Tag Archives: Юрий Губаревич

Анатоль Сідарэвіч. Без аптымізму (бел./рус.)

БЕЗ АПТЫМІЗМУ

(пераклад на рускую – ніжэй / перевод на русский см. ниже)

Аўтар у час лекцыі, прысвечанай БНР, якую ён чытаў у Слоніме (май 2018 г.). Фота адсюль / Автор во время лекции, посвящённой БНР, которую он прочитал в Слониме

Наіўныя нашы абываталі, дзе яны жылі ўсё сваё жыццё ці, прынамсі, апошнія 25 гадоў?

Я пра Святлану Ціханоўскую, якая вырашыла прыпыніць збор подпісаў грамадзян у вялікіх гарадах. Я пра сяброў яе ініцыятыўнай групы, якія не чакалі такога ціску і такіх дзеянняў з боку ўлады, у прыватнасці тае самае правакацыі ў Горадне. Няўжо яны ніколі не чулі пра лютыя расправы з дэманстрантамі, пікетчыкамі, удзельнікамі шэсцяў і мітынгаў і з тымі хто выпадкова апынуўся побач з дэманстрантамі, пікетчыкамі і ўдзельнікамі мітынгаў? Няўжо яны, як мантру паўтараючы “я не апазіцыя, я не апазіцыя”, думалі, што дзейная ўлада паставіцца да іх як да сваіх партнёраў і чэсна будзе гуляць з імі ў гульню пад назвай “выбарчы працэс”? Няўжо яны не чулі словы, якія ішлі ад усяго сэрца і ад усяго розуму: “я свой народ за цывілізаваным светам не павяду”, “уладу, грошы і маёмасць не аддаюць”? Няўжо яны не змаглі пераканацца, што гэны не спыніцца ні перад чым, абы ўтрымаць у сваіх руках уладу, распараджэнне дзяржаўнымі (і недзяржаўнымі таксама) фінансамі і дзяржаўнай (і недзяржаўнай) маёмасцю?

Яшчэ адна “міжкласавая іголка” (“я не ўлада і не апазіцыя”) Віктар Бабарыка глядзіць на рэчы нібыта цверазей.

Са смуткам гледзячы на бездапаможнасць і трусліваcць прэтэндэнтаў на пасаду кіраўніка дзяржавы, якія нават не здольныя (ці пакуль што не здольныя?) выступіць з апеляцыяй да сусветнай грамадскасці аб парушэнні іх уладным апанентам усіх цывілізаваных нормаў вядзення перадвыбарчай барацьбы, я лішні раз пераконваюся, што меў рацыю, калі казаў таварышам па партыі, што сёлета мне няма за каго ўчыніць свой подпіс.

Не падпісвацца ж мне, беларускаму сацыял-дэмакрату, за Віктара Бабарыку, які на старонках “Народнай Волі” выказваўся за павышэнне пенсійнага ўзросту і – без усякіх агаворак – за роўны пенсійны ўзрост жанчын і мужчын.

Не ставіць жа мне, сацыял-дэмакрату, подпіс за Валерыя Цапкалу, чыім ідэалам, як я зразумеў, з’яўляецца Лі Куан Ю і якога адмоўна ацэньвае мой таварыш па партыі Мечаслаў Грыб. Мы і так задыхаемся ад аўтарытарызму без аўтарытэту.

Не ўчыняць жа мне свой подпіс за Святлану Ціханоўскую, якая стала прэтэндэнткай таму, што арыштавалі яе мужа, і якая ўжо на старце паказвае сваю непадрыхтаванасць да жорсткай барацьбы.

Не падтрымліваць жа мне сваім подпісам рускамоўных Бабарыку, Цапкалу і Ціханоўскую, якія сваёй рускамоўнасцю спрабуюць давесці, што яны не апазіцыя дзейнай уладзе. Дык хто яны ў сапраўднасці?

Не ставіць жа мне свой подпіс за Ганну Канапацкую, якую дзейная ўлада прызначыла была дэпутаткай у 2016 г. і якая згадзілася быць дэпутаткай, хоць добра ведала, што вынікі выбараў у яе акрузе сфальшаваныя; за Ганну Канапацкую, якая, не міргнуўшы вокам, ужо заявіла, што сабрала 100 тысяч подпісаў грамадзян.

Не распісвацца ж мне на лістку на карысць Юрыя Губарэвіча, які са сваімі заахвочанымі і падбухторанымі сябрамі ўчыніў раскол у Партыі БНФ.

А іншых прэтэндэнтаў я і не памятаю. Ага, ёсць нейкі [Уладзімір] Няпомняшчых, якога нібыта падтрымлівае Мікола Статкевіч. Не выключаю, што якраз яго ўлада можа зарэгістраваць у якасці кандыдата, як у 2010-м зарэгістравала самога Статкевіча ды яшчэ кучу асоб, чые прэтэнзіі і блізка не падтрымлівалі 100 тысяч грамадзян.

