сваё савецкае дзяцінства круціць не давялося, аднак дранікі (бадай латкес) – наша кулінарнае ўсё. І перамога продкаў над прыгнятальнікамі – дужа сімпатычная з’ява, і прынцып «вялікае з малога», калі дзённай порцыі алею хапае на тыдзень з гакам – гэтак сама.

Акурат 10 год таму тэлефанавалі мне з радыё «С.», на Хануку выводзілі ў прамы эфір. А ў мяне ў той дзень скокнула тэмпература, язык не слухаўся, дык і плёў кашалі з лапцямі… З таго часу зносіны з супрацоўнікамі хітрамудрага радыё меў толькі па перапісцы, а цяпер, пасля брыдкага ўчынку аднаго з рэдактараў (пра іншых таксама ведаю сёе-тое малапрыемнае, хоць адмыслова не цікаваў), спыніў і ліставанне. Час ідзе, прыярытэты мяняюцца… Нікому сваёй думкі не навязваю, але парадак дня для Беларусі лепей бы вызначаць яе грамадзянам, незалежным ад замежных структур, тым болей (пры)ўрадавых.

Як бачна з віншаванкі ў газеце «Берега» (лістапад 2017), і афіцыйны прадстаўнік Ізраіля апынуўся пад Хануку «на сваёй хвалі». Арыгінальная трактоўка свята – гэта адно, а другое – трэба мець не абы-якое выабражэнне, каб убачыць у РБ яўрэйскую «абшчыну» (не блытаць з асобнымі арганізацыямі – яўрэйскімі, квазіяўрэйскімі і псеўдаяўрэйскімі). Да таго ж, па-мойму, ясна, што ніводная грамадская або рэлігійная суполка не цягне на ролю «моста» паміж яўрэямі і беларусамі, а пагатоў паміж Ізраілем і Беларуссю. Усе яны занятыя перадусім уласным выжываннем – вунь той жа выдавец «Берегов», Іудзейскае рэлігійнае аб’яднанне, штомесяц скардзіцца на фінансавыя цяжкасці.

Турысты, бізнэсоўцы, культурныя дзеячы, якія ездзяць туды-сюды-назад, як правіла, не маюць патрэбы ў паслугах тутэйшых «лідэраў»; іх контрагенты (гіды, арэндадаўцы, юрысты, прадзюсеры…) працуюць незалежна ад волі прафесійных яўрэяў. Гэта што да «народнай дыпламатыі», а афіцыйныя ізраільска-беларускія адносіны яшчэ менш завязаныя на маламоцным «трэцім сектары»; хто-хто, а пасол павінен пра тое ведаць. Адылі будзем лічыць, што ён проста хацеў зрабіць прыемнае яўрэям у «постсоветстких» (sic) краінах. У такім разе дзякуй яму ў капялюш кіпу.

Год 2017-ы характарызаваўся трампуцінскімі закідонамі і далейшай эрозіяй сістэмы міжнароднага права, што для невялікіх краін, у тым ліку Беларусі (найперш) і Ізраіля (у меншай ступені), стратэгічна нявыгадна. Але што паробіш, перажывем неяк. Абы ў жыхароў нашых краін часцей абуджаліся «пачуцці добрыя».

…Перачытваў «Легенду пра Уленшпігеля» Шарля-Тэадора-Анры дэ Кастэра – і ўсцяж лавіў сябе на думцы, што гэта не проста круцельскі раман з прагай помсты за «попел Клааса», а і прышчэпка ад каланіялізму ды цемрашальства, такая памысная праз 150 год пасля першага выхаду кнігі (у снежні 1867 г.). Аж крыху зайздросна, што саракагадовы Кастэр меў у актыве такі выдатны твор, і цяжка не згадзіцца з расійцам Змітром Быкавым, які мяркуе, што гэтую кнігу, нягледзячы на яе жорсткасць, трэба даваць чытаць ужо сямі-дзевяцігадовым дзецям: на прыкладзе нацыянальнага эпасу Фландрыі «чалавек пачынае разумець, як робіцца эпапея». Праўда, сам я прачытаў «Легенду…» гадоў у 12, а цяперашнія выдаўцы ставяць на яе пазнаку «16+», што ўвогуле абсурдна. Ну, перастрахоўшчыкаў ва ўсе вякі хапала…

А вось дохтур гістарычных навук Эмануіл І., які выдаў чарговую «цагліну» на 500 з лішнім старонак, прысвечаную гэтым разам крываваму Цанаве («Лаврентий Цанава. Его называли “Белорусский Берия”», Мiнск, 2016), Кастэра ў дзяцінстве яўна не чытаў, і ў спелым веку наўрад ці заглыбляўся ў творчасць Караткевіча («Хрыстос прызямліўся ў Гародні» – наскі аналаг «Уленшпігеля», няхай з пэўнай нацяжкай). Калі б І. чытаў «патрэбныя кнігі» ((С) Ул. Высоцкі), то не ўзяўся б адбельваць обер-ката з дапамогай ліслівых выразаў тыпу «таленавіты аналітык, храбры і вельмі камунікабельны чалавек… ненавідзеў паклёпнікаў, махляроў і падманшчыкаў, быў добрым сямейнікам і клапатлівым дзядулем». На гэтае адбельванне звярнуў увагу філолаг Міхась С. – і дастаў газетны адказ ад гора-гісторыка, маўляў, апанент мысліць як дылетант, закранае гонар «вучонага і выкладчыка», ды ўвогуле нічога не ведаў пра Цанаву да згаданай кнігі.

Міхась С., мой старэйшы таварыш па Саюзе беларускіх пісьменнікаў, насамрэч павёў сябе досыць наіўна. Як быццам не ведаў, хто такі І. – 78-гадовы прыстасаванец, які ўсхваляў яшчэ Лёніка Брэжнева, аматар падбіраць чужыя тэксты без спасылкі на іх… Колькі ўжо было публікацый, дзе паказваліся цынізм і некампетэнтнасць І., хоць бы ў «Анахну кан» (2002) і той жа «Народнай волі» (2003) – яму як з гусі вада.

Хіба адчуваючы, што выбраў не тую мішэнь, пад канец С. гукнуў: «Няўжо выдавецтву “Адукацыя і выхаванне” няма чым заняцца? Няўжо нашы школы і ўніверсітэты цалкам забяспечаны навучальнай літаратурай? Няўжо і далёка не аб’ектыўная кніга пра Цанаву, на думку міністэрскіх чыноўнікаў – таксама навучальная літаратура? Мне як падаткаплацельшчыку не дае спакою пытанне: чаму ў Мінадукацыі з’явіліся “дубы”, якія вырашылі “пашумець” яўна не “сваёй дуброве”?» Аднак і гэтыя пытанні – збольшага рытарычныя. Больш дарэчна было задаваць іх у 2003 г., калі згаданае выдавецтва было яшчэ ўстановай, г. зн. непасрэдна падпарадкоўвалася міністэрству ў сваёй дзейнасці. Тады намесніца дырэктара (якая кур’ёзна пісала рускае слова «гонорар»: «ганорар») красамоўнічала на судзе: маўляў, навошта расказваць пра сталінскія рэпрэсіі ў шахматным часопісе? (Сам я і не расказваў, але паставіў у нумар нарыс Вадзіма Жылко на тэму «шахматы і літаратура», там было пару радкоў пра Сталіна.) Дзяўчына маёй генерацыі, аматарка замежных паездак… Яшчэ на пачатку 2000-х гадоў я скеміў, што «пакаленне БРСМ» – часцяком яшчэ больш паскуднае, чым замшэлыя, карыкатурныя камунякі тыпу тав. Малафеева (не футбольнага трэнера, вядома ж). Апошнім часам пацвярджалася шмат разоў…

У сярэдзіне 2000-х «АіВ» набыло форму РУП – рэспубліканскага ўнітарнага прадпрыемства. Гэта значыць, яно ўладае самастойнасцю ў гаспадарчай дзейнасці, і фармальна мінадукацыі за яго рэдакцыйную палітыку не адказвае. Карацей, які б трэш ні выпускалі, заўсёды могуць адбрахацца: «Мы – прадпрыемства, павінны зарабляць грошы».

