Tag Archives: белорусские пропагандисты и идеологи

Ирина Халип. Люди Шредингера

16.02.2018 08:10

Что происходит c нашим обществом?

В последние недели стало казаться, что наша страна состоит исключительно из отставных пропагандистов. Больше в информационном пространстве будто бы и нет никого и ничего. Причем все вокруг довольны: независимые журналисты охотно задают им вопросы из серии «расскажите, пожалуйста, с чего начиналась ваша трудовая биография» или «чем вы особенно гордитесь после долгих лет государственных трудов», а они – охотно рассказывают, как все эти годы трудились без продыху во имя белорусской независимости и воевали с агрессивной российской пропагандой. Ради нас жизнью рисковали, в общем.Вот Якубович на всех белорусских сайтах – и даже в одной заграничной газете – рассказывает, как вел информационную войну с Киселевым и Соловьевым, а в свободное от войны время, спрятав пулемет в погреб с картошкой, защищал Куропаты. Вот уволенный следом за Якубовичем Владимир Бережков сравнивает его то ли с Ахматовой, то ли с Зощенко, рассуждает о скрепах и вспоминает о том, как мечтал вместе со всей «Совбелией» обойти Хартию по посещаемости (ну да, скрепы в этом деле очень помогают), и радуется блокировке: «Но в итоге мы это сделали, потому что «Хартию» закрыли. Получилась плохая шутка». Ах да, это шутка была. Наверное, нужно посмеяться. Да вот не получается.А раньше мы не просто смеялись – ухохатывались от шуток Вовки Бережкова, однокурсника. Талантище и острослов, умница и лидер – до тех пор, пока не припал к скрепам и чужим башмакам. Впрочем, дело не в нем.

Вся эта история с заполонившими медиапространство пропагандистами – вообще не о них, а об обществе. О нашем обществе с утерянными пространственными координатами, погасшими маяками, выключенными фонарями. Не могло прежде такого быть, чтобы, к примеру, русская служба Радио «Свобода» в 1964 году просила интервью у советского идеолога Суслова, чтобы он мог рассказать, как сажал Бродского. Сейчас – запросто. Вот вам эфиры, полосы, сайты – говорите. А что такого? Нет-нет, не комментарий по делу, а просто рассказывайте о своем творческом пути и о том, как хорошо быть пропагандистом. А рядышком, в соседнем тексте, можно порассуждать, к примеру, о том, правильно ли заблокировали Хартию – она ведь так раздражает, может, и поделом ей?.. И пусть еще пропагандисты пошутят – у них ведь так хорошо получается.

Общество стало похоже на кота Шредингера. Если забыли, что это за зверь такой, – напомню. Физик Эрвин Шредингер еще в тридцатые годы прошлого века описывал свой мысленный эксперимент так. В коробку помещается кот, емкость с синильной кислотой и счетчик Гейгера с небольшим количеством радиоактивного вещества, подобранного так, что в течение часа может распасться только одно атомное ядро – с вероятностью 50 процентов. Если распадется, сработает счетчик Гейгера, емкость разобьется, и кот погибнет. А если не распадется – кот будет жив. Так вот, в течение этого часа по законам квантового мира кот внутри коробки будет одновременно считаться и живым, и мертвым.

А сейчас мы все в той коробке. То ли живые, то ли мертвые. Пятьдесят на пятьдесят. Смотришь на довольные лица отставных пропагандистов и такие же довольные лица тех, кто радуется блокировке Хартии, и понимаешь: это люди Шредингера. Никто в точности не знает, живые они или мертвые. Пока не распадется радиоактивный атом – никто так и не поймет этого. Впрочем, мы и сами не всегда понимаем, живы мы – или давно уже умерли и попали в ад. Мы разучились дышать, различать запахи и вкусы, и потому вся эта публика, отринутая башмаком вождя, стала чувствовать себя вполне уверенно среди нас. То ли живые, то ли мертвые – совсем как они.

Солдат Коржич провисел в петле, как сказал министр обороны, семь дней. А мы уже двадцать лет висим в петле и думаем, что живем. Висим на площадях наших городов, на бельевых веревках старых дворов, на наспех сколоченных летних сценах и давних пыльных танцплощадках. Я болтаюсь четвертой слева. Ты – третий в пятом ряду. Ну что, спрыгиваем на землю?..

