Tag Archives: Эйлат

Путешествие на юг по незнакомому Израилю

yeolka1 (yeolka1)

2020-10-19 09:00:00

Незнакомый Израиль. Непривычный холод в День Независимости, зеленая пустыня и дно океана Тетис

Мы все дружно удивлялись, как чему-то невероятному, затяжной, дождливой и холодной весне этого (2020) года. Оказывается, память людская очень короткая.

Оnce upon a time…

В том году (2015) на День Независимости Израиля удачно выпали 3.5 выходных дня. Да и прогноз погоды, обещавший сильное похолодание и дожди, обещал также заметное снижение активности народных масс на дорогах и на природе. Не использовать такую возможность было нельзя – и мы отправились на юг. К Мертвому морю, а потом и до Эйлата доехали – там встретились со старым другом-туристом, приехавшим из Америки, с которым не виделись 25 лет. За три дня сходили в три похода – из-за очень необычной погоды этой зимой в Израиле многие знакомые неоднократно хоженые места выглядели совсем незнакомо.

P1250122-001

Все эти места и походы по ним я уже неоднократно подробно описывала, поэтому сегодня – только вкратце и несколько фотографий того, что меня удивило.

В первый день  отправились в поход к утесу Тамрур и по ущелью Бокек. Дождливая и прохладная зима пошла на пользу – пустыня вся покрыта растительностью.
1
P1250117-001
Нахал Бокек.

Удивительно видеть всегда белые или песчаные склоны полностью покрытыми зелеными и красноватыми растениями.
2
P1250115-001

В русле ручья Бокек.
3
P1250121-001

На песке, где годами было сухо, и никогда ничего не росло, после того, как по давно высохшему руслу побежали реки, густо выросли мясистые и сочные суккуленты.
4
P1250152-001

В русле ручья Бокек
5
P1250123-001

Водопад Бокек
6
P1250124-001

Надо отметить, что на Мертвом море было аномально холодно. Приехав накануне вечером, мы даже не захотели подойти к воде. А после похода все залезли в море только минут на 15 – чтоб компанию поддержать и традицию соблюсти. Это мы, которые полощемся в Мертвом море после каждого похода даже зимой!

В общем, сбежали от холода, да чтоб со старым другом встретиться, в Эйлат. Ха-ха! Там в море никто не захотел лезть даже за компанию.)
Но с друзьями встретились и хорошо провели вместе вечер.

А на следующий день снова отправились в поход. По уже знакомому нам маршруту Амудей Амрам – гора Амир – маале Амрам – габей Рахам – Эмек а Неелям. Как мы блудили там когда-то! Тот поход остался в наших анналах (в хорошем смысле) навсегда (нужно обязательно восстановить рассказ сюда).

Если вы думаете, что за прошедшие годы что-то изменилось и руководство заповедников сделало там разметку – то нет. Но мы-то уже знали, чего нужно ждать, поэтому, вооружившись картой, просто искали место входа в узкий каньон по топографии. И да – маршрут мы прошли за 5.5 часов с обедом, как и предполагалось в прошлый раз.
7
P1250142-001
Гив’ат Пуа

Зато в этот раз мы увидели удивительные вещи, на которые не обратили внимания в прошлом походе. В районе Гив’ат Пуа идешь по очень интересной породе – под ногами зеленоватая мелкая сыпучая масса – но не пыль, не песок и не камушки. По ощущениям при ходьбе и на ощупь – больше всего похоже на опилки или сгнившее рассыпавшееся дерево.

А потом минут 15-20 идешь натурально по дну древнего океана Тетис. Вся тропа и весь склон вокруг – это несметное количество окаменевших ракушек  разных форм и величины.
8
P1250138-001
На дне океана Тетис

Эмек а-Неэлям ( Исчезающая долина)
9
P1250145-001

В очередной раз потрясла сила воды. Дожди на юге Израиля – редкость, а в Эйлате – в особенности. А сильные дожди, такие, чтоб по сухим вади потекли реки, там бывают вообще раз в десятки лет. Не знаю, что там творилось этой зимой ( мы полтора месяца были в Чили), но подъездную дорогу  к сейсмографической станции практически уничтожило  –  смыло асфальт и натащило огромных валунов. Так что, если вам вдруг захочется поехать посмотреть наводнения в пустыне –  хорошо подумайте сначала, стоит ли при этом находиться в русле.
Всё, что осталось от дороги.
10
P1250148-001

После похода про купание в Красном море никто даже слушать не захотел – поэтому решили вернуться к Мертвому морю. Все же, ехать по 200-250 километров в день гораздо проще и приятнее, чем в один присест. К тому же – длинный переезд съедает у тебя весь день, а короткие можно удачно сочетать с походами, купанием и прочими активными радостями.

На третий день решили сходить в короткий поход на гору Сдом – чтобы пораньше вернуться домой.
Гора Сдом.
11
P1250154-001

Соль в чистом виде.
12
P1250153-001

Подъем на гору Сдом.
13
P1250155-001

Наверху горы – очередное удивление. Прямо на голой соли вырос цветок. Вот что крест животворящий делает! Вот что делает сила воды!
14
P1250156-001

Ну и, самое большое удивление – Мертвое море. Оно тут же, прямо у подножия горы Сдом. Но друг к другу они не имеют никакого отношения: разное происхождение, разный состав солей.
15
P1250171-001

В общем – провели праздники насыщенно и интересно, чего и вам всем желаем.

Эйлатские горы и Арава.
Мертвое море
Все записи по тегу “Незнакомый Израиль”.

Опубликовано 19.10.2020  20:03

«Таглит» глазами Ирины Озеровой

О программе «Таглит 27-32» я узнала совершенно случайно – и поспешила воспользоваться предоставленной возможностью.

В группе нас набралось 34 путешественника и 2 сопровождающих. Группа была смешанной – Россия и Украина (Москва, Харьков, Киев, Самара, Одесса, Чебоксары и др.).
Встретились мы уже в аэропорту имени Бен-Гуриона и сразу же нашли общий язык.

Из аэропорта нас отвезли в кибуц рядом с Модиином, поместив в гостиницу Gvulot. 

1-й день в Израиле в Модиине. На снимке Ирина Озерова, Ксения Банкова, Денис Ничога, Юлия Остроушко, Надежда Левитина, Ольга Горбунова, Инга Суркова, Константин Ходос, Мария Ламах, Анастасия Петренко, Елизавета Пулупенко, Алекс Фолгин, Илья Емаев и др. 

На ферме овощей и фруктов The Salad Trail

Путешествовали мы по Израилю целых 10 дней, начали с Йерухама – прекрасный пример того, как даже в пустыне человек способен подарить жизнь всему зелёному, огромное количество овощей и фруктов, которые можно подойти и попробовать. Кибуц Сде-Бокер, могила Бен-Гуриона – место, которое необходимо посетить и старым, и молодым. Очень много интересной информации от нашего замечательного гида Макса Изиксона. Вечер нас застал в деревне бедуинов, Хан ха-Шаяроте. Лекция от местного жителя, незабываемое катание на верблюдах, необычный ужин в бедуинском стиле, выход в пустыню под ночным звёздным небом, когда ты можешь остаться один на один с собой, ночёвка в шатре.

Утро началось с посещения каньона в пустыне Негев. Место, где ты становишься частью всего живого, эхо от криков птиц, шелест воды. Далее мы поехали в Эйлат. Красное море приветствовало тёплой водой и красивыми видами под водой при путешествии на кораблике.

На следующий день нас повезли на Мёртвое море. Невероятно тёплая, мягкая вода, будто заходишь в оливковое масло, вода, которая позволяет тебе просто расслабиться и лежать, наслаждаясь голубым небом.

Крепость Масада, хоть и не сразу, но покорилась нам и показала своё величие. Здесь невозможно найти слова, чтобы передать всю гамму нахлынувших эмоций, слушая ее историю.

На следующий день к нам присоединилась группа израильских студентов, с которыми мы сразу же подружились.

 

Музей Яд ва-Шем в Иерусалиме – после него тебе хочется остаться один на один с собой и переосмыслить всю свою жизнь. Твои проблемы кажутся ничем, абсолютной мелочью по сравнению с тем, что пережили люди, память о которых останется с нами навечно.

 

Следующий день начался с горы Герцля, истории о самом Теодоре Герцле и его семье. Никогда даже не задумывалась, что целая семья может уйти вот так, не оставив за собой потомков.

На обзорной площадке Иерусалима 

Иерусалимский рынок Махане Иегуда заслуживает отдельной статьи. Со своим колоритом он остался в моей памяти как место, в котором можно провести целый день и так и не успев купить всё то, что было в твоём списке, ибо вокруг столько всего необычного. 30 минут только в одну сторону, люди, которые идут перед тобой, а внезапно встретив знакомого, просто встают посередине и начинают разговор…

Стена плача, разговор с ней, оставление записки, атмосфера этого места – всё это непередаваемо.

Рассказ об истории Шаббата, зажигание свечей – это обязательная программа. Очень полезно знать историю и традиции. 

Согласно Торе, Шаббат был дарован еврейскому народу в пустыне после выхода из Египта.
По еврейской традиции Шаббат наступает с заходом солнца в пятницу, но за 18 минут до захода солнца хозяйка дома должна зажечь субботние свечи и прочитать благословение. С данного момента и до окончания субботы нельзя трудиться. В Шаббат нельзя совершать такие виды работы, как: шитье, строительство, разрывание туалетной бумаги, замешивания теста и выпекания хлебных изделий..).
В шаббат мы накрываем стол скатертью, ставим две зажженные свечи (свечей может быть больше, на каждого члена семьи, но не меньше двух) и кладем две халы (хлеб, испеченный в виде косы) – что символизирует двойную порцию манны.
Так же не забываем об особом омовении рук в Шаббат – нужно трижды по очереди ополоснуть правую и левую руку специальным ковшиком.

Провожаем Шаббат чтением молитвы, хавдалы, благодаря чему мы как-бы отделяем Шаббат от остальных дней недели.

Групповые занятия, помогающие ещё лучше узнать каждого из участников нашей группы.

Утренняя экскурсия по Старому городу – месту со своей историей, насчитывающей несколько веков, месту, где до сих пор идут раскопки и находятся всё новые и новые вещи.

Площадка Армон ха-Нацив ночью – колорит.

Следующий день застал нас на пути в Кейсарию – древний город на берегу Средиземного моря. Всё потрясающе красиво и накладывает свой отпечаток на каждого.

Тверия и остановка в гостинице, вид на озеро Киннерет из номера – о чем ещё можно мечтать?

Город Цфат на следующее утро. 900 метров над уровнем моря, старинные дома (в которых живут потомки потомков первых жителей), атмосфера дружелюбия, плодоносные деревья, растущие практически в камнях.

Каяки, плывущие по реке Иордан, – именно то, что было необходимо для ещё большего сближения. Нужно было грести по очереди, подстроиться под остальных. Мы выполняли слаженную работу, и в результате получился плавный спуск до берега.

Последний день начался с посещения Яффо – древнейшего города. Блошиный рынок, где каждый найдёт что-то по душе, красивейший берег и море.

 

В одном из тель-авивских скверов 

Пешая прогулка до центра «Таглита», знакомство с теми, кто помог осуществлению этой поездки. Прощальный ужин.

На снимке, нижний ряд, слева направо: Ирина Озерова, Елена Косарихина, Виктория Асоскова
Верхний ряд: Мария Белостоцкая, Анна Семко, Юлия Сероштан

Последнее утро в Израиле и купание в море. Утреннее купание даёт позитив на весь день.

Быстрый обед и отъезд, который сопровождался долгими напутствиями всех членов группы, объятиями, обещаниями созваниваться, встречаться.

Благодаря этой поездке я смогла разобраться в себе, понять, чего хочу от жизни.

Ирина Озерова, г. Москва

*

Послесловие от редактора

На прошлой неделе, прогуливаясь по Тель-Авиву, на углу пешеходных улиц Нахалат Беньямин и аШомер, возле шука (рынка) Кармель увидел группу молодых ребят, стоявших рядом со старым зданием, в которух сразу определил таглитчан. Было видно, что их путешествие закончено, я услышал, как кто-то предложил каждому похлопать ладонью Илью, стоявшего рядом с экскурсоводом. Поинтересовался откуда приехали. Ответила Ирина, и уже на ходу, поскольку группа начала двигаться в сторону ул. Алленби, записал ее координаты, предложив по возвращению домой поделиться впечатлениями от поездки. И спустя несколько дней получил ее рассказ, который написан с большой теплотой и любовью к Израилю.  Через некоторое время он будет переведен на английский и иврит и также помещен на сайте. Предлагаю и др. участникам этой группы,  бывшим и будущим таглитчанам, присылать свои воспоминания, хорошие снимки, а также писать на др. темы. 

Неоднократные встречи с участниками программы “Таглит” и фоторепортажи натолкнули меня на одну идею, которую хотелось бы воплотить сообща где-то через год. Приглашаю к сотрудничеству наиболее активных.  Не забывайте также о важности поддержки сайта, что будет способствовать осуществлению ряда проектов и добрых дел. 

Ниже мои снимки.

Группа отправляется от старого здания на углу улиц Нахалат Беньямин и аШомер, в котором, как я понимаю, находится центр сбора таглитчан, в сторону ул. Алленби. На переднем плане Ирина.

Илья Емаев от имени группы благодарит экскурсовода Макса Изиксона. Прощание на ул. Алленби перед возвращением домой.

Ирина на ул. Алленби. 14 августа 15:23 – 15:28 

Опубликовано 19.08.2019  22:17

Еще публикации о Таглите:

New Taglit meetings (June – July 2019) / (פגישות חדשות בתגלית (יוני – יולי 2019

Taglit in Tel Aviv, August 2018 / תגלית בתל אביב, אוגוסט 2018

Б. Гольдин. Заветная мечта сбылась

Борис Гольдин, кандидат исторических наук, доцент, член международной ассоциации журналистов.

МАЗУРКА ШОПЕНА

(непридуманные истории)

ПОПЫТКА НЕ ПЫТКА

Вот и снова снег февральский тает,
Тает в небе синяя звезда.
Незаметно детство уплывает
Лодочкой с тетрадного листа.

Что нас ожидает, мы не знаем,
И какие ждут нас города?
Мы ещё не скоро осознаем,
Что уходит детство навсегда.

С детством позабыли мы проститься
Мы совсем не думали о том,
Что оно нам будет только сниться,
И во сне лишь к детству мы придём

С. Лапиков

Детство миленькой и симпатичной девочки Марины прошло в солнечном Ташкенте. Она читала запоем, книги для нее были всем , обожала плавать в озере и наслаждаться красочным пейзажем, словом, ее увлекало многое.