З ліста намесніка міністра працы і сацыяльнай абароны РБ, 2004 г. Намміністра адукацыі ў тым жа годзе паведамляў: «кіраўніцтву “Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне” зроблена заўвага…»

Магу толькі паспачуваць шараговым супрацоўнікам; не думаю, што стаўленне да іх адміністрацыі з 2004 г. істотна змянілася ў лепшы бок, хутчэй наадварот.

…«Год навукі» ў Беларусі яшчэ не скончыўся, але выглядае, што найбольшым яго дасягненнем застанецца «ІІ з’езд навукоўцаў» у Мінску (12-13 снежня, для больш як 2000 дэлегатаў). Штопраўда, навуковыя адкрыцці робяцца не на з’ездах: імпрэза можа прыгадзіцца хіба што сацыёлагам (як прадмет для вывучэння). А добрых пажаданняў можна і без выдаткаў на пышныя мерапрыемствы накідаць цэлы мех… Што не раз і не два рабілася ў «Катлетах з мухамі». Зрэшты, у бюджэце РБ на 2018 г. доля выдаткаў на навуку па-ранейшаму складзе менш за 1% (і нават не дасягае сціплага паказніка 2011 г., 0,7%), то «нафіга папу баян»?

У нечым разумею і ўрадоўцаў з парламентарыямі: адшпіліш сур’ёзную суму такім «аўтарытэтам», як акадэмікі, апісаныя ў папярэдняй серыі, дык потым сам не будзеш рады. Але хто вінаваты, што створана сістэма, якая заахвочвае ў навуцы маўчалінскія «памяркоўнасць і акуратнасць», іначай кажучы, пасрэднасць – хіба не высокія чыноўнікі? Упэўнены, калі б незалежныя эксперты прааналізавалі дзейнасць Міхаіла М-ча на чале Акадэміі навук у 2001–2010 гг., то выявілася б нямала цікавага. Дый майса пра абарону М-чам, кіраўніком адміністрацыі Лукашэнкі, доктарскай дысертацыі па эканоміцы ў канцы 1990-х інтрыгуе не менш, чым расійскі «казус Мядзінскага».

Няма ў сінявокай свайго «Дысернета», а варта было б стварыць: дальбог, беларускай навуцы хоць трохі палягчэла б. Падобныя задачы ставіў перад сабой мінскі часопіс «Аrche» ў 2000-х гадах, асабліва ў «скарынаўскіх» выпусках, але «ніасіліў». Замежныя навукоўцы, патрыёты Беларусі, маглі б асіліць пры падтрымцы мясцовых кадраў… Мо і філосаф-выкладчык Пётр Р. перастаў бы наракаць, што «большасць студэнцкіх работ – плагіят»: «старых малпаў» не навучыш новым трукам, затое моладзь паціху прызвычаілася б да самастойнай даследніцкай працы.

Філолаг Аляксандр Ф. заявіў у «Народнай волі» (08.12.2017), што «краіна павінна ператварыцца ў адзіную каманду». Адным з «драйвераў», як ён лічыць, мае стаць памяць пра рэпрэсаваных, для захавання якой нямала зрабіў рэдактар партала tuzinfm.by Сяргей Будкін (куратар праекта « (Не)расстраляная паэзія»).

Пры ўсёй павазе да С. Будкіна – які, дарэчы, папулярызуе на сваім партале і «хасідскае рэгі» Пінхаса Цынмана – і згаданай у народнавольскім артыкуле Ганны Севярынец, памяць пра 1937 г. слаба яднае «дзяржаўнікаў» і «апазіцыянераў» (тэрміны Ф., я б такімі не карыстаўся), і ў бліжэйшы час не паяднае. Гаваркі факт: на краўдфандынгавай платформе праект сабраў менш за 10 тыс. рублёў з запрошаных 15 тыс., г. зн. усяго 64%. Выдатная лекцыя Андрэя Хадановіча пра Тодара Кляшторнага (між іншага, паэт пісаў і пра яўрэяў; пад канец Андрэй працытаваў адпаведныя радкі) за два тыдні прыцягнула ўвагу каля сотні інтэрнаўтаў.

Так уладкаваны сучасныя людзі: пераважнай большасці абыякава нават тое, што адбывалася летась, а не тое што 80 год таму. Можа, уплывае пастаянны перагруз інфармацыяй… Як бы ні было, уратаванне ў краіне навукі як апірышча рацыянальнасці – больш дарэчны драйвер. Гэткая тэма, звернутая ў будучыню, а не ў мінулае, насамрэч дазволіла б распачаць «паўнавартасны агульнанацыянальны дыялог у імя Беларусі». Аднак афіцыёзныя з’езды навукоўцаў, зразумела, збіраюцца з іншымі мэтамі.

Дужа спадабалася показка ад каманды электроннага слоўніка skarnik.by: «Сядзіць беларус у канцлагеры, і тут ахоўнік-акупант звяртаецца да яго па-беларуску. А БОЖУХНА, ЯКОЕ ШЧАСЦЕ, ДАВАЙЦЕ ЯШЧЭ ШЫЛЬДАЧКІ ПЕРАКЛАДЗЁМ!”». Тут я адразу ўспомніў, што беларусізацыяй бланкаў розных карных устаноў колькі год таму займаўся калега Л-ц. Зрэшты, хто я такі, каб кпіць з яго? Сам жа некалі «перавыхоўваў» міліцыянтаў, пракурораў і суддзяў, цешыўся, калі службоўцы пераходзілі на беларускую, абстрагуючыся ад іхніх намераў. Гэта пройдзены этап; зараз мне хочацца атрымліваць рэальныя перамогі, а не толькі маральныя/сімвалічныя.

В. Міхедзька заклікае «памятаць і разбірацца»

З пазітываў: музей гісторыі польскіх яўрэяў «Полін» «загаварыў па-беларуску», то бок беларуская стала мовай аўдыёгідаў у варшаўскай мемарыяльнай установе. Гомельскі гісторык Валянцін Міхедзька ў рамках адукацыйнага праекта «Краявід» запісаў грунтоўную лекцыю пра яўрэяў Гомеля і не толькі. Бліскучая Бенька з мужам-музыкам наведала Ізраіль з гастролямі – ужо другі раз (першы меў месца сёлета ў маі). Здаецца, усё прайшло паспяхова. Аўтар трылогіі «Беларусалім» Павел Севярынец, правёўшы пафасную прэзентацыю першай часткі рамана ў Мінску (16.11.2017, «Золак»), ездзіць з ёй па рэгіёнах. «Беларусь вынасіла пад сэрцам Ізраіль», – кажа адзін з герояў рамана.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

12.12.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 12.12.2017  16:45

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (63)

Шалом!? Скора ўжо, скора, чырвона-жылістая восень, як той Майсей Саламонавіч пісаў, затупаціць меднымі нагамі ды загрыміць па ўсіх шляхах… А пакуль цёпла на дварэ, што не значыць – на сэрцы.

