Tag Archives: Сергей Азаров

«Бредёт приблизительный воин»

Чем хорошо творчество Бориса Борисыча Г. – отыскать в нём удаётся любые смыслы, и цитаты на все случаи жизни тоже. В данном случае слегонца поюзал песню «Начальник фарфоровой башни» из культового альбома «Треугольник» 40-летней давности. Альбом лучше слушать весь, а если заинтриговала именно эта конкретная песня, вот неплохой кавер от Алексея Вишни, одного из звукорежиссёров позднесоветской группы «Кино»:

Увы, подкисает Вишня и превращается из повелителя музыки в мастера сплетен & инсинуаций (в Беларуси подобный путь проделала внештатная авторка «СБ» Ю. А.; нет охоты пояснять, кто это). Июньский вброс Алексея о «фашизме» у Виктора Цоя (мол, «если ты слаб, то зачем тебе жить»; здесь с 12:13) ниже всякого плинтуса. Докладчик походя извратил и посыл, и собственно текст песни «Мама, мы все тяжело больны» 🙁 Напомнило газетно-комсомольскую писанину 1980-х гг. с критикой рок-творцов, успевшую зацепить меня за живое в детстве.

Белорусская бегунья Кристина Тимановская сумела-таки сказать в Токио «Руки прочь, прочь от меня». Чем это кончится, покажет время; главное, что спортсменка в безопасности. А её бывшие наставники Юрий Моисевич (главный тренер по лёгкой атлетике) и Артур Шумак (старший тренер), судя по расшифровке аудиозаписей, оказались очень приблизительными воинами… Но их, прикрывающих своих начальничков, даже отчасти жалко – с чего там гниёт рыба?

Карикатурист «Немецкой волны» Сергей Ёлкин среагировал оперативно (02.08.2021)

Поменьше, чем поступок Тимановской, но нашумел и выезд из Беларуси Владислава Ковалёва, международного гроссмейстера с текущим рейтингом ELO 2637, уволенного из Республиканского центра олимпийской подготовки по шахматам и шашкам (РЦОП) в конце 2020 г. C 12 до 23 июля с. г. Владислав выступал на Кубке мира в Сочи, где представлял уже не Белорусскую федерацию шахмат, а ФИДЕ. Он дал интервью «Радыё Свабода», поведав о своих перипетиях… Лично я с Владом не знаком и ничего против него не имею, но интервью не впечатлило. Глядите сами.

Перед стартом чемпионата Беларуси в октябре 2020 г. В. Ковалёв, как и некоторые другие спортсмены, отказался подписывать соглашение, запрещавшее несанкционированные контакты с прессой и т. п. «И сразу же в ответ посыпались фразы: „тебя уволят“, „не продлят контракт на следующий год“, „незаменимых нет“, „других подготовим“… Только представьте себе — недавно мне пели дифирамбы, гордились моими успехами, а теперь, оказывается, всё забыто, и я стал ненужным. Терпеть все эти унижения и оскорбления я не хотел».

Во избежание голословности, да и для того, чтобы (возможно) облегчить жизнь другим, гроссмейстер мог бы назвать «адреса, пароли, явки» тех, кто прессовал его по линии министерства. Система системой, но у её «винтиков» есть имена-фамилии… Не желая деанонимизировать своих обидчиков, В. Ковалёв объективно сыграл по её правилам – a может, и хитромудрая редакция «РС» помогла.

Cправочно о РЦОПе: директор – Корчинский Сергей Александрович, замдиректора по основной деятельности – Раткевич Ольга Ивановна, начальник учебно-спортивного отдела – Мочалов Евгений Вениаминович. Старший тренер национальной команды по шахматам – Борсук Юрий Геннадьевич. Кто курирует шахматы в руководстве министерства спорта и туризма РБ (министром пока ещё служит «белорусский военачальник» C. М. Ковальчук), я не знаю, но дал бы ему/ей слово для полноты картины. Мой mail для связи – как всегда, внизу.

Удивительно, кстати, что собеседник «РС» удивился поведению своих «попечителей» – ему ли, много лет входившему в сборную, было не знать, как меняется отношение к «бунтарям», невзирая на их прежние заслуги. Наверняка В. Ковалёв слышал о кейсах своих старших товарищей, неоднократных чемпионов страны Сергея Азарова и Анны Шаревич, но верил, что его-то «барский гнев» не коснётся. Когда федерация слаба, раздираема противоречиями, а ведущие игроки зациклены на своей карьере («снова в бой каждый сам за себя»), чего уж нарекать на то, что «Меня не поддержали некоторые люди, на глазах которых я вырос как шахматист и как личность. С каких пор я сделался для них чужим?»

Владислав не участвовал в чемпионате Беларуси 2021 г. (май), где на Кубок мира отобрался Кирилл Ступак, и позже «пробил» себе место в июльских соревнованиях через президента ФИДЕ Аркадия Дворковича. Пусть так, но cтранно ли, что официальная Беларусь отправила на Кубок – чемпиона Беларуси? Да, гроссмейстер Ступак замыкал десятку белорусских игроков по ELO, а Ковалёв был №1, однако не всё ведь решает рейтинг… Иначе не имело бы смысла проводить турниры претендентов (звание чемпиона мира могли бы разыгрывать 1-й и 2-й номерa по списку ФИДЕ).

Вопреки «РС», В. Ковалёв не «первым среди белорусских шахматистов преодолел планку рейтинга 2700 в классических шахматах». Борис Гельфанд из БССР взял эту высоту 30,5 лет назад, а затем, представляя уже независимую Беларусь, повторял успех в середине 1990-х:

Cправедливости для, «набить» ELO 2700 в конце ХХ в. было куда сложнее, чем в конце 2010-х.

Ещё ляп «Свабоды»: в конце 2020 г. Владислав был якобы «единственным в Беларуси гроссмейстером с рейтингом свыше 2600». Между тем с февраля 2020 г. и до апреля 2021 г. рейтинг минчанина Сергея Азарова равнялся 2604. Позже – 2603.

Азаров в 2013 г.

Публикация «РС» (29.07.2021) подтолкнула к рассуждениям о Ковалёве и Ступаке иные нешахматные медиаресурсы, но лучше б они вовсе не писали о шахматистах, чем так…

ТГ-канал «Еврорадио»:

«Новы час», газета, ушибленная прокуратурой и «Белпочтой»:

Напомню: к 31 июля, не говоря о 01.08.2021, и Ступак, и Ковалёв свои таймы на Кубке мира давно отыграли.

«Классика» мало-помалу заходит в тупик. С конца 2000-х гг. утверждаю, что надо продвигать вольные шахматы (они же шахматы-5039), независимые от всяких РЦОПов, БФШ и ФИДЕ. Поговорил об этом в книжках…

Но, видно, обделён я даром убеждать – за истекшие 10 лет первенства Минска по вольным шахматам устраивались только дважды, в 2012 и 2013 гг. Ещё пару лет спустя по инициативе Вадима Жилко был организован турнирчик по шахматам-5039 среди членов Союза белорусских писателей. Неизвестно, когда удастся повторить, т.к. офис СБП, насколько знаю, по-прежнему заблокирован местной «опричнинкой». Ну, хоть сайт работает 🙂

Почитал беседу Басикирской с Людмилой Кебич – деятельницей, давно возглавившей гродненское отделение «Союза писателей Беларуси». 17 июля Людмиле Антоновне исполнилось 70, и я, конечно, присоединяюсь к поздравлениям в адрес поэтессы, уроженки Волковысского района, но интервью – испанский стыд…

«Нашему государству только 27 лет, той же Америке — больше 100… Шестнадцать лет назад, когда был создан современный государственный Союз писателей…». С такой фамилией и не знать, что Республика Беларусь «гоняла во всю мощь» до 1994 г.?! Но, похоже, г-жа Кебич – не дура, а просто прикидывается ей выгодно делать вид, что государство началось с Лукашенко. Установочка «сверху» такая – одиозные речи актёра Гостюхина как бы намекают.

«Власть отвратительна, как руки брадобрея», – сравнивал Осип Мандельштам. «Государственный Союз писателей», пожалуй, из той же оперы. Даже при Сталине литераторы иной раз делали вид, что автономны. И если нашу организацию, не дай Б-г, всё же прихлопнут, то где-где, а в огосударствленном «общественном объединении» меня не будет.