Вот только с музыкой  не повезло. Она  “прошла”  рядом с ней, помахав ручкой.  И  это случилось не по ее вине.

Дело было так. Начала брать уроки музыки у  частного учителя.  Казался  хорошим. Но  это только на первый взгляд. Этот, так называемый, “профессионал”  на уроках стал бить  длинной линейкой маленькую девочку по маленьким ручкам. Оказывается, у него был такой “метод” обучения  юных пианистов. Результат быстро сказался: лупил по пальчикам и отбил  любовь к музыке, которая только-только зарождалась.

– В то время в Узбекистане  такое обращение с учениками не каралось законом, всё сходило с рук, не берусь сказать, как сейчас. А в Израиле такой учитель с линейкой  добром бы не кончил. Тут другие законы, – констатировала  дочь.

Хорошо сказал Антон Чехов:

“Кто не может взять лаской, тот не возьмет и строгостью.”

Жизнь у каждого  складывается по-разному… Когда  Мариночка стала взрослой, то  переехала в Израиль, а мы совершили настоящий чкаловский перелет –  аж за океан, в Калифорнию.

Марина Славинская и Семен Захрин

– Мы с  Семеном подумали:  наш сын подрос и было бы неплохо, если бы он  попробовал себя в музыке. Семен, к слову, полюбил музыку с юных лет. Успешно окончил музыкальную школу и готов  был помогать Ариэлю с домашними заданиями. Купили  новое пианино, –   рассказала Марина, когда приезжала к нам в гости.

Если дружат музыка и дети,
Ничего прекрасней нет на свете.
Музыка и дети, музыка и дети –
Ничего прекрасней нет на свете.

В музыке, в музыке свет волшебный есть,
Нам приносит музыка радостную весть.
С музыкою встретиться мы спешим скорей,
С нею мир становится,
С нею мир становится,
С нею мир становится лучше и добрей.

М. Пляцковский

–  Стал сын ходить на занятия к частному  учителю, опытному и знающему. Музыка  стала его увлекать. Но вот отношения с педагогом не складывались. Как-то на уроке  пожурил за то, что не выучил какие-то ноты.  Да и что-то  у Ариэля  постоянно не ладилось, – вспоминает дочка. – Как говорят, первый блин всегда комом.

ПАУЗА – ПЕРЕДЫШКА НА ХОДУ

Марина хороший психолог. Понимала, что в этом вины музыки  нет и точку ставить рано. Она решила, что надо  сделать паузу. Тут на горизонте появилась верховая езда. Тренеры и новые друзья пришлись по душе, и он  им понравился.

И знайте, что нету счастливее папы,

Который стал папою ДОЧКИ когда-то!

Она его нежно целует при встрече

И папа счастливейший ходит весь вечер!

Korki, Lol

Несколько лет тому назад  мы с младшим сыном Константином приехали в  Беер-Шеву.  Марина пригласила в  гости.  На это время пришелся пик увлечений Ариэля компьютером и английским языком. Это была первая встреча дяди и племянника, и увлечения внука их быстро сблизили. Когда он узнал, что Константин работает в  компьютерной компании и английский знает с пеленок, буквально не отходил от него. Даже на прогулку с  собачкой Энди они выходили вдвоем. Да и  не забывали  о вкусном мороженом.

–  Ариэль  старался обо всем узнать, задавал  сотни вопросов, и они были интересными. – говорит Константин, – в том числе и о музыке. Когда узнал, что я  окончил музыкальную школу, сказал:

–  Когда я был маленьким , я тоже начинал учиться игре на пианино.

Был я на тренировках Ариэля  по плаванию. Мне понравилось, что он освоил практически все стили. Легко плавал и на спине,  и на боку, и кролем, и брассом.

–  Парень старается, – похвалил тренер. – очень способный.

Марина Славинская

Гостеприимство Марины не знало границ.

На земле всего дороже,
Коль имеешь про запас
То окно, куда ты сможешь
Постучаться в некий час.
А. Твардовский

Однажды дочка села  в машину и, как заправский водитель, сказала: «Поехали!», и мы помчались в Эйлат –  город- жемчужину, который находится на берегу Красного моря.

– Это одна  из главных достопримечательностей, – сказала  дочь, проводив нас в обсерваторию  “Эйлатский морской музей”. На глубине  шести метров, сквозь стеклянные стены двух смотровых залов,  открылся яркий и красочный подводный мир.  Здесь была и одна из главных  красот — коралловый риф “Японские сады”.

Обстановка  располагала  к доверительному разговору .

– Знаешь, папа, –  сказала  дочь, – мысль о музыке не оставляет меня. Хотела бы увидеть Ариэля  за игрой на пианино и  послушать  Шопена в его исполнении.

У Марины  два высших образования.

Вполне понятно, что у нее очень серьезная работа. В ее окружении можно услышать, что Марина Славинская – отличный специалист, решает  важные вопросы.

– Моя мама – офицер, – с гордостью сказал нам  Ариэль.

– Смотрю, ты, как белка в колесе, а  уделяешь много времени воспитанию сына. Открой секрет, где ты его берешь? – шутя, спросил  Марину.

– Я – мама и  вот весь секрет, – улыбнулась она. – Да и Семен  не стоит в стороне.

Однажды Марина очень  удивила меня. На страничке популярного сайта  “Одноклассники” она разместила фотографию Ариэля – актера, который играл одну из ролей в пьесе Антона Павловича Чехова “Чайка”. Я знал, что внук хорошо говорит по-русски. Но то, что  дочка смогла привить ему любовь к русской литературе и к русской драматургии, это было для меня приятной новостью.

МЕЧТА ДОРОГУ ОСВЕЩАЕТ

Сбылась мечта – задумывай другую,
Сбылась другая – третью загадай.
Мечтай – чтоб жизнь прошла не вхолостую,
Чтоб не впустую жизнь прошла – мечтай…

А. Балуменко

Как-то она поделилась с  сыном:

–  Думаю, Ариэль, что многие из твоих друзей хотели бы услышать популярную мелодию в  твоем исполнении. Давай! Пойдешь учиться в Консерваторию.

(Не удивляйтесь. В Израиле  я мог услышать от мальчика из соседнего  дома без иронии:

–  Я  люблю музыку и уже второй год занимаюсь в Консерватории)

И это было не шуткой.  Дело в том, что здесь именуют так музыкальные школы.  Интересно, что в  Сан Хосе, где мы живем,  иной раз детский сад  называют  “Академией”. Везде свои причуды.

Мечта – есть движущая сила,
Мечта – предшественница цели,
Мечта дорогу мне осветит,
Чтоб дни все радостно летели.

А чтоб достичь желанной цели,
Одной мечты, конечно, мало,
Вот здесь придет черёд для действий…
Мечта же для всего – начало!

О. Партала

–  Ариэль стал заниматься  в Консерватории с прекрасным учителем по классу  фортепиано, – писала мне Марина. –  Думаю, что понравились ему и занятия по сольфеджио, которые развивают музыкальный слух и  знакомят с музыкальной теорией. Со временем в расписании появилась и музыкальная литература.

Что и говорить, а время летит быстрее скорости звука. Ариэль теперь делит свое свободное время  между любимым компьютером и  полюбившимся ему музыкальным инструментом. Иногда Ариэль и Семен садятся за пианино и играют, играют в … четыре руки.  Я  себе представляю, как  в это время Марина, удобно примостившись на диване,  наслаждается приятными звуками.

МАЗУРКА ШОПЕНА

Ариэль Славинский играет на конкурсе в Консерваториуме

Мне стало радостно на душе, когда Марина недавно прислала видеозапись. Молодой пианист  – мой внук, симпатичный Ариэль в нарядной белой рубашке увлечённо исполнял  “Мазурку”  Фридерика  Шопена.

Мы сидим с тобою, друг любимый,
тишиной захваченные в плен…
И внезапно в тишь Иерусалима
ворвался с мазуркою Шопен.

Хорошо играет незнакомый,
сердцу очень близкий пианист,
и звучит напев родного дома,
серебрист и, словно детство, чист.

В. Броневой

Уже не помню, кто из философов написал эти чудесные строчки,  адресованные своей  дочке:

“Ты – теплее солнечного света и гораздо ценнее любого драгоценного камня.”

Я думаю, что нет на свете отца, кто мог бы сказать лучше.

Маринка, слушай, милая Маринка,
Прекрасная, как детская картинка,
Ну кто сейчас ответит — что есть то?
Ты, только ты, ты можешь — и никто.

Владимир Высоцкий

Опубликовано 18.03.2018  00:28

В. Рубінчык. Яшчэ не склаўся пазл

У канцы чэрвеня – пачатку ліпеня пабываў я ў Ізраілі чацвёрты раз у жыцці. Раней (1996, 1998, 2000) лётаў штораз на шэсць тыдняў, сёлета абмежаваўся трыма. Праўда, гэтым разам быў з жонкай – на кожнага па тры тыдні, то і выходзяць «традыцыйныя» шэсць…

Спыняліся ў Петах-Тыкве, па некалькі дзён прабавілі ў Іерусаліме і Эйлаце, а па колькі гадзін – у Тэль-Авіве-Яфа і Цфаце. Заязджалі таксама на Мёртвае мора. Бачылі поўнач і поўдзень, захад і ўсход краіны. Здавалася б, усё добра, можна толькі пазайздросціць. Але.

Сямнаццаць год таму па вяртанні, прыпамінаю, уражанні былі цэльныя, хацелася адразу напісаць кнігу. Зараз няма такой цэльнасці. Мо праз тое, што высаджваўся ў аэрапорце імя Бен-Гурыёна з галавой, загружанай мінскімі праблемамі – да іх у Ізраілі імпэтна далучыліся і некаторыя міжземнаморскія. У выніку не ўдалося мне скласці свой «пазл» да канца.

Усё-такі, аглядаючы Ізраіль-2017, параўноўваючы яго з Ізраілем-2000, маю штосьці гукнуць «са сваёй званіцы». Краіна для турыстаў – гэта па-ранейшаму ярка, досыць шумна… а таксама дорага і бруднавата. Калі падарожнічаць не толькі па калідорах гатэляў, ясная рэч.

На «парасонавай» вулачцы ў Іерусаліме такі ярка

Да шуму я стаўлюся хутчэй пазітыўна, калі ён – прыкмета жывога, але такі шум, як ні дзіўна, у Ізраілі паціху глухне. Элементарнае: у аўтобусах ужо рэдка калі пачуеш гаману, кожны другі, як і ў Мінску, сядзіць, занурыўшыся ў свой гаджэт. Ехалі мы з Петах-Тыквы ў Тэль-Авіў праз Бнэй-Брак і Рамат-Ган (дарога з усімі прыпынкамі, нечакана доўгая), зайшлі ў салон дзяўчаткі, расчырыкаліся… Дык нейкі важны дзядзя асадзіў іх: «Тут не школа». Яны і прыціхлі, аж мне шкада было. І на рынках, як падалося, гандляры ўжо менш схільныя крычаць-зазываць пакупнікоў, хоць і засталіся яшчэ асобныя «луджаныя горлы». Нават у Старым горадзе Іерусаліма нам з жонкай не дужа дадзявалі… З аднаго боку, добра, з другога – як жа каларыт?

Абменны пункт, або «Пераключальнік грошай» 🙂

Шум цяпер у Ізраілі збольшага механічны – аўтамабільны парк, выглядае, павялічыўся ў разы. Яно б нічога, за апошнія гады пабудавана шмат новых магістраляў, аднак вулачкі-та ў гарадах не пашырыліся. І блукаюць пешаходы між машын, і веласіпедыстам мала дзе прыткнуцца. Чуў, дарэчы, што з гэтага года забараняюць ім ездзіць па тратуарах: рашэнне яшчэ не ўвайшло ў сілу, аднак вось-вось увойдзе. У такім разе небяспека для аматараў «чыстага» віду транспарту істотна павялічыцца.

«Тут з асалодай жыве сям’я бутэлек Петах-Тыквы» – крэатыўная замануха, каб гараджане насілі пластык у спецыяльныя кантэйнеры

Як правіла, ізраільцяне ў адносінах да гасцей краіны – мілыя, клапатлівыя людзі, не вынятак і рускамоўныя імігранты. Нашу сям’ю кранальна апякалі ва ўсіх названых гарадах, пускалі пераначаваць, частавалі і г. д. 87-гадовы настаўнік матэматыкі, выхадзец з Беларусі, звазіў на ўласным аўтамабілі ў петах-тыквенскі рэстаран – зрабіў мне такі падарунак да дня народзінаў. Паліцыянт, да якога я звярнуўся з пытаннем ля Мёртвага мора, убачыўшы, што не маю з сабою вады (засталася ў жонкі), працягнуў поўную бутэльку. Іўрытамоўная жанчына на аўтавакзале ў Цфаце дапамагла даць рады з хітрамудрым раскладам руху аўтобусаў… Учынкаў, за якія выпадала казаць «дзякуй», «спасибо» ці «toda raba», было шмат.

   

Гуляю з юнаком у шахматы, «малыя» і «вялікія». Тэль-Авіў, вул. Гашамэр

І ўсё ж… Разняволенасці, упэўненасці ў сабе, якімі я некалі захапляўся, у мясцовага люду не дадалося. Кантраст з Беларуссю перастаў кідацца ў вочы: «правілы гульні» ў эканоміцы такія, што лёгка пазбавіцца заробку, знайсці яго цяжэй (хаця фармальна беспрацоўных у Ізраілі менш за 5%). Як і ў нас цяперака, начальнікі шмат дзе могуць не даплаціць, а то і проста выкінуць з працы. Чуў рэальныя гісторыі.

Відаць, не ад добрага жыцця многія ізраільцы, не адно імігранты, апошнім часам сталі збіраць і здаваць бутэлькі па 0,3 шэкеля за штуку. Цэны ў краіне досыць высокія, нават на рынках; цяпер прадаецца нават тое, што гадоў 20 таму часам і выкідвалася, аддавалася задарма. Вядома, дабрачыннасці і «яўрэйскай салідарнасці» ніхто не адмяняў – ёсць склады, бясплатныя сталоўкі… Аднак такі варыянт не ўсім падыходзіць.