Ирина Халип, специально для Charter97.org

***

От редактора belisrael.info

Мне, живущему в Израиле, далеко не безразлично, написанное Ириной. Ведь благодаря нашим бесстыжим политикам, начиная от Либермана, давно приблизившегося к белорусскому диктатору, а далее последовали Ландвер, да и не только она из либермановской прогнившей партейки, а также ряду беспринципных русскоязычных журналистов, в Израиле с пониманием принимали Якубовича, посланника “солнцеподобного”, после его известных скандальных бобруйских высказываний в адрес евреев. А вспомните, позорного израильского посла Шагала, ставшего любимцем хозяина синеокой. Недавно в Рамле заговорил с 80-летним, услышав, что тот приехал из Беларуси. Решил поспрашивать где жил и сколько лет в стране. Оказалось, из Гомеля, в стране 10 лет, здесь один, получил комнату в хостеле, ходит в благотворительную столовую, спонсируемую из Америки, где неплохой обед стоит 2 шек, т.е. практически бесплатно. Решил пошутить, сказав, что вместо того, чтоб бороться с творимым там беспределом, он сбежал в Израиль. В ответ услышал: “Лукашенко, мужик во!!!”. А на мое замечание, чего же он тогда уехал, посыпались маты. И за это тоже несут ответ израильские дружки главного по Беларуси, коих называл выше. А к ним могу добавить и ряд др. продажных, трущихся возле белпосольства в Тель-Авиве, вроде Михаила Альшанского, многолетнего председателя, так называемого, объединения выходцев из Беларуси. Того самого, кто не постеснялся поздравлять диктатора с уверенной победой после трагических выборов декабря 2010. И телеграмку посылал не от своего имени, а от всех выходцев его конторы, которая интересна в основном руководителям городских отделений, получающим печенюжки от государственного финансирования, а немалая часть уходит, фактически, на оболванивание и так уже мало соображающих его членов, вроде того, кто мне повстречался. Вот в такое циничное время живем, хотя и ему предшествующее тоже было не менее интересно. А потому стоит познакомиться с НАУМ АЛЬШАНСКИЙ – ДОКУМЕНТАЛЬНЫЙ ПОРТРЕТ (речь об отце Михаила)

Опубликовано 16.02.2018 19:19

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (70b)

Белы дзень! Ахвоты працягваць ненавукова-фантастычны серыял бракуе як ніколі (абленаваўся?), але ж за некалькі дзён падсабралася кур’ёзаў ды смяхотаў, таму вырашыў урэзаць дадаткова-пабочны выпуск… А дарэчы, у «калегаў» з evrei.by з’явіўся анонс, які лічу патрэбным перакласці на белмову і прапанаваць нашай публіцы:

* * *

Мерапрыемства да Міжнароднага дня памяці ахвяр Халакоста

Перад Міжнародным днём памяці ахвяр Халакоста ў вёсцы Парэчча пройдзе мерапрыемства, прысвечанае вязням гета і Праведнікаў свету.

У гады Другой сусветнай вайны 40 яўрэйскіх дзяцей уцяклі з Мінскага гета. Уратавалі дзяцей жыхары вёскі Парэчча. На знак падзякі за гэты подзвіг былыя малалетнія вязні гета Мая Крапіна і Фрыда Рэйзман у 2000 годзе ўсталявалі помнік Праведнікам Свету – усім тым, хто ўратаваў яўрэйскіх дзяцей у перыяд Халакоста.

Мая Левіна (Крапіна) і яе ратавальніца Настасся Хурс; Фрыда Рэйзман

24 студзеня мы разам ушануем памяць ахвяр Халакоста і Праведнікаў Свету – жыхароў вёскі Парэчча, якія здзейснілі сапраўдны подзвіг.

ПРАГРАМА СУСТРЭЧЫ:

12-30, помнік Праведнікаў Свету, в. Парэчча:

– Мітынг з удзелам дыпламатычных прадстаўнікоў, супрацоўнікаў дзяржаўных і грамадскіх арганізацый і СМІ.

– Памінальная малітва (кадыш).

14-00, Раённы краязнаўчы музей, г. Мар’іна Горка:

– «Урок памяці» – сустрэча былых вязняў гета і Праведнікаў Свету з навучэнцамі школ.

– Адкрыццё экспазіцыі, прысвечанай Міжнароднаму днём памяці ахвяр Халакоста.

– Урачыстае запальванне свечак у памяць пра шэсць мільёнаў бязвінных ахвяр.

Мерапрыемства падрыхтаванае Мінскім дабрачынным грамадскім аб’яднаннем «Гілф», Іудзейскай рэлігійнай абшчынай г. Мінска «Бэйс Ісроэль», МДГА «Дыялог», «The Together Plan» (Беларусь-Вялікабрытанія).

Падрабязнасці ў каардынатара праекта МДГА «Гілф» Курдадзэ Тамары Сямёнаўны. Маб. тэл. +375293646019.

* * *

Нягледзячы на казённае слоўца «мерапрыемства», можа атрымацца штосьці кранальнае… Выпадак з «вёскай Праведнікаў» не адзінкавы ў гісторыі Другой сусветнай, ды не ў кожную такую вёску праз 75 гадоў завітваюць уратаваныя.