У мінулай серыі анансавалася «ідышная» прагулка па Мінску з Аляксандрам Фурсам; 13 жніўня яна-такі прайшла, прывабіўшы амаль два дзясяткі аматараў. Няможна адмаўляць своеадметнага артыстызму А. Ф., але ў змястоўным плане тлумачэнні «экскурсавода» хутчэй расчаравалі… Наўрад ці варта было некрытычна падыходзіць да кнігі пра яўрэйскіх савецкіх пісьменнікаў 2006 г., даволі тапорна перакладзенай з ідыша па смерці Гірша Рэлеса. Арыгінал выйграе ўжо таму, што рыхтаваўся і выйшаў пры жыцці аўтара ў 2004 г., пісьменнік меў шанс вычытаць карэктуру. Калі ў 2005 г. бібліятэкарка «Хэсэда» Фаіна Злоціна папрасіла мяне за тры дні адрэдагаваць пераклад дваіх энтузіястаў (дагэтуль не цямлю, нашто было так спяшацца – кніга выйшла друкам толькі праз некалькі месяцаў – але ў Злоцінай ужо не спытаць, памерла яна), то я зрабіў, што мог, прыбраў самыя відавочныя памылкі… На жаль, некаторыя потым былі занесены зноў: адсюль і «Бойтрё» (знакамітая п’еса Кульбака называецца «Бойтра», а па-руску – «Разбойник Бойтре», і «Хайзекиль» Дунец (слушна «Хацкель» або «Иехезкель»), і многае іншае.

А. Фурс руліць

З другога боку, няблага, што хоць такое знаёмства з яўрэйскім красным пісьменствам мае месца. Да таго ж Аляксандр – чалавек яшчэ малады, і быццам бы схільны да самаадукацыі.

Зноў вярнуся ў думках і словах да паездкі ў Ізраіль і па Ізраілі сёлета, у чэрвені-ліпені. Чым далей, тым менш успамінаецца недарэчнасцей, а больш «плюсоў». Напрыклад, як цешылі нашыя з жонкай вочы яркія дрэвы і аўтамабільчыкі на аднаго-двух пасажыраў…

Знята ў Рышон Ле-Цыёне і Петах-Тыкве

З’явіліся ў краіне ў апошнія гады, працуюць на электрычнасці, асабліва зручныя для пенсіянераў, інвалідаў (бадай, аналаг савецкіх «Запарожцаў» :)). Каб яшчэ ізраільцы іх самі рабілі – а то, кажуць, з Японіі прывозяць. І кошт немалы.

Ізраіль пазіцыянуе сябе як краіна хай-тэку і разумных людзей, але вось што выпала прачытаць: «Згодна з дакладам інстытута “Шорэш”, апублікаваным перад пачаткам новага навучальнага года, Ізраіль займае перадапошняе месца па якасці сярэдняй адукацыі сярод 25 развітых краін, апярэджваючы толькі Славакію… 39% нашых навучэнцаў, якія здавалі міжнародныя экзамены PISA, не здолелі прадэманстраваць хаця б мінімальны ўзровень умення будаваць стратэгію рашэння задач». Так, я ў курсе, што ізраільцяне паважаюць навуку і шмат грошай на яе выдаткоўваюць (сам гэта згадваў тут), але можа стацца так, што паступова «яйкагаловыя» з’едуць або распусцяцца ў масе недавукаў…

Яшчэ адзін трывожны факцік (на мой одум, нашмат больш трывожны, чым нестабільнасць урада Нетаньягу): «Закон аб чысціні, прыняты 10 год таму па ініцыятыве тагачаснага міністра экалогіі Гілада Эрдана, не выконваецца… Хаця на вуліцах гарадоў з’явіліся рознакаляровыя сметніцы…, 80% ізраільскага смецця нават пасля сартыроўкі і раздзялення па-ранейшаму закопваюць у зямлю… Ізраіль па-ранейшаму адстае ад усіх развітых краін у сферы другаснай утылізацыі адкідаў». У Беларусі праблема таксама вострая: спецыялісты пісалі, што тутака ў агульным аб’ёме высокая доля небяспечных адкідаў (8%), што варта пераймаць вопыт Еўрапейскага Саюза ў перапрацоўцы. Але нямала і зараз перапрацоўваецца, асабліва побытавага смецця. Мо нават ізраільцам ёсць чаго павучыцца…

Мінулі сто дзён з прыходу на пасаду «новага» пасла Ізраіля ў Беларусі. З пазітыўнага адзначу тое, што ён устрымаўся ад заяў пра палітзняволеных у стылі свайго папярэдніка, і ўвогуле выказваецца больш дыпламатычна. Не сядзіць у Мінску, стараецца наведаць як мага больш перыферыйных гарадоў аж да Оршы, робіць акцэнт на сваіх захапленнях (ён і рыбак, і кулiнар). У той жа час пан Алон, выглядае, праводзіць тую ж «прагматычную» лінію, што і яго папярэднікі: ёсць улада, з ёй і будзем працаваць, а людзі альтэрнатыўных поглядаў «ідуць лесам».

Характэрная карцінка на галоўнай старонцы сайта пасольства Ізраіля ў РБ…

Вісіць чацвёрты месяц – няўжо за гэты час больш не было чым ганарыцца? Лёгкі сум навявае і тое, што пасол (пакуль) не жадае адказваць на запыт belisrael.info наконт нядаўніх інцыдэнтаў у аэрапорце Бен-Гурыёна, праз якія турысты з Беларусі былі адпраўлены назад.

Тым часам Эран Ласер, ізраільскі «гуру» IT-cектара, ручкаецца ў Мінску з адыёзным ідэолагам Я. і дакляруе стварыць у Беларусі адзін з найлепшых адукацыйных цэнтраў у свеце, бо «Ваш прэзідэнт паставіў амбітную мэту – у кароткія тэрміны стварыць ІТ-краіну» (ага, з «айфонамі, плафонамі»). Арыентацыя сіёнскіх ізраільскіх мудрацоў на тых, хто пры ўладзе, у нечым зразумелая… Вунь і нобелеўская лаўрэатка, якую ў канцы 2015 г. лічылі адной з самых уплывовых жанчын Беларусі, 12.08.2017 заявіла ў Гомелі, на рэгіянальным пасяджэнні свайго «інтэлектуальнага клуба», што Лукашэнку – «моцную, харызматычную постаць» – гадоў 20 падтрымліваў народ, дый цяпер бачыць у краіне «60 працэнтаў» яго прыхільнікаў. Паводле маіх назіранняў, працэнт, як для 2010-х гадоў, завышаны разы ў тры. У чэрвені 2016 г. манаеўскі інстытут (а да разгрому ён быў асцярожны, не схільны заніжаць папулярнасць Лукашэнкі…) ацэньваў рэйтынг даверу «правадыру» ў 38,6%, а галасаваць за яго, паводле НІСЭПД, гатовыя былі 29,5%. Ясна, што «антыдармаедская» кампанія ў пачатку 2017 г. ды працяглае зніжэнне даходаў (няхай у апошнія месяцы спад і прытармазіў) адно абнізілі гэтую лічбу. Але «дэмактывістам» Гомеля не хапіла ведаў – а мо смеласці – паспрачацца з «аўтарытэтам». Чаму сярэдні ізраілец мае паводзіць сябе неяк іначай?