Калі разважаць пра бяспеку ў гарадах, то мы гулялі па іх без аніякага страху, дабраўшыся 30 чэрвеня аж да Храмавай гары ў Іерусаліме (кароткую праверку ля ўваходу вытрымалі з гонарам!). Ды не паспелі пахадзіць тамака і чвэрць гадзіны, як нас, разам з іншымі турыстамі, прагналі адтуль спецслужбоўцы. Атмасфера была насамрэч напружаная – праз падрыхтоўку да пятнічнай малітвы? – і я не здзівіўся, калі прыйшла вестка пра тэракт 14 ліпеня з забойствам двух ізраільскіх паліцыянтаў-друзаў… Пачытаеш хроніку тэрактаў за 2015–2017 гг. – і разумееш, чаму не так ужо багата ўсмешлівых твараў на вуліцах Іерусаліма.

Вул. Кінг Джордж у Іерусаліме. І ў 1998-м, і ў 2017-м я імкнуўся быць «на кані».

«Трэмп» у Ізраілі цяпер зусім не такі папулярны, як Трамп… Трэмп – гэта аўтастоп, калі хто не скеміў. Лавіў аўтамабілі ля адной з гор Цфата і на павароце да Эйн-Гедзі – агулам за сорак мінут спыніўся толькі адзін чалавек, і тое яму было з намі не па дарозе. Як мне патлумачылі, ізраільцы баяцца падвозіць незнаёмых… У 1990-х, падаецца, было іначай.

Раней я не раз пісаў пра эканамічныя дасягненні Ізраіля, у прыватнасці, пра рост валавага ўнутранага прадукта і золатавалютных рэзерваў. Дык вось, на вонкавым выглядзе гарадоў той рост адбіваецца слаба. Хмарачосы як хмарачосы, але па-ранейшаму часцяком трапляюцца старыя будынкі, сярод іх ушчэнт занядбаныя. Папрашаек на вуліцах у параўнанні з канцом ХХ ст. візуальна меней не стала – мо наадварот. І ў Іерусаліме, і ў Тэль-Авіве (раён цэнтральнай аўтастанцыі наганяе сум, бо нават з акна аўтобуса відаць трушчобы). Агаваруся, што ўсёй карціны за тры тыдні я не бачыў і не мог бачыць.

На вуліцы Шолам-Алэйхема ў Тэль-Авіве

Эйлат – асобная «песня», за 20 гадоў ён-такі стаў курортам міжнароднага значэння, і адначасна даволі ўтульным горадам для жыцця. Пляжы і гатэлі на любы густ, з рыбкамі і без, цудоўная падводная абсерваторыя (уваход – каля 100 шэкеляў з «носа», але справа таго вартая), фантаны з музыкай па вечарах – гэта ўсё Эйлат.

Платны туалет – даволі рэдкая з’ява ў Ізраілі, бо процьма бясплатных

Мора – унізе, а мы жылі амаль на самым версе (Mish’ol Ha-Ma’arav, «Заходняя сцежка»), і штодня праходзілі па тры-чатыры кіламетры пад гару і ўгору: практыкаванне ў спёку не самае прыемнае, але ж і не фатальнае. Цешылі вочы вычварныя скульптуры тыпу дрэва-святлафора, стэнд з гарадамі-пабрацімцамі Эйлата, дзе пазначана і ўкраінская Ялта…

Дзіўна, што ў гэтым спісе няма беларускіх назоваў. На беразе Чырвонага мора з пачатку 1990-х жыве пісьменнік-рабочы Давід Шульман, які шмат зрабіў для збліжэння жыхароў дзвюх краін, а ў прыватнасці, Эйлата і Барысава. Празрысты намёк гарадскім саветам абодвух гарадоў 🙂

У кватэры з дасканалай сістэмай ахалоджання паветра лавіў кайф, перачытваючы Уладзіміра Набокава. Да некаторых твораў дабраўся ўпершыню, і вось урыўкі з «Шляхаводніка па Берліне», якія проста клаліся на нашае адчуванне: «У кожным вялікім горадзе ёсць своеасаблівы зямны рай, створаны чалавекам… раю наведваць дом земнаводных, насякомых, рыб… І вядома, трэба паглядзець, як кормяць чарапах». Мы з жонкай усё гэта назіралі – не ў берлінскім заапарку, а ў эйлацкім акіянарыуме.

З другога боку… хапае ў Эйлаце, як і ў іншых мясцінах, вуліц, пакрытых брудам; немалую ролю тут граюць хатнія гадаванцы. Уражанне такое, што цяпер палова сем’яў трымаюць сабачку, хто-ніхто і па два. Улады з дапамогай плакатаў папярэджваюць гаспадароў, каб не пакідалі пасля прагулак сабачае гаўно, ды гэта слаба дапамагае.

Вясёлы кліп ад Ніра & Галі пра коціка і птушку. Жэстачайшэ рэкамендуецца для прагляду

Безліч у ізраільскіх гарадах і катоў – рудых, шэрых, усялякіх. Часта яны сядзяць ля ўваходаў у крамы, адкуль кандыцыянер гоніць свежыя струмені – ратуюцца ад спёкі, значыць. Паводзяцца па-гаспадарску. Вунь адзін разлёгся пасярод тавару (знята на рынку Кармель у Тэль-Авіве).

Што зачапіла мацней – сітуацыя з Мёртвым морам; яно, слушна адзначалі розныя аўтары, літаральна памірае, бо вада з ракі Іярдан практычна не даходзіць да мора-возера. Я зрабіў памылку, вырашыўшы з Эйлата заехаць у Эйн-Гедзі і паплюхацца ў салёнай вадзе (помніў з 1996 г., што ля запаведніка ёсць грамадскі пляж). Той самы паліцыянт, які прэзентаваў мне бутэльку, патлумачыў: уся паўночная частка Мёртвага мора закрыта для купання. Насамрэч паўсюль тырчэлі плакаты: «Асцярожна, правалы ў глебе», «Купанне забаронена». Тым не менш я пераадолеў круты спуск і дабраўся да берагавой лініі, падзівіўся з гранул солі, што сабраліся ў «кветкі», памачыў ногі, пафоткаў… На жаль, камера з мабільнага не перадасць усіх нюансаў.

Праваахоўнік радзіў вярнуцца на 25 кіламетраў у бок Эйлата, у Эйн-Бакек, што мы з жонкай і зрабілі. Праўда, паўднёвую частку, разрэзаную канальцамі, ужо цяжка ўважаць за «сапраўднае» мора, дый пейзажы там менш маляўнічыя. Аднак людзі ахвотна прыязджаюць здаля, бо вада, кажуць, валодае-такі лекавым эфектам. Паляжалі ў ёй і мы.

* * *

Агулам, за 17 гадоў Ізраіль, пабагацеўшы, не здолеў вырашыць многія свае праблемы – сацыяльныя, дэмаграфічныя, экалагічныя. На лакальных узроўнях робіцца нямала – пабудавана трамвайная лінія ў Іерусаліме, што дазволіла разгрузіць цэнтр горада, будуецца нешта падобнае ў Тэль-Авіве… Аднак рызыкну дапусціць, што ў стратэгічным плане дзяржава топчацца на месцы. Пры ўсёй павазе да Бібі Нетаньягу (дасведчанага тактыка, майстра кампрамісаў), няма зараз нацыянальнага лідэра, голас якога лавіла б уся краіна, дый ці будзе?.. Па вялікім Тэль-Авіве развешаны гіганцкія плакаты з выявай Машэ Кахлона, міністра фінансаў, які яўна рыхтуецца да выбараў. Напэўна, гэта не найгоршы экземпляр палітыка, але хто гарантаваў бы, што, трапіўшы на самы верх, ён не пойдзе за сваім цёзкам Кацавам або Эхудам Ольмертам, нядаўна выпушчаным з турмы? Асабіста я не схільны давяраць тым, хто шукае папулярнасці праз каляровыя карцінкі.

Якраз у час нашага прыезду ўсчаўся чарговы скандальчык – урад Ізраіля пастанавіў прыпыніць пагадненне ад 31.01.2016, згодна з якім прадстаўнікі кансерватыўнага і прагрэсіўнага іудаізму атрымлівалі некаторыя правы ля Муру Лямантаў (Сцяны Плачу). Большасць аналітыкаў ацаніла крок прэм’ер-міністра як саступку ультраартадоксам, прысутным і ва ўрадзе. Ёсць думка (вычытаў у газеце «Наguesher»), што пагадненне было заключана ў эпоху Абамы, каб залучыць на свой бок лідэраў амерыканскіх яўрэяў, а калі прыйшоў Трамп, то з ім у Нетаньягу ўсталявалася непасрэдная сувязь, і ў падтрымцы тых лідэраў – сярод якіх нямала ўплывовых людзей – ужо няма патрэбы… Ізраільцам ніхто не забараняе сварыцца з багатырамі: іншае пытанне, дзеля чаго? Што на даляглядзе? Парады «меншасцей» з вясёлкавымі сцягамі?

Тэль-Авіў. Такіх сцягоў у горадзе хапае.

Як бы ні ставіцца да першага галавы ізраільскага ўрада Давіда Бен-Гурыёна, ён з’яўляўся дапраўды галавой (палец у рот не кладзі). І быў здольны на нетрывіяльныя крокі – чаго варты пераезд у паўднёвы кібуц Сдэ-Бокер, што ў пустыні Негеў… У 1950-х ён клікаў суайчыннікаў за сабой, асвойваць пустыню, бо яе засяленне, паводле Бен-Гурыёна, з’яўлялася «нацыянальнай задачай вышэйшага парадку». І праўда – яна ж займае 60% тэрыторыі краіны.

Мы з Б.-Г. 🙂

У 2015 г. Нетаньягу заяўляў ганарліва, што «мара Бен-Гурыёна пра заселены і квітнеючы Негеў ператвараецца ў жыццё на нашых вачах». Нешта я не заўважыў. Па дарозе з Тэль-Авіва ў Эйлат, пачынаючы з наваколляў Беэр-Шэвы, жылых паселішчаў мала (асабліва злавеснае ўражанне пакідае раён Цын з яго «іншапланетнымі» кратэрамі; бліжэй да Іярданіі аднастайны пейзаж прынамсі разбаўляецца шматлікімі пальмавымі аазісамі). Карацей, нягледзячы на дэкларацыі ды подзвігі энтузіястаў, на рукатворны лес Ятыр, Ізраіль развіваецца перадусім у досыць вузкай прыбярэжнай паласе, дзе і круцяцца асноўныя капіталы. Нават Галілея з яе спрыяльным кліматам заселена не вельмі шчыльна: калі мы ехалі ўвечары, то адзначалі толькі рэдкія агеньчыкі. Бадай палова з іх, напэўна, адносілася да арабскіх паселішчаў.

Стаўка на «вялікі Тэль-Авіў» і «вялікі Іерусалім» крыху нагадвае канцэнтрацыю расійскіх рэсурсаў у Піцеры і Маскве. Эйлат параўнаў бы тады з горадам Сочы, прынамсі па капіталаўкладаннях ды іміджавай значнасці для дзяржавы. (А Хайфа як Навасібірск :)) Слушна? Няслушна? Такое маё суб’ектыўнае адчуванне. Як і тое, што Ізраіль пасля хваль масавай іміграцыі крочыць ужо «сярэднім шляхам», без амбіцый сусветнага – і нават кантынентальнага – маштабу. Бацькі-заснавальнікі, якія мелі падобныя амбіцыі, памерлі, змагар за «Новы Блізкі Усход» – таксама…

Некалі прачытаў выраз Марціна Бубера: «Кібуц – гэта ўзорны не-правал. Гэта не поспех, але ўзорнае не-паражэнне» (прыведзена, напрыклад, тут). Мяркую, калі замяніць слова «кібуц» на «Ізраіль-2017», вялікай памылкі не будзе.

* * *

Бонус аматарам штучных моў. Паказаная вулачка ў Петах-Тыкве, што носіць імя д-ра Заменгофа, ураджэнца Беластока, які жыў і ў Гародні. Дзе таксама ёсць вуліца, названая ў гонар «доктара Эсперанта».

Вольф Рубінчык, г. Мінск,

18.07.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.07.2017  00:07

Д. Шульман. Пра пляж і не толькі

Акурат год таму гутарылі мы з ізраільска-беларускім літаратарам, які жыве ў Эйлаце. За гэты час Уважаемый Давид Ефимович (так яго звалі на заводзе, каб адрозніць ад іншага Давіда) напісаў дзве аповесці і некалькі апавяданняў. І выпусціў новую кнігу, якую можна набыць у Мінску…

  

– Аднойчы я вырашыў зрабіць «барысаўскую» кнігу, дзе ўсе героі барысаўцы, пра іх жыццё да і пасля вайны. – гаворыць Давід Шульман. – Я хацеў, каб той час не згубіўся – наколькі гэта ўдалося, не ведаю, але стараўся. Прысвяціў кнігу блаславенай памяці маіх бацькоў-барысаўцаў – Яфіма і Розы Шульман. Назву даў па аповесці «Жанчына валіць з ног, жанчына ставіць на ногі», ёсць такая прыказка на ідышы («A vajb varft fun dy fis un shtelt af dy fis»). У кнізе шмат таго, што я ўжо друкаваў, але ёсць і зусім новыя апавяданні (напрыклад, «Вучуся быць шчаслівым» – гісторыя сустрэчы капітана-яўрэя, які вярнуўся з вайны, дзяўчынкі-яўрэйкі і яе дзядулі; там і пра выратавальнікаў дзяўчынкі, простых людзей…)

Гэтай кніжкай я кажу: «Не забывай мяне, Барысаў». У бліжэйшы час плануюцца тры прэзентацыі: уласна ў Барысаве (магчыма, у музеі), у мінскай яўрэйскай суполцы на вул. В. Харужай і ў кнігарні Логвінава. На кніжным кірмашы ў канцэртнай зале «Мінск» (у Рамана Цымберава) мая кніга ўжо прадаецца. Тыраж невялікі, частка адправіцца ў Канаду.

Д. Шульман у санаторыі «Крыніца» пад Мінскам, чэрвень 2017 г.

Зараз працую над сямейнай хронікай, першая частка ўжо гатовая. Думаю, дзве часткі хронікі разам з новымі аповесцямі ўвойдуць у наступную кнігу. Праўда, мы разважаем, а той Хлопец, што наверсе, Ён вырашае. Апошнім часам я мінімум два-тры разы на тыдзень хадзіў на мора – яно дае натхненне. Адзін знаёмы пенсіянер, у яго бацька з Беларусі, але сам нарадзіўся ў Ізраілі, кажа: «Калі я ўваходжу ў мора, я адзін чалавек, калі ж я выходжу, то на дзесяць гадоў маладзею». Мы з ім сустракаемся, размаўляем – трошкі на ідышы, а больш на іўрыце, вядома.