Камусьці з маіх карэспандэнтаў (ці не Вольфу Рубінчыку?) я пісаў: чым больш мне гадоў, тым больш я падзяляю скепсіс Васіля Уладзіміравіча Быкава наконт будучыні Беларусі. Хто б ні прыйшоў да ўлады, нічога добрага маю краіну не чакае. Наш народ не лепшы за расійскі. Ці за ўкраінскі, які на месца разумнага, але слабавольнага Віктара Юшчанкі абраў крымінальніка Віктара Януковіча, на месца дасведчанага дыпламата і шчырага патрыёта – аточанага карупцыянерамі і непрафесіяналамі блазна, які спрабуе пераймаць калегу-ўладатрымальніка з Беларусі.

Становячыся ўсё большым скептыкам, я памятаю пра гутарку Васіля Уладзіміравіча з Юрасём Залоскам (цяпер святар Маскоўскай царквы а. Георгій Залоска). Размаўляючы з Юрасём, Быкаў пра Лукашэнку сказаў: ён кепска скончыць. І нават калі прароцтва пісьменніка споўніцца, усё роўна я нічога добрага для Беларусі не чакаю. Не бачу сярод прэтэндэнтаў тых, хто сапраўды хоча і можа будаваць дэмакратычную і сацыяльную Бе-ла-русь.

Анатоль Сідарэвіч, г. Мінск

12 чэрвеня 2020 г.

Ад рэд. belisrael. Нагадваем, што рэдакцыя не заўсёды і не ва ўсім падзяляе погляды аўтараў.

* * *

БЕЗ ОПТИМИЗМА

Наивные наши обыватели, где они жили всю свою жизнь, или, по крайней мере, 25 лет?

Я о Светлане Тихановской, которая решила приостановить сбор подписей граждан в больших городах. Я о членах её инициативной группы, которые не ждали такого давления и таких действий со стороны власти, в частности, той самой провокации в Гродно. Неужели они никогда не слышали о лютых расправах с демонстрантами, пикетчиками, участниками шествий и митингов, да и с теми, кто случайно оказывался рядом с демонстрантами, пикетчиками и участниками митингов? Неужели они, как мантру повторяя «я не оппозиция, я не оппозиция», думали, что действующая власть отнесётся к ним как к своим партнёрам и честно будет играть с ними в игру под названием «избирательный процесс»? Неужели они не слышали слова, которые шли от всего сердца и всего разума: «я свой народ за цивилизованным миром не поведу», «власть, деньги и имущество не отдают»? Неужели они не смогли убедиться, что этот не остановится ни перед чем, лишь бы удержать в своих руках власть, распоряжение государственными (и негосударственными тоже) финансами и государственным (как и негосударственным) имуществом?

Ещё одна «межклассовая иголка» («я не власть и не оппозиция») Виктор Бабарико смотрит на вещи вроде бы более трезво.

С печалью глядя на беспомощность и трусливость претендентов на должность руководителя государства, которые даже не способны (или пока ещё не способны?) выступить с апелляцией к международной общественности о нарушении их властным оппонентом всех цивилизованных норм ведения предвыборной борьбы, я лишний раз убеждаюсь, что был прав, когда говорил товарищам по партии: в этом году мне не за кого поставить свою подпись.

Не подписываться же мне, белорусскому социал-демократу, за Виктора Бабарико, который на страницах газеты «Народная воля» высказывался за повышение пенсионного возраста и – без всяких оговорок – за равный пенсионный возраст женщин и мужчин.

Не ставить же мне, социал-демократу, подпись за Валерия Цепкало, чьим идеалом, как я понял, является Ли Куан Ю, и которого отрицательно оценивает мой товарищ по партии Мечеслав Гриб. Мы и так задыхаемся от авторитаризма без авторитета.

Не учинять же мне свою подпись за Светлану Тихановскую, которая стала претенденткой потому, что арестовали её мужа, и которая уже на старте показывает свою неподготовленность к жёсткой борьбе.

Не поддерживать же мне своей подписью русскоязычных Бабарико, Цепкало и Тихановскую, которые своим русскоязычием пытаются доказать, что они не оппозиция действующей власти. Так кто же они на самом деле?

Не ставить же мне свою подпись за Анну Канопацкую, которую действующая власть назначила было депутаткой в 2016 г. и которая согласилась быть депутаткой, хотя хорошо знала, что результаты выборов в её округе сфальсифицированы; за Анну Канопацкую, которая «на голубом глазу» уже заявила, что собрала 100 тысяч подписей граждан.

Не расписываться же мне на листке в пользу Юрия Губаревича, который со своими приохоченными и подзуженными друзьями устроил раскол в партии БНФ.

А других претендентов я и не помню. Ага, есть какой-то [Владимир] Непомнящих, которого вроде бы поддерживает Николай Статкевич. Не исключаю, что как раз его власть может зарегистрировать в качестве кандидата, как в 2010 г. зарегистрировала самого Статкевича и ещё кучу лиц, чье претензии 100 тысяч граждан и близко не поддерживали.

