Tag Archives: Павел Якубович

В. Рубинчик. ОТШЕЛЕСТЕЛО…

Отговорило, отшелестело «Всебелорусское народное собрание», вызвавшее массу язвительных комментариев: и делегатов выдвигали не так, и массу денег на обслуживание потратили, и «главный оратор» лажал, и резолюции не те. Почти со всем я готов согласиться, но! Сопровождалось убогое ВНС и положительными проблесками… Тут следует обратить внимание не столько на то, что делалось, сколько на то, чего не было сделано.

Во-первых, организаторы, похоже, отказались от идеи жесточайше осудить бело-красно-белый флаг и его аналоги – словно бы прислушались к моему предупреждению от 04.02.2021 (а почему бы и нет? :)) Более того, министр иностранных дел РБ, сделав реверанс в сторону тех, кто требует «запретить эту символику и объявить этот флаг экстремистским», высказал свою «личную» точку зрения: «полагал бы, что с учетом того, что этот год объявлен годом Всенародного единства, нам нужно очень внимательно отнестись к этой теме» (rbc.ru, 15.02.2021; интервью было взято 12 февраля). В переводе с дипломатического – министр хотел бы засунуть проблему в долгий ящик, о чём говорит и его предложение историкам «сесть и провести масштабное мероприятие, конференцию, обсуждение». У чиновников из топ-десятки «личного мнения» по политическим вопросам не бывает; похоже, «наверху» и впрямь решили не рубить сук, на котором сидят… Радоваться рано, штрафовать за сочетание белого и красного на массовых мероприятиях, наверное, будут («им» как-то же надо пополнять бюджетец), но хоть меньше будет базарного визга от пропагандистов… Да и мелких пакостей вроде прошлогодних, когда омоновцы заставляли задержанных топтать флаги. Даже если общественная атмосфера оздоровится на 10%, сие уже неплохо.

Покамест особо ударенные морозом «силовики» воюют против «подпольного производства предметов с незарегистрированной символикой» (БелТА, 13.02.2021), но, полагаю, вскоре даже они поймут, что это – сизифов труд. Ибо каждый в силе нарисовать –или нашить – красную полосу на белом полотнище, «всех не перебреешь» (С). «Как отметила пресс-секретарь [МВД], работа кипела не один месяц и ориентировалась на запросы покупателей… по названиям районов и населенных пунктов на растяжках и флагах можно изучить географию Беларуси». По-моему, неплохой пиар для бывших и будущих производителей «нехорошей» атрибутики – очередное доказательство того, что на продукцию есть спрос 🙂

Во-вторых, не засветились на собрании лица, которые можно было бы соотнести с евреями и Израилем. В отличие от прошлых лет, не видно было гостей вроде Михаила Альшанского, Светланы Гебелевой или Софы Ландвер, а рядом с православным экзархом не сидел какой-нибудь «главный хасид». Даже Семёну Шапиро или Павлу Якубовичу не хватило места в президиуме – непорядок 😉 Если чуть более серьёзно, то, по-моему, за последние пару лет «евреи в ливреях» вышли из доверия у местных балабосов, а черносотенцы снова вошли втёрлись в доверие. Думаю, оно и к лучшему: ни к чему евреям прикрывать дряхлеющий режим. Модель госкапитализма с примесью НЭПа ещё как-то держалась в 2000-х, но в 2010-х показала свою ограниченность… Короче, пусть экс-посол Китая вещает, что «Всебелорусское народное собрание – важная площадка для участия белорусского народа в политической жизни страны» (15.02.2021).

В-третьих, у авторов финальной резолюции ВНС хватило ума выкинуть из неё часть самодовольных фраз, отмеченных в моём позапрошлом текстике, таких как «Белорусы стали жить лучше». Не взяли из проекта «Основных положений» и то, что «ВВП на душу населения по паритету покупательской способности возрос на пятилетие на 16 процентов и достиг в 2020 году почти 21 тыс. долларов США»… Взамен поведали, что «ВВП на душу населения по паритету покупательской способности возрос за пятилетие на 14 процентов и достиг в 2020 году 20,2 тыс. долларов США». Ну, это хотя бы чуть ближе к истине (напомню, по другим данным – вырос на неполных 10% и достиг 19759 USD). Вместе с тем ни 20, ни 21 тысячу долларов по ППС на хлеб не намажешь… И, как было отмечено в моём же послании к участникам собрания, не очень уместно гордиться тем, что «реальная заработная плата выросла более чем в 1,3 раза». Особенно с учётом того, что медианная месячная зарплата далеко не во всех регионах превышает 1000 рублей (385 USD), причём «грязными»!

Непонятно, за счёт чего будет происходить «укрепление традиционных семейных ценностей», если значительная доля населения Беларуси в «социальном государстве» по-прежнему работает «за еду» и, не видя просвета, опасается прибавления в семье. Впрочем, резолюция почти вся состоит из пустых словес вроде «развитие науки»… Конкретно, какой же должна быть наукоёмкость ВВП? Если не 1%, то 0,9%? 0,8%? И как увеличить затраты на исследования хотя бы на треть, т. е. с 0,6% ВВП до 0,8%? Риторические вопросы; ВНС – «не место для дискуссий», да и редкие голоса «против» там, как выяснилось, не учитываются 🙁

Чтобы закончить о ВНС. Очень правильным и логичным было предложение одного из делегатов, колоритного военного комиссара Гомельщины: «Постоянно развиваются разные фейсбуки, всякие тик-токи и телеграм-каналы. А где мы на том поле? Мы должны обязательно там присутствовать. Возможно, нас забанят… Следует развивать наш Белнет или что-то подобное. На нашем ресурсе мы сами будем хозяевами и руководителями. Можем кого-то ограничивать с призывами, кого-то наоборот — продвигать. Создавать такую диалоговую площадку, руководить которой будет государство». Действительно, если всякие там Дуровы с Цукербергами такие умные, то почему строем не ходят? И кроме того, в Беларуси есть эрзац-монарх, эрзац-парламент, эрзац-идеология, эрзац-журнал сатиры и юмора…

И даже эрзац-электромобиль – разработка института Академии наук!

Источник фото (29.01.2021)

Почему бы, в самом деле, не появиться и эрзац-интернету?

Есть, правда, пара нюансов. В «IT-стране» уже который год мусолится тема биометрических документов. Вновь окину взглядом цитаты, собранные на полезном сайте promise.by:

* * *

Первые биометрические паспорта появятся в Беларуси в конце 2018 года, сообщил начальник департамента по гражданству и миграции Министерства внутренних дел Алексей Бегун на пресс-конференции 16 декабря в Минске. «Предполагается, что в конце 2018 года мы уже получим биометрический паспорт для выезда за границу и ID-карту с соответствующими приложениями», — сказал Бегун. Начальник департамента подчеркнул, что в соответствии с планом по освоению биометрических технологий в Беларуси с 2014 года проводится комплекс мероприятий по внедрению биометрических технологий в национальные документы, пишет БелаПАН (naviny.online, 16.12.2016).

* * *

В этом году появится образец ID-карты, выдавать ее начнут с 1 января 2019 года. Об этом сообщил во время прямой линии начальник Департамента по гражданству и миграции МВД Алексей Бегун.

— Образец будет в конце 2018 года, но персонализацию будут проводить с 1 января 2019 года. Любой гражданин сможет поменять внутренний паспорт на ID-карту, — рассказал Алексей Бегун (tut.by, 10.03.2018).

* * *

Министерство внутренних дел 1 января 2020 года начнет широкомасштабную выдачу ID-карт, а также биометрических паспортов гражданина Республики Беларусь для выезда за границу. Об этом заявил в эфире телеканала СТВ 13 марта глава департамента по гражданству и миграции МВД Алексей Бегун.

По его словам, как и ныне действующие, биометрические паспорта будут бумажные.

«То есть они схожи, в принципе, с национальным паспортом гражданина Республики Беларусь, который мы оформляем до настоящего времени. Они будут просто иметь электронный носитель информации. Есть уже решение президента по данному вопросу: с 1 января 2020 года Министерство внутренних дел начнет широкомасштабную выдачу гражданам Республики Беларусь, а также иностранцам, постоянно проживающим на территории Республики Беларусь, документов, удостоверяющих личность, в виде ID-карты с электронным носителем с соответствующей информацией, а также биометрического паспорта гражданина Республики Беларусь для выезда за границу», — рассказал Бегун (naviny.online, 13.03.2019).

* * *

Начало кампании по выдаче ID-карт и биометрических паспортов переносится с января 2020 года на январь 2021 года, заявил начальник департамента по гражданству и миграции МВД Алексей Бегун.

«Запуск кампании, планировавшийся на 1 января 2020-го, переносится на год», – сказал Бегун в интервью изданию «На страже» (Interfax.by, 17.12.2019).

* * *

Алексей Бегун уточнил, что с января 2021 года, как и планировалось, любой гражданин сможет обратиться и получить биометрические документы — ID-карту и биометрический паспорт (tut.by, 10.10.2020).

Итог: «В пресс-службе МВД Беларуси TUT.BY сообщили, что информации, когда все желающие смогут получить ID-карты и биометрические паспорта, у них пока нет» (tut.by, 05.01.2021).

Не выдаются чудо-паспорта «любому гражданину» и сейчас, в середине февраля. Ну как, дядя военком, не пропало желание устроить в Синеокой «чебурнет» без блэкджэка и шлюх? 🙂 А полковник милиции хорош… давно пора ввести локальный мем «обещал Бегун», по аналогии с российским «Нургалиев разрешил». Впрочем, каков поп, таков и приход.

Наверно, пластиковая карта с чипом – это очень сложно, как и суд присяжных. Но вот читаю новости из Пинска – и аж злость берёт. В начале 1980-х по инициативе Бориса Костина (позже клуб получил его имя) горожане построили уютный шахматно-шашечный клуб с винтовой лестницей, открытый в 1983 г. при участии экс-чемпиона мира Тиграна Петросяна. В начале 2010-х гг., т. е. уже в разгар лукашенковщины, двухэтажное здание было отремонтировано… а в 2019 г. на фасаде появились трещины, и клуб закрыли. Теперь власти пытаются продать его с аукциона.

Для справки: в Пинске пока ещё не провели метро, которое создавало бы вредные вибрации, и землетрясений там тоже не бывает.

«Эй вы, там, наверху» – уверены, что нам вообще нужны ID-карты? Лично я обойдусь, да и за границу в 2013–2017 гг. без проблем ездил/летал по обычному паспорту… Ваш босс утверждает, что «на данном этапе даже двойку вам нельзя поставить по защите персональных данных» (tut.by, 25.01.2021) – вряд ли вы, «коллективный Лукашенко», исправитесь в обозримом будущем. А чего ожидать от АЭС, если ваши подчинённые не сумели качественно отремонтировать небольшой двухэтажный домик в cердце крупного райцентра?

Как и в прошлом тексте, относительно хорошая новость из серии «было и стало». Было в августе 2019 г., стало в феврале 2021 г. (возможно, чуть раньше). Правда, точнее бы написать о тракте в Центральном районе г. Минска, что он Смаргоўскі, а не Сморгаўскі, но уж как есть.

Вольф Рубинчик, г. Минск

16.02.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

От ред. belisrael

Александр Фруман, побывавший в августе в трехдневном плену у лукашенковских слабовиков, не дает спуску новому израильскому послу Алексу Гольдману-Шайману:

Александр Фруман
А в это время посол участвует в мероприятии фашистской власти Беларуси, на котором не соблюдаются санитарные нормы и социальная дистанция, а фюрер Лукашенко прямо с трибуны заявляет, что болеет коронавирусом.
Посол должен самоизолироваться, иначе он может стать угрозой заражения других людей, в том числе работников посольства и по цепочке заражений посол может быть косвенно виновен в, не дай бог, смертях людей.

 

Опубликовано 16.02.2021  23:13

В. Рубинчик. Сорок первый

Нихао, а может быть, и нименхао! Континентальный Китай всё ближе к нам, ведь в Синеокой давно строится система «у нас незаменимых нет» + «не нравится – уезжай»! Да и «левосудие» всё чаще осуществляется «по-китайски», как и было предсказано: дела рассматривают, когда хотят, не утруждая себя надлежащим оповещением «нарушителя» (кейс полешучки Оксаны Добриянец).

К чему заголовок? Я, конечно, люблю вспоминать всякие «флаги на башнях», но в данном случае отсылка к знаменитой драме Бориса Лавренёва идёт на… задний план. Просто прикинул, сколько фельетончиков написал «за политику и культурку» с 1 мая с. г., и так вышло, что сорок. Не настаиваю, что підрахував точно – ну, будьте снисходительны, название как название. «Пой, даже если не знаешь слов»…

Сначала о том, что я узнал, увидел и услышал сам. 15 октября в «Шахматном дворике» имело место настоящее чудо. Во-первых, чудесно уже то, что пустынная (когда-то футбольно-баскетбольная) площадка меж домами по ул. Каховской и Осипенко вдруг ожила. Во-вторых… в наш квартал прибыли Бенька и группа «Разбітае сэрца пацана», давшие концерт под развесистым каштаном. Не первый месяц они выступают вместе…

Примерно так всё начиналось

Да, организаторы предусмотрели не только накрытую «поляну» с чайком и проч., но и скамейки

Всего лишь одна из песен. Казу наша Каштановка давно не слышала, если вообще… а в промежутке на 0:31 – 0:35 звучит и индейская флейта (пимак)!

Несколько дней спустя Бенька приземлилась и на площади Перемен – уже без сёрежек-динозавров и с другими музыкантами. Но репертуар был в основном тот же: старые добрые хиты и кое-что из написанного после 2016-го, т. е. года, когда нежданно распался мегабэнд «Серебряная свадьба».

Перед выступлением 20 октября Светлана столь же нежданно подарила мне книгу. Бывшего помощника библиотекаря удивить книгами трудновато, и тем не менее – это самое необычное издание, которое когда-либо встречал. Без года выпуска и выходных данных, без указания на автора и даже без номеров страниц! Выглядит как полуобщая тетрадь – ОК, посмотрим, что внутри.

Гм, похоже на стихи (иногда и прозу), записанные разными почерками. Как вам такое, мёртвые герои Д. Хармс и Дж. Леннон?

А если по чес(т)ноку, то в этой книге всё гениально и нобелиально. Полагаю, вышеуказанные покойнички вертятся в гробах от (белой) зависти.

https://www.youtube.com/watch?v=DT-ryjEPC_I

Не гениальное, но тоже заметное французско-белорусское произведение, исполняемое под шарманку. Минск, 20.10.2020. Слева, со странным инструментом, – Дмитрий Гаврилик, неравнодушный и к еврейской музыке

В паузе между песнями Бенька призвала писать письма (или хотя бы записки) заключённым, в частности, Степану Латыпову, жителю пл. Перемен, который с 15 сентября c. г. томится в застенках по надуманным обвинениям. Идея пришлась по душе большинству собравшихся.

Следует добавить, что мурал, который Степан защищал от «силовиков», держится уже больше недели, а табличка над ним – несколько дней. Гости – к примеру, лошицкие – оставляют на будке свои послания… Для «особо одарённых», считающих такой способ самовыражения вандализмом: будка во дворе между ул. Червякова и Сморговским трактом находится в частной собственности, и собственник не возражает.

Видимо, чиновники подустали от войны с жителями двора, ну и правильно, баю-бай.

Тем временем М-к, обозреватель «главной президентской газеты», не дремлет и уже не в первый раз играет на юдофобских стереотипах. Например, под видом высмеивания блогера Евгения Липковича – любителя высмеивать госучреждения:

Люди даже в средние века были не дурнее вас и вам подобных. Скажем, испанские короли-католики: когда их совсем уже достали подобные «законные» письма и обращения, они однажды дали однозначный ответ. Затем подобным образом отвечали французы, немцы, поляки. И только в Беларуси вы, Липкович, всю жизнь получаете иные ответы.

Ссылку не буду ставить: кому надо, те найдут это «счастье». По-моему, довольно тревожная тенденция, хотя сам Евгений, кажется, недооценивает опасность: «Это колонки всего одного автора, который имеет ярко выраженный комплекс неполноценности, пишет плохо, без огонька» (fb, 19.10.2020).

В своё время главред «СБ» Павел И. Якубович (какой бы он ни был) давал отпор последователям Владимира Бегуна и компании, судился с ними в 2000 г. и выиграл дело. Ну, если ему, с середины 2010-х – члену совета «еврейской общины», всё равно, во что превратилось «его» издание, то и мне (почти) всё равно. Хотя… даже с точки зрения фактчекинга масса вопросов к М-ку:

На минутку, интернет-издание «Белорусские новости» (naviny.media), с которым сотрудничает А. Класковский, не закрыто, а заблокировано на территории Беларуси, что не делает чести министерским цензорам; Ольга – не сестра политобозревателя, а дочь; наконец, нет в Минске улицы Рокоссовского, а есть проспект. Cтиль, конечно, тоже малость «перекипел»… впрочем, о том, что на sb.by злорадство – норма жизни, я и раньше догадывался

Мог бы чего-то пробормотать и «большой друг» еврейского народа Алесь Карлюкевич, экс-министр информации, два месяца назад возглавивший другую «главную» газету («Звязда»). Именно при его руководстве мининформом в 2016–2020 гг. поциенту втыкали вручали премию «Золотое перо»… Вот если б Якубович с Карлюкевичем осудили рассуждения М-ка, я бы поверил, что «это колонки всего одного автора», а так – извиняйте.

Кстати, публикация о «еврейском аудиогиде по Минску» со слов Дарьи Громыко не убедила в том, что на sb.by & в администрации президента «нас» уважают. Старый трюк: нагадить евреям в душу – и вроде как для равновесия опубликовать что-нибудь «яврейское». Применялся ещё в 1970-е годы, как вспоминал Владимир Мехов (1928-2017) в «Мишпохе»:

Листаю в библиотеке январский номер журнала «Неман» за 1973 год. С подборкой новых стихов Мальтинского в переводе на русский Наума Кислика и Федора Ефимова… Появление той подборки его стихов, уверен, не принесло Хаиму Израилевичу радости, только огорчило. Потому что соседствовала она на журнальных страницах со статьей Владимира Бегуна «Вторжение без оружия». Основным содержанием которой было осмысление огромной, едва ли не ведущей, вытекало из статьи, роли агентуры сионизма в осуществлении оппортунистического безобразия в Чехословакии. А заявлена в которой была тема еще охватнее: человеконенавистнической сущности сионизма вообще и – пусть не прямо, с экивоками – паразитарного, эксплуататорского самоустройства еврейства в современном человеческом общежитии…

Работали в редакции «Немана» люди, понимавшие, что творение Бегуна пахнет дурно и таким, дурно пахнущим, будет воспринято многими читателями. А не хотелось, чтобы издание приобрело, как теперь говорится, имидж жлобского… Фигурально выражаясь, Мальтинским был прикрыт Бегун. Даже перестаралась редакция: помечено было, что стихи Мальтинского переведены «с идиш».