Пра абяцаныя цікавосткі. Як выявілася, «першы беларускі партал» не здольны карэктна прадказаць надвор’е нават на колькі гадзін уперад. Прагноз ад 16.01.2018, 11:29 (і як было насамрэч):

Памыліцца на 4-6 градусаў па Цэльсію трэба ўмець… І не першы раз падобнае. Калі плануеце наведаць якое мерапрыемства на адкрытым паветры, раю аддаць перавагу хоць бы сайту openweathermap.org – там 16 студзеня амаль не памыліліся 🙂

Крыху перабольшыць будучы мароз усё ж лепей, чым прыменшыць.

Амаль гэткі ж паводле важнасці кур’ёз – ліст ад нейкай Рэгіны Л., няюнай настаўніцы з Паставаў, якая «на 100% супраць» заснавання ў РБ універсітэта з адной беларускай мовай навучання. Допіс, адрасаваны «паважанаму Паўлу Ізотавічу» і змешчаны на сайце «ягонай» газеты, настолькі бязглузды і паранаідальны, што не варты абмеркавання па сутнасці. Тым не менш яго кінуліся абмяркоўваць «вялікія палітыкі», у тым ліку экс-старшыня БНФ. Адна мілая спадарыня даслала адказ у рэдакцыю аж на дэпутацкім бланку. Як на мой одум – чарговая праява ВІПР…

Кур’ёзна, што імя Якубовіча ўжо другі раз асацыюецца з лістом «не для публікацыі», які ў рэшце рэшт фігуруе на старонках газеты. Першы быў у 2011 г., калі ў «СБ» «усплыў» зварот тагачаснага галоўнага рабіна Іудзейскага рэлігійнага аб’яднання РБ, грамадзяніна ЗША Аўраама Бенянсона («Не нужна нам, евреям, другая власть»). Выявілася, рэбэ пісаў не Якубовічу, а свайму прэзідэнту Абаму – нехта перадаў цыдулу ў рэдакцыю без ведама Бенянсона… Тым не менш р. Аўром не стаў публічна пратэставаць, калі ўбачыў сваё прозвішча, памножанае на 400 тысяч.

Дагэтуль не цямлю, што выйграў «галоўны яўрэйскі саюз» ад пралазу П. І. Якубовіча ў праўленне (або як яно ў іх завецца – каардынацыйная рада?) Сімвалічны капітал? Ды ён спрэс таксічны. Грошы? Дык непадобна, каб іх дадалося; газета «Авив» летась ажно двойчы выйшла накладам па 200 ас., і з афіцыйным сайтам саюза праблемка…

Звышкаштоўнае інтэрв’ю з прэзідэнтам Шымонам Перэсам, быццам бы ўзятае Ізотавічам у 2007 г., не дайшло да чытачоў і праз дзесяцігоддзе. Год таму я быў заўзятым аптымістам 🙂

Вяртаючыся да тэмы «нацыянальнага ўніверсітэта»: у колах, блізкіх да Таварыства беларускай мовы, ідэя мусоліцца бадай 20 гадоў. На сайце таварыства доўга вісела (дый сёння вісіць :)) інфа пра тое, што «створана і працуе ініцыятыўная група па арганізацыі Беларускага нацыянальнага універсітэта, у склад якой уваходзяць 68 найаўтарытэтнейшых дзеячоў беларускай навукі і культуры». Група з 68 асоб – калі, вядома, яна хоць раз рэальна збіралася – была б знаходкай для брытанца Сірыла Паркінсана, які паўжартоўна разважаў: «Трэба высветліць аптымальную колькасць членаў камітэта. Шуканая велічыня ляжыць недзе паміж 3 (калі немагчыма сабраць кворум) і 21 (калі арганізм пачынае гінуць)».

Летась кіраўнік суполкі Алег Трусаў усё ж дамогся рэгістрацыі т. зв. універсітэта «Альбарутэнія», але неспадзяванка ў тым, што назва была ўжо занятая фірмай, якая вырабляе… надмагільныя помнікі. Чакаюцца новыя сюрпрызы і выдаткі; іх арганізатары спадзяюцца пакрыць за кошт спонсараў, цана пытання – 7-8 мільёнаў долараў на год. Будучыя студэнты таксама мусяць плаціць.

Тым часам з афіцыйнага сайта ТБМ нямала цікавага можна даведацца. Напрыклад, пра тое, што сп. Трусаў, які, паводле пэўных крыніц, пакінуў капітанскі мосцік 29.10.2017 на карысць Алены Анісім, – старшыня «па сённяшні дзень», што распрацавана «Стратэгія развіцця беларускай мовы ў ХХ [sic] стагоддзі» 🙂

Ніхто, здаецца, i не сумняваўся, што спн. Алена працуе ў «парламенце» дужа-дужа плённа 🙂 🙂

Не, я не супраць універсітэта з беларускай мовай навучання. Адно сумняюся, што зараз яго ствараюць «апантаныя і прабіўныя» ((C) З. Бандарэнка) людзі, для якіх вынік больш істотны, чым працэс. Ужо ж «сабралі» мільён подпісаў пад маніфестам 2014 г. у абарону незалежнасці…