З дабраславення А. Шогама ў Радуні намячаецца «стварэнне цэлага турыстычнага комплекса побач з месцам пахавання вядомага яўрэйскага праведніка Хафеца Хаіма. Ён будзе ўключаць гасцявыя домікі, рэстаран кашэрнага харчавання, мікве (рытуальную лазню), краму сувенірнай прадукцыі, сінагогу, паркоўку для машын і аўтобусаў. Паводле ўмоў інвестыцыйнага дагавора аб’ект зойме амаль тры гектары зямлі, будзе пабудаваны цягам трох гадоў». Цікава, што падпісант дамовы з ізраільскага боку, Барыс Беразоўскі, раней кіраваў лазняй і кропкамі хуткага харчавання. Цяпер, падобна, вырашыў сумясціць тое і другое, прыправіўшы «страву» малельняй. Што называецца, пажывем-пабачым…

Не без скепсісу пазіраю на маштабныя праекты, якія рэалізуюцца паводле прынцыпу «мухі (палітыка) асобна, катлеты (эканоміка) асобна». Моцна на іх апёкся небезвядомы прадпрымальнік Аляксандр Кныровіч, які са студзеня сядзіць у беларускай турме, дарма што суд не прызнаў яго злодзеем. Да Барыса ж могуць прычапіцца нават за імя і прозвішча. Не, не хацеў бы «каркаць»… Зычу яму поспеху, і адсутнасць валасоў прадпрымальніку толькі ў плюс – у зносінах з чыноўнікамі можна будзе выдаць сябе за сына лейтэнанта Шмідта брата Лужкова.

Цешыць пашырэнне ізраільска-беларускіх культурных сувязей, а ў прыватнасці, гастролі ізраільскага ТЮГа Шауля Тыктынера, якія адбудуцца ў канцы верасня. Ізраільцы пакажуць рускамоўны спектакль «Марк Шагал. Апошні палёт».

Квіткі адносна недарагія. Калі верыць анонсу, 70-гадовы пан Тыктынер будзе выяўляць 98-гадовага Шагала, які рэфлексуе-спавядаецца на парозе смерці. Аналагічнае відовішча летась прапаноўваў мінчанам Сяргей Юрскі ў пастаноўцы паводле п’есы Зіновія Сагалава «Палёты з анёлам».

Папраўдзе, як мне здаецца, мясцовых гледачоў крыху «перакармілі» Шагалам (колькасць не пераходзіць у якасць), і нават усяжэрны Аркадзь Шульман пабурчэў на гэтую тэму ў інтэрв’ю. Дарэчы, падзівіцеся, які несамавіты, аблудны падыход да мінуўшчыны прадэманстраваў віцебскі выдавец: «У цэлым, з майго пункту гледжання, гісторыя – гэта зборнік міфаў і легенд. Але потым мінае час, і мы прымаем іх за рэальныя падзеі». Ну, зараз так модна…

Дваццаць пяць гадоў існавання прыватнага тэатра ў Ізраілі – гэта цуд і маленькі подзвіг. Хочацца, каб Тыктынер не расчараваў мінчукоў, як і мінчукі Тыктынера.

Да гастроляў – месяц, а неўзабаве нас чакаюць, магчыма, не менш цікавыя падзеі. Першага верасня ў рамках праекта «(Не)расстраляная паэзія» будзе вечарына, прысвечаная Юлію Таўбіну (1911-1937), яўрэю, які пісаў па-беларуску… Апрача лекцыі ды музычнай часткі, адбудзецца прэзентацыя новай кнігі Таўбіна. Тут яго называюць «паэтам рэдкага таленту і на дзіва ранняй творчай сталасці, адной з найбольш недаацэненых постацяў у айчыннай літаратуры 20-30-х гадоў ХХ ст.».

Між іншага, як сведчыць Лявон Баршчэўскі, у друку знаходзіцца ўжо і зборнік паэтычных твораў Хаіма Нахмана Бяліка. Пан Лявон прыслаў нават выяву вокладкі…

І яшчэ адна добрая навіна ад таго ж Л. Баршчэўскага. Філолаг-педагог паведаміў, што «вучні Беларускага гуманітарнага ліцэю падчас чарговай летняй сесіі ў Варшаве два дні працавалі на прыборцы Варшаўскіх габрэйскіх могілкаў у межах міжнароднай валанцёрскай праграмы, у якой удзельнічае моладзь з Польшчы і дзясяткаў краін Еўропы… Працы там папраўдзе яшчэ вельмі і вельмі шмат. Могілкамі апякуецца варшаўская габрэйская абшчына. Ідэя паўдзельнічаць у дабрачыннай акцыі належала варшаўскаму Клубу каталіцкай інтэлігенцыі (КІК)».

Здымкі Наталлі Аляксандравай, 22.08.2017

Можна толькі вітаць такую ініцыятыву. Як і кур’ёз ад ружанскага палацавага комплексу, які ўплішчыў у сайт rozana.by ідыш-версію. Праўда, пераклад аўтаматычны, і далей за галоўную старонку не распасціраецца… Ды ўсё ж зарана, выходзіць, адзін расійскі бард 10 год таму спяваў «кончился идиш, вечная память».

Прынтскрын музейнай старонкі – спяшайцеся бачыць

Першага верасня – і працяг суда паводле пазову анархіста Мікалая Дзядка супраць «галоўнай прэзідэнцкай газеты», якая 29.05.2017 (у асобе нейкага Андрэя М.) шчодра паліла яго дзярмом. Як высвятляецца, іменна гэты былы палітзняволены для нападу быў выбраны таму, што «прозвішча смешнае». Як там у класіка? «Хто смяецца апошнім»?

Новаму кіраўніцтву «галоўнага яўрэйскага саюза», мяркуючы па гэтай публікацыі, хапіла глуздоў вывесці з праўлення Галіну Левіну, знакамітую найперш тым, што яна – дачка знакамітага дойліда, але не хапіла глуздоў (а можа, і смеласці) развітацца з Паўлам Якубовічам. Між тым прысутнасць такога «мацёрага чалавечышчы» проста цягне «яўрэйскі рух» на дно – папярэджваў жа ў 2015-м…

Сумна і тое, што інтэрнет-газета саюза цягне да сябе розную брыду з ідэалагічна павернутых крыніц, той жа «СБ». Нагадаю, сёлета ў ліпені памёр расійскі блогер, яўрэй Н-к, якому было крыху за 50. Ён часта і рэзка лупцаваў расійскія ўлады, ажно прэс-сакратарка МЗС РФ віртуальна плюнула яму на магілу. Напэўна, у жніўні беларусы і яўрэі абавязкова мусілі даведацца, што Н-к «памёр ад кардыяміяпатыі. Да гэтага прывялі няправільнае харчаванне і нездаровы лад жыцця. У апошнія гады блогер скардзіўся на здароўе і злоўжываў алкаголем»?! Гэткі недвухсэнсоўны сігнал для (патэнцыйных) крытыкаў істэблішменту: сядзіце ціха, а то і пасля вашай смерці раскажам urbi et orbi пра «шкілеты ў шафе»…

17 верасня «клуб аматараў Якубовіча» ладзіць чарговы «Дзень яўрэйскай культуры» ў Мінску, на плошчы Свабоды. Год таму мы з жонкай хадзілі – уражанні засталіся дваістыя, і я разумею тых скептыкаў, якія прагназуюць: «Зноў свіныя шашлыкі будуць смажыць, Грыша ўсім запар будзе даваць дакранацца да світка Торы…» З іншага боку, дзе многа яўрэяў, там не засумуеш.

Ніколі не пытаўся ў чытачоў парады, што рабіць, а зараз спытаюся: ісці? Не ісці?

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 29.08.2017  10:06

D – ЗНАЧИТ ДЕПОРТАЦИЯ?