Запісаў Вольф

Прапануем новае апавяданне з новай кнігі (выдавец – Зміцер Колас, Мінск, 2017).

Давід ШУЛЬМАН

Пра пляж і не толькі

Гэта быў час, калі мужчыны і жанчыны купаліся ў рэчцы паасобку. Мужчыны з правага боку ад моста, на «ямках» – там глыбіня метры пад тры і водная «пляма» метраў пад дваццаць у даўжыню. Жанчыны злева ад моста: той пляж быў утульнейшы дзякуючы кусцікам, што засланялі від з другога берага і моста – такі зручны для адпачынку, непраглядны, зялёны куток поплава.

На мужчынскім беразе была толькі трава, і за метраў трыццаць ад берага – купіны, за якія можна было нават схавацца. Зусім не хаваючыся, за тымі ж купінамі пасвіліся каровы пад кіраўніцтвам Пецькі Грабяшка. Каб трапіць на вадапой, яны міналі пляж, пакідаючы калі-нікалі свае ляпёхі, і спускаліся да вады бліжэй да моста, дзе бераг уваходзіў у рэчку. На «ямках» бераг быў вышынёй два метры, і там было зручна даваць з разбегу нырца.

Чаму яны, мужчыны і жанчыны, аддзяліліся? Дык таму, што купальных гарнітураў яшчэ не было. Жанчыны купаліся ў трусах і «цыцкатрымальніках», ва ўсіх адной непрывабнай мадэлі і аднаго колеру. Такая паўсядзённая бялізна: дома, у горад, на рэчку – адно і тое ж. Купацца ў гэтым побач з мужчынамі лічылася непрыстойным. Пра прыгожую жаночую бялізну большасці яшчэ было нічога не ведана, а тым болей не відана.

Мужчыны ў сябе купаліся хто ў чым: у звычайных сямейных чорнага колеру майтках да каленяў ці ў гаткес, кальсонах, белых з тасёмкамі знізу. Трошкі пазней з’явіліся плаўкі, з чорнага саціну з белымі тасёмкамі збоку, на сцягне. Надзяваліся яны на адну нагу, далей укладвалася «гаспадарка», потым абгортвалася другая нага і завязваліся тасёмкі. Ці былі яны зручныя? У параўнанні з кальсонамі – безумоўна, і выглядалі прыстойней, і пераапранацца было зручней: надзеў паверх майткі, развязаў тасёмкі і плаўкі пачыналі звальвацца. Трошкі пацягнуў, і яны ўжо ў руцэ.

* * *

Калі да Сташкевічаў прыехала семнаццацігадовая ўнучка з Таліна і запыталася ў бабулі, дзе ўсе купаюцца, тая адказала «за мостам», але не сказала, з якога боку. Бо гэта разумелася само сабой, што з левага. Разумелася для мясцовых.

У пляжны гарнітуры – кароткіх майтачках і станіку аднаго і таго ж колеру і з кветкамі на тканіне – Соня стала зоркай на мужчынскім пляжы. Кальсоны, чорныя майткі і плаўкі з тасёмкамі з аднаго боку, а з другога – голы жывот і доўгія ногі, якія ўтыкаліся ў пругкую попку. Соня давала нырца, плавала, выходзіла на бераг і скакала на адной назе, нахіліўшы галаву ў бок – выганяла ваду з вушэй. Трэсліся грудзі, цудоўныя маладыя ножкі танчылі пляжны танец. З вады тырчалі сівыя, лысыя і маладыя галовы. Пра эротыку яшчэ ніхто не ведаў, але назіралі нашы мужыкі за Соняй, высунуўшы языкі і страціўшы мову.

З таго лета нашы жанчыны пачалі «даставаць» па блаце гарнітуры і купацца з мужчынамі на «ямках». Тыя таксама набывалі плаўкі прыбалтыйскага вырабу. Яны былі розных колераў у выглядзе кароткіх шчыгульных майтак. Спачатку гэта было незвычайна, бо пасля вады плаўкі так абляплялі «гаспадарку», што рукі аўтаматычна сунуліся да яе, прыкрываючы так званы сорам.

Так з’явіўся ў нас агульны пляж.

* * *

Амаль у гэты самы час насупраць ужо былога жаночага пляжа адбылася сітуацыя з Андрусём Пашкоўскім. Юнак, трошкі за дваццаць, спартыўнага складу, любіў купацца голым. І паколькі жыў на беразе рэчкі, то проста выходзіў з брамкі, скідваў майткі і даваў нырца. Месца нялюднае, але, паплаваўшы, ён выходзіў з вады, на ўсякі выпадак прыкрываючыся цнатліва ўнізе далонямі.

І вось той раз, калі ён ужо сядзеў, абкруціўшыся ручніком, і паглядаў на ваду ды на другі бераг, там паказаліся трое дзяўчат. Яны былі шумлівыя, гучна размаўлялі і смяяліся. Няспешна распрануліся і кінуліся ў ваду. Голыя. Альбо не заўважылі Андруся – той быў ад іх метраў за дваццаць, – альбо, наадварот, добра бачылі і таму распраналіся павольна, тварам у яго бок. Андрусь адчуў нейкую нязручнасць. Прысеў на кукішкі, жадаючы заставацца непрыкметным.

Дзяўчаты – было ім гадоў па дзевятнаццаць – адна суседка, Алена Свірская, і дзве яе сяброўкі з Лядзішчаў-блядзішчаў. Лядзішчы – ваенны гарадок на мяжы горада, а ў народзе, калі пра яго заходзіць гаворка, наперадзе звыкла дабаўляюць літару «Б». Зусім не таму, што там з мараллю надзвычай дрэнна. Там, як і паўсюль, дзе афіцэры на вучэннях, а маладыя жонкі не працуюць. Але вернемся на наш бераг. Дзяўчаты, паплаваўшы, падурэўшы ў вадзе, выйшлі. Іх целы былі стромкія і пругкія, прыгожай формы попкі падкрэслівалі талію. Яны разам павярнуліся ў бок Андруся ўсім целам. І ён убачыў… Дзяўчаты былі ў тым узросце, калі закон сусветнага прыцягнення яшчэ не зрабіў адвіслымі іх грудзі і не абцяжарыў зады. Спецыялісты па ўцехах кажуць, што самыя каштоўныя грудзі тыя, якія можа абхапіць мужчынская далонь. Менавіта такія былі ў Алены і яе сябровак. І яшчэ чорныя трохкутнікі ўнізе, тыя, што разганяюць фантазіі.

Андрусь адчуў пад ручніком напружанне, якое хутка павялічвалася. Лёгкі жар прабег пад скурай. Думкі пагналі кроў уніз жывата.

А дзяўчаты разаслалі посцілку і, не выціраючыся, ляглі на жывот. Было дзевяць раніцы, месяц ліпень, ласкавае сонейка.

Увечары Андрусь убачыў іх у старым парку на танцах. Дзяўчаты дзёрзка глядзелі на яго, а ў вачах і на вуснах мільгала ўсмешка. Яны ж, вядома, бачылі Андруся раніцай. І як ён заходзіў, і як выходзіў з вады. Таму і самі паказаліся, пакрасаваліся, ведаючы, што сваёй прыгажосцю не пакінулі яго ў спакоі, ха-ха!

* * *

– Мотэль, куды ты ідзеш?

От, Наста, усё ёй трэба ведаць, каб пасля, як паштальён, разносіць па дварах.

– Іду пакупаць яйцы.

– У краму ці да Камарыхі?

– У рэчку Сху.

– Ой, Мотэль, усё жартуеш. Ну, бывай.

Мотэль апошні, хто купаецца яшчэ ў кальсонах. Яму шэсцьдзесят, ужо не працуе і калі-нікалі ходзіць на рэчку купацца. Вось і сёння, ён распрануўся і ўвайшоў у ваду. Плавае, метраў пяць наперад, потым столькі ж назад. Становіцца, адпачывае. Ён высокі, метр восемдзесят. Вада даходзіць яму трошкі вышэй ад пояса, і таму з берагу не бачна, што ён у кальсонах.

Мотэль выходзіць з вады, абціраецца ручніком, потым глядзіць па баках. Бачыць некалькі дзетак непадалёк. Ён здымае кальсоны, выкручвае іх і зноў надзявае. Раптам чуе з кустоў голас Насты: «Вельмі нават нядрэнна глядзіцца! Так, Марыя?» Наста забылася пра тое, што сядзіць у засадзе. Што робіць Мотэль? Ён паварочваецца ў бок кустоў, спускае кальсоны да каленяў і паціху хістаецца.

– Як табе не сорамна, Мотэль! – кажа выходзячы з хованкі Наста, і следам выходзіць яе сяброўка Марыя, абедзве саракагадовыя жанчыны.

Мотэль хутка нацягвае кальсоны, надзявае штаны і на голыя грудзі пінжак, падхоплівае астатнія рэчы і сандалі, пакідае бераг. Ён не з сарамлівых, але ж такога павароту не чакаў. Неяк усё адбылося нечакана і непрыстойна. А можа гэта і нядрэнна? Жыве ён адзін, а тут балбатуха Наста…

Ён вяртаецца дахаты, ідзе на грады па агурок, выпівае шклянку чырвонага віна. Мільганула думка пра тое, што ўсё ў гэтым свеце верціцца вакол двух самых прыцягальных месцаў, і месцы гэтыя паміж ног. Дык за тое, каб яго месца магло яшчэ сустракаць… Мотэль выпівае яшчэ і ўкладваецца на кушэтку.

Прачынаецца ад грукату ў шыбіну акна. Там надвячорак і… Марыя. Паказвае бутэльку віна і просіць, каб Мотэль адчыніў дзверы…

Часы простыя, большасць людзей жыве аднолькава бедна, але лічыць, што жыве добра. Чарга па хлеб, па абутак і адзенне, якія калі-нікалі ў канцы месяца «выкідваюць» у продаж.

Але гэта не тут. Тут простае лета, спякота, няхуткае жыццё. Плямы посцілак займаюць выган побач з «ямкамі». На іх жанчыны, дзяўчаты ў прывабных позах. Смяюцца з хлопцаў, што сноўдаюць сюды-туды, кідаючы ў іх бок галодныя погляды.

Жыццё!

Апублiкавана 19.06.2017  22:47

Впервые. Белорусы узнают Израиль

В следующем 2018 году исполняется 10 лет сайту, а 19 апреля – 70 лет Независимости Израиля. В связи с этими датами в день Старого Нового года объявляю старт мероприятия. В большинстве своем оно будет для жителей Беларуси и тех, кто имеет там корни, но живет в др. странах, помимо Израиля. Об израильтянах, а также живущих в иных странах, но пожелающих принять участие, разговор отдельный, и о нем ниже.

Итак, в августе 2018, можно будет приехать на 16 дней в Израиль для поездок по стране и реального знакомства друг с другом. Это совсем не дешевое удовольствие и для многих не осуществимо. Но я хотел бы, чтоб именно те, кто не могут себе этого позволить, оказались здесь. Да и кто иногда могли бы – тоже приехали, потратив значительно меньше того, во что обойдется поездка. И чтоб таких было не несколько десятков, а значительно больше, например, чел. 100.

Это не просто туристическая поездка группы совершенно незнакомых людей, а тех, кто объединены общими интересами сейчас и будут делать немало в будущем по сохранению памяти, восстановлению того, что еще окончательно не исчезло, и воспрепятствованию нынешнему бредовому чиновничьему произволу, что привлечет в Беларусь туристов, а не будет отталкивать.

Что для этого надо сделать?

В течение нынешнего года необходимо создать фонд. Каждый должен не только читать материалы сайта, но и, непременно, лайкать понравившиеся, оставлять комменты и обязательно распространять, и не только в фейсбуке. Привлекать компании, будь-то белорусские, израильские, или еще какие-то, которые могли бы заинтересоваться и стать спонсорами. Желающие приехать должны быть заинтересованы, чтоб как можно больше их знакомых узнали о сайте и внесли свой вклад в создание фонда, необходимого для финансирования всего мероприятия, различных организационных расходов, а также серьезного развития и продвижения сайта, да и не только.

Каждое пожертвование должно быть отправлено с указанием для кого (Ф.И. конкретного человека) и, естественно, от кого и где проживает, а также, желательно, указать возраст отправителя, предварительно написав на amigosh4@gmail.com и обсудив, как лучше осуществить перевод. Те, кто привлекут серьезных спонсоров, получат дополнительные места. Примерная минимальная стоимость участия одного чел. – 1500 долл. Несомненно, сумма немалая, но если на этот раз приедут одни, которым помогли осуществить мечту, то в следующий раз окажутся те, кто жертвовал, а потому интерес в успехе должен быть у очень многих. Наиболее активные авторы сайта получат персональные приглашения.

Предстоит провести большую подготовительную работу, для чего необходимы, по меньшей мере, 5 серьезных людей, живущих в Израиле, и несколько на высоком уровне знающих иврит и англ., при этом хорошо бы, чтоб и белорусский. Каждый из них в дальнейшем будет участником всех поездок по стране, встреч и т.д., естественно, бесплатно, а кто-то получит и не одно место, исходя из личного вклада. Необходимо будет также привлечь группу волонтеров из учащихся старших классов и студентов, в том числе живущих в Беларуси.

Еще в процессе подготовки мероприятие может стать хорошей рекламой для различных белорусских, да и израильских компаний. После же его окончания, когда о нем появятся материалы в различных белорусских и израильских СМИ, оно даст серьезный толчок сближению простых людей наших стран, сохранению исторической памяти и организации самых различных совместных мероприятий, как в Израиле, так и Беларуси. Итак, попадут только активные, а таких, не сомневаюсь, окажется много.

Ежели чел. живет в Америке, Канаде, Австралии, Германии и т.д., то за исключением билетов, все экскурсии, проживание в отеле и т.д. будут по особо льготным ценам. 

Что касается израильтян, то и для них возможны бесплатные экскурсии по стране вместе с приехавшими, но для этого надо будет проявить не меньшую активность, что поможет оказаться в Израиле и их добрым друзьям и знакомым, как живущим в Беларуси, так и др. странах.

С помощью волонтеров мы найдем как иврито-англоговорящие, так и русско-белорусские семьи, которые в один из дней пригласят к себе каждого из приехавших. 

Незадолго до отъезда, скорее всего в субботу, в лесу Бен-Шемен, недалеко от Тель-Авива, будет проведена встреча-пикник, на которую смогут приехать и многие израильтяне. В заключение там же в амфитеатре состоится концерт.