Кому-то из моих корреспондентов (не Вольфу ли Рубинчику?) я писал: чем больше мне лет, тем больше я разделяю скепсис Василя Владимировича Быкова насчёт будущего Беларуси. Кто бы ни пришёл к власти, ничего хорошего мою страну не ждёт. Наш народ не лучше российского. Или украинского, который на место умного, но слабовольного Виктора Ющенко выбрал уголовника Виктора Януковича, на место опытного дипломата и искреннего патриота – окружённого коррупционерами и непрофессионалами шута, который пытается подражать коллеге-властедержателю из Беларуси.

Становясь всё большим скептиком, я помню о беседе Василя Владимировича с Юрасём Залоской (ныне священник Московской церкви о. Георгий Залоска). Разговаривая с Юрасём, Быков о Лукашенко сказал: он плохо кончит. И даже если пророчество писателя исполнится, всё равно я ничего хорошего для Беларуси не жду. Не вижу среди претендентов тех, кто действительно хочет и может строить демократическую и социальную Бе-ла-русь.

Анатоль Сидоревич, г. Минск

12 июня 2020 г.

От ред. belisrael. Напоминаем, что редакция не всегда и не во всём разделяет взгляды авторов.

Опубликовано 12.06.2020  15:51

В. Рубинчик. И вновь Комаровка…

На девятое августа с. г. в Беларуси намечены «выборы». Напомню о людях, чьи инициативные группы действуют на сегодняшний день:

Бабарико В. Д., временно не работает, 1963 г. р.

Ганцевич Ю. М., фермер, усадьба «На воде», 1976 г. р.

Губаревич Ю. И., ИП, председатель ОО «Движение “За свободу”», 1978 г. р.

Дмитриев А. В., сопредседатель ОО «Говори правду», 1981 г. р.

Канопацкая А. А., ИП, 1976 г. р.

Кисель Н. А., замдиректора ЧТУП «Кисель В. В.», 1969 г. р.

Ковалькова О. А., главный бухгалтер ЖСПК № 791, 1984 г. р.

Козлов Н. Г., и. о. председателя Объединённой гражданской партии, 1967 г. р.

Лукашенко А. Г., «президент», 1954 г. р.

Непомнящих В. М., пенсионер, 1952 г. р.

Таболич А. Г., мастер перманентного макияжа и татуировки ООО «Скинарт», 1979 г. р.

Тихановская С. Г., временно не работает, 1982 г. р.

Цепкало В. В., ИП, 1965 г. р.

Черечень С. В., директор ООО «С58 Технолоджис», 1985 г. р.

Более подробные сведения см. здесь.

Получается, что средний возраст претендентов – около 48 лет. Человек, не желающий никому «отдавать страну» и надеющийся на шестой заход, является ныне одним из самых возрастных.

Фрагмент предвыборной листовки 1994 г.

В прошлое воскресенье, 31 мая, наша небольшая, но сплочённая семья побывала у Комаровского рынка, где имел место сбор подписей… Я подписался за двоих претендентов, а на этой неделе подумал, что стоило бы поддержать ещё пару человек. Что ж, сходили мы снова на Комаровку, благо недалеко.

В первые дни июня персонаж, ползущий на шестой заход, проводил совещания по поводу «предвыборной кампании» с председателем Мингорисполкома, начальником КГБ, а затем – и с «целым правительством». В его речах явно сквозили нотки страха. Звучали намёки на возможность силового сценария, но, по моим представлениям, это могло только подлить масла в огонь. Кажется, не подлило, хотя многие прохожие сегодня возмущались «готовностью власти стрелять в народ». Но выдвинулось к рынку заметно меньше недовольного люду, чем неделю назад, а «тихарей», по моим ощущениям, стало больше. К тому же в соседнем квартале – ближе к пересечению улиц В. Хоружей и М. Богдановича – дежурили шесть автозаков и несколько милицейских машин.

Вокруг Павла Северинца, позже накрывшего плечи бело-красно-белым флагом, собрались желающие послушать пламенные речи (от 100 до 150 человек).

Честно говоря, призывы «Лукашэнка, сыходзь»/«Лукашенко, уходи» за 20 лет успели поднадоесть, но, наверное, в их повторении есть свой смысл. Тем более что П. Северинец передавал мегафон чуть ли не всем желающим высказаться… Опасается-таки Павла «власть» – вскоре после собрания его задержала милиция (как и активистку «Народнай грамады» Веронику Мищенко, тоже выступавшую у входа на Комаровку, и некоторых других ораторов).

Очередь к сборщикам подписей за Светлану Тихановскую – жену видеоблогера Сергея Тихановского, арестованного ещё в конце мая – на этот раз не достигала и Дома мебели, не то что площади Якуба Коласа, как неделю назад… А ведь погода сегодня была неплохая.

Хвост очереди (примерно в 13:20)

Cпад числа политизированных посетителей Комаровки можно, пожалуй, отчасти объяснить превентивными задержаниями активистов. Ещё одна возможная причина – 900 тыс. USD, обнаруженных на даче у матери С. Тихановского утром 4 июня, после двух неудачных обысков. Эта «неожиданная находка», о которой раззвонил официоз, сама по себе не является поводом для преследования (один повод уж нашли), но призвана служить удобным довеском при дискредитации начинающего политика и его супруги. Обывателей хлебом не корми, а дай порассуждать о коррумпированных политиках, «руке Запада», «руке Москвы» и т. п.