Любопытно, что 30 лет спустя история с «Неманом» практически повторилась, только в 2003 г. прикрывали не Бегуна, а Скобелева, и не поэтом Хаимом Мальтинским, а прозаиком Михаилом Герчиком. А-яй, «никогда такого не было, и вот опять!» (С)

Вообще, для веселья наша планета по-прежнему что-то мало оборудована (как знал Маяковский!). Число политзаключённых в Беларуси перевалило за 100, и Павлу Северинцу продлили срок следствия до 20.12.2020. Т. е. выпускать в ближайшее время, похоже, не собираются, хотя после визита Лукашенко в СИЗО КГБ некоторыми наблюдателями ожидалось «потепление». Действительно, были переведены под домашний арест юристка Лилия Власова, политтехнолог Виталий Шкляров… те, кто, по мнению «органов», не представляют большой опасности. Ну, хоть единицы выходят из «казённого дома», хоть так.

Всё-таки многовато в Синеокой контрол-фриков, иначе как объяснить новые атаки на журналистов? Не вчера было замечено, что работники негосударственных СМИ (а иной раз и государственных), самим существованием нарушают покой «силовиков», а уж когда ведут съёмку… Если в начале сентября группу журналистов посадили на трое суток, то сейчас уже на 13-15. Фотограф Вадим Замировский известен далеко за пределами страны, и однажды снял даже меня (со спины :)) Ещё потерпевшие – видеооператор Всеволод Зарубин, репортёрка «Онлайнера» Дарья Спевак, журналист газеты «Белорусы и рынок» Артём Майоров, белсатовец Алесь Любенчук. Всем – лучи добра!

Ещё раньше на 15 суток упекли основателя платформы petitions.by Владимира Ковалкина (на фото). Не то чтобы я пользовался этой платформой, но в ней, безусловно, есть своя магамба. А Ковалкин – он, помимо прочего, отчасти коллега (учился в ЕГУ). Интересен его проект «Кошт урада».

Вот «Народный ультиматум», выдвинутый «национальным лидером» (не Зенон) из-за рубежа, мне не так интересен. Тем не менее воспроизведу пару листовок, замеченных сегодня во время прогулки по Каштановке на подъезде, где живёт Адам Мальдис. Разумеется, не 88-летний профессор их там повесил…

Кто читал «Вершалинский рай» Алексея Карпюка (1920–1992), тот помнит, чем кончились обещания «харизматического лидера» Альяша своим последователям, а если кто-то не читал, полюбопытствуйте. Я не утверждаю, что «тихановцы» – сектанты религиозного толка, но оснований рассчитывать на животворящую силу всеобщей забастовки 26.10.2020 сейчас не просматривается от слова «совсем». Эх, ставили бы себе реалистичные цели – добились бы куда большего.

Зато, кажись, набирает обороты культур-мультурный протест – и в жёстких формах, и в относительно мягких.

Клип «Шчучыншчына» – хороший, годный стёб. Он был бы ещё лучше, если б авторы не записали городской посёлок Желудок в разряд деревень (экс-местечко никогда не было деревней!)

У здания желудокской синагоги, март 2009 г. Фото А. Астрауха

Креатив «купаловцев» понравился тысячам и тысячам не только потому, что соединил в себе множество штампов местной поп-культуры, поощряемой «сверху». Мудро рассудил художник Сергей Гриневич: «У нас в стране семь регионов, и этот, недосягаемый, остающийся в наших мечтах, будет под номером восемь… Когда-то его называли в социальных сетях “Вейшнорией”. Теперь можно назвать “Щучинщиной”».

Да, людям – при отсутствии вменяемых стратегий, которые можно было бы применить здесь и сейчас – требуются утопии. Некоторые, послушав песню, на полном серьёзе собираются переселиться в район Гродненской области; может, и передумают, но то, что поток туристов увеличится, это как пить дать…

Рост числа посещений страницы «Щучинский район» в русскоязычной википедии. Если бы клипа не было, районным властям надо было бы изобрести его 🙂

В прошлые годы не раз рассказывал о Щучине и окрестностях (когда Щучинщина ещё не была брендом и трендом :)) Рекомендую почитать, дабы потом не разочаровываться; это здесь, здесь, здесь и немного здесь. Правда, последние 17 мес. не бывал «на районе» – возможно, там что-то переменилось к лучшему в демографическом, экономическом, культурном аспектах. Репортажик от тутбая вам в помощь.

Вольф Рубинчик, г. Минск

21.10.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 21.10.2020  23:36

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (97)

Гэта апошняя серыя 2018 года. Энергіі на пісаніну засталося няшмат, і тым не меней – шалом!

На belisrael.info тут спаслалася «Народная грамада» (НГ), што падштурхнула больш пільна прыгледзецца да гэтай незарэгістраванай партыі. Не тое каб раней я не пісаў пра яе лідэраў М. Статкевіча і С. Спарыша, аднак арганізацыя да іх не зводзіцца. Паводле пэўных звестак, у 2002 г. партыя – тады яшчэ прызнаная міністэрствам юстыцыі РБ – налічвала звыш 4000 чалавек (цяпер, відавочна, менш). У НГ, паважанай Сацыялістычным інтэрнацыяналам, ёсць шматскладаны статут, а нядаўна паказаўся праект новай праграмы.

І ўсё-такі спачатку пра глаўнюка лідэра. 62-гадовы Cтаткевіч – амаль раўналетак Лукашэнкі (на пару год маладзейшы). Перабудова шпурнула абодвух у палітыку, аднак Мікалай Віктаравіч, з яго багатай біяграфіяй, так і не трапіў нават у дэпутаты якога-небудзь райсавета, не тое што ў прэзідэнцкі фатэль. А хацелася…

Кпіць з былога палітвязня не збіраюся, ды варта прызнаць, што, выпушчаны ў жніўні 2015 г. пасля шматгадовай адседкі (Лукашэнка «расшчодрыўся» – памілаваў некалькі апанентаў перад выбарамі), Статкевіч не здолеў ані «паяднаць апазіцыю», ані падмяць яе пад сябе, ані хаця б зрабіцца для альтэрнатыўных сіл Беларусі «мадэратарам», маральным аўтарытэтам. У 2015–2016 гг. шансы меліся, але, падобна, не былі скарыстаны напоўніцу.

Зараз М. С. узначальвае партыю, як і …ццаць гадоў таму. Пра папулярнасць НГ сёе-тое кажа той факт, што афіцыйны яе сайт наведваецца ў 2 з нечым разы радзей, чым напаўаматарскі belisrael (тут я не ўсхваляю рэсурс, з якім супрацоўнічаю… проста канстатую). Не абыходзіцца ў некаторых тэкстах на hramada.org & statkevich.org без алармізму, дарма што хапае на гэтых пляцоўках пазнавальных, а нават і дасціпных матэрыялаў. Мне сімпатычна тое, што нядаўна НГ адкрыла раздзел «Агара» (не 1/100 шэкеля, а плошча для старажытных грэкаў – і сучасных беларусаў, тых, каму ёсць што сказаць «на добрай рускай ці беларускай мове»). Але напружвае вонкавая неахайнасць, характэрная, праўда, амаль для ўсіх тутэйшых палітычных сіл.

Я не Grammar-Nazi, а мізантроп-пачатковец з дыпломам… Ну так, ухіляўся ўсё жыццё ад набыцця прадукцыі фірмаў «Abibas» i «Sqny» – не бачу прычын, каб мяняць свае звычкі. Калі Вялікі Антылюмпен на сваім сайце піша: «Хай вее вецер, які разьвівае сьцяг!», то ў мяне няма ахвоты пытацца, да якой ступені мусіць расці той штандар у сваім развіцці. (Ваапшчэ-та слушна пісаць тарашкевіцай «разьвявае», а наркамаўкай «развявае», калі хто не скеміў. :)) Адпужвае сваёй крываватай мовай і зварот сямі суполак – прымушае ўспомніць прыказку пра сем нянек…

Вось і НГ «хараша»: мала таго, што ў белмоўнай версіі Кароткага Статута змяшаныя тарашкевіца з наркамаўкай, мне кінуліся ў вочы звыш 30 памылак (паводле абедзвюх версій правапісу). Некаторыя абмылы істотна ўплываюць на сэнс: так, заміж «галасавання» спрэс ужываецца «лёсаванне», г. зн. жараб’ёўка 🙂

Наконт праекта праграмы НГ… Паўтару тое, што 23.04.2017 пісаў пра пазнякоўскую «Вольную Беларусь»: «задума сама па сабе мне падабаецца. Грамадства дагэтуль жыве збольшага “ад авансу да палучкі” або “ад пенсіі да пенсіі”, і важна, каб яно хоць калі-некалі зазірала за далягляд. Cапраўды, жыхары краіны заслугоўваюць лепшай долі; нават утапічныя праекты, якія падштурхоўваюць да роздумаў, памысныя ў гэтым плане». За паўтара года «Вольная Беларусь» не ўкаранілася на нашай грэшнай зямлі, ейны асноўны аўтар па-ранейшаму жыве ў эміграцыі, таму наспелі новыя спробы.

Аўтары праекта для НГ імкнуліся ахапіць усе сферы жыцця Сінявокай, спалучыўшы лозунгі, аксіёмы і тэарэмы, «каб беларускі народ ведаў, якой мы бачым будучыню нашай краіны». Адылі сумняюся, што ў эпоху кліпавага мыслення сярэднеадукаваны прадстаўнік народу агорае тэкст на 92 тыс. знакаў (з дадаткамі – 120 тыс.), поўны даволі абстрактных паняццяў. Гатовыя ж прачытаць «во гэта во ўсё» – тыя, хто апрыёры ўжо «з’агітаваныя», г. зн. знаёмыя з ідэямі партыі людзі… Для такой аўдыторыі многае будзе збыткоўным.

Ва ўводзінах насцярожылі 2 рэчы: дэклараванае жаданне зрабіць жыццё «кожнага чалавека, які жыве на нашай зямлі, лепшым і больш шчаслівым». Любыя маштабныя перамены – а праграма яўна разлічана на пострэвалюцыйны час – паляпшаюць жыццё адным, пагаршаюць іншым. Палітыкі не здольныя дагадзіць усім і кожнаму, дык лепей, можа, і не спрабаваць.

Другое. Заява пра тое, што НГ, былая БСДП (НГ) – партыя «сапраўдных беларускіх сацыял-дэмакратаў», але, «каб перашкодзіць нашай барацьбе, кіруючы рэжым паспрыяў стварэнню некалькіх партый з падобнымі назвамі. Каб пазбавіцца ад наўмысна створанай блытаніны, мы скарацілі сваю назву».

Хто сочыць за тутэйшай палітычнай сцэнай, той у курсе, што насамрэч існуюць суполкі пад назовамі «Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада)» і проста БСДГ (без «П» – «партыі» у абрэвіятуры). Але… навошта было намякаць, што яны створаны пры дапамозе «рэжыму» і спрыяюць блытаніне? Дальбог, так НГ сячэ сук, на якім сядзіць. Па-першае, ліміт паранаідальнасці ў беларускім палітыкуме вычарпаны, перадусім Зянонам & Co., на шмат гадоў уперад. Па-другое, у 2016 г. пан Статкевіч запрасіў у Раду Беларускага нацыянальнага кангрэса тагачаснага кіраўніка БСДГ Станіслава Шушкевіча (увосень 2018 г. падпісант Белавежскіх пагадненняў сышоў у адстаўку з пасады старшыні партыі) – выходзіць, давяраў яму, і ў ліпені 2018 г. таксама. Па-трэцяе… партыі-канкурэнткі носяць падобныя назвы здаўна: адна з 2005 г., другая – ажно з 1998 г. Чаму ж БСДП (НГ) заварушылася толькі сёлета? 🙂

Заглыбляючыся ў прыватнасці, праграма не адказвае на рад кардынальных пытанняў. Напрыклад, згодна з якой канстытуцыяй будзе жыць рэспубліка пасля змены ўлады? Аўтары не раз спасылаюцца на аўтарытэт Канстытуцыі (трэба меркаваць, дзейнай у 1994–1996 гг., бо падзеі восені 1996 г. трактуюцца як «дзяржаўны пераварот»), аднак ідэі, закладзеныя ў тэкст праграмы – пераход да парламенцка-прэзідэнцкай рэспублікі, змена адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу Беларусі, выбары членаў Канстытуцыйнага суда нейкім «Рэспубліканскім З’ездам Суддзяў»… – вымагаюць зусім іншага «асноўнага закона». Вось жа, пра тое, хто і калі яго будзе прымаць, ані слова: грамадзяне праз рэферэндум? Адмысловы Канстытуцыйны сход? Цяперашні квазіпарламент? А як доўга працягнецца пераходны перыяд?

Занадта агульна – каб не сказаць наіўна – гучыць абяцанне «знізіць падатковую нагрузку, спрасціць падатковую сістэму». Наколькі ведаю, прадпрымальнікі стогнуць не так праз падаткі, як праз узносы за работнікаў у Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва. Тут напрошваецца канкрэтыка – што рабіць з памерам і крыніцамі гэтых узносаў… І ці захоўваць пляскатасць шкалы падаходнага падатку (13%, амаль заўсёды незалежна ад даходаў)? Ад сацдэмаў лагічна было б чакаць прапаноў аб вяртанні прагрэсіўнай шкалы, прынятай у аўтарытэтных для НГ краінах Скандынавіі.

Сёе-тое ў тэксце – surprise! – аказалася мне да душы. Між іншым, лірычная самапрэзентацыя: «Сацыял-дэмакратыя – гэта ідэалогія моцных і чалавечных. Таму што толькі моцныя і чалавечныя здольныя клапаціцца не толькі пра сябе і сваіх родзічаў, але і пра іншых людзей». Прапісаны прынцып разумнай дастатковасці – «мінімум дзяржаўнага ўмяшання ў жыццё грамадства». Ну і дэвіз у НГ прыгожы: «Свабода, салідарнасць, справядлівасць».

Назіраючы звонку, цяжка рабіць катэгарычныя вывады, але выглядае, што ў партыі такі ёсць творчы патэнцыял. Зрэшты, калі НГ і наканавана аднойчы перамагчы (на выбарах або іначай), то, напэўна, пад кіраўніцтвам новых людзей, у якіх не будзе грузу няўдач за плячыма. Гэты прагноз тычыцца і іншых мясцовых палітсуполак.

…Пасля вераснёўскай заўвагі ў «К&M», дзе гаварылася пра «даўгабуд» блізу сталічнага гатэля «Арбіта», праца над той гаргарай актывізавалася. Супадзенне? «Не думаю» (С) Мо і партыйнае будаўніцтва ў Беларусі актывізуецца ў бліжэйшы год, на фоне «перадвыбарнай вакханаліі» 🙂

Тым часам у Брэсце на будынку сінагогі XIX cт. (цяпер – кінатэатр «Беларусь) з’явілася мемарыяльная дошка з кароткім расповедам пра будынак… Адкрыццё адбылося 18.12.2018.

Фота: Tour Guide in Brest

Брэсцкія ўлады ўцерлі нос мінскім, якія за 20 год так і не павесілі аналагічнай шыльды на «Рускім тэатры» – ні ў памяць пра Саламона Міхоэлса, ні з інфой пра першаснае прызначэнне будынка.

Год забраў многіх людзей, якія ў свой час на мяне паўплывалі. Да пералічаных раней дадаюцца яшчэ тры прозвішчы: Гладзілін, Грушэўскі, Сцёпін.

Анатоль Гладзілін (21.03.1935 – 24.10.2018) – расійскі пісьменнік, доўгі час жыў у Францыі. Нядаўна перачытваў тры яго кнігі: «Евангелле ад Рабесп’ера» (пра французскую рэвалюцыю – спроба выявіць матывы яе ўдзельнікаў і ахвяр), «Французская ССР» (антыўтопія, выдадзеная ў сярэдзіне 1980-х, а некаторыя ейныя рысы праяўляюцца ў цяперашняй Францыі), «Мяне забіў скаціна Пел» (жорсткі аповед пра жыццё эмігрантаў і «кухню» «Радыё Свабоды»).

З майстрам і міжнародным арбітрам па шашачнай кампазіцыі Міколам Грушэўскім (16.05.1940 – 03.12.2018) мы перазвоньваліся і перапісваліся ў 2006–2015 гг. Мінчанін вёў шашачна-шахматныя аддзелы ў газетах «Труд в Беларуси», «Спорт-курьер» (пакуль гэтыя дзве не закрыліся), «Настаўніцкая газета», а чыста шашачны – у «Народнай волi». Ва ўсіх выданнях ствараў чытацкія «клубы», у якія спрабаваў зацягнуць і мяне. Цікавы быў чалавек – шчыры і напорысты; бывала, аж занадта… Адчуваўся гарт былога следчага пракуратуры. Як бы ні было, я ўдзячны яму за публікацыі пра мае кнігі і прыдумкі, у тым ліку пра новыя шахматныя фігуры («поні», «каза» etc.).