Думаю, что среди приехавших окажутся и некоторые белорусские музгруппы, хотя могут быть и живущие в др. странах, но имеющие в своем репертуаре песни на белорусском, идиш, иврите, украинском, англ. Будут также привлечены израильские музыканты с белорусскими корнями. 

Если же будут желающие присоединиться к участникам, оплатив полностью поездку, то отказа не будет.

Обсуждения вопросов подготовки и проведения будут исключительно в израильско-белорусской группе в фейсбуке, потому в нее приглашаются все, кого еще в ней нет, и кто будет делать всё необходимое, о чем говорилось выше. Не сомневаюсь, что при всей необычности задумки, она будет осуществлена.

Но поскольку работы достаточно много, то надо начинать без раскачки и долгого раздумывания. 

Я нисколько не сомневаюсь, что все получится, по ряду причин:

  1. Старт дан в День моего рождения и Старого Нового года, а доброжелательность и уважение огромного количества людей особо почувствовал именно в этом году.
  2. Никогда не привык отступать, такой уж характер.
  3. Никто не может сказать, что в жизни кого-то подвел, не сделал обещанного, как бы тяжело ни было.
  4. Никто подобного не делал, вряд ли у кого-то даже зарождалась мысль, что еще больше заставит добиться результата.
  5. Успех мероприятия как раз в интересах очень многих, не говоря о том, что каждый из нас будет способствовать улучшению отношений между простыми людьми, независимо от национальности, живущими как в одной стране, так и в разных, Особенно это важно в нынешнее неспокойное время, при тех правителях, которые десятилетиями упорно цепляются за власть и считают себя незаменимыми.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Просьба присылать для размещения на сайте отдельные интересные снимки, а еще лучше вместе с  рассказами о поездках по стране. 

Опубликовано 13.01.2017  16:56

Обновлено 1.09.2017 09.59

Раман Абрамчук пра Ізраіль

27.12.2016
Рубрика Ну, как съездил

Ну, як з’ездзіў у Ізраіль – нататкі пра арабаў, габрэйскіх дзяўчат і пэйсы

Шалом
Краязнаўца і паэт Раман Абрамчук увосень ездзіў у Ізраіль і прывёз адтуль неверагодна рамантычныя нататкі.
________________________________________________________________________________________________________

Адпраўляючыся ў Ізраіль, забудзьце, калі ласка, што першыя прэзідэнты ды прэм’еры гэтай краіны – вашы землякі. Гэта не тыя ключы. Ключоў у вас няма, калі вы не гэбраіст, не мясцовы прафесар юдаікі. Вучыць іўрыцкі алфавіт перад вандроўкай, каб хоць што-небудзь цяміць? Паважна, але мала рэальна. І хоць вабіць, што і ў іх, і ў нас ёсць фрыкатыўны “г”, усё адно пачынайце не з гэтага. Апроч прыветнай усмешкі – гэтай міжнароднай мовы людскасці – няхай гэты лексікон будзе вам у падтрымку падчас арыентавання на мясцовасці.

Пастух у Ерусаліме.

 

АРАБЫ

Мара мая была пабываць у арабскім квартале. Дамарыўся: жылі ў арабскім квартале, елі пераважна ў арабскіх шапіках. Што ўжо казаць пра сувеніры – габрэі такім проста не займаюцца. Крамы – без коштаў. У арабаў проста не прынята. Нават у фудкорце сучаснага гандлёвага цэнтра арабскі сектар гандлюе як Алах на душу паклаў. Вучышся таргавацца. Зразумела, бяздарна. Гэтак жа бяздарна каштуеш тое, што шчодра прапануюць арабы: асцярожна, недаверліва.

І ў той жа час іншая палова арабскага мозга ўжо падлічвае, колькі з вас можна садраць як з замежнага турыста. Але, узгадаўшы нашу айчынную турыстычную набрыдзь з яе метадамі працы з замежнікамі, адмаўляюся ад выстаўлення якіхсьці рахункаў арабам, хоць не раз бачылі прыклады несумленнага абыходжання.

Я згадваю прыклады невытлумачальнай шчодрасці ды шчырасці сустрэтых арабаў – і зноў паважна ўслухваюся ў чароўны спеў муэдзіна з мінарэта. Арабы – хітрыя? Я б сказаў, што яны здзяйсняюць сваё зло там і так, дзе і як яго не здзяйсняюць габрэі і, быць можа, беларусы. Але істотнай розніцы паміж намі… яна танчэй, чым мы думаем.

На арабскіх вуліцах Ерусаліма.

Пастух у арабскім квартале Ерусаліма, пасля прасіў 5 шэкеляў за фотку.

У арабскім квартале Ерусаліма.

 

АРМЯНЕ

Доўга намагаліся трапіць у армянскі квартал і дужа цікавіліся гісторыяй такога асобнага паважнага статусу армян у Ерусаліме. Ды ўсё ніяк. Але дзесь між магілай Давіда і Сцяной плачу армяне самі прыходзяць да нас: добразычлівая Жасмін на слабой рускай дапамагае нам не памыліцца з выбарам прадуктаў у краме, бо надпісы на іх – выключна на тамтэйшых алфавітах.

Далей нечакана апынаемся на армянскіх вечаровых вуліцах: замест хаосу арабскіх сувенірных шапікаў – арт-майстэрні, замест шавермаў – армянская таверна. Чысціня і інтэлігентнасць. Мастак Вікен прадае нам свае распісаныя керамічныя вырабы – і язык не паварочваецца запытаць яго “адкуль вы родам?”, бо па рухах і няспешнай гаворцы можна нават без “Вікіпедыі” здагадацца, што армяне тут – мясцовыя з наймясцовых.

Армянская арт-майстэрня, здымаць творы ўнутры забаронена.

 

ПЭЙСЫ

Розныя. У спалучэнні з дзівоснымі шапачкамі ці каробачкамі на галаве. Як потым высветлілася – увесь Ізраіль такі, а не толькі духоўныя асобы. Ізраіль габрэйскі.

Строгі чорны касцюм з белай кашуляй, чорны капялюш (можа быць розных відаў) і белыя матузкі на поясе (адзін з матузкоў – блакітны, каб на світанні, распазнаўшы яго колер, пачаць малітву) – гэта надзвычай распаўсюджаны штодзённы від вопраткі габрэяў, у тым ліку дзяцей.

На Шабат жа габрэі апранаюцца шыкоўна. Выпешчаныя дзеці, якіх цяжка ўявіць з працягнутай да турыста рукой. Яны любяць сябе. І з боку гэта выглядае як здаровая самапавага і жаданне быць далучаным да сваіх, богаабраных. І ў мяне няма сумневу,  што гэта так і было. І арабы, што ў пятніцу цягнуцца ў мячэці працоўнай масай, выглядаюць на іх фоне рабочым класам са сваёй гнеўнай пралетарскай праўдай.

Можа, і ў гэтым корань іх канфлікту? І прычына нашай большай блізкасці да арабскага свету, а не да яўрэяў?

Перад Шабатам ля Сцяны плачу.

Сцяна плачу на Шабат.

 

СМЕЦЦЕ

Паўсюль на арабскіх вуліцах. Нідзе на габрэйскіх. У той жа час мясцовыя запэўніваюць, што ўнутры арабскіх дамоў чысціня. Кажуць яшчэ, што так арабы выражаюць сваё стаўленне да ўладаў Ізраіля.

А яшчэ адзін з габрэяў, пачуўшы, адкуль я, усклікнуў: “О, адна з самых чыстых краін у свеце!” Пасля гэтага адчуў сябе экспертам па чысціні з правам пісаць вось такія зацемкі.

У арабскім квартале перад амерыканскай царквой.

 

СМАКІ

Вострыя, казачна салодкія, размаітыя – арабы любяць паказытаць рэцэптары ў роце. Але можна і апячыся.

І толькі хумус, ацэнены намі ад першых дзён – культуралагічна блізкі нашай бульбе, пакліканы ўсярэдніваць амплітуды смакаў і несці ў арганізм здаровыя калорыі.

Сваяк мінскага «Сытага таты”.

 

МАЛІТВА

Арабскай вяззю-дымкай разліваецца вакол вежаў мячэцяў. Або індывідуальна шапочацца богаабранымі там, дзе Яхвэ захацеў (хоць у залі чакання самалёта, хоць на закутку вуліцы). Або супольна і пранікнёна спяваецца на ўсіх мовах гуртамі паломнікаў з усяго свету – ціхім спевам ці ў мегафоны пад гітару, ідучы шляхамі Прапаведніка з Галілеі.

Ізраіль з Палесцінай моляцца. Па-рознаму. Але Адзінаму. І цяжка знайсці больш малітоўнае месца на планеце. Надта вялікая плынь сігналаў наверх. І немагчыма не адчуць зваротнай рэакцыі.

Сцяна плачу на фоне мячэці.

Шабат, Сцяна плачу.

Пятніца ў Ерусаліме, арабы ідуць у мячэць.

 

ЕРУСАЛІМ

Горад гарадоў. І ўсходне-сарацынскі. І рамантычна-сярэднявечны, так што чутно пошчак крокаў Радзівіла Сіроткі. І сучасны габрэйскі. І занадта турыстычны. Сакральны стокроць.

Паветра – спрэсаваная газа, што можа выбухнуць ад любога габрэйскага слова, неасцярожна чыркнутага аб шурпатую серу арабскай годнасці. Гурты паліцэйскіх ад чатырох да дзесяці чалавек на кожным рагу вуліцы. Увечары – яшчэ больш. Смялей. Ідзі праз іх кардоны і загарадкі. Спрабуй прабрацца тупіковымі вуліцамі. Залазь на дахі і дабірайся да купалоў. І, быць можа, сцены ўпадуць.

Распаласаваны на армянскі, габрэйскі, хрысціянскі, арабскі кварталы, стары Ерусалім належыць і табе, звычайнаму турысту. Па што прыйшоў – тое і атрымаеш. Дотык або шаверму. І не заліпні на сувенірах, крамы з якімі цягнуцца бадай да самага неба.

Паліцыя ў Ерусаліме.

Дахі Ерусаліма, вежы храмаў розных рэлігій.

 

МОРЫ

Удалося паплаваць у пляжна-рэлаксовым Чырвоным, павыбрыквацца ў Мёртвым, паскакаць разам з хвалямі сівога Міжземнага. А яшчэ пасядзець на беражку Галілейскага, як колісь Хрыстос з сябрамі.

Чырвонае апраўдвае назву безліччу яркіх фарбаў, што выпраменьваюць з крыштальна-празрыстай вады дзівосныя каралы. А таксама безлічнай разнастайнасцю рыбін, у якіх пасля ерусалімскіх рэалій пазнаю рыб-хрысціян (стрымана і паважна здабываюць хлеб надзённы), рыб-арабаў (спрытна шныкаюць вузкімі міжкаралавымі вулкамі па дробных справах), рыб-юдэяў (экстатычна завісаюць у малітве перад камянём-Сцяной плачу).

Жонка штуршком выводзіць мяне з падводна-культуралагічных летуценняў з нагадкай, што падводная абсерваторыя зачыняецца а 18-й. Мёртвае – анічым не ўразіла, акрамя як здаровым самаадчуваннем пасля купання і магчымасцю танчыць балет на вадзе без кармічнага сыходу на дно.

Міжземнае – пахне старажытнагрэцкімі міфамі, і, як ні дзіўна, толькі яно пахне морам. Раніцай стала дужа хвалістым, бераг акупавалі сёрфінгісты. Блазнуем, скочам на хрыбет хваляў, каб пракаціла пару метраў, і шчаслівыя без усялякіх адмысловых дошак. Магія Міжземнага так засмоктвае, што ў аэрапорце нас чакае мардабойная фраза: “Вы спазніліся на самалёт”.

У акіянарыуме (Эйлат).

 

ГАЛІЛЕЯ

Няцяжка ўявіць “язычнікаў” з евангельскіх аповедаў. Вось, іх нашчадкі дагэтуль гандлююць шавермай ці разводзяць авечак. Ці не тыя гэта самыя, што не маглі па вызначэнні быць юдэямі, але ў свой час сталі хрысціянамі або мусульманамі?

Няцяжка зразумець і скептычнае стаўленне ерусалімскіх да Галілеяніна, што раптам выдаў: “Я – Спрадвечны”. Гэта як хтось бы з Хоцімску прыпёрся ў Мінск, цэлячы ў духоўныя лідэры нацыі. “З Хоцімска – ці можа быць што добрае?” – пыталіся б мы адзін у аднаго, як колісь юдэі пра нейкага Ешуа Га-Ноцры (Ісуса з Назарэта).

Галілея – паўночная правінцыя Ізраіля, дзе юдэі змяшаліся з нявернымі, не карысталася павагай у тыя часы. Але менавіта ваколіцамі Галілейскага возера збольшага і абмяжоўваліся вандроўныя маршруты Хрыста. Што гэта – любоў да малой радзімы?

Мазаіка V ст. у царкве на беразе Галілейскага мора на месцы памнажэння Хрыстом рыбы і хлябоў.

 

ЮДЭІ

Амаль усе ведаюць англійскую (нават кіроўцы). Адкрытыя і гатовыя дапамагчы. Патыхаюць дабрабытам і інтэлігентнасцю. Стары патрыярхальны Ізраіль – як утульна і цёпла ў гэтым космасе! Так і хочацца быць адным з іх, ведаць і іх дзіўнаватае пісьмо і таямніцы Талмуда.

Ды Хаім, наш вулічны знаёмы, адной фразай перабівае хрыбет майму нованароджанаму юдалюбству: “Так, быў такі з Галілеі, рабіў цуды праз забароненыя замовы, ды нашы прыбралі Яго рукамі рымлян, бо перашкаджаў усім са сваёй сектай”.

Хм, калі твая богаабранасць, дабрабыт і нацыянальная ідэя становяцца насуперак праўдзе, як ты сябе павядзеш? Што б сказалі нашыя свядомыя змагары, калі б нейкі правінцыял-прапаведнік у час, калі гібее айчына, раптам стаў іх грузіць казанямі пра людскасць ды сумленне?..

Габрэйскі квартал у Ерусаліме.

Гефсіманскі сад, старажытнае аліўкавае дрэва.

 

ЭМІГРАНТЫ

Часта сустракалі ўкраінцаў і беларусаў, якія, відаць, знайшлі-такі габрэйскія карані ў сваім славянскім дрэве. Мне падказваюць, што Абрамчук таксама мае ўсе шанцы.