Яшчэ міні-прыкол. Пастаянны аўтар газеты ТБМ «Наша слова», мовазнавец Павел Сцяцко ўнёс у спіс «Прозвішчы Беларусі» пад п. 1035 такую інфу (№ 1 «НС» за 2018 г.): «Рубінчык (Вольф) – вытвор з суфіксам -чык ад антрапоніма Рубін і значэннем “нашчадак названай асобы”: Рубін-чык. ФП: рубін (апелятыў з двума значэннямі 1) “каштоўны камень чырвонага колеру”; 2) “рабін” (духоўны кіраўнік вернікаў у яўрэйскай рэлігійнай грамадзе) – Рубін (мянушка, потым прозвішча) – Рубінчык».

Усе іншыя даступныя мне даведнікі па антрапаніміцы сцвярджаюць чамусьці, што прозвішча наша паходзіць ад біблійнага імя Рэувен (Рувен, Рубін) 🙂

Тым часам не спяць у шапку ідэйныя (?!) апаненты БНФ і ТБМ… Працуе сайт «Тэлескоп», дзе на мінулым тыдні з’явілася карцінка:

Тыповы прыклад «чорнага піяру»: змяшаць апанентаў Лукашэнкі з тымі, хто пад акупацыяй менаваў Гітлера «асвабадзіцелем». На 120% упэўнены, што пахмурныя людзі са здымка не маюць дачынення і да Беларускай Народнай Рэспублікі, якой у сакавіку споўніцца 100 гадоў. І – так, без яе не было б савецкай Беларусі ў 1919 г., а хутчэй за ўсё, і сучаснай беларускай дзяржавы.

Напэўна, за такую падачу матэрыялаў, як на «Тэлескопе», не судзяць, але руку рэдактару я б не паціснуў і ў разведку з ім не пайшоў. Як ні дзіўна (насамрэч не дзіўна), Леў К. – і доктар філасофскіх навук, і начальнік навукова-даследчага аддзела ў дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтваў. Ён перакананы, што без агульнарускай свядомасці беларусам будзе кірдык. Усё б нічога, але «даследчык» паклёпнічае на ахвяр бальшавісцкай улады, во як 19.01.2018: «Язэп Лесик охотно включал в белорусский литературный язык всевозможные полонизмы, а также навязывал нашему народу несвойственное для белорусского языка произношение, употреблявшееся только в среде ополяченной шляхты в Белоруссии». NB: сталіноідны міф пра Я. Лёсіка (1883–1940) як паланізатара беларускай мовы абверглі звыш 25 гадоў таму – у прыватнасці, мовазнавец Сяргей Запрудскі ў часопісе «Нёман», № 6, 1991 (а потым ён жа ў зборніку «З гісторыяй на “Вы”» – вып. 2, 1994).

Дзівакі з «першай беларускай газеты» ваююць то з прыватным барбершопам «Чэкіст» (акурат як у старой показцы – «чаму перарабляць сістэму трэба, пачынаючы з цырульні?»; Шэндэровіч згадаў тут), то з «чарнасоценскім» расійскім інфармагенцтвам (насамрэч «Рэгнум» далёкі ад «веры і цара»; гэта хутчэй лявацкі сайт, не ультраправы). Без меры цешацца з вышыванак, etc. Тым часам «філосафы» тыпу К. спакойна рыхтуюць сабе змену за кошт грамадства… «А можа, так і трэба?»

Яшчэ адзін уладальнік доктарскай ступені, гісторык Алесь Б., вычварыў нешта больш канструктыўнае: павесіў шчыт з даведкай пра Валожынскую ешыву (і рэкламай сваёй аграсядзібы, як жа без яе!) там, дзе яму дазволілі.

Пазнавальна… Дарма што сказ «Учитывая многочисленность важных религиозных и светских деятелей, происходящих из Воложинского района (из Вишнева, Ракова, Ивенца) и близость Налибокской пущи, давшей спасение от нацистов тысячам евреев-партизан 2-й мировой войны, Воложин и район, еврейская община которых в 1941-43 гг. потеряла около 6.000 человек и прекратила свое существование являются важным местом национальной памяти евреев Беларуси и всего мира» дачытае да канца не кожны. Агулам, турыстычна-палітычныя праекты Алеся – не для слабых на нервы. За тое яго і любяць 🙂

А гэта – новаствораны мінскі «Мур лямантаў» для індывідуальных прадпрымальнікаў. «Кажуць, у шчыліны паміж блокамі можа ўмясціцца ваша дэкларацыя», – дасціпнічае гарадскі інтэрнэт-партал. Адзіная нестыковачка: на іўрыце напісана «Hakotel hamaaravi», г. зн. «Заходні мур», а Уручча – на ўсходзе Мінска…

