(пераклад на рускую ніжэй)

***

Упершыню з часопісам “Вожык” я пазнаёміўся, калі мне было шэсць гадоў. Памятаю, ехалі з бацькамі да бабулі ў вёску – і купілі ў дарогу пачытаць пару часопісаў, сярод якіх быў і “Вожык”. Відаць, гэта быў нумар, прысвечаны Дню перамогі, бо там было шмат карыкатур на тэму вайны і анекдотаў пра “Гансаў” і “Фрыцаў”. Я тады, натуральна, не ўсё разумеў, але карцінкі мне спадабаліся.

Больш шчыльнае знаёмства з “Вожыкам” адбылося ў студэнцкія гады, калі я, першакурснік філфака БДУ, падпрацоўваў – пакуль яшчэ на чвэрць стаўкі – у часопісе маладых літаратараў “Першацвет” і сам спрабаваў сябе ў розных літаратурных жанрах. Па працоўных справах я часта бываў у Доме друку і суседнім будынку, дзе месцяцца рэдакцыі газет і часопісаў. І шторазу, калі я мінаў дзверы з шыльдаю “Вожык” і выявай яго самога, калючага апекуна нашай сатыры і гумару, мне думалася: а мо і мне што-небудзь прапанаваць туды… вясёлае? І вось аднойчы – справа была ў студзені 1996-га года – я прыйшоў туды падрыхтаваным, прыхапіўшы вершы, перадрукаваныя на машынцы, і некалькі “Першацветаў” са сваімі публікацыямі – для лепшай, так бы мовіць, самапрэзентацыі. Апошнія дзверы ў канцы калідора з шыльдай “Бураўкін Генадзь Мікалаевіч, намеснік галоўнага рэдактара” былі прыадчынены, я нясмела пагрукаў і зазірнуў.

Генадзь Бураўкін аказаўся вельмі прыемным суразмоўцам. Ён адразу засыпаў мяне пытаннямі кшталту “А адкуль ты родам?”, “А хто твой улюбёны паэт?” – усёй нашай гутаркі зараз пераказваць не буду, хоць часткова памятаю яе і дагэтуль. Прагледзеўшы мае вершы і заадно зрабіўшы сям-там свае заўвагі, Генадзь Мікалаевіч сказаў:

– З тваіх вершаў я выбраў бы для друку пакуль што вось гэты, – ён паказаў на тэкст пад назваю “Вецер дзьмуў на Захад…”, – але трошкі я яго падкараціў бы.

Верш надрукавалі надзіва хутка: ужо ў сакавіку. (Для параўнання: у “ЛіМе” я тады чакаў сваёй падборкі… два з паловай гады, перыядычна нагадваючы пра сябе і чуючы ў адказ: “Надрукуем… пачакай трошкі…”.) Але што яшчэ цікавей – верш аператыўна перадрукаваў часопіс “ВУС” – “Видання Українських Сатириків”, пераклад зрабіў Грыгорый Гаёвы. Потым у “Вожыку” я апублікаваў яшчэ некалькі вершаў і гумарэску.

Тады, у сярэдзіне 1990-х, я чытаў “Вожык” даволі рэгулярна, а нейкі час нават і выпісваў. Галоўным рэдактарам тады быў Валянцін Блакіт. Перыядычна друкаваліся эпіграмы і кароткія вершы Рыгора Барадуліна (які часам хаваўся за псеўданімам Савось Авось), пародыі Януся Мальца і Міхася Скоблы, апавяданні і гумарэскі Паўла Місько і Уладзіміра Правасуда… Што добра запомнілася: тагачасны “Вожык” дазваляў сабе друкаваць сатыру самага рознага кшталту і з самымі рознымі аб’ектамі абсмяяння. Чаго вартыя толькі ўкладанкі пад назваю “Лупцакоўская праўда” з іранічным “культам” лідара Хамутоўскай аўтаномнай акругі Лёхі Лупцакова! Сёння нават немагчыма ўявіць сабе нешта падобнае.

Шчыра прызнаюся, апошнім часам “Вожык” я не чытаў. І ўсё адно, вестка пра спыненне яго выхаду змушае засмуціцца: як-ніяк, найстарэйшае сатырычнае выданне з багатай гісторыяй. Калі разважаць пра сучасныя аналагі, увогуле – пра з’явы камічнага, якія “б’юць у кропку”, то чамусьці найперш згадваюцца не папяровыя выданні, а фотажабы, дэматыватары, парадыйныя ютуб- і тэлеграм-каналы – тое, што звязана з найноўшымі інфармацыйнымі тэхналогіямі. І калі “Вожык” рэінкарнуецца або на змену яму прыйдзе новае папяровае выданне, у ім, побач з традыцыйнымі карыкатурамі і гумарэскамі, таксама няблага глядзеліся б актуальныя жарты, заснаваныя на сучасных мемах. Але гэта адбудзецца, відаць, яшчэ не вельмі хутка.