Рэпатрыянты не любяць размаўляць пра мінулае. Але ў цеплыні ім не адмовіш: нашы частыя праваднікі і памочнікі ў вандроўцы – рускамоўныя мігранты. Габрэі і не. Хаім з Навасібірска, Жэня з Гомеля, Ігар «ды няважна адкуль». Дапамагаюць і ставяцца прыязна. Проста так. Таму што нейкая сувязь. Ну і Бог з імі.

Не адмовіш ім і ў любові да новай радзімы: усе аповеды пра поспехі дзяржавы Ізраіль вядуцца ад першай асобы множнага ліку. Ганарацца, не хаваючы, чаго не сустракаў у Заходняй Еўропе (з якой Ізраіль параўнальны па ўзроўню жыцця), дзе здаровыя дзяржаўныя механізмы ўспрымаюцца як належнае.

Помнік ізраільскім салдатам у Эйлаце.

 

ПАЛЕСЦІНА

Нікуды і не знікала. Мясцовыя, неяўрэі, па-ранейшаму называюць сябе палесцінцамі. На арабскіх вуліцах – шапікі з паўстанцкай сімволікай, антыізраільскімі майкамі ў адкрытым продажы. І тут жа побач адзінаверныя партызаны прадаюць кіпы з зоркай Давіда, увесь набор хрысціянскіх сувеніраў.

І толькі здагадвацца можна, пра што гамоняць мужыкі ды маладзёны ў сваіх кальянных пад партрэтам Арафата ў поўнай адсутнасці паненак ды што там накрэмзана па-арабску на сценах задворкаў побач з графіці нейкіх экстрэмістаў…

Антыізраільскія майкі ў арабскім шапіку.

Указальнік у габрэйскім квартале, надпісы па-арабску закрэслены.

 

ДЗЯЎЧАТЫ

Здзіўляліся бліскучай красе і макіяжу жыдовачак на Шабаце, цягнуліся ўслед за дужымі ізраільскімі школьніцамі на гару Саламона – школьніцы выйшлі ў апошні паход перад сыходам у войска.

А вось арабчанак проста не бачылі – ні ў крамах, ні яшчэ дзе на працоўным месцы. Толькі дзесь прамільгнулі чародкі паненак у чадрах – ці то са школы, ці то ў мячэць. Як жа тут арабу ўпусціць магчымасць пазаляцацца да светласкурых – адзін такі прама на маіх вачах выпрошвае тэлефон у маёй жонкі, міла мне пасміхаючыся з бяспечнай адлегласці.

Ільвіная брама (Ерусалім), чародка арабскіх жанчын ідзе ў мячэць, у якую не пускаюць турыстаў.

На подступах да гары Саламона, злева група ізраільскіх школьніц у апошнім паходзе перад сыходам у войска.

 

БЕЛАРУСЬ

Землякі і блізкія суседзі пазнавалі па вышымайцы. Хоць вочы нікому не мазолілі. Усяму былі рады.

Адзін раз толькі паскандалілі ў хостэле, які раптам вырашыў узяць за пражыванне па завышаным курсе. Яшчэ адна паненка на вакзальчыку ў Тэль-Авіве, калі двое здарожаных беларусаў вырашылі даесці на лавачцы маміны катлеты, падсела да нас і цішком стала рабіць сэлфі.

Ды турыстычную групу ў Назарэце трохі прытармазілі, пакуль не дазналіся, дзе дакладна вісіць абраз Маці Божай Будслаўскай.

Будслаўскі абраз Божай Маці на падворку царквы Дабравесця ў Назарэце.

 

НЕ

У апошні дзень падарожжа з-за спазнення на чэк-ін мы пачулі гэтае слова ці не з дзесятак разоў: ад розных супрацоўнікаў тэль-авіўскага і затым кіеўскага аэрапортаў і напаследак – ад кіроўцы беларускай маршруткі…

Напэўна, гэта хваля Міжземнага мора надала нам паскарэнне, якім прабілі ўсе кардоны. А быць можа, і наш экстравагантны выгляд – сумесь пляжных гарнітураў з вышымайкамі, асеннімі ботамі і паліто – абяззброіў адну з наймацнейшых сістэм бяспекі ў свеце.

А мо і сапраўды, адчуванне Велікоднай ночы ў пачатку лістапада ў Храме Труны Гасподняй было не проста вынікам удыхання духмянага каджэння…

Урэшце мы трапілі на самалёт. Толькі ўжо з нашай памежніцай у родным аэрапорце я зразумеў: ніякіх “не” і быць не можа. І не страшна спазніцца – на пачатак зімы на радзіме на 10 дзён. Пасля хвіліны строгага агляду і безвыніковага допыту, чаму мой пашпарт мокры, прыгожыя вусны беларускі расплываюцца ва ўсмешцы, прызнаюць за свайго.

Арыгiнал

Апублiкавана 28.12.2016  12:34

Беседа с писателем Давидом Шульманом – ч. 2-я (на белорусском)

ГУТАРКА З ДАВІДАМ ШУЛЬМАНАМ

(заканчэнне, пачатак тут).

  1. Барысаў, ідыш, продкі, кампартыя…

– У Вас многія творы пра Барысаў, Ваша юнацтва…

– Натуральна – кожны літаратар піша пра сябе і тое, што перажыў.

– Калі прыязджаеце ў Беларусь, то Барысаў штораз наведваеце?

– Вядома, там жа пахаваны бацька, дзед з бабуляй, цётка… Учора я там быў, прывёў магілы ў парадак. Гэта галоўнае, дзеля чаго я прыязджаю сюды: наведаць бацьку, «адчытацца» перад ім. Маці ж пахавана ў Эйлаце. Сем гадоў таму…

– У Барысаве засталіся яшчэ родзічы?

– Нікога. Некалькі чалавек ёсць знаёмых… Летась была прэзентацыя ў барысаўскім доме-музеі Каладзеева маёй кніжкі «З вялікай літары Б.», дарэчы, там пра маю былую суседку. Вялікая літара «Б» – гэта Беларусь, Барысаў, Берагавая… і Бенянсон Блюма Беркаўна.

– Дзе зараз сябе лепей адчуваеце – у Барысаве ці ў Эйлаце?

– У Эйлаце. Мне і Мінск цяпер бліжэй, чым Барысаў. А Барысава мне малавата: пасля Эйлата – такая правінцыя з нізкім небам… Хаця горад і вялікі, ехалі ўчора доўга на машыне па вуліцы Гагарына, мясціны знаёмыя. Але гэта ўжо не маё. Маё – мінулае, а пра сённяшні Барысаў я не змог бы напісаць. Штораз, калі наведваю яго, дзіўлюся, як я тут жыў… Гэта ўжо не той горад.

– За беларускімі навінамі сочыце?

– Кожны раз, як вяртаюся з работы, гляджу ў аўтобусе. Маю доступ у інтэрнэт праз тэлефон. Праглядаю некалькі недзяржаўных сайтаў, яны больш цікавыя, разняволеныя… Мяне не цікавіць афіцыёз – ні беларускі, ні расейскі. Я не гляджу расейскае тэлебачанне, усе гэтыя шоў пра лідэраў, байкі пра палітыку… Мне цікавейшае жыццё звычайнага чалавека.

– Ізраільскай палітыкай, пэўна, таксама ніколі не цікавіліся?

– Чаму, нейкі час нават сам займаўся палітыкай у Ізраілі. Гэта было ў першыя гады, калі мы прыехалі: стваралася партыя на чале са Шчаранскім («Ісраэль ба-алія»), дык я быў у горадзе лідэрам… Гады два. Мяне ў той час віншавалі з днём народзінаў вядомыя палітыкі, зараз адзін з іх – старшыня Кнэсету (Юлій Эдэльштэйн). Маю шмат фотак, дзе зняты з ім, са Шчаранскім, з іншымі… Я ўдзельнічаў у з’ездах, ездзіў на іх з Эйлата. Але зразумеў: палітыкай павінны займацца людзі, для якіх гэта сэнс жыцця. У мяне ж было проста жаданне дапамагчы расейскамоўнай абшчыне ўзняцца, пісаў у мясцовыя выданні пра гэта. А потым шкада стала часу… Мне лягчэй сесці, напісаць кнігу.

– Вы ж былі і старшынёй аб’яднання выхадцаў з Беларусі ў Эйлаце?

– Быў гадоў 8-10, а цяпер суполка распалася… Прымаў дэлегацыі з Беларусі. З Мінска прыязджалі – два чалавекі, чатыры, шэсць… Я іх сустракаў, паказваў горад. Звычайна гэта былі чыноўнікі, якія займалі добрыя пасады. Дарэчы, мы пасябравалі, сябруем дагэтуль з некаторымі. Мяне і сям’ю сястры не цікавяць пасады – яны былі ў нас, прыязджалі як чыноўнікі, але сустракаліся як звычайныя людзі. Мяне цікавіць, які ён побач са мной, а не на працы.

У суполку ўваходзіла чалавек 80. Мы ўздымалі чарку… Адзначалі яўрэйскія святы з беларускім прысмакам… Размаўлялі пра Беларусь, хто адкуль, хто чым займаецца. Збіраліся звычайна ў якой-небудзь рэстарацыі… Мелі патрэбу ў «абшчэнні».

– Як жа суполка распалася?

– Сама сабой. Людзі сталі жыць лепей, але шмат часу працаваць, іх ужо цягнула дахаты, больш часу пабыць са сваёй сям’ёй…

– Калі цяпер захоча прыехаць госць з Беларусі, які пра Вас не ведае, як яму знайсці «ізраільскіх беларусаў» у Эйлаце?

– Трэба зайсці ў сеціва, там ёсць адрасы кіраўніцтва… Калі трэба, мы прымем. Займаюся гэтым ужо не як лідэр, а як ватык, чалавек, які даўно жыве ў Ізраілі. 25 год прамільгнулі хутка, як, зрэшты, хутка праходзіць усё жыццё.

– Вы адчуваеце сябе часткай Ізраіля?

– Канешне.

– І прэзентацыі Вашых кніг у Ізраілі адбываліся?

– Былі. Але не на Іерусалімскім кніжным кірмашы – гэта далёка. Эйлат ад Іерусаліма – мінімум 4 гадзіны язды. У мясцовых установах, у кнігарні былі сустрэчы…

– Каго чытаеце з ізраільскіх пісьменнікаў?

– Меіра Шалева – у цудоўных перакладах.

– У перакладах нешта губляецца… Вы маглі б і на іўрыце?

– Можа, і губляецца, але Шалева перакладаюць шмат гадоў, вядомыя перакладчыкі… У арыгінале я магу не зразумець усіх нюансаў. Цяжкавата ўсё ж – на іўрыце я магу невялікае апавяданне прачытаць, ну а раманы… Не ў мае гады!

– А што б вы параілі ў Шалева?

– Усё, што тут даступна.

– Падазраю, што Этгара Керэта на беларускую больш перакладалі…

– Так, бо ў яго пераважна кароткія апавяданні. Ён – іншы пісьменнік, не зусім мой, а вось Шалеў – мой пісьменнік. І ў яго шмат раманаў, амаль усе звязаны з Расіяй, Беларуссю, Украінай…

– Апошнім часам культурныя сувязі, выглядае, мацнеюць: прыязджалі Ёнатан Барг, той жа Керэт… Відавочна, з дапамогай пасольства Ізраіля. Вас запрашалі?

– Не.

– А хацелі б, каб Вас пасольства запрасіла?

– Звычайна на маіх прэзентацыях прысутнічаюць людзі з пасольства. Мінулым разам, дый раней, былі адказныя за культуру, я дарыў ім кніжкі свае… Але пакуль, напэўна, я не такі вядомы. Можа, справа і ў тым, што яны зацікаўлены прадстаўляць тут карэнных ізраільцян.

– Дык і Вы ўжо, бадай, «карэнны» – 25 год у Ізраілі. Што прапанавалі б для публікацыі ў інтэрнэце з новай кнігі «Особое женское состояние»? Можа, кароткія дыялогі?

– Там ёсць і эратычныя…

259 260

– Мы ж не цэнзурны орган! А ці прадаюцца зараз вашы кнігі ў Беларусі?

– Патрошкі, «а бісэлэ».

– Мая настаўніца Пніна Мелер любіць паўтараць: «а бісэлэ, а бісэлэ – вэрт а фулэ шысэлэ!» У кнігах Вашых многа слоў і выразаў на ідышы – як з гэтай мовай у аўтара?

– Разумею амаль усё. Ужываю мову на працы – ёсць там некалькі чалавек, з якімі я размаўляю на ідышы. Гэта не выхадцы з нашых краёў – з Румыніі…

– То бок ідыш яшчэ даволі папулярны ў Ізраілі… Ці не «яшчэ», а «ўжо»?

– Так, «ужо»… З кожным годам становіцца больш папулярным. Пасля шматгадовага занядбання многія зноў пачалі размаўляць на ім, ладзяцца курсы…

– А ў Вас ідыш ад маці? «Мамэ-лошн»?

– Ад бацькоў. У нас гаварылі дома, так што і я, і сястра вывучылі мову. Размаўляем мы зараз няшмат, але калі трэба, каб ніхто не «паняў», то мы з сястрой гутарым на ідышы! Ні дзеці, ні яе муж нічога не разумеюць… Або калі па тэлефоне трэба нешта сказаць, каб не падслухалі…

– У Барысаве Вашага юнацтва былі месцы, дзе размаўлялі на ідышы?

– Паўсюдна! Усе размаўлялі, не баяліся. На вуліцах ішлі, у парках сядзелі, размаўлялі. Праўда, у аўтобусах – не. Тыя, з кім я жыў побач, прыходзілі да нас, да бацькоў, размаўлялі… Гэта былі людзі, якія нарадзіліся яшчэ ў 20-я, 30-я гады, у якіх ідыш быў карэнны, мова, з якой яны нарадзіліся. А вось большая частка пасляваеннага пакалення – ужо не гаварыла.

– У Вас ідыш такі застаўся…

– Правільна, таму што побач былі дзед з бабуляй, суседзі… Мы круціліся ў гэтай атмасферы ідышскай. Бацькі выпісвалі часопіс «Савеціш Геймланд», чыталі. Я нават прывёз тры нумары ў Ізраіль, яны ляжаць у маёй кладоўцы.

– Дзед з бабуляй – яны з Барысава?

– Не, дзядуля са Свіслачы, гэта Магілёўская вобласць, Асіповіцкі раён, пад Бабруйскам. Бабуля – з Лапіч.

– Якое жыццё яны пражылі?