Міністр замежных спраў РБ з яго заявай («Перамовы па Украіне можна перанесці хоць у Антарктыду») – той яшчэ «гукапераймальнік». Пэўна, чытаў мой даўні артыкул пра сёгі… («Японія ды Кітай ад Беларусі далёка, але ж сапраўдны homo ludens хоць у Антарктыду паедзе, каб знайсьці годнага партнэра»). Так трымаць, Валодзя 🙂

Яшчэ запрашаю пасміхнуцца над тым, як расшыфравалі запіс размовы з Уладзімірам Вайновічам вузкія спецыялісты з расійскай радыёстанцыі «Эхо Москвы». Аказваецца, апавяданне Вайновіча пачатку 1960-х гадоў «Хочу быть честным» – не аб прарабе, а «про рабби» 🙂 🙂

* * *

Працэс «рэгнумаўцаў» у Мінгарсудзе, які цягнецца другі месяц, – ужо не кур’ёз, а дзікая сумесь спраў Дрэйфуса (французскі афіцэр, як і беларускія публіцысты, быў не самай прыемнай асобай у сваёй краіне) і Сіняўскага & Даніэля. Паводзіны ж «экспертак» прымушаюць згадаць Свіфта з яго лапуцянскай акадэміяй, дзе сляпым даручалася змешваць фарбы для жывапісцаў: «Праўда, на маё няшчасце, яны не вельмі ўдала давалі рады, дый сам прафесар пастаянна рабіў памылкі. Навуковец гэты карыстаецца вялікай падтрымкай і павагай з боку сваіх сабратоў».

Cправа налева: Д. Алімкін, Ю. Паўлавец, С. Шыптэнка. Снежань 2017 г.

Зычу падсудным скарэй выйсці на свабодку. Яны вольныя «тапіць» за еўразійскую інтэграцыю і весці прарасійскую прапаганду; мы не ў стане вайны з Расіяй, дзеянне артыкула 33 Канстытуцыі ніхто не прыпыняў. Зміцер Левіт, чытач belisrael.info з Нью-Ёрка, дзён 10 таму даводзіў, што апраўдальны вырак дасць сігнал тутэйшым бюракратам, якія адмовяцца ад «мяккай беларусізацыі»… Магчыма-то наадварот: наяўнасць зацятых ідэалагічных канкурэнтаў раскатурхае чыноўнічкаў, і «мяккая», лалітычная беларусізацыя (тыпу білбордаў на вуліцах: «Ма-ма = мо-ва. Любіш маму?») стане больш «зубастай». А ў прынцыпе, я ніколі не падпарадкоўваў сваё жаданне размаўляць і пісаць па-беларуску волі нейкіх «слуг народу», прызначаных або самазваных. Дый мала хто падпарадкоўвае.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

21.01.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 21.01.2018 20:20

***

Ад Вiктара Жыбуля: “Добры дзень, шаноўны Вольф! З цікаўнасцю прачытаў “Катлеты і мухі”. Вёска Парэчча, у якой усталяваны помнік Праведнікам свету, – гэта, можна сказаць, мае родныя мясціны. Недалёка адтуль – вёска Міжылішча, дзе стаіць хата маіх продкаў і куды я звычайна езджу на летні адпачынак. А ў Парэччы ў мяне пахаваныя дзед, бабуля, прадзед, прабабуля і нават прапрадзед і прапрабабуля“. 23.01.2018 19:11

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (8)

Ёсць не дзве, а мноства навін – і добрыя, і кепскія. Няхай высокаразумныя чытачы самі аддзеляць мясныя вырабы ад насякомых…

Самая пазітыўная вестка апошніх месяцаў – у Мінску адкрыўся клуб сянцы! Гэта кітайскія народныя шахматы, калі хто не чуў. Не тое каб іх у Беларусі раней зусім ігнаравалі, але цяпер, калі за справу ўзяўся паэт Сяргей Карчыцкі (пачынаў як гулец у «класічныя» шахматы, потым доўгі час займаўся гексаганальнымі-«польскімі», а ў пачатку ХХІ ст. пераключыўся на японскія сёгі), яна кудысьці абавязкова пойдзе, і сотні сталічных аматараў інтэлектуальных гульняў пачнуць мружыцца, як у старым анекдоце. Пакуль жа на бліцтурнір у лістападзе 2015 г. сабралося аж чацвёра змагароў-сянцыстаў (не блытаць з сіяністамі). Японія, Кітай… Наступным захапленнем Карчыцкага & Со. стануць, мабыць, мангольскія шахматы «шатар».