Вячаслаў Сцёпін (19.08.1934 – 14.12.2018). Філосаф і арганізатар навукі; думаю, найперш арганізатар, бо ў ягоных працах – прынамсі ў тых, што я чытаў – больш сістэматызацыі, чым палёту думкі. У Рэспубліканскім інстытуце вышэйшай школы, дзе мне выпала шчасце праходзіць курсы на рубяжы стагоддзяў, яго цанілі. Агулам, многія тутэйшыя дзеячы шкадавалі, што ў 1987 г. Сцёпін перабраўся з Мінска ў Маскву. Гучалі меркаванні, што тут яму, загадчыку кафедры філасофіі БДУ (1981–1987), не давалі разгарнуцца, што ён быў «занадта самастойны», бадай як Алесь Адамовіч на літфронце. Можа, і так…

Каб скончыць серыю на весялейшай ноце, узгадаю «прыкол месяца»: расійская тэлекампанія выдала за аднаго з самых сучасных робатаў, made in Russia, чалавека ў робатападобным касцюме. Калі фэйк ускрыўся, гледачы абрагаталіся, а нехта ўсур’ёз абурыўся праз тое, што дзяржканал трымае сваю аўдыторыю за дурняў. Тлумачэнні ад самой тэлекампаніі: гледачы, маўляў, «не зразумелі задумку», карэспандэнт ужыў «не самы ўдалы мастацкі прыём», а крытыкам толькі дай паглуміцца. Успомнілася, як Павел Якубовіч «адмазваў» Лукашэнку ў 2007 г., пасля спічу апошняга пра бабруйскі «свінушнік»… Таксама разважаў пра не самы ўдалы жарт аратара і тое, што крытыкі не любяць Беларусь тэндэнцыйна настроеныя 🙂

Дарэчы, П. Я., калі верыць «галоўнаму яўрэйскаму сайту», дагэтуль засядае ў «Савеце абшчыны». Каштоўны кадр, незаменны 🙂 На іншым флангу ў яго знайшоўся «годны апанент» – старшынёй «Маладога фронту» 15.12.2018 выбралі Дзяніса У., які яшчэ ў чэрвені 2018 г. змагаўся з «жыдакамунізмам». Праўда, 12.07.2018 гэты 29-гадовы пратэжэ Змітра Дашкевіча разам з іншымі публічнымі асобамі ўхваліў «Рэзалюцыю круглага стала ў справе абароны Курапатаў», дзе было заяўлена: «Мы асуджаем бальшавізм, нацызм і антысемітызм, патрабуем публічнага, на дзяржаўным узроўні, асуджэння гэтых злачынных ідэалогіяў». Шчыра? Не? Пажывём-пабачым.

«Вольфаў цытатнік»

«Той, хто рана ўстае – жаўрук. Той, хто позна кладзецца — сава. Той, хто рана ўстае і позна кладзецца – Angry Bird» (skarnik.by).

«Трэба абараняць тых, каго пераследуе і рэпрэсуе ўлада. І ў той жа час, не ставіцца з пагардай да тых, хто займаецца толькі “сваім агародам”, і робіць гэта добра. Не пагарджаць! Яны выбралі іншы шлях… Нонканфармізму можна патрабаваць ад сябе, але не ад іншых» (Адам Міхнік, 17.12.2018).

«Гуляючы з дзяржаўнай машынай, выйгравайце час. Там паглядзім: ішак памрэ, эмір памрэ…» (Кацярына Шульман, 18.12.2018)

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.12.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.12.2018  21:01

Отзывы:

Siarhei Sparysh  22:02 Попрошу перечитать бел.текст устава. Непорядок, если там есть ошибки. На днях должны окончательно утвердить.

Что касается текста программы, он ещё может измениться. Принимаем замечания и правки.

Siarhei Sparysh 22:05 Что касается посещаемости сайта – он недавно был создан. Месяца два, наверное, работает. Надеюсь, со временем раскрутится. Ресурсов маловато – всё-таки подпольщики)

Siarhei Sparysh 23:52 Что касается нашего отношения к зарегистрированным соц-демам. Я думаю, достаточно проакцентировать то, что мы не зарегистрированы. Почему – пусть остаётся недомолвкой))

Почему только сейчас начали про это говорить? Ну, у нас вообще было много недоработок по линии пиара. Это объясняется разными причинами, в том числе более-менее уважительными. Не буду вдаваться в подробности, это прошлое. Понемногу исправляемся.

Siarhei Sparysh 20.12.2018 00:23 Можно ещё добавить, что БСДГ С. Шушкевича с нами в одной коалиции. Как будет после смены руководства в их партии – увидим. Но пока мы союзники, несмотря на некоторые разногласия.

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (79)

Ізноў здароў! Месяц мінуў, а курапацкі вузел не развязаны, сустрэча ўласнікаў рэстарацыі і пратэстоўцаў, якая мелася адбыцца 29 чэрвеня, сарвалася. Дайшло надоечы і да арыштаў на 10 сутак…

Абодва бакі дэманстравалі ўпартую зацятасць (ці зацятую ўпартасць), а іх прыхільнікі часам рабілі інфантыльныя крокі. Чаго варты «наезд» тутэйшага каблана Аркадзя Ізраілевіча на дэпутатку Алену Анісім, нібыта адказную за публікацыю недасканалага расследавання ў газеце «Новы час». Потым бізнэсовец прызнаў, што нагаварыў лішняга, але «асадачак застаўся». Газета ў адказ вынайшла новую прычыну прыцягнуць Ізраілевіча за вушы да будоўляў 2010-х гг. – у 2005 г. адзін з яго супрацоўнікаў, шараговы член навукова-метадычнай рады пры міністэрстве культуры РБ (усяго там было 8 чалавек), ухваліў «эскізны праект» прыдарожнага сэрвіса на 51-м кіламетры мінскай кальцавой дарогі. Здавалася б, пры чым тут рэстаран, адкрыты сёлета зусім іншай фірмай?

Больш канструктыўна выглядаюць ідэі Міколы Арцюхова, аднаго з заснавальнікаў Беларускай хрысціянскай дэмакратыі (у 2004–2007 гг. – сустаршыня): «Пачаць перамовы з “Поедем поедим”. Прыняць ад іх 2 домікі пад музей (мо перанесці ў цэнтр?) і фінансаванне мемарыяла-капліцы. Забавязаць адгарадзіцца трох-пяціметровым супрацьшумавым плотам. Дамовіцца, каб у іх была рэкламная стойка Мемарыяла, прапанаваць паўдзельнічаць у мемарыялізацыі астатніх 11 (17) месцаў генацыду мясцовага насельніцтва з боку НКВД СССР» (25.06.2018). Адказ Ганны Шапуцька («Адгароджвацца нельга, згодна з Кодэксам аб культуры. Гэта гісторыка-культурная каштоўнасць, і яна павінна быць бачна з усіх бакоў») не пераканаў мяне; калі ёсць жаданне кампрамісу, то знаходзяцца і магчымасці.

А вось Зміцер Дашкевіч – якому даўно за 35, а ён усё гукае ад імя «Маладога фронту» – то фактычна падбухторвае няспелыя розумы спаліць рэстарацыю, то пераносіць няўклюдныя паводзіны грамадзяніна РБ Ізраілевіча на Ізраіль – «Ізраэль» у аўтарскім напісанні… З сакавіка 2014 г., часу, калі Зміцер выйшаў на Дзень волі з партрэтамі Булак-Балаховіча ды Шухевіча, сумотна мне назіраць за эвалюцыяй гэтага «палітыка» – суцяшае хіба тое, што бываюць і горшыя.

…Хто пра што, а лысы пра расчоску. Канфлікты вакол Курапатаў сталі для мяне чарговым доказам таго, што «яўрэйская абшчына» ў Беларусі – ніякая… Былі ў яе шансы мабілізавацца ў 2001 г., калі разбуралася сінагога на Дзімітрава, 3 – але ў выніку разбурэнню рэальна спрабавалі перашкодзіць тры чалавекі, адзін з якіх на наступны дзень «саскочыў», назіраючы за пікетам ля Мінгарвыканкама з бяспечнай адлегласці.

На фоне вялікага скандалу і шматлікіх пратэстаў, у тым ліку ад 75 (! – са 109 магчымых) дэпутатаў палаты прадстаўнікоў, у калегаў была магчымасць парушыць камфорт «галоўнага яўрэя Беларусі», які давёў справу да разбурэння гістарычнага помніка на Дзімітрава й душыў ініцыятыву абаронцаў… Але ў 2004 г. на з’ездзе ў Гарадзеі яго перавыбралі аднагалосна – з крытыкай жа многія дэлегаты абрынуліся на «Мы яшчэ тут!», дзе выкрывалася неадэкватнасць «лідара». Па завядзёнцы, у сваім коле – ніхто нават не рызыкнуў звязацца з рэдакцыяй «паклёпніцкага выдання», а пагатоў падаць у суд, як гразіліся 🙂

Пасля гэтай гісторыі не здзівілі ўжо ні хабёльства «прафесійных яўрэек» на «Яме» ў 2006 г., ні рэакцыя на брыдкія заявы Рыгорыча ў 2007 годзе (у гэтым бяззубым прэс-рэлізе асабліва «дастаўляе» перавод стрэлак на Скобелева)…

«Авив», № 7-9, 2007. Ага, сцвярджэнні на прэс-канферэнцыі самі прагучалі 🙂

…ні лёгка праглынутае знішчэнне будынка драўлянай сінагогі ў Любані 2009 г., ні кааптацыя П. І. Якубовіча, на якім к таму часу не было дзе ставіць пробы, у склад «Савета абшчыны» ў сярэдзіне 2010-х гг. (ён і цяпер там) 🙁

І вось у чэрвені 2018 г., замест важкіх словаў пра Курапаты, дзе, сярод іншых, ляжаць і яўрэі, – працяглая паўза… Урэшце, вучань тав. Левіна, «галоўны прагрэсіўны рабін», заявіў, што «ёсць неабходнасць зрабіць мемарыял па прыкладзе Трасцянца, каб тыя, хто прыйшоў, ведалі, што тут адбылося». Засталіся адкрытымі пытанні, як «народны мемарыял» (шматлікія крыжы, помнік загіблым іудзеям і мусульманам, пастаўлены ў 2004-м…) інтэграваць у «Трасцянец-2», што рабіць з рэстаранным комплексам, блізкім да ўрочышча… Пазней (20.06.2018) Р. Абрамовіч, наведаўшы рэстарацыю ў спрэчнай зоне, вымавіў: «І ты маеш рацыю, і ты маеш, і я маю, як у анекдоце. Так, побач Курапаты, але побач і кальцавая дарога… Так, патрэбен музей, але як і хто гэта пачне?» Марнаслоўе з дамешкам рытарычных пытанняў – даволі танны спосаб здавацца мудрым…

«Рабініха» праявіла сябе яшчэ больш яскрава. Нават не рызыкну перакладаць гэтыя напаўпісьменныя плёткі «в виде версий» на беларускую.

Наконт звестак ад ДАІ (дапусцім, дама рэальна дзейкала з міліцыянтамі…). Сярод тых, на каго складаліся пратаколы – Наталля Гарачка, Алесь Лагвінец, Вольга Нікалайчык, Павел Севярынец, Юрый Чавусаў, іншыя жыхары Мінска. Пакінем у баку намёк на тое, што лёс урочышча Курапаты павінен хваляваць найперш мінчукоў – а чаму ў такім разе не жыхароў Мінскага раёна, да якога яно тэрытарыяльна адносіцца (?!).

Не да таго хілю, што Грыша Абрамовіч павінен адказваць за выбрыкі Ірыны. Проста яна славіцца як адна з элітных прадстаўніц «абшчыны» – дзясятак гадоў працавала ў «культурнай» суполцы «Эмуна», зараз курыруе працу з падрастаюшчым пакаленнем у аб’яднанні прагрэсіўнага іудаізму… Калі такое вярзе і так ставіцца да людзей «эліта» яўрэйскіх арганізацый РБ, то які ж там будзе сярэдні ўзровень? (Таксама не ўтрымаўся ад рытарычнага пытання, але прыватнай асобе даравальна, дый не пнуся ў аўтарытэты.)

Мінская актывістка Інэса Ганкіна самакрытычна напісала ў фэйсбуку трохі з іншай нагоды: «Магчыма, яўрэі Беларусі заслужылі тую абшчыну, якая ёсць! З усімі яе плюсамі і мінусамі». Не, я не лічу, што заслугоўваю такой «абшчыны», гнілой адсоткаў на 80-90. Раней больш актыўна спрабаваў займацца яе санацыяй, цяпер – менш. Аднак, пакуль жыву ў Беларусі, не збіраюся заплюшчваць вочы на негатыўныя з’явы. Насуперак таму, што сёлета 9 мая ля «Ямы» раіла экс-рэвізорка «абшчыны», якая прачытала-такі мой артыкул 2015 г. пра Левіна і левіншчыну: «У чымсьці справядліва… Але ты не маеш рацыю, выносячы смецце з хаты». Аз ох ун вэй, сцены скора паваляцца пад грузам смецця, схамяніцеся ўжо…

Большасць жыхароў Беларусі ўсё адно бачаць «нас» як абшчыну, і варта было б кіраўнікам яўрэйскіх арганізацый неяк будаваць яе ў няпростых умовах ХХІ ст., няхай і з аскепкаў… З чаго пачаць? Напэўна, усё ж не з пасярэдніцтва ў калякурапацкіх справах. Наўрад ці Леанід Зайдэс раіўся з рабінамі ды тутэйшымі «баронамі», калі будаваў свой рэстаран, таму не іх справа разрульваць шумную спрэчку.

Паўнакроўнае адраджэнне мовы ідыш, як паказала млявая рэакцыя на прапановы 2016 г., у Беларусі ўжо наўрад ці магчымае, і нездарма гісторык разважае пра музей як найбольш дарэчнае для ідыша месца. З вяртаннем і ўтрыманнем сінагог таксама не ўсё адназначна: вернікам і аматарам традыцый працэс патрэбен, але большасці – амаль усё роўна, пагатоў старыя будынкі, як правіла, вымагаюць немалых грошай на рамонт. Але, думаю, ніхто з беларускіх яўрэяў не аспрэчыць, што варта пашыраць прысутнасць «нашых» у тапонімах.

Сёе-тое для таго, каб выбітныя яўрэі (або, радзей, яўрэйскія матывы) фігуравалі ў назовах вуліц, апошнім часам рабілася. Так, не ўдалося ў пачатку 1990-х дабіцца вяртання ў Мінск вуліцы Яўрэйскай (з 1934 г. Калектарная) – затое ў 1996 г. з’явілася Іерусалімская, у 1998 г. – Заіра Азгура, у 2003 г. – Льва Выгоцкага, у 2005 г. – Міхаіла Гебелева… Але ж і цяпер доля вуліц з «яўрэйскімі» назовамі не адпавядае ўнёску, зробленаму яўрэямі ў развіццё Мінска цягам стагоддзяў. Ёсць шанс забіць мядзведзя.

Ці не найлепей з буйных гарадоў адлюстраваны «яўрэйскі ўнёсак» у Віцебску, дзе ёсць, прынамсі, аж некалькі вуліц Змітрака Бядулі 🙂 Па адной – Самуіла Багарада, Імануіла Велікоўскага, Іосіфа Бумагіна, Лазара Лагіна, Аркадзя Маўзона, Марка Фрадкіна, Марка Шагала (плюс праезд Шагала). Асабліва важным лічу згадаць вуліцу, названую ў 2015 г. імем знакамітага баксёра і трэнера Абрама Брына, бо сёлета 12 чэрвеня яму споўнілася б сто гадоў (спартсмен памёр у 2004 г.). Яшчэ ў 2009 г. у гонар Брына на віцебскай вуліцы Леніна ўрачыста павесілі мемарыяльную дошку.

Як бачыцца, у прынцыпе з мясцовымі ўладамі працаваць можна – не ўсе і не паўсюль адфутбольваюць карысныя ініцыятывы. Для пачатку можна было б арганізаваць «унутранае» абмеркаванне на тэму, якія знакамітыя яўрэі заслугоўваюць увекавечання ў беларускай тапаніміцы, няхай бы нават праз газеты «Авив» (наклад 250 экз.) і «Берега» (100 экз.). Потым «абшчына», прадстаўленая міжарганізацыйным камітэтам з удзелам навукоўцаў, магла б сістэматызаваць прапановы і публічна «ўпісацца» за іх.

Дзякуючы Андрэю Дубініну звярнуў увагу на японскае мастацтва кінцугі – адмысловае склейванне посуду: «Замест таго каб маскаваць паломку, кінцугі аднаўляе зламаны аб’ект, эстэтычна запаўняючы месца пашкоджвання спецыяльным швом і захоўваючы гісторыю аб’екта. Кінцугі – гэта мастацтва “залатога шва”: калі не можаш нешта схаваць, то паспрабуй зрабіць з відочнага дэфекта прыгажосць».

Фота з pikabu.ru

Ці зацікавяцца мясцовыя натаблі «яўрэйскім кінцугі» не на словах, а на справе? Папраўдзе, сумняюся.

Тым часам пасаду старшыні беларускай федэрацыі хакея, займаную ў 2017–2018 гг., пасля фіяска на чэмпіянаце свету пакінуў Сямён Шапіра. Шмат гадоў быў ён і міністрам сельскай гаспадаркі, і старшынёй аблвыканкамаў (Гродзенскага і Мінскага), раздаваў «каштоўныя парады» гісторыкам, а на хакеістах зубы абламаў… Цяпер кажа, што хакеем павінны займацца прафесіяналы. Што замінала зразумець тое раней і адмовіцца ад «новага прызначэння» ў маі 2017 г.? Хіба пераацэнка сваіх сілаў, а яшчэ страх перад начальствам, няўменне казаць «не», на якім у свой час пагарэў, сярод іншых, cавецкі яўрэйскі паэт Ізі Харык… Яму партыя КХП-БНФ мерыцца паставіць асобны памятны знак у Курапатах.

Доктар сельскагаспадарчых навук выявіўся адным з многіх не(да)кампетэнтных кіраўнікоў эпохі позняга лукашызму. Суцяшае, што пачуццё адказнасці за сваю працу ў яго канчаткова не знікла, і ў гэтым сэнсе «віцэ-прэм’ер» Васіль Жарко з яго жалюгоднымі адмазкамі (маўляў, не ведаў пра карупцыйныя схемы ў падначаленым міністэрстве аховы здароўя) мог бы пайсці Шапіравым шляхам. Дый не толькі Жарко – бярыце вышэй…

Пра бедныя навуку з адукацыяй. Кажуць, у свеце траціна даследчыкаў запэцканыя ў плагіяце і/або фальсіфікацыях. Колькі ж такіх у Беларусі? Тэма балючая, не раз закранутая ў серыяле, але «Васька слушает…»

Супрацоўнік мінадукацыі РБ, фэйкавы палітолаг Андруша Л., стаміўшыся выдумляць нешта новае дзеля дыскрэдытацыі апанентаў, на тым тыдні перапісаў кпіны з «Луркамор’я», сайта, закрытага ў Беларусі (праўда, не для ўсіх :)):

Вось «злонравия достойные плоды» яно як бывае, калі на дзяржаўную працу бяруць людзей без маральных тармазоў.