– Вельмі кахалі адно аднаго. Дзядуля быў сплаўшчыкам – такая габрэйская спецыяльнасць. А бабуля дома, займалася дзецьмі. Раней-та жанчыны не працавалі.

А бацька мой – з Бабра, маці – са Свіслачы. Бацька ваяваў у фінскую, вызваляў Заходнюю Беларусь у 39-м годзе. Усё на зборы яго цягалі. Казаў: «Толькі валасы адрастуць – зноў на зборы!» Так ён папаў на фінскую, а потым – на Вялікую айчынную. Медалі яго ў мяне, я цішком вывез, тады цяжка было вывозіць узнагароды…

Сам я не служыў у арміі, але быў на зборах – 4 месяцы. Але я іх добра адбыў – сакратаром партыйнай арганізацыі гэтай часці. Партыйны чалавек… Уступіў у КПСС у 1970 г. – да 100-годдзя нараджэння Леніна.

– Верылі ў ідэі ці кар’еру хацелі зрабіць?

– Не тое што кар’еру, а быў заідэалагізаваны, як усё грамадства.

– То бок усё-такі верылі?

– Мне здавалася, што з партыяй можна лепей зрабіць… Вядома, расчараваўся. Хутка? Не, не вельмі. Жыў звычайным жыццём… Калі ад’язджалі мы, выходзіў з партыі, дык парторг сказаў: «ты не хадзі на сход, каб табе не было непрыемна, давай сюды білет».

– У 1991-м было яшчэ так строга? Ужо ж нібы развальвалася ўсё…

– Я ж выязджаў з Савецкага Саюза. Развальвалася, але была партыйная арганізацыя, яшчэ людзі карміліся з КПСС. Здаў я білет, інакш мяне не выпусцілі б…

– Вы ж і бізнэсам у СССР займаліся?

– Так, меў кааператыў, ён называўся «Время», гэта быў шоў-бізнэс у Барысаве… Тое, што апісаў у кнігах, – усё праўда.

Ад’ехаў – усё скончылася. Нейкі час я хацеў у Ізраілі бізнэс прадоўжыць, але потым падумаў, што мне будзе цяжка, іўрыта яшчэ не было…

– Што б Вы пажадалі нашым чытачам?

– Каб прыйшлі на прэзентацыю 27 чэрвеня ў Мінску!

– Добра, а як наконт больш глабальных зычэнняў?

– Я чалавек не глабальны, хутчэй «лакальны». Што называецца, «не чапайце мяне – і я вас чапаць не буду».

– Усё ж нямала ведаеце, бачылі… Што можна зрабіць, каб наш свет стаў лепшым?

– Кожны хай займаецца сваёй справай, добра робіць гэтую справу, думае пра сваіх, дбае ў першую чаргу пра сваю сям’ю. Больш увагі сваім родным, таму што ўсё мінае, яны зыходзяць, і тады адчуваеш сябе вельмі кепска.

– А менавіта ў Беларусі – што можна змяніць?

– Я зацікаўлены, каб людзі жылі добра, каб у іх усё было…

– І «мірнага неба над галавой»?

– Якраз мне здаецца, што не трэба грамадзян палохаць канфліктамі, што вакол ворагі: маўляў, яны вінаваты, што чагосьці не хапае… Ворагі наўкол толькі ў Ізраілі, і гэта дужа непрыемна, але тым не менш мы жывем, працуем…

– Вы прыязджаеце ў Беларусь з 1994 г. – нешта змянілася да лепшага?

– Ну, вядома, новыя будынкі з’явіліся прыгожыя. Потым, мне здаецца, людзі сталі больш упэўненыя ў сабе.

– Але вы не хацелі б тут жыць…

– Не, я ўжо проста не змагу. Я чалавек вольны, незалежны.

– У Беларусі не зусім вольна?

– Не хацеў бы ўлазіць у гэтыя праблемы. Але Алексіевіч мудра выказалася наконт дыктатуры… У яе быў добры настаўнік – Алесь Адамовіч. Не заўсёды я з ёй згодзен, але кожны мае права на памылкі, на іншы пункт гледжання.

– Пасля таго, як Святлане Аляксандраўне прысудзілі Нобеля, у Ізраілі сталі лепей ведаць пра Беларусь?

– Так, лепей. Я прыйшоў на работу, а мне кажуць: «Твая ўзяла прэмію». Да таго ж яна прыязджала ў Ізраіль пасля гэтага, я чытаў інтэрв’ю з Алексіевіч у нашай газеце.

* * *

У Лявона Баршчэўскага, які год таму ўзяў слова падчас прэзентацыі кнігі Давіда Шульмана, творчасць Давіда выклікала асацыяцыі са Змітраком Бядулем ды Ісакам Бабелем. На мой густ, Д. Шульман усё ж бліжэй да Бядулі: сентыментальнасцю, самавызначэннем «габрэйскі беларус», практычнасцю ў асабістых справах ды некаторай наіўнасцю ў грамадскіх… У нечым яго няхітрыя гісторыі нагадваюць творы Эфраіма Севелы. Шкада, што ў літаратуры Ізраіля мой суразмоўца, носьбіт беларускай мовы і культуры, застаецца адзінцом. Пакуль?

Падрыхтаваў Вольф Рубінчык для belisrael.info

Мінск, 22.06.2016.

Апублiкавана 23 чэрвеня 2016  11:17

Водгук ад нашага пастаяннага мінскага чытача Алеся Рэзнікава (24.06.2016):

Упершыню пазнаёміўся з Давідам Шульманам на прэзeнтацыі 11 чэрвеня 2013 г. у Кнігарні логвінаЎ. Ён прэзентаваў кнігі прозы “Баскетболистка з улицы Жданова” і “Дзе ўзяць крыху шчасця”. Прыйшоў крыху раней, нават трошку паразмаўлялі, як быццам бы даўно былі знаёмыя. На прэзентацыі былі пісьменнікі Уладзімір Арлоў і Уладзімір Някляеў. Атмасфера была вельмі цёплая і хатняя. Кніжкі я набыў і даваў пачытаць розным людзям. Расказы філасофска-іранічныя з элементамі лёгкага эратызму. Разам з тым ёсць грамадзянская пазіцыя і любоў як да Беларусі, Барысава, так і да Ізраіля і Эйлата… Другі раз быў на прэзентацыі 17 чэрвеня 2015 г., Давід Шульман мяне адразу пазнаў. Я падзяліўся уражаннямі з маёй паездкі ў Ізраіль (быў у каталіцкай пілігрымцы ў верасні 2013 г., нават 2 дні былі ў Эйлаце – праўда, не ведаў, што пісьменнік таксама там жыве). Набыў кніжку “З вялікай літары Б”, прачытаў, потым падарыў Адзе Эльеўне Райчонак. Дзякуй за ўвагу. Алесь.

Беседа с писателем Давидом Шульманом – ч. 1-я (на белорусском)

ГУТАРКА З ДАВІДАМ ШУЛЬМАНАМ

  1. «Не люблю пахмурнай літаратуры»

З літаратарам Давідам Шульманам, калі ён раней прыязджаў у Мінск, бачыўся я разоў трох. Нямала гаварыў з ім па тэлефоне – на пачатку 2010-х ён званіў з Ізраіля даволі часта, потым неяк «прапаў». Друкавалі яго нататкі ў бюлетэні «Мы яшчэ тут!», маю рад яго кніг… І ўсё ж, ідучы на чарговую сустрэчу ля чыгуначнай станцыі «Масюкоўшчына», не мог пахваліцца, што добра ведаю гэтага чалавека. Пастанавіў даведацца пра свайго старэйшага таварыша па Саюзе беларускіх пісьменнікаў больш, узяўшы ў яго інтэрв’ю. Нагодай стаўся выхад новай кнігі Д. Шульмана – «Особое женское состояние» (Смаленск: Край, 2016, 292 с., 150 экз.).

У яго шыкоўная візітная картка – «Пагоня» на адным баку, герб Ізраіля на другім. Чаму «Пагоня»? «Не люблю афіцыёзу», – тлумачыць Давід і пасміхаецца. А яшчэ ён не любіць кінабаевікі і занадта сур’ёзныя літаратурныя творы: «Дастаеўскага цярпець не магу, “Час сэканд-хэнд” Святланы Алексіевіч – таксама не маё». Тым не менш Алексіевіч ён паважае за… Але пра ўсё па парадку. Гутарка наша адбылася 20 чэрвеня ў звычайным мінскім дворыку, пад раскрытымі парасонамі, у суправаджэнні дажджу і птушыных спеваў. Вялася яна на мове, якой старажыл Ізраіля Шульман валодае выдатна (хіба што зрэдчас я падказваў яму cякое-такое беларускае слоўца). Гадзінку парэйдалі…

Vizitka1 Vizitka2

Д. Шульману – 68 гадоў, у Ізраілі ён чвэрць стагоддзя (з 1 траўня 1991 г.). Адразу пасяліўся ў Эйлаце, вядомым курорце на самым поўдні, дзе ёсць, аднак, і «спальны» раён, і невялікая прамзона. Чаму ў Эйлаце? Скора даведаемся.

– Для пачатку не пра галоўнае. Вы часта наведваеце Беларусь і амаль кожны раз спыняецеся ў ждановіцкім санаторыі «Крыніца»… Няўжо там настолькі добрыя ўмовы?

– Умовы мінулага стагоддзя… Але мне там зручна – Мінск побач. Гэтым разам прыехаў на 26 дзён. А звычайна на тры тыдні прыязджаю. У мяне водпуск – два-два з паловай тыдні, і некалькі дзён бяру за свой кошт.

Апошнія восем год працую на адным месцы, у кібуцы пад Эйлатам ёсць заводзік невялікі, робім сардэчнікі для трансфарматараў. Усё гэта ідзе на экспарт, вядомыя фірмы купляюць… Сяджу на канвееры, дэталькі збіраю…

– Не зусім творчая праца?

– Ясная рэч. Я ж ужо і пенсіянер, па ізраільскіх мерках таксама…

– Цяжка Вам на заводзе?

– Не, няцяжка. Я хлопец звыклы, з задавальненнем працую.

– Выходзіць, літаратура для вас – усё-ткі пабочны занятак?

– Апошнія гады – не пабочны; я жыву гэтым. Ну, калі пішацца – я пішу, калі не пішацца – не пішу. Не зарабляю літаратурай, яна для мяне – покліч душы і гэтак далей. Магчымасць выказацца і расказаць усё, што хочацца расказаць – пра маю сям’ю, пра іншае…

– Аднак тыражы Вашых кніжак невялікія?

– Невялікія. Своеасаблівая літаратура ў мяне, не карыстаецца дужа вялікім попытам. Я лічу, што раблю класічную літаратурную працу – без заклікаў, ціхую… Але мне здаецца, што нешта мне ўдаецца, атрымлваецца цікава… Калі я размаўляю з чытачамі, то некаторыя нават у захапленні: «Як вы тонка ўсё падмецілі!»

– Вы ж пачалі пісаць яшчэ ў Саюзе?

– Так, у 14 год. І першае маё апавяданне было на беларускай мове. Я жыў у Маладзечне, займаўся ў палітэхнічным тэхнікуме, нам задалі сачыненне на звычайную тэму: «Як я правёў лета». Я напісаў, і калі выкладчыца атрымала яго, яна спыталася: «Адкуль спісаў?». Кажу: «Сам напісаў, вось ёсць сведкі». Яна: «Зараз на маіх занятках можаш сядзець ціха і рабіць усё, што хочаш»… Праз 40 з нечым гадоў мы наладзілі сувязь. Зараз яна жыве ў Лебедзеве Маладзечанскага раёна, тэлефаную ёй. Зваць яе Марыя Рыгораўна. Апавяданне ж называлася «Чардаш Монці». Гэта была выдумка мая – пра партызанскі атрад, пра скрыпача… Калі два гады таму была сустрэча ў Мінску, мой аднакашнік і сябар Валодзя Стульскі прачытаў на памяць урыўкі з апавядання. Я ўжо забыўся быў нават назву (сябар з Аўстраліі, Лёва Глікман, мне нагадаў), а ён помніў… Стульскі памёр ужо, на жаль. Ён быў дацэнтам у Магілёве, кандыдатам філасофскіх навук.

Потым я скончыў мінскі палітэхнічны інстытут, працаваў на вытворчасці, апошнім часам быў намеснікам галоўнага энергетыка на хрустальным заводзе ў Барысаве. Паралельна супрацоўнічаў з мясцовай газетай. Зараз яна «Адзінства» называецца, раней – «За камунізм»… Потым друкаваў я нарысы ў «Маладосці», у «Полымі»…

– Пра што? Ці – пра каго?

– У падшэфнай школе нашага прадпрыемства ў 1980-х гадах быў настаўнік, ён праводзіў урокі працы па-свойму, дзеці пачалі ў сёмых-восьмых класах зарабляць грошы, выконваць замовы хрустальнага завода… Такарныя працы, металаапрацоўка… Яны былі вельмі задаволены, і бацькі цешыліся, што дзеці не бегаюць па вуліцах. І вось я пра гэта напісаў нарыс. Браў інтэрв’ю, з дзецьмі гутарыў, з бацькамі… Гэта было ў «Маладосці», а ў «Полымі» я напісаў пра Ізраіль.

– Калі асталяваліся там… А чаму ўсё ж Вы, чалавек вытворчасці, выбралі курортны Эйлат?

– У нас быў сябар. Ён к таму часу ўжо год жыў у Эйлаце і казаў, што трэба ехаць толькі ў гэты горад. «Чаму?» – пыталіся мы. «Бамбіць не будуць Эйлат. Побач Іярданія, Егіпет, Саўдаўская Аравія. Могуць прамазаць, трапіць у іншую краіну». Ну, жартавалі так… Але ён там жыў, працаваў і мы ведалі, калі з’язджалі, дзе мы будзем працаваць, з кім… Вядома, ужо не галавой, не інжынерамі, а «ручкамі», як кажуць. Ну і нічога страшнага.

– З’ехалі праз эканамічны крызіс ці па іншых матывах?

– Не, з’ехалі таму, што аднойчы маці пайшла на рынак, а потым кажа: «Няма ўжо з кім пагаварыць!» Звычайна ж у нядзелю збіраліся габрэі на рынку, размаўлялі… Гэта не галоўнае, але ў сястры – дзеці, і мы хацелі, каб яны раслі і жылі там. Мы выехалі разам, купілі кватэры побач, у мяне № 4, у яе № 6… У цэнтры Эйлата пераважна старое жыллё, а мы хацелі новае… Побач з морам – шмат гатэляў, вышэй – «спальныя раёны», вось там і купілі.