На маю электронную скрынку паступаюць тэрабайты пытанняў, якія зводзяцца да наступнага: «ці ёсць плён ад тваёй пісаніны?». Кампетэнтна адказваю: «А няўжо ж не!» Да прыкладу, сталыя наведвальнікі помняць, што пакпіў я некалі з прафесара Ігнацішчава, які ў Магілёве выпусціў бязглуздую кніжулю і прэзентаваў яе як «навуковае выданне». У 2015 г. той жа таварыш выдаў брашурку з не менш кур’ёзнай назвай: «Заслуженный деятель науки Руслан Игнатищев: шахматы — массовость. Растеряли. Восстановите!», але ўжо не наважыўся пхаць у яе лухту на грані ідыёцтва, дый грыф гэтым разам менш амбіцыйны: «выданне для вольнага часу». Рэкамендую ўсім 🙂

Праўда, як казалі ў Ізраілі 1970-х, складаныя рэчы мы робім адразу, а дзівосы вымагаюць крыху большага часу. Прызнаю і каюся ў тым, што мой артыкулік, напісаны ў жніўні 2015 г. – калі толькі пачалі зюкаць пра закрыццё пасольства ў Мінску – не зрабіў уражання на ізраільскае знешнепалітычнае ведамства. Падобна, Бібі і яго каманда пакуль не вывучылі беларускай мовы; будзем спадзявацца, што ўсё наперадзе.

Дыпламаты заўсёды падпускаюць туману… Дайшлі да мяне чуткі, што пасольства Ізраіля ў Беларусі спыніць сваю дзейнасць у ліпені 2016 г. Вядома, «гаспадарчыя» довады не пераканалі: выдаткаваць мільён долараў за год для ўраду – усё роўна што адкласці долар за год нам з вамі, шаноўны чытач. Многае падказвае, што справа не ў грашовых выдатках, а ў атмасферы, што складвалася вакол дыпработнікаў у нашай краіне.

Дапускаю, што паслу і яго падначаленым у мясцовым «Чырвоным доме» даводзілі план па прыцягненні інвестыцый у беларускую эканоміку («вы ж яўрэі, грошы маеце»…). Праз выбрыкі Лібермана тутэйшыя ідэолагі трымалі Іосіфа Шагала на кароткім павадку; нездарма часам ён вяшчаў так, быццам чытаў перадавіцу «Советской Белоруссии». Не здзіўлюся, калі выявіцца, што пасольству на Партызанскім праспекце навязвалі «добраахвотна-прымусовую» падпіску на звышкаштоўнае для ўсяго прагрэсіўнага чалавецтва перыядычнае выданне, але тут ужо слова самому экс-паслу ці яго баявым памочніцам.

Што паробіш, не ўсе дыпламаты здольныя працаваць у нашай «сінявокай». Уявім сабе сітуацыю: Нетаньягу (або Цыпі, каторая Хатавелі, ягоная намесніца) склікае калегію міністэрства, запрашае патэнцыйных прэтэндэнтаў на ролю пасла ў Беларусі. Але высвятляецца, што адзін раптоўна захварэў, другі з’ехаў у камандзіроўку, трэцяга ніяк не могуць знайсці ў калідорах Кнэсета… Што застаецца начальству? Прызнаць, што ахвотных няма, а місія правалена.

Заслугоўвае права на існаванне і канспіралагічная версія. Яе, бадай, найлепей выразіў «Кэп Очевиднов» на форуме tut.by 12.01.2016: «Яўрэі ведаюць больш за нас, і калі яны нас больш за краіну не ўважаюць, то гэта вельмі і вельмі трывожны сігнал». Так, у апошні час штогадовы тавараабарот з Беларуссю складаў дзясяткі мільёнаў долараў (найперш – экспарт беларускіх тавараў у Ізраіль!), аднак, напэўна, спецслужбы, якія кансультавалі Нетаньягу, заўважылі спад у беларускай гаспадарцы (летась яго цяжка было не заўважыць) і далі негатыўныя прагнозы. У жніўні 2015 г. быў кінуты «пробны шар», а ў студзені 2016 г., калі стала ясным, што «курс дзяржавы не зменіцца», Ізраіль абвясціў пра закрыццё афіцыйна.

Дарэчы, невялікі крок убок. У Беларусі назіраецца сумная заканамернасць – чым горш становішча ў гаспадарцы, тым больш актыўна сябе паводзяць прапагандоны прапагандысты, хаця прыціхнуць бы ім… Хіба адзін штрых: у снежні 2010 г., калі cярэдні заробак у РБ ненадоўга дасягнуў-такі $500 за месяц, паштальёнаў «пераканаўча прасілі» раскідаць па скрынях агітматэрыял за аднаго з кандыдатаў (здагадайцеся з трох разоў, якога іменна). Тыраж тых «паштовак» сягаў 1 млн. Увосень 2015 г., калі сярэдні працаўнік у РБ не меў ужо і $400, адміністрацыя зрабіла аналагічны «фінт», але тыраж агітвырабаў павялічыўся… у 2,5 разы (пэўна, каб і немаўлятам хапіла).

«Паштоўкі ад Лукашэнкі», 2010 і 2015 гг.