Але ёсць і добрая навіна: у Гродзенскай вобласці ёсць Іўеўскі музей нацыянальных культур, а ў ім з пачатку года – выстаўка «Беларускія яўрэі». Усе ў Іўе, панове!

Вольф Рубінчык, г. Мінск

02.07.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 02.07.2018  17:59

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70d)

Люты 2018 г. у Беларусі – месяц выбараў, што само па сабе смешна. Таму спецыяльна весяліць нікога намераў не маю… «Как мы тут живём / Великая тайна / Все кричат: “вира” / А выходит “майна”» (БГ).

…Справа «рэгнумаўцаў» 02.02.2018 завяршылася абвінаваўчым прысудам. Амбівалентным – усім публіцыстам выпісалі адтэрміноўку (тры гады) і выпусцілі на волю, як бы распісаўшыся ў непамыснасці ўтрымання іх пад вартай цягам 14 мес. З другога боку, за новыя «экстрэмісцкія» матэрыялы кожны з няшчаснай тройкі можа зноў надоўга адправіцца ў турму.

Шмат у чым не згодзен з асуджаным Cяргеем Шыптэнкам, аднак ён слушна пракаментаваў вырак: «Наша справа ўскрыла ўсю заганнасць сістэмы і асобных яе элементаў». Насамрэч, мінінфармацыі з яго «кішэннай» экспертнай камісіяй наскардзілася ў праваахоўныя органы, якія даверыліся «спецыялістам»… Беларускія выданні, як урадавыя, так і не, даверыліся «зліву» ад сілавікоў і пачалі «мачыць» арыштаваных задоўга да суда. Пракурор і суддзя не спрабавалі разабрацца ў справе, хоць фармальна і заслухалі «экспертаў» (цётачак няпэўнай кваліфікацыі, далёкіх ад праблематыкі міжнацыянальнай варожасці). Грамадства атрымала чарговы пасыл ад «сістэмы»: «менш думайце; калі думаеце – не запісвайце, калі запісваеце – не публікуйце».

У цэлым удумліва прааналізаваў сітуацыю перад прысудам калумніст tut.by Арцём Шрайбман, хаця мяне засмуцілі наступныя яго развагі: «Калі ўлада спадзявалася знайсці новых хаўруснікаў у дэмакратычным лагеры, то дарэмна. Усе разумеюць, што арсенал крымінальных захадаў, пад якія сёння трапілі трое прарасійскіх публіцыстаў, заўтра можа быць разгорнуты назад у бок празаходніх». Не варта вязаць у адзін вузел дэмакратычныя і «празаходнія» погляды, дый не ўсё «дэмакраты» разумеюць небяспеку прысуду. Многа ў іх «лагеры» было злой радасці, яна не зусім згасла. Праўда, пястун д-д-дэмакратычных сайтаў, «дарадца па нацбяспецы» Андрэй П. змяніў рыторыку; калі ў снежні 2016 г. ён падтрымліваў улады, толькі што нагамі не лупячы затрыманых і тых, хто сумняваўся ў іхняй віне, то цяпер, атрымаўшы новую «ўводную», заявіў 05.02.2018: «яны сядзелі год, хаця відавочна, што ніякай неабходнасці ў гэтым не было… думаю, што ад самага пачатку гэтая справа была не прававой з’явай, а выключна палітычнай». Але шквал інсінуацый у канцы 2016 – пачатку 2017 гг. не мог не пакінуць следу на мазгах жыхароў года 2018-га, і вось у каментах да артыкула пра вырак чытаю: «Позор предателям Беларуси!!! Надеюсь недолго будут на свободе» (+116-47), «Если всех таких писак отпускать – завтра Беларусь станет опять частью России...» (+91-26), «Теперь у этих колумнистов один путь – на Восток. Ибо отсрочку заменить как два пальца. Пусть прут в Ростов и оттуда пишут свои душещипательные тексты» (+35-13). З красавіка 1995 г., калі пабітыя дэпутаты дэманстравалі траўмы калегам па Вярхоўным Савеце, а Мікалай Дземянцей (кіраўнік Беларусі ў 1989-1991 гг., by the way) і яго паплечнікі сыкалі: «Мала далі!», ахвоты вырашаць канфлікты шляхам перамоў у палітызаванай публікі не пабольшала.

Cтарая сістэма, асабліва ідэалагічная, паціху ідзе ўразнос, а нічога новага з яе не вылупліваецца. Тыя «эксперты», якія заўважаюць у звальненнях міністраў, рэдактараў etc. пабудову «новай медыйнай вертыкалі», яўна кагосьці падманваюць (пачынаючы з сябе?) Хутчэй трэба чакаць закаснення старых мадэляў. Былыя кіраўнікі «Сов. Белоруссии» ды БТ рабілі свае адыёзныя справункі не без фанатызму, з прыцэлам на папулярнасць, і часам маглі кагосьці-там-мабілізаваць шляхам «паветрана-кропельнага заражэння» (ужо гучала прапанова ўзяць Якубовіча ў газету «Берега» спецкарам, гл. камент ад Iossi Schkr :)). «Новыя» ж твары больш выдаюць на ардынарных чыноўнікаў-прыставанцаў. Той жа Іван Эйсмант, пастаўлены кіраваць Белтэлерадыё, муж лукашэнкаўскай прэс-сакратаркі, – хіба ён, знітаваны са сваёй суджанай, наважыцца на нестандартныя, пагатоў рызыкоўныя крокі? Ну, а Дзмітрый Жук, які, прыйшоўшы на пасаду галоўнага ў «СБ», адразу абмежаваў магчымасць каментаў на сайце сваёй газеткі? «Новая вертыкаль», наадварот, па ідэі мусіла б стымуляваць зваротную сувязь. Сам я ніколі нічога на sb.by не пісаў – мне за дзяржаву тэндэнцыю крыўдна.

Адно цешыць – у беларускай цэнзурнай сетцы (і ў інтэрнэт-сеціве таксама) не бракуе прарэхаў – іх, бадай, нават больш, чым у расійскім аналагу. Вось зыркі прыклад – дазволілі ў тутэйшых сінематэках «Смерць Сталіна» (2017), і свет не перакуліўся. Водгукі ад гледачоў Мінска збольшага прыязныя.

Паглядзеў «крамольнае», са званіцы мінкульта РФ & РПЦ, кіно і я – не выходзячы з дома… Фільм як фільм; сатыра на Сталіна лепшая ў Салжаніцына («У крузе першым»), а гумар з удзелам Язэпа Вісарыёныча, бадай, не горшы ў Сяргея Салаўёва («Чорная ружа…», 1989). Мне цяжка згадзіцца ca Станіславам Бялкоўскім, маўляў, «першы раз, калі Сталіна ўдалося зрабіць смешным, гэта быў фільм “Смерць Сталіна”». Для камедыі твор Арманда Іянучы занадта сур’ёзны, для экскурсу ў мінулае – занадта павярхоўны і мітуслівы. Безумоўна, такія кіны маюць права на існаванне, але мне ўспомнілася, як да нас у ЕГУ (канец 1990-х) прыязджаў французскі лектар, спец па гісторыі СССР. Перад студэнтамі ён вымаўляў прозвішчы Ejov і Joukov так: «Еёў», «Юкаў». Небараку ніхто ў Францыі не расказаў, як называліся не апошнія па значнасці асобы ХХ ст.; зрабіць гэта выпала ў Мінску мне… Я к чаму: калі разглядаць замежны прадукт як спробу падштурхнуць нас, тубыльцаў постсавецкай прасторы, «смеючыся, развітацца з мінулым», то не, дзякуй. Калі ж «звышзадача» проста ў тым, каб дэсакралізаваць уладу і яе носьбітаў (на манер «Yes, Minister» Ліна & Джэя або ранейшыx фільмаў Іянучы, згаданых тут), то яна збольшага ўдалася. А дэсакралізацыя ўладных дачыненняў зараз насамрэч патрэбная; ужо дзеля яе тутэйшым пракатчыкам варта было, насупор меркаванню калумніста «Белгазеты», закупляць «вульгарны» фільм.

Дэсакралізацыя – не самамэта; я выступаю яшчэ і за «шахматызацыю» палітыкі ў РБ (мімаходзь расшыфрую – хочацца рацыянальнасці, мерытакратыі…) Дзе на ўсё набрацца кадраў-пасіянарыяў ва ўмовах «патрыярхальна-падданіцкай» палітычнай культуры, пытанне ледзь не касмічнага маштабу.

14 лютага з дапамогай рэдактара belisrael.info я запусціў у фортку у мордакнігу абяцанне з’есці ўласны гадзіннік, калі намстаршыні АГП Мікалай Казлоў 18.02.2018 праб’ецца ў Мінгарсавет. Гадзіннік застаўся цэлы. Абяцаў патлумачыць свой «песімістычны» прагноз – тлумачу.

Кейс М. Казлова, яшчэ 10 гадоў таму дзейнага падпалкоўніка міліцыі, у нечым унікальны – і ўадначас тыповы. Здаралася, што былыя прадстаўнікі «сістэмы» пераходзілі ў «апазіцыю»; аднак сярод старшых афіцэраў міліцыі такія трансферы ўсё ж рэдкасць. Ясна, адміністрацыя апрыёры не гарыць жаданнем пускаць у дэпутаты чалавека з досведам следчай дзейнасці, да таго ж такога, які ўспрымаецца ёй як «здраднік» (у 2008 г. сп. Казлоў намагаўся прадухіліць фальсіфікацыі на ўчастку, давераным яму для аховы, і атрымаў прачуханку ад начальства; у 2009-м зволіўся з «органаў»). Агулам, з сярэдзіны 1990-х выбары ў РБ ладзяцца не для таго, каб ставіць пад пагрозу «стабільнасць», г. зн. уладу лукашэнцаў. Гэта больш-менш аб’ектыўныя перашкоды, але існавалі і суб’ектыўныя.

М. Казлоў – адзін з кіраўнікоў партыі, якая разглядае сталічны гарсавет як трамплін для чагосьці больш сур’ёзнага… Але ж выбарцы – пераважная частка – трактуюць гарсавет усё ж як прыладу для вырашэння лакальных праблем. Ва ўлётцы Казлова, закінутай мне ў паштовую скрыню на Кахоўскай (дзён за пяць да 18-га), пра тыя праблемы амаль нічога не сказана – бракуе «зазямлення».

 

Здымак, на якім кандыдат нагадвае Пятра Машэрава, мелаваная папера – усё гэта няблага, але некаторыя з 4000 атрымальнікаў улёткі – сюрпрыз! – цікавяцца і кантэнтам… Цытаваць крэатыў не стану; паверце, ад яго няма ўражання, што кандыдат прагне перамогі. Асобныя чытачы, патэнцыйны электарат М. К. – я ў тым ліку – зусім не пайшлі на ўчасткі для галасавання.

Сёлета М. Казлоў разам з партыйным «шэфам» зноў абвясціў пра парушэнні ў акрузе; на іхнюю думку, ля гімназіі № 34 круцілася «карусель». Пераканаўчых доказаў таго, што жанчынкі на лябедзькавым відэа галасавалі па колькі разоў і/або на чужым участку, прадстаўлена, аднак, не было. Таптанне ўдзень 14.02.2018 ля гімназіі групы асоб («куратарка» трымала ў руках спіс) можа тлумачыцца «добраахвотна-прымусовым» датэрміновым галасаваннем, якое нярэдка практыкуецца ў дзяржаўных арганізацыях разам з навязлівымі рэкамендацыямі, каго выбіраць. З’ява таксама агідная (мякка кажучы, не робіць гонару «Белтэлекаму», калі ён гэтым займаецца), але ўсё ж не «карусель», не прамая фальсіфікацыя народнага волевыяўлення.

Cумна, але факт: АГП за апошнія …ццаць гадоў паказала сваю няздатнасць даваць адпор выбарчай машынерыі (як было ў 2004 г., пісаў тут). Зрэшты, не толькі АГП… Штораз прымаюцца гучныя заявы пра несумленныя выбары, «а Васька слушает, да ест».

Цяжка разлічваць на прагрэс у такой далікатнай сферы, як выбары, калі гражданы павязаны па руках-нагах на працоўных месцах. Многім актывістам, як мне здаецца, ямчэй паказваць дулю якой-небудзь Ярмошынай (не кажучы пра знакамітыя турнэ па Брусэлях і прочых Страсбургах), чым бараніць правы работнікаў у сябе пад носам.

Яшчэ многа дзе ў Беларусі заключаюцца калектыўныя дагаворы; амаль ва ўсіх выпадках яны не выконваюцца напоўніцу. Партыя, што абапіралася б на ячэйкі незалежных прафсаюзаў (або проста суполкі незадаволеных работнікаў), стала б рэальна масавай. Лідару такой партыі не прыйшлося б гойсаць з дыктафонам па Кіеўскім скверы ды крычаць «Воўкі!» «Злачынцы!»

Карціць азірнуцца на 4-5 гадоў… Тады актыўна форсілася ідэя «Народнага рэферэндуму». Aрганізатары – БНФ, pyx «За свабоду», «Гавары праўду» і інш. – збіралі подпісы за шэсць пытанняў: «кампанія “Народны реферэндум” мае намер сабраць 500 тысяч подпісаў грамадзян, ад якіх улада “адмахнуцца ўжо не зможа”» (дэкларацыя ад 29.01.2014). І не сабралі нават чвэрці ад заяўленай колькасці, і ўлада адмахнулася, і фінішавала кампанія ў снежні 2015 г. не без скандалу… Калі ўжо «альтэрнатыўныя сілы» ў Беларусі паразумнеюць, га?

А крыху вышэй можаце бачыць абяцанку ад Нацыянальнага агенцтва па турызму, арганізацыі мінспорту РБ. Звыш года таму з’явіўся ролік НАТ для патэнцыйных турыстаў. Тады ж, у канцы студзеня 2017 г., нехта з НАТ напісаў, абы напісаць: «відэа на англійскай… з’явіцца ў найбліжэйшы час, зараз працуем над перакладам 🙂» Падобна, года не хапіла, каб пераагучыць пяцімінутны ролік; прынамсі ён і цяпер на сайце Беларусі ў Вялікабрытаніі падаецца ў арыгінальным выглядзе, нават без субтытраў. Затое, напэўна, стымул для брытанцаў і «розных прочых шведаў» вучыць белмову!

Тым часам Вялікі тэатр Беларусі 25.02.2018 абяцае вечар яўрэйскай музыкі «Шалом», пра канцэпцыю чытайце на сайце тэатра. Маю спадзеў, што там-то ўсё будзе чык-чак.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

19.02.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 19.02.2018  18:53

Ирина Халип. Люди Шредингера

16.02.2018  08:10

Что происходит c нашим обществом?

В последние недели стало казаться, что наша страна состоит исключительно из отставных пропагандистов. Больше в информационном пространстве будто бы и нет никого и ничего. Причем все вокруг довольны: независимые журналисты охотно задают им вопросы из серии «расскажите, пожалуйста, с чего начиналась ваша трудовая биография» или «чем вы особенно гордитесь после долгих лет государственных трудов», а они – охотно рассказывают, как все эти годы трудились без продыху во имя белорусской независимости и воевали с агрессивной российской пропагандой. Ради нас жизнью рисковали, в общем.Вот Якубович на всех белорусских сайтах – и даже в одной заграничной газете – рассказывает, как вел информационную войну с Киселевым и Соловьевым, а в свободное от войны время, спрятав пулемет в погреб с картошкой, защищал Куропаты. Вот уволенный следом за Якубовичем Владимир Бережков сравнивает его то ли с Ахматовой, то ли с Зощенко, рассуждает о скрепах и вспоминает о том, как мечтал вместе со всей «Совбелией» обойти Хартию по посещаемости (ну да, скрепы в этом деле очень помогают), и радуется блокировке: «Но в итоге мы это сделали, потому что «Хартию» закрыли. Получилась плохая шутка». Ах да, это шутка была. Наверное, нужно посмеяться. Да вот не получается.А раньше мы не просто смеялись – ухохатывались от шуток Вовки Бережкова, однокурсника. Талантище и острослов, умница и лидер – до тех пор, пока не припал к скрепам и чужим башмакам. Впрочем, дело не в нем.

Вся эта история с заполонившими медиапространство пропагандистами – вообще не о них, а об обществе. О нашем обществе с утерянными пространственными координатами, погасшими маяками, выключенными фонарями. Не могло прежде такого быть, чтобы, к примеру, русская служба Радио «Свобода» в 1964 году просила интервью у советского идеолога Суслова, чтобы он мог рассказать, как сажал Бродского. Сейчас – запросто. Вот вам эфиры, полосы, сайты – говорите. А что такого? Нет-нет, не комментарий по делу, а просто рассказывайте о своем творческом пути и о том, как хорошо быть пропагандистом. А рядышком, в соседнем тексте, можно порассуждать, к примеру, о том, правильно ли заблокировали Хартию – она ведь так раздражает, может, и поделом ей?.. И пусть еще пропагандисты пошутят – у них ведь так хорошо получается.

Общество стало похоже на кота Шредингера. Если забыли, что это за зверь такой, – напомню. Физик Эрвин Шредингер еще в тридцатые годы прошлого века описывал свой мысленный эксперимент так. В коробку помещается кот, емкость с синильной кислотой и счетчик Гейгера с небольшим количеством радиоактивного вещества, подобранного так, что в течение часа может распасться только одно атомное ядро – с вероятностью 50 процентов. Если распадется, сработает счетчик Гейгера, емкость разобьется, и кот погибнет. А если не распадется – кот будет жив. Так вот, в течение этого часа по законам квантового мира кот внутри коробки будет одновременно считаться и живым, и мертвым.

А сейчас мы все в той коробке. То ли живые, то ли мертвые. Пятьдесят на пятьдесят. Смотришь на довольные лица отставных пропагандистов и такие же довольные лица тех, кто радуется блокировке Хартии, и понимаешь: это люди Шредингера. Никто в точности не знает, живые они или мертвые. Пока не распадется радиоактивный атом – никто так и не поймет этого. Впрочем, мы и сами не всегда понимаем, живы мы – или давно уже умерли и попали в ад. Мы разучились дышать, различать запахи и вкусы, и потому вся эта публика, отринутая башмаком вождя, стала чувствовать себя вполне уверенно среди нас. То ли живые, то ли мертвые – совсем как они.