Новостишка (29.07.2021) с того же sb.by:

Новоиспечённый гендиректор «Керамина» три года, с июня 2018 г., руководил раскидистым Центральным районом, где я родился и живу. «Наша Ніва», запилившая сайт-зеркало вместо «зачищенного» nn.by, резонно заметила, что:

Наибольшую известность Дмитрий Петруша приобрел летом 2020 года. На провластном мероприятии, которое проходило в Киевском сквере Минска, ребята из Дворца молодежи, стоявшие за диджейским пультом, неожиданно включили песню Виктора Цоя «Перемен». Люди на площади живо отреагировали на это, начали аплодировать. Петруша подлетел к колонкам и начал выдергивать из них провода. Также он позвал милицию…

А вот что не упомянуто в «пяти фактах» от «НН».

– Именно в Центральном районе ещё до инцидента 06.08.2020, кратко описанного выше (кстати, в тот вечер Петруша буквально грудью перекрыл Марии Колесниковой доступ к площадке у кинотеатра «Киев», за что его расхвалил пропагандист Придыбайло), началась кампания по срыву бело-красно-белых флагов, с подгонкой грузовиков к балконам и проч.

– Администрация района «душила» образовавшуюся в августе 2020 г. «площадь Перемен», поощряя «ленторезов», и я полагаю, что за трагедию 11-12 ноября глава администрации несёт как минимум моральную ответственность. Первого августа с. г. Роману Бондаренко исполнилось бы всего 32 года; дело о его жестоком избиении буксует (ох, предсказуемо).

Может, назначенец – хотя бы «крепкий хозяйственник»? Чуть сомнительно. Прогулялся я по бульвару Шевченко и прилегающим кварталам (малая часть Центрального района) – далеко не идеально здесь использовались ценные пространства!

«Домашний» разорился и выехал ранней весной 2021 г., но обширный зал по бул. Шевченко, 17 простаивает и в начале августа

А на бул. Шевченко, 24 помещение пустует больше года

«Квартал Короткевича, Мальдиса» (ул. В. Хоружей, 42 и 46/1) в начале этого лета покинули сервисный центр и веломагазин, вселившийся осенью 2020 г.

Бывший бассейн «Орлёнок» на ул. Каховской, 74 реконструируется с июля 2018 г., «конца и края нет». Планировали завершить осенью 2019 г.

Разбитый фонтан у «Киева», о коем писал здесь и здесь, ещё можно объяснить, но и такую малость, как целая скульптура дворничихи во дворе на углу Каховской и Карастояновой, глава района после себя не оставил 🙁 Фото 03.08.2021, то же видел в мае.

Относительные успехи райадминистрации – включение в середине июля с.г. питьевого источника у Комсомольского озера (перед тем о проблеме упоминалось на belisrael, всего трижды) и прошлогоднее благоустройство территории у моей родной школы № 79, ныне гимназии № 34.

Правда, учебное заведение на ул. Азизова, 3 всё больше напоминает казарму, но это уже беда нашего времени. С 1 сентября сулят повсюду в школах турникеты и видеокамеры, много видеокамер…

У «главы государства» был вариант – согласиться на назначение главой «Керамина», где свыше 2000 сотрудников, кого-то из замов директора, уходящего в отставку. Тем более что Александр Яновский, руководивший предприятием с 2012 г., просил об этом 2 года назад, беседуя с Мариной Коктыш:

Хотелось бы, чтобы, когда я уйду, кто-то из моих заместителей сел на мое место. Чтобы не искали директора со стороны. У меня действительно очень квалифицированные заместители, причем молодые люди, примерно вашего возраста [около 40 лет. В. Р.]. И уже с огромным опытом управления! Хотелось бы, что завод достался людям, которые им живут и которые его любят…

А. Яновский с наградой «Человек дела-2019»

Но после волнений 2020 г. подыскали приблизительного «со стороны» – чиновничка, никогда не занимавшегося ни производством керамической плитки, ни её продажей, и даже не курировавшего эти процессы («Керамин» обитает не в Центральном, а в Октябрьском районе Минска). Выводы о здешней кадровой политике делайте сами.

Вольф Рубинчик, г. Минск

03.08.2021

wrubinchyk[at]gmail.com

Опубликовано 04.08.2021  03:33

В. Рубінчык. Рэкапітуляцыя-2

От редактора belisrael

Сейчас, в начале 2024, а следовало значительно раньше,  я должен сказать, что сделал огромную ошибку, когда позволил тому, кто называет себя политологом, завалить сайт огромным количеством материалом о том, как он борется за улучшение синеокой, поливая всех, как во власти, так и сбежавших, да и не имеющих отношение к политике, в отличие от него, остающегося в Минске.

“Обезопасив” себя тем, что не имеет страниц в соцсетях, не выходивший протестовать, он свалился на израильский сайт, но никак не Беларусь-Израиль, как позволяли его называть еще некоторые из слишком разумных, решив, что можно превратить его в свою собственность, и за свои опусы, поскольку в Беларуси все дорожает и дорожает, начал выцыганивать финансы, которые достигли 5 тыс. баксов, не считая украденного  огромнейшего количества времени, в том числе оторванного ото сна, поскольку присылаемые материалы надо было поставить вовремя, а иной раз они поступали под ночь, к тому же в придачу рекомендуя для публикации выкопанные на разных сайтах заумные материалы, которые и вовсе мало кого могли заинтересовать, но нагружая меня прочтением их.

А сколько времени было потрачено на запощивание его статеек в фейсбуке, ответы на иногда случавшиеся комменты, а затем еще и пересылку ему того как реагируют. Чего только в голову ему не приходило. Забросить материалы в какие-то фейсбучные группы, отправить тем, кого он задевал и посмотреть как отреагируют, запостить на моей странице “радi прыколу” пришедшую в голову “умную” мысль. Хорошо помню, как просил отправить линк материала бывшему министру здоровья, а затем  губернатору Гродненской области Каранику и ждать реакцию на критику и т.д.  Мне, живущему в Израиле с 1990 года, редактору и основателю сайта, больше не о чем было думать, как о более чем странном белорусском еврее и выполнять его хотелки.

Для него главное было, чтоб не была пропущена ни одна запятая, ошибка или описка, и потому, иной раз, даже спустя пару лет, просил поправить, в том числе стилистику предложения. Вот такой перфекционист!

После того как я ему в середине 2022, и особенно в начале 2023, написал, что бесконечные публикации о Беларуси, и особенно, как он их подает, вредят сайту, тем более, что еще давно не раз предлагал ему репатриироваться, в крайнем случае пожить хотя бы год, к тому же была возможность бесплатно у меня, и при этом заработать значительно больше, чем он имеет в Минске, да и получить корзину абсорции, а это тысяч семь долларов, если не больше, и вернуться, слышал в ответ (все письма он мне писал на белорусском) сначала: “Трэба было гэта рабiть даўно, а цяпер не…я люблю Беларусь, тут i памру”. После августовских выборов 2020, когда начался массовый отъезд  из Беларуси: “Яшчэ не час, мо пазней”. Уж казалось бы 24 февраля 2022 должны были стать решающими, но нет.

А в начале 2023:

“Калі ў сайта зараз і ёсць перспектывы, то яны – у супрацы з блогерамі, якія пішуць пра сучасную Беларусь. Таксама можна было б пакласці з прыборам на “спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў” і паціху публікаваць фрагменты, напр., з гэтых кніг. Думаю, многія чытачы былі б за гэта ўдзячныя – а заблакаваць belisrael улады РБ не наважваюцца (відаць, баяцца канфлікту з Ізраілем ;)) (22 января 2023)

“OK, далей тады – без мяне. Добрага дня і шчасліва заставацца! и вскоре продолжил:  “Карацей, Вы стаміліся. Я таксама стаміўся. Сайт мяне доўгі час цікавіў, але свет на ім клінам не сыходзіцца. Сем з нечым гадоў пісаў, як умеў, і многім падабалася. А што не ўсім – ну, я не купюра з партрэтам Франкліна.  Бывайце здаровы. (23 января 2023)