От редакции belisrael.info. Грустная история, получившая уже большую огласку в Беларуси. Похоже, с 1998 года, когда Израиль «сел в лужу», не впустив белорусскую теннисистку Яну Соколенко, прилетевшую с трехмесячной визой на соревнования («Яне было отказано в праве связаться с пригласившим ее сюда теннисным клубом “Маккаби-Цафон” из Хайфы, представитель которого напрасно пять часов ожидал гостью в зале аэропорта. Работники погранслужбы проверили багаж Соколенко, провели личный досмотр, а затем заставили ее подняться на борт самолета, который вскоре взял курс на Минск»), в работе израильского МВД и его погранслужбы мало что изменилось. Впоследствии, после вмешательства МИД Беларуси, Яне были возмещены расходы и разрешён въезд в Израиль.

«Провели ночь в восьмиместной камере». Гомельчан, прилетевших по путевке, депортировали из Израиля

8 августа 2017 в 8:28

TUT.BY

Вместо путешествия — тюрьма, нервы и зря потраченные деньги. Гомельчанин Андрей рассказал историю, в которую попали его родители. Ольга и Петр купили пятидневный тур в Иерусалим. В итоге увидели Святую землю только из окна аэропорта. После допроса и недолгого заключения они были депортированы на родину.

— Сегодня родители отправились в Минск, чтобы забрать свой багаж, хорошо хоть он остался невредим, нас пугали, что его депортированным не выдают. Пока мама и папа не готовы общаться с прессой — слишком сильное потрясение пережили за последние дни, — объясняет Андрей и рассказывает их историю.

Пятидневный тур на двоих в Иерусалим Петр подарил супруге на день рождения. Ольга давно мечтала о поездке по святым местам. Путевки покупали в белорусском турагентстве в Гомеле, но через украинского оператора. 2 августа муж и жена вылетели из Борисполя в Тель-Авив. И там начались неприятности.

— На паспортном контроле родителей не пропустили, отправили на допрос. На допросе куча вопросов «Зачем прилетели?», «К кому прилетели?», «Кто у вас тут есть?». Родители отвечали, что они приехали на отдых и экскурсии, по путевкам, и у них в Израиле никого нет, но им снова и снова задавали одни и те же вопросы. Родители показывали путевки и обратные билеты, но это значения не имело. Просматривали телефоны, обыскивали вещи, расспрашивали про родственников в Израиле. Длилось все около 2 часов. В итоге родителям было отказано во въезде с формулировкой «Неясна цель прибытия». А потом их отправили в самую настоящую тюрьму при аэропорте. В камере по 8 человек. Среди них были украинцы, молдаване, грузины, русские. Большинство с такой же историей. На ужин дали бутерброд. Назад отправили рейсом в 5 утра, на «воронке» подвезли прямо к самолету, сопровождающие довели до мест в хвосте салона, паспорта на руки не отдали, — рассказывает Андрей и до сих пор не может поверить, что деньги за путевки (это больше тысячи долларов) потрачены впустую и их уже вряд ли кто-то вернет. Но и самое главное — это здоровье родителей, которые, уверен мужчина, еще не один месяц будут переживать случившееся.

— Зачем он нужен, такой безвиз, когда вот так все в итоге оборачивается? — задается вопросом Андрей.

Историю мы попросили прокомментировать в посольстве Израиля в Беларуси.

Посол Алон Шогам сразу предупредил — каждую конкретную ситуацию необходимо рассматривать индивидуально. В этой, заверил дипломат, посольство будет разбираться.

— Мы довольно серьезно к таким случаям относимся. В каждом подобном случае просим передать рапорт, который составляют погранслужбы, рассматриваем его. Но, как правило, отказы логичны, недоразумения в таких ситуациях — большая редкость. Нужно, чтобы эти люди, о которых вы говорите, обязательно с нами связались, необходимо видеть их документы, билеты, путевки, тогда станет ясна и причина депортации, — отметил Алон Шогам.

По словам посла, подобные сценарии, когда белорусских туристов отправляют обратно, редки, но все-таки случаются. После подписанного в ноябре 2015 года Соглашения между правительствами двух стран о безвизовом въезде для туристов пограничные службы стали более пристально проверять въезжающих в страну, в итоге количество депортируемых возросло. Впрочем, белорусов среди них, заверил посол, немного, в основном такие проблемы возникают у граждан Грузии и Украины. (читать здесь и здесь – belisrael.info)

Причин недоверия со стороны израильских погранслужб может быть несколько. К примеру, открытая менее года назад туристом рабочая виза, нарушенный когда-то во время пребывания в Израиле местный закон, обратный билет без даты также может стать причиной депортации.

Чтобы недоверия со стороны соответствующих служб было меньше, необходимо также в строгом порядке содержать и документы — авиабилет с датами въезда и выезда; полис медицинского страхования на оказание услуг за рубежом; подтверждение о бронировании гостиницы (если цель поездки — туризм); письмо из медицинского учреждения (если цель поездки — лечение); документы, подтверждающие платежеспособность. Для посещения израильских родственников, друзей или организаций — приглашение, полученное в оригинале или по факсу, или электронной почте, копию удостоверения личности приглашающего.

* * *

Наиболее популярные комменты – естественно, в целом не в пользу Израиля:

cvetogo: Интересно узнать, в чем действительно была причина.

злой ежик: Если к туристам у израильтян ещё есть в арсенале минимальная вежливость и официальная улыбка и отсутствие рукоприкладства и физического насилия, поскольку тут всё-таки гешефт, то с обычными жителями палестинцами-арабами они вообще не церемонятся. А что, все подобные случаи – ВСЁ в целях безопасности, какие такие претензии. Только очень хочется узнать развязку истории, как же выкрутится хитрый израильтянский посол из этой некрасивой ситуации. Делаю ставку – 88% отпишет – “а всё для безопасности великих израильтянских граждан”.

Andrey_friik: “…в итоге увидели Святую землю только из окна самолета…” – после прочитанного возникает резонный вопрос. а на самом ли деле эта земля такая святая, и стоит ли слово святая писать с большой буквы?

Dimaamid: Система безопасности в Израиле очень серьезная. Видимо, возникли подозрения. Я был в Израиле много раз и всегда без проблем. Лучше не пропустить 1 из 100.000, чем получать терракты.

TimBear_Wiseowl: В аналогичную ситуацию попал с женой в 2008 г. Были в Шарм-Эль Шейхе в Египте и захотели съездить в однодневную экскурсию В Иерусалим. Когда ранним утром проходили погранконтроль на переходе Таба-Эйлат, всех мужчин и женщин разделили на две очереди, и проходили через систему турникетов. Некоторых, в том числе и меня просили задержаться на допрос, задавали похожие вопросы: к кому? С какой целью? есть ли знакомые? Паспорт забрали и долго его проверяли, делали смывы и проверяли в каком-то аппарате. Самое поразительное, проверяли так же и гражданина США. Никакой учтивости, ни пожалуйста, ни будьте любезны. Напряжение, скажу я вам, достаточно серьезное. У кого нервишки слабые, может и завибрировать, “ляпнуть” что-нибудь, проявить неуверенность в ответах или начать “качать” права. А эти ребята не церемонятся. Все это понятно, что живут как на пороховой бочке, но отношение к туристам похоже на сортировочный пункт Освенцима. Видно, что у этих ребят были “учителя” хорошие. Так что – вот такой безвиз.

Дм_Мх: Так же в Табе провел ночь на ногах на границе, такое же хамское отношение, очень медленная работа погранцов, постоянные перерывы на кофе… похоже потом было и на вылете из Тель-Авива – полностью все вещи перевернули и опять перекрестно допрашивали, правда потом вне очереди привели на сдачу багажа и так же “отконвоировали” на паспортный контроль – хоть тут спасибо, но это они просто хотели от меня гарантированно избавиться.