Солдат Коржич провисел в петле, как сказал министр обороны, семь дней. А мы уже двадцать лет висим в петле и думаем, что живем. Висим на площадях наших городов, на бельевых веревках старых дворов, на наспех сколоченных летних сценах и давних пыльных танцплощадках. Я болтаюсь четвертой слева. Ты – третий в пятом ряду. Ну что, спрыгиваем на землю?..

Ирина Халип, специально для Charter97.org

***

От редактора belisrael.info

Мне, живущему в Израиле, далеко не безразлично, написанное Ириной. Ведь благодаря нашим бесстыжим политикам, начиная от Либермана, давно приблизившегося к белорусскому диктатору, а далее последовали Ландвер, да и не только она из либермановской прогнившей партейки, а также ряду беспринципных русскоязычных журналистов, в Израиле с пониманием принимали Якубовича, посланника “солнцеподобного”, после его известных скандальных бобруйских высказываний в адрес евреев. А вспомните, позорного израильского посла Шагала, ставшего любимцем  хозяина синеокой. Недавно в Рамле заговорил с 80-летним, услышав, что тот приехал из Беларуси. Решил поспрашивать где жил и сколько лет в стране. Оказалось, из Гомеля, в стране 10 лет, здесь один, получил комнату в хостеле, ходит в благотворительную столовую, спонсируемую из Америки, где неплохой обед стоит 2 шек, т.е. практически бесплатно. Решил пошутить, сказав, что вместо того, чтоб бороться с творимым там беспределом, он сбежал в Израиль. В ответ услышал: “Лукашенко, мужик во!!!”. А на мое замечание, чего же он тогда уехал,  посыпались маты. И за это тоже несут ответ израильские дружки главного по Беларуси, коих называл выше. А к ним могу добавить и ряд др. продажных, трущихся возле белпосольства в Тель-Авиве, вроде Михаила Альшанского, многолетнего председателя, так называемого, объединения выходцев из Беларуси. Того самого, кто не постеснялся поздравлять диктатора с уверенной победой после трагических выборов декабря 2010. И телеграмку посылал не от своего имени, а от всех выходцев его конторы, которая интересна в основном руководителям городских отделений, получающим печенюжки от государственного финансирования, а немалая часть уходит, фактически, на оболванивание и так уже мало соображающих его членов, вроде того, кто мне повстречался. Вот в такое циничное время живем, хотя и ему предшествующее тоже было не менее интересно. А потому стоит познакомиться с НАУМ АЛЬШАНСКИЙ – ДОКУМЕНТАЛЬНЫЙ ПОРТРЕТ (речь об отце Михаила)

 Опубликовано 16.02.2018  19:19

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70b)

Белы дзень! Ахвоты працягваць ненавукова-фантастычны серыял бракуе як ніколі (абленаваўся?), але ж за некалькі дзён падсабралася кур’ёзаў ды смяхотаў, таму вырашыў урэзаць дадаткова-пабочны выпуск… А дарэчы, у «калегаў» з evrei.by з’явіўся анонс, які лічу патрэбным перакласці на белмову і прапанаваць нашай публіцы:

* * *

Мерапрыемства да Міжнароднага дня памяці ахвяр Халакоста

Перад Міжнародным днём памяці ахвяр Халакоста ў вёсцы Парэчча пройдзе мерапрыемства, прысвечанае вязням гета і Праведнікаў свету.

У гады Другой сусветнай вайны 40 яўрэйскіх дзяцей уцяклі з Мінскага гета. Уратавалі дзяцей жыхары вёскі Парэчча. На знак падзякі за гэты подзвіг былыя малалетнія вязні гета Мая Крапіна і Фрыда Рэйзман у 2000 годзе ўсталявалі помнік Праведнікам Свету – усім тым, хто ўратаваў яўрэйскіх дзяцей у перыяд Халакоста.

Мая Левіна (Крапіна) і яе ратавальніца Настасся Хурс; Фрыда Рэйзман

24 студзеня мы разам ушануем памяць ахвяр Халакоста і Праведнікаў Свету – жыхароў вёскі Парэчча, якія здзейснілі сапраўдны подзвіг.

ПРАГРАМА СУСТРЭЧЫ:

12-30, помнік Праведнікаў Свету, в. Парэчча:

– Мітынг з удзелам дыпламатычных прадстаўнікоў, супрацоўнікаў дзяржаўных і грамадскіх арганізацый і СМІ.

– Памінальная малітва (кадыш).

14-00, Раённы краязнаўчы музей, г. Мар’іна Горка:

– «Урок памяці» – сустрэча былых вязняў гета і Праведнікаў Свету з навучэнцамі школ.

– Адкрыццё экспазіцыі, прысвечанай Міжнароднаму днём памяці ахвяр Халакоста.

– Урачыстае запальванне свечак у памяць пра шэсць мільёнаў бязвінных ахвяр.

Мерапрыемства падрыхтаванае Мінскім дабрачынным грамадскім аб’яднаннем «Гілф», Іудзейскай рэлігійнай абшчынай г. Мінска «Бэйс Ісроэль», МДГА «Дыялог», «The Together Plan» (Беларусь-Вялікабрытанія).

Падрабязнасці ў каардынатара праекта МДГА «Гілф» Курдадзэ Тамары Сямёнаўны. Маб. тэл. +375293646019.

* * *

Нягледзячы на казённае слоўца «мерапрыемства», можа атрымацца штосьці кранальнае… Выпадак з «вёскай Праведнікаў» не адзінкавы ў гісторыі Другой сусветнай, ды не ў кожную такую вёску праз 75 гадоў завітваюць уратаваныя.

Пра абяцаныя цікавосткі. Як выявілася, «першы беларускі партал» не здольны карэктна прадказаць надвор’е нават на колькі гадзін уперад. Прагноз ад 16.01.2018, 11:29 (і як было насамрэч):

Памыліцца на 4-6 градусаў па Цэльсію трэба ўмець… І не першы раз падобнае. Калі плануеце наведаць якое мерапрыемства на адкрытым паветры, раю аддаць перавагу хоць бы сайту openweathermap.org – там 16 студзеня амаль не памыліліся 🙂

Крыху перабольшыць будучы мароз усё ж лепей, чым прыменшыць.

Амаль гэткі ж паводле важнасці кур’ёз – ліст ад нейкай Рэгіны Л., няюнай настаўніцы з Паставаў, якая «на 100% супраць» заснавання ў РБ універсітэта з адной беларускай мовай навучання. Допіс, адрасаваны «паважанаму Паўлу Ізотавічу» і змешчаны на сайце «ягонай» газеты, настолькі бязглузды і паранаідальны, што не варты абмеркавання па сутнасці. Тым не менш яго кінуліся абмяркоўваць «вялікія палітыкі», у тым ліку экс-старшыня БНФ. Адна мілая спадарыня даслала адказ у рэдакцыю аж на дэпутацкім бланку. Як на мой одум – чарговая праява ВІПР…

Кур’ёзна, што імя Якубовіча ўжо другі раз асацыюецца з лістом «не для публікацыі», які ў рэшце рэшт фігуруе на старонках газеты. Першы быў у 2011 г., калі ў «СБ» «усплыў» зварот тагачаснага галоўнага рабіна Іудзейскага рэлігійнага аб’яднання РБ, грамадзяніна ЗША Аўраама Бенянсона («Не нужна нам, евреям, другая власть»). Выявілася, рэбэ пісаў не Якубовічу, а свайму прэзідэнту Абаму – нехта перадаў цыдулу ў рэдакцыю без ведама Бенянсона… Тым не менш р. Аўром не стаў публічна пратэставаць, калі ўбачыў сваё прозвішча, памножанае на 400 тысяч.

Дагэтуль не цямлю, што выйграў «галоўны яўрэйскі саюз» ад пралазу П. І. Якубовіча ў праўленне (або як яно ў іх завецца – каардынацыйная рада?) Сімвалічны капітал? Ды ён спрэс таксічны. Грошы? Дык непадобна, каб іх дадалося; газета «Авив» летась ажно двойчы выйшла накладам па 200 ас., і з афіцыйным сайтам саюза праблемка…

Звышкаштоўнае інтэрв’ю з прэзідэнтам Шымонам Перэсам, быццам бы ўзятае Ізотавічам у 2007 г., не дайшло да чытачоў і праз дзесяцігоддзе. Год таму я быў заўзятым аптымістам 🙂

Вяртаючыся да тэмы «нацыянальнага ўніверсітэта»: у колах, блізкіх да Таварыства беларускай мовы, ідэя мусоліцца бадай 20 гадоў. На сайце таварыства доўга вісела (дый сёння вісіць :)) інфа пра тое, што «створана і працуе ініцыятыўная група па арганізацыі Беларускага нацыянальнага універсітэта, у склад якой уваходзяць 68 найаўтарытэтнейшых дзеячоў беларускай навукі і культуры». Група з 68 асоб – калі, вядома, яна хоць раз рэальна збіралася – была б знаходкай для брытанца Сірыла Паркінсана, які паўжартоўна разважаў: «Трэба высветліць аптымальную колькасць членаў камітэта. Шуканая велічыня ляжыць недзе паміж 3 (калі немагчыма сабраць кворум) і 21 (калі арганізм пачынае гінуць)».

Летась кіраўнік суполкі Алег Трусаў усё ж дамогся рэгістрацыі т. зв. універсітэта «Альбарутэнія», але неспадзяванка ў тым, што назва была ўжо занятая фірмай, якая вырабляе… надмагільныя помнікі. Чакаюцца новыя сюрпрызы і выдаткі; іх арганізатары спадзяюцца пакрыць за кошт спонсараў, цана пытання – 7-8 мільёнаў долараў на год. Будучыя студэнты таксама мусяць плаціць.

Тым часам з афіцыйнага сайта ТБМ нямала цікавага можна даведацца. Напрыклад, пра тое, што сп. Трусаў, які, паводле пэўных крыніц, пакінуў капітанскі мосцік 29.10.2017 на карысць Алены Анісім, – старшыня «па сённяшні дзень», што распрацавана «Стратэгія развіцця беларускай мовы ў ХХ [sic] стагоддзі» 🙂

Ніхто, здаецца, i не сумняваўся, што спн. Алена працуе ў «парламенце» дужа-дужа плённа 🙂 🙂

Не, я не супраць універсітэта з беларускай мовай навучання. Адно сумняюся, што зараз яго ствараюць «апантаныя і прабіўныя» ((C) З. Бандарэнка) людзі, для якіх вынік больш істотны, чым працэс. Ужо ж «сабралі» мільён подпісаў пад маніфестам 2014 г. у абарону незалежнасці…

Яшчэ міні-прыкол. Пастаянны аўтар газеты ТБМ «Наша слова», мовазнавец Павел Сцяцко ўнёс у спіс «Прозвішчы Беларусі» пад п. 1035 такую інфу (№ 1 «НС» за 2018 г.): «Рубінчык (Вольф) – вытвор з суфіксам -чык ад антрапоніма Рубін і значэннем “нашчадак названай асобы”: Рубін-чык. ФП: рубін (апелятыў з двума значэннямі 1) “каштоўны камень чырвонага колеру”; 2) “рабін” (духоўны кіраўнік вернікаў у яўрэйскай рэлігійнай грамадзе) – Рубін (мянушка, потым прозвішча) – Рубінчык».

Усе іншыя даступныя мне даведнікі па антрапаніміцы сцвярджаюць чамусьці, што прозвішча наша паходзіць ад біблійнага імя Рэувен (Рувен, Рубін) 🙂

Тым часам не спяць у шапку ідэйныя (?!) апаненты БНФ і ТБМ… Працуе сайт «Тэлескоп», дзе на мінулым тыдні з’явілася карцінка:

Тыповы прыклад «чорнага піяру»: змяшаць апанентаў Лукашэнкі з тымі, хто пад акупацыяй менаваў Гітлера «асвабадзіцелем». На 120% упэўнены, што пахмурныя людзі са здымка не маюць дачынення і да Беларускай Народнай Рэспублікі, якой у сакавіку споўніцца 100 гадоў. І – так, без яе не было б савецкай Беларусі ў 1919 г., а хутчэй за ўсё, і сучаснай беларускай дзяржавы.

Напэўна, за такую падачу матэрыялаў, як на «Тэлескопе», не судзяць, але руку рэдактару я б не паціснуў і ў разведку з ім не пайшоў. Як ні дзіўна (насамрэч не дзіўна), Леў К. – і доктар філасофскіх навук, і начальнік навукова-даследчага аддзела ў дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтваў. Ён перакананы, што без агульнарускай свядомасці беларусам будзе кірдык. Усё б нічога, але «даследчык» паклёпнічае на ахвяр бальшавісцкай улады, во як 19.01.2018: «Язэп Лесик охотно включал в белорусский литературный язык всевозможные полонизмы, а также навязывал нашему народу несвойственное для белорусского языка произношение, употреблявшееся только в среде ополяченной шляхты в Белоруссии». NB: сталіноідны міф пра Я. Лёсіка (1883–1940) як паланізатара беларускай мовы абверглі звыш 25 гадоў таму – у прыватнасці, мовазнавец Сяргей Запрудскі ў часопісе «Нёман», № 6, 1991 (а потым ён жа ў зборніку «З гісторыяй на “Вы”» – вып. 2, 1994).

Дзівакі з «першай беларускай газеты» ваююць то з прыватным барбершопам «Чэкіст» (акурат як у старой показцы – «чаму перарабляць сістэму трэба, пачынаючы з цырульні?»; Шэндэровіч згадаў тут), то з «чарнасоценскім» расійскім інфармагенцтвам (насамрэч «Рэгнум» далёкі ад «веры і цара»; гэта хутчэй лявацкі сайт, не ультраправы). Без меры цешацца з вышыванак, etc. Тым часам «філосафы» тыпу К. спакойна рыхтуюць сабе змену за кошт грамадства… «А можа, так і трэба?»

Яшчэ адзін уладальнік доктарскай ступені, гісторык Алесь Б., вычварыў нешта больш канструктыўнае: павесіў шчыт з даведкай пра Валожынскую ешыву (і рэкламай сваёй аграсядзібы, як жа без яе!) там, дзе яму дазволілі.

Пазнавальна… Дарма што сказ «Учитывая многочисленность важных религиозных и светских деятелей, происходящих из Воложинского района (из Вишнева, Ракова, Ивенца) и близость Налибокской пущи, давшей спасение от нацистов тысячам евреев-партизан 2-й мировой войны, Воложин и район, еврейская община которых в 1941-43 гг. потеряла около 6.000 человек и прекратила свое существование являются важным местом национальной памяти евреев Беларуси и всего мира» дачытае да канца не кожны. Агулам, турыстычна-палітычныя праекты Алеся – не для слабых на нервы. За тое яго і любяць 🙂

А гэта – новаствораны мінскі «Мур лямантаў» для індывідуальных прадпрымальнікаў. «Кажуць, у шчыліны паміж блокамі можа ўмясціцца ваша дэкларацыя», – дасціпнічае гарадскі інтэрнэт-партал. Адзіная нестыковачка: на іўрыце напісана «Hakotel hamaaravi», г. зн. «Заходні мур», а Уручча – на ўсходзе Мінска…

Міністр замежных спраў РБ з яго заявай («Перамовы па Украіне можна перанесці хоць у Антарктыду») – той яшчэ «гукапераймальнік». Пэўна, чытаў мой даўні артыкул пра сёгі… («Японія ды Кітай ад Беларусі далёка, але ж сапраўдны homo ludens хоць у Антарктыду паедзе, каб знайсьці годнага партнэра»). Так трымаць, Валодзя 🙂

Яшчэ запрашаю пасміхнуцца над тым, як расшыфравалі запіс размовы з Уладзімірам Вайновічам вузкія спецыялісты з расійскай радыёстанцыі «Эхо Москвы». Аказваецца, апавяданне Вайновіча пачатку 1960-х гадоў «Хочу быть честным» – не аб прарабе, а «про рабби» 🙂 🙂

* * *

Працэс «рэгнумаўцаў» у Мінгарсудзе, які цягнецца другі месяц, – ужо не кур’ёз, а дзікая сумесь спраў Дрэйфуса (французскі афіцэр, як і беларускія публіцысты, быў не самай прыемнай асобай у сваёй краіне) і Сіняўскага & Даніэля. Паводзіны ж «экспертак» прымушаюць згадаць Свіфта з яго лапуцянскай акадэміяй, дзе сляпым даручалася змешваць фарбы для жывапісцаў: «Праўда, на маё няшчасце, яны не вельмі ўдала давалі рады, дый сам прафесар пастаянна рабіў памылкі. Навуковец гэты карыстаецца вялікай падтрымкай і павагай з боку сваіх сабратоў».

Cправа налева: Д. Алімкін, Ю. Паўлавец, С. Шыптэнка. Снежань 2017 г.

Зычу падсудным скарэй выйсці на свабодку. Яны вольныя «тапіць» за еўразійскую інтэграцыю і весці прарасійскую прапаганду; мы не ў стане вайны з Расіяй, дзеянне артыкула 33 Канстытуцыі ніхто не прыпыняў. Зміцер Левіт, чытач belisrael.info з Нью-Ёрка, дзён 10 таму даводзіў, што апраўдальны вырак дасць сігнал тутэйшым бюракратам, якія адмовяцца ад «мяккай беларусізацыі»… Магчыма-то наадварот: наяўнасць зацятых ідэалагічных канкурэнтаў раскатурхае чыноўнічкаў, і «мяккая», лалітычная беларусізацыя (тыпу білбордаў на вуліцах: «Ма-ма = мо-ва. Любіш маму?») стане больш «зубастай». А ў прынцыпе, я ніколі не падпарадкоўваў сваё жаданне размаўляць і пісаць па-беларуску волі нейкіх «слуг народу», прызначаных або самазваных. Дый мала хто падпарадкоўвае.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

21.01.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 21.01.2018  20:20

***

Ад Вiктара Жыбуля: “Добры дзень, шаноўны Вольф! З цікаўнасцю прачытаў “Катлеты і мухі”. Вёска Парэчча, у якой усталяваны помнік Праведнікам свету, – гэта, можна сказаць, мае родныя мясціны. Недалёка адтуль – вёска Міжылішча, дзе стаіць хата маіх продкаў і куды я звычайна езджу на летні адпачынак. А ў Парэччы ў мяне пахаваныя дзед, бабуля, прадзед, прабабуля і нават прапрадзед і прапрабабуля“.  23.01.2018  19:11

А. Шрайбман о коммунизме, РБ и РФ

Почему Путин может сделать то, что не может Лукашенко

1 ноября 2017 в 9:11 TUT.BY

Артём Шрайбман, политический обозреватель

«Репрессии не щадили ни талант, ни заслуги перед Родиной, ни искреннюю преданность ей, каждому могли быть предъявлены надуманные и абсолютно абсурдные обвинения. Миллионы людей объявлялись „врагами народа“, были расстреляны или покалечены, прошли через муки тюрем, лагерей и ссылок. Это страшное прошлое нельзя вычеркнуть из национальной памяти и тем более невозможно ничем оправдать, никакими высшими так называемыми благами народа».