Мінае сто дзён з часу «пераабрання» стара-новага «моцнага лідара». Навіны за гэтыя тры з лішкам месяцы – адна весялейшая за другую. Як і было прадказана, курс долара перакрочыў адзнаку 20000. У пачатку студзеня тысячы дробных прадпрымальнікаў не выйшлі на працу, бо душаць іх – цынічна, з прыказкамі кшталту «скончыліся вашы мядовыя гады». Колькасць стратных прадпрыемстваў за 2015 г. павялічылася бадай на 50%, як і лік беспрацоўных (многім з іх, у прынцыпе, няма куды дзецца – Расія ды Украіна перасталі вабіць). Ну і г. д.

Нехта скажа: калі ў Беларусі чакаюцца дэфолт і «вілы», то дыппрадстаўніцтва Ізраіля тым больш патрэбнае – каб абараніць яўрэяў, прынамсі падобныя довады высоўваліся ўлетку 2003 г., пасля першага закрыцця пасольства. Тады сярод «землякоў» збіраліся подпісы пад зваротам, дзе, сярод іншага, гаварылася: «грамадзяне Ізраіля, якія наведваюць родных у Беларусі, пазбавяцца абароны сваёй дзяржавы ад ураду дыктатуры». Ці то ў Ізраілі cур’ёзна лічаць, што зараз усе беларусы – «мірныя людзі» (як пяецца ў гімне), ці то ведаюць іншыя сродкі самаабароны, апрача наяўнасці пасольства… Пажывем-пабачым. У стратэгічным плане закрыццё выглядае памылкай, у тактычным Нетаньягу – які, пры ўсёй яго кампраміснасці, пакуль не паддаецца на ціск Лібермана, Ландвер і іншых інтарэсантаў – зразумець можна.

Наш чытач з Мінска Алесь Рэзнікаў піша пра былога пасла, і ў нечым мае рацыю: «Шчогалеў («дзявочае» прозвішча Шагала – В. Р.) зрабіў аграмадную шкоду дзяржаве Ізраіль і габрэйскаму народу. Калі чалавек зробіць нейкую пакасць, ён сам адказвае, а калі ён яшчэ і габрэй, аддуваецца ўся нацыя, так чамусці гістарычна склалася. А тут яшчэ і дыппрадстаўнік, які, наадварот, павінен згладжваць памылкі вялікіх палітыкаў. Магчыма, шмат у каго з дэмакратычных людзей Беларусі ў галовах пасяліліся пэўныя вірусы. А дзяржаве Ізраіль трэба назапашваць сяброўскі патэнцыял з будучай сапраўды незалежнай Беларускай дзяржавай…» (ліст ад 16.01.2016).

Пра тое, што дыппрадстаўніцтва ў Мінску працавала ў незвычайным рэжыме, і нешта трэ’ было з ім рабіць, гаворыць і рэакцыя беларускага афіцыёзу. Калі ў 2003 г. прадстаўнік РБ Панамароў выказваўся даволі стрымана («Зараз разглядаецца некалькі варыянтаў. Магчыма, прадстаўніцтва [Беларусі ў Ізраілі] будзе зніжана да консульскага ўзроўню»), то ў 2016 г. адказ быў хуткі і нервовы. Ужо 7 студзеня – назаўтра пасля заявы ізраільцаў – прэс-сакратар беларускага МЗС Мірончык паабяцаў, што «Беларусь, кіруючыся прынцыпам узаемнасці, таксама вымушана зрабіць комплекс захадаў па завяршэнні дзейнасці сваёй дыпламатычнай місіі ў Тэль-Авіве». І дадаў, што гэта, маўляў, звычайная практыка (не зусім так – мы з Ізраілем усё ж не ў стане вайны).

Яшчэ горш раздражненне беларускага боку завуалявана ў тэксце «палітолага» Сяргея М., які, нібыта, уваходзіць у першую сотню самых уплывовых людзей Беларусі (што зусім не так). «Аналітычны» цэнтр гэтага спецыяліста па музеях быў раскручаны з дапамогай спецслужбаў перад сумнавядомым рэферэндумам 2004 г. – дзеля альтэрнатывы празаходнім «фабрыкам думкі». Паводле звестак Ecoom-«Экаом» («Есоот», як прачытаў гэтую хітрую назву адзін супрацоўнік КДБ у 2005 г. :)), беларусы толькі і чакалі, каб даць Лукашэнку права пажыццёва кіраваць імі. Пазней кіраўнік цэнтра набыў «дом Хаіма Вейцмана ў Моталі», вырашыўшы падзарабіць на ізраілезнаўстве. Абяцаў «музейны комплекс», але за 6 гадоў (2008–2014) практычна нічога не зрабіў. Ну і ў 2015 г. бракавала часу – трэба ж было даць дыхту Нетаньягу.

Падарунак беларускім ідэолухам ад «БелЦэнтраМашу».