Цыник_он же: Это Израиль, детка…

Vinck: Какая мерзкая ситуация, на самом деле. И деньги потеряны и нервы истрепаны.

crane77_tutby27: В “Бен Гурионе” самая серьёзная служба безопасности в мире. Соответственно, на взгляд нашего человека, и самая “долбанутая”. Вариантов может быть много.

  1. У пограничников мог возникнуть вопрос, почему они летели через Украину., в которой, скажем так, не спокойно, если с конца июля рейсы из Минска почти каждый день. Израиль для туристов довольно дорогая страна.
  2. Могли возникнуть какие-то вопросы по поводу бронирования отеля, что вряд ли.
  3. В багаже могла быть куча сувениров или вещи, которые явно везли в качестве подарков, какие-то вещи, из-за которых пограничники заподозрили, что заявленная цель приезда не соответствует или не совсем соответствует. Я думаю, что у среднестатистического жителя Беларуси, которому за сорок, в Израиле найдётся по меньшей мере 3-4 знакомых.
  4. Возможно, не смогли предоставить документы о наличии определённой суммы на день прибывания.

Да много чего могло быть. Любое неосторожное слово, багаж, одежда могли повлиять на решение пограничников. Я помню случай, когда человека чуть не завернули из-за банки тушёнки в багаже.

Любая страна рада туристам, которые приезжают тратить деньги, и не рада потенциальным иммигрантам. Видимо, что-то вызвало подозрения.

При наличии виз – такие вопросы решает консульство при выдаче визы, у вас всегда могут попросить дополнительные гарантии того, что вы вернётесь в страну постоянного проживания. Хотя и тут последнее слово за пограничниками, но ответственность в большей степени ложится на консульство.

id156758320: Хотела побывать в Израиле. Теперь точно не планирую. Боюсь помереть от стрессового “приема” прямо в аэропорту.

id350886439: Очень много приезжают нелегально работать в Израиль, особенно много из Украины и лететь из Борисполя уже попадать под особо бдительный контроль… Беларусы на самом деле более законопослушный народ и так когда поступают с нашими немного оскорбляет! Хотелось бы продолжения и подробностей по этому делу.

Мы тоже ждём продолжения и подробностей…

Израильский посол в Беларуси Алон Шогам (Alon Shoham)

Опубликовано 09.08.2017  11:21

***

“На все ответы говорили: врете”. Еще двух гомельчан, летевших по путевке в Израиль, отправили домой


Читать полностью: https://news.tut.by/society/555215.html

Добавлено 11.08.2017  07:21 

Новые белорусские праведники мира

“Чтобы трагедия не случилась снова”. В Минске посмертно наградили еще пятерых праведников-белорусов.


Снежана Инанец / Фото: Дарья Бурякина / TUT.BY

В музее Великой Отечественной войны в Минске наградили еще пятерых праведников мира, посмертно. Памятные награды сейчас часто вручают уже внукам и даже правнукам людей, спасавших евреев в годы Второй Мировой. TUT.BY побывал на церемонии.

Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY
Дочь и внучка праведников мира Татьяна Трубило зажигает символические свечи на торжественной церемонии в музее Великой Отечественной войны
 
В Беларуси признаны праведниками мира уже почти 900 человек. Это звание получают люди, с риском для жизни спасавшие евреев в годы Холокоста. 20 апреля, в День памяти катастрофы и героизма европейского еврейства, в Минске сразу пятерым белорусам посмертно присвоили звание праведников мира. Две семьи получили награды для своих уже ушедших предков.
—  Праведники для израильтянина — люди, которые рисковали своей жизнью, люди, которые показывали свет в среде, в которой темнота. Они нас учат человечности, — рассказал посол Израиля в Беларуси Алон Шогам. —  Праведники для нас являются героями. Но они герои не потому, что сделали человечное, а потому, что они сделали что-то человечное в среде, где человечности не было. Это люди, которые восстали против своей среды и сказали: мы будем лучше, чем нас заставляют, даже если это будет причиной, по которой нас убьют. Мы уважаем не только их, но и их детей, внуков. Мы считаем, что на таких людей надо указывать и говорить: вот, были и такие, когда остальные были другими. Для нас праведники — очень важные герои.
Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY
Посол Израиля в Беларуси Алон Шогам
 
В Израиле есть институт Яд ва-Шем (национальный мемориал Катастрофы и Героизма), который изучает тему погибших во времена холокоста евреев, а также тему спасенных и праведников, которые помогли этому спасению. Институт работает с документами, которые поступают к ним из разных стран, решение о признании людей праведниками мира принимает специальная комиссия.

Татьяна Трубило пришла получать награды для умерших мамы Валентины, бабушки Анны Пешковой и дедушки Ивана Пешкова.

Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY
Татьяна Трубило с семьей
 
Татьяна Порфирьевна пришла на мероприятие с сыном и внуком. Признается: то, что о родных не забыли, — очень приятный момент для их семьи. Семья Пешковых во время войны прятала детей семьи Вихман (Жанну, Майю и Алика) в кладовке дома в Бобруйске. Во время опасности дети спускались из кладовки через тайный подземный ход в подвал. Дети Пешковых заботились о ровесниках: приносили еду, играли с ними. В доме семьи Майя и Алик прятались целый год, а Жанна оставалась здесь до освобождения района Красной армией. Помогла семья Пешковых и тогда, когда Майя и Алик вместе с матерью Софьей попали в гестапо.

— Знаю, что бабушка с подругой попали в гестапо и сказали, что эти дети — не евреи. Бабушка говорила, что это ее дети, — вспоминает рассказы бабушки Татьяна Трубило.

Бабушка признавалась внучке — было страшно. Потому что, если бы правда раскрылась, ее собственных детей могли в любой момент забрать и убить. Но семья все равно спасала соседей.

Татьяна Трубило рассказывает: одна из спасенных, Майя Вихман, до сих пор жива.

— Майя Абрамовна и сейчас в Бобруйске живет. Она хотела приехать на награждение, но не смогла — болят ноги. Сегодня, кстати, у нее юбилей — 80 лет, — рассказывает женщина.

Получала награду и Мария Ружинская — правнучка праведников Ивана и Анастасии Ружинской, жителей Лукомля. Они в годы войны спасли Валентину Филипкову (в девичестве — Каган).

Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY
Мария Ружинская, правнучка праведников мира
 
Глава семьи Каган Иосиф отослал жену и дочь к знакомой белоруске, которая жила на другом берегу реки. В это же время немцы начали акцию уничтожения евреев в Лукомле.

Когда супруга Иосифа вернулась в город, ее убили на глазах дочки. Дочка смогла бежать, ее приютила у себя соседка. Спасители Иван и Анастасия были фельдшерами, у них были свои дети. Они заботились о Валентине, несмотря на немецкие облавы. Валентина жила в семье белорусов четыре года оккупации, жила и после освобождения. Всю жизнь она сохраняла связь с семьей.

1 из 5
Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY

 

О погибших евреях молились главный раввин Иудейского религиозного объединения в Беларуси Мордехай Райхинштейн и главный раввин Религиозного объединения общин прогрессивного иудаизма в Беларуси Григорий Абрамович.

— У памяти есть очень много понятий, — добавил посол Израиля Алон Шогам. — Мы помним о тех людях, которые выжили, мы считаем их очень уважаемыми. Но есть и такие люди, которые не только помнят, а напоминают. Для нас они настоящие герои. Чтобы выжить, надо очень много сил и энергии, но чтобы выжить и рассказывать об этом потом каждый год — надо намного больше энергии, силы, больше жизни… К сожалению, таких людей становится все меньше и меньше — по естественным причинам, но для нас их слышать и уважать — большая честь. Израиль как страна построен в ответ на катастрофу.