А теперь, знатоки, внимание, вопрос: кто это сказал? Петр Порошенко на сносе очередного памятника Ленину? Николай Статкевич в плотном кольце из 10 соратников, 20 журналистов и 30 сотрудников в штатском на акции у КГБ? Михаил Ходорковский из Лондона? Может, Ксения Собчак?

Те, кто не видел цитаты раньше, вероятно, удивятся, что это слова бывшего разведчика КГБ, а сегодня президента России Владимира Путина. Слова не из начала его правления, когда либерализм еще был в моде у наших соседей, а позавчерашние, сказанные им на открытии мемориала памяти жертв советских репрессий.

Ирония судьбы, но в Беларуси и России вспоминали Большой террор примерно в один день. В России эта дата — 30 октября — выбрана Днем памяти жертв репрессий в связи с голодовкой политзаключенных в мордовских и пермских лагерях в 1974 году. А Беларуси даже изобретать при желании не нужно. В ночь на 30 октября 80 лет назад сталинские чекисты расстреляли в Минске больше сотни белорусских интеллигентов.

В России дата уже много лет отмечается на уровне президента страны. В Беларуси — на уровне десятков оппозиционеров со свечками на крыльце КГБ и в ночном лагере в Куропатах.

Почему так? Два близких народа, по которым одинаково ужасно прошлись репрессии, смотрят одно телевидение, оба сегодня имеют авторитарных правителей. Но одному из них несложно, несмотря на свою биографию, назвать преступление преступлением. А другой в конце недели поздравит нас со столетием переворота левых радикалов в Петрограде. Переворота, породившего преступную машину, о которой говорил Путин.

В памяти о СССР проявляется главное различие белорусской и российской власти. Первая — левая, вторая — правая. Эта, казалось бы, мелочь, разница в оттенке, прямо определяет, как до сих пор живет даже экономика двух стран. Здесь — колхозы, любовь к промышленным гигантам, отвращение к слову «приватизация» — а там — олигархический капитализм, дошедший до воистину диковатых форм 20 лет назад и заполнения списка Forbes сегодня.

Именно поэтому Лукашенко без тени сомнения предложил, и народ в 1995-м поддержал возвращение флага и герба БССР, а россияне оставили себе досоветский триколор. Помните, главный аргумент против бело-красно-белого флага? Его носили коллаборационисты во время нацистской оккупации. И этот аргумент работает или, по крайней мере, тогда сработал у нас. Но не у россиян, которых не смущает, что их нынешним флагом тоже пользовались подразделения русских пособников нацистов в войну.

«Правизна» предопределила и православный крен России в последние годы, введение в УК статей за оскорбление чувств верующих и гей-пропаганду, суды за танцы и ловлю покемонов в церквях. Правые режимы всегда делают ставку на консерватизм и традиционные ценности.

Вспомните последний раз, когда кого-то в Беларуси наказали за оскорбление чьих-то чувств? Я подскажу. В 2015 году сайт KYKY.org заблокировали за неуважение… к ветеранам Великой отечественной.

Да, в России, как и в Беларуси, полно памятников Ленину, он там даже лежит в мавзолее. Сталин, несмотря на открытие мемориалов жертвам его режима, бьет рекорды общественных симпатий. И не в последнюю очередь благодаря усилиям госСМИ.

Но эти симпатии другого рода, чем наша ностальгия по СССР. Ленина не выносят из мавзолея, а его памятники не трогают, чтобы не злить 15−20% стабильного электората коммунистов. Это часть негласного договора с КПРФ, чтобы не выталкивать их во вполне естественную оппозицию к правой власти с ее олигархами, яхтами и лондонскими виллами.

Сталин же героизируется не как коммунист или левый политик, а как победитель и строитель мощной империи. Это снова-таки правая, националистическая идея величия России, ностальгия по временам, когда «нас все боялись». Поэтому в Беларуси память о войне — ритуал с явным оттенком скорби и трагедии, а в России все чаще на плакатах 9 мая можно увидеть невообразимое для нас и откровенно жуткое «Можем повторить».

При всем при этом белорусская ситуация на дальней временной дистанции кажется мне более оптимистичной, чем у наших соседей.

Отказаться от крайне правых идей в России будет сложно при любой власти. Во-первых, образ империи еще долго будет притягателен для народа большой страны, которая недавно растеряла свои окраины. Во-вторых, правый крен в политике совместим с более устойчивой, чем наша, рыночной экономикой. Учитывая последние выборы в Европе и США, он даже становится модой.

А у той белорусской власти, которая захочет демократизировать страну и поставить ее на рыночные рельсы, десоветизация экономики, политики и сознания людей будет естественной задачей. И ей способствует тот простой факт, что коммунизм не работает как экономическая модель, доводит до нищеты любую страну, которая его фанатично строит (а не как Китай и Вьетнам реформируют всю начинку, оставляя красный цвет лишь на флаге). Все более очевидно становится, что именно советское наследие тянет вниз и экономику сегодняшней Беларуси.

Но самое главное даже не это. А то, что искренне ностальгирующих по советскому времени становится всё меньше — как в сменяющихся поколениях белорусов, так и в ее правящем классе. Поэтому наш посол в Китае (что в этом контексте даже слегка иронично) Кирилл Рудый не боится писать новую книгу о том, как «раскодировать» белорусов. Поэтому глава МИД Владимир Макей называет СССР тоталитарным и этим багажом объясняет наши проблемы с демократией. Наконец, именно поэтому главный редактор «Советской Белоруссии» Павел Якубович с, кажется, искренним энтузиазмом берется за организацию мемориала жертвам сталинских репрессий в Куропатах и проводит круглый стол на эту тему в своей редакции.

Даже при сегодняшней левой власти ее видные представители вольно или невольно начинают отторгать советскую идеологию. И это будет продолжаться.

В моем родном Гомеле скоро должно случиться кое-что очень интересное. 7 ноября 1967 года в Курган славы у сегодняшнего парка «Фестивальный» заложили капсулу времени. Сверху надпись: «Под этой плитой в октябре 1967 года при открытии Кургана вечной Славы замурован наказ потомкам. Вскрыть в 2017 году, в день столетия Советской власти».

Наши предки не могли представить, что советской власти оставалось меньше четверти века. И сегодня меня не покидает предчувствие, что столетие — последний юбилей Октябрьского переворота, который мы празднуем на уровне государства. А лет через двадцать, к сотой годовщине минского расстрела белорусской культуры, мы наконец найдем более подходящую дату для памяти о коммунизме.

Мнение авторов может не совпадать с точкой зрения редакции TUT.BY.

Комментарий политолога

Статья А. Шрайбмана – тот случай, когда важно и содержание, и контекст. Т. е. не только то, что опубликовано, но и кем, и где (постоянным автором одного из крупнейших порталов Беларуси). Cотни комментов к публикации на tut.by тоже кое о чем говорят…

Уже приходилось писать, что в Беларуси – отнюдь не «левый» режим. К слову «приватизация» уже нет здесь «отвращения» даже на самом верху, лишь бы собственность переходила в «надёжные руки». Большинство колхозов превращены в частные, по сути, хозяйства, а кооптация провластных коммунистов в «вертикаль» (так, министром образования уже почти год служит бывший зампред минского горисполкома, экс-лидер КПБ) не отменяет того факта, что наследие СССР с середины 2000-х годов служит властям декорацией. Причём как для внутреннего потребителя, так и для внешнего («советские» ГОСТы на белорусских продуктах и проч.).

Ущемление прав профсоюзов, давняя ориентация на товарно-денежные отношения в медицине, образовании, подопечной государству культуре, упорная подготовка граждан к стопроцентной оплате «коммуналки» – всё это говорит о том, что не «десоветизация» ныне должна стоять на повестке дня – не снос памятников и не борьба с отмечанием тех или иных «красных дней календаря»… (Чувствую, манипуляторы вроде Владимира М. сейчас запишут меня в коммунисты 🙂 Писал же он: «Это только коммунистическому сознанию кажется, что у нас рынок и частная собственность. И только коммунисты видят эксплуатацию трудящихся. Всё это есть, но не так это называется».) Короче говоря, агитпафос уважаемого сотрудника tut.by мне не близок.

Не близка и демонстрация наивности (искренняя или нет, не могу судить). Понятно, что речь Путина – не столько дань памяти погибшим, сколько попытка в преддверии президентских выборов 2018 г. перетянуть на свою сторону часть либералов и скептиков. Может, А. Ш. и не хотел ставить обитателя Кремля в пример, но уж как получилось: Путин помнит, Лукашенко – нет. Подозревать у редактора «Сов. Белоруссии» «искренний энтузиазм»? Наивность в квадрате.

Немало в статье ещё мелких огрехов типа «два народа смотрят одно телевидение» (да, часть жителей РБ смотрит российские каналы, но не весь народ и даже не обязательно значимая его часть). Или: «Вспомните последний раз, когда кого-то в Беларуси наказали за оскорбление чьих-то чувств? Я подскажу…». Свет на «KYKY» клином не сошёлся: власти РБ постоянно изображают из себя обиженных и после июня 2015 г., хотя, может, и не с таким запалом, как в России. Осенью 2015 г., например, наказали редакцию журнала «Arche», которая через смоленское издательство «Инбелкульт» выпустила посмертную книгу Виталя Силицкого (практически весь тираж был уничтожен, ибо кому-то не понравилась обложка с Лукашенко и Милошевичем). В начале февраля 2017 г. организаторы минской книжной ярмарки наказали продавцов и покупателей, ополчившись на книги Олеся Бузины, чуть позже министерство информации, как сумело, заблокировало в Беларуси интернет-энциклопедию «Луркоморье» (официальная версия – за «нецензурную лексику»). Летом управление культуры Мингорисполкома отказалось выдать гастрольное удостоверение для группы «Dzieciuki», опасаясь, что песни на слова Алеся Чобата «подорвут устои». Да и «регнумовцы» сидят уже почти год не за мифический незаконный бизнес, а за «оскорбление чувств» г-жи Ананич и ей подобных.

Как ни странно, политобозреватель проигнорировал и то, что его родной портал наказали предупреждением в марте 2017 г.; министерство усмотрело в одном из материалов «вред национальным интересам»…

И, конечно, замечание о том, что 29-30 октября отмечается в Беларуси «на уровне десятков оппозиционеров со свечками на крыльце КГБ и в ночном лагере в Куропатах» – в лучшем случае гипербола (вернее, литота, фигура преуменьшения). Я не оппозиционер – во всяком случае, не в том смысле, что был вложен автором – но дату по-своему отметил. Помимо крыльца КГБ и Куропат, можно (было бы) вспомнить о выставке «Утраченные обличья» в государственном музее Янки Купалы, о большом концерте в «аполитичном» минском клубе «Брюгге», о встрече «Расстрелянная литература» в галерее TUT.by… В общем, некорректно было бы утверждать, что о сталинщине у нас вспоминают лишь «оппозиционеры»; почти во всех районных книгах «Памяць» есть списки жертв, да и в учебниках тема не замалчивается. Притом сам термин «репрессии» («Два близких народа, по которым одинаково ужасно прошлись репрессии…») спорен; историк Анатоль Сидоревич в галерее TUT.by 30.10.2017 убедительно рассуждал о том, что имел место сталинский террор, а не «репрессии», т. е. ответ власти на вызов со стороны репрессированных.

Фото с музыкальной встречи в арт-пространстве «ВЕРХ» (Минск, 29.10.2017)

…Этот мой комментарий разрастался, и мелькнула мысль отправить его непосредственно на сайт Юрия Зиссера для публикации. Но затем я вспомнил, что с 2010 г. редакция не интересуется моим мнением (cлучайно или нет, именно около 2010 г., по признанию г-на Зиссера, tut.by начал «желтеть»). А насильно мил, как известно, не будешь.

В. Рубинчик, г. Минск

03.11.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 04.11.2017  16:56

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (63)

Шалом!? Скора ўжо, скора, чырвона-жылістая восень, як той Майсей Саламонавіч пісаў, затупаціць меднымі нагамі ды загрыміць па ўсіх шляхах… А пакуль цёпла на дварэ, што не значыць – на сэрцы.

У мінулай серыі анансавалася «ідышная» прагулка па Мінску з Аляксандрам Фурсам; 13 жніўня яна-такі прайшла, прывабіўшы амаль два дзясяткі аматараў. Няможна адмаўляць своеадметнага артыстызму А. Ф., але ў змястоўным плане тлумачэнні «экскурсавода» хутчэй расчаравалі… Наўрад ці варта было некрытычна падыходзіць да кнігі пра яўрэйскіх савецкіх пісьменнікаў 2006 г., даволі тапорна перакладзенай з ідыша па смерці Гірша Рэлеса. Арыгінал выйграе ўжо таму, што рыхтаваўся і выйшаў пры жыцці аўтара ў 2004 г., пісьменнік меў шанс вычытаць карэктуру. Калі ў 2005 г. бібліятэкарка «Хэсэда» Фаіна Злоціна папрасіла мяне за тры дні адрэдагаваць пераклад дваіх энтузіястаў (дагэтуль не цямлю, нашто было так спяшацца – кніга выйшла друкам толькі праз некалькі месяцаў – але ў Злоцінай ужо не спытаць, памерла яна), то я зрабіў, што мог, прыбраў самыя відавочныя памылкі… На жаль, некаторыя потым былі занесены зноў: адсюль і «Бойтрё» (знакамітая п’еса Кульбака называецца «Бойтра», а па-руску – «Разбойник Бойтре», і «Хайзекиль» Дунец (слушна «Хацкель» або «Иехезкель»), і многае іншае.

А. Фурс руліць

З другога боку, няблага, што хоць такое знаёмства з яўрэйскім красным пісьменствам мае месца. Да таго ж Аляксандр – чалавек яшчэ малады, і быццам бы схільны да самаадукацыі.

Зноў вярнуся ў думках і словах да паездкі ў Ізраіль і па Ізраілі сёлета, у чэрвені-ліпені. Чым далей, тым менш успамінаецца недарэчнасцей, а больш «плюсоў». Напрыклад, як цешылі нашыя з жонкай вочы яркія дрэвы і аўтамабільчыкі на аднаго-двух пасажыраў…

Знята ў Рышон Ле-Цыёне і Петах-Тыкве

З’явіліся ў краіне ў апошнія гады, працуюць на электрычнасці, асабліва зручныя для пенсіянераў, інвалідаў (бадай, аналаг савецкіх «Запарожцаў» :)). Каб яшчэ ізраільцы іх самі рабілі – а то, кажуць, з Японіі прывозяць. І кошт немалы.

Ізраіль пазіцыянуе сябе як краіна хай-тэку і разумных людзей, але вось што выпала прачытаць: «Згодна з дакладам інстытута “Шорэш”, апублікаваным перад пачаткам новага навучальнага года, Ізраіль займае перадапошняе месца па якасці сярэдняй адукацыі сярод 25 развітых краін, апярэджваючы толькі Славакію… 39% нашых навучэнцаў, якія здавалі міжнародныя экзамены PISA, не здолелі прадэманстраваць хаця б мінімальны ўзровень умення будаваць стратэгію рашэння задач». Так, я ў курсе, што ізраільцяне паважаюць навуку і шмат грошай на яе выдаткоўваюць (сам гэта згадваў тут), але можа стацца так, што паступова «яйкагаловыя» з’едуць або распусцяцца ў масе недавукаў…

Яшчэ адзін трывожны факцік (на мой одум, нашмат больш трывожны, чым нестабільнасць урада Нетаньягу): «Закон аб чысціні, прыняты 10 год таму па ініцыятыве тагачаснага міністра экалогіі Гілада Эрдана, не выконваецца… Хаця на вуліцах гарадоў з’явіліся рознакаляровыя сметніцы…, 80% ізраільскага смецця нават пасля сартыроўкі і раздзялення па-ранейшаму закопваюць у зямлю… Ізраіль па-ранейшаму адстае ад усіх развітых краін у сферы другаснай утылізацыі адкідаў». У Беларусі праблема таксама вострая: спецыялісты пісалі, што тутака ў агульным аб’ёме высокая доля небяспечных адкідаў (8%), што варта пераймаць вопыт Еўрапейскага Саюза ў перапрацоўцы. Але нямала і зараз перапрацоўваецца, асабліва побытавага смецця. Мо нават ізраільцам ёсць чаго павучыцца…

Мінулі сто дзён з прыходу на пасаду «новага» пасла Ізраіля ў Беларусі. З пазітыўнага адзначу тое, што ён устрымаўся ад заяў пра палітзняволеных у стылі свайго папярэдніка, і ўвогуле выказваецца больш дыпламатычна. Не сядзіць у Мінску, стараецца наведаць як мага больш перыферыйных гарадоў аж да Оршы, робіць акцэнт на сваіх захапленнях (ён і рыбак, і кулiнар). У той жа час пан Алон, выглядае, праводзіць тую ж «прагматычную» лінію, што і яго папярэднікі: ёсць улада, з ёй і будзем працаваць, а людзі альтэрнатыўных поглядаў «ідуць лесам».

Характэрная карцінка на галоўнай старонцы сайта пасольства Ізраіля ў РБ…

Вісіць чацвёрты месяц – няўжо за гэты час больш не было чым ганарыцца? Лёгкі сум навявае і тое, што пасол (пакуль) не жадае адказваць на запыт belisrael.info наконт нядаўніх інцыдэнтаў у аэрапорце Бен-Гурыёна, праз якія турысты з Беларусі былі адпраўлены назад.