Похоже, страшилки о «бандах уголовников с засученными рукавами» уступают место чуть более тонким способам дискредитации. Не успели, к примеру, назначить нового министра информации РБ (Игоря Л.), как он уже сделал «выводы» о деньгах семьи Тихановского:

Эти деньги пазл в общей системе разрушения власти, в технологиях, которые для этого используются. Я думаю, что уже не осталось сомнений, для чего всё это делается. Это явно делается не ради выборов, а для того, чтобы разрушить страну. Поэтому уже не возникает никаких сомнений. Просто надо, скажем так, по всем товарищам пройтись, у которых ещё есть «в закромах».

Даже следствие не закончено, не говоря уж о гипотетическом суде над видеоблогером, а у чиновника, имевшего отношение к журналистике, пусть и казённой (в 2018–2020 гг. руководил каналом СТВ, ранее был замдиректора агентства БелТА), «не осталось сомнений». Мне вот неясно, как за неполный миллион долларов (предположим, что блогер действительно получил от кого-то деньги «на политику») можно «разрушить страну» – новый министр, похоже, в грош Республику Беларусь не ставит… Но слушок о масштабном «финансировании политической жизни извне» был пущен – и, наверно, деморализовал кое-кого из потенциальных сторонников «Страны для жизни».

Разумеется, подпись за Тихановскую я отзывать не собираюсь. Более того, сегодня отстоял минут 40, чтобы подписаться за Николая Козлова: главным образом в знак протеста против сложившейся в стране ситуации. Н. К. в беседе с подписантами не скрывал, что не собирается сдавать подписи в ЦИК, но моей целью было создать некий противовес группировке, навязывающей свою, «единственно верную» парадигму, в которой сила выше права. Хотя бы так: пусть Николай (на правом фото в центре) перед чьим-нибудь носом «потрясёт» собранными подписями.

У пикета Н. Козлова из магнитофона звучали песни В. Цоя, в частности, «Алюминиевые огурцы». Уместно звучали: узнал в лирическом герое этой песни себя 🙂 «Игра не стоит свеч, а результат труда»? Поживём-увидим. Пока что – да, «сажаю алюминиевые огурцы на брезентовом поле».

Сергей Черечень и Юрий Губаревич тоже засветились у Комаровки… Второй даже лично (на фото справа)

Ни 31 мая, ни сегодня не видел пикетов за Наталью Кисель – загадочную представительницу ассоциации грузоперевозчиков, даму с тремя дипломами о высшем образовании. Если уж я за бывшего помощника Лукашенко подписался, то Наталью поддержал бы и подавно. Видимо, не нужен ей мой автограф 🙁 Вообще, есть мнение, что предвыборный «ход белой королевы» был сделан для PR-поддержки… ОАО «Лидские пищевые концентраты», одного из крупнейших в Беларуси производителей киселя.

Хотите – верьте этой версии о «продакт-плейсменте», хотите – нет, но в Лиде, серьёзно пострадавшей от коронавируса, встречаются большие выдумщики. Например, фирма «Лідскае піва» присоединилась к инициативе «Агульная дыктоўка», идея которой – объединять небезразличных к своему языку и культуре людей. В 2020 г. проект открыл возможность для участников не только проверить свой уровень владения белорусским языком, но и посильно поучаствовать в борьбе против COVID-19. На сайте предприятия сообщается: «За каждого участника диктанта «Лідскае піва» перечислит 5 BYN на благотворительный счёт Министерства здравоохранения, а также дополнительные средства за каждую работу, написанную на отлично. Результаты диктанта и размер суммы, которая будет направлена на поддержку медиков, будут известны не позже 19 июня».

Отвлёкся я от Комаровки, ну и ладно; не научный доклад пишу…

Сейчас в тренде мем «Саша три процента»: имеется в виду, что рейтинг «сами-знаете-кого» балансирует на грани статпогрешности. По-моему, желаемое выдаётся за действительное – процентов 10 жителей Беларуси прямо кормятся от администрации (чиновники, офицерство, руководители госпредприятий, их семьи), а ещё процентов 20 – косвенно. За последнюю пятилетку политический капитал «несменяемого» подрастерян ввиду «декрета № 3», повышения пенсионного возраста для «народных масс» и многого другого, но… действует сила инерции. Даже в Минске, где антилукашенские настроения были выражены с 1990-х годов, уровень доверия к «вождю» (по довольно правдоподобным сведениям) достигал в апреле 24%. Проблема в том, что среди остальных 76% многие считают бесполезным «лезть в политику» и/или не доверяют конкурентам «вождя».