В память о шести миллионах погибших евреев на мероприятии зажгли шесть свечей.

— Эти свечи зажигают люди, которые как-то связаны с этой катастрофой. Это могут быть праведники, это могут быть даже молодые люди, которые помнят о трагедии и занимаются ее изучением. Нам как государству очень важно помнить и напоминать, и верить, что такое не случится снова.

Фото: Дарья Бурякина, TUT.BY

Опубликовано 21.04.2017  20:52

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (45)

Сам не чакаў, але ў мінулым месяцы агораў «марафон» (42,195 катлеты з мухамі)… Пакуль ёсць што сказаць – працягваю пазнавальна-каляпалітычны серыял жахаў, пагатоў, як вяшчаюць бізнэс-дарадцы, нікому яшчэ не зашкодзіла «прайсці лішнюю мілю».

Ізноў пра дэкрэт № 3, падпісаны ў 2015 г. і прысвечаны «сацыяльным утрыманцам». Выглядае, што Беларусь – толькі палігон для абкаткі падобных ініцыятыў (як мага больш забраць у бедных…) Імкненне дэмантаваць «сацыяльную дзяржаву» характэрнае апошнім часам для ўрадаў на розных кантынентах.

Пасля ганебных «высвятленняў матэрыяльнага становішча», калі чыноўнікі даводзілі просьбітаў да слёз, і шматтысячных шэсцяў пратэсту, улады ў канцы лютага 2017 г. далі «задні ход». Гэта адчуваецца нават у афіцыёзным віртуальным «імхаклубе», які выдае сябе за «вольную пляцоўку» для абмеркаванняў. Пачалі транслявацца думкі тыпу «дэкрэт пра сацыяльнае ўтрыманства, вядома, неадназначны. Нездавальненне людзей такой формай дадатковага спагнання сродкаў у бюджэт зразумелае. Справядліва паўстае пытанне – калі ўзяліся за дармаедаў, то чаму дагэтуль няма падатку на раскошу?» «Нагоду для нездавальнення далі самі ўлады, выдаўшы непрадуманы і супярэчлівы дакумент, які юрысты бяруцца аспрэчыць у судах… у ім куча нарматыўных парушэнняў». Так пішуць лукашысты сярэдняй ступені ўплывовасці – «спахапіліся», выдаюць сябе за «сяброў народа». Адзін з іх, між іншага, бачыць у беларускай эканоміцы праявы НЭПу і заклікае ўрад «раскулачыць» банкі – наскок па ўласнай ініцыятыве або зандаж грамадскай думкі?..

На сайце Нацыянальнага цэнтра прававой інфармацыі pravo.by зладзілі былі апытанне, мэтай якога, відавочна, была дэманстрацыя «народнай падтрымкі» дэкрэта № 3. Аднак вынікі (як ні дзіўна :)) выявіліся для «сістэмы» яшчэ горшымі за тыя, што фігуравалі на неафіцыйным тутбаі – 83,2% апытаных выступілі супраць пабораў з «дармаедаў». 24 лютага пасля падачы 1647 галасоў апытанку закрылі і ўвогуле выдалілі старонку з ёй, аднак інтэрнэт, кажуць, помніць усё (насамрэч бывае іначай – гл. гісторыю з някляеўскім інтэрв’ю).

Справа не так у грошах, як у самасцвярджэнні «начальства» за чужы кошт, чаго чыноўнікі асабліва і не хаваюць. Галоўны ж 28.02.2017 дагаварыўся да таго, што «дармаедаў»-пратэстоўцаў «спрабуюць выкарыстоўваць у самых карыслівых мэтах» (самакрытычненька…) Абурыў жыхароў краіны эпізод з жыхаркай Мазыра, якая расказала пра свой паход з хадайніцтвам пра вызваленне ад платы ў райвыканкам: «У заяве я напісала, што муж і бацькі не будуць плаціць падатак за мяне. Тады адна жанчына з камісіі сказала: што гэта за муж такі, які не можа заплаціць за жонку? Трэба развесціся, і, можа, знойдзецца добры чалавек, які не будзе прымушаць жонку плакаць на крэсле перад камісіяй. А старшыня і астатнія члены камісіі падтрымалі яе жартамі і смехам». Дарэчы, «жарт» у духу Іосіфа Сярэдзіча, той таксама ў 2000-х кінуў маёй жонцы: «Мы вам іншага мужа падбярэм».

Чынавенска-міліцэйскі «гумар» – тэма асобная, не пабаюся гэтага слова, спецыфічная. У прынцыпе, і ў МУС умеюць жартаваць, калі пастаўлена адпаведная задача… Вунь 4 сакавіка ў Мінску адбыўся парад да 100-годдзя міліцыі, дык намеснік міністра, вымаўляючы словы падзякі, не забыў службовых сабак, якія «прайшлі амаль шыхтом і з усмешкамі». Даволі годны быў таксама жарт ад міліцэйскага начальніка, адрасаваны дзяўчатам: «Шыхтовая падрыхтоўка лепей за фітнэс… запрашаю ўсіх, хто марыць пахудзець, пазаймацца шыхтовай падрыхтоўкай у Акадэміі МУС!» Паэтка Валярына Кустава з праграмай «Фітнэс-шмітнэс» нервова курыць у старонцы…

Агулам жа мяне вабіць іншая гумарыстыка, такая, як у тутэйшых фірмачак, што прапануюць зніжкі «дармаедам». Цешыць, што гэта не адзінкавы феномен – ідэйку падтрымалі ў розных рэгіёнах Беларусі, не выключаю, што незалежна адно ад аднаго. Нехта ўжо адкрыта высмейвае адну з самых адыёзных чыноўніц РБ, суправаджаючы яе партрэт у цэнтры Мінска подпісам: «Гэта я аўтар падатку на беспрацоўных».

Нярэдка выдавала «перлы» пра нашу сітуацыю «Луркамор’е» – вось хаця б тут, у артыкуле пра лакальны беларускі мем «паўкабана». Не без цікавасці сачу за бітвай «Залюстроўе – Луркамор’е», што распачалася пару тыдняў таму. Пакуль расійскі сайт выйграе ў міністэрства інфармацыі РБ па ачках… Пасля нашай публікацыі чыноўнік мінінфарма зрабіў ласку і патлумачыў прычыны блакіроўкі, іх цэлых дзве: «Распаўсюджвалася непраўдзівая інфармацыя, плюс прысутнічала нецэнзурная лексіка, забароненая для распаўсюду ў СМІ».

Вымагаць ад сатырычна-меметычнай энцыклапудыі (у пэўным сэнсе, пародыі на «Вікіпедыю») распаўсюду выключна праўдзівай інфармацыі, гэта, безумоўна, магутны крок, варты самога тав. Агурцова, які «даставаў» клоўнаў у «Карнавальнай ночы» Эльдара Разанава. Што да «нецэнзурнай лексікі» – сам практычна не ўжываю, хіба што гадоў сем таму на пошце часам даводзілася. Тым не менш, пазіраючы на сітуацыю на постсавецкай прасторы, дый у свеце, усё менш ахвоты ганіць чыйсьці афарызм: «лепей быць сумленным чалавекам, які лаецца матам, чым ветлівай сволаччу». Па-мойму, на «Лурку» табуяваных выразаў не больш, чым у жыцці, дый гэта ніякі не «сродак масавай інфармацыі». На жаль, пастанова 2015 г. дае чыноўнікам падставы блакаваць інтэрнэт-рэсурсы без суда, і ладна б тое тычылася толькі рэальных ліхадзеяў, гандляроў наркотыкамі ці зброяй… 🙁

Падказка для цэнзараў – можна яшчэ блакаваць інтэрнэт-рэсурсы за памылкі друку; таксама ж «непраўдзівая інфа», збівае з тропу школьнікаў! Першымі ў такім разе могуць апынуцца сайты адміністрацыі прэзідэнта, міністэрстваў культуры, адукацыі, дый самога мінінфарма 🙂 Праўда, памылачкі ў прэс-рэлізе ад 27.02.2017, ненавязліва згаданыя тут, праз пару дзён аказаліся выпраўленымі.