Тым часам Эран Ласер, ізраільскі «гуру» IT-cектара, ручкаецца ў Мінску з адыёзным ідэолагам Я. і дакляруе стварыць у Беларусі адзін з найлепшых адукацыйных цэнтраў у свеце, бо «Ваш прэзідэнт паставіў амбітную мэту – у кароткія тэрміны стварыць ІТ-краіну» (ага, з «айфонамі, плафонамі»). Арыентацыя сіёнскіх ізраільскіх мудрацоў на тых, хто пры ўладзе, у нечым зразумелая… Вунь і нобелеўская лаўрэатка, якую ў канцы 2015 г. лічылі адной з самых уплывовых жанчын Беларусі, 12.08.2017 заявіла ў Гомелі, на рэгіянальным пасяджэнні свайго «інтэлектуальнага клуба», што Лукашэнку – «моцную, харызматычную постаць» – гадоў 20 падтрымліваў народ, дый цяпер бачыць у краіне «60 працэнтаў» яго прыхільнікаў. Паводле маіх назіранняў, працэнт, як для 2010-х гадоў, завышаны разы ў тры. У чэрвені 2016 г. манаеўскі інстытут (а да разгрому ён быў асцярожны, не схільны заніжаць папулярнасць Лукашэнкі…) ацэньваў рэйтынг даверу «правадыру» ў 38,6%, а галасаваць за яго, паводле НІСЭПД, гатовыя былі 29,5%. Ясна, што «антыдармаедская» кампанія ў пачатку 2017 г. ды працяглае зніжэнне даходаў (няхай у апошнія месяцы спад і прытармазіў) адно абнізілі гэтую лічбу. Але «дэмактывістам» Гомеля не хапіла ведаў – а мо смеласці – паспрачацца з «аўтарытэтам». Чаму сярэдні ізраілец мае паводзіць сябе неяк іначай?

З дабраславення А. Шогама ў Радуні намячаецца «стварэнне цэлага турыстычнага комплекса побач з месцам пахавання вядомага яўрэйскага праведніка Хафеца Хаіма. Ён будзе ўключаць гасцявыя домікі, рэстаран кашэрнага харчавання, мікве (рытуальную лазню), краму сувенірнай прадукцыі, сінагогу, паркоўку для машын і аўтобусаў. Паводле ўмоў інвестыцыйнага дагавора аб’ект зойме амаль тры гектары зямлі, будзе пабудаваны цягам трох гадоў». Цікава, што падпісант дамовы з ізраільскага боку, Барыс Беразоўскі, раней кіраваў лазняй і кропкамі хуткага харчавання. Цяпер, падобна, вырашыў сумясціць тое і другое, прыправіўшы «страву» малельняй. Што называецца, пажывем-пабачым…

Не без скепсісу пазіраю на маштабныя праекты, якія рэалізуюцца паводле прынцыпу «мухі (палітыка) асобна, катлеты (эканоміка) асобна». Моцна на іх апёкся небезвядомы прадпрымальнік Аляксандр Кныровіч, які са студзеня сядзіць у беларускай турме, дарма што суд не прызнаў яго злодзеем. Да Барыса ж могуць прычапіцца нават за імя і прозвішча. Не, не хацеў бы «каркаць»… Зычу яму поспеху, і адсутнасць валасоў прадпрымальніку толькі ў плюс – у зносінах з чыноўнікамі можна будзе выдаць сябе за сына лейтэнанта Шмідта брата Лужкова.

Цешыць пашырэнне ізраільска-беларускіх культурных сувязей, а ў прыватнасці, гастролі ізраільскага ТЮГа Шауля Тыктынера, якія адбудуцца ў канцы верасня. Ізраільцы пакажуць рускамоўны спектакль «Марк Шагал. Апошні палёт».

Квіткі адносна недарагія. Калі верыць анонсу, 70-гадовы пан Тыктынер будзе выяўляць 98-гадовага Шагала, які рэфлексуе-спавядаецца на парозе смерці. Аналагічнае відовішча летась прапаноўваў мінчанам Сяргей Юрскі ў пастаноўцы паводле п’есы Зіновія Сагалава «Палёты з анёлам».

Папраўдзе, як мне здаецца, мясцовых гледачоў крыху «перакармілі» Шагалам (колькасць не пераходзіць у якасць), і нават усяжэрны Аркадзь Шульман пабурчэў на гэтую тэму ў інтэрв’ю. Дарэчы, падзівіцеся, які несамавіты, аблудны падыход да мінуўшчыны прадэманстраваў віцебскі выдавец: «У цэлым, з майго пункту гледжання, гісторыя – гэта зборнік міфаў і легенд. Але потым мінае час, і мы прымаем іх за рэальныя падзеі». Ну, зараз так модна…

Дваццаць пяць гадоў існавання прыватнага тэатра ў Ізраілі – гэта цуд і маленькі подзвіг. Хочацца, каб Тыктынер не расчараваў мінчукоў, як і мінчукі Тыктынера.

Да гастроляў – месяц, а неўзабаве нас чакаюць, магчыма, не менш цікавыя падзеі. Першага верасня ў рамках праекта «(Не)расстраляная паэзія» будзе вечарына, прысвечаная Юлію Таўбіну (1911-1937), яўрэю, які пісаў па-беларуску… Апрача лекцыі ды музычнай часткі, адбудзецца прэзентацыя новай кнігі Таўбіна. Тут яго называюць «паэтам рэдкага таленту і на дзіва ранняй творчай сталасці, адной з найбольш недаацэненых постацяў у айчыннай літаратуры 20-30-х гадоў ХХ ст.».

Між іншага, як сведчыць Лявон Баршчэўскі, у друку знаходзіцца ўжо і зборнік паэтычных твораў Хаіма Нахмана Бяліка. Пан Лявон прыслаў нават выяву вокладкі…

І яшчэ адна добрая навіна ад таго ж Л. Баршчэўскага. Філолаг-педагог паведаміў, што «вучні Беларускага гуманітарнага ліцэю падчас чарговай летняй сесіі ў Варшаве два дні працавалі на прыборцы Варшаўскіх габрэйскіх могілкаў у межах міжнароднай валанцёрскай праграмы, у якой удзельнічае моладзь з Польшчы і дзясяткаў краін Еўропы… Працы там папраўдзе яшчэ вельмі і вельмі шмат. Могілкамі апякуецца варшаўская габрэйская абшчына. Ідэя паўдзельнічаць у дабрачыннай акцыі належала варшаўскаму Клубу каталіцкай інтэлігенцыі (КІК)».

Здымкі Наталлі Аляксандравай, 22.08.2017

Можна толькі вітаць такую ініцыятыву. Як і кур’ёз ад ружанскага палацавага комплексу, які ўплішчыў у сайт rozana.by ідыш-версію. Праўда, пераклад аўтаматычны, і далей за галоўную старонку не распасціраецца… Ды ўсё ж зарана, выходзіць, адзін расійскі бард 10 год таму спяваў «кончился идиш, вечная память».

Прынтскрын музейнай старонкі – спяшайцеся бачыць

Першага верасня – і працяг суда паводле пазову анархіста Мікалая Дзядка супраць «галоўнай прэзідэнцкай газеты», якая 29.05.2017 (у асобе нейкага Андрэя М.) шчодра паліла яго дзярмом. Як высвятляецца, іменна гэты былы палітзняволены для нападу быў выбраны таму, што «прозвішча смешнае». Як там у класіка? «Хто смяецца апошнім»?

Новаму кіраўніцтву «галоўнага яўрэйскага саюза», мяркуючы па гэтай публікацыі, хапіла глуздоў вывесці з праўлення Галіну Левіну, знакамітую найперш тым, што яна – дачка знакамітага дойліда, але не хапіла глуздоў (а можа, і смеласці) развітацца з Паўлам Якубовічам. Між тым прысутнасць такога «мацёрага чалавечышчы» проста цягне «яўрэйскі рух» на дно – папярэджваў жа ў 2015-м…

Сумна і тое, што інтэрнет-газета саюза цягне да сябе розную брыду з ідэалагічна павернутых крыніц, той жа «СБ». Нагадаю, сёлета ў ліпені памёр расійскі блогер, яўрэй Н-к, якому было крыху за 50. Ён часта і рэзка лупцаваў расійскія ўлады, ажно прэс-сакратарка МЗС РФ віртуальна плюнула яму на магілу. Напэўна, у жніўні беларусы і яўрэі абавязкова мусілі даведацца, што Н-к «памёр ад кардыяміяпатыі. Да гэтага прывялі няправільнае харчаванне і нездаровы лад жыцця. У апошнія гады блогер скардзіўся на здароўе і злоўжываў алкаголем»?! Гэткі недвухсэнсоўны сігнал для (патэнцыйных) крытыкаў істэблішменту: сядзіце ціха, а то і пасля вашай смерці раскажам urbi et orbi пра «шкілеты ў шафе»…

17 верасня «клуб аматараў Якубовіча» ладзіць чарговы «Дзень яўрэйскай культуры» ў Мінску, на плошчы Свабоды. Год таму мы з жонкай хадзілі – уражанні засталіся дваістыя, і я разумею тых скептыкаў, якія прагназуюць: «Зноў свіныя шашлыкі будуць смажыць, Грыша ўсім запар будзе даваць дакранацца да світка Торы…» З іншага боку, дзе многа яўрэяў, там не засумуеш.

Ніколі не пытаўся ў чытачоў парады, што рабіць, а зараз спытаюся: ісці? Не ісці?

Вольф Рубінчык, г. Мінск

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 29.08.2017  10:06

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (58) / КОТЛЕТЫ & МУХИ (58)

(Перевод на русский под оригиналом)

Ізноў шалом-здароў! Лета ў самым разгары, і восень надыйдзе скора. Але мы яшчэ з вясной не разабраліся…

Вясна пачалася з масавых пратэстаў у розных гарадах Беларусі, а завяршылася даволі ганебным «мерапрыемствам»: сходам Нацыянальнага алімпійскага камітэта 30 мая. Чаму яно ганебнае? Слушна заўважылі журналісты, што статут НАК прадугледжваў (пера)выбары кіраўніка арганізацыі кожныя 4 гады. Апошнія перавыбары адбыліся 9 красавіка 2010 г. – значыць, «прэзідэнт» к маю 2017 г. ужо не адзін год быў «ненастаяшчы».

Калі ўсчаўся шум, то нехта на сайце НАК хітрамудра пазначыў, што А. Лукашэнка перавыбіраўся не толькі ў 2010 г., а і ў 2012 г. Маю вялікія сумневы… Так, 26.10.2012 праводзіўся сход НАК з удзелам А. Л., ды ён быў прысвечаны іншым праблемам, у прыватнасці, не зусім удаламу выступленню беларусаў на Алімпіядзе ў Лондане. Нідзе ў справаздачах пра сход не фігуруе тэма выбараў прэзідэнта, дый навошта праз 2 гады пацвярджаць сваю легітымнасць, якую ніхто тады не аспрэчваў?

Каб прыбраць расставіць усе кропкі над «і», 30.05.2017 я ўсё ж звярнуўся ў НАК з просьбай адказаць, колькі чалавек у 2012 г. галасавала за кандыдата, колькі супраць, колькі ўстрымалася. За два тыдні не атрымаў рэакцыі на элементарнае пытанне – вось і аргумент на карысць маёй версіі… У сярэдзіне 2010-х небезвядомы палітык проста забыўся, што трэба перапрызначацца перавыбірацца яшчэ і «алімпійскім» прэзідэнтам, а падхалімы ў 2017 г. «падчысцілі» гісторыю ў стылі персанажаў Оруэла.

Ясна, чалавек, які груба ігнаруе рэгламент, наўрад ці зможа «навесці парадак» у арганізацыі, колькі б гучных слоў ні вымаўляў. У шахматыстаў, здаецца, абстаноўка лепей. Ці то Наста Сарокіна, спехам «выбраная» старшынькай Беларускай федэрацыі шахмат на «канферэнцыі» 19 мая, пазнаёмілася з папярэдняй серыяй «Катлет & мух», ці то нехта з юрыстаў патурбаваў, і яна адчула хісткасць уласнай пазіцыі… Пастанавіла правесці 7 ліпеня 2017 г. яшчэ адну пазачарговую канферэнцыю, куды ўжо змогуць адабрацца рэальныя, а не фэйкавыя дэлегаты. Абвясціла пра скліканне, як і належыць паводле статута БФШ, за месяц – рэспект!

Можна, вядома, ацаніць кандыдатуру «двойчы прэзідэнта» не толькі з фармальнага боку. Калі ў маі 1997 г. Лукашэнка ўпершыню стаў прэзідэнтам НАК, то пэўны сэнс у сумяшчэнні пасад быў. У Беларусі дзеяла выразна патэрналісцкая мадэль кіравання, іначай кажучы, людзі (у тым ліку спартсмены) спадзяваліся перадусім і збольшага на «высокае начальства». Малады, апрыёры поўны сіл палітык – тады яму ішоў 43-і год – меў патэнцыял для рэалізацыі сваіх планаў. У 2017 г., калі дзяржаўная ласка зрабілася хутчэй абстрактным паняццем, аднагалоснае (!) абранне хакеіста-аматара, які дасягнуў пенсійнага веку, выглядае суцэльным анахранізмам. Пасля колькіх тэрмінаў знаходжання на пасадзе, нестабільных вынікаў беларускіх дэлегацый на сусветных Алімпіядах (і нядаўняга правалу на чэмпіянаце свету па хакеі) – якія застаюцца спадзевы на гэтую асобу?

Гульні Золата Серабро Бронза Усяго Месца Месца

 (паводле сумы медалёў)
1996 1 6 8 15 37 23
2000 3 3 11 17 23 15
2004 2 5 6 13 26 18
2008 4 5 9 18 16 15
2012 2 5 5 12 26 22
2016 1 4 4 9 40 40
Усяго 13 28 43 84  

Медалі, заваяваныя беларускімі спартоўцамі на летніх Алімпійскіх гульнях. Тэндэнцыя 2010-х гадоў гаворыць сама за сябе. Крыніца: wikipedia.org.

На сход НАК прыйшлі чыноўнікі, галасаванне якіх было прадказальным (у гэтым выпадку яны мелі права лічыць сябе вольнымі ад «субардынацыі», бо прадстаўлялі грамадскую арганізацыю, ды такая логіка для цяперашніх «гасударавых людзей» занадта складаная). Але ж прысутнічалі тамака i славутыя спартсмены, трэнеры, «гонар краіны». Няўжо і яны пабаяліся гукнуць, што думаюць? Светлай памяці Віктар Купрэйчык, памерлы 22 мая 2017 г., 20 год таму не збаяўся выступіць супраць «адзяржаўлівання» НАК, адкрыта галасаваў супраць Лукашэнкі. Нічога, апрача вывядзення са складу НАК, яму за гэта не было: Віктар Давыдавіч яшчэ некалькі гадоў заставаўся членам зборнай краіны па шахматах, потым быў віцэ-прэзідэнтам БФШ, старшынёй камісій па этыцы і па масавых шахматах… «Не шкадую, што галасаваў супраць», – праказаў ён у 2003 г., а ў 2013 г. дадаў: «мая пазіцыя толькі ўмацавалася, стала нават больш жорсткай».

Карацей, не разумею спартоўцаў, якія 30.05.2017 падтрымалі «правадыра» пры вылучэнні яго на чарговы тэрмін. Хоць бы кожны шосты галасаваў супраць – такі працэнт «дысідэнтаў» афіцыйна прызнаваўся Цэнтрвыбаркамам пасля выбараў прэзідэнта РБ у 2015 годзе!.. Пакуль я вымушаны зрабіць выснову, што «спартовы асяродак» – адзін з найбольш адсталых у краіне, колькі б дыпломаў аб вышэйшай адукацыі там ні круцілася. Большасць рабочых і сялян усё даўно зразумела пра становішча ў «сінявокай» і не баіцца (хіба асцярожнічае).

* * *

Завяршыўся ў Мінску чэмпіянат Еўропы па шахматах (29 мая – 10 чэрвеня). Амаль 400 шахматыстаў змагаліся ў Палацы спорту, з іх ажно два дзясяткі прадстаўлялі Ізраіль. Напэўна, імпрэза пабіла некалькі рэкордаў, прынамсі я не помню такіх масавых шахтурніраў у Беларусі. Да таго ж упершыню ў адным беларускім спаборніцтве выступала столькі гросмайстраў (звыш 170) і столькі ізраільцаў… Найлепшы вынік – 7,5 з 11 – паказаў Максім Радштэйн, блізкі да сусветнай эліты. Ён заняў 23-е месца, што дае права згуляць у Кубку свету. Эмілю Сутоўскаму, які набраў столькі ж ачкоў, не пашэнціла: 31-е месца паводле дадатковых паказчыкаў, застаўся «за бортам».

Па «плюс 4» выбілі і беларускія гросы: Аляксей Аляксандраў і Сяргей Жыгалка, абодвух прыме Кубак. Для Аляксандрава гэта вялікі поспех, улічваючы, што яму ўжо добра за 40, а моладзь падціскае. Першымі прызёрамі («плюс 6») сталі расіянін Максім Матлакоў (Спб), Баадур Джабава з Грузіі і яшчэ адзін «піцерскі» Уладзімір Федасееў – ім, адпаведна, 26, 33 і 22 гады.

Выдатна выступіла 13-гадовая дзяўчынка, імя якой прымусіць усміхнуцца ўсіх, хто ведае пра супругаў Нетаньягу: майстарка ФІДЭ Бібісара Асаубаева з Казахстана, якая цяпер жыве пад Масквой. Яна апярэдзіла многіх гросмайстраў, і 5,5 з 11 аказалася дастаткова для выканання нормы міжнароднага майстра сярод мужчын. Бібісара хоча стаць чэмпіёнкай свету; можа, Мінск будзе для яе такім самым «трамплінам», якім быў для Гары Каспарава ў 1978 годзе.

Па вялікім рахунку, чэмпіянат кантынента быў арганізаваны няблага, ды прайшоў у краіне амаль незаўважаным, бы шараговая «швейцарка». Мо справа і ў тым, што «чужынцаў» – неакрэдытаваных гледачоў – у залу не пускалі. З месца падзеі вёў трансляцыі гросмайстар Сяргей Шыпаў, вядомы ўсяму рускамоўнаму шахматнаму свету, але, напрыклад, турнір у нарвежскім Ставангеры з удзелам Магнуса Карлсена цікавіў публіку больш. Як бы ні было, cотні замежнікаў трохі лепей даведаліся пра Беларусь, і гэта, безумоўна, цешыць. Аутсайдэрка Фіёна Стэйл-Энтані з Люксембурга падрыхтавала нават пару відэасюжэтаў пра Мінск.