Віктар Жыбуль, паэт, філолаг, г. Мінск (29.12.2021)

“В прошлой жизни вы могли быть кем угодно, но только не бобром!”, “Вишь ты, кабана он пришёл бить! Ещё неизвестно, кто кого!..” (zviazda.by, 2017)

***

Впервые с журналом “Вожык” я познакомился, когда мне было шесть лет. Помню, ехали с родителями к бабушке в деревню – и купили в дорогу почитать пару журналов, среди которых был и “Вожык”. Видимо, это был номер, посвящённый Дню победы, потому что там было много карикатур на тему войны и анекдотов о “Гансах” и “Фрицах”. Я тогда, естественно, не всё понимал, но картинки мне понравились.

Более тесное знакомство с “Вожыкам” состоялось в студенческие годы, когда я, первокурсник филфака БГУ, подрабатывал – пока ещё на четверть ставки – в журнале молодых литераторов “Першацвет” и сам пробовал себя в разных литературных жанрах. По служебным делам я часто бывал в Доме печати и соседнем здании, где располагаются редакции газет и журналов. И всякий раз, когда я проходил мимо дверей с табличкой “Вожык” и изображением его самого, колючего опекуна нашей сатиры и юмора, мне думалось: а может, и мне предложить туда что-нибудь… весёлое? И вот однажды – дело было в январе 1996-го года – я пришёл туда подготовленным, захватив стихи, перепечатанные на машинке, и несколько номеров “Першацвета” со своими публикациями – для лучшей, так сказать, самопрезентации. Последние двери в конце коридора с табличкой “Бураўкін Генадзь Мікалаевіч, намеснік галоўнага рэдактара” (“Буравкин Геннадий Николаевич, заместитель главного редактора”) были приоткрыты, я несмело постучал и заглянул.

Геннадий Буравкин оказался весьма приятным собеседником. Он сразу же засыпал меня вопросами вроде “А откуда ты родом?”, “А кто твой любимый поэт?” – весь наш разговор сейчас пересказывать не буду, хотя частично помню его и до сих пор. Просмотрев мои стихи и заодно сделав кое-где свои замечания, Геннадий Николаевич сказал:

– Из твоих стихов я выбрал бы для печати пока что вот этот, – он показал на текст под названием “Вецер дзьмуў на Захад…” (“Ветер дул на Запад…”), – но немножко его сократил бы.

Стихотворение напечатали удивительно быстро: уже в марте. (Для сравнения: в газете “Літаратура і мастацтва” я тогда ждал свою подборку… два с половиной года, периодически напоминая о себе и слыша в ответ: “Напечатаем… подожди немного…”.) Но что ещё интереснее – стихотворение оперативно перепечатал журнал “ВУС” – “Видання Українських Сатириків”, перевод сделал Григорий Гаёвый. Затем в “Вожыке” я опубликовал ещё несколько стихотворений и юмореску.

Тогда, в середине 1990-х, я читал “Вожык” довольно регулярно, а некоторое время даже и выписывал. Главным редактором тогда был Валентин Блакит. Периодически печатались эпиграммы и короткие стихотворения Рыгора Бородулина (который иногда скрывался за псевдонимом Савось Авось), пародии Януся Мальца и Михася Скоблы, рассказы и юморески Павла Мисько и Владимира Правосуда… Что хорошо запомнилось: “Вожык” того времени позволял себе печатать сатиру самых разных видов и с самыми разными объектами осмеяния. Чего только стоят вкладыши под названием “Лупцакоўская праўда” с ироническим “культом” лидера Хомутовского автономного округа Лёхи Лупцакова! Сегодня даже невозможно представить себе нечто подобное.

Честно признаюсь, в последнее время “Вожык” я не читал. И всё равно, от вести о прекращении его выхода невольно расстраиваешься: как-никак, старейшее сатирическое издание с богатой историей. Если размышлять о современных аналогах, вообще – о явлениях комического, “бьющих в точку”, то почему-то прежде всего вспоминаются не бумажные издания, а фотожабы, демотиваторы, пародийные ютуб- и телеграм-каналы – то, что связано с новейшими информационными технологиями. И если “Вожык” реинкарнируется либо на смену ему придёт новое бумажное издание, в нём, наряду с традиционными карикатурами и юморесками, неплохо смотрелись бы и актуальные шутки, основанные на современных мемах. Но это произойдёт, видимо, ещё не очень скоро.

Виктор Жибуль, поэт, филолог, г. Минск (29.12.2021)

Перевод с белорусского В. Р.

Гл. таксама / см. также: “Вожык” памёр… Жыве “Чакан”?

Опубликовано 29.12.2021  18:32