Сторонники «ненагибаемого» подсуетились и 5 июня провели в Минске свой пикет, где «своя своих не познаша» 🙂 Аргументы в пользу его переизбрания – во всяком случае, те, что озвучиваются официозом – имеют в последнее время оборонительный, а не наступательный характер: надо сохранить мир и покой в стране, всё такое. Мир и покой – это хорошо, кто бы спорил… если речь не о кладбищенской тишине. Кстати, случайно ли именно Михаил Мясникович, в 1980-х отвечавший за состояние минских кладбищ, в 1990–2010-х гг. курировал белорусскую экономику, идеологию и науку?

Вот «замолот» как бы писателя Сергея К. (29.05.2020):

С нашими людьми происходит что-то странное. Во всем мире все блюдут покой, закон и порядок. Бюргеры столетиями ходят в одну и ту же пивную-паб-кафешку. Едят столетиями те же сосиски с пивом или рульку. И гордятся тем, что столетиями ничего не меняется!..

Тут вам лейбористы, здесь вам консерваторы меняются местами время от времени.

В другой стране демократы и республиканцы тоже хорошие ребята, передают власть из одного политического клана другому политическому клану десятилетиями.

Нашим же подавай бурю душе ведь тесно в покое! надо чтобы все вокруг бурлило, взрывалось, летело куда-то!

Иллюстрация – митинг с бело-красно-белыми флагами.

Ох, сколько фирм и фирмочек, владельцы которых планировали развиваться десятилетиями, «накрылось» после 1994 г., поскольку новому лидеру захотелось строить вавилонские пирамиды ледовые дворцы, проводить всенародные сабантуи «Дожинки» и «Европейские игры»… А уж о юридической стабильности, без которой маловато шансов на экономическую, в лукашенковской РБ можно рассуждать лишь в порядке анекдота. В 1996–2004 гг. дважды по инициативе «сверху» менялась Конституция, сейчас нам обещают что-то уж совсем изощрённое. Намёк на содержание нового акта (боюсь, скорее полового, чем правового) содержится в фб-рассуждениях ещё одного идеологического работника – Романа Р. из «Беларуси сегодня» (30.05.2020):

Я говорю про несменяемость власти, как про что-то хорошее. Ее сменяемость – не для славянского менталитета. Это в индивидуалистической Европе пусть играются, а в нашем коллективном, если хотите, племенном сознании, вождь должен править как можно дольше. Это гарантия от распрей и вечной крови на фоне дележа власти. 5-летний срок президентства реверанс из 90-ых в сторону насаждаемой нам извне модели власти. На примере Украины видим, что это провальный путь: там с каждым новым президентом к власти приходят новые группировки, которые начинают рвать страну на куски. Я абсолютно уверен, что единственный правитель, если он добился гражданского мира и более-менее стабильной жизни, сменяться не должен... Назарбаев в пример. Хорош уже играться в эти бесконечные выборы, тратиться каждые пять лет, чтобы угодить надзирателям. Надоевший вождь уйдет сам, когда почувствует слабость.

Видимо, аффтор не столько о славянском менталитете думал (сменяются же «вожди» в соседней Польше или в близкой по духу Чехии, и ничего), сколько о казахском… или о китайском. В марте 2018 г. «железные братья» действительно изменили конституцию, удалив положение, согласно которому председатель КНР и его заместитель имели право занимать свои посты лишь два пятилетних срока. Т. е. их перевыборы – пока доминирует компартия – превращаются в обычную формальность.

Соратник Романа, Дмитрий К., предложил «подсчитать, сколько в общей сложности находился у власти во Франции генерал Шарль де Голль. При этом он до сих пор считается национальным героем и спасителем нации. А всё потому, что в сложный исторический период властная чехарда пагубна для страны, народа, государства. Нужна личность, которая остановит кризис, закрепит это достижение и обеспечит необратимость курса на развитие… И если цель мир, стабильность и поступательное развитие, то здесь пример Шарля де Голля однозначно тот самый вопыт, который варты пераймання».

Что-то первый президент Беларуси, при всех полезностях его первого срока, «не тянет» на роль спасителя нации – она мирным летом 1994 г. не загибалась, кто бы что ни говорил. И даже Шарль де Голль в общей сложности находился у власти около 13 лет (1944–1946, 1958–1969), т. е. в два раза меньше, чем… И даже от де Голля французы со временем устали настолько, что устроили «весёлый» 1968-й год, а затем провалили его предложения на референдуме 1969 г.

В общем, бледновато выглядят идеолухи РБ за пару месяцев до «выборов».

Не вчера пришёл я к выводу, что настоящий «лидер нации» должен рулить 10, ну, максимум 12 лет. Дальше начинается в лучшем случае топтание на месте, в худшем – деградация. Если политик за 10 лет не способен подготовить себе надёжную смену, значит, с его лидерскими качествами что-то не так.

Вольф Рубинчик, г. Минск

wrubinchyk[at]gmail.com

07.06.2020

Опубликовано 07.06.2020  23:37

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (46)

Вясна вярнулася ў цэнтральнаеўрапейскія прасторы, а паралельна прачнуліся хобіты і оркі грамадзяне і вышэйшае чынавенства. Дробнае чынавенства вагаецца, але ўсё часцей яно – з народам, бо не хоча быць крайнім пасля «сацыяльных экспэрыментаў», дый у любым разе яно часцей трапляе пад «ператрахванне», чым… Ладна, не будзем пакуль пра самых чэсных міністраў, шэфаў адміністрацыі, etc.