Дарэчы, наконт аутсайдэраў… Нічога не маю супраць Фіёны (мм сярод жанчын, ЭЛА 2155) і свайго суперніка па дзіцячых гульнях Лёні Элькіна (кмс, ЭЛА 2099), якія набралі па 3,5, але ўмудрыліся павысіць рэйтынг. Разам з тым не ўпэўнены, што ў чэмпіянат Еўропы трэба было ўключаць ігракоў трэцяга-другога разраду; для трэніроўкі хапае іншых спаборніцтваў…

Л. Элькін, здымак з chess.by, і Б. Асаубаева (tengrinews.kz)

Мінчанін Элькін у першых турах зрабіў дзве нічыі з «гросамі», потым расклеіўся… Аднак стаў рэальным чэмпіёнам Еўропы – калі не па гульні, то па знешнім выглядзе і колькасці парад, якія даў шахматыстам 🙂

* * *

Завяршыўся і адзін з этапаў допуску Украіны ў «еўрапейскую сям’ю». 10 чэрвеня Пётр П. выступіў у Кіеве на тэму «Прощай, немытая Россия», а яшчэ падкрэсліў, што бязвізавы рэжым «Украіна-ЕС» уступае ў сілу напярэдадні свята расійскай незалежнасці (так, маўляў, «ім» і трэба). З аднаго боку, я радуюся за ўкраінцаў, якія сталі больш мабільнымі. З другога… навошта ў свой святочны дзень класці «кучу» пад дзверы суседа?

Нагадаюць, што Украіна ваюе з Расіяй. Дапусцiה, тады чаму дагэтуль не абвешчана ваеннае становішча? І як «бязвіз», дый нават асацыяцыя з ЕС, дапаможа выйграць вайну? Ні рост колькасці турыстаў, якія выберуць заходні кірунак, ні выезд актыўнай часткі жыхароў на паўлегальныя сезонныя працы ў краіны Захаду (магчыма, з далейшай натуралізацыяй) апрыёры не здольныя ўзмацніць абароназдольнасць краіны… Хутчэй наадварот.

Тры гады таму, пад канец мая 2014 г. паспрачаўся я ў магілёўскім інтэрнаце з жыхаром Ужгарада Сяргеем Г., які ў ружовых колерах маляваў будучыню сваёй краіны за новым прэзідэнтам. «Па-мойму, вы памянялі шыла на мыла», – казаў я. Баюся, што меў рацыю… Іменна пры Парашэнку шавiнiстычная партыя «Свабода» «даціснула» з’яўленне праспекта Рамана Шухевіча ў Кіеве. І да 1 чэрвеня 2017 г. ва Украіне меліся вуліцы імя «слаўнага змагара» з беларускімі партызанамі, але ў перыферыйных гарадах яны не так кідаліся ў вочы. Ад перайменавання кіеўскага праспекта Ватуціна (генерал, загінуў пры вызваленні Украіны, Герой Савецкага Саюза) у праспект Шухевіча асабіста мне проста брыдка. Выказаўся і Віктар Шэндэровіч: «Дарагія ўкраінцы, мы такі браты. У нас – партрэты Сталіна, у вас – праспект Шухевіча. Давайце ж і далей, не збочваючы з выбранага шляху, па-братэрску спаборнічаць у ідыятызме і людаедстве». Дзмітрый Гардон, адзіны дэпутат Кіеўскага гарадскога савета, які летась галасаваў супраць праспекта Бандэры, напісаў 02.06.2017 яшчэ больш жорстка, але «па справе».

Варта вярнуцца да спраў, якія непасрэдна тычацца Беларусі. Тутэйшыя чыноўнікі маюць адметны талент – знаходзіць за мяжой сяброў, якія потым прыцягваюць да сябе непрыемнасці. Гэтак было з кіраўніцтвам Венесуэлы, потым – з ісламскім дзеячам Гюленам… Цяпер, здаецца, у пераплёт патрапіла «правячая сям’я Дзяржавы Катар», якой яшчэ ў 2012 г. Мінскі аблвыканкам аддаў у арэнду на 99 гадоў не адну сотню гектараў пад Лагойскам. Мясцовыя жыхары, якім не даюць хадзіць па зямлі продкаў, нездаволены, аднак, як той казаў, «праблемы неграў шэрыфа не хвалююць».

Журналісты задалі дарэчнае пытанне: «што Беларусь атрымала ўзамен ад катарскіх сяброў?» Можа, нешта і атрымала за пяць год («тайна гэтая вялікая»), але далейшае супрацоўніцтва – калі арабскія суседзі наладзяць сапраўдную блакаду Катара, абвінавачанага ў падтрымцы тэрарызму – выглядае праблематычным. Упэўнены, што 10 дзён таму ніхто ў беларускім Міністэрстве замежных спраў – не кажучы пра адміністрацыю прэзідэнта – не прадбачыў, што 10 краін свету парвуць адносіны з багатым Катарам. Зараз міністэрскія круцяцца, як уюны на патэльні, пралічваюць, як бы дагадзіць усім – ну, не ўпершыню, вецер ім у спіну.

А так – усё пучком. Падумаеш, нобелеўская лаўрэатка выдала чарговы «перл», які засмуціў ужо і лідара беларускіх католікаў! Або рэдактар «галоўнай прэзідэнцкай газеты» кінуўся пераконваць беларусаў, што яны не дараслі да знаёмства з архіўнымі справамі на расстраляных у сталінскі час… Было б дзіўна, каб гэтыя дзве асобы сказалі нешта мудрае. Між іншага, абвастрэнне «курапацкай тэмы» ў 2017 г. і «дабрыня» ўладаў, згодных на «мемарыял смутку і памяці», могуць тлумачыцца тым, што ў 2016 г. скончыўся тэрмін захоўвання спраў, звязаных з даваеннымі рэпрэсіямі (у многіх выпадках ён – 75 гадоў), і тыя справы былі знішчаны. Цяпер «адкрыццё архіваў КДБ» значна больш бяспечнае для рэпутацыі «органаў», чым у 1990–2000-х гадах – аднак і надалей, як вынікае з інтэрв’ю П. Якубовіча, інфармацыю будуць выдаваць скупа, «давераным» і «правераным» асобам.

Вольф Рубінчык, г. Мінск,

12.06.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 12.06.2017  22:35

 

***

 

КОТЛЕТЫ & МУХИ (58)

Шалом-привет (от двух штиблет)! Лето в самом разгаре, и осень наступит скоро. Но мы еще с весной не разобрались…

Весна началась с массовых протестов в разных городах Беларуси, а завершилась довольно позорным «мероприятием»: собранием Национального олимпийского комитета 30 мая. Почему оно позорное? Резонно заметили журналисты, что устав НOК предусматривал (пере)выборы руководителя организации каждые 4 года. Последние перевыборы состоялись 9 апреля 2010 г. – значит, «президент» к маю 2017 г. уже не один год был «ненастоящим».

Когда поднялся шум, то кто-то на сайте НОК хитроумно указал, что А. Лукашенко переизбирался не только в 2010-м, а и в 2012 году. Имею большие сомнения… Да, 26.10.2012 проводилось собрание НОК с участием А. Л., но оно было посвящено другим проблемам, в частности, не совсем удачному выступлению белорусов на Олимпиаде в Лондоне. Нигде в отчетах о собрании не фигурирует тема выборов президента, да и зачем через 2 года подтверждать свою легитимность, которую никто тогда не оспаривал?

Чтобы убрать расставить все точки над «і», 30.05.2017 я всё же обратился в НОК с просьбой ответить, сколько делегатов в 2012 г. голосовало за кандидата, сколько против, сколько воздержались. За две недели не получил реакции на элементарный вопрос – вот и аргумент в пользу моей версии… В середине 2010-х небезызвестный политик просто забыл, что нужно переназначаться переизбираться еще и «олимпийским» президентом, а подхалимы в 2017 г. «подчистили» историю в стиле персонажей Оруэлла.

Ясно, человек, который грубо игнорирует регламент, вряд ли сможет «навести порядок» в организации, сколько бы громких слов ни произносил. У шахматистов, кажется, обстановка получше. То ли Анастасия Сорокина, наспех «избранная» председателем Белорусской федерации шахмат на «конференции» 19 мая, познакомилась с предыдущей серией «Котлет & мух», то ли кто-то из юристов напряг, и она почувствовала шаткость собственной позиции… Постановила провести 7 июля 2017 г. еще одну внеочередную конференцию, куда уже смогут отобраться реальные, а не фейковые делегаты. Объявила о созыве, как и полагается по уставу БФШ, за месяц – респект!

Можно, конечно, оценить кандидатуру «дважды президента» не только с формальной стороны. Когда в мае 1997 г. Лукашенко впервые стал президентом НОК, то определенный смысл в совмещении должностей был. В Беларуси действовала четко патерналистская модель управления, иначе говоря, люди (в том числе спортсмены) надеялись прежде всего и большей частью на «высокое начальство». Молодой, априори полный сил политик – тогда ему шел 43-й год – имел потенциал для реализации своих планов. В 2017 г., когда государственная забота стала скорее абстрактным понятием, единогласное (!) избрание хоккеиста-любителя, достигшего пенсионного возраста, выглядит полным анахронизмом. После нескольких сроков пребывания в должности, нестабильных результатов белорусских спортсменов на всемирных Олимпиадах (и недавнего провала на чемпионате мира по хоккею) – какие остаются надежды на эту личность?

Игры Золото Серебро Бронза Всего Место Место (по сумме медалей)
1996 1 6 8 15 37 23
2000 3 3 11 17 23 15
2004 2 5 6 13 26 18
2008 4 5 9 18 16 15
2012 2 5 5 12 26 22
2016 1 4 4 9 40 40
Всего 13 28 43 84  

Медали, завоеванные белорусскими спортсменами на летних Олимпийских играх. Тенденция 2010-х годов говорит сама за себя. Источник: wikipedia.org.

На собрание НОК пришли чиновники, голосование которых было предсказуемым (в этом случае они имели право считать себя свободными от «субординации», так как представляли общественную организацию, но такая логика для нынешних «государевых людей» слишком сложна). Но присутствовали там и прославленные спортсмены, тренеры, «честь страны». Неужели и они побоялись вымолвить, что думают? Светлой памяти Виктор Купрейчик, умерший 22 мая 2017 года, 20 лет назад не побоялся выступить против «огосударствления» НОК, открыто голосовал против Лукашенко. Ничего, кроме выведения из состава НОК, ему за это не было: Виктор Давыдович еще несколько лет оставался членом сборной страны по шахматам, потом был вице-президентом БФШ, председателем комиссий по этике и по массовым шахматам… «Не жалею, что голосовал против», – говаривал он в 2003 г., а в 2013 г. добавил: «моя позиция только укрепилась, стала даже более жесткой».

Короче, не понимаю спортсменов, которые 30.05.2017 поддержали «вождя» при выдвижении его на очередной срок. Хоть бы каждый шестой голосовал против – такой процент «диссидентов» официально признавался Центризбиркомом после выборов президента РБ в 2015 году! .. Пока я вынужден сделать вывод, что «спортивная среда» – одна из самых отсталых в стране, сколько бы дипломов о высшем образовании там ни крутилось. Большинство рабочих и крестьян всё давно поняли о положении в «синеокой» и не боятся (разве что осторожничают).

Завершился в Минске чемпионат Европы по шахматам (29 мая – 10 июня). Почти 400 шахматистов боролись во Дворце спорта, из них аж два десятка представляли Израиль. Наверное, мероприятие побило несколько рекордов, по крайней мере я не помню таких массовых шахтурниров в Беларуси. К тому же впервые в одном белорусском соревновании выступало столько гроссмейстеров (свыше 170) и столько израильтян… Наилучший результат у них – 7,5 из 11 – показал Максим Родштейн, близкий к мировой элите. Он занял 23-е место, что дает право сыграть в Кубке мира. Эмилю Сутовскому, который набрал столько же очков, не повезло: 31-е место по дополнительным показателям, остался «за бортом».

По «плюс 4» выбили и белорусские гроссы Алексей Александров и Сергей Жигалко, обоих примет Кубок. Для Александрова это большой успех, учитывая, что ему уже сильно за 40, а молодежь поджимает. Первыми призерами («плюс 6») стали россиянин Максим Матлаков (СПб), Баадур Джобава из Грузии и еще один «питерский» Владимир Федосеев – им, соответственно, 26, 33 и 22 года.

Отлично выступила 13-летняя девочка, имя которой заставит улыбнуться всех, кто знает о супругах Нетаньягу: мастер ФИДЕ Бибисара Асаубаева из Казахстана, которая сейчас живет под Москвой. Она опередила многих гроссмейстеров, и 5,5 из 11 оказалось достаточно для выполнения нормы международного мастера среди мужчин. Бибисара хочет стать чемпионкой мира; может, Минск будет для нее таким же «трамплином», каким был для Гарри Каспарова в 1978 году.

По большому счету, чемпионат континента был организован неплохо, но прошел в стране почти незамеченным, словно рядовая «швейцарка». Может, дело и в том, что «чужаков» – неаккредитованных зрителей – в зал не пускали. С места события вел трансляции гроссмейстер Сергей Шипов, известный всему русскоязычному шахматному миру, но, например, турнир в норвежском Ставангере с участием Магнуса Карлсена интересовал публику больше. Как бы то ни было, cотни иностранцев немного лучше узнали о Беларуси, и это, безусловно, радует. Аутсайдерша Фиона Стэйл-Энтони из Люксембурга подготовила даже пару видеосюжетов о Минске.

Кстати, насчет аутсайдеров… Ничего не имею против Фионы (мм среди женщин, рейтинг Эло 2155) и своего соперника по детским соревнованиям Лёни Элькина (кмс, Эло 2099), которые набрали по 3,5, но умудрились повысить рейтинг. Вместе с тем не уверен, что в чемпионат Европы нужно было включать игроков третьего-второго разряда; для тренировки хватает других соревнований…

Л. Элькин, снимок с chess.by, и Б. Асаубаева (tengrinews.kz)

Минчанин Элькин в первых турах сделал две ничьи с «гроссами», потом расклеился… Однако стал реальным чемпионом Европы – если не по игре, то по внешнему виду и количеству советов, которые дал шахматистам 🙂

* * *

Завершился и один из этапов допуска Украины в «европейскую семью». 10 июня Пётр П. выступил в Киеве на тему «Прощай, немытая Россия», а еще подчеркнул, что безвизовый режим «Украина-ЕС» вступает в силу накануне праздника российской независимости (так, мол, «им» и надо). С одной стороны, я радуюсь за украинцев, которые стали более мобильными. С другой… зачем в свой праздничный день класть «кучу» под дверь соседа?

Напомнят, что Украина воюет с Россией. Допустим, тогда почему до сих пор не объявлено военное положение? И как «безвиз», да даже и ассоциация с ЕС, поможет выиграть войну? Ни рост количества туристов, выбирающих западное направление, ни выезд активной части жителей на полулегальные сезонные работы в страны Запада (возможно, с последующей натурализацией) априори не способны усилить обороноспособность страны… Скорее наоборот.

Три года назад, под конец мая 2014 г. поспорил я в могилевском общежитии с жителем Ужгорода Сергеем Г., который в розовых тонах рисовал будущее своей страны с новым президентом. «По-моему, вы сменяли шило на мыло», – говорил я. Боюсь, что был прав… Именно при Порошенко шовинистическая партия «Свобода» «дожала» появление проспекта Романа Шухевича в Киеве. И до 1 июня 2017 г. в Украине имелись улицы имени «славного борца» с белорусскими партизанами, но в периферийных городах они не так бросались в глаза. От переименования киевского проспекта Ватутина (генерал, погиб при освобождении Украины, Герой Советского Союза) в проспект Шухевича лично мне просто противно. Высказался и Виктор Шендерович: «Дорогие украинцы, мы-таки братья. У нас – портреты Сталина, у вас – проспект Шухевича. Давайте же и дальше не сворачивать с избранного пути, по-братски соревноваться в идиотизме и людоедстве». Дмитрий Гордон, единственный депутат Киевского горсовета, который в прошлом году голосовал против проспекта Бандеры, написал 02.06.2017 еще жестче, но «по делу».

Стоит вернуться к делам, которые непосредственно касаются Беларуси. Здешние чиновники имеют особый талант – находить за рубежом друзей, которые потом притягивают к себе неприятности. Так было с руководством Венесуэлы, потом – с исламским деятелем Гюленом… Теперь, кажется, в переплет попала «правящая семья Государства Катар», которой еще в 2012 году Минский облисполком отдал в аренду на 99 лет не одну сотню гектаров под Логойском. Местные жители, которым не дают ходить по земле предков, недовольны, однако, как говорится, «проблемы негров шерифа не волнуют».

Журналисты задали уместный вопрос: «что Беларусь получила взамен от катарских друзей?» Может, что-то и получила за пять лет («тайна сия велика есть»), но дальнейшее сотрудничество – если арабские соседи устроят настоящую блокаду Катара, обвиняемого в поддержке терроризма – выглядит проблематичным. Уверен, что 10 дней назад никто в белорусском министерстве иностранных дел – не говоря об администрации президента – не предвидел, что 10 стран мира порвут отношения с богатым Катаром. Сейчас министерские вращаются, как вьюны на сковородке, просчитывают, как бы угодить всем – ну, не впервые, ветер им в спину.

А так – всё пучком. Подумаешь, нобелевская лауреатка выдала очередной «перл», который расстроил уже и лидера белорусских католиков! Или редактор «главной президентской газеты» кинулся убеждать белорусов, что они не доросли до знакомства с архивными делами на расстрелянных в сталинские времена… Было бы странно, скажи эти два человека что-то мудрое. Между прочим, обострение «куропатской темы» в 2017 году и «доброта» власти, согласной на «мемориал скорби и памяти», могут объясняться тем, что в 2016 г. закончился срок хранения дел, связанных с довоенными репрессиями (во многих случаях он равен 75 годам), и те дела были уничтожены. Сейчас «открытие архивов КГБ» куда менее опасно для репутации «органов», чем в 1990-х – 2000-х годах – однако и в дальнейшем, как следует из интервью П. Якубовича, информацию будут выдавать скупо, «доверенным» и «проверенным» лицам.

Вольф Рубинчик, г. Минск

Перевод на русский добавлен 13.06.2017  11:46