Пра валоданне М. тэмай беларуска-ізраільскіх адносін нямала гаворыць пасаж, прысвечаны Шымону Перасу: «Упэўнены, што пры ім такога (рашэння аб закрыцці пасольства ў Мінску – В. Р.) не адбылося б». Але ж неспадзяванка – іменна Перас, калі ўлетку 2002 г. быў міністрам замежных спраў, і прыняў адпаведнае рашэнне! Тагачасны прэм’ер-міністр Шарон заблакаваў яго; тым не менш, амбасада была зачынена ў 2003 г. і зноў адчынена ўжо тады, калі Пераса змяніў Сільван Шалом…

Высер ад М. цікавы тым, што ў ім гучыць непрыхаваная пагроза: «А калі Беларусь сказала, што вымушана зрабіць комплекс захадаў, то не забудзе і на закрыцці пасольства не спыніцца». Мо тут і «самадзейнасць», але хутчэй за ўсё – праява інфармацыйнай вайны, якую так любяць распальваць тутэйшыя «спецы»… У кожным разе, каб я быў «прафесійным яўрэем», то паасцярогся б дапускаць у бліжэйшы год агрэхі на роўным месцы.

Ніяк не супакоіцца і іншы ваяка, «мудры» Авігдор Э. Здавалася б, самавіты чалавек – 55 гадоў, сямёра дзяцей, з барадой… 🙂 Паводзіць жа сябе, як дробны шахрай. Тут дэманстравалася, як крыва трактаваў ён жыццё ў Беларусі пад канец 2015 г. У студзені 2016 г. «галоўны ізраільскі русафіл» прыцягнуў за вушы даўнюю гісторыю, абы даць адлуп сучасным «жыдабандэраўцам»: «Недзе ў канцы 80-х гадоў да нас прыехала группа яўрэяў з Украіны, і яны ўсталявалі ў Іерусаліме помнік ахвярам галадамору… Ён прастаяў менш за суткі. У той жа вечар прыйшлі былыя партызаны і ліквідавалі яго». Пэўна, Э. думаў, што ўсе забылі, як было насамрэч… У маі 1985 г. (не ў канцы 80-х) на гары Сіён з’явіўся помнік пакутам яўрэяў і ўкраінцаў, ахвярам сталінізму і нацызму (а не толькі Галадамору). Групе выхадцаў з Польшчы згадка пра ўкраінцаў не спадабалася, і праз 4 месяцы (!) помнік, устаноўлены па ініцыятыве дзеяча ўкраінскай дыяспары з Канады (!), яны разбурылі. Даведацца больш можна з газеты «The Ukrainian Weekly» № 8, 1986, а яшчэ з бюлетэня «Диалоги» (№ 15-16, 1987), які выдаваў у Іерусаліме св. пам. Якаў Сусленскі (1929–2009).

Усё б нічога, аднаго Э. мы б вытрывалі… Але яго паслядоўнікі з’яўляюцца сярод маладзейшых. Шчыруе нейкі Меір Ю., які на «сусветным яўрэйскім партале» 2,5 месяцы таму зганіў удзельнікаў кіеўскага мітынгу ў падтрымку Ізраіля: «прыйшлі на майдан 300 яўрэяў, памахалі ізраільскім сцягам і зладзілі антырасійскую акцыю, што, у прынцыпе, і чакалася…» Ці во нядаўні перл: «Закрыццё пасольства ў сувязі са зніжэннем выдаткаў – скрайне абразлівая форма разрыву дыпламатычных адносін, але Нетаньягу нічым не грэбуе». Перш чым абвінавачваць замежнага палітыка ў «чарговай здрадзе», мальцу варта было б дазнацца, што такое разрыў дыпадносін, ці роўны ён закрыццю пасольства – ды навошта? «Прагрэсіўныя іўдзеі», выглядае, «з’ядуць» і не такое.

Не ўтрымаюся, працытую ўрыўкі са сваёй кніжкі «На ізраільскія тэмы» (Мінск: Шах-плюс, 2011). Тэзісы амаль пяцігадовай даўніны гучаць даволі актуальна:

Лёс Ізраіля і Беларусі мне баліць: гэта краіны, моцна расколатыя знутры, у якіх пануе дужа цьмянае ўяўленне аб правах чалавека і законнасці ўвогуле. Чым раней яны пераадолеюць свае мітрэнгі мірным шляхам, тым лепш. Здольнасць пераадолення расколаў залежыць ад якасці інтэлектуальных эліт. Хто і як будзе рэальна працаваць над кшталтаваннем эліт – вось у чым пытанне… Каб эфектыўна супрацоўнічаць, трэба ведаць адно аднаго; каб ведаць, патрэбныя праўдзівыя адмыслоўцы, а не ідэолагі «рынкавага сацыялізму» ці «навуковага (анты)сіянізму».

Мінск, 18.01.2016

rubinczyk[at]yahoo.com

Апублiкавана 18.01.2016