Не паспеў Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі распаўсюдзіць «шляхаводнік па Дэкрэце № 3» (ацаніце сумны гумар сітуацыі – у суседзяў выдаюцца шляхаводнікі па гарадах, крамлях і палацах, у нас – па бюракратычных пісульках), як усё нафіг састарэла. 9 cакавіка, пасля масавых пратэстаў – не толькі ў Мінску, а і ў абласных ды некаторых раённых цэнтрах – раптам выявіліся вапіюшчыя «перагіны на месцах» (С). Аказваецца, дзеянне «ідэалагічнага, маральнага дэкрэта» (прыметнікі ад таго, хто яго падпісаў) можна адтэрмінаваць на год, а спагнаныя «за дармаедства» грошы вярнуць тым, хто іх заплаціў. Праўда, не цяпер, калі-небудзь потым… У духу кінчаўскай песні: «Тоталитарный рэп – это абстрактный пряник / Или совершенно конкретный кулак».

Дзясяткі тысяч людзей да 20.02.2017 заплацілі дзяржаве грошы – ці то са страху, ці то з аблудна зразуметай законапаслухмянасці (а хтосьці так расхваляваўся ад ліста з падатковай, што звёў рахункі з жыццём)… Грошы, паводле афіцыёзнага тлумачэння на pravo.by, мусілі быць накіраваныя на «рашэнне задач па комплексным эканамічным і сацыяльным развіцці адпаведнай тэрыторыі, якія стаяць перад мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі». Але такое тлумачэнне не задаволіла пратэстоўцаў. Тады «галоўны» прапанаваў іншую версію: «Усе гэтыя грошы да капейкі павінны быць накіраваны на ўтрыманне дзяцей. Толькі дзецям!»

Калі нешта ідзе не так, то заўсёды можна прыкрыцца інтарэсамі дзяцей – лалітыка, у натуры… Ну і ёсць жа даўняя майса, прыведзеная (анты)савецкім сядзельцам Эдуардам Кузняцовым у кнізе «Шаг влево, шаг вправо…» (Іерусалім, 2000)

Заб’еш аднаго чалавека – атрымаеш працяглы тэрмін зняволення. На роўным месцы падпсуеш жыццё тысячам сваіх суграмадзян, забраўшы ў кожнага, магчыма, год-два жыцця – і нічога… Пакуль – нічога. Дэкрэт фармальна не адменены, так што рана баналізаваць падзеі, збліжаючы беларускія пратэсты з замежнымі «па матывах і дынаміцы», як гэта зрабіў адзін фацэт з «Радыё Свабода». Ён жа прыпісаў пратэстоўцам «савецкае» разуменне справядлівасці, што зусім абсурдна праз 25 гадоў пасля скону СССР. Можа, у каго са старэйшых работнікаў яно захавалася, але ж не яны зараз «робяць пагоду».

У чым я, выпускнік ЕГУ, згодзен з фізматаўцам Юрыем Дракахрустам, дык гэта ў тым, што «выкалупванне правакатараў» (завадатараў), як разынак з булкі, не дасць эфекту, пажаданага для ўладаў. Ну, пасадзілі на суткі Губарэвіча, Лябедзьку, Рымашэўскага і «прымкнуўшую да іх» Вольгу Кавалькову – на іх месца прыйдуць іншыя. Як той спяваў, «прежде путал народ, кто здесь друг, а кто враг, а теперь сам народ – “враг народа”!» Дый Сібіры ў нас няма, так што, «адкінуўшыся» з чарговага Акрэсціна, актывісты зноў зоймуцца сваёй справай, умела або няўмела.

На час падрыхтоўкі гэтай серыі ў бальніцах памерлі тры з пяці жанчын, якія атрымалі цяжкія апёкі (звыш 50% паверхні скуры) у час выбуху на Скідзельскім цукровым камбінаце. Недахоп грошай на прадпрыемствах – што звязана і з адметным інвестыцыйным кліматам, створаным за апошнія 15-20 гадоў – штурхае эканоміць на ахове працы.