– Не шкадуеце?

– Пакуль не. Спадзяюся, і далей не буду. Вольна сябе адчуваю, я гаспадар свайго часу, сваёй справы…

– Вольнага часу многа застаецца?

– Даволі многа. Працую да чатырох, у пяць ужо дома. Але пішацца не заўсёды, таму што спёка… Зараз у нас 44-45 градусаў. У хаце, вядома, ёсць кандыцыянеры (жыллё будуецца адразу з імі), але мазгі адчуваюць тэмпературу, нават калі ў хаце холадна…

– Вы адразу вярнуліся да творчасці, калі пераехалі?

– Спачатку не да таго было. Я працаваў па 20 гадзін у суткі: спачатку на адной працы, потым вяртаўся да хаты і ішоў на другую (у рэстарацыю, мыць посуд). Праз год набылі мы сваю кватэру: бралі крэдыты, вядома. Цяпер гэта ўжо наша кватэра, выплацілі ўсё… Магу забіць цвік, куды захачу.

Прайшло гадоў 8, і я вярнуўся да сваёй справы… Паціху друкаваўся ў мясцовых газетах («Время», «Новости недели»). Гэта былі апавяданні, якія ўвайшлі ў першую кніжку (2004). А цяпер – ужо шостая. Будзе прэзентацыя – 27 чэрвеня а 19.00 у кнігарні «Ў».

Kniga6-1 Kniga6-2

– Чым адметная Ваша новая кніжка?

– Па-мойму, яна прыгожа напісана. У ёй шмат эротыкі.

– Эротыкі хапала і ў ранейшых…

– Так, таму што жыццё без эротыкі немагчыма сабе ўявіць. Прывяду фразу, якую падрыхтаваў для прэзентацыі: «В этой книге я cнял застенчивые занавески с социалистического реализма».

– Калі ўжо пра «ізмы» казаць, то да якога «ізму» Вы б сябе аднеслі?

– Нават не ведаю. Я неяк без «ізмаў» абыходжуся…

– Ну, а хто вам у літаратуры бліжэй?

– У беларускай літаратуры – Уладзімір Арлоў, а так – Віктар Канецкі, Юрый Казакоў… Іван Бунін, Аляксандр Купрын.

Яшчэ во занатаваў для прэзентацыі: «Предназначение художника, как и женщины, вовсе не в том, чтобы блюсти невинность». Не люблю пахмурнай літаратуры…

– Няблага сказана! Хто яшчэ з беларускіх аўтараў блізкі, апрача Арлова?

– Рыгор Барадулін. Гэта такі пісьменнік, такі мудрэц… Ведаю ў гэтую эпоху толькі двух мудрацоў: Барадулін і Жванецкі. Трэба ўслухоўвацца ў іх.

– З Барадуліным мо і асабіста былі знаёмы?

– Быў. У мяне ёсць шмат кніг, шмат аўтографаў яго… Ну як знаёмы – хто я і хто Барадулін?! Бачыліся… А творчасцю яго захапіўся ў савецкі час. Рыхтую зараз тэкст, як я пазнаёміўся, як у нас з ім былі аднолькавыя пулаверы (мне цётка па блату дастала і падаравала). Гэта я ўбачыў пулавер на Барадуліну – ён яшчэ малады быў, цікавы… Вырашыў, што і мне такі патрэбен. І вось з таго часу – магчыма, гадоў 40 ці больш – я ім захапляюся. Вялікі мудрэц, зараз такіх няма.

– Апрача іншага, напісаў «Як беларусы сэксам займаюцца»!

– Усё цікава ў яго творчасці – прыемна, інтымна… Гэта маё. Яшчэ ў мяне ёсць шмат кніг Някляева, у тым ліку яго раман «Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без». На жаль, не вельмі добра ведаю сучасную беларускую літаратуру, хаця калі-некалі чытаю часопіс «Дзеяслоў» (мне перасылаюць). Ведаю, якія ёсць пісьменнікі, якія на слыху, у інтэрнэце, але падрабязна гаварыць пра іх творчасць не магу. Адно-два апавяданні ці тры-чатыры вершы – гэтага яшчэ не дастаткова, каб склалася ўражанне…

– Можа, і Паўла Касцюкевіча чыталі? Як перакладчык, літаратар, ён сфармаваўся ў Ізраілі, дабіўся поспеху тут…

– Так, чытаў. Успамінаецца анекдот. Да адной жанчыны падышла другая, паглядзела і кажа: «Нешта ў вас ёсць габрэйскае!» Тая адказвае: «Так, яно было гэтай ноччу». У Паўла «ёсць нешта габрэйскае». Мы не тое што сябруем, але часам тэлефаную яму, кантактуем… На сустрэчах ён мяне прадстаўляе спачатку на іўрыце (публіка шырока раскрывае вочы), а потым тлумачыць усё па-беларуску.

Рэкамендацыі ў Саюз пісьменнікаў мне далі Уладзімір Арлоў, Юрый Станкевіч і мой першы выдавец у Беларусі, Уладзімір Сіўчыкаў. А Валянцін Тарас напісаў добрую прадмову да кнігі «Дзе ўзяць крыху шчасця» (2005).

Між іншага, у «Полымі» я надрукаваўся дзякуючы Васілю Гігевічу, ён працаваў у гэтым часопісе. Мы з ім сустрэліся ў адзін з маіх наездаў, паразмаўлялі за кілішкам… Ён кажа: «Дык ты напішы, як табе жывецца». Яшчэ ў Беларусі я напісаў, аддаў яму і потым тэлефаную: «Пойдзе, не пойдзе?» – «Ужо ў наборы». І мы ж працавалі з Гігевічам побач на адным прадпрыемстве, я бачыў яго станаўленне як пісьменніка, гэта праходзіла і праз мой кабінет… Ён званіў у Мінск, тады яшчэ не ва ўсіх быў тэлефон-аўтамат, а ў нашым кабінеце, у энергетыкаў, быў. Дзякуючы Гігевічу я пачаў больш актыўна пісаць на беларускай, і з літаратурным жыццём пазнаёміўся, выпадкова слухаючы, як ён размаўляў. Я Васілю вельмі ўдзячны…

Падрыхтаваў Вольф Рубінчык для belisrael.info

Мінск, 21.06.2016.

(заканчэнне будзе)

Апублiкавана 21 чэрвеня 2016  21:50

Водгук:

Уладзь Рымша, Мiнск 22.06 22:53: Надзвычай глыбокая і сьціплая асоба – пан Давід Шульман. З захапленьнем прачытаў тое інтэрвію. Сьціплае, але досыць ёмкае – стварае багата прасторы для думак. Супэрова. Дзякуй

Эйлат и пустыня Негев / Eilat @ Negev desert

Этот альбом, собранный из нескольких поездок. Он показывает, как выглядит пустыня по дороге в Эйлат, отдыхе в нем, встречах с рядом незнакомых людей, как израильтян, так и иностранцев, некоторых памятных местах самого южного города Израиля.

***

This album is assembled from several trips. It shows what it looks like on the desert road to Eilat, the rest in it, meetings with a number of unknown people, both Israelis and foreigners, some of the memorable places of the southernmost city in Israel.

***

האלבום נוצר מכמה מסעות. רואים בו את איך נראית הדרך המדברית לאילת, והנופש בה. פגישות עם האנשים, בהם ישראלים ואנשים מחו”ל. כמה מהמקומות היותר מפורסמים מהעיר הכי דרומית בארץ

Eilat_kras_fasadi 016 Eilat_kras_fasadi 018

Eilat_kras_fasadi 022 Eilat_kras_fasadi 026

Eilat_kras_fasadi 327 Eilat 18 - 22 may 2014 095

***

Eilat 23-24 okt 091 Eilat 23-24 okt 107

Eilat 23-24 okt 158 Eilat 23-24 okt 171

Eilat 23-24 okt 237 полтора дня в эйлате 18-19 сент 060 полтора дня в эйлате 18-19 сент 062 полтора дня в эйлате 18-19 сент 065 полтора дня в эйлате 18-19 сент 066 полтора дня в эйлате 18-19 сент 068 полтора дня в эйлате 18-19 сент 070 полтора дня в эйлате 18-19 сент 071 полтора дня в эйлате 18-19 сент 072 полтора дня в эйлате 18-19 сент 074

***

полтора дня в эйлате 18-19 сент 111 полтора дня в эйлате 18-19 сент 112

Eilat 18 - 22 may 2014 220 Eilat 18 - 22 may 2014 148

Eilat 18 - 22 may 2014 166 Eilat 18 - 22 may 2014 225

20160520212451_IMG_2423  Eilat 18 - 22 may 2014 116

***

Eilat 18 - 22 may 2014 114 Eilat 18 - 22 may 2014 206

Eilat 18 - 22 may 2014 211 Eilat 18 - 22 may 2014 204

Eilat 18 - 22 may 2014 279 Eilat 18 - 22 may 2014 215Eilat 18 - 22 may 2014 217 Eilat 18 - 22 may 2014 218

Eilat 18 - 22 may 2014 307 Eilat 18 - 22 may 2014 308

Eilat 18 - 22 may 2014 314  Eilat 18 - 22 may 2014 313

Eilat 18 - 22 may 2014 315 Eilat 18 - 22 may 2014 317

Eilat 18 - 22 may 2014 320 Eilat 18 - 22 may 2014 267

Eilat 18 - 22 may 2014 278 Eilat 18 - 22 may 2014 277

Eilat 18 - 22 may 2014 276 Eilat 18 - 22 may 2014 275

Eilat 18 - 22 may 2014 271 Eilat_kras_fasadi 134

Eilat_kras_fasadi 130 Eilat_kras_fasadi 124

Eilat_kras_fasadi 148 Eilat_kras_fasadi 123

Eilat_kras_fasadi 196 Eilat_kras_fasadi 198

Eilat_kras_fasadi 060 Eilat_kras_fasadi 077

Eilat_kras_fasadi 195 Eilat_kras_fasadi 135

Eilat_kras_fasadi 136 Eilat_kras_fasadi 141

Eilat_kras_fasadi 090 Eilat_kras_fasadi 091

Eilat_kras_fasadi 093 Eilat_kras_fasadi 080

Eilat_kras_fasadi 094 Eilat_kras_fasadi 084

Eilat_kras_fasadi 078 Eilat_kras_fasadi 046

Eilat_kras_fasadi 075 Eilat_kras_fasadi 045

20160520093325_IMG_2385 20160519184356_IMG_2356

Eilat_kras_fasadi 177 20160518170333_IMG_2279_1

***

Eilat_kras_fasadi 168 Eilat 18 - 22 may 2014 309

***

Eilat 18 - 22 may 2014 249 Eilat 18 - 22 may 2014 250

Eilat 18 - 22 may 2014 253 Eilat 18 - 22 may 2014 261

Eilat 18 - 22 may 2014 262 Eilat 18 - 22 may 2014 263

Eilat 18 - 22 may 2014 264 Eilat 18 - 22 may 2014 209

Eilat 18 - 22 may 2014 254  Eilat 18 - 22 may 2014 246 Eilat 18 - 22 may 2014 247 Eilat 18 - 22 may 2014 248

Eilat 18 - 22 may 2014 283 Eilat 18 - 22 may 2014 281

***

20160521103225_IMG_2468 20160521121931_IMG_2487

20160521122215_IMG_2491 20160521122239_IMG_2492

20160521122520_IMG_2495 20160521124339_IMG_2512

Океанариум – Oceanarium

Eilat_kras_fasadi 221 Eilat_kras_fasadi 234

Eilat_kras_fasadi 240 Eilat_kras_fasadi 241

Eilat_kras_fasadi 243 Eilat_kras_fasadi 252

Eilat_kras_fasadi 289 Eilat_kras_fasadi 250

Eilat_kras_fasadi 303

Миша и Миша – Misha @ Misha

Eilat_kras_fasadi 300 Eilat_kras_fasadi 304

Eilat_kras_fasadi 301

Студенты из Германии –  students from Germany

Eilat_kras_fasadi 254 Eilat_kras_fasadi 256

Eilat_kras_fasadi 258 Eilat_kras_fasadi 257

Eilat_kras_fasadi 261 Eilat_kras_fasadi 262

Eilat_kras_fasadi 266 Eilat_kras_fasadi 265

Eilat_kras_fasadi 267 Eilat_kras_fasadi 268

Eilat_kras_fasadi 271 Eilat_kras_fasadi 272

Eilat_kras_fasadi 273 Eilat_kras_fasadi 274

Eilat_kras_fasadi 277 Eilat_kras_fasadi 279

Eilat_kras_fasadi 282

Эйлатцы с собакой – residents from Eilat with a dog

Eilat_kras_fasadi 307 Eilat_kras_fasadi 309

Eilat_kras_fasadi 311 Eilat_kras_fasadi 313

Eilat_kras_fasadi 314 Eilat_kras_fasadi 315

Eilat_kras_fasadi 317 Eilat_kras_fasadi 318

Eilat_kras_fasadi 319 Eilat_kras_fasadi 320

Туристы из России. Сергей Л-в. – пастор и музыкант   Tourists from Russia. Sergey L-v – a pastor and a musician

***

полтора дня в эйлате 18-19 сент 094 полтора дня в эйлате 18-19 сент 087

Eilat 23-24 okt 128 Eilat 23-24 okt 129

Eilat 23-24 okt 140

***

                                                      возвращение домой – back home

полтора дня в эйлате 18-19 сент 121 полтора дня в эйлате 18-19 сент 140

Eilat 18 - 22 may 2014 345 Eilat 18 - 22 may 2014 342

Eilat_kras_fasadi 353 Eilat_kras_fasadi 356

Eilat_kras_fasadi 373 Eilat_kras_fasadi 399

Eilat_kras_fasadi 414 Eilat_kras_fasadi 419

Eilat_kras_fasadi 419 Eilat_kras_fasadi 423

Eilat_kras_fasadi 432 Eilat_kras_fasadi 433

Eilat_kras_fasadi 438 Eilat_kras_fasadi 444

Eilat_kras_fasadi 460 Eilat_kras_fasadi 461

Eilat_kras_fasadi 467 Eilat_kras_fasadi 471

Eilat_kras_fasadi 493 Eilat_kras_fasadi 502

Eilat_kras_fasadi 517 Eilat_kras_fasadi 519

Eilat_kras_fasadi 547

Подготовлено и опубликовано 18 июня 2016  17:28

Produced and published by June 18, 2016 17:28