Все это брехня, поскольку сам писал, что посылает ссылки своим знакомым и из 10, в ответ получал 1 реакцию. Да и зачем ему Израиль, где надо было бы и поработать, когда можно сходить в библиотеку, на улице выискать непорядки и сфоткать, после чего сварганить статейки и за них еще вытаскивать немалые бабки.
.
А весной 2021 он открыл свой ютюб-канальчик и сообщил на нем в конце 2023, что достиг пусть не большого, но все-таки успеха – было 5 подписчиков, стало 22!
.
То, что он на нем пишет в своих постиках практически ежедневно, за исключанием шабата, говорит о том, что этот непризнанный гений, к тому же “смельчак”, продолжая покусывать белорусскую уладу, при этом не забывая ее хвалить за некоторые успехи, достойин помещения в закрытое отделение психушки  в Новинках. А возможно, кому-то во власти выгоден такой еврей.
.
Да еще тот, кто после трагедии 7 октября высказался: “несколько раз был в Израиле и не понравилось. Да и вообще знал, что не такая сильная израильская армия, как всегда говорили о ней, к тому же кругом бардак. А военную операцию в Газе нельзя начинать, если не поставить цель заняться образованием палестинцев, хотя это будет сделать очень тяжело”.
.
Это и есть минский  “политолог”, который вслед за израильскими и международными леваками жалеет  “мирных” палестинцев, в основной своей массе помогающим хамасовским террористам и желающим уничтожения Израиля.
.
К тому же, он никому не расскажет, что приехав ко мне на 3 недели на свое 40-летие в июне 2017, решил съэкономить на страховке, и уже на 2-й день все могло кончиться трагедией с его женой, которая была с ним. Помню, как тогда она плача говорила ему, что надо улетать назад. Хорошо, что все обошлось и ч-з 2 дня ожила, а если б пришлось обратиться в больницу, то никаких денег не хватило бы. Что смародерил многие тысячи долларов, а кроме этого писал, что уже совсем перестает работать комп и тогда я ему передал новый, который взял знакомый, летевший в Москву, а оттуда доставил в Минск.
.
Поскольку он никак не реагирует на мои письма по мэйлу, где настоятельно прошу вернуть все смародеренное, и оставляемые комменты на его канальчике, о котором давно забыл и натолкнулся в середине декабря прошлого года, где еще и рекомендует читать его статьи на сайте, то это превью помещу ко многим его опусам, или фельетончикам, как он их называет. Для меня он стал существом и когда его посадят, что будет более чем справедливо, не заслужит никакой жалости ни с чьей-либо стороны, поскольку подличал в отношении многих.
.
23 февраля 2024
.
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
.

Першая «рэкапітуляцыя» здарылася чатыры тыдні таму (каму цікава, зірніце, што я меў на ўвазе пад гэтым словам). Тады я віртуальна адхвастаў па шчаках «калектыўнага Рыгорыча», а ўпаасобку – твар цяперашняй сістэмы, Наталлю Качанаву.

Працэдура не дапамагла пацыентцы, чаго, у прынцыпе, можна было чакаць – і Полацк не адразу будаваўся… Качанава 04.12.2020 сустрэлася са студэнтамі журфака; сярод іншага, паказала ім відэа са злавесным «тэстаментам Далеса» – тым самым, дзе «мы кінем усё золата на абдурванне рускіх людзей», etc. Ну, калі амерыканскі нябожчык і прыпісаны яму СССР-аўскімі дэмагогамі план – апошні довад тутэйшага чынавенства, то можна канстатаваць: чарговае днішча прабіта. Далей – толькі «Пратаколы сіёнскіх мудрацоў»?!

У першае дзесяцігоддзе незалежнасці тэорыямі сусветнай змовы захапляліся народны пісьменнік Іван Шамякін, радыёістэрычка Ніна Чайка, адыёзны дэпутат Сяргей Касцян… Самым уплывовым канспіролагам быў, здаецца, Эдуард Скобелеў; ён пэўны час, бадай, з сярэдзіны 1990-х да сярэдзіны 2000-х гг., круціўся ў адміністрацыі прэзідэнта, а потым «выйшаў з даверу», страціў пасаду рэдактара казённага «Информационного бюллетеня» і нават у 2008 г. быў выключаны з чаргінцоўскага Саюза пісьменнікаў. Вось гэты палітінфарматар з грандыёзным досведам, набытым яшчэ ў ЦК КПБ, у 2004 г. вяшчаў студэнтам пра магутнасць масонаў, якім процістаіць самотная Сінявокая: «Сыдзе Лукашэнка — будзе страшна».

У 2010-х гадах тэорыі змовы быццам бы выйшлі з моды, але «ніколі не было – і вось ізноў». Часам думаю, што дарма тутэйшыя апазіцыянерчыкі «дзяўбуць і дзяўбуць» гэтую ўладу – яна сама сябе закопвае. Зрэшты… мо’ сярод высокіх службоўцаў і хапае параноідаў, аднак лыжкі міма рота яны ўсё-ткі не праносяць. I я па-ранейшаму лічу, што іх квазістратэгіям неабходна проціставіць Вялікую і Мудрую Народную Стратэгію («зубрызм» :)) Нямала спрэчнага нагаварыла Ганна Севярынец у чарговым інтэрв’ю, але ў тым, што «беларусы ўмеюць упірацца і стаяць як вол, як зубр, уперціся рогам», яна мае рацыю. Мабыць, Ганна – таемная зубрыстка 😉

Будка ў раёне вул. Гая. Мінск, 16.12.2020

Не паспеў адысці ў лепшы свет Вячеслав Кебіч, прэм’ер-міністр Беларусі ў 1990–94 гг., як адзін прыўладны чудзіла на вядомую літару (1977 г. нар. – мой раўналетак…) патаптаўся па яго памяці, выставіўшы Кебіча & Co. нейкімі паўдуркамі: «Як патлумачыць цяперашняй моладзі, што ўсяго 30 год таму не было ні-чо-га, што завецца самастойнай дзяржавай?.. Мы стартавалі з абсалютнага нуля, калі кіраўнікі дзяржавы стаяць на прывакзальнай плошчы з трыма капейкамі ў кішэні і не разумеюць, з чаго пачынаць» (11.12.2020). Ну, з такімі настаўнікамі гісторыі, як д-р Марзалюк, не дзіўна…

Добра, скажу некалькі слоў «для моладзі». У Беларусі 30 год таму былі больш-менш стабільныя крыніцы даходаў, ВУП, характэрны для сярэднееўрапейскай краіны, свая афіцыйная мова (Закон «Аб мовах», які замацаваў прыярытэт беларускай, Вярхоўны Савет БССР прыняў у студзені 1990 г.), Акадэмія навук і многія іншыя «задаткі» для самастойнага развіцця. Не апошнім паводле значнасці быў ганаровы статус краіны-заснавальніцы ААН. У 1991 г. Мінск зрабіўся каардынацыйным цэнтрам новастворанага СНД – каб быў тут поўны рэзрух, наш горад не выбралі б для «штаб-кватэры»!

Мядзведзі ў канцы 1990 г. па вуліцах сталіцы Беларусі (і нават «сталіцы Палесся», Пінска) не блукалі… Будучы юным першаразраднікам, нярэдка выступаў тады ў шахтурнірах, дык помню і цёплыя светлыя залы для гульні, і прымальны асартымент у сталоўках: на 2 р. 50 кап. сутачных можна было добра пад’есці, нягледзячы на ўсе гарбачоўскія дэфіцыты. «Беларусь шахматная» ўвогуле пачувалася, бадай, лепей, чым цяпер: мінчанін Барыс Гельфанд пастаянна перамагаў у буйных турнірах і меў то трэці (пасля Карпава з Каспаравым), то пяты рэйтынг Elo ў свеце. За апошнія 20 год ніводзін прадстаўнік РБ і блізка не падабраўся да такога выніку.

З рэпартажа пра дзіцячы міжнародны турнір у Пінску, адбыты ўвосень 1991 г. («64-ШО», №№ 23-24, 1991). Маскоўскі кар. паблытаў прозвішча будучага майстра Славы Чакурава, напісаўшы «Чепуров»

Калі б у пачатку 1990-х Беларусь рызыкнула і заявіла пра свае правы на Сусветную шахматную алімпіяду, то мела б не меншыя шансы на поспех сваёй заяўкі, чым у 2018 г. – у шахматным свеце свежыя былі ўспаміны пра паспяхова праведзеныя ў Мінску чэмпіянаты СССР 1979 і 1987 гадоў. Розніца ў тым, што «старыя кадры» дзяржаўных кіраўнікоў (ну, гэтыя, з «прывакзальнай плошчы» :)) пры ўсіх сваіх заганах і памылках разумелі: даўшы абяцанне, трэба яго датрымаць. Мяркую, Багданкевіч і Кебіч з Шушкевічам не дазволілі б сабе адклікаць заяўку, як тое зрабіў урад Лукашэнкі-Галоўчанкі ўлетку 2020 года… «Парваліся б», але знайшлі б эквівалент 13 мільёнаў USD.