Яшчэ ў маі 2004 г. аўтары даклада «Нацыянальная стратэгія ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на перыяд да 2020 года» з сумам канстатавалі: «Тэхнічная база прамысловасці састарэла… Знос актыўнай часткі асноўных прамыслова-вытворчых фондаў па прамысловасці ў цэлым дасягнуў 80,2%, то бок намнога перавысіў крытычна дапушчальны ўзровень» (гл. п. 3.6). Неяк сумнеўна, што былі зроблены слушныя высновы – адно супрацоўніца інстытута мінэканомікі Целеш Ірына Леанідаўна, 1969 г. нар., без аніякіх спасылак перапісала абзацы з даклада ў свой «артыкул». Цяпер яна – кандыдатка эканамічных навук і разважае на канферэнцыях пра «інавацыйную структуру беларускай прамысловасці». Не выключана, што такія «інаватаркі» і падалі ўраду «суперідэю», дазволіць прадпрыемствам не налічваць амартызацыю, г. зн. рабіць выгляд, што сродкі вытворчасці не старэюць…

Мушу прызнаць, сам у час працы на дзяржаўным прадпрыемстве (2009–2011 гг.) ішоў на рызыку, парушаў асобныя нормы, каб зрабіць усё хутчэй і не «адрывацца ад калектыву»… Зрэшты, інструктажы па тэхніцы бяспекі (і ўводны, і наступныя) мала што мянялі. Першы ўклаўся ў 5-10 мінут – пры норме, здаецца, 30-40 – іншыя зводзіліся да роспісу ў журнале. Добра, што вытворчасць была не самая апасная, РУП «Белпошта».

Цяпер я належу да іншай арганізацыі – Саюза беларускіх пісьменнікаў, СБП. Клікалі туды яшчэ пасля выхаду кніжкі «Жывуць вольныя шахматы» (2010), аднак падаць заяву я наважыўся толькі ў канцы 2014 г., калі выйшаў шосты па ліку аўтарскі зборнік – «Нарысы шахматнай мінуўшчыны і будучыні». Атрымаў тры рэкамендацыі, прайшоў прыёмную камісію, і 31.03.2015 на пасяджэнні Рады СБП заява была задаволена.

Чацвёртага сакавіка 2017 г. у мінскім Палацы мастацтваў здарыўся з’езд СБП. На ім я прысутнічаў упершыню… дакладней, упершыню ў якасці паўнапраўнага ўдзельніка, бо ў 2002 г. дзякуючы добрай Алене Кобец-Філімонавай гасцяваў на падобным сходзе ў Доме літаратара, а заадно збіраў подпісы за «Дзень праведнікаў».

Некаторых падпісантаў сустрэў у кулуарах праз 14 з паловай гадоў; напрыклад, Алесь Бяляцкі паспеў за гэты час «посидеть и поседеть». Пасядзець у турме і пасівець.

Постфактум сёй-той параўноўваў з’езд СБП з мерапрыемствам брэжнеўскіх часоў – маўляў, адзінай мэтай было перавыбраць старшыню (Барыса Пятровіча), у якога, да таго ж, не аказалася канкурэнтаў. Усёй перадз’ездаўскай «кухні» не ведаю, але, паводле маіх назіранняў і адчуванняў, з’езд прайшоў даволі дэмакратычна. Альтэрнатыўных кандыдатаў на пасаду старшыні можна было прапанаваць і 4 сакавіка – іншая справа, што ніхто не пажадаў лезці на ражон «даходнае месца». У канцы лютага стала вядома, што міністэрства культуры не ўключыла СБП у пералік творчых саюзаў Беларусі, а на саму імпрэзу ніводзін дзяржаўны орган не прыслаў сваіх прадстаўнікоў… Між іншага, «пастанову № 7», дзе зроблена спасылка на артыкул 58 Кодэкса аб культуры, міністр наогул 30.01.2017 не меў права падпісваць, бо арт. 58 уступіў у сілу толькі праз некалькі дзён – фальстарт-с 🙂

Адбыліся выбары не толькі старшыні, але і Рады – ключавога органа ў Саюзе паміж з’ездамі, яго «ЦК». У сувязі з колькасным ростам СБП (каля 470 чалавек, а ў зале прысутнічала дзве з паловай сотні) склад Рады быў павялічаны да 39 чалавек. Я адкрыта галасаваў супраць такога рашэння (па-мойму, хапіла б і 29), але застаўся ў яўнай меншасці. Затое, калі надышоў час вылучаць непасрэдна кандыдатаў, і на 39 месцаў вылучылі 43 чалавекі, то «мой» кандыдат якраз прайшоў сіта адбору.

Супраць Б. Пятровіча галасавалі 8 удзельнікаў, а былога старшыню рэвізійнай камісіі ўвогуле забалатавалі пры таемным галасаванні, і ён не стаў нават шараговым яе сябрам. Такім чынам, няма ў саюзе жэстачайшай стабільнасці аж да стагнацыі. Такі ёсць з чым параўноўваць: Леаніда Левіна ў 2000-х гадах кіраўніком «яўрэйскай абшчыны Беларусі», як правіла, выбіралі аднагалосна.

Арганізатары з’езда памыліліся, не адразу пусціўшы ў залу экс-намесніка старшыні СБП Эдуарда Акуліна, які, пасварыўшыся з Пятровічам, у 2012 г. падаў заяву аб «прыпыненні паўнамоцтваў»: такога паняцця няма ў статуце, г. зн. дэ-юрэ Акулін заставаўся паўнапраўным членам Саюза. Скандальчык раздзьмухала «жоўтая» газета, і тут кіраўніцтва СБП зноў дапусціла памылку: напісала ў камісію па этыцы Беларускай асацыяцыі журналістаў скаргу на журналістку, якая «тэндэнцыйна асвятліла» і г. д. Аднак памылкі гэтыя не фатальныя: рэпутацыі суполкі яны істотна не шкодзяць.