Пакуль не заблакаваны «спартыўны» ўрадавы сайт па стане на 06.03.2017. Н. Крайко амаль тры гады таму зволілі са скандалам і судом, А. Валюк таксама даўно не руліць СДЮШАР-11. Ранейшыя заўвагі не падзейнічалі…

Партрэт чыноўніцы Мар’янкі, згаданы вышэй, улады зафарбавалі аператыўна – у дзень з’яўлення, 5 сакавіка. Аднак славутае графіці з калючым дротам красавалася ля вакзала цэлы месяц… Асабліва радуе той fuckt, што аўтара з’едлівай падмалёўкі, нягледзячы на гучныя заявы «мэра» ў снежні 2016 г., так і не знайшлі. Крымінальнай справы з нагоды псавання «высокага мастацтва» сілавікі не завялі, абмежаваўшыся «адміністратыўкай». Мо’ ўважаю пажаданае за сапраўднае, аднак падаецца, што «вярхі» ўжо не могуць захоўваць татальны кантроль над грамадствам, дый не надта хочуць… Прынамсі ва ўладзе існуюць розныя групоўкі, і канкурэнцыя паміж імі адчыняе простым смяротным «форткі магчымасцей».

Падзеі ў Курапатах разглядаю, зыходзячы з разважнага сэнсу. Каля двух тыдняў ля Мінскай кальцавой дарогі, усутыч з будоўляй бізнэс-цэнтра, пачатай у сярэдзіне лютага, кругласутачна трываў лагер «нефармалаў», якія па меры сіл тармазілі працэс. У рэшце рэшт кіраўнік будаўнічай фірмы здаўся і паабяцаў сысці з пляцоўкі, дарма што гарадскія ўлады афіцыйна яго не выганялі.

Па-мойму, тут цікавы прэцэдэнт, які сведчыць пра істотнае зніжэнне даверу бізнэсу да ўрада. Прыпамінаю, як у верасні 2001 г. мы з Якавам Гутманам (пэўны час памагаў і Саша Элентух) змагаліся супраць канчатковага знішчэння будынка сінагогі на вул. Дзімітрава, 3. Разбуральнікі паводзілі сябе дужа агрэсіўна і не звярталі ўвагі нават на прадпісанне спыніць працу да высвятлення ўсіх абставінаў, якое спрабаваў ім уручыць Дзмітрый Бубноўскі, «цэлы старшыня» камітэта па ахове гісторыка-культурнай спадчыны пры міністэрстве культуры. Бізнэсоўцы мелі «лапу» значна вышэй, чым у камітэце, і спадзяваліся адбіць усе выдаткі, пабудаваўшы дом з элітнымі кватэрамі. Зараз жа фірма-забудоўшчык сама не зусім упэўнена, патрэбны ёй бізнэс-цэнтр у Мінску або не… Пратэсты зрабіліся добрай нагодай, каб «захаваць твар» і сысці ў астрал.

Да 2014 г. месца ля Курапат, дзе разгарнуліся баталіі, фармальна знаходзілася ў ахоўнай зоне – але ж чыноўнікі і бальшыня пратэстоўцаў згодныя ў тым, што расстрэлаў там не вялося. У гэтым пытанні давяраю такім спецыялістам, як Антон Астаповіч і Вадзім Гліннік. Ад спрэчнай пляцоўкі да Курапацкага лесу – мінімум 150 метраў, нават болей, чым ад суседняга шматпавярховіка па вул. Мірашнічэнкі. Не ўсім зразумела, чаму жыць і паркаваць аўтамабілі ў «ахоўнай зоне» можна, а займацца бізнэсам – не. Той самы Антон А. 22.02.2017 адказваў максімалістам так: «няма міжнародных нарматываў і стандартаў па вызначэнні ахоўных межаў у 300 метраў, а згодна з нашымі нарматывамі, калі браць могілкі, то гэта ўсяго 50 метраў». Аднак пераможцаў не судзяць, хоць часам і палохае мяне іхняя зацятасць.

Ёсць яшчэ нюанс. Калі ў канцы 2001 г. прыходзіў да вогнішча маладафронтаўцаў у Курапацкі лес, каб не дапусціць пашырэння кальцавой дарогі за кошт месцаў пахаванняў, то «матывацыю» меў простую: трэба ўспамінаць не толькі герояў Вялікай Айчыннай вайны, а і ахвяр палітычных рэпрэсій. Некаторыя ж актывісты 2017 г. (nomina odiosa) процістаўляюць адну катэгорыю другой, дый не лічаць перамогу над нацыстамі дасягненнем для беларусаў, бо ў выніку вярнулася Чырвоная армія! Я б не пісаў пра гэта 10 дзён таму, але зараз, калі вострая фаза канфлікту прайшла, чаму б і не папярэдзіць пра трывожныя, лагодна кажучы, тэндэнцыі.

Дзяржаўныя знакі памяці – на другім варта было б напісаць «рэпрэсій» з адной літарай «с». Мінск, 05.03.2017.

У цэлым жа не магу не вітаць «абуджэнне мас». Параўноўваў РБ-2017 з БССР-1989, аднак 28 год таму людзей усё ж лягчэй было раскатурхаць на фоне адсутнасці электронных гаджэтаў і… браку спіртнога. Любы п’янтос часу дзеяння «антыалкагольнага закона» ахвотна перанёсся б у нашу эпоху.

На самым відным месцы ў буйным мінскім універсаме, 01.03.2017. Бедныя дзеці…

Чамусьці асобы, адказныя за раскрутку Беларусі на Захадзе, не робяць стаўку на «алкатуры» – дару ім такую ідэю. У харошым роліку ад «Ветліва», дзе асабліва вылучаюцца акарыны, – толькі намёк на выпіўку, пры тым што секс-паслугі рэкламуюцца куды больш выразна 🙂 Няхай бы замежнікі паціху ўсю нашу акавіту выпілі або з сабой забралі – дальбог, цвярозым беларусам лягчэй бы жылося.

А тым часам прыступіў да працы ў Мінску новы пасол Ізраіля, Алон Шогам. Яго першае вялікае інтэрв’ю (16.02.2017), хоць і не пазбаўленае «ружовага туману», збольшага спадабалася; прынамсі сп. Шогам не стаў, як яго папярэднік, разважаць пра тое, чаго не ведаў. Натуральна, дзеля займанай пасады пасол мусіць з аптымізмам пазіраць на ізраільска-беларускую эканамічную супрацу, аднак гісторыі са згаданым у інтэрв’ю «Світландам» і не згаданым рыбаводчым прадпрыемствам «Ясельда», у якое таксама ўклаліся ізраільцы, сведчаць, што падстаў для радасці нямнога. Выдача Аляксандра Лапшына з Мінска ў Баку 07.02.2017 падарвала давер на высокім узроўні; застаецца верыць, што нядаўняе затрыманне ў Ізраілі «беларуса», які планаваў далучыцца да «Ісламскай дзяржавы», не адаб’ецца на іміджы нашай краіны сярод людзей паспалітых.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

06.03.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 06.03.2017  18:57