This image was originally published on Onliner.by web site (http://www.onliner.by/). All rights reserved.

Яшчэ адзін дзівун – топ-менеджар Беларускай федэрацыі шахмат – у кастрычніку г. г., пасля скасавання імпрэзы ў Мінску-2022, суцяшаў сябе (і чытачоў «Трыбуны»): «Ва ўсім свеце ўсё адмяняецца, а спаборніцтвы пераносяцца на іншыя гады». Неўзабаве прыйшла навіна пра тое, што алімпіяду 2022 г. бярэцца правесці Расія…

З «лакальных» успамінаў: на пачатку 1990-х гадоў кожнае лета працаваў фантан ля кінатэатра «Кіеў» (станам на 2020 г. ён ужо колькі гадоў не дзейнічае), і яшчэ не былі скрадзены памятныя шыльды з галоўнай алеі Кіеўскага сквера. Зімою гарадскія ўлады прывозілі пад кінатэатр вялікую яліну, і жыхарам раёна было куды выходзіць на пагулянку. У снежні 2020 г. мясцовыя «дачакаліся» ад улады хіба што ўзброеных патрулёў па вуліцах Кахоўскай і Чарвякова.

З 15.11.2020 каля «плошчы Перамен» адноўлена пастаяннае дзяжурства «сілавікоў» (мела месца і ў сярэдзіне верасня) – звярніце ўвагу на шаломы за смеццевымі бакамі

Але вернемся да шахмат і шахматнай супольнасці. На тое, што перамены блізкія, як бы намякае адсутнасць подпісаў вядучых шахістаў Беларусі пад калектыўным лістом cупраць «некаторых незаконных псеўдаспартыўных структур». Нікога з гросмайстраў-мужчын за тры тыдні так і не ўдалося завабіць у «кумпанію» з тысячамі падпісантаў (на сёння cайт выдае 4257, але, ведаючы, як арганізоўвалася гэтая колькасць, лічбу можна зменшыць мінімум на чвэртку). З «сярэдняга звяна» бачу толькі мм Вячаслава Зарубіцкага – так сабе процівага міжнародным гросмайстрам Сяргею Азараву, Андрэю Жыгалку, Уладзіславу Кавалёву, якія падтрымалі «Свабоднае аб’яднанне спартоўцаў». Няма ў афіцыёзным спісе і Насты Зязюлькінай, Вольгі Бадэлька, Ланіты Стацко, Рахілі Эйдэльсон – ёсць гросмайстарка Генрыета Лагвілава (здаўна больш чыноўніца, чым шахматыстка) і, нечакана, майстарка ФІДЭ Кацярына Бейненсон, якая ў кастрычніку 2020 г. стала віцэ-чэмпіёнкай Беларусі. Сярэдні рэйтынг чэмпіянату быў 1940, што пра многае кажа…

Такім чынам, у цэлым шахматная супольнасць не падтрымала «праўладны» праект. Я не сцвярджаю, што кваліфікаваныя шахматысты разумнейшыя за астатніх, але пралічваць на колькі гадоў хадоў уперад яны ўмеюць. Напрошваецца вывад, несуцяшальны для цяперашняй «эліткі».

Сапсаваліся адносіны той «эліткі» не адно з ФІДЭ, а і з цэлым Міжнародным алімпійскім камітэтам… Сёмага снежня амаль усім членам выканкама Нацыянальнага алімпійскага камітэта РБ, уключна з прэзідэнтам, забаранілі ўдзельнічаць у мерапрыемствах МАК. Што самае крыўднае для тутэйшых чыноўнікаў ад спорту, грошы для беларускіх атлетаў МАК абяцае пераводзіць у абыход НАК РБ (праўда, не зусім ясны механізм гэтых выплат).

Эх, і папярэджваў жа я ў чэрвені 2017 г.:

Вясна пачалася з масавых пратэстаў у розных гарадах Беларусі, а завяршылася даволі ганебным «мерапрыемствам»: сходам Нацыянальнага алімпійскага камітэта 30 мая… Слушна заўважылі журналісты, што статут НАК прадугледжваў (пера)выбары кіраўніка арганізацыі кожныя 4 гады. Апошнія перавыбары адбыліся 9 красавіка 2010 г. – значыць, «прэзідэнт» к маю 2017 г. ужо не адзін год быў «ненастаяшчы»… Калі ўсчаўся шум, то нехта (пытаннечка да былога генсакратара НАК Анатоля Котава, хто менавіта – В. Р.) на сайце НАК хітрамудра пазначыў, што А. Лукашэнка перавыбіраўся не толькі ў 2010 г., а і ў 2012 г. Маю вялікія сумневы… Так, 26.10.2012 праводзіўся сход НАК з удзелам А. Л., ды ён быў прысвечаны іншым праблемам, у прыватнасці, не зусім удаламу выступленню беларусаў на Алімпіядзе ў Лондане. Нідзе ў справаздачах пра сход не фігуруе тэма выбараў прэзідэнта, дый навошта праз 2 гады пацвярджаць сваю легітымнасць, якую ніхто тады не аспрэчваў?.. Чалавек, які груба ігнаруе рэгламент, наўрад ці зможа «навесці парадак» у арганізацыі, колькі б гучных слоў ні вымаўляў.

А ў сакавіку 2019 г., пасля «Вялікай размовы з прэзідэнтам», напісаў прасцей:

Маё пытанне да прамоўцы, адпраўленае 27.02.2019 («Чаму б Вам добраахвотна не сысці ў адстаўку з пасады прэзідэнта Нацыянальнага алімпійскага камітэта?»), агучана не было, хоць я ведаю, што ў агенцтве БелТА, якое збірала «галасы народныя», яго атрымалі. Пытанне менш наіўнае, чым выглядае; калі «першая асоба» дэманструе кепскі прыклад сумяшчэння дзвюх адказных пасад, кожная з якіх вымагае пастаяннай працы, то іншым чыноўнікам таксама карціць… У выніку «сумяшчальнікі», як правіла, нідзе не працуюць з поўнай самааддачай, да таго ж губляецца сам сэнс грамадскай дзейнасці (калі яна – «даважак» да пасады, то пры чым тут грамадскасць?)

От паслухалі б мяне сваечасова Рыгорыч і яго атачэнне – не было б ім цяпер ганьбы на ўвесь свет, і не давялося б кідацца марнымі словамі: «Трэба нам звярнуцца ў суд. Няхай [Томас] Бах і банда раскажуць, у чым мая віна, што я сваю краіну абараняю?!» (08.12.2020). Ну, нават калі дапусціць «добрыя намеры» чалавека, які бароніць перадусім і збольшага сваю ўладу, карысна перачытаць развагі пра сумяшчальнікаў…

Драбнейшыя-то чыноўнікі, падобна, часам прыглядаюцца і прыслухоўваюцца да публікацый на belisrael. Прыводзіў прыклады са шчучынскім паказальнікам, будоўлямі на сталічнай вул. Прытыцкага, прывакзальнымі балконамі… Не выключаю, што і сёлета расповед пра cкульптуру, дзе бракавала кавалу мятлы, натхніў кагосьці на «подзвіг» – рэстаўрацыю аб’екта, што знаходзіцца ў Цэнтральным раёне Мінска.

Было 01.06.2020 і стала 15.12.2020

А тым часам кандыдат мастацтвазнаўства Яўген Малікаў, зволены з гомельскага ўніверсітэта транспарту за, як цяпер прынята казаць, «актыўную грамадзянскую пазіцыю», звяртаецца да тых, каму неабыякавая гісторыя Гомеля. Вырашыў абвясціць краўдфандынг і плануе па выніках падрыхтаваць «кнігу па гісторыі развіцця фотасправы ў Гомелі ў ХІХ – першай палове ХХ ст.» Без сумневаў, у такой кнізе будзе нямала яўрэйскіх імёнаў і прозвішчаў 🙂

Сёлета выйшла іншая каштоўная кніга, дакладней, нават альбом: «І рай і боль на Песеннай Зямлі… Беларусь вачыма мастакоў 1920 – 1930-х гадоў». Пад дзяржаўным «дахам» («Беларуская энцыклапедыя»), наклад 700 экз., укладальніца – Н. В. Мартынава.

У альбоме нямала і рэпрадукцый работ мастакоў-яўрэяў: Меіра Аксельрода, Льва Зевіна, Якава Кругера… Напрыклад:

Аксельрод М. М. Мястэчка (1926). Папера, аловак, вугаль, гуаш. 33,2X49,7

Зевін Л. Я. Мястэчка (1929). Папера, акварэль. 35,6Х52,8

Глядзіш і думаеш: многія рысы мястэчак не дужа-то і змяніліся… Таму, відаць, старая частка Барысава даволі арганічна ўпісалася ў «рэканструктарскі» фільм «Чароўныя нажнічкі» (2017), зняты паводле сцэнару Наты Голавай.

Між іншага, заўтра, 17.12.2020, фільм упершыню плануюць паказаць праз інтэрнэт – у рамках праекта «Штэтлфэст». Трансляцыя пачнецца прыблізна а 8-й вечара па мінскім часе. Даведацца болей можна па адрасе: https://www.facebook.com/shtetl.fest Або тут: https://www.instagram.com/shtetl.fest Сам я бачыў «Чароўныя нажнічкі» акурат год таму: няўрымслівая Н. Голава са сваёй капелай прыязджала ў бібліятэку імя Я. Купалы.

Вольф Рубінчык, г. Мінск

16.12.2020

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 16.12.2020  20:20

* * *
.
PS. Інфа ад чытача: «К. Бейненсон, 1998 г. нар., – супрацоўніца апарату мінспорту (пакінулі пасля ВНУ і практыкі). Яна не магла не падпісаць зварот». Ой, не ведаю… У свае 22 – і нават 32 – я не баяўся начальства.
.
17.12.2020  13:23

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (88)

Шалом бабіналетні! За гэтыя цёплыя дзянькі набралося думак; хочацца, як таму дзядзьку Юду ў кульбакаўскіх «Зельманцах», зайграць аб усім на свеце, і аб людзях, і аб курыцы…

Найперш – пра няспраўджаны(я) прагноз(ы). У мінулай серыі прадказваў, што мужчынская зборная РБ на сусветнай шахматнай Алімпіядзе зойме месца, блізкае да 14-га (г. зн. адпаведнае рэйтынгу). Не меў ілюзій адносна дзяржпадтрымкі шахматыстаў у Сінявокай, аднак пераацаніў якасць падрыхтоўкі, дый згуртаванасць нашай «эліты». Насамрэч гросмайстры падзялілі месцы з 25-га па 38-е, а дакладней, трапілі акурат у трыццатку. Някепскі вынік з улікам таго, што ў Батумі прыехалі амаль 200 каманд, але ж многія, нават шахблогеры, незалежныя ад тутэйшай федэрацыі, чакалі большага. Напрыклад, гросмайстар Cяргей Каспараў: «Хлопцы трапяць у дзясятку». Майстар ФІДЭ Уладзіслаў Каташук: «Прагнозы: мужчыны – 6-е месца, дамы – 5-е ў сваёй рэйтынгавай групе». Беларускі, дарэчы, не расчаравалі; «перавыканалі» каташукоўскі план, у апошнім туры вырваўшы перамогу ў ізраільцянак. Можна доўга разважаць пра тое, што і моцны пол даў бы рады, калі б у зборную запрасілі «дысідэнта» Сяргея Азарава, а не …, ды навошта пасля бойкі махаць кулакамі.

Меркаваў, што Мінск даб’ецца права на правядзенне шахалімпіяды 2022 г. – так і здарылася. Іншая рэч, ці так ужо патрэбная ў РБ тая алімпіяда, калі братання гасцей з мясцовымі аматарамі шахаў апошнім часам не бывае (у залы для гульні пускаюць толькі «сваіх», etc.). Апытанка наведвальнікаў буйнога спартыўнага сайта сведчыць пра тое, што «народ» скептычна пазірае на ператварэнне Мінска ў Нью-Васюкі; скептыкаў (50,4%, 1331 голас) амаль у 2 разы болей за тых, хто выбраў варыянт «Выдатна!» (26,9%, 709 галасоў). Ну, турбізнэс праз 4 гады заробіць сваю капейчыну, чыноўнікі & кіраўніцтва БФШ папіяраць сябе – мо і шараговым гульцам нешта перападзе. ¯\_(ツ)_/¯

А вось упартасць Расіі ў прасоўванні на пасаду прэзідэнта ФІДЭ свайго кандыдата я недаацаніў (04.10.2018 Аркадзь Дварковіч адолеў-такі Георгіуса Макропуласа з лікам 103:78). Сяргей Каракін не стаў чэмпіёнам свету, з «ПятроваБашыравым» аблажаліся, дык хоць тут узялі рэванш… 🙂

Як бы я ні ставіўся да кіраўніцтва РФ, трэба прызнаць, што ў суседняй краіне мядзведзі не блукаюць па вуліцах, а інтэлектуалам дагэтуль ёсць дзе выказацца (і дзе зарабіць – прынамсі ў буйных гарадах). Паяданне бліноў з лапаты і сумнавядомы «Баярышнік» цікавяць далёка не ўсіх. Таму, калі допіс пра калекцыю футраў з «турэмнымі татуіроўкамі», выпушчаную нейкімі расійскімі дызайнерамі, падаецца ў беларускім выданні пад загалоўкам «Іх норавы», гэта выглядае… кантраверсійна.

Фрыкаў і/або аматараў «блатной музыкі» хапае ва ўсіх краінах постсавецкай прасторы, у тым ліку ў РБ. Прыпісванне агульных балячак выключна суседзям – у лепшым выпадку, інфантыльнасць, у горшым – прапаганда. Якая таксама бывае інфантыльнай.

Некалі часцей даваў парады жыхарам Расіі, Украіны, Ізраіля, зараз – адно ў выключных выпадках. Тут бы самім пазбавіцца правінцыйнасці й хабёльства. Узяць «прасунуты» мінскі рэсурс, з якім у 2016–2017 гг. супрацоўнічаў ізраільска-беларускі сайт (гл. тут, тут…). На жаль, к лету 2018 г. «сіцідог» сапсаваўся; пачаў гнаць фуфло паражняк і захоўваць абразлівыя каменты пад матэрыяламі. Між тым у чэрвені рэдакцыя «прагнулася» перад важнай заходняй дамай і пацерла мноства каментаў з асцярожнай крытыкай на адрас В., начальніцы прадстаўніцтва Еўрасаюза ў Беларусі. Натуральна, цяпер іх не відаць, але паверце, нічога там страшнага не было.

Вас задавальняе такая селектыўная цэнзурка ў стылі пані Рамашэўскай? Мяне – не. Як і тупая «прамакееўская» шпілька ў новым тэлешоў Яўгена Перліна; маўляў, «пісьменніку-пачаткоўцу» Франсуа Аланду не спадабалася ў Мінску, а ў Напалеона было яшчэ больш прэтэнзій да Беларусі… Паслухаць можна тут на 37:34–38:34, але я б не раіў; беражыце вушы. Узровень Тарапунькі & Штэпселя ўзору 1970 года, і гэта не камплімент 😉

Агулам, паглядзеўшы сёлетнія фільмы «Лета» і «Хрусталь» (пераклад назвы намінанта ад Беларусі на «Оскара» як «Крышталь» лічу няўдалым хаця б таму, што ў такім разе ўзнікаюць асацыяцыі з аднайменным віна-гарэлачным заводам), неяк востра адчуў: няма новага пад Сонцам. І забываюцца падзеі мінуўшчыны – ужо і 1990-я, нягледзячы на прысвечаны ім пышны інтэрнэт-рэсурс, робяцца ў Беларусі легендай. Таму папрасіў чытачоў «Катлет…» узгадаць што-небудзь пра той час, асабліва пра 1992–93 гг., калі Рэспубліка Беларусь ужо была, а прэзідэнта ў ёй – surprise! – не існавала.

Слова Юрыю Тэперу (1958 г. нар.):

Некаторыя ганяць той час, а я стаўлюся да яго спакойна. Так, была інфляцыя, але і зарплаты раслі… Уклады ў ашчадкасах абясцэніліся, незразумела было, што рабіць з грашыма. Многія імкнуліся патраціць заробак адразу.

Цікава было глядзець тэлевізар – і расійскія, і беларускія каналы.

У Мінску па тэлефоне можна было званіць бясплатна, не было жэтонаў і картак.

У педінстытуце была добрая шахматная каманда. Якраз паступілі ўвосень 1993 г. Сяргей Карчыцкі, Сяргей Багдановіч, Наталля Папова, Алена Цатуран (яны ўцяклі з мамай з Баку), Валодя Нікіцінскі, Лена Шынкарэнка. Я б сказаў пра тую каманду, дый усю моладзь таго часу, словамі Маргарыты Алігер: «Поколенье взросших на свободе / в молодом отечестве своём». Была вясёлая абстаноўка, адсутнасць страху.

Нехта вырашыў, што мы не секцыя, а клуб (больш самастойнае ўтварэнне). Мы склалі статут на рускай мове, але рэктар не стаў чытаць, сказаў, што дзяржаўная мова ў нас беларуская. Прыйшлося думаць, як перакласці… Пераклалі «для птушачкі» – мо недзе ў архіве і захаваўся тэкст.

Ладзілася шмат турніраў у Палацы шахмат на К. Маркса, 10. Я ўзяў 6-е месца ў «народным турніры»; далі прыз 400 рублёў, а праязны білет каштаваў 380.

Казалі, што паўсюль быў рэкет, прадпрымальнікі баяліся нешта рабіць. Мо таму і выбралі Лукашэнку ў 1994 г. – народ спадзяваўся, што «бязмежжа» не будзе.

У 1993-м я пачаў весці заняткі па шахматах у яўрэйскіх класах школы № 132 (вёў 2 гады). З рэкетам не сутыкаўся.

Пётр Рэзванаў (1974 г. нар.):

У 1992 г. на факультэт прыкладной матэматыкі і інфарматыкі БДУ я ўжо год як паступіў, палітыкай яшчэ не цікавіўся. У галоўным корпусе БДУ быў адзін афіцыйны кніжны шапік і адзін неафіцыйны, у будынку хімфака – хутчэй, паўафіцыйны, з наменклатурай, блізкай да рэрыхаўскай бібліятэкі. Падобныя на хімфакаўскі шапікі (ці сталы) былі ў бібліятэцы імя Л. Талстога і ў інтэрнаце Інстытута культуры. Было каля БДУ яшчэ некалькі шапікаў: ва двары, уздоўж праходу, што міма ЗАГСа ідзе ад Ленінградскай да лесвіцы на праспект; адзін з іх кніжны). У квартале дзейнічаў кабельны канал «Семіраміс» з фільмамі з бліжэйшага відэапракату.

Жыццёвыя складанасці неяк мяне не чапалі: ці то дзякаваць таму бацькам, ці то таму, што познесавецкая прапаганда мяне пераканала: быць Дыягенам і жыць у бочцы – гэта крута!..

Рабіў для маці праграму, якая друкавала плацёжкі; яшчэ «банкаўскія цагліны» з «зайцоў» і нават «вавёрак» памятаю.

Зараз паўспамінаю сам (1977 г. нар.):

У пачатку 1992 г. маці на заводзе Арджанікідзэ скарацілі, яна доўгі час не працавала, але галодныя мы не сядзелі, бо айчым няблага зарабляў на мясакамбінаце і меў досыць «талонаў», без якіх мала што прадавалася ў крамах. Я ціхамірна вучыўся ў 9-м класе. У жніўні з маці на тыдзень ездзілі адпачываць у Літву (спыніліся ў Паланзе на кватэры, выбіраліся і ў Клайпеду). Межы заставаліся адкрытыя, літоўцы прымалі cавецкія рублі і даволі ахвотна размаўлялі па-руску. Тыя рублі хадзілі і ў Беларусі як паралельная валюта; «зайчыкі» з’явіліся ў канцы мая, і мы, школьнікі, з гонарам паказвалі адно аднаму новыя купюры.

У 1992–1993 гг. кнігарні, звычайныя і букіністычныя, поўніліся таннымі кнігамі – цэны на іх у параўнанні з 1990–1991 гг. не скокнулі, асабліва на перыферыі. Многа цікавага купіў у Барысаве, куды мы з маці на пару дзён ездзілі да родзічаў, у Шклове, куды мяне ўвосень 1992 г. узялі як трэнера каманды юных шахматыстаў, слабых на зрок… Апрача кніг, з паездак прывозіў плыткі; зрэшты, хапала іх тады і ў мінскіх музычных крамах. Нядорага ў той час каштавалі білеты ў тэатры; я перагледзеў амаль увесь рэпертуар «музкамедыі».

У Палацы дзяцей і моладзі, куды хадзіў «на шахматы» з 1988 г., паціху перапрадаваў тое, што знаходзіў у букіністычных, альбо мяняў на старыя манеты. Зарабляў на гэтым капейкі – вабіў сам працэс. Трэнеры глядзелі скрозь пальцы, а то і самі ўдзельнічалі. Праўда, балгарскі госць аднойчы (улетку 1992 г.) расхваляваўся, не атрымаўшы кнігу па «сваёй» цане, шпурнуў яе ў кут, а мяне абазваў, здаецца, барыгам… Тутэйшы «аўтарытэт» С. нечакана яго падтрымаў – з таго часу я згарнуў «бізнэс». Засталася толькі прыгожая купюра як напамін пра тыя гешэфты.

Цікавасць да палітыкі, моцная на рубяжы 19911992 гг., паступова згасала. Усё менш людзей выходзіла на вуліцы, і постаці зборшчыкаў подпісаў на вуліцах, гэтаксама як палкія прамовы дэпутатаў, ужо неяк не выклікалі даверу.

Трывала вера ў Захад, які нам дапаможа… Сярод таварышаў па школе і шахклубу многа было размоў пра паездкі за мяжу па лініі «дзяцей Чарнобыля», расповедаў пра замежныя дзівосы. Штогод у нашай школе № 79 раздавалі гуманітарную дапамогу – хіба ад немцаў. Аднойчы я нешта ўзяў, другі раз – не (гонар пераважыў).

У верасні 1993 г. пачаў вучыць іўрыт, неўзабаве стаў валанцёрам МОЕКа. І ў «Сахнуце», і ў МОЕКу шчэ адчуваўся энтузіязм ранейшых гадоў.

50-годдзе з дзён ліквідацыі мінскага гета (у кастрычніку 1993 г.) амаль не запомнілася. Прачытаў пра Дні памяці постфактум у газеце «Авив», якая тады прадавалася і ў кіёсках – з лета 1993 г. купляў яе ля Камароўкі. Агулам, набываў шмат газет – беларускіх і расійскіх. Давяраў ім, вядома, куды больш, чым цяпер 🙂 Версію пра перамогу дэмакратыі над чырвона-карычневымі ў кастрычніку збольшага прыняў, як і многія мае аднакласнікі. Праўда, наш ваенрук Генадзь досыць мудра спрачаўся з той версіяй – ды я і сам адчуваў, што ў Маскве нешта пайшло не так… Без радасці пазіраў у тэлевізар на кадры абстрэлу «Белага дома»; эйфарыі, як 21-22 жніўня 1991 г., не было і блізка.

Запрашаю чытачоў прадоўжыць «вечар успамінаў» 🙂 А я адсправаздачуся пра выправу ў Гродна, арганізаваную прадзюсерам Сяргеем Будкіным 7 кастрычніка г. г.

Першая прэзентацыя праекта «(Не)расстраляныя» па-за межамі Мінска прайшла не без шурпатасцей, але ў цэлым годна. Агучыў лекцыю пра Майсея Кульбака – па завядзёнцы, сёе-тое выкінуў, каліва дадаў.

Кіраўнік праекта С. Будкін і аўтар гэтых радкоў (здымкі адсюль)

Акцёрка і танцорка Яўгенія Рамановіч, адказная за «Дом46», павадзіла па пешаходнай вуліцы Савецкай. Узрадавала мяне, што дух выдатнага ідышнага паэта Лейба Найдуса (1890–1918) прысутны ў Гародні…

 

Вуліца Найдуса ў самым цэнтры горада (фота Я. Рамановіч); меню адной з рэстарацый.

 

Гаспадыня «Дома46»; танк ля царквы

* * *

Абяцаў падрыхтаваць да публікацыі на belisrael.info «Палестыну» Рыгора Кобеца, калі будзе 5 заявак. Іх паступіла ўсяго 3, ды што паробіш – не друкаваць жа палову паэмы?.. Let it be, неўзабаве перанабяру яе цалкам.

«Вольфаў цытатнік»

«На любы пункт гледжання кожны мае права. Толькі з гэтага, на жаль, плаўна выцякае права на хлусню» (Марына Ляско)

«Агулам, паўсюль, дзе ёсць выбар з двух, трэба выбіраць трэцяе» (Дзмітрый Быкаў, 28.09.2018)

«Абслугоўваеш людзей творчых. Гэта зона практычнай канфлікталогіі, зона павышанай небяспекі… Там усе гатовыя ў любы момант узарвацца, і ўсе, наогул, перакананыя, што яны – цэнтр сусвету. І гэта правільна. Напэўна, некаторы эгацэнтрызм – гэта ўмова таленту, умова творчай прафесіі. Таму добры прадзюсер мусіць быць яшчэ ў нейкім сэнсе псіхатэрапеўтам» (Аляксей Малабродскі, 02.10.2018).

Вольф Рубінчык, г. Мінск

11.10.2018

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 11.10.2018  19:38

В. Рубінчык. КАТЛЕТЫ & МУХІ (44)

Палымяны беларускі шалом! Як казаў Рыгор Барадулін, 82-ую гадавіну якога некалькі дзён таму адзначыла ўсё прагрэсіўнае чалавецтва, «сабе я надакучыў сам – а вам?» Тым не менш падазраю, што камусьці патрэбен гэты серыял несамавіты… Надоечы журналіст «Радыё Свабода» паблажліва паляпаў нас па плячах: «Чытаю вашыя агляды – даволі цікава, часам шкада, што гэта не ідзе на вялікую аўдыторыю». І параіў завесці акаўнт у фэйсбуку, маўляў, больш людзей убачыць. Дзякуй, дзядзечка, за параду; за колькасцю чытачоў не ганюся, дый мне дарагія правераныя сябры, а не «фрэнды». Карацей, толькі сёння і толькі для вас: «Піянерская зорка» «Катлеты і мухі» зноў у прамым эфіры.

«Зорку», дарэчы, таксама цяпер паслухаць можна: пасля распаду СССР перадача знікла з эфірнага сеціва, і вось у 2017 годзе адрадзілася ў РБ – усяго-та праз 10 гадоў пасля вяртання «акцябрат»… «У нас так часта бывае: новае ледзь з’явіцца і адразу ж выцясняецца старым. Каб насаджаць новае, трэба замнога сіл і энергіі» («Запіскі пра кашэчы горад»).

Раз ужо на піянЭраў перайшлі, то спадабалася мне ці то показка, ці то былічка з тутбая: «Школа – гэта месца, дзе казаць “не” наркотыкам вучаць людзі, няздольныя сказаць “не” падпісцы на “Юный спасатель”» (Юля, 11-ы клас). Сапраўды, якой толькі макулатуры не навязваюць педагогам… Ценькая газетка «Юный спасатель» з каляровымі ілюстрацыямі, якой я шмат папацягаў у бытнасць паштальёнам (выпісвалі яе не толькі школы, а і дзіцячыя садкі) – яшчэ, бадай, не найгоршы варыянт.

Перачытваеш раман «На ростанях» Якуба нашага Коласа, прысвечаны настаўнікам пачатку ХХ стагоддзя, і дзівішся – куды ўсё сплыло за сотню гадоў? Некалі – пашана педагогам з боку вучняў, іх бацькоў дый мясцовых «аўтарытэтаў», цяпер – ледзь не таптанне нагамі… Дырэктарам гімназіі ў Магілёве прызначана асоба, раней асуджаная за махлярства? Нічога, «піпл схавае»: гэта ж не першы раз, калі ваўчугаў ставяць сцерагчы авец… Скора, напэўна, будзе так, як у антыўтопіі 1932-33 гг. празорлівага маньчжура Лаа Шэ, замардаванага за сваю празорлівасць у час «культурнай рэвалюцыі» 1966 г.:

«Следам за дзецьмі я вырушыў да школы. Гэта была пустая пляцоўка, абкружаная мурам. Дзеці ўвайшлі ў браму, а я пачаў назіраць з вуліцы. Адныя школьнікі качаліся па зямлі, другія лезлі на мур, трэція нешта малявалі на ім… Настаўнікаў не было. Нарэшце ўдалечыні паказаліся трое дарослых, худых як шкілеты… Настаўнікі – іх прафесію было цяпер лёгка вызначыць – ішлі марудна, трымаліся за мур… Калі яны ўпаўзлі ў браму, школьнікі працягвалі качацца, шумець, сваволіць…

– За брамай замежнік!

Школьнікі прыціхлі.

– З вамі хоча гаварыць дырэктар.

Дырэктар выйшаў уперад і паглядзеў на схіленыя голавы.

– Сёння для вас урачысты дзень, вы канчаеце інстытут…

Я ледзь не страціў прытомнасць. Гэта інстытут, і гэтыя смаркачы канчаюць яго?

– Зараз будуць выдавацца дыпломы.

Дырэктар выцягнуў з-пад мура купу каменных пласцінак і вымавіў:

– Вы ўсе занялі першае месца, можаце ганарыцца! Зараз падыходзьце і бярыце любы дыплом. Яны абсалютна аднолькавыя…»

Калі я чытаў пра «аднолькавыя дыпломы», то ўспомніўся «замалот» першага прэзідэнта ўлетку 2006 г.: «Я не думаю, што ва Урадзе юрысты слабейшыя, чым у Адміністрацыі, або наадварот. Юрысты ўсе аднолькавыя». Натуральна, з безаблічных «аднолькавых» падбіраюцца тыя, хто не пярэчыць, і… «профіт», прававая дзяржава наадварот: указ, дэкрэт і дырэктыва (а ў рэшце рэшт, воля аднаго чэла) мацнейшыя за Канстытуцыю. І што, няўжо ў 2010 г. з «найвышэйшай трыбуны» гучала абяцанка ўвесці суд прысяжных, пра які ў Беларусі гаворыцца акурат 25 гадоў, з вясны 1992 г.? Ну дык крэпкі хазяйсцвеннік – гаспадар свайго слова; сам даў, сам не помніць! Аднак, калі будзем сябе добра весці «калі гэта сапраўды трэба», то нам, наіўным занудам, дазволяць памарыць пра дэмакратызацыю судоў яшчэ гадоў …ць.

Адзін нямецкі палітык, калі верыць Генры Пікеру, у пачатку 1940-х прыкладна гэтак ставіўся да правазнаўцаў і права:

«Ніводзін разумны чалавек не ў стане зразумець прававыя навукі, напрыдумляныя юрыстамі – не ў апошнюю чаргу пад уплывам яўрэяў… Ён зробіць усё, каб выклікаць грэблівасць ад вывучэння права, то боку усіх гэтых прававых ідэй. Бо вывучэнне права такім вось чынам не дазваляе падрыхтаваць загартаваных людзей, прыдатных для таго, каб гарантаваць падтрыманне ў дзяржаве натуральнага правапарадку. Так іх толькі прывучаюць да безадказнасці. Ён будзе клапаціцца пра тое, каб выдаліць з упраўленняў юстыцыі ўсіх, за выняткам мо 10 працэнтаў сапраўдных суддзяў. Будзе скончана з судовымі засядацелямі, бо суд з іх удзелам – гэта сапраўднае махлярства. Ён больш не дапусціць, каб суддзя сыходзіў ад адказнасці за свае рашэнні, адгаворваючыся тым, што засядацелі ў большасці былі супраць яго… Любы юрыст або ад прыроды непаўнавартасны, або з цягам часу зробіцца такім».

Чым заклікі да «натуральнага правапарадку» і «найвялікшай адказнасці» скончыліся для Германіі, досыць добра вядома. Увогуле, часцей за ўсё неправавыя рашэнні – на першы погляд, простыя і эфектыўныя – вядуць да ўскладненняў у эканоміцы, дый невыгадныя палітычна. Узяць хаця б сумнавядомы дэкрэт № 3 ад 02.04.2015, «удасканалены» 12.01.2017. Калі меркаваць па масавых пратэстах у беларускіх гарадах за адзін люты 2017 г., «той, хто крыху вышэй за Бога» і яго каманда сваімі рашэннямі стрэлілі сабе ў ногі. За пратэстоўцамі – «маўклівая большасць»: паводле апытання tut.by, распачатага 20.02.2017 (больш за 92 тыс. чытачоў па стане на 27 лютага), чатыры пятых лічаць, што дэкрэт трэба скасаваць. Ну, няхай тры чвэрці, калі дапусціць хітрыкі з боку не(да)нармалізаванага Зісера… 🙂

Пакуль адчуванне ў мяне такое, што вярнуўся 1989-ы – фактычна першы, калі ў Беларусі адбыліся масавыя мітынгі непасрэдна супраць «наменклатуры» (удзельнікі кастрычніцкага шэсця 1988 г., разагнанага міліцыяй, ставілі перад сабой іншыя мэты). КПСС яшчэ панавала і нават лічылася «кіруючай сілай савецкага грамадства, ядром яго палітычнай сістэмы» – артыкул 6 канстытуцыі будзе адменены толькі ў 1990-м – аднак яе ўжо не дужа баяліся, пагатоў толькі што заснаваны БНФ набіраў сілу. Мяркую, рэйтынг Аляксандра Лукашэнкі ў 2017 г. наблізіўся да папулярнасці (дакладней, антыпапулярнасці) беларускага «правадыра» канца 1980-х Яфрэма Сакалова, калі нехта яшчэ памятае такога.

Міф пра «вечнае вяртанне» як ён ёсць. Жывучы ў сінявокай, часам адчуваеш сябе ў лабірынце, зачараваным коле або на цягніку з «Камедыі строгага рэжыму»: зноў і зноў валтузня ў Курапатах, зноў і зноў размовы пра звышбяспечную АЭС… Наколькі легкадумна ў Беларусі ставіліся да радыяцыі, расказала знаёмая выкладчыца, якая ў 1989 г. якраз паступіла ў магілёўскі інстытут, а ў 1990-м паехала на практыку (раскопкі) пад Быхаў. Дазіметр іхні трашчаў і зашкальваў, але кіраўнік практыкі Вячаслаў К-н нават тады, праз 4 (!) гады пасля катастрофы, калі многа было вядома, не палічыў неабходным згарнуць экспедыцыю… Б-г яму суддзя: чалавек памёр, не дажыўшы да 60.

Нават афіцыйны даклад «30 год Чарнобыльскай аварыі», вытрыманы збольшага ў аптымістычных танах, не хавае таго факта, што на тэрыторыі Беларусі ў 2016 г. захаваліся здаравезныя плямы цэзія і стронцыя. А таксама таго, што за тры дзесяцігоддзі колькасць хворых на рак шчытавіднай залозы вырасла ў Беларусі ў сем і больш разоў… Новых ядзерных сховішчаў у сінявокай, ясен пень, толькі і не хапала.

І этыка працы ў нас – куды там Японіі з яе Фукусімай ці Францыі з Фламанвілем! Эх, варта было мне стрымана пахваліць Скідзельскі цукровы завод за беларускую мову на пакунках з цукрам, як там адбылася трагедыя: выбух, у выніку якога пяць жанчын атрымалі моцныя апёкі. Харош і «Гродна Азот» (31.01.2017 – трэцяя сур’ёзная аварыя за паўтара года, чытаць тут і тут)… У Беларусі мінаў 13-ы год з моманту прыняцця «дырэктывы № 1» пра «жэстачайшую дысцыпліну».

* * *

Надакучыла мне разграбаць завалы тутэйшых чыноўнікаў і квазінавукоўцаў, але пару казусаў не праміну-такі згадаць. 24.02.2017 міністэрства інфармацыі (начальніца – прыгажуня Лілія, аматарка бачыць сваё імя на вокладцы ненапісаных ёю кніг) заблакавала ў Беларусі доступ да вясёлай і бесцырымоннай інтэрнэт-энцыклапедыі «Луркамор’е», якую пачытваю звыш пяці гадоў, а пару артыкулаў і сам падрэдагаваў… Cёння адказам на запыт http://lurkmore.to мне служыць надпіс: «Ресурс заблокирован в соответствии с законодательством Республики Беларусь», але дастаткова змяніць у адрасе адну літару, і тады… Стоп, не стану падказваць чыноўнікам, дзе яны «недадушылі» вольнае слова; нечыноўнікі ж самі разбяруцца, як абысці забарону. Хто не дацяміць, спытайцеся ў Максіма Міровіча

Тлумачэння, у чым «Луркамор’е» парушыла заканадаўства, на сайце мінінфарма няма: і праўда, хто мы такія, каб нешта тлумачыць? Галоўная навіна ад 27.02.2017: «Представители Министерства информации и подведомственных организаций приняли участиев республиканском физкультурно-спортивномпразднике “Минская лыжня-2017”, который состоялся 25 февраля 2017 года на базе Минской городской лыжероллерной трассы в столичном микрорайоне «Веснянка»» (стыль і арфаграфія арыгінала захаваныя).

Экс-дырэктарцы цэнтра алімпійскай падрыхтоўкі па шахматах і шашках Наталлі К., арыштаванай пару гадоў таму, таксама бывала весела ў час спартыўных святаў.

Дзіва што летась, паводле некаторых апытанняў, толькі мізэрная доля жыхароў Беларусі лічыла, што здольная паўплываць на ўладу – як на агульнадзяржаўным, так і на мясцовым узроўні. Гэтая доля – менш за 2% – трапляе ў межы статыстычнай хібнасці, што асабіста мне цяжка прыняць, да таго ж за паўгода многае змянілася. З іншага боку, падаецца, што ў савецкім 1989-м беларусы насамрэч менш баяліся начальства ды больш верылі ў свае магчымасці (і жыватворную сілу БНФ :)), чым у «незалежным» 2017-м.

На карысць познесавецкага перыяду гаворыць і тое, што нормы дабра і зла, сумленных і несумленных паводзін тады яшчэ не зусім размыліся. Так, дыямат «руліў», але наўрад ці ў канцы 1980-х у галоўнай навучальнай установе доўга трымалі б прафесара, які ў «навуковым выданні» для падмацавання сваіх тэзісаў спасылаўся на… звесткі з тэлепраграм. Гаворка пра д-ра Б. і яго кнігу 2009 г., даступную ў нэце. У 2014 г. гэтага Б. павысілі: прызначылі загадчыкам кафедры інавацыйнага менеджменту Белдзяржуніверсітэта.

Урывачак з той самай кнігі. «Паніжэнне інтэлекту» – з хворых галоў на здаровыя.

У лістападзе 2013 г. аўтар «Белгазеты» з’едліва заўважыў, разважаючы наконт прафанацыі вышэйшай адукацыі ў РБ: на эканамічным факультэце БДУ «студэнтам сур’ёзна тлумачаць, што ва ўсіх бедах эканомікі вінаватыя або “сусветнае закуліссе”, або нават “атланты”, якія перажылі гібель Атлантыды (!!!)» Сітуацыя не змянілася і праз тры гады, што дазволіла гора-палітыку Яраславу Р. чарговы раз папіярыцца, у гэтым выпадку на допісе Арцёма Каратчэні. Аднак ідэю выгнаць шарлатанаў, якая ляжыць на паверхні, я падтрымліваю – галоўнае, потым новых не набраць…

Тым часам расійскі віцэ-прэм’ер паставіў Беларусь «на лічыльнік»: спачатку патрабаваў за газ 550 мільёнаў «зялёных», цяпер – 600. Чаму ў тутэйшым урадзе ніхто не прыпомніў, што гэты мужычок – шахматыст, сын шахматыста? На перамовы з ім трэ’ было адпраўляць не Сямашку, а Жыгалку або Азарава… Можа, нашыя «гросы» адыгралі б палову доўгу. Азараў – той яшчэ і юрыдычна падкуты; даб’ецца таго, што Расія cама прыплаціць за паліва і кампенсуе маральную шкоду 🙂

Вольф Рубінчык, г. Мінск

27.02.2017

wrubinchyk[at]gmail.com

Апублiкавана 27.02.2017  18:30

Водгукi з фэйсбука:

Алена Ждановіч 21:54 Так і жывем, я вось пазбаўлена права выкладаць. Нема пед. адукацыі…А выкладала я апошнія гады ў Глебаўцы шрыфты, каліграфію, тыпаграфіку…зараз магу толькі падлогу ды посуд мыць, са сваей архітэктурнай…