Вядомы пісьменнік Б., які ў 2011 г. са скандалам пакінуў Саюз, у 2017-м кінуўся разважаць пра яго: «Ерархічны да непрыстойнасьці: аблізваць старых і падазрона ставіцца да любых праяваў іншадумства тут закон і норма», «Палітычна саюз белпісьменьнічкаў — выразна права-кансэрватыўны». Магчыма, у 1990-х гадах у гэткім апісанні мелася доля ісціны, зараз жа проста сумна чытаць, настолькі ўсё «міма». Няма ў СБП выразнай палітычнай лініі, дый ці павінен творчы саюз яе дэклараваць?.. Прапанову экс-кандыдата ў прэзідэнты Уладзіміра Някляева далучыцца да яго малавядомага «руху за дзяржаўнасць і незалежнасць», які ствараецца з 2015 г., удзельнікі з’езда адкінулі. Ніхто ніколі не прымушаў мяне «аблізваць старых», і я не хаваў крытычнага стаўлення да некаторых знакавых асоб СБП (Святлана Алексіевіч, той жа Някляеў…). Наўрад ці Віктару Жыбулю – чалавеку майго пакалення, якога сёлета зноў выбралі ў Раду – нехта ў Саюзе рабіў вымовы за «хуліганскія» вершы. І г. д.

В. Жыбуль вядзе прэзентацыю белмоўнага выдання Л. Кэрала «Скрозь люстэрка, i што ўбачыла там Аліса». Справа – перакладчыца Вера Бурлак, злева – выдавец Зміцер Вішнёў. Мінск, Няміга-3, 12.03.2017.

У Палацы мастацтваў прадаваліся цікавыя кнігі, а сёе-тое раздавалася задарма, напрыклад, згаданы ў пазамінулай серыі фаліянт гісторыка-гумарыста «З дазволу караля і вялікага князя».

Як абяцаў, прывяду пару старадаўніх анекдотаў:

* * *

Блазан старога караля, назіраючы, як таму падчас хваробы ставілі п’яўкі, заўважыў: «Вось гэта сапраўдныя прыдворныя і прыяцелі яго вялікасці».

* * *

Караль Радзівіл растрачваў вялізныя сумы на сваё разгульнае жыццё і ўтрыманне шматлікай зграі дармаедаў, што складала яго пастаянную світу. З гэтай прычыны Шыдлоўскі, кашталян з Жарнова, заўважыў:

– Калі так пойдзе далей, то, Пане Каханку, страціць можна ўвесь маёнтак.

– А ты, пане каханку, не страціш нічога, бо нічога не маеш! – разгневаўся Радзівіл.

Шыдлоўскі працягваў сваё:

– Князю, жывеш па-каралеўску, а кароль, між тым, на ўсім эканоміць.

– Я жыву па-радзівілаўску, а кароль так, як можа… Кароль сапраўды эканоміць на ўсім, нават блазнаў не трымае пры двары, бо мае іх бясплатна ў сенаце.

* * *

Шкада, што вышэйшыя чыноўнікі не завіталі на з’езд – даведаліся б нямала карыснага, можа, абразнастаілі б сваё панылае існаванне… Дальбог, няпраўда тое, што «свет абыдзецца без літаратуры, ужо зусім хутка».

Тым часам ізраільцы не спяць у шапку. Прачытана ў фэйсбуку пасольства Ізраіля ў Мінску:

21 лютага 2017 г. у Міністэрстве замежных спраў Рэспублікі Беларусь з удзелам кіраўнікоў і прадстаўнікоў дыпламатычнага корпуса адбылося ўрачыстае мерапрыемства «Я нясу вам дар», арганізаванае супольна з дзяржаўным літаратурным музеем.

Намесніца кіраўніка місіі Юлія Рачынскі-Співакоў прачытала верш Янкі Купалы “А хто там iдзе”, які адмыслова дзеля гэтай падзеі быў перакладзены на іўрыт дбаннем Шауля Рэзніка пры садзеянні Сяргея Шупы.

Той самы пераклад. Крыніца: https://www.facebook.com/siarhej.shupa/posts/10154484937368763?pnref=story

Чамусьці «роднае» радыё С. Шупы не адзначыла гэты, безумоўна, важны для культуры чын Ш. Рэзніка. Верш «А хто там ідзе?» часоў першай расійскай рэвалюцыі па-свойму класічны, ён пераствараўся на дзясятках моў (ёсць ідышная версія Зэліка Аксельрода). Хочацца, каб перакладаліся і больш сучасныя творы. Гадоў 10, напрыклад, мару, каб з’явіўся іўрыцкі варыянт верша Уладзіміра Караткевіча «Яўрэйцы», прасіў сяброў знайсці ў Ізраілі годнага перакладчыка, але… Ну, можа, зараз нешта зрушыцца з мёртвай кропкі.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

12.03.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 12.03.